Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu chọn lọc hay nhất

Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu chọn lọc hay nhất
1. Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu chọn lọc - Mẫu 1
Tú Xương là một nhà thơ có rất nhiều tác phẩm được yêu thích. Bài thơ "Lễ
xướng danh khoa Đinh Dậu" là một ví dụ điển hình về sự trào phúng của ông.
Trong bài thơ này, ông đã bắt đầu bằng cách mô tả về khoa thi Đinh Dậu, một
sự kiện có thực trong quá khứ lịch sử:
“Nhà nước ba năm mở một khoa,
Trường Nam thi lẫn với trường Hà.”
Trong bối cảnh thực dân Pháp chiếm đóng và kiểm soát chính quyền, việc tổ
chức thi cử đã trở nên phức tạp hơn. Mặc dù vẫn tuân theo lộ trình truyền
thống "ba năm mở một khoa" cho thi chữ Hán, nhưng quy trình đã trở nên lộn
xộn hơn khi "Trường Nam thi lẫn với trường Hà". Trong khu vực Bắc Kì,
trước đây có hai trường thi: trường Nam Định và trường Hà Nội. Nhưng do
sự can thiệp của Pháp, trường thi ở Hà Nội đã bị loại bỏ. Điều này dẫn đến
việc các sĩ tử từ Hà Nội phải thi cùng với các sĩ tử ở trường Nam Định. Đến
phần tiếp theo của đoạn văn, mô tả về cảnh mở cửa trường và lễ xướng
danh đã mang đến những tình huống khôi hài:
“Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,
Ậm ọe quan trường miệng thét loa.”
"Sĩ tử" thường là những người ở tầng lớp trí thức của xã hội phong kiến và
thường có phong cách lịch sự khi viết văn. Tuy nhiên, trong đoạn văn này,
hình ảnh của họ lại trở nên thô lỗ và thiếu tôn trọng. Việc sử dụng biện pháp
ngôn ngữ đặc biệt, như việc đặt từ "lôi thôi" ở đầu câu thơ, đã tạo ra một ấn
tượng đáng nhớ. Thêm vào đó, không gian trường thi không còn mang đậm
bầu không khí tôn nghiêm mà lại như một bản giao hưởng ồn ào, như một
chợ sầm uất, khiến người theo dõi cảm thấy vừa mỉa mai vừa đau lòng trước
tình hình của đất nước thời đó.
“Cờ kéo rợp trời, quan sứ đến;
Váy lê quét đất, mụ đầm ra.”
Một kỳ thi quan trọng của đất nước, nhưng hình ảnh mà đoạn văn mô tả - "cờ
kéo rợp trời" - cho thấy sự long trọng trong việc đón tiếp "quan sứ," những
người được coi là lũ cướp nước. Không chỉ thế, trường thi từ lâu đã là biểu
tượng của sự trang trọng và nghiêm túc, với phong tục phụ nam tránh nữ.
Tuy nhiên, giờ đây, hình ảnh "mụ đầm ra" với "váy lê quét đất" xuất hiện, làm
tăng thêm sự hài hước. Qua chi tiết này, chúng ta có thể nhìn thấy sự suy
thoái và hạn chế của đất nước trong thời điểm đó. Cuối cùng, tác giả đã tỏ ra
rõ ràng về tâm trạng của mình trước tình cảnh đó:
“Nhân tài đất Bắc nào ai đó?
Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà.”
Câu hỏi từ "nhân tài đất Bắc nào ai đó" không phải để tìm kiếm câu trả lời. Đó
là một lời nhắc nhở cho các sĩ tử về nỗi đau mất nước. Khi kẻ thù vẫn còn tồn
tại, thì việc theo đuổi danh vọng trong kỳ thi này còn ý nghĩa gì nữa?
Bài thơ "Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu" đã mô tả một bức tranh trường thi
rối bời, từ đó đẩy mạnh sự châm biếm về tình hình đất nước bị xâm lược
trong bối cảnh thời đại hỗn tạp giữa phong kiến và thực dân.
2. Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu chọn lọc - Mẫu 2
Trần Tế Xương, được biết đến với bút danh Tú Xương, là một nhà thơ danh
tiếng với sự nổi bật trong hai lĩnh vực trữ tình và trào phúng. Một trong những
tác phẩm đáng chú ý của ông trong lĩnh vực trào phúng là bài thơ "Lễ xướng
danh khoa Đinh Dậu". Năm 1886, do việc Pháp chiếm đóng Hà Nội, trường
thi Hương Hà Nội đã bị hủy. Lo ngại về phản ứng của dân chúng, Pháp đã
quyết định tổ chức thi kết hợp giữa trường thi Hương Hà Nội và trường Nam
Định, được biết đến với tên gọi là trường Hà - Nam. Bài thơ trên được Tú
Xương sáng tác trong thời gian ông tham gia kỳ thi này. Dự lễ xướng danh
vào ngày 27/12/1897 có sự hiện diện của vợ chồng Paul Doumer - Thống đốc
Đông Dương và vợ chồng Lơ Noóc-măng - đại diện cho Nam Định.
Để mở đầu, Tú Xương đã trình bày một số nét chính về khoa thi Đinh Dậu
thông qua hai câu thơ đầu tiên:
“Nhà nước ba năm mở một khoa,
Trường Nam thi lẫn với trường Hà.”
"Trường Nam" ở Nam Định và "trường Hà" ở Hà Nội là hai trong số những
trường thi Hương nổi tiếng ở Bắc kì trong quá khứ. Tuy nhiên, sau khi Pháp
chiếm lĩnh Hà Nội, trường thi ở đây đã bị loại bỏ, khiến cho các thí sinh tại Hà
Nội buộc phải dự thi tại trường Nam Định. Từ "lẫn" đã phản ánh một không
gian hỗn độn, mất mát trang trọng của kì thi Hương. Sau đó, việc nhập
trường và lễ xướng danh diễn ra trong một bầu không khí đầy khôi hài:
“Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,
Ậm ọe quan trường miệng thét loa.”
Thuật ngữ "sĩ tử" thường được sử dụng để mô tả những người thuộc tầng
lớp trí thức trong xã hội phong kiến, theo đuổi nghệ thuật và văn chương.
Thường thì họ được mô tả như những người có phong thái lịch lãm và điềm
tĩnh. Tuy nhiên, trong bài thơ này, hình ảnh "sĩ tử" lại được mô tả với vẻ lôi
thôi và nhếch nhác. Trường thi, nơi thường trang nghiêm, giờ đây lại trở
thành một cảnh như hội chợ, với viên quan "ậm oẹ" và "thét loa", tạo nên một
bối cảnh nhố nhăng không khác gì chợ địa phương. Chi tiết này, tuy nhỏ,
nhưng lại phản ánh chân thực về tình hình xã hội vào thời điểm đó.
Tính trào phúng tiếp tục được thể hiện khi tác giả mô tả "quan sứ" và "mụ
đầm". Dù đây là một kì thi quan trọng của đất nước, nhưng hình ảnh được
mô tả lại là hài hước và nhố nhăng, đặc biệt là cảnh đón tiếp "quan sứ" với
"cờ kéo rợp trời", như lễ đón tiếp lũ cướp nước với sự long trọng. Thêm vào
đó, chốn trường thi, thường được xem là nơi tôn nghiêm và lễ giáo, lại xuất
hiện hình ảnh "mụ đầm ra" với "váy lê quét đất", tăng thêm sự hài hước và
góp phần làm nổi bật sự suy thoái của đất nước vào thời điểm đó.
Hai câu cuối của bài thơ là nơi tác giả bộc lộ nỗi đau xót trước tình trạng mất
nước của đất nước, tạo nên sự hài hước và tiếc nuối đan xen:
“Nhân tài đất Bắc nào ai đó?
Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà.”
Tại đây, nhà thơ đã sử dụng câu hỏi "nhân tài đất Bắc nào ai đó" như một
cách để đánh thức nhận thức của các sĩ tử về sự nhục nhã và đau đớn của
việc mất nước. Trong bối cảnh kẻ thù xâm lược vẫn tồn tại, ý nghĩa của việc
theo đuổi công danh trở nên mơ hồ và không còn ý nghĩa.
Bài thơ "Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu" không chỉ là một tác phẩm phản ánh
chân thực về tình hình đất nước vào thời điểm đó, mà còn là biểu hiện của
phong cách sáng tác độc đáo của Tú Xương. Tác phẩm này không chỉ mô tả
khắc nghiệt về tình trạng xã hội mà còn truyền đạt được cảm xúc đau đớn và
xót xa của tác giả trước tình hình của đất nước.
3. Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu chọn lọc - Mẫu 3
Nhà thơ Tú Xương đã sáng tác nhiều bài thơ trào phúng độc đáo, trong đó,
"Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu" là một ví dụ nổi bật. Bài thơ này phác họa
một cách sâu sắc không khí rộn rã và sự hài hước đắng cay về tình hình mất
mát của dân tộc trong thời kỳ thực dân hóa và nửa cuối thời phong kiến. Bài
thơ miêu tả sự kiện xướng danh khoa thi Hương năm 1897 tại Nam Định.
Hai dòng đầu tiên của bài thơ đề cập đến đặc điểm đặc trưng của khoa thi đó:
“Nhà nước ba năm mở một khoa,
Trường Nam thi lẫn với trường Hà.”
Trước kia, các cuộc thi cử được tổ chức bởi triều đình nhằm lựa chọn những
tài năng để phục vụ vua chúa và đất nước. Trong thời gian đó, khi Việt Nam
bị thực dân Pháp chiếm đóng, hệ thống thi cử vẫn duy trì theo cách học chữ
Hán và tuân theo chu kỳ cổ truyền "ba năm mở một khoa". Dòng thơ thứ hai
trong đoạn văn đề cập đến sự đa dạng của kỳ thi này: “Trường Nam thi lẫn
với trường Hà”. Trước kia, ở khu vực Bắc Kì có hai trường thi nổi tiếng:
"trường Nam" tại Nam Định và "trường Hà" tại Hà Nội. Tuy nhiên, sau khi
thực dân Pháp chiếm đóng Hà Nội, trường thi tại đây đã bị đóng cửa. Kết quả,
các thí sinh Hà Nội buộc phải đến Nam Định để tham gia kỳ thi.
Phần tiếp theo của đoạn văn mô tả quá trình nhập học và lễ xướng danh
trong bầu không khí đầy khôi hài:
“Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,
Ậm ọe quan trường miệng thét loa.”
“Sĩ tử” thường thuộc tầng lớp tri thức trong xã hội cổ đại và thường mang
phong cách lịch thiệp. Tuy nhiên, trong bức tranh này, họ lại xuất hiện với vẻ
ngoại lệ, không hề trang trọng. Việc sử dụng ngôn ngữ đặt từ "lôi thôi" ở đầu
câu thơ đã tạo nên ấn tượng sâu sắc cho người xem. Không chỉ thế, không
gian thi cử tại thời điểm này không còn bầu không khí trang trọng, mà giống
như một buổi họp chợ, khiến cho người tham gia thi cũng trở nên vô cùng
náo nhiệt, xa lạ so với vẻ nghiêm túc trước đây.
Trong hai đoạn đối thoại mạnh mẽ, bức họa “Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu”
đã được miêu tả qua hình ảnh hai nhân vật biếm họa: ông Tây và mụ đầm:
“Lọng cắm rợp trời, quan sứ đến,
Váy lê quét đất, mụ đầm ra.”
Hình ảnh “lọng cắm rợp trời” mô tả sự tôn vinh và phục vụ cho "quan sứ",
những kẻ cướp nước một cách trang trọng. Dù vậy, từ thời xa xưa, khu vực
thi cử luôn được coi là nơi linh thiêng và chỉ dành riêng cho nam giới. Thế
nhưng, việc hình dung một phụ nữ với “mụ đầm” và “váy lê quét đất” không
chỉ làm phô trương sự trái ngược mà còn khiến cho mọi người cảm thấy ngớ ngẩn và hài hước.
Cuối cùng, hai dòng thơ cuối cùng đã lột trần nỗi đau và tiếc nuối sâu sắc về tình hình của quốc gia:
“Nhân tài đất Bắc nào ai đó?
Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà.”
Câu hỏi "Nhân tài đất Bắc nào ai đó" đã đánh thức tâm hồn của các sĩ tử về
sự nhục nhã mất nước. Trong khi kẻ thù xâm lược vẫn là mối đe dọa hiện
hữu, ý nghĩa của sự đấu tranh cho công danh và danh vọng trở nên phai nhạt.
Bằng cách này, tác giả đã trải lòng tủi nhục và cảm xúc đau đớn trước tình trạng của đất nước.
Bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu đã mô tả một không gian thi cử nhốn
nháo, nhằm làm nổi bật sự đau lòng và tiếng cười châm biếm trước cảnh hậu
quả của việc mất nước.
Document Outline

• Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu chọn
  • 1. Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu c
  • 2. Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu c
  • 3. Phân tích bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu c