PHÂN TÍCH BỘ MÁY NHÀ NƯỚC VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA NÓ

1. PHÂN TÍCH KHÁI NIỆM BỘ MÁY NHÀ NƯỚC
Bộ máy nhà nước là hệ thống các cơ quan nhà nước được tổ chức một cách chặt
chẽ từ trung ương đến địa phương, đây là hệ thống được tổ chức và thực hiện theo
những nguyên tắc chung nhất định, mang tính quyền lực nhà nước, thực hiện các
chức năng, nhiệm vụ trong phạm vi thẩm quyền của mình.
Có nhiều cách để phân loại bộ máy nhà nước ở nước ta hiện nay. Nhung nói chung
thì bộ máy nhà nước sẽ bao gồm các cơ quan như:
– Hệ thống cơ quan nhà nước ở trung ương thì gồm có: Quốc hội, Chính phủ, các
bộ và cơ quan ngang bộ, TAND tối cao, VKSND tối cao.
Trong đó Quốc hội được coi là cơ quan quyền lực cao nhất trong nhà nước, quyết
định các vấn đề quan trọng, là cơ quan lập pháp.
– Cơ quan nhà nước ở địa phương thì gồm: HĐND, UBND, Tòa án nhân dân các
cấp, Viện kiểm sát nhân dân các cấp.
2. ĐẶC ĐIỂM bộ máyNHÀ NƯỚC
Thứ nhất: Bộ máy nhà nước ở nước ta hiện nay được tổ chức và hoạt động dựa
trên các nguyên tắc chung nhất định, bộ máy nhà nước thực chất chỉ là các cơ
quan đại diện cho nhân dân, đảm bảo các quyền lợi cho nhân dân
Về bản chất thì người dân có quyết đưa ra quyết định trong mọi vấn đề của đất
nước, các công việc liên quan đến chính trị, tư tưởng, văn hóa .
Người dân thực hiện các quyền làm chủ này thông qua hoạt động của các cơ
quan nhà nước hoặc trực tiếp tiến hành như trong các đợt bầu cử đại biểu Quốc
hội, người dẫn sẽ được đi bỏ phiếu lựa chọn cho đại biểu mà mình tín nhiệm.
Thứ hai: Tất cả các cơ quan trong hệ thống bộ máy nhà nước đều mang tính
quyền lực nhà nước, được nhà nước trao các quyền năng cụ thể để thực hiện các
chức năng, nhiệm vụ của mình.
Ở nước ta, quyền lực nhà nước được phân chia cho các chủ thể nhất định,
không tập trung quyền lực vào một cơ quan hay một cá nhân duy nhân.
Tính quyền lực được thể hiện ở mỗi cơ quan với mức độ khác nhau, phụ thuộc
vào phạm vi thẩm quyền của cơ quan đó theo quy định của pháp luật.
Các cơ quan sử dụng quyền lực nhà nước để thực hiện các công việc một cách
độc lập, tuy nhiên giữa các cơ quan luôn có mối quan hệ, hỗ trợ nhau trong việc
giải quyết công việc, cơ quan này giám sát cơ quan khác. Hay chính là dùng
quyền lực để giám sát quyền lực.
Thứ ba: Hoạt động của bộ máy nhà nước nhằm đem lại lợi ích chung cho nhân
dân, “thay mặt” nhân dân giải quyết công việc, hết lòng vì nhân dân.
Thứ tư: Các cơ quan trong hệ thống bộ máy nhà nước thì thực hiện các chức
năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Thứ năm: Trong quá trình làm việc của mình thì các cơ quan nhà nước được
quyền ban hành ra các văn bản pháp luật để chỉ đạo, hướng dẫn hay giải quyết
công việc trong phạm vi thẩm quyền của mình.
Do vậy mà những văn bản pháp luật đó mang tính bắt buộc phải chấp hành đối
với các chủ thể nhất định trong xã hội và được đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nước.
