Phân tích bài thơ sông đà- Trường Đại học Ngoại ngữ- Đại học Quốc gia Hà Nội
Nhà văn đã khám phá ra cái đẹp ấy qua bức tranh thiên nhiên hùng vĩ và tráng lệ của con sông Đà trong tùy bút Người lái đò sông Đà, sông Đà còn là biểu tượng cho con người và thiên nhiên Tây Bắc. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem
Môn: Cơ sở văn hóa Việt Nam(CSVHVN)
Trường: Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội
Thông tin:
Tác giả:
Thông tin :
Môn:
Cơ sở văn hóa Việt Nam(CSVHVN)
Trường:
Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội
Tác giả:
Tài liệu liên quan:
Preview text:
lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé! SÔNG ĐÀ TRỮ TÌNH
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của Sông Đà, t đó nêu một vài nhận xét về cái tôi của
Nguyễn Tuân được thể hiện trong đoạn trích sau:
“T trên tàu bay mà nhìn xuống Sông Đà, không ai trong tàu bay nghĩ rằng cái dây th ng
ngoằn ngoèo dưới chân mình kia lại chính là cái con sông hàng năm và đời đời kiếp
kiếp làm mình làm mẩy với con người Tây Bắc và phản ứng giận dỗi vô tội vạ với người
lái đò Sông Đà. Cũng không ai nghĩ rằng đó là con sông của đồng dao thần thoại Sơn
Tinh Thủy Tinh “Núi cao sông hãy còn dài – Năm năm báo oán đời đời đánh ghen”.
Hình như khi mà ta đã quen đọc bản đồ sông núi, thì mỗi lúc mà ngồi tàu bay trên chiều
cao mà nhìn xuống đất nước Tổ quốc bao la, càng thấy quen thuộc với t ng nét sông tãi
ra trên đại dương đá lờ lờ bóng mây dưới chân mình. Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài
như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa
ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân. Tôi đã nhìn say
sưa làn mây mùa xuân bay trên Sông Đà. Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước
Sông Đà không xanh màu xanh cánh hến của Sông Gâm , Sông Lô. Mùa thu nước Sông
Đà l l chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa, l l cái màu đỏ giận dữ ở một
người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về. Chưa hề bao giờ tôi thấy dòng sông Đà là đen
như thực dân Pháp đã đè ngửa con sông ta ra đổ mực Tây vào mà gọi bằng một cái tên
Tây láo lếu, rồi cứ thế mà phiết vào bản đồ lai chữ.
Con Sông Đà gợi cảm. Đối với mỗi người, Sông Đà lại gợi một cách. Đã có lần tôi nhìn
Sông Đà như một cố nhân. Chuyến ấy ở r ng đi núi cũng đã hơi lâu, đã thấy thèm chỗ
thoáng. Mải bám gót anh liên lạc, quên đi mất là mình sắp đổ ra Sông Đà. Xuống một
cái dốc núi, trước mắt thấy loang loáng như trẻ con nghịch chiếu gương vào mắt mình
rồi bỏ chạy. Tôi nhìn cái miếng sáng lóe lên một màu nắng tháng ba Đường thi “Yên
hoa tam nguyệt há Dương Châu”. Bờ Sông Đà, bãi Sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm
trên Sông Đà. Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui
như nối lại chiêm bao đứt quãng. Đi r ng dài ngày rồi lại bắt ra Sông Đà, đúng thế, nó
đằm đằm ấm ấm như gặp lại cố nhân, mặc dầu người cố nhân ấy mình biết là lắm bệnh
lắm chứng, chốc dịu dàng đấy, rồi chốc lại bẳn tính và gắt gỏng thác lũ ngay đấy.
Thuyền tôi trôi trên Sông Đà. Cảnh ven sông ở đây lặng tờ. Hình như t đời Lí đời Trần
đời Lê, quãng sông này cũng lặng tờ đến thế mà thôi. Thuyền tôi trôi qua một nương
ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa. Mà tịnh không một bóng người. Cỏ gianh đồi núi
đang ra những nõn búp. Một đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm.
Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích
tuổi xưa. Chao ôi, thấy thèm được giật mình vì một tiếng còi xúp – lê của một chuyến 1
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
xe lửa đầu tiên đường sắt Phú Thọ - Yên Bái – Lai Châu. Con hươu thơ ngộ ngẩng đầu
nhung khỏi áng cỏ sương, chăm chăm nhìn tôi l l trên một mũi đỏ. Hươu vểnh tai, nhìn
tôi không chớp mắt mà như hỏi tôi bằng cái tiếng nói riêng của một con vật lành: “Hỡi
ông khách Sông Đà, có phải ông cũng v a nghe thấy một tiếng còi sương?”. Đàn cá dầm
xanh quẫy vọt lên mặt sông bụng trắng như bạc rơi thoi. Tiếng cá đập nước sông đuổi
mất đàn hươu vụt biến. Thuyền tôi trôi trên “Dải Sông Đà bọt nước lênh bênh – Bao
nhiêu cảnh bấy nhiêu tình” của “một người tình nhân chưa quen biết” (Tản Đà). Dòng
sông quãng này lững lờ như nhớ thương những hòn đá thác xa xôi để lại trên thượng
nguồn Tây Bắc. Và con sông như đang lắng nghe những giọng nói êm êm của người
xuôi, và con sông đang trôi những con đò mình nở chạy buồm vải nó khác hẳn những
con đò đuôi én thắt mình dây cổ điển trên dòng trên”.
(Nguyễn Tuân, Người lái đò sông Đà, SGK Ngữ văn 12, tập 1, NXBGD 2012) PHÂNTÍCHCHITIẾT 1. Mở bài
“Nhà văn là thứ côn trùng lấy cái râu mà thăm dò không khí của thời đại. Nhưng
nhà văn muốn mang tầm cỡ thời đại thì phải ngụp sâu vào dân tộc mình, nhân dân
mình’’(Nguyễn Minh Châu) và Nguyễn Tuân là nhà văn như vậy. Chính cái sự “ngụp lặn
ấy’’ đã giúp nhà văn ghi dấu ấn rõ nét trên thi đàn văn học Việt Nam. Hơn hết, Nguyễn
Tuân là một nhà duy mỹ , người suốt đời đi tìm cái đẹp. Nhà văn đã khám phá ra cái
đẹp ấy qua bức tranh thiên nhiên hùng vĩ và tráng lệ của con sông Đà trong tùy bút
Người lái đò sông Đà, sông Đà còn là biểu tượng cho con người và thiên nhiên Tây Bắc.
