Thông tin
Quiz

Phân tích hình ảnh chuyến tàu đêm chạy qua phố huyện trong truyện ngắn Hai đứa trẻ | Văn mẫu 12 Chân trời sáng tạo

Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” đã để lại cho người đọc tâm trạng thương cảm cho những số phận con người tẻ nhạt, bất hạnh nhưng vẫn luôn khát vọng về một cuộc sống tương lai tươi sáng hơn. Hình ảnh đoàn tàu như một điểm nhấn thoáng xuất hiện rồi thoáng vụt mất như một niềm vui nhỏ bé, niềm ước mong không bao giờ tắt. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời đọc đón xem!

Chủ đề:

Văn mẫu 12 639 tài liệu

Môn:

Ngữ Văn 12 1 K tài liệu

Thông tin:

23 trang 4 tháng trước

Tác giả:

Mỹ Châu

docx.com.vn

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Phân tích hình ảnh chuyến tàu đêm chạy qua phố huyện trong truyện ngắn Hai đứa trẻ | Văn mẫu 12 Chân trời sáng tạo

105 53 lượt tải Tải xuống

Dàn ý hình ảnh chuyến tàu đêm chạy qua phố huyện

1. Mở bài

- Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề nghị luận.

2. Thân bài

a) Khái quát chung

- Tóm tắt: Truyện kể về hai chị em Liên và An thay mẹ trông nom một gian hàng

tạp hóa ở một phố huyện gần ga xép. Chiều chiều, chúng ngồi trước cửa hàng nhìn

ra phố huyện. Những bóng người lù mù đi qua. Đêm, hai chị em đợi xem chuyến

tàu Hà Nội đi qua mới đóng cửa hàng đi ngủ.

- Cốt truyện không có gì, không có những biến cố những xung đột lớn, chỉ là

khung cảnh phố huyện diễn ra từ chiều đến tối vào đêm trước con mắt của hai đứa

trẻ và tâm trạng của chúng.

Qua bức tranh phố huyện và tâm trạng của hai chị em Liên, nhà văn thể hiện niềm

thương xót đối với những kiếp người nghèo khổ sống lam lũ, quẩn quanh trong xã

hội cũ và niềm trân trọng khát khao đổi đời của họ.

b) Hình ảnh đoàn tàu

- Hiện tại tăm tối, tương lai mù mịt, những người dân phố huyện chỉ còn biết chờ

đợi mơ hồ, vu vơ. Còn gì đáng thương hơn khi người ta ngồi trong bóng tối và mơ

về hạnh phúc. Hạnh phúc với hai đứa trẻ, với người dân phố huyện là gì? Chẳng có

gì to tát, chỉ là mong một chuyến tàu Hà Nội đi qua. Nên Liên và An tuy đã "buồn

ngủ ríu cả mắt vẫn gượng để thức khuya chút nữa", không phải để bán thêm hàng

như lời mẹ dặn mà vì cớ khác, vì muốn được nhìn chuyến tàu.

- Tín hiệu đầu tiên để hai đứa trẻ nhận ra đoàn tàu là ánh sáng đèn ghi. Cả hai tập

trung thị giác để quan sát thật kĩ và cảm nhận thế giới của ánh sáng và âm thanh

vang động.

- Ánh sáng từ xa: ngọn lửa xanh biếc như ma trơi đến gần một làn khói bừng sáng

trắng, khi tàu đi tới các toa đèn sáng trưng ánh cả xuống đường, đồng và kền lấp

lánh, khi tàu đi qua nhìn theo mãi những đốm than đỏ bay tung trên đường sắt và

cái chấm nhỏ của chiếc đèn xanh treo trên toa sau cùng. Đó là những nguồn sáng

được nắm bắt kĩ lưỡng khác hẳn với bao nguồn sáng nơi phố huyện. Nó rực rỡ,

sáng lòa, sang trọng chứ không tù mù, lay lắt, buồn tẻ như ánh sáng chả các ngọn

đèn nơi phố huyện.

- Âm thanh cũng khác biệt hoàn toàn so với thứ âm thanh cố hữu nơi phố huyện

tĩnh lặng. Tiếng còi xe lửa kéo dài ra theo ngọn gió xa xôi, tiếng dồn dập, tiếng xe

rít mạnh vào ghi, tiếng hành khách ồn ào, tiếng còi tàu rít lên. Đây không phải thứ

âm thanh heo hút, chậm buồn gợi cuộc sống tăm tối, tù đọng, tàn tạ. Âm thanh

đoàn tàu vang động, mạnh mẽ, ồn ào và náo nhiệt. Một bữa tiệc âm thanh chóng

vánh đã được dọn chớp nhoáng nơi phố huyện làm thỏa mãn niềm mong mỏi, đợi

chờ của những con người nơi đây.

- Đoàn tàu đã mang đến một thời gian hoàn toàn khác hẳn với thời gian tĩnh lặng,

tịch mịch và đầy bóng tối nơi phố huyện nghèo. Phép tương phản đã nhấn mạnh

vào sự đối lập giữa hai thời gian đó: sang trọng và nghèo nàn, rực rỡ ánh sáng và

tối tăm tù đọng, huyên náo vui vẻ và tịch mịch quẩn quanh. Một thời gian vội vã

lướt qua như một giấc mơ.