Các cơ quan nhà nước là chủ thể trực tiếp ban hành, đồng thời cũng là chủ thể
trực tiếp theo dõi, giám sát quá trình thực hiện đối với các văn bản pháp luật đó.
3. Khái niệm cơ quan nhà nước
Cơ quan Nhà nước là bộ phận cấu thành của bộ máy Nhà nước, là tổ chức (cá
nhân) mang quyền lực Nhà nước được thành lập và có thẩm quyền theo quy
định của Pháp luật nhằm thực hiện nhiệm vụ và chức năng của Nhà nước.
Cơ cấu bộ máy nhà nước hiện đại bao gồm: (1). Nguyênthủ quốc gia, (2). Cơ
quan lập pháp, (3). Cơ quan hành pháp, (4). Cơ quan tưpháp, (5). Chính quyền
địa phương, (6). Quân đội, cảnh sát
4.CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA BỘ MÁY NHÀ NƯỚC
2.1.1 Cách thức tổ chức bộ máy
Tổ chức bộ máy nhà nước bao gồm các cơ quan nhà nước từ trung ươngđến địa
phương. Hiệu quả hoạt động của các cơ quan này không hoàn toàn phụthuộc
vào hình thức, quy mô tổ chức mà chủ yếu và trước hết vào tính hoànthiện của
chúng xét trên các phương diện :
+Vị trí, chức năng từng cơ quan
+Nội dung các nhiệm vụ được xác định bảo đảm tính bao quát, toàn diệntrên các lĩnh vực
+Cơ cấu tổ chức phù hợp với quy mô và trình độ quản lý, được phâncông, phân
cấp hợp lý, định rõ trách nhiệm của từng chủ thể
+ Hệ thống các quy định, quy chế đầy đủ, bao quát quy trình vận hành vàsự
phối hợp, kết hợp giữa các cơ quan trong bộ máy hành chính nhà nước từtrung ương đến địa phương
2.1.2. ​ Yếu tố nguồn nhân lực để vận hành bộ máy nhà nước
CON người là chủ thể của mọi hoạt động vì vậy, đối với việc vận hàng bộmáy
nhà nước thực hiện các hoạt động, chất lượng nguồn nhân lực luôn là yếutố
quyết định hiệu lực, hiệu quả.
Một bộ máy nhà nước cần được xây dựng vàhình thành bởi những người có đầy
đủ năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức tốt
2.1.3. ​ Hệ thống pháp luật
Pháp luật thiết lập khuôn khổ cho hoạt động của bộ máy nhà nước, thiếtlập hình
thức, phương pháp, nguyên tắc, cách thức hoạt động của các cơ quan,nhân viên
nhà nước. Nhờ có pháp luật, các cơ quan, nhân viên nhà nước thựchiện chức
năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình một cách dễ dàng, có hiệu quả.
2.1.4. ​ Tài chính và cơ sở vật chất, kỹ thuật
. Chỉ khi các điều kiện về kinh tế, cơ sởhạ tầng được đầu tư đầy đủ, hiện đại
mới tạo cơ sở và tạo động lực để thực hiệntốt hoạt động, mang lại hiệu lực, hiệu
quả cho quá trình quản lý nhà nước.
2.1.5. ​ Các yếu tố khác
-Các yếu tố văn hóa, lịch sử, tập quán, truyền thống…
-Các yêu tố khoa học, công nghệ và quá trình hội nhập quốc tế
-Yếu tố sự lãnh đạo của Đảng
Đặc biệt, đối với hoạt động của bộ máy nhà nước Việt Nam. Xuất phát từđặc
điểm hệ thống chính trị của Việt Nam là “Đảng Cộng sản Việt Nam là
Đảngcầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội”, vai trò tác động của đảng cầm
quyềnđối với tổ chức và phương thức hoạt động của bộ máy nhà nước cơ bản
có sựkhác biệt với nhiều nước, mà chủ yếu và trước hết là ở tính độc lập tương
đốicủa chúng. Sự lãnh đạo của Đảng bao trùm lên toàn bộ hệ thống của bộ máy nhànước
4. PHÂN BIỆT CƠ QUAN NHÀ NƯỚC VỚI CƠ QUAN CỦA TỔ CHỨC XÃ HỘI KHÁC?
1. cơ quan nhà nước là gì ?