Nhà văn Nguyễn Tuân đã say mê với nét đẹp đầy thơ mộng trữ tình của dòng sông này
được thể hiện rõ nhất thông qua đoạn trích: “ T trên tàu bay mà nhìn xuống sông Đà…
khác hẳn những con đò đuôi én thắt mình dây cổ điển trên sông”. Đồng thời đoạn trích
làm nổi bật cái tôi cá tính độc đáo của nhà văn đầy tài hoa này.
2. Giới thiệu tác giả - tác phẩm
Người yêu văn chương hẳn đã không còn xa lạ với tên tuổi Nguyễn Tuân - một
nhà văn lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại.Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn
Minh Châu coi Nguyễn Tuân ‘cái định nghĩa rất chuẩn về về người nghệ sĩ chân chính’.
Bởi lẽ, trong t ng con chữ của mình đậm chất phong cách tài hoa, uyên bác gắn liền với
chữ “ngông” hiếm nhà văn nào có được. Hiển nhiên Nguyễn Tuân không chấp nhận
những thứ tầm thường nhạt nhẽo và con sông đà độc đáo với hai tính cách nổi bật v a
hung bạo v a trữ tình đã trở thành đối tượng khai thác của nhà văn. Áng văn “Người
lái đò sông Đà” là kết tinh chuyến đi thức tế của nhà văn đến mảnh đất Tây Bắc hoang
sơ, nên thơ được in trong tập tuỳ bút “sông Đà”. Tác phẩm đã cho người đọc biết tới 2
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
diện mạo độc đáo của con sông quê hương qua lăng kính của “nhà văn suốt đời đi tìm
cái đẹp” - một công trình nghệ thuật tuyệt vĩ tạo nên chất men say cho con người trong cuộc sống.
3. Khái quát về Sông Đà
Đến với mảnh đất văn chương và tâm hồn thi sĩ của Nguyễn Tuân, giáo sư
Nguyễn Đăng Mạnh t ng có quan niệm rằng: “Mỗi khi cầm bút dường như lại đặt minh
trong yêu cầu phải chứng tỏ được cải tài hoa, uyên bác hơn đời của mình. Ông có thói
quen nhìn sự vật ở mặt mĩ thuật của nỏ, cổ tim cho ra ở đấy những gì nên họa, nên thơ.
Đồng thời mỗi đối tượng quan sát của ông là một đối tượng khảo sát đến kì cùng". Vì
vậy, nếu như ở đoạn văn miêu tả sự hung bạo, dữ dội của sông Đà nhà văn đã sử dụng
rất nhiều kiến thức về quân sự, võ thuật, hay nhiều động t mạnh thì ở đoạn văn miêu
tả vẻ đẹp trữ tỉnh của con sông, ông hoàn toàn sử dụng con mắt tinh tế để quan sát
cùng ngôi bút lãng mạn để vẽ lại con sông thơ mộng, nhẹ nhàng. Sông Đà tạo thành
chất men say cho cuộc sống của con người Tây Bắc. T nhiều góc nhìn khác nhau, Nguyễn
Tuân đã có những phát hiện mới mẻ về vẻ thi vị, yên ả của con sông này. Qua bao thác
ghềnh, con sông trở nên hiền hòa, mềm mại, uyển chuyển hơn bao giờ hết.
4. Gợi ý cảm nhận về vẻ đẹp sông Đà trong đoạn trích * T trên cao nhìn xuống, dòng
chảy uốn lượn của con sông giống như “cái dây th ng ngoằn ngoèo dưới chân mình”,
đặc biệt là giống như mái tóc của người thiếu nữ “con sông Đà tuôn dài tuôn dài như
một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban
hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân”. -
Dòng sông mang vẻ đẹp của một áng tóc trữ tình mềm mại, tha thướt và duyên dáng. -
Vẻ đẹp của dòng sông hài hòa với núi r ng Tây Bắc, được núi r ng điểm tô thêm cho nhan sắc mĩ miều. Hành văn:
Gợi ý 1: Belinsky t ng phân biệt: “Nhà triết học nói bằng phép tam đoạn luận, nhà văn
nói bằng các hình tượng và bức tranh”. Bức tranh mà Nguyễn Tuân vẽ lên t hai màu sắc
đặc biệt không thể trộn lẫn: hình tượng con sông Đà và người lái đò trên dòng sông,
trong đó con sông Đà để lại ấn tượng cho nhà văn hơn cả ở tính trữ tình thơ mộng. Lấy
máy quay phóng ống kính ra xa, nhà văn không khỏi bất ngờ trước hình dáng con sông
Đà, trước tiên niềm ngạc nhiên kinh ngạc ấy là vì con sông Đà như sợi dây th ng ngoằn
ngoèo khác xa con sông dữ dằn thâm hiểm, con sông đời đời kiếp kiếp làm mình làm
mẩy với con người Tây Bắc và phản ứng dữ dội vô tội vạ với người lái đò sông Đà. Con
sông còn được ghi dấu bởi đồng dao thần thoại theo truyền thuyết Sơn Tinh Thủy tinh,
phải chăng như dân gian lưu truyền, cuộc chiến giành vợ của hai vị vua miền biển và
miền núi này dẫn đến một phiên bản sông Đà độc dữ cho đến nay. Tính trữ tình thơ 3
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
mộng của dòng sông nổi bật hơn cả trong câu: “tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ
tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng
hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân’’, Nguyễn Tuân đã sử dụng biện
pháp so sánh áng tóc trữ tình kết hợp cùng cách điệp t tuôn dài tuôn dài khiến cho câu
văn thêm mềm mại nhẹ nhàng và hiền hòa. Khi so sánh sông Đà với áng tóc trữ tình,
người đọc đã mường tượng ngay trong đầu một cô thiếu nữ thướt tha với mái tóc dài
mượt làm say đắm lòng người, t ngữ áng tóc hết sức độc đáo là một lối so sánh cách
tân sáng tạo chỉ có ở nhà văn họ Nguyễn. Thông thường ta hay gặp áng văn chương
hay áng thơ ca còn ở Nguyễn Tuân ông chỉ đích danh đó phải là áng tóc, nhưng cũng vì
vậy câu văn càng thêm sức gợi hình, gợi cảm. Đã t ng có một nhân vật trong thơ ca
trung đại Việt Nam có lối so sánh đầy mới lạ này, ta đã bắt gặp thấy sự quen thuộc của
hình ảnh áng tóc xuất hiện trong Dục Thúy Sơn của Nguyễn Trãi:
"Tháp ảnh trâm thanh ngọc,
Ba quang kính thúy hoàn ”
(Bóng tháp hình trâm ngọc,
Gương sông ánh tóc huyền)
Cả hai người nghệ sĩ đều lấy hình ảnh áng tóc là cảm hứng để gán đến sự vật mà
mình miêu tả nhưng suy cho cùng áng tóc hiện lên trong Dục Thúy Sơn vẫn có vẻ đẹp
riêng khác sông Đà với với áng tóc tuôn dài tuôn dài trong câu văn Nguyễn Tuân. Tuy
vậy họ vẫn có một điểm chung đầy thú vị cả hai ngòi bút đều hướng đến hình ảnh ẩn
dụ một cô gái mang vẻ đẹp thướt tha dịu dàng nhẹ nhàng và hết mực e lệ. Nguyễn
Tuân thông qua đó cũng gửi vào Tây Bắc một tình yêu với thiên nhiên, con người và
rộng ra là một tình cảm thiêng liêng với tổ quốc.