- Tàu không đông, thưa vắng người và kém sáng hơn mọi khi chứng tỏ hai đứa trẻ

quan sát rất kĩ và nhạy cảm với những thay đổi, dù là nhỏ nhất. Đoàn tàu vụt qua

phố huyện rất nhanh, chỉ chớp nhoáng nhưng Liên và An vẫn cảm nhận được sự

thiếu hụt ánh sáng và âm thanh so với mọi ngày. Chắc rằng phải gắn bó, phải thực

sự ghi nhớ rất sâu mọi hình ảnh chi tiết thì hai đứa trẻ mới có thể nhận ra.

- Đoàn tàu chạy về từ Hà Nội, từ một tuổi thơ đã mất. Con tàu là tia hồi quang của

những tháng ngày sung sướng đủ đầy hạnh phúc. Đó là chuyến tàu khát vọng,

chuyến tàu mơ ước về một thế giới thật đáng sống: sức sống mạnh mẽ, sự giàu

sang và rực rỡ ánh sáng, nó đối lập với cuộc sống mòn mỏi, tù đọng nơi đây. Khát

vọng ấy chúng gửi vào đoàn tàu từ Hà Nội chạy về. Khát vọng ấy khôn nguôi, luôn

được thắp lên như minh chứng về những khát vọng sống không bao giờ bị dập tắt.

Đó thể hiện cái nhìn đậm chất nhân văn của Thạch Lam. Khi tàu đi rồi, phố huyện

chỉ còn bóng tối.

3. Kết bài

- Nêu cảm nghĩ của bản thân.

Hình ảnh đoàn tàu không chỉ phản ánh hiện thực tăm tối, tù đọng mà còn thể hiện

khát vọng đổi đời, khát vọng sống của những con người luôn cố vươn tới ánh sáng.

Phân tích chuyến tàu đêm đi qua phố huyện - Mẫu 1

“Tàu đi theo gió đầu mùa

Vạc kêu đêm lạnh sương lùa áo nâu

Đời người trôi dạt về đâu

Phận ga là đứng, kiếp tàu là đi…”

Những câu thơ trên của thi sĩ Lê Đình Cánh gợi nhớ cho ta hình ảnh đoàn tàu băng

băng trong đêm khuya tĩnh mịch. Tàu dừng lại trong khoảnh khắc ngắn ngủi rồi lại

xé toạc màn đêm tìm về ga cuối. Mà đoàn tàu ấy không ở đâu xa xôi mà xuất hiện

ngay trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của nhà văn Thạch Lam – một truyện ngắn

đẹp mà buồn như bản nhạc nhiều nốt trầm rơi thỏm vào lòng người. Những nốt

trầm xao xuyến…

Thạch Lam (1910 – 1942), quê gốc ở Hà Nội, ông có biệt tài viết truyện ngắn

không có cốt truyện, như một bài thơ trữ tình. Văn ông thiên về những cảm xúc

trong trẻo, giản dị mà thâm trầm, sâu lắng. Đằng sau những trang văn thấm đẫm

chất thơ là niềm cảm thương, tấm lòng nhân đạo với những kiếp người nghèo khổ

trong tầng dưới của xã hội. Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” trích từ tập “Nắng trong

vườn” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông. Phần đầu của truyện, hoàng

hôn buông xuống cái chợ còm giữa những dãy đồng mịt mờ bao quanh hiện lên

qua lời văn Thạch Lam đẹp như ca dao, cổ tích.

Tác giả quan sát, miêu tả hình ảnh đoàn tàu đêm từ Hà Nội về theo trình tự thời

gian bằng nhiều giác quan cùng với rất nhiều sắc thái cảm giác; bằng sự đan xen

giữa hồi ức và thực tại. Trước khi tàu đến, nơi phố huyện ấy chỉ là một không gian

đầy rẫy những bóng tối bủa vây. “Tiếng trống thu không” vang ra xa réo gọi buổi

chiều, kết thúc một ngày luẩn quẩn như bao ngày, buồn bã và uể oải. Màu “đỏ rực”

huy hoàng của vòm trời phương Tây xô lệch sắc màu đen kịn của dãy tre làng

trong ánh tà dương chiếm lĩnh bức tranh tưởng tượng. Tiếng ếch nhái “kêu ran

ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào” và tiếng muỗi “vo ve” trong cửa hàng của

chị em Liên hòa vào nhau tạo thành một khúc nhạc đồng quê đầy thân quen mà bất

cứ miền quê nào trên khắp đất nước ta cũng nghe được mỗi khi chiều buông

xuống.

