




Preview text:
Phân biệt chủng tộc là gì? Nguyên nhân của phân biệt chủng tộc?
1. Phân biệt chủng tộc là gì ?
Phân biệt chủng tộc là niêm tin rằng các nhóm người sở hữu những đặc điểm
hành vi khác nhau tương ứng với ngoại hình và có thể được phân chia dựa
trên sự vượt trội của chủng tộc này so với chủng tộc khác. Nó cũng có thể có
nghĩa là định kiên, phân biệt đôi xử hoặc đôi kháng nhắm vào người khác vì
họ thuộc chủng tộc hoặc sắc tộc khác. Các biên thể hiện đại của phân biệt
chủng tộc thường dựa trên nhận thức xã hội vê sự khác biệt sinh học giữa
các dân tộc. Những quan điểm này có thể ở dạng hành động xã hội, thực tiễn
hoặc tín ngưỡng hoặc hệ thông chính trị trong đó các chủng tộc khác nhau
được xêp hạng là vượt trội hoặc kém hơn nhau, dựa trên những đặc điểm,
khả năng hoặc phẩm chât được thừa nhận chung.
Trong điêu kiện của hệ thông chính trị (ví dụ, phân biệt chủng tộc) có hỗ trợ
sự biểu hiện của định kiên hay ác cảm trong hành động kỳ thị hoặc pháp luật,
phân biệt chủng tộc ý thức hệ có thể bao gôm liên quan đên các khía cạnh xã
hội như nativism, bài ngoại, phân biệt đôi xử, phân chia chủng tộc, thứ bậc
xêp hạng, và chủ nghĩa thượng đẳng.
Trong khi các khái niệm vê chủng tộc và sắc tộc được coi là riêng biệt trong
khoa học xã hội đương đại, hai thuật ngữ này có một lịch sử tương đương
lâu dài trong cách sử dụng phổ biên và tài liệu khoa học xã hội cũ. "Dân tộc"
thường được sử dụng theo nghĩa gân gũi với một "truyên thông" theo truyên
thông: sự phân chia các nhóm người dựa trên phẩm chât được coi là thiêt
yêu hoặc bẩm sinh cho nhóm (ví dụ: tổ tiên chung hoặc hành vi chia sẻ). Do
đó, phân biệt chủng tộc và phân biệt chủng tộc thường được sử dụng để mô
tả phân biệt đôi xử trên cơ sở sắc tộc hoặc văn hóa, không phụ thuộc vào
việc những khác biệt này được mô tả là phân biệt chủng tộc. Theo một công
ước của Liên Hợp Quôc vê phân biệt chủng tộc, không có sự phân biệt giữa
các thuật ngữ "phân biệt chủng tộc" và "sắc tộc". Công ước Liên hợp quôc
kêt luận thêm rằng sự vượt trội dựa trên sự phân biệt chủng tộc là sai vê mặt
khoa học, đáng lên án vê mặt đạo đức, bât công xã hội và nguy hiểm. Công
ước cũng tuyên bô rằng không có sự biện minh nào cho sự phân biệt chủng
tộc, ở bât cứ đâu, trên lý thuyêt hoặc trong thực tê.
Với mục đích nhanh chóng loại trừ sự phân biệt chủng tộc dưới mọi hình thức,
ngày 07.3.1966, Công ước quôc tê vê việc loại trừ mọi hình thức phân biệt
chủng tộc đã được kí kêt. Công ước có hiệu lực ngày 4.1.1969.
2. Nguyên nhân của phân biệt chủng tộc
Đâu là nguyên nhân của não trạng ‘phân biệt chủng tộc’? Có một hiện tượng
đáng chú ý là khi một nhóm người bị khinh miệt, chính họ lại có nguy cơ gia
tăng lòng phân biệt chủng tộc đôi với các nhóm thâp kém hơn, như một cách
tự nâng mình lên để giải toả sự ẩn ức. Nhưng nhìn chung, có thể nói nguyên
nhân chính yêu khiên người ta dễ khinh thường người khác hay dân tộc khác
là vì họ cho rằng mình thông mình hơn, tài giỏi hơn, dân tộc mình tiên bộ hơn, văn minh hơn.