Là khái niệm dùng để chỉ 1 người hoặc 1 nhóm người đc tổ chức & hoạt động
theo quy định của PL, nhân danh NN thực hiện QLNN.
2. Cơ quan của các tổ chức xã hội là gì ?
Cơ quan của các tổ chức xã hội Là khái niệm dùng để chỉ 1 người hoặc 1 nhóm
người đc thành lập & hoạt động theo quy định của tổ chức, nhân danh tổ chức
để thực hiên hoạt động của tổ chức. Cơ quan nhà nước
Cơ quan của các tổ chức xã hội
Là khái niệm dùng để chỉ 1 người hoặc 1
nhóm người đc tổ chức & hoạt động theo Là khái niệm dùng để chỉ 1 người hoặc 1 Định nghĩa
quy định của PL, nhân danh NN thực
nhóm người đc thành lập & hoạt động theo hiện QLNN.
quy định của tổ chức, nhân danh tổ chức
để thực hiên hoạt động của tổ chức Ví dụ
Quốc hội là Cơ quan nhà nước
BCH TW ĐCS VN là 1 cơ quan của tổ chức Đảng
–Đều gồm 1 ng hoặc 1 nhóm ng đc thành lập & hoạt động trên cơ sở các quy định
chung nhất định, nhân danh tổ chức để thực hiên hoạt động của minh
-Trong quá trình HĐ, các CQ này đều có thể ban hành ra nx quy định có g/trị bắt
buộc phải tôn trọng hoặc thực hiện đối vs nx tổ chức hoặc cá nhân nhất định
-Đều có quyền yêu cầu các tổ chức & cá nhân có lqan phải thực hiện các quy định đó Giống nhau
-Ktra, g/sát việc thực hiện các quy định đó
-Sửa đổi, bổ sung các quy định
-Đảm bảo cho các quy định đc thực hiện = nx biện pháp nhất định
-Thực hiện nx chức năng, nhiệm vụ riêng theo quy định của tổ chức
-Những ng đảm nhiệm chức vụ trong các CQ này đều là công dân Trình tự thành
lập & cơ cấu tổ Do PL quy định
Do điều lệ của tổ chức quy định chức Nhân danh
Nhân danh NN & SD QLNN để thực
Nhân danh tổ chức để thực hiện các HĐ
hiện thẩm quyền của mình của tổ chức Thẩm quyền
-Ban hành nx văn bản PL nhất định: nx -Ban hành ra các quy định có g/trị bắt buộc
vb có g/trị bắt buộc phải tôn trọng hoặc phải tôn trọng hoặc thực hiện đối vs các
thực hiện đối vs các tổ chức & cá nhân hội viên trong tổ chức có liên qan
-Yêu cầu các tổ chức & cá nhân có liên
qan phải thực hiện trong thực tế nx vb
mà nó ban hành & có hiệu lực pháp lý
-Đảm bảo cho các vb đó đc thực hiện =
các biện pháp mang tính QLNN
-Ktra, giám sát việc thực hiện các vb của – Đảm bảo cho các quy định của nó đc
CQNN, đồng thời có thể sửa đổi, bổ sung thực hiện = sự tự giác của các hội viên & = hoặc thay thế các vb đó
các hình thức kỷ luật của tổ chức
-Mỗi CQNN sẽ thực hiện nx chức năng
riêng theo quy định của PL
-Mỗi CQ của tổ chức sẽ thực hiện nx chức
năng, nhiệm vụ riêng theo quy định của tổ chức Thành viên
Công chức viên chức trong CQNN do
bàu, cử hoặc tuyển theo luật định
Đc bầu, cử từ t/viên của tổ chức Ngân sách
Ngân sách NN cấp để duy trì HĐ, đc quy NN có thể hỗ trợ kinh phí, còn lại là ngân
định cụ thể theo luật định sách của tổ chức
Bài viết cùng chủ đề:
5, PHÂN LOẠI CQUAN NHÀ NƯỚC
Phân loại cơ quan Nhà nước:
Cơ quan quyền lực nhà nước: Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất; HĐND là cơ quan quyền
lực ở địa phương; Cơ quan hành chính Nhà nước: Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ
quan thuộc chính phủ, các UBND cấp tỉnh, huyện và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND.