Nhà văn cũng không tái hiện sinh khí ồn ã, tấp nập của chợ mà là khoảnh khắc

“Chợ họp giữa phố đã vãn từ lâu. Người về hết và tiếng ồn ào cũng mất”. Là “phố”

nhưng lại vắng vẻ, buồn tênh. Là “chợ” nhưng “đã vãn từ lâu”. Cảm giác như mọi

thứ đang dần đi vào ngõ cụt, đang lụi tàn. Vẻ nghèo khó phô bày trên nền chợ vãn,

là hình ảnh “vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn, lá mía” bừa bãi, là mùi vị “âm ẩm bốc lên” –

sự nghèo khó không chỉ hiển hiện bằng hình thù mà còn man mác qua dư vị. Chợ

nhỏ bé, ế ẩm nhưng lại là nơi mưu sinh của bao người. Với Liên, gian hàng bán lèo

tèo vài thứ là nguồn sống, là công việc của hai chị em. Với chị Tí – người phụ nữ

lam lũ với hàng nước đơn sơ, dẫu “chả kiếm được bao nhiêu” nhưng ngày nào

cũng chăm chỉ dọn hàng, gắng gượng bám víu lấy sự sống, bám víu cuộc đời.

Đồng trang lứa với An là mấy đứa trẻ em nhà nghèo, tí tuổi đầu đã vội vã lao vào

đời, với nỗi lo cơm áo. Trong buổi chiều chập choạng, Liên trông thấy đám trẻ “cúi

lom khom” “nhặt nhạnh” những thứ còn sót lại để kiếm sống. Dáng hình cong

cong như dấu hỏi của những đứa trẻ ấy đè nặng tâm trí người đọc, giống như Liên,

độc giả cũng “động lòng thương” cho thế hệ trẻ em nghèo trong câu chuyện rất

đời, rất thực. Trong khoảnh khắc đó, phố huyện đẹp nhưng buồn, cái buồn của buổi

chiều quê tự nhiên “thấm thía vào tâm hồn ngây thơ” của Liên, khiến Liên cũng

“buồn man mác”. Phải chăng Thạch Lam đã “bỏ buồn” vào trong câu chữ? Ngay

từ đầu tác phẩm, có thể khẳng định Thạch Lam là nhà văn của nỗi buồn, của những

u hoài xa xôi trong quá vãng…

Không dừng lại ở đó, Thạch Lam đã bóc trần hết mức sự khổ nghèo, tàn tạ của phố

huyện và con người. Theo chiều thời gian, “trời đã bắt đầu đêm”. Đêm mùa hạ

miền Bắc tuy êm ả như nhung và mát lành ngọn gió nhưng lại tối tăm đến ngợp

thở. Bóng tối tưởng chừng như nuốt chửng ánh sáng, nuốt chửng con người. Đây

không phải là một bức tranh với mảng màu sáng tối mà là một tác phẩm nghệ thuật

ngôn từ. Cái hay của Thạch Lam là đã tạo được sự đối lập giữa bóng tối và ánh

sáng, bóng tối chiếm ưu thế, còn ánh sáng đơn độc, nhỏ nhoi. Con đường “tối hết”,

ngõ quê “chứa đầy bóng tối”, ánh sáng leo lét với những “khe”, “hột”, “chấm”,

“quầng”… không biết lúc nào sẽ vụt tắt hẳn đi. Có một thời đất nước mình “tối

tăm” đến vậy! Đó là bóng tối của xã hội thực dân phong kiến đày đọa, đè nén bao

thế hệ con người. Nhân dân chìm đắm trong bóng tối như ánh sáng ngụp lặn giữa

màn đêm, không tìm thấy hướng đi cho cuộc đời. Trong đêm phố huyện xuất hiện

hình ảnh bác phở Siêu với gánh phở ngon – thức quà hạng sang, nỗi khát thèm của

trẻ con phố huyện. Chị Tí ngồi ngóng cổ đợi khách, ý thức về thời gian đã mất đi

tự lúc nào trong chị qua lời đáp “sớm với muộn mà có ăn thua gì”. Vợ chồng bác

Xẩm hát chẳng ai nghe, “tiếng đàn bầu bật lên” như tiếng buồn của cuộc đời, cuối

cùng cũng ngủ gật trên manh chiếu. Như bao người khác sống bằng nghề mua

gánh bán bưng nơi phố huyện nghèo, chị em Liên cũng ế hàng, ngồi nhìn ra phố,

mở rộng lòng mình cảm nhận cuộc sống buồn bã, luẩn quẩn và tù đọng chốn này,

nghĩ về tuổi thơ với bao hồi ức đến nay vẫn còn tươi rói. Nhà văn đã hạ bút viết

một câu nghe thật xót xa: “Chừng ấy người trong bóng tối đang mong đợi một cái

gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hằng ngày của họ”. Ngay cả Thạch Lam, người

sinh ra “chừng ấy người” cũng chẳng biết cái “tươi sáng” ấy là gì thì huống chi là

Liên, An, bác phở Siêu, chị Tí…?