Gợi ý 2: Khi xuống được hạ lưu, vẻ đẹp của con sông Đà đã thay đổi một cách táo bạo.
Giờ đây con sông không còn những “luồng chết” hay những “cửa tử” đánh l a con
thuyền, không còn dáng vẻ đanh thép, hiểm nguy nữa. Thay vào đó, Nguyễn Tuân đã
lại một lần nữa “mắt thấy tai nghe” những sự vật, sự việc nằm quanh Đà giang mà ở
đó toát lên một vẻ đẹp thơ mộng và đầy trữ tình. Thật may mắn khi chính nhà văn đã
không chỉ khám phá miền đất Tây Bắc bụi rậm hoang sơ mà có riêng cho mình một trải
nghiệm, một góc nhìn thoáng đãng t trên “tàu bay” xuống mặt đất. Với chính trải
nghiệm và góc nhìn lạ ấy chắc chắn tác phẩm càng có sức hấp dẫn hơn với người đọc.
Trước mắt tác giả, Đà Giang hiện lên với một hình dáng dài và được sử dụng biện pháp
so sánh làm sinh động hóa nên vẻ đẹp dài ấy đẹp “như một áng tóc trữ tình”. Chính
phép so sánh độc đáo ấy đã cho người đọc có sự liên tưởng thú vị tới người thiếu nữ
Tây Bắc kiều diễm ẩn khuôn mặt mình trong làn mây mờ ảo. Chưa d ng lại ở đó, với cái
nhìn tinh tế của một cây bút tài ba, những bông ban hoa gạo trắng xóa nở rộ làm điểm
sáng cho bức tranh được ví như như chiếc cặp tóc có họa tiết bông hoa nhí trắng trẻo
cài lên trên áng tóc của thiếu nữ Tây Bắc. Với điểm nhấn độc đáo nhưng không kém
phần gợi cảm ấy, người đọc còn cảm nhận được hình ảnh ấy giống với câu thơ “Cỏ non 4
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
xanh tận chân trời/ Cành lê trắng điểm một vài bông hoa” của Đại thi hào Nguyễn Du.
Độc giả đều cảm nhận được rất rõ trên cả hai nền tranh thiên nhiên mát mẻ ấy đều
được “điểm” lên một vài bông hoa trắng tươi ngát, càng gợi cho bức tranh ấy trở nên
thơ mộng, tinh khôi hơn đáng kể. Nhưng có thể trong chính cái nhìn say mê đắm đuối
cái đẹp ấy, Đà giang hiện lên như một người bạn “cố nhân”, như một người bạn tri kỉ
bởi sự mềm mại, dẫu khác biệt nhưng vẫn thân thương, say đắm sự đa dạng, đa vẻ
của sông Đà. Có thể nói đây chính là điểm khác biệt lớn nhất so với con sông, suối thác
dữ dội ở thượng lưu – một sự chuyển mình của Đà Giang mà “không ai nghĩ tới”. Thậm
chí, hình ảnh sông Đà ở nguồn còn được gắn với câu đồng dao thần thoại “Núi cao sông
hãy còn dài – Năm năm báo oán đời đời đánh ghen” để chỉ sự hung ác của con sông ở
thượng nguồn. Không chỉ vậy, sự hung ác còn được gắn với liên tưởng độc đáo của
Nguyễn Tuân chính là “đòi nợ suýt”. Chính sự đối lập và khác biệt ấy tạo sự bất ngờ và
mang đến cho người đọc xúc cảm cũng như hình dung mới mẻ thú vị về sông Đà.
* Màu nước sông Đà: Nhìn ngắm sông Đà t nhiều thời gian khác nhau, tác giả đã phát
hiện ra những sắc màu tươi đẹp và đa dạng của dòng sông. Màu nước biến đổi theo
mùa, mỗi mùa có vẻ đẹp riêng trong cách so sánh rất cụ thể: -
Mùa xuân, nước Sông Đà xanh màu “xanh ngọc bích”, tươi sáng, trong trẻo, lấp lánh. -
Mùa thu, nước Sông Đà lại “l l chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu
bữa, l l cái màu đỏ giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về” -
Đặc biệt, nhà văn khẳng định chưa bao giờ con sông có màu đen như thực dân
Pháp đã “đè ngửa con sông ta ra đổ mực Tây vào”, và gọi bằng cái tên lếu láo Sông Đen.