Nhưng liệu thật sự có phải có những dân tộc thông minh thượng đẳng bên
cạnh những dân tộc thâp kém trí tuệ? Có lẽ những bước phát triển của công
nghệ đã khiên người ta loá mắt, và sự giải thích sai lâm trong quá khứ của
thuyêt tiên hoá và ngành di truyên học đã gây ra một tâm thức chung rằng
những dân tộc nào còn sơ khai vê khoa học và công nghệ chính là những
dân tộc có gen di truyên kém cỏi hơn vê trí tuệ. Nêu chúng ta nhìn lại lịch sử
nhân loại ở tâm mức đủ xa và đủ rộng, đên cả trước thời gian xuât hiện chữ
viêt (cách nay tâm 5000 năm), chắc hẳn chúng ta sẽ có quan niệm khác. Như
nhà nghiên cứu nổi tiêng Jared Diamond đã chỉ ra, không hê có bât cứ một
bằng chứng nào cho thây có sự khác biệt vê khả năng trí tuệ ở tâm mức sinh
học giữa các dân tộc trên thê giới. Nói cách khác, vê cơ bản chẳng có dân
tộc nào thông minh hơn dân tộc nào. Sự khác biệt vê tiên bộ khoa học kỹ
thuật không đên từ yêu tô di truyên chủng tộc, mà từ các điêu kiện tự nhiên
và diễn trình lịch sử, đúng như nhận xét xác đáng của Jared Diamond
trong Súng, vi trùng và thép: “nguyên nhân nằm ở những ngẫu nhiên vê địa lý
và địa sinh học, cụ thể là sự khác biệt giữa hai lục địa [châu Âu và châu Phi]
vê diện tích, trục chính, chủng loại cây dại và thú hoang ở đó… Diễn trình lịch
sử của mỗi dân tộc một khác, đây là do những khác biệt giữa môi trường
sông của các dân tộc, chứ không phải do những khác biệt sinh học giữa bản thân các dân tộc đó.”
Còn thê nào là văn minh, thê nào là tiên bộ? Tiêu chuẩn văn minh – tiên bộ lại
do chính những người, những nước có sức mạnh vê quân sự và khoa học kỹ
thuật phát triển tự đặt ra. Vì vậy, thước đo căn bản của loại văn minh này
chính là những bước tiên vê khoa học công nghệ của một nhóm người, vôn
kéo theo câu trúc xã hội và hệ thông luật lệ để vận hành, cùng những gì tích
hợp theo nó mà chúng ta có thể gọi chung là ‘văn hoá’. Chắc hẳn rằng cái hệ
thông được xây đắp qua bao nhiêu thê kỷ đó có nhiêu giá trị xứng đáng được
gọi là văn minh. Nhưng liệu rằng những giá trị khác ngoài nó không được gọi
là văn minh ư? Nói cho cùng, thước đo cho trí tuệ văn minh và khôn ngoan
đích thật của con người phải thể hiện ở ‘chât lượng cuộc sông’, qua những
yêu tô căn bản: hiểu biêt và hài hoà với thiên nhiên, tương quan tôt lành với
tha nhân, phát triển tính tự do và lòng thiện tâm (hay đời sông thiêng liêng nói
chung). Xét trên nên tảng này, liệu chúng ta có gì hơn khi so sánh với những
sắc dân sơ khai vê mặt công nghệ, với những nhóm người có đời sông còn
mang tính ‘săn bắt hái lượm’ và có câu trúc xã hội kiểu bộ lạc? Liệu ta còn
dám lớn tiêng tự khen mình là ‘văn minh’, khi nhìn lại sự lệ thuộc của mình
vào câu trúc xã hội hiện đại, vào những lôi sông bị kiểm soát bởi công nghệ,
những tội ác giêt hại giữa con người với nhau, và một môi trường bị huỷ hoại?
3. Thực trạng kỳ thị chủng tộc đối với người gốc Á ở Mỹ trong đại dịch Covid
3.1 Tìm căn nguyên của kỳ thị chủng tộc với người gốc Á
Trong tuyên bô ngày 19-3, Tổng thông Biden nêu rõ: Đạo luật vê tội ác thù
hận đại dịch Covid-19 khi được thông qua sẽ giúp thúc đẩy phản ứng của
chính phủ liên bang đôi với sự gia tăng của tội phạm thù hận ngày càng trâm
trọng khi đại dịch Covid-19 xảy ra; hỗ trợ chính quyên tiểu bang và địa
phương cải thiện việc báo cáo tội phạm thù hận và bảo đảm rằng thông tin vê
tội ác thù hận dễ tiêp cận hơn đôi với các cộng đông người Mỹ gôc Á.
Lời kêu gọi của ông Biden diễn ra trong bôi cảnh các vụ kỳ thị, hằn thù chủng
tộc không ngừng gia tăng ở Mỹ thời gian qua, nhât là từ khi dịch Covid-19
bùng phát, cướp đi nhiêu việc làm của người lao động. Sô liệu Bộ Lao động
Mỹ công bô ngày 18-3 cho thây, một năm sau khi bùng phát đại dịch, sô đơn
mới xin trợ câp thât nghiệp ở nước này vẫn cao, bât châp chiên dịch tiêm
vaccine đang được xúc tiên bên cạnh một loạt gói cứu trợ mới nhằm kích
thích kinh tê. Cụ thể, có 770.000 đơn xin trợ câp thât nghiệp mới trong tuân
kêt thúc vào ngày 13-3, tăng 45.000 đơn so với tuân trước đó. Đây cũng là
tuân thứ 52 tăng liên tiêp, cao hơn mức đỉnh ghi nhận được trong cuộc khủng
hoảng tài chính toàn câu những năm 2008-2010. Nhiêu người Mỹ da trắng đã
đổ vây cho người nhập cư cướp đi việc làm của họ, từ đó dẫn tới tâm lý bài
người nhập cư gia tăng trong thời gian gân đây.