Đêm nào hai đứa trẻ cũng thức đến khuya. Thức không phải để bán hàng mà để đợi

“tàu Phòng” đi ngang qua phố huyện. Thạch Lam không nói rõ từ khi nào hai đứa

trẻ đã bắt đầu đợi tàu đêm đi ngang qua. Nhưng có lẽ là lâu lắm! Dường như là từ

khi gia đình Liên dọn từ Hà Nội rực rỡ đèn hoa về phố huyện nghèo nàn, vì thầy

Liên mất việc, gia đình sa sút. Nhớ Hà Nội, chị em Liên không còn biết làm gì

ngoài việc thức khuya đợi đoàn tàu mang chút dư vị Hà thành về rót trên mảnh đất

nghèo nàn, xơ xác này. Cố ngẩng về phía tàu, Liên thấy thứ ánh sáng xa xa quên

thuộc: “ngọn lửa xanh biếc, sát mặt đất, như ma trơi” và lắng nghe tiếng âm thanh

phát ra từ chiếc tàu dài khổng lồ kia “còi xe lửa ở đâu vang lại, trong đêm khuya

kéo dài ra theo gió xa xôi”. Rồi trong tiếng nhẹ nhàng, Liên hối thúc em dậy để kịp

nhìn tàu đến, trong khoảnh khắc ấy, cả hai đều ánh lên niềm vui khôn tả, cố căng

mắt để cảm nhận hết tất thảy những ánh sáng, yêu thương và sự thú vị mà đoàn tàu

mang đến. “Hai chị em nghe thấy tiếng dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi. Một làn

khói bừng sáng trắng lên đằng xa, tiếp đến tiếng hành khách ồn ào khe khẽ. Liên

dắt em đứng dậy để nhìn đoàn xe vụt qua, các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh cả

xuống đường. Liên chỉ thoáng trông thấy những toa hạng trên sang trọng lố nhố

những người, đồng và kền lấp lánh, và các cửa kính sáng. Ngắm tàu, Liên tận

hưởng từng khoảnh khắc say nồng trong tâm hồn mình. Tàu lướt nhanh nhưng

Liên cố ngắm nhìn thật kĩ để cảm nhận rằng “tàu đêm nay không đông như mọi

khi, thưa vắng người và hình như kém sáng hơn”. Chuyến tàu ấy “đem một chút

thế giới khác đi qua” dù chỉ là thoáng chốc. Thế giới đó đối lập hoàn toàn với cảnh

sống khổ nghèo, tù đọng nơi đây. Thế giới mà chị em Liên và những người dân lao

động nhọc nhằn khác hằng ước ao, mong mỏi… Chuyến tàu đi qua phố huyện chỉ

trong một khoảng thời gian rất ngắn nhưng đã để lại cho hai đứa trẻ bao nhiêu cảm

xúc và nuối tiếc. Phố huyện rầm rộ, ồn ào lên trong chốc lát rồi lại chìm sâu vào

bóng đêm yên tĩnh. Gần như đã thành nếp, những người dân phố huyện chỉ chấm

dứt hoạt động khi chuyến tàu đêm đã đi xa.

Hình ảnh đoàn tàu mang rất nhiều lớp nghĩa khác nhau, tưởng chừng nhỏ giản đơn

nhưng chất chứa trong đó bao bài học, tư tưởng cao cả của một nhà văn trữ tình

lãng mạn tinh tế bậc nhất. Thạch Lam đã phản ánh chân thật cái phố huyện Cẩm

Giàng trước Cách mạng tháng Tám, với những kiếp người nghèo khổ, lam lũ, sống

hôm nay không nghĩ tới ngày mai. Truyện được xây dựng qua góc nhìn của nhân

vật Liên. Đây là một lựa chọn hoàn toàn sáng suốt, nhân vật – người trong cuộc –

tự cảm nhận về cuộc sống của chính mình và của mọi người, từ đó thể hiện giấc

mơ về một “cái gì tươi sáng” cho mình và cho người. Đối với chị em Liên, đoàn

tàu đến từ Hà Nội gợi lại những kỉ niệm đẹp. Liên lặng lẽ mơ tưởng đến Hà Nội xa

xăm…, nơi hai chị em đã sống thời thơ ấu êm ấm và sung sướng khi thầy chưa mất

việc. Đó là cuộc sống ở một thời xa, hoàn toàn khác với cuộc sống ở phố huyện

buồn tẻ và nghèo nàn này. Chuyến tàu đêm như nguồn nước mát lành tưới tắm tâm

hồn đang dần khô cằn đi của Liên và An. Đoàn tàu còn là hình ảnh của tương lai, là

ước mơ, hy vọng nhỏ nhoi của người lao động nghèo nơi phố huyện. Nó khiến

người ta hình dung ra một thế giới giàu sang, đông đúc, nhộn nhịp, đầy âm thanh

và ánh sáng. Và trên hết ta còn thấy ở đó tấm lòng xót thương nhân đạo cao cả của

nhà văn Thạch Lam tới những kiếp người nghèo khổ.

Viết về xã hội Việt Nam tiêu điều, xác xơ trước Cách mạng tháng Tám, Thạch

Lam không lên gân, không đanh thép tố cáo trực diện chế độ thực dân phong kiến

bóc lột dân nghèo. Bằng một giọng văn đều đều chậm rãi nhưng không hề nhàm

chán, đôi chỗ buồn thương để lại những khoảng lặng trong lòng người, người con

của “thị trấn văn chương” đã tái hiện lại bức tranh phố huyện từ buổi chiều muộn

chuyển dần sang đêm cho đến khi chuyến tàu cuối cùng vụt ngang qua phố huyện.