Hành văn: Helen Keller t ng tâm niệm: “Cuộc sống là cuộc phiêu lưu đầy táo bạo hoặc
không có gì cả”. Quả thật đúng là như vậy ! Hành trình khám phá và cảm nhận miền
Tây Bắc của Nguyễn Tuân vẫn chưa d ng lại ở việc đơn thuần là ngắm cảnh mà ông còn
thấm thía, nếm mùi vị của t ng nét đẹp con sông Đà. Phải công nhận rằng một điều,
việc nhà văn tiếp tục “ngục sâu” xuống cảm nhận vẻ đẹp trữ tình qua màu nước của
mặt sông quả thật đúng là một sự phát hiện vô cùng tinh tế và đắt giá. Nguyễn Tuân
đã vận dụng trí đồng thời có sự quan sát tài tình của mình để phác họa lại màu nước
bằng phép so sánh độc nhất của chính mình. T màu “xanh ngọc bích” cho đến màu đỏ
“l l ”, “như da mặt của một người bầm đi rượu bữa”, tất cả các phép so sánh ấy đều
khiến người đọc thích thú bởi sự miêu tả đầy chân thực đến khó tin của Nguyễn Tuân
đã được ông cụ thể hóa qua các sự vật, hiện tượng vô cùng gần gũi với đời sống quanh
ta. Và ta có thể khẳng định rằng những ngôn t , những hình ảnh đậm chất thi vị ấy đúng
là làm nên “bụi vàng của tác phẩm” (Paustovsky). Không chỉ vậy, màu sắc của bức tranh
Đà giang được tác giả khắc họa lên “nhìn miếng sáng lóe lên một màu nắng tháng ba
Đường thi” và chính hình ảnh tươi sáng, trong trẻo ấy khác hoàn toàn với định kiến
của bọn thực dân Pháp về một Đà giang “đen” đuốc, lấm bẩn, “một dòng sông đổ ra 5
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
mực”. Những gam màu sắc thực tế đầy rực rỡ như một lời khẳng định chắc nịch, như
một lời bác bỏ mạnh mẽ và phá tan những lời xuyên tạc của giặc ngoại xâm. Với niềm
yêu thiên nhiên mãnh liệt hòa với sự tự hào về một Việt Nam hùng vĩ, Nguyên Tuân đã
không ngần ngại, thẳng th ng lên án bọn Pháp là “láo lếu”. Chính những nét vẽ phác
họa nên Đà giang cùng với lời lẽ đanh thép với kẻ phá hoại quê hương mình, tất cả
những giá trị ấy đã nói lên tình cảm sâu đậm trong tâm hồn Nguyễn Tuân đối với miền
Tây Bắc nói chung và thiên nhiên đất mẹ nói riêng. Nhà văn khéo léo khi so sánh dòng
sông với con người, khéo léo trao thần sắc, tâm trạng của con người vào dòng sông vô
tri, vô giác. Ta cũng bắt gặp vẻ đẹp màu mỡ ấy trong “Nhớ sông Đà (Quang Lâm):
“Đẹp ngàn đời biển trời sông bát ngát
Cá dầm xanh, anh vũ nhảy theo mùa
Khi mùa lũ thác reo gầm dữ dội
Thu chớm lạnh sóng nước lặng lờ trôi”
Vẻ đẹp ấy sẽ luôn nằm ở đó, sẽ vẫn còn qua t ng bờ dâu, bãi mía như qua t ng
ngóc ngách của dải đất này để làm trù phú thêm vẻ đẹp của tổ quốc mà tạo hóa đã ban
tặng cho con người Việt Nam.
* Bờ bãi sông Đà: Góc nhìn t bờ bãi sông Đà, dòng sông mang vẻ đẹp của một “cố nhân” -
Vẻ đẹp của nước Sông Đà gợi nhớ đến một trò chơi của con trẻ “trước mắt thấy
loang loáng như trẻ con nghịch chiếu gương vào mắt mình rồi bỏ chạy”, đẹp một cách
hồn nhiên và trong sáng - Vẻ đẹp của nắng sông Đà lại gợi nhớ đến thế giới Đường thi
“tôi nhìn cái miếng sáng lóe lên một màu nắng tháng ba Đường thi “Yên hoa tam
nguyệt há Dương Châu” (Xuôi thuyền về Dương Châu giữa tháng ba, mùa hoa khói). -
Vẻ đẹp của bờ bãi sông Đà lại gợi nhớ đến thế giới thần tiên trong khu vườn cổ
tích “bờ sông Đà, bãi sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm trên sông Đà”.
→ Nhà văn đã cảm nhận được cái chất “đằm đằm ấm ấm” thân thuộc khi gặp lại sau
một thời gian “ở r ng đi núi đã hơi lâu”.
