Phân tích bài thơ Gặp lá cơm nếp siêu hay - Ngữ văn lớp 7
Mẫu 01. Phân tích bài thơ Gặp lá cơm nếp siêu hay - Ngữ văn lớp 7
Bài thơ "Gặp lá cơm nếp" của nhà thơ Thanh Thảo là một tác phẩm văn học xuất sắc thể hiện sự đặc biệt
trong nền văn hóa và văn học Việt Nam thời kháng chiến. Tác phẩm này giúp người đọc hiểu rõ hơn về tình
cảm và tâm trạng của người lính trên chiến trường, cũng như sự khắc sâu của nỗi nhớ và tình cảm gia đình.
Bức tranh được vẽ ra bắt đầu từ hình ảnh lá cơm nếp, những thứ quen thuộc của cuộc sống quê hương. Lá
cơm nếp không chỉ là một mảnh vụa thường ngày mà còn là biểu tượng của đất đai, nơi mà người lính vẫn
luôn mong mỏi trở về. Sự chọn lựa của tác giả đã làm cho bức tranh trở nên sống động, dễ hiểu, khiến độc
giả cảm nhận được hình ảnh đẹp đẽ và sâu sắc của quê hương.
Cảm xúc của người lính được thể hiện qua đoạn thơ nhỏ nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa. Mối quan
hệ giữa người chiến sĩ và mẹ già được nhấn mạnh khi mảnh vụa đưa đến hình ảnh của một người mẹ già
mong ngóng đứa con trở về. Cảm giác nhớ nhung, hồi tưởng về những khoảnh khắc hạnh phúc tại quê nhà
được thể hiện một cách tinh tế và sâu sắc. Nhờ vào lựa chọn từ ngôn ngữ tinh tế, dễ hiểu, tác giả đã tạo ra
một tác phẩm văn học rất gần gũi với độc giả, đồng thời mang đến cảm nhận sâu sắc về tình cảm quê
hương, tình cảm gia đình và những đau thương của cuộc sống chiến trường. Tác phẩm Gặp lá cơm nếp
không chỉ là một bức tranh đẹp về nghệ thuật văn chương mà còn là tấm gương tình thần, lòng dũng cảm
của những người lính trong thời kỳ khó khăn. Xa nhà đã mấy năm
Thèm bát xôi mùa gặt
Khói bay ngang tầm mắt
Mùi xôi sao lạ lùng
Trong khổ thơ đầu, tác giả đã mô tả hoàn cảnh của người con là một chiến sĩ, đang sống xa quê, xa mẹ
trong suốt nhiều năm. Mỗi cảnh thời gian gặp lại đều trở thành những khoảnh khắc quý báu, làm sống lại
những ký ức về quê hương. Cảnh thổi xôi mùa gặt, người lính nhưng cũng là người con với trái tim nhớ mãi
những hình ảnh ngọt ngào từ quê nhà. Câu thơ cuối cùng "Mùi xôi sao lạ lùng" không chỉ là việc mô tả chân
thực về môi trường và mùi vị, mà còn làm nổi bật sự kỳ lạ, xa lạ của môi trường mới mà người lính đang trải
qua. Mùi xôi, một hương vị thân thuộc từ quê hương, giờ đây trở nên lạ lùng, xa xôi, thể hiện sự mất mát và
sự biến đổi không ngờ trong cuộc sống khi rời xa quê nhà.
Những hình ảnh này tạo nên một bức tranh tuyệt vời về nỗi nhớ, lòng quê hương, và sự lạc quan của người
lính trong bài thơ. Cảm xúc từ hình ảnh này không chỉ đơn thuần là nỗi buồn, mà còn chứa đựng sự hiểu
biết, chấp nhận và thậm chí là sự lạc quan trước những thay đổi không ngờ của cuộc sống.
Mẹ ở đâu chiều nay
Nhặt lá về đun bếp
Phải mẹ thổi cơm nếp
Mà thơm suốt đường con
Bài thơ "Gặp lá cơm nếp" của nhà thơ Thanh Thảo là một tác phẩm thể hiện sự độc đáo và tình cảm sâu
sắc thông qua hình ảnh lá cơm nếp, một biểu tượng của quê hương và tình mẹ. Những chi tiết quen thuộc
như lá cơm nếp và mùi hương của nó không chỉ là những hình ảnh sinh động mà còn là những ký ức gắn
bó với quê hương. Nhà thơ Thanh Thảo mô tả cảm giác như một tình yêu thương, một sự nhớ mong từ trái
tim của người lính, khiến những thứ quen thuộc trở nên quý giá hơn trong tâm trí anh. Người lính trên chiến
trường xa xôi, khi bắt gặp hình ảnh lá cơm nếp, đã như thấy mặt người mẹ hiền làm việc nhặt lá để về nấu
cơm nếp cho gia đình. Hình ảnh đậm chất quê hương hiện lên ngay trước mắt anh, và mọi thứ dường như
trở nên gần gũi hơn. Cảm giác nhớ nhung, hồi tưởng về mùi hương cơm nếp nấu từ tay người mẹ yêu
thương khiến anh phải tự hỏi "Mẹ ở đâu chiều nay".
Mùi hương cơm nếp không chỉ là một mùi hương thông thường mà còn là biểu tượng của quê hương, của
tình mẹ, của những ký ức ấm áp và tình thương gia đình. Sự kết hợp tinh tế giữa hình ảnh và mùi hương đã
tạo nên một bức tranh đẹp, đong đầy cảm xúc, và chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa về tình cảm quê hương và
lòng yêu thương của người lính.
Ôi mùi vị quê hương
Con quên làm sao được
Mẹ già và đất nước
Chia đều nỗi nhớ thương
Mùi vị quen thuộc đến mức không ai quên được, nhưng nó lại mang theo một kỷ niệm sâu sắc. Chỉ cần bức
bình xôi được thổi trong gió, tâm trí người lính liền mơ mộng về hình ảnh bên mẹ. Đây không chỉ là hương
vị thân quen, mà còn là một bản nhạc gọi nhớ quê hương, nơi mà tình thương và ký ức thấm đẫm từ trái tim
mẹ già. Hình ảnh mẹ già đượm bóng đất nước, dường như phản ánh sự đồng hành chặt chẽ giữa người
lính và quê hương. Mẹ già và đất nước trở thành những đồng minh không thể tách rời, cần được bảo vệ và
yêu thương. Sự so sánh này không chỉ là một cách diễn đạt khéo léo mà còn là cách làm tăng cường độ
sâu sắc của tình cảm. Cuối cùng, khi tác giả nói về việc "chia đều nỗi nhớ thương", anh ta như đang nhắc
nhở mọi người rằng trên con đường cứu nước, không chỉ có tình yêu với quê hương mà còn là tình thương
đặc biệt đối với người mẹ già. Hình bóng người mẹ trở thành nguồn động viên và làm bền chặt tâm hồn
người lính, nhắc nhở họ giữ vững tình cảm gia đình giữa những khó khăn của chiến trường.
Cây nhỏ lòng Trường Sơn
Hiểu lòng nên thơm mãi…
Hai câu thơ cuối của bài thơ "Gặp lá cơm nếp" của nhà thơ Thanh Thảo là điểm nhấn đau đớn, làm xót xa
lòng người đọc. Dãy Trường Sơn, nơi chôn những anh hùng, được miêu tả như nơi yên nghỉ của những
linh hồn cao cả. Mỗi cành cây, ngọn cỏ ở đây không chỉ là những thứ vật dụng thông thường mà còn là biểu
tượng của sự hi sinh, tình cảm với đất nước, là hương vị quen thuộc của những người lính trở về. Họ không
chỉ là những chiến sĩ mà còn là những đứa con, người chồng, và mỗi góc đất, mỗi cánh rừng, những đám
cỏ ở đây là một phần của quê hương mà họ đã hy sinh. Hình ảnh mỗi chi tiết trong bài thơ đều có ý nghĩa
sâu sắc. "Hiểu lòng" không chỉ là việc hiểu rõ lòng người mà còn là sự hiểu biết và tôn trọng đối với những
người đã hy sinh. Hương thơm ngào ngạt không chỉ là mùi của lá cơm nếp mà còn là mùi của tình cảm,
niềm nhớ, và lòng biết ơn. Bài thơ đã tạo ra một không khí trang trọng, sâu sắc, và đau lòng, khắc sâu vào
tâm trí người đọc. Sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ... giúp bài thơ trở nên phong phú, sâu
sắc hơn. Hình ảnh về lá cơm nếp, mùi hương quê hương, và đặc biệt là hình ảnh người mẹ già, là những
yếu tố tinh tế đã kết hợp thành một bức tranh cảm xúc, khiến độc giả không chỉ đọc hiểu mà còn cảm nhận
được tình cảm chân thành và sâu sắc trong lòng người lính.