Qua đó, ta biết trân trọng cuộc sống hiện tại hơn. Ta được sống ở thời kì đất nước

hòa bình, cuộc sống ấm no, hạnh phúc, có nhiều cơ hội phát triển hơn những kiếp

người mà Thạch Lam nói đến nên cần cố gắng hết sức, cống hiến hết mình vì sự

nghiệp của bản thân, xây dựng một xã hội văn minh, tốt đẹp.

Phân tích chuyến tàu đêm đi qua phố huyện - Mẫu 2

Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam được coi là “một bài thơ trữ tình đượm

buồn”. Đây là một truyện ngắn độc đáo có sự kết hợp của chất tự sự và chất trữ

tình. Sự xuất hiện của hình ảnh đoàn tàu ở cuối tác phẩm được coi là một chi tiết

giàu ý nghĩa, góp phần làm nên thành công của truyện ngắn này.

Đoàn tàu xuất hiện trong hoàn cảnh đầy tăm tối của những kiếp người mỏi mòn nơi

phố huyện mà cuộc sống của họ đang chìm ngập trong bóng tối. Tuy nhiên chừng

ấy người trong bóng tối vẫn “mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ

hàng ngày của họ”. Với hai chị em Liên thì sự mong mỏi ấy rõ ràng, cụ thể hơn.

Chúng chờ tàu từ chiều cho đến khuya để được thấy đoàn tàu và ngày nào cũng

thế. Khi nhìn thấy đoàn tàu chạy qua phố huyện thì dường như chúng mới được

sống trọn vẹn một ngày.

Từ xa, hình ảnh đoàn tàu đã hiện lên với “ngọn lửa xanh biếc như trời”,với “tiếng

còi vọng lại theo ngọn gió xa xôi”. Rồi đoàn tàu đến gần trong âm thanh dồn dập,

ồn ào, rầm rộ, tiếng ghi rít mạnh lên. Khói bừng sáng, đèn sáng trưng chiếu sáng

xuống mặt đường. Một thứ âm thanh mạnh mẽ và huyên náo hẳn. Một thứ ánh

sáng lấp lánh, rực rỡ ngập tràn phố huyện. Nhưng đoàn tàu đi qua trong khoảnh

khắc rồi dần dần mất hút vào khoảng sâu của đêm tối. Tiếng vang động nhỏ dần rồi

tắt hẳn, trả lại phố huyện nét vẻ vốn có của nó.

Chi tiết đoàn tàu xuất hiện đã góp phần soi rõ tâm trạng các nhân vật, đặc biệt là

chị em Liên. Hai chị em đã chờ tàu trong niềm thiết tha, khắc khoải rồi đón tàu

trong niềm háo hức, say mê, tiễn tàu trong niềm nuối tiếc, bâng khuâng. Chúng

chờ tàu không phải vì tò mò, không phải để bán hàng, không đợi người quen mà là

để được nghe âm thanh, được nhìn ánh sáng và được sống với một thế giới khác.

Đây còn là chi tiết giàu ý nghĩa biểu tượng, góp phần thể hiện tư tưởng, chủ đề tác

phẩm. Đoàn tàu là hình ảnh biểu trưng cho quá khứ. Nó chạy về từ Hà Nội, từ

miền kí ức tuổi thơ thể hiện ước mơ và khát vọng của chị em Liên. Đó là ước mơ

được quay trở về quá khứ, sống một cuộc sống tươi đẹp như quá khứ đã qua. Khi

hiện tại cuộc sống làm con người không thỏa mãn, người ta thường có xu hướng

quay trở lại quá khứ, đặc biệt là quá khứ tươi đẹp. Đặt trong mối quan hệ với hiện

tại, đoàn tàu là một thế giới khác hẳn với cuộc sống tràn đầy bóng tối, tẻ nhạt, đơn

điệu nơi phố huyện nghèo.

Thế giới rực rỡ ánh sáng, ngập tràn âm thanh, chứa đựng bao điều mới mẻ, thú vị.

Và thế giới ấy còn giúp những người dân nơi phố huyện nhận ra còn có một cuộc

sống đáng sống hơn nơi phố huyện nghèo – cái ao đời phẳng lặng kia. Chi tiết đoàn

tàu xuất hiện còn khơi dậy khát vọng và ước mơ của chị em Liên, của những người

dân phố huyện về một tương lai sáng lạn. Nó đánh thức khát vọng mơ hồ trong cõi

vô thức của hai tâm hồn thơ dại: khát vọng vượt thoát, khát vọng đổi thay, khát

vọng kiếm tìm. Nhưng rồi đoàn tàu ấy lại biến mất. Ước mơ thoát khỏi hiện tại vốn

đã rất mong manh, xa xôi. Hình ảnh đoàn tàu như niềm vui, tia hi vọng chợt lóe lên

rồi vụt tắt. Tất cả trở nên mơ hồ hơn và càng khắc sâu vào nỗi khổ của chừng ấy

con người nơi phố huyện nghèo.