Gợi ý 1: Sau khi khắc họa vẻ đẹp Sông Đà t góc độ trên cao, nhà văn tiếp tục dẫn dắt
người đọc đến với dòng sông t một góc độ khác: đứng trên bờ mà nhìn ngắm dòng
sông. T góc độ này, Sông Đà bỗng hiện lên như một cố nhân. Cố nhân là một t gốc Hán,
vốn dùng khi nói đến bạn cũ, người xưa giờ đã xa cách. Trong thơ ca xưa, không ít lần
hai tiếng “cố nhân” vang lên khắc khoải:
“Khuyến quân cánh tận nhất bôi tửu Tây xuất
Dương Quan vô cố nhân”
( “Vị Thành khúc” – Vương Duy )
Trong thơ ca cổ là thế, còn trong bài bút kí hiện đại này, Nguyễn Tuân cũng dùng
chữ “cố nhân” khi nói về con Sông Đà, tác giả không chỉ d ng lại trên bề mặt để ghi lại
cái chất thơ của dòng sông để đi sâu vào tâm hồn để nhận thấy chất trữ tình trong tính 6
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
cách, trong quan hệ của dòng sông và con người. Bởi vậy, khi phải xa cách dòng sông,
Nguyễn Tuân nhớ dòng sông như nhớ da diết một người bạn tri kỉ.Lúc đầu, đó mới chỉ
là cảm giác “thấy thèm chỗ thoáng” của nhà văn khi “ở r ng đi núi cũng đã hơi lâu”,
thậm chí “quên mất là mình sắp đổ ra Sông Đà”. Thế rồi, con sông mà cụ Nguyễn mong
đợi như “cố nhân” ấy cũng đã hiện ra, với một miếng sáng loang loáng mà “lóe lên một
màu nắng tháng ba Đường thi”. Chao ôi, sau bao ngày sống nơi r ng núi rậm rạp, khuất
bóng mặt trời, giờ đây gặp cái nắng Đường thi vàng hoe, ấm áp, khỏi phải nói Nguyễn
Tuân đã sung sướng đến nhường nào. Cái vui như tràn ra trên bề mặt câu chữ: “Bờ
Sông Đà, bãi Sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm trên Sông Đà”. Câu văn mang một trật
tự cú pháp rất đặc biệt, chỉ đơn thuần là những cụm t đặt cạch nhau, nhưng sức gợi
hình, gợi cảm lại vô cùng lớn. Thậm chí niềm vui ấy lớn đến độ khiến nhà văn phải hạ
bút viết nên một phép so sánh có một không hai: “vui như thấy nắng giòn tan sau kì
mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng”. T ng t , t ng chữ trong câu văn đều
được sử dụng vô cùng chuẩn xác, cơ hồ không thể thay thế được. Bàn về lao động nghệ
thuật của người nghệ sĩ ngôn t , nhà văn Tô Hoài t ng tâm niệm: “Mỗi chữ phải là hạt
ngọc buông xuống những trang bản thảo, phải là hạt ngọc mới nhất của mình tìm được,
do phong cách văn chương của mình mà có”. Và điều đó quả thực đúng với Nguyễn
Tuân, khi mỗi chữ của ông quả là “hạt ngọc” mà ông đã lục tìm trong cái kho cảm xúc,
liên tưởng phong phú, độc đáo của mình. Hẳn rằng, cái vui như thấy “nắng giòn tan”,
như “nối lại chiêm bao đứt quãng ấy” sẽ còn khiến độc giả nhớ mãi. Nối tiếp niềm vui
ấy, nhà văn viết: “Đi r ng dài ngày rồi lại bắt ra Sông Đà, đúng thế, nó đằm đằm ấm ấm
như gặp lại cố nhân”. Thử hỏi, nếu không yêu, không quý, không nhớ dòng Đà giang thì
làm sao có được cái cảm giác “đằm đằm ấm ấm” thân thương ấy ? Kể cả khi cố nhân
có “lắm bệnh lắm chứng”, “chốc lại bẳn tính và gắt gỏng ngay đấy” thì cũng làm sao
ngăn được niềm vui của nhà văn. Bởi lẽ, có còn gì đẹp hơn, hạnh phúc hơn khi được
gặp lại cố nhân trong cái nắng Đường thi mơ mộng như tự thuở xa xưa nào.
Gợi ý 2: Nguyễn Tuân lại một lần nữa cảm nhận vẻ đẹp thơ mộng của sông Đà ở trong
một hoàn cảnh đặc biệt, ông xem dòng sông như một vị “cố nhân”. Nhà văn kể lại nỗi
thèm thuồng khoảng không gian thoáng đãng trên sông Đà khi ông lạc vào r ng sâu Tây
Bắc. Nguyễn Tuân không chỉ xem con sông như một con người mà còn là một người tri
âm tri kỉ, một người đồng điệu về tâm hồn nghệ sĩ. Cảm xúc của người lâu ngày gặp lại
sông Đà “vui như thấy giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng”.
Làm sao không yêu cho được lỗi viết thi vị hóa của “phù thủy văn chương”, sự nhân
hóa đó làm con sông gần gũi hơn bao giờ hết. Như Tản Đà t ng viết:
“Dải sông Đà bọt nước lênh đênh Bao nhiêu cảnh bấy nhiêu tình”
Nguyễn Tuân am hiểu dòng sông “chốc dịu dàng đấy rồi chốc lại bẳn tính” nhưng
khi gặp lại “cố nhân” thì lại trào dâng một cảm xúc “đằm đằm, thắm thắm” trong lòng
mỗi người. Để rồi khi đổi điểm nhìn thì trước mắt nhà văn, cảnh vật ven sông “lặng tờ”.
Dường như nhà văn đang sống ở một thời đại nào đó xa xôi lắm, xưa cổ lắm, không có 7
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
tiếng âm thanh của cộ xe, của thành phố náo nhiệt. Hai bên bờ sông, cảnh vật yên ả,
thanh bình, tràn trề nhựa sống như đang bắt đầu vào mùa sinh sôi nảy lộc. Trên đồi,
cỏ gianh xanh mơn mởn đang phun trào những lộc búp: “cỏ gianh đồi núi đang ra
những nõn búp”. Có một đàn hươu thơ ngộ đang “cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm
sương đêm”. Ôi khung cảnh an yên quá đỗi! Ngay cả cử chỉ cúi đầu nhai cỏ của đàn
hươu cũng thật nhẹ nhàng, trầm lắng. Chưa d ng lại ở đó, nhà văn còn miêu tả sự hoang
sơ, cổ kính của quãng sông này. Bờ sông Đà nguyên sơ như chưa có đôi bàn tay nào
đến đây khai phá, để rồi: “Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên
như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”. Đúng rồi, đây là một bờ sông trong câu chuyện cổ
tích năm nào ta nghe kể. Tĩnh vắng như vậy, hoang sơ như vậy thì còn gì mà không phải
nữa chứ? Đoạn văn miêu tả cảnh hai bên bờ sông Đà có lẽ là đoạn văn mượt mà, ngọt
ngào và thơ mộng nhất trong tác phẩm. Câu văn mang dáng dấp mềm mại, êm trôi,
không khí mơ màng khiến người đọc đắm say ngây ngất.
* Góc nhìn t giữa lòng sông Đà, con sông mang vẻ đẹp của một người tình nhân:
- Đó là vẻ đẹp tĩnh lặng, yên ả, thanh bình như còn lưu lại dấu tích của lịch sử cha ông.
- Đó là vẻ đẹp tươi mới, tràn trề nhựa sống, như bắt đầu một mùa nảy lộc sinh sôi.