Mẫu 02. Phân tích bài thơ Gặp lá cơm nếp siêu hay - Ngữ văn lớp 7
Bài thơ "Gặp lá cơm nếp" của nhà thơ Thanh Thảo là một tác phẩm đầy xúc động và tình cảm, nó không chỉ
là một bức tranh về chiến trường mà còn là một góc nhìn chân thật về tình yêu gia đình và quê hương.
Chính trong tên gọi của bài thơ, "Gặp lá cơm nếp," người đọc đã cảm nhận được một hình ảnh tuy nhỏ bé
nhưng đậm chất nhân văn. Lá cơm nếp không chỉ là một phần trong bữa ăn mà còn là biểu tượng của tình
mẫu tử, của tình thân thiết và ấm áp. Người con xa xứ, chiến trận đã mang đến những trải nghiệm khắc
sâu, nhưng trong lẻo lá cơm nếp, hình ảnh mẹ vẫn hồn nhiên hiện về, góp thêm sức sống cho những ký ức.
Khổ thơ đầu tiên, với hai dòng thơ ngắn, đã mô tả một cảnh tượng đậm chất quê hương và tình mẫu tử. "Xa
nhà đã mấy năm/ Thèm bát xôi mùa gặt" - những từ ngữ tinh tế này đã khiến cho độc giả có thể cảm nhận
được lòng khát khao của người lính. Tâm trạng đối với bát xôi mùa gặt không chỉ là sự đói khát về thức ăn,
mà còn là nỗi nhớ về những giây phút ấm áp, gia đình sum họp. Bài thơ lặp lại một cách nhẹ nhàng nhưng
đầy ấn tượng với hình ảnh "Khói bay ngang tầm mắt/ Mùi xôi sao lạ lùng." Cảnh tượng này không chỉ là
hương vị của một bữa ăn mà còn là sự kết nối mặc nhiên giữa người con và quê hương.
Dòng thơ "Mẹ ở đâu, chiều nay" đã làm nổi bật nỗi nhớ và sự mất mát trong trái tim người lính. Người mẹ
đã từng là người hướng dẫn, là nghệ nhân nấu nước nấu cơm cho gia đình. Việc "Nhặt lá về đun bếp"
không chỉ là hình ảnh đẹp về một công việc nhỏ bé, mà còn chứa đựng sự tri ân, lòng biết ơn của người
con dành cho người mẹ. Thái độ nhìn nhận của người lính về công việc của mẹ, dù nhỏ bé nhưng đầy ý
nghĩa, làm nổi bật sự quý báu của người mẹ và sự kiên trì, nhẫn nại trong cuộc sống hàng ngày. Trong lời
tự hỏi "Phải mẹ thổi cơm nếp/ Mà thơm suốt đường con," tác giả thể hiện sự ngạc nhiên và tôn trọng trước
mùi thơm đặc trưng của bữa cơm nấu từ tay mẹ. Sự tưởng tượng về mùi thơm "suốt đường con" không chỉ
là niềm tự hào mà còn là niềm kính trọng sâu sắc. Mùi cơm nếp không chỉ là vị ngon, mà còn chứa đựng
tình thương, sự hi sinh và tâm huyết của người mẹ, tạo nên một kết nối mạnh mẽ giữa người con và nguồn gốc của mình.
Cuối cùng, dòng thơ "Chia đều nỗi nhớ thương" không chỉ là một lời tâm sự mà còn là khẳng định rõ ràng
về tình cảm gia đình và tình yêu quê hương. Tình mẫu tử, tình thân thiết và kỷ niệm về quê nhà đều được
gói gọn trong câu thơ ngắn, nhưng sâu sắc của nhà thơ Thanh Thảo. Với "Gặp lá cơm nếp," Thanh Thảo đã
tạo ra một kiệt tác nhỏ bé nhưng đậm đà tình cảm, làm cho độc giả không chỉ cảm nhận được những khía
cạnh thực tế của chiến tranh mà còn chạm vào tâm hồn những người lính xa xứ, nhớ nhung về những giọt
nước mắt mẹ và hương vị của lá cơm nếp.