Chi tiết nhỏ nhưng đã trở thành điểm sáng tư tưởng cho tác phẩm. Nó thể hiện lòng

nhân đạo, niềm xót thương vô hạn đối với những kiếp người tàn lụi, vô vọng và bế

tắc. Từ đó Thạch Lam muốn thức tỉnh những con người đang sống trong cái ao đời

phẳng lặng, tù đọng một khát vọng sống, khát vọng vượt thoát, khát vọng đổi thay.

Chính Thạch Lam cũng khao khát muốn đem đến cho họ tia ánh sáng của sự sống

để văn chương trở thành “một thứ khí giới thanh cao và đắc lực”

Phân tích cảnh đoàn tàu đi qua phố huyện - Mẫu 3

Thạch Lam là một nhà văn có lối viết nhẹ nhàng và sâu lắng, tác phẩm của ông

mang đến cho người đọc những cung bậc cảm xúc đa dạng bằng sự bình dị và tinh

tế vốn có. Một trong những tác phẩm xuất sắc của Thạch Lam phải kể đến truyện

ngắn Hai đứa trẻ, truyện kể về những kiếp người nghèo khổ trong cuộc sống tàn lụi

nơi phố huyện, song lấp lánh trong đó còn có cả sự yêu thương, những ánh sáng hy

vọng dù nhỏ bé trong cuộc đời mỗi người nơi đây. Bên cạnh những chi tiết tiêu

biểu như ngọn đèn dầu của chị Tí, cảnh chợ tàn,…còn có một hình ảnh khác khiến

ta không khỏi nghĩ suy- đó là hình ảnh chuyến tàu đêm qua huyện nghèo.

Khi chợ đã vãn nơi phố huyện cũng là lúc cái nghèo, cái đói hiện lên rõ rệt nhất.

Những rác rưởi bị vứt bỏ đầy đường, tiếng ồn ào huyên náo chẳng còn, mùi ẩm bốc

lên,…Màn đêm dần buông xuống, đâu đó có những ánh đèn le lói nơi nhà bác

Xẩm, chị Tí,…nhưng những ánh sáng nhỏ nhoi ấy chẳng thể nào có thể xua tan đi

bóng tối đang dần bao trùm lên phố huyện. Đêm về, cuộc sống thường ngày vẫn

diễn ra như vậy, chị em Liên dọn quầy tạp hoá nhỏ ra bán, chị Tí dọn hàng nước

bán cho mấy anh lính lê hay phụ gạo, phụ xe, bà cụ Thi tới mua rượu, hàng phở

bác Siêu cũng dần đến trong tiếng kẽo kẹt của gánh đòn,….Hoạt động còn người

vẫn diễn ra đấy thôi nhưng sao thật nhạt nhẽo, buồn thương. Tất cả đều quen thuộc,

đều không có gì là thú vị với chị em Liên, duy chỉ có một điều khiến hai chị em

chờ đợi đó là chuyến tàu từ trên phố Hà Nội đi ngang qua, một hoạt động diễn ra

cuối ngày nơi phố huyện.

Liên và An muốn đợi tàu với hai lý do. Thứ nhất là theo lời mẹ dặn, cố thức đến

khi tàu xuống để đón khách, họ tranh thủ khi tàu dừng ghé lại mua dăm ba gói

thuốc, vài ba bao diêm nơi hàng nhà. Thứ hai, cũng là lý do chính mà Liên và An

đều muốn thức đến lúc ấy là bởi họ muốn được nhìn chuyến tàu đêm đó.

Khi trống cầm canh phố huyện đánh lên vài tiếng động vang xa, vài ba người cầm

đèn lồng có các bóng dài đi qua cũng là lúc báo hiệu tàu dần đến. Liên nghe tiếng

bác phở Siêu cất lên trong niềm vui nhỏ bé:

” Đèn ghi đã ra kia rồi.”. Cố ngẩng về phía tàu, Liên thấy thứ ánh sáng xa xa quên

thuộc: “ngọn lửa xanh biếc, sát mặt đất, như ma trơi”. Và lắng nghe tiếng âm thanh

phát ra từ chiếc tàu dài khổng lồ kia” còi xe lửa ở đâu vang lại, trong đêm khuya

kéo dài ra theo gió xa xôi”. Rồi trong tiếng nhẹ nhàng, Liên hối thúc em dậy để kịp

nhìn tàu đến, trong khoảnh khắc ấy, cả hai đều ánh lên niềm vui khôn tả, cố căng

mắt để cảm nhận hết tất thảy những ánh sáng, yêu thương và sự thú vị mà đoàn tàu

mang đến. “Hai chị em nghe thấy tiếng dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi. Một làn

khói bừng sáng trắng lên đằng xa, tiếp đến tiếng hành khách ồn ào khe khẽ. Liên

dắt em đứng dậy để nhìn đoàn xe vụt qua, các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh cả

xuống đường. Liên chỉ thoáng trông thấy những toa hạng trên sang trọng lố nhố

những người, đồng và kền lấp lánh, và các cửa kính sáng. Dù hôm nào tàu cũng

qua phố huyện nhưng lần nào đến tàu cũng mang lại cho hai chị em Liên cả sự tò

mò và thích thú. Chuyến tàu qua được miêu tả vô cùng cụ thể, từ ánh sáng, đến

hoạt động của những người trên các toa, từ âm thanh xa xa đến tiếng ồn vội vã khi

tàu đến. Khi tàu đêm qua đi, chỉ còn những đốm than đỏ bay trên đường sắt và màu

bóng tối lại bao trùm cũng là lúc mà trong lòng cả An và Liên đều trống rỗng, nuối

tiếc.