Bên cạnh đó, sự hỗn loạn, sợ hãi và lo lắng của người dân trước đại dịch
cũng tạo ra mảnh đât màu mỡ để các nhóm cực hữu, kỳ thị sắc tộc thúc đẩy
các xu hướng mang tính bạo lực và cực đoan. Cùng với những “thuyêt âm
mưu” chông lại người châu Á trên mạng xã hội, những hành động cực đoan
như: Phỉ báng, đánh đập, tân công người châu Á, tẩy chay doanh nghiệp
châu Á... cũng lây lan chẳng kém virus SARS-CoV-2 tại Mỹ và nhiêu nước
phương Tây. Những nội dung kỳ thị, thù hận chủng tộc trên lan truyên, kéo
theo những hậu quả nghiêm trọng. Cuôi tháng 1-2021, một cụ ông người gôc
Thái Lan, 84 tuổi đã bị đẩy ngã dẫn đên tử vong tại San Francisco (bang
California), trong khi một cụ ông 91 tuổi khác cũng bị xô ngã dã man tại một
khu Chinatown (khu phô người Hoa) ở Oakland. Mới đây nhât, ngày 16-3 vừa
qua, các vụ xả súng tại 3 cửa hiệu spa ở thành phô Atlanta, miên Đông Nam
nước Mỹ, cướp đi sinh mạng của 8 người, trong đó có 6 phụ nữ gôc Á. Nghi
phạm là Robert Aaron Long, 21 tuổi, sông tại Woodstock đã bị cơ quan chức
năng bắt giữ và bị buộc tội giêt người, cũng như một sô tội hành hung khác.
3.2 Tình trạng phân biệt chủng tộc đối với người gốc Á diễn ra vô cùng phức tạp
Theo NBC News, kể từ đâu năm 2020, người Mỹ gôc Á trở thành nạn nhân
của các vụ tân công phân biệt chủng tộc, xâm hại và lăng mạ liên quan đên
căn bệnh vôn cướp đi sinh mạng của 2,63 triệu người trên toàn câu, trong đó
có hơn 500.000 người tại Mỹ.
Stop Asian American and Pacific Islander (AAPI), một tổ chức tổng hợp hàng
đâu vê các vụ việc chông lại người Mỹ gôc Á khi diễn ra đại dịch Covid-19,
mới đây công bô báo cáo cho biêt, từ ngày 19-3-2020 đên 28-2-2021, trung
tâm này đã nhận được báo cáo tổng cộng 3.795 vụ kỳ thị đôi với người châu
Á trên toàn nước Mỹ. Các hình thức kỳ thị bao gôm: Lăng nhục, né tránh, tân
công thân thể, quây rôi trực tuyên tới các vi phạm quyên công dân.
Theo báo cáo trên, quây rôi bằng lời nói (68,1%), né tránh (20,5%) và hành
hung thân thể (11,1%) chiêm tỷ lệ lớn trong tổng sô các vụ kỳ thị và phân biệt
chủng tộc. Phụ nữ là nạn nhân của các vụ kỳ thị nhiêu hơn gâp 2,3 lân so với
nam giới. Báo cáo nêu rõ, các doanh nghiệp là nơi diễn ra chủ yêu các vụ
phân biệt đôi xử (35,4%), tiêp theo là đường phô công cộng (25,3%) và công
viên (9,8%). Kỳ thị trực tuyên chiêm 10,8% tổng sô vụ. “Sô vụ kỳ thị được báo
cáo cho trung tâm chỉ chiêm một phân nhỏ so với sô thực sự xảy ra. Tuy
nhiên, nó cũng cho thây người Mỹ gôc Á dễ bị phân biệt đôi xử như thê nào
và các kiểu kỳ thị mà họ phải đôi mặt", báo cáo kêt luận.
Trong một tuyên bô, Tổng thư ký Liên hợp quôc Antonio Guterres từng kêu
gọi cộng đông quôc tê nỗ lực toàn diện để chặn đứng “cơn sóng thân thù hận
và bài ngoại” do Covid-19 gây ra. "Có hai điêu mọi người cân nhớ mỗi sáng
thức dậy: Rửa tay và đừng trở thành kẻ phân biệt chủng tộc”, thông điệp mà
nhà lãnh đạo hàng đâu Liên hợp quôc đưa ra như lời cảnh báo rằng, tư
tưởng kỳ thị, cực đoan và thù hận chủng tộc có thể còn nguy hiểm hơn cả virus SARS-CoV-2.
Document Outline
- Phân biệt chủng tộc là gì? Nguyên nhân của phân bi
- 1. Phân biệt chủng tộc là gì ?
- 2. Nguyên nhân của phân biệt chủng tộc
- 3. Thực trạng kỳ thị chủng tộc đối với người gốc Á
- 3.1 Tìm căn nguyên của kỳ thị chủng tộc với người
- 3.2 Tình trạng phân biệt chủng tộc đối với người g