Hai khổ thơ cuối của bài "Gặp lá cơm nếp" được chia thành hai câu 3/2 nhằm tăng cường nhấn mạnh tâm
tư và tình cảm sâu sắc của người con đối với mẹ và đất nước. Mùi vị của bát xôi mùa gặt không chỉ là
hương vị quen thuộc mà còn là ký ức về mẹ và xóm làng thân thuộc. "Con quên làm sao được" là một lời
khẳng định mạnh mẽ về tình cảm chân thành và niềm biết ơn của con đối với mẹ. Bài thơ thể hiện rõ sự liên
kết giữa tình yêu thương của mẹ và tình yêu đất nước. Tình yêu của mẹ không chỉ là nguồn động viên mà
còn là nguồn sáng soi bóng tâm hồn con. Trong câu "Mẹ già và đất nước", từ "và" đặt ở giữa cho thấy sự
đồng đẳng và tương đương giữa mẹ và đất nước trong trái tim con. Tình yêu hiếu thảo với mẹ và tình yêu
với đất nước được đề cao và chia đều như nhau.
Nhịp thơ 3/2 giúp bài thơ trở nên linh hoạt, thể hiện sự miên man và dạt dào của kí ức. Gieo vần chân "bếp"
- "nếp" tạo ra một âm nhạc tự nhiên, như những đồng dao trong trái tim người con. Ngôn từ tinh tế, hình
ảnh trong sáng và bình dị, những từ ngữ được chọn lọc cẩn thận giúp thể hiện tốt cảm xúc trữ tình khi nhìn
thấy lá cơm nếp trên đường hành quân. Bài thơ "Gặp lá cơm nếp" của nhà thơ Thanh Thảo không chỉ là
những dòng thơ trữ tình đơn thuần mà còn là biểu tượng của tình yêu gia đình và đất nước, trở thành một
tác phẩm chạm đến lòng người, để lại dấu ấn sâu sắc.
Mẫu 03. Phân tích bài thơ Gặp lá cơm nếp siêu hay - Ngữ văn lớp 7
Bài thơ "Gặp lá cơm nếp" của Thanh Thảo không chỉ là một sáng tác văn học mà còn là bức tranh hồn
nhiên về tình cảm gia đình và tình yêu quê hương. Tác giả đã sử dụng ngôn từ tinh tế và hình ảnh sinh
động để chạm khắc nét đẹp của những giá trị truyền thống và nỗi nhớ da diết về quê nhà. Người đọc ngay
lập tức được đưa vào bức tranh hằng năm thường thức của người con xa quê, nhớ nhung về hương vị
quen thuộc. Hình ảnh lá cơm nếp không chỉ là một đồ vật thông thường mà còn là biểu tượng của bữa ăn
ấm áp, tình cảm mẹ cha. Ngôn từ "đun bếp", "thổi nồi cơm nếp" không chỉ là những hình ảnh hằng ngày mà
còn là những dấu ấn sâu đậm về tình yêu thương và bản năng chăm sóc gia đình.
Mùi hương của cơm nếp mẹ nấu trở thành một nguồn cảm hứng không ngừng cho người con trong những
nhiệm vụ khó khăn trên chiến trường. Hình ảnh "bát xôi mẹ nấu" không chỉ là thức ăn quen thuộc mà còn là
niềm tin, là sức mạnh để người lính vượt qua khó khăn. Thông qua việc diễn đạt tình yêu thương với mẹ,
tác giả đã chuyển hóa nỗi nhớ thành động lực, làm cho bài thơ trở nên chân thật và đầy cảm xúc.
"Cây nhỏ rừng Trường Sơn/Hiểu lòng nên thơm mãi..." là hình ảnh cuối cùng trong bài thơ, là sự gắn bó
mãnh liệt của người lính với quê hương. Cây nhỏ nơi miền rừng Trường Sơn không chỉ là biểu tượng của
sức sống, mà còn là kết nối vững chắc giữa người con xa quê và đất nước. Tình yêu thương đã trở thành
một phần không thể thiếu, làm cho bức tranh về quê hương thêm phần đẹp đẽ và sâu sắc. Với những nét
văn hóa tinh tế, bài thơ "Gặp lá cơm nếp" không chỉ là một sáng tác nghệ thuật mà còn là thông điệp về tình
cảm gia đình, tình yêu quê hương được truyền đạt một cách chân thực và sinh động.