Chuyến tàu đêm đến trong sự đợi chờ, mong mỏi và rời đi trong nỗi hụt hẫng, tiếc

nuối. Chuyến tàu đêm khiến Liên nhớ về những ngày quá khứ đẹp đẽ nơi Hà Nội,

khi gia đình Liên còn được sống trong những ngày vui vẻ, an yên. Chuyến tàu

cũng mang đến màu sắc của tương lai, của một thế giới khác, đó là một thứ ánh

sáng mới, ánh sáng của hy vọng, của niềm tin, của một thế giới khác đầy vui vẻ, an

yên. Nó khác xa với thế giới của những ngọn đèn tàn, của sự tĩnh mịch, tù túng nơi

đây.

Chuyến tàu đêm đi qua, ta càng thấy thương cảm cho những kiếp người nghèo khổ

nơi phố huyện, họ bị cái đói, cái khổ vùi dập trong bóng tối. Nhưng trong bóng tối,

trong màn đêm của sự tù túng, nhạt nhòa họ vẫn khát khao hạnh phúc, khát khao

một cuộc sống tốt đẹp hơn cho chính cuộc đời mình và mọi người. Ánh sáng của

đoàn tàu chở cả những mơ ước nhỏ bé của chị em Liên, của những người dân nơi

phố huyện, họ mơ ước một cuộc sống mới, huyên náo và vui vẻ, hạnh phúc và bình

yên, họ luôn khát khao vươn mình trước bóng tối với sự mong mỏi về một tương

lai sẽ mới mẻ hơn.

Chỉ với một chi tiết nhỏ thôi nhưng quả cái nhìn đầy nhân văn của Thạch Lam đã

làm cho giá trị của tác phẩm thêm phần sâu sắc.

Phân tích cảnh đoàn tàu đi qua phố huyện - Mẫu 4

Thạch Lam nhà văn có những cách nhìn chân thực và thực tế về cuộc sống của

những con người nghèo khổ trong xã hội, một bức tranh phố huyện nghèo khổ xác

xơ, nơi đây con người đang vật lộn, chống chọi với với nghèo đói. Hình ảnh

chuyến tàu xuất hiện xua tan đi màn đêm u tối và mang lại một chút niềm tin, hi

vọng về một tương lai đổi mới dù chỉ là thoáng qua.

Con tàu là phương tiện di chuyển xuất hiện từ thế kỷ 19 do thực dân Pháp xây

dựng và sử dụng.Sự xuất hiện của tuyến đường sắt và những con tàu hoạt động

ngày đêm mang lại nhiều thay đổi cho cuộc sống và xã hội. Đoạn trích Hai đứa trẻ

tác giả Thạch Lam đã thành công trong việc sử dụng con tàu giúp truyền tải nhiều

thông điệp về cuộc sống.

Tác giả đã quan sát những hoạt động của con người cả ngày và đêm, ban ngày con

người phải lăn lộn kiếm sống qua ngày. Ban đêm là thời gian yên tĩnh nhưng vẫn

còn rất nhiều mảnh đời vất vả nào là người đi hát xẩm, bán cháo, còn có cả trẻ em,

đó là hai chị em Liên và An. Cuộc sống trước đây của hai chị em vốn sung túc trên

thành phố nhưng hiện thực cả hai đối mặt với sự nghèo đói và chính vì vậy lúc nào

hai chị em cũng trông chờ chuyến tàu đêm.

Phố huyện nghèo xơ xác, buổi tối cảnh vật cũng trở nên tiêu điều và tối tăm bởi

không có ánh đèn, chỉ có âm thanh của những con côn trùng, tiếng người rao,

những ánh đèn dầu như trở nên quá quen thuộc. Mỗi người ai cũng trông chờ một

thứ ánh sáng mới để giúp họ vượt qua khó khăn, ánh sáng từ đoàn tàu mang lại

nhiều hi vọng, đó là lý do mà cả hai chị em dù rất buồn ngủ nhưng đều cố thức đến

nửa đêm.

Ánh sáng của đoàn tàu đến giúp con người nghèo nơi đây bừng tỉnh thoát khỏi hiện

thực của cuộc sống, chuyến tàu đêm như một niềm hi vọng cho tất các cư dân nơi

này cho dù nó có nhỏ nhoi, chốc lát nhưng lại vô cùng quan trọng, ý nghĩa.

Hình ảnh con tàu trong tác phẩm đều có những nghĩa riêng biệt vô cùng độc đáo đó

là tả thực và mang hình ảnh tượng trưng. Ngoài ta thực một chuyến tàu đêm xuất

hiện và biến mất, thứ ánh sáng của đoàn tàu mang lại một thế giới khác cho hai chị

em, một thế giới “vui vẻ và huyên náo” hơn rất nhiều so với thực tại của cuộc

sống. Đó là sự đối lập mà hai chị em có thể cảm nhận, rõ ràng trong tâm hồn Liên

luôn khao khát mong muốn thay đổi thực tế cuộc sống u ám và tối tăm này.