6.PHÂN TÍCH NGUYÊN TẮC PHÂN CHIA QUYỀNG LỰC NHÀ NƯỚC TRONG
TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG BỘ MÁY NHÀ NƯỚC
Trong lịch sử phát triển của xã hội, trước khi nhà nước tư sản và nhà nước xã hôi chủ nghĩa
ra đời, mọi quyền lực nhà nước được tập trung vào trong tay một người hoặc một cơ quan.
Đây chính là căn nguyên của sự độc tài, chuyên chế trong việc thực hiện quyền lực nhà nước.
Để chấm dứt chế độ này và đặt nền móng cho sự hình thành các thể chế tự do, dân chủ, một
học thuyết của nhiều học giả tư sản đã được nêu ra, đó là học thuyết tam quyền phân lập hay
học thuyết phân chia quyền lực. Học thuyết này là cơ sở của nguyên tắc phân quyền trong tổ
chức và hoạt động của bộ máy nhà nước tư sản.
 Thực chất của sự phân chia quyền lực là sự phân định một cách rạch ròi chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan nhà nước đồng thời đảm bảo sự chuyên môn hóa
trong việc thực hiện quyền lực nhà nước. Cá cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp. . đều
thực hiện chức năng, nhiệm vu của mình trên cơ sở pháp luật.
7. PHÂN TẮC NGUYÊN TẮC ĐẢM BẢO CHỦ QUYỀN NHÂN DÂN TRONG TỔ
CHỨC VÀ HOẠT DỘNG CỦA BỘ MÁY NHÀ NƯỚC
Nguyên tắc này được áp dụng phổ biến trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước ở các nhà nước đương đại.
Trong các xã hội trước đây, chủ quyền quốc gia thuộc về nhà nước. Nhà nước có quyền quyết
định tối cao mọi vấn đề của đất nước, người dân bị coi như “bề tôi” của nhà nước, được gọi là
thần dân, họ phải phục tùng nhà nước một cách tuyệt đối. Trong xã hội hiện đại, chủ quyền quốc
gia thuộc về nhân dân. Nhân dân là người chủ tối cao của đất nước, là người thành lập ra nhà
nước, trao quyền cho nhà nước và kiểm tra, giám sát hoạt động của nhà nước. Nhân dân có
quyền quyết định tối cao các vấn đề quan trọng của đất nước, nhà nước phải phục tùng các quyết định của nhân dân.  Câu hỏi thảo luận
 Tại sao bộ máy nhà nước lại có tính nhan dân sâu sắc?  Bản chất
Trước hết, phải khẳng định ngay rằng: “Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền
XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc
về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân (GCCN) với giai cấp
nông dân (GCND) và đội ngũ trí thức, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo”1.
Vấn đề đó đã được ghi rõ ở Điều 2, Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam
(1992). Nhà nước mà nhân dân ta đang xây dựng là sự lựa chọn của lịch sử dân tộc
Việt Nam, phù hợp với thực tiễn phát triển của cách mạng Việt Nam.
