Phân Tích Đoạn "Chị Em Thúy Kiều" - Tác Phẩm Nguyễn Du

THUYẾT MINH CHỊ EM THÚY KIỀU Mở bài
“Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai ?”
Câu ca dao trên như tiếng nói của người phụ nữ của hàng trăm năm trước
trong xã hội phong kiến.Ở đó,nơi mà phụ nữ bị vùi dập,có số phận đắng
cay.Thấu hiểu được nổi đau đó Đại thi hào Nguyễn Du đã xây dựng nên tuyệt
tác “Truyện Kiều”.Đoạn “Chị em Thúy Kiều” được Nguyễn Du nhấn mạnh về
nhan sắc tuyệt đẹp của hai chị em và nhấn mạnh tài năng của Thúy Kiều. Thân bài 1. Tác giả
Nguyễn Du ( 1765 – 1820 ) là người con của vùng đất Hà Tĩnh. Sinh ra trong
gia đình quý tộc, nhiều đời làm quan và có truyền thống văn học. Chính điều
này là cái nôi nuôi dưỡng tài năng văn học của Nguyễn Du. Cuộc đời của ông
gắn bó với nhiều biến cố lịch sử, phải phiêu bạt 10 năm trời. Ông là người uyên
bác, có kiến thức sâu rộng, am hiểu về văn hóa của dân tộc ta và có lối sống vô
cùng phong phú vì thế ông được tôn xưng là Đại thi hào của dân tộc và được
vinh danh là Danh nhân văn hóa thế giới. Tác phẩm
Nguyễn Du có sự nghiệp sáng tác rất đồ sộ, nổi bật trong số đó là tác phẩm
Truyện Kiều kiệt tác số 1 của nền văn học trung đại Việt Nam được lấy cốt
truyện từ “Kim Vân Kiều Truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân, viết theo thể thơ
lục bát dài 3254 câu được chia làm 3 phần. Phần 1 Gặp Gỡ và đính ước, Phần 2
Gia biến và lưu lạc, Phần 3 Đoàn tụ. “ Chị Em Thúy Kiều ’’ nằm ở phần thứ
nhất của truyện, từ câu 15 đến 38 khắc họa rõ nét bức chân dung của Thúy Vân
và Thúy Kiều. Qua đó ca ngợi vẻ đẹp tài năng của con người và dự cảm về kiếp
người tài hoa bạc mệnh. Đoạn trích được chia thành 4 phần. 4 câu đầu miêu tả
vẻ đẹp chung của 2 chị em Thúy Kiều và Thúy Vân, 4 câu sau gợi tả vẻ đẹp của
Thúy Vân, 12 câu tiếp làm nổi bật vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều. Khép lại
với 4 câu cuối là nếp sống và phẩm hạnh của 2 chị em.
2. Vẻ đẹp chung của 2 chị em
Khổ 4 dòng thơ đầu tác giả đã giới thiệu khái quát về chị em Thúy Kiều.
3. “Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.”
Cụm từ “ả tố nga” nêu một cách khái quát về hai người con gái đẹp.Thúy
Kiều và Thúy Vân có hình dánh mảnh mai, dung mạo xinh đẹp toát lên vẻ
thanh cao tao nhã “mai cốt cách”, tâm hồn thì ngay thơ, trong sáng.Tuy
nhiên,hai chị em này vẫn có nét đẹp riêng của mình “Mỗi người một vẻ,
mười phân vẹn mười”.
3. Vẻ đẹp của Thúy Vân
Song những dòng thơ tiếp theo, ngòi bút Nguyễn Du đã cho người đọc
cảm nhận được vẻ đẹp của Thuý Vân:
“Vân xem trang trọng khác vời”
Câu thơ đầu tiên vừa là lời giới thiệu vừa khái quát được đặc điểm chung của
nàng Vân. Ấn tượng của người đọc về vẻ đẹp của Thuý Vân được đọng lại ở
từ “trang trọng”. Đó là một vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu, quý phái.
“Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”
Thiên nhiên tạo hoá có bao nhiêu vẻ đẹp, Nguyễn Du đã mượn tất cả để
miêu tả vẻ đẹp của Vân. Đó là trăng, hoa, ngọc, mây, tuyết. Với cách gợi tả
của ông, người đọc có thể hình dung vẻ đẹp của nàng thoát ra, từ khuôn mặt
sáng đẹp như ánh trăng đêm rằm, đến đôi mày thanh tú, nụ cười tươi tắn,
rạng rỡ như hoa, giọng nói trong trẻo, ngọt ngào, lời nói đoan trang, đức
hạnh như một người con gái có học thức. Mái tóc bồng bềnh, óng ả khiến
cho mây trời cũng phải “thua”. Nước da trắng mịn màng hơn cả tuyết. Vẻ
đẹp của Thuý Vân khiến cho thiên nhiên tạo hoá phải kính nể, cuối đầu chịu
“thua”, chịu “nhường”, sắc đẹp của nàng hoà hợp với thiên nhiên. Và với vẻ
đẹp phúc hậu, hài hòa trong khuôn khổ của xã hội phong kiến, thì dẫu Vân
có đẹp hơn những cái đẹp nhất của thiên nhiên thì nàng vẫn được đón nhận,
bao bọc và yêu thương. Đặc biệt, từ bức chân dung ngoại hình của Thúy Vân,
ta thấy được tính cách và số phận của nàng: tính cách trầm tĩnh, dịu dàng,
đoan trang, phúc hậu. Đó là hình mẫu lí tưởng của người phụ nữ trong
xã hội phong kiến. Nó dự báo một số phận, tương lai êm ấm và bình lặng đang chờ đón nàng.
4. Vẻ đẹp và tài năng của chị em Thúy Kiều
Đặt trong dòng chảy của thi pháp văn học trung đại, Thuý Kiều đã được
Nguyễn Du gợi tả một cách lí tưởng hoá, vẻ đẹp của nàng vượt lên cả vẻ đẹp của thiên nhiên.
“Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thuỷ nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh”
Kiều không những tuyệt đỉnh về nhan sắc mà còn được chú ý đến tài năng.
Nàng có tất cả những gì Thuý Vân có nhưng lại ở mức độ “sắc sảo”, “mặn
mà” hơn. Câu đầu tiên vừa giới thiệu một cách khái quát chung vừa gợi tả
cho ta hình dung đến vẻ đẹp của người thiếu nữ tuổi trăng tròn. Từ “càng”
như nâng lên vẻ đẹp của Thuý Kiều. Vân đã đẹp, Kiều lại càng đẹp hơn, Vân
làm nền để tôn lên vẻ đẹp, tài năng của Kiều. Sự “sắc sảo” là thiêng về hình
thức, thu hút ánh nhìn của mọi người xung quanh. Còn “mặn mà” thì thiêng
về trí tuệ, vẻ đẹp chinh phục trái tim của người khác. Từ “hơn” ở cuối câu
thơ thứ hai lại một lần nữa tô đậm thêm nàng không chỉ đẹp về sắc mà còn
có tài. Ngòi bút Nguyễn Du lại sử dụng hình ảnh của thiên nhiên để gợi tả vẻ
đẹp của Kiều. Nếu như cây tùng tượng trưng cho sự khảng khái của người
quân tử, cây mai tượng trưng cho cốt cách thanh cao thì làn nước mùa thu là
sự lựa chọn lí tưởng để gợi tả đôi mắt long lanh của người thiếu nữ. Đôi mắt
Kiều trong như làn nước mùa thu, không chút gợn, nhưng bên trong đôi mắt
ấy chất chứa một nỗi u buồn khó tả. Việc tác giả chỉ gợi tả đôi mắt nhưng
cũng phần nào thể hiện được tâm hồn đa sầu đa cảm của nàng Kiều. Đôi
chân mày tươi trẻ, đầy sức sống như dáng núi mùa xuân. Thiên nhiên đã đẹp,
Thuý Kiều còn đẹp gấp bội phần khiến cho thiên nhiên phải ghen hờn đố kị
vì không cây nào tươi , không hoa nào “thắm” trước sự kiêu sa của Kiều.
Nàng thật sự là một trang tuyệt sắc giai nhân. Cái đẹp của Kiều không hài
hòa mà vượt qua khỏi khuôn khổ, chuẩn mực, phép tắc của tạo hóa, xã hội vì
vậy mà khiến cho vạn vật phải ganh ghét, oán hận, đố kị và chứa đựng ý
muốn trả thù. Qua đó cũng dự báo về một tính cách, tâm hồn đa sầu đa cảm,
một cuộc đời sóng gió, “hồng nhan, bạc phận”. Chính vẻ đẹp không ai sánh
bằng ấy đã tiềm ẩn những cái đẹp từ bên trong nhất tài năng đặc biệt của nàng.
“Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm
Cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương
Khúc nhà tay lựa nên chương
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân”.