- Đó còn là vẻ đẹp hoang sơ, cổ kính
→ Cảnh đẹp đã gợi cảm hứng cho thi ca bao đời. Vẻ đẹp ấy đã cùng với sông Đà chảy
qua không gian, thời gian, và đặc biệt là chảy qua cả những áng thơ ca bao đời, thơ
Nguyễn Quang Bích rồi Tản Đà… để trở thành bất tử. Trong cái nhìn của thi sĩ Tản Đà,
Sông Đà đã trở thành “một người tình nhân chưa quen biết”. Hành văn
Gợi ý 1: Đứng trên bộ mà trông lại Sông Đà quả thực đem lại nhiều cảm xúc lâng lâng
khó tả. Nhưng ngồi trên thuyền xuôi giữa dòng sông cũng thú vị không kém. Này đây
lại là một câu văn độc đáo: “Thuyền tôi trôi trên Sông Đà”. Câu văn toàn thanh bằng,
mang cái êm ái, du dương như nhạc tính của một câu thơ. T góc độ này, Sông Đà bỗng
hiện lên với vẻ “lặng tờ” đến lạ. Nó khiến nhà văn phải liên tưởng tới thuở xưa, “hình
như t đời Lí đời Trần đời Lê, quãng sông này cũng lặng tờ đến thế mà thôi”. Rõ ràng,
đó không phải là cái yên lặng nhất thời, mà là cái lặng tờ thuộc về bản tính của dòng
sông, như tự ngàn năm vẫn vậy. Theo dòng trôi của con thuyền, cảnh vật hai bên bờ
sông cũng dần dần hiện ra trong cái yên lặng “tịnh không một bóng người”, chỉ thấy
những “nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa”, “cỏ gianh đồi núi đang ra những
nõn búp”, rồi “một đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm”. Thuyền trôi
trên Sông Đà mà tưởng như đang lạc vào chốn hoang dã chưa t ng có dấu chân người,
một nơi “hoang dại như một bờ tiền sử” mà đẹp mơ màng, hồn nhiên “như một nỗi
niềm cổ tích tuổi xưa”. Những câu văn êm ái, mượt mà, rất giàu chất thơ đã đưa người
đọc lạc vào cái thế giới tĩnh lặng và bình yên của dòng Đà giang thơ mộng, trữ tình. Ở 8
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
chốn ấy dường như mọi thứ đều tĩnh lặng tuyệt đối, đến độ khiến nhà văn phải thốt
lên: “Chao ôi, thấy thèm được giật mình vì một tiếng còi xúp-lê của một chuyến xe lửa
đầu tiên đường sắt Phú Thọ - Yên Bái – Lai Châu”. Có lẽ, không một dòng sông nào có
được vẻ đẹp hoang dã, yên lặng đến độ gần như tuyệt đối, khiến người ta phải thèm
một chút ồn ào đến thế.
Gợi ý 2: Trong một điểm nhìn khác, trên một con thuyền lững lờ trôi trên Sông Đà,
Nguyễn Tuân lại có một phát hiện mới, đó là không gian hoang sơ, lặng tờ của dòng
sông. Nhịp văn của ông không còn dồn dập phấn khích mà khoan thai hẳn. Người văn
nhân ấy đã nhìn về rất xa mà tìm kiếm bóng hình con sông qua các triều đại, ông ngẫm
rằng: “Hình như t đời Lí đời Trần đời Lê, quãng sông này cũng lặng tờ đến thế mà thôi”.
Dẫu cho qua bao thời đại, dòng sông vẫn vẹn nguyên, hoang sơ đến vậy, không một ai
có thể quấy rầy khung cảnh thanh bình thư thái ấy. Quãng sông này làm chúng ta nhớ
tới “Tràng giang" của Huy Cận. Đều cùng là cảnh sông nước Việt Nam, ẩn sau đó là tình
yêu tha thiết sâu nặng với quê hương; đều không có sự xuất hiện, tổn tại của con người,
chỉ có “ bờ xanh tiếp bãi vàng". Vậy mà ở Tràng Giang, đó là một nỗi buồn, thiếu sức
sống đến trống vắng cô liêu, là tâm trạng chung của người nghệ sĩ trước cách mạng;
còn ở Đà Giang, đó là sức sống mơn mởn. Cho đến tận bây giờ, sự sống hai bên bờ vẫn
không ng ng đâm chồi nảy lộc, có “nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa”, “cỏ
gianh đồi núi đang ra những nõn búp”, có đàn hươu đang “cúi đầu ngốn búp cỏ gianh
đẫm sương đêm” như một chốn bồng lai tiên cảnh giữa chốn nhân gian. Dường như
trong lòng người văn sĩ ấy có một cảm giác đắm say lạ thường, cảm xúc chìm sâu giữa
một khung cảnh hoang sơ, tươi đẹp của một chốn hồng hoang, một xứ sở cổ tích: “Bờ
sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi
xưa.”. Ở nơi ấy, có con hươu hươu thơ ngộ, có đàn cá dầm xanh để thêm vào cho chốn
thanh cảnh yên ắng sức sống căng tràn. Tất cả những hình ảnh đều gần gũi, thân thuộc
như chính thiên nhiên ngoài kia nhưng giờ đang được tái tạo bởi “cái đẹp không nằm
ở đôi má hồng của người thiếu nữ mà ở trong mắt của kẻ si tình”, t đó trở thành một
bức tranh sống động và tuyệt đẹp.
5. Nhận xét cái tôi của Nguyễn Tuân Dẫn chuyển: -
Nguyễn Tuân cũng t ng nhấn mạnh: “Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo. Vì
vậy, nó đòi hỏi phải có phong cách, tức là phải có nét gì đó rất mới, rất riêng thể hiện
trong tác phẩm của mình.” - Leonov viết “Không có tiếng nói riêng, không mang lại
những điều mới mẻ cho văn chương mà chỉ biết dẫm theo đường mòn thì tác phẩm
nghệ thuật sẽ chết”. -
Nam Cao: "Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết tìm tòi,
khơi những nguồn chưa ai khơi, và sáng tạo những cái gì chưa có. Khái niệm: 9
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé! -
Giải thích khái niệm “cái tôi”: Cái tôi là cá tính sáng tạo của nhà văn với tư cách
là một nghệ sĩ, là phong cách độc đáo, riêng biệt có thể phân biệt nhà văn này với nhiều
nhà văn khác cùng thời. Đây cũng là tiếng nói riêng, màu sắc khác biệt mà mỗi nghệ sĩ
tạo ra khi sáng tạo nghệ thuật.