Nguyên tắc “Chủ quyền nhân dân” hay còn gọi là nguyên tắc “Quyền lực nhà nước
thuộc về nhân dân”, là nguyên tắc quan trọng nhất trong tổ chức và hoạt động của
bộ máy nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Nguyên tắc này thiết lập
nền tảng để hình thành toàn bộ bộ máy nhà nước.
Sự ra đời, tồn tại, phát triểnNhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân
dân, vì nhân dân ở nước ta là kết quả của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân
dân, do GCCN Việt Nam lãnh đạo. Trên thực tế, Nhà nước pháp quyền XHCN,
của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân đã chứng tỏ là công cụ ngày càng có hiệu
quả trong việc thực thi quyền dân chủ của nhân dân trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.
 Giá trị tích cực của nguyên gtawsc tập quyền và hạn chế?
– Ưu điểm của nguyên tắc tập quyền:
+ Bộ máy hành chính trung ương tập trung mọi quyền lực trong tay, đại diện cho
quyền lợi chung của quốc gia, không bị ảnh hưởng bởi quyền lợi địa phương,
không có mâu thuẫn giữa trung ương và địa phương. Đảm bảo quyền lực không bị phân tán;
+ Các hoạt động, đường lối chính sách được thực hiện xuyên suốt từ Trung ương
đến địa phương, không có sự tranh giành quyền lực giữa các cơ quan.
– Nhược điểm của nguyên tắc tập quyền:
+ Chuyên chế, duy ý chí, độc tài;
+ Thiếu sự phân định phạm vi quyền lực nhà nước nên không đề cao được trách
nhiệm của các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp;
+ Thiếu sự kiểm soát quyền lực nhà nước giữa các cơ quan dẫn đến dễ xảy ra việc
lạm dụng quyền lực, quan liêu.
- Taok sap VN k sử dụng ng tắc phân quyền?
Học thuyết phân quyền là sự phủ định biện chứng đối với các nhà nước chuyên
chế tập quyền, đánh dấu sự cáo chung của chế độ quân chủ chuyên chế, độc tài,
đặt nền móng cho sự hình thành các nhà nước dân chủ. Đây cũng là học thuyết
có ý nghĩa về phương diện kỹ thuật pháp lý sâu sắc trong tổ chức quyền lực nhà
nước thuộc về nhân dân. Việc giao quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân cho
các nhánh quyền lực nhà nước khác nhau (lập pháp, hành pháp, tư pháp) làm
cho quá trình phân công lao động quyền lực minh bạch, chuyên môn hóa, hiệu
quả và hiệu lực hoạt động của các quyền ngày càng cao; hạn chế sự lộng quyền,
lạm quyền của quyền lực nhà nước; nhân dân có điều kiện kiểm soát quyền lực
nhà nước của mình và giữa các quyền có sự kiểm soát lẫn nhau.
Về hạn chế, do phân quyền nên dễ dẫn tới sự tranh chấp, kìm hãm lẫn nhau giữa
các cơ quan nhà nước nhằm giành quyền lợi nhiều hơn trong thực thi quyền lực
nhà nước. Đồng thời nó cũng tạo nên sự giảm đồng bộ, thống nhất và gắn kết giữa
các cơ quan quyền lực nhà nước
Document Outline

• 1.PHÂN TÍCH KHÁI NIỆM BỘ MÁY NHÀ NƯỚC
  • 3.Khái niệm cơ quan nhà nước
• 4.CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
  • 2.1.1 Cách thức tổ chức bộ máy
  • 2.1.2. ​Yếu tố nguồn nhân lực để vận hành bộ máy nhà nướ
  • 2.1.3. ​Hệ thống pháp luật
  • 2.1.4. ​Tài chính và cơ sở vật chất, kỹ thuật
  • 2.1.5. ​Các yếu tố khác
• 4. PHÂN BIỆT CƠ QUAN NHÀ NƯỚC VỚI CƠ QUAN CỦA TỔ C
  • 1.cơ quan nhà nước là gì ?
  • 2.Cơ quan của các tổ chức xã hội là gì ?