Theo quan niệm phong kiến, người con gái phải biết cầm, kì, thi, hoạ, đây
cũng là quan niệm lí tưởng về tài của người quân tử, Kiều có được hết các tài
năng ấy. Nàng không những có tư chất thông minh trời cho mà còn rất tài
hoa. Nàng có thể làm thơ, vẽ tranh, thông hiểu về âm luật, nhưng đặc biệt
nhất chính là tài đánh đàn. Ngoài ra nàng còn có tài sáng tác nhạc, tiếng đàn
u buồn kết hợp với khúc “Bạc mệnh” làm cho ai nghe qua cũng não lòng, thể
hiện nàng là một người đa sầu, đa cảm. Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp hài
hoà giữa sắc, tài và tình, đạt đến mức lí tưởng, “ Nghiêng nước nghiêng
thành”. Bị sự hờn dỗi ghen ghét kết hợp với khúc “Bạc mệnh” như dự báo
cuộc đời Kiều sẽ gặp nhiều truân chuyên, chìm nổi.
4. Cuộc sống và phẩm hạnh của 2 chị em
Kết thúc đoạn thơ là 4 câu lục bát miêu tả cuộc sống phong lưu, khuôn
phép, đức hạnh của 2 chị em Thúy Kiều, Thúy Vân
“ Phong lưu rất mực hồng quần
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê”
Hai người con gái họ Vương không chỉ có sắc – tài – tình, sống phong lưu đến
“mực hồng quần”, cả 2 đều đã tới tuổi cập kê, tới tuổi búi tóc cài trâm nhưng vẫn sống trong cảnh
“Êm đềm tướng rủ màn che
Tường đông ong bướm đi về mặc ai”
Câu thơ như che chở, bao bọc cho 2 chị em, 2 bông hoa vẫn còn trong nhụy,
sống trong cảnh êm đềm và chưa 1 lần hương tỏa vì ai đúng với khuôn phép,
mẫu mực của lễ giáo phong kiến. Gợi tả vẻ đẹp của chị em Thúy Vân, Thúy
Kiều, Nguyễn Du đã trân trọng, đề cao những giá trị, vẻ đẹp của con người như
nhan sắc, tài hoa, phẩm hạnh, khát vọng ý thức về thân phận, nhân phẩm cá
nhân. Bên cạnh việc trân trọng cái đẹp là những dự cảm đầy xót thương về kiếp
người hồng nhan, bạc mệnh, tài vận tương đối của Nguyễn Du. Đó chính là biểu
hiện của tấm lòng thương cảm sâu sắc, tràn đầy cảm hứng nhân văn với con người của Nguyễn Du. 5. Nghệ thuật
Là giá đỡ để truyền tải nội dung. Để có thể truyền tải người đọc những
nội dung đặc sắc trong việc miêu tả vẻ đẹp của 2 nàng Kiều, Nguyễn Du đã lựa
chọn thể thơ lục bát với kết cấu chặt chẽ. Miêu tả nhân vật tinh tế, xây dựng
nhũng bức chân dung đa dạng, linh hoạt, thu hút. Nghệ thuật dùng từ vô cùng
độc đáo, tác giả đã rất tỉ mỉ chọn những từ ngữ có giá trị gợi cao. Đặc biệt
Nguyễn Du đã sử dụng thành công bút pháp nghệ thuật tượng trưng ước lệ
mượn các hình ảnh trong tự nhiên như “hoa”,” ngọc” “làn thu thủy”,”nét xuân
sơn” ,…để miêu tả vẻ đẹp của hai tuyệt sắc giai nhân, ngoài ra sử dụng các biện
pháp ẩn dụ “tuyết”, “hoa”, “liễu”,so sánh và nhân hóa. Cùng với nghệ thuật
tượng trưng ước lệ tác giả sử dụng nghệ thuật đòn bẩy miêu tả Thúy Vân trước
Thúy Kiều sau nhầm nhấn mạnh hơn về nhan sắc và tài năng của Thúy Kiều. III. Kết bài
Bằng một bút pháp điêu luyện, bằng một thiên tài khám phá tuyệt
vời kết hợp với lòng thương yêu của con người , nhất là người phụ nữ,
Nguyễn Du vẽ lên bức chân dung vừa tuyệt sắc, vừa có sức gợi cảm mãnh
liệt của Thúy Vân và Thúy Kiều. Qua vẻ đẹp ấy ,tác giả còn dự cảm trước
được số phận của hai cô tiểu thư. Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” đã đóng góp
một phần không nhỏ trong tác phẩm Truyện Kiều và làm phong phú hơn trong
kho tàng văn học Việt Nam.Thời gian có thể qua đi nhưng tài năng và tác phẩm
Truyện Kiều của Nguyễn Du vẫn còn đó trong lòng mọi người Việt Nam.