Nhận xét về “cái tôi” của Nguyễn Tuân thể hiện qua đoạn trích: + Cái tôi tài hoa, uyên
bác: vốn sống phong phú và trí tưởng tượng dồi dào tạo nên những trang viết hết sức
độc đáo và có giá trị nghệ thuật cao.
+ Cái tôi với tài năng điêu luyện trong việc sử dụng ngôn t . + Cái tôi độc đáo trong cách
nhìn, cách khám phá thiên nhiên, qua đó kín đáo thể hiện tình cảm yêu nước tha thiết
và niềm say mê, tự hào với thiên nhiên của quê hương, xứ sở mình.
So sánh đối chiếu với PCNT của Nguyễn Tuân trước CMT8 - Đọc thêm tại:
+ Sáng tác của Nguyễn Tuân thời kỳ trước cách mạng Tháng Tám 1945
+ Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân trước cách mạng tháng 8 - thuy linh -
Một vài ý cần chú ý:
- Trước Cách mạng:
+ Quan niệm về cái đẹp chỉ có trong quá khứ gọi là "vang bóng một thời” " và tài hoa nghệ sĩ
chỉ có ở những con người xuất chúng, thuộc thời trước còn vương sót lại (Nguyễn Tuân gọi là
"sinh lầm thế kỉ” ", bơ vơ lạc lỏng trong thời hiện đại).
+ Tìm cảm giác mạnh ở quá khứ " vang bóng một thời” ", ở chủ nghĩa xê dịch, ở đời sống trụy lạc.
+ Sử dụng thể văn tùy bút, thiên về diễn tả nội tâm của cái tôi chủ quan. - Sau Cách mạng:
+ Không đối lập quá khứ với hiện tại. Cái đẹp có cả ở quá khứ, hiện tại và tương lại và tài hoa
có ở cá nhân đại chúng.
+ Tìm những hiện tượng gây cảm giác mạnh ở những phong cảnh đẹp, hùng vĩ của thiên nhiên
đất nước và những thành tích của nhân dân trong chiến đấu và xây dựng.
+ Vẫn dùng thể văn tùy bút nhưng có pha chút kí với bút pháp hướng ngoại, để phản ánh hiện
thực, ghi chép thành tích chiến đấu, xây dựng của nhân dân. Hành văn:
Gợi ý 1: Nam Cao t ng nói "Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết tìm tòi,
khơi những nguồn chưa ai khơi, và sáng tạo những cái gì chưa có”. Một nhà nghệ sĩ chân chính,
nhà văn tài ba sẽ luôn có những sáng tác độc lạ và mới mẻ dù ở thời đại nào, thể loại tác phẩm
được viết là gì đi chăng nữa. Và tất cả những điểm sáng ấy có thể gói gọn lại trong hai chữ “cái
tôi” - cá tính sáng tạo của nhà văn với tư cách là một nghệ sĩ, là phong cách độc đáo, riêng biệt
có thể phân biệt nhà văn này với nhiều nhà văn khác cùng thời. Đây cũng là tiếng nói riêng,
màu sắc khác biệt mà mỗi nghệ sĩ tạo ra khi sáng tạo nghệ thuật. Ở nhà văn Nguyễn Tuân, ta
thấy ở ông có một cái tôi rất mạnh mẽ, rất đẹp đẽ và cao cả. Cái tôi tài hoa, uyên bác trong
việc vận dụng vốn sống phong phú và trí tưởng tượng dồi dào tạo nên những trang viết hết 10
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
sức độc đáo và có giá trị nghệ thuật cao. Cái tôi với tài năng điêu luyện trong việc sử dụng
ngôn t . Các thuật ngữ chuyên môn của các ngành quân sự, điện ảnh, thể thao,… được huy
động một cách hết sức linh hoạt nhằm diễn tả một cách chính xác và ấn tượng những cảm
giác về đối tượng. Hình ảnh dòng sông Đà đã được nhà văn miêu tả, tái hiện một cách ấn
tượng t nhiều góc nhìn, với những chi tiết điển hình, tiêu biểu; những liên tưởng, so sánh bất
ngờ, thú vị. Tất cả đều cho thấy khả năng quan sát và sử dụng ngôn ngữ hết sức điêu luyện
của Nguyễn Tuân - “người thợ kim hoàn của chữ. Qua đó càng khẳng định một vị trí đỉnh cao,
một “bậc thầy tùy bút” trong văn đàn văn học Việt Nam.
Nhưng đặc biệt nhất chính là cái tôi độc đáo trong cách nhìn, cách khám phá thiên
nhiên, qua đó kín đáo thể hiện tình cảm yêu nước tha thiết và niềm say mê, tự hào với thiên
nhiên của quê hương, xứ sở mình. Trước Cách mạng, sáng tác của Nguyễn Tuân chủ yếu xoay
quanh ba đề tài: “chủ nghĩa xê dịch”, vẻ đẹp “vang bóng một thời” và đời sống trụy lạc.
Cá tính cùng với tâm trạng bất mãn và bất lực trước thời cuộc của Nguyễn Tuân đã khiến ông
tìm lối thoát trong cái thú giang hồ, xê dịch nhằm muốn thoát ra ngoài mọi ràng buộc với gia
đình, xã hội, quê hương, đất nước trong những “Một chuyến đi”, “Thiếu quê hương”,... Sau
Cách mạng, Nguyễn Tuân vẫn tìm hiện tượng gây cảm giác mạnh ở những phong cảnh đẹp,
hùng vĩ của thiên nhiên đất nước nhưng gắn chặt với cuộc sống chiến đấu và lao động của con
người. Cái đẹp không còn đối lập quá khứ với hiện tại. Cái đẹp có cả ở quá khứ, hiện tại và
tương lại và tài hoa có ở cá nhân đại chúng. Đà giang hiện lên qua ngòi bút của Nguyễn Tuân
v a hùng vĩ, v a dữ dội nhưng cũng vô cùng mĩ lệ, trữ tình và vô cùng lãng mạn. Quan trọng
hơn, đằng sau dòng sông ta thấy hiện lên một bức chân dung của một NT với tình yêu quê
hương đất nước; một NT đã được ánh sáng của Đảng soi rọi, được phù sa của nhân dân bồi
đắp; một NT với tâm hồn mà như Tố Hữu đã viết: “T
ấy trong tôi b ng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Như vậy, NT viết bài kí “Người lái đò sông Đà” bằng một tâm hồn rộn ràng tiếng chim như
thế, bằng một tâm hồn như một vườn hoa thơm quả ngọt. Rõ ràng ông là người chiến sĩ
trên mặt trận văn chương.
Gợi ý 2: Nam Cao: "Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết tìm tòi, khơi
những nguồn chưa ai khơi, và sáng tạo những cái gì chưa có”. Một nhà nghệ sĩ chân chính,
nhà văn tài ba sẽ luôn có những sáng tác độc lạ và mới mẻ - hay còn gói gọn trong hai chữ “cái
tôi” - cá tính sáng tạo của nhà văn. Cái tôi là phong cách độc đáo, riêng biệt mà mỗi nghệ sĩ
tạo ra khi sáng tạo nghệ thuật. Ở nhà văn Nguyễn Tuân, ta thấy ở ông có một cái tôi rất mạnh
mẽ, rất đẹp đẽ và cao cả. Nhưng đặc biệt nhất chính là cái tôi độc đáo trong cách nhìn, cách
khám phá thiên nhiên, qua đó kín đáo thể hiện tình cảm yêu nước tha thiết và niềm say mê,
tự hào với thiên nhiên của quê hương, xứ sở mình. Trước Cách mạng, sáng tác của Nguyễn
Tuân chủ yếu xoay quanh ba đề tài: “chủ nghĩa xê dịch”, vẻ đẹp “vang bóng một thời” và đời
sống trụy lạc. Cá tính cùng với tâm trạng bất mãn và bất lực trước thời cuộc của Nguyễn Tuân 11
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé!
đã khiến ông tìm lối thoát trong cái thú giang hồ, xê dịch nhằm muốn thoát ra ngoài mọi ràng
buộc với gia đình, xã hội, quê hương, đất nước trong những “Một chuyến đi”, “Thiếu quê
hương”,... Sau Cách mạng, Nguyễn Tuân vẫn tìm hiện tượng gây cảm giác mạnh ở những
phong cảnh đẹp, hùng vĩ của thiên nhiên đất nước nhưng gắn chặt với cuộc sống chiến đấu
và lao động của con người. Cái đẹp không còn đối lập quá khứ với hiện tại. Cái đẹp có cả ở
quá khứ, hiện tại và tương lại và tài hoa có ở cá nhân đại chúng. Đà giang hiện lên qua ngòi
bút của Nguyễn Tuân v a hùng vĩ, v a dữ dội nhưng cũng vô cùng mĩ lệ, trữ tình và vô cùng lãng mạn là vì thế.
Bên cạnh đó, ở Nguyễn Tuân cũng nổi bật cái tôi tài hoa, uyên bác trong việc vận dụng
vốn sống phong phú và trí tưởng tượng dồi dào tạo nên những trang viết hết sức độc đáo và
có giá trị nghệ thuật cao. Cái tôi với tài năng điêu luyện trong việc sử dụng ngôn t . Các thuật
ngữ chuyên môn của các ngành quân sự, điện ảnh, thể thao,… được huy động một cách hết
sức linh hoạt nhằm diễn tả một cách chính xác và ấn tượng những cảm giác về đối tượng.
Quan trọng hơn, đằng sau dòng sông ta thấy hiện lên một bức chân dung của một NT với tình
yêu quê hương đất nước; một NT đã được ánh sáng của Đảng soi rọi, được phù sa của nhân
dân bồi đắp; một NT với tâm hồn mà như Tố Hữu đã viết: “T
ấy trong tôi b ng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim” 6. Kết bài
Gợi ý 1: “Tác phẩm nghệ thuật sẽ chết nếu nó miêu tả cuộc sống chỉ để miêu tả, nếu
nó không phải tiếng thét đau khổ hay lời ca tụng hân hoan, nếu nó kh đặt ra những câu
hỏi hoặc câu trả lời những câu hỏi đó”. Và quả thực, tác phẩm “Người lái đò sông Đà”
của Nguyễn Tuân là tác phẩm như thế!Trong suốt quá trình dài của thời gian, tuỳ bút
của Nguyễn Tuân vẫn luôn vẹn nguyên những giá trị và sống mãi trong lòng người đọc
về thiên nhiên, con người nơi xứ sở Tây Bắc nói riêng và thiên nhiên đất nước ta nói chung.
Gợi ý 2: Sau hơn nửa thế kỷ, “Người lái đò sông Đà” nói chung và đoạn trích nói riêng
vẫn còn nguyên vẹn những giá trị về cả nội dung lẫn nghệ thuật. Nhờ cái tôi độc đáo
của Nguyễn Tuân mà ngoài vẻ hung bạo ra thì vẻ đẹp trữ tình của sông Đà thật đáng
để chúng ta chiêm ngưỡng nó. Nhà văn t ng chia sẻ rằng “Tôi cũng tự thấy mình là một
con người đi tìm vàng quang sống Đà, đi tìm thứ vàng của màu sắc sông núi Tây Bắc,
nhất là cái thứ vàng mười mang sẵn trong tâm trí tất cả những con người ngày nay
đang nhiệt tình gắn bó với công cuộc xây dựng cho Tây Bắc thêm sáng sủa, tươi vui và
vững bền.” Ông còn để lại bài học về trách nhiệm với giang sơn, tổ quốc cho tất cả
người dân trên dải đất hình chữ S này, đặc biệt là cho thế hệ trẻ hôm nay người nắm
giữ chìa khóa mở cánh cổng tương lai của Đất Nước. 12
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47882337
Quà tài liệu của Xóm Trọ Văn Chương - Chúc các sĩ tử ôn tập tốt, đỗ NV1 nhé! ----------------------------
Xóm trọ Văn chương - Kể chuyện tứ phương!
Email: xomtrovanchuong@gmail.com TikTok: xomtrovanchuong
Instagram: xomtrovanchuong_2021
Hotline: 0964452735 (Thanh Tâm) 0365315461 (Hiền Hiền)
CHÚC CÁC SĨ TỬ ÔN TẬP TỐT, ĐỖ NV 1 NHÉ! 13
Downloaded by June Lee (lenhungkttm@gmail.com)