Hình ảnh đoàn tàu đến với biết bao nhiêu niềm vui, vạn vật cũng trở nên đổi khác

và rời đi không còn những tia sáng rực rỡ mà thay vào đó là những chiếc đèn dầu

heo hắt tất cả để lại sự tiếc nuối,hụt hẫng con tàu rời ga và nhanh chóng biến mất

trong màn đêm cũng đã mang đi nhiều ước vọng của những con người nơi đây.

Mặc dù đoàn tàu xuất hiện chỉ trong chốc lát nhưng lại là biểu tượng vô cùng quan

trọng. Đoàn tàu mang lại thứ ánh sáng huyền diệu soi rõ mọi thứ và xua tan màn

đêm, để lại biết nhiều niềm hi vọng, mong ước về cuộc sống tươi đẹp và đổi mới

hơn trong tương lai.

Phân tích cảnh đoàn tàu đi qua phố huyện - Mẫu 5

Thạch Lam là nhà văn xuất sắc trước Cách mạng tháng Tám. Những việc hết sức

bình thường trong đời sống đã được nhà văn miêu tả một cách chân thực, sâu sắc,

gợi nên nhiều nghĩ suy. Truyện ngắn Hai đứa trẻ, với hình ảnh đoàn tàu đi qua phố

huyện chỉ vài ba phút trong đêm là hình ảnh đầy ý nghĩa.

Giữa một buổi chiều là buồn tẻ, “tiếng trống thu không” vang lên “từng tiếng một”

để gợi buổi chiều. Rồi màn đêm dần dần đến mà dấu hiệu là “dãy tre làng đen lại”

và “bóng tối ngập đầy dần cái buồn của buổi chiều quê thấm thìa và tâm hồn ngây

thơ” trong đôi mắt của Liên. Phố huyện về đêm gần như vắng tanh, chỉ có vài

“ngọn đèn lay đọng trên chõng hàng của chị Tí”, gánh phở bác Siêu, vợ chồng bác

xẩm. Tuy “buồn ngủ rức cả mắt”, chị em Liên vẫn có thức, để bán hàng với hi

vọng “may ra còn có một vài người mua”. Song “Liên và em cố thức là vì cớ khác,

vì muốn được nhìn chuyến tàu, đó là hoạt động cuối cùng của đêm khuya”.

Thạch Lam khá am hiểu tình cảm của người dân nghèo nơi phố huyện nhỏ này.

Đoàn tàu đến là hoạt động náo nhiệt nhất của đêm khuya, đem đến cho mọi người

cái hi vọng được nhìn thấy “một chút thế giới khác”. Nhà văn đã miêu tả đoàn tàu

đêm một cách chi tiết và trân trọng. Đó cũng chính là sự trân trọng ước muốn của

con người.

Nhà văn đã miêu tả từ những dấu hiệu đầu tiên: “Mấy người làm công ở hiệu

khách đi đón bà chủ ở tỉnh về”, “hai ba người cầm đèn lồng lung lay các bóng dài”,

“đèn ghi đã ra”. Con tàu từ xa đang tiến đến với “ngọn lửa xanh biếc, sát mặt đất

như ma trơi. Rồi tiếng còi xe lửa ở đâu vang lại, trong đêm khuya kéo dài ra ngọn

gió xa xôi”. Dấu hiệu ấy khiến mọi người xôn xao; tiếng bác Siêu báo đèn ghi đã

ra, tiếng của Liên gọi em An.

Và chuyến tàu đến: “Tiếng còi đã rít lên, và rầm rộ đi tới. Liên dắt em đứng dậy để

nhìn đoàn xe vượt qua, các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh sáng cả xuống đường”.

Trước mắt Liên “những toa hạng trên sang trọng lố nhố những người, đồng và kền

lấp lánh, và các cửa kính sáng”. Chuyến tàu đi qua, “để lại những đốm than đỏ bay

tung trên đường sắt”, “cái chấm nhỏ của chiếc đèn xanh treo lên trên toa sau cùng,

xa xa mãi rồi khuất sau rặng tre”.

Thạch Lam đã quan sát và miêu tả bằng những chi tiết khá sâu nét. Ánh sáng, màu

sắc, âm thanh, hoạt động được thể hiện phù hợp và đầy sức gợi cảm trong đêm tối.

Vì sao chị em Liên và mọi người lại háo hức chờ đón đoàn tàu như vậy? Chuyến

tàu về gợi cho “hai đứa trẻ” cảm xúc gì? Phải sành tâm lí trẻ thơ lắm mới có được

dòng miêu tả như vậy. Đoàn tàu đi qua gợi lên trong các em nhiều ý nghĩa lắm.

Hình ảnh con tàu gợi lại trong chị em Liên trong dòng mơ tưởng về “Hà Nội xa

xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo”, nơi các em đã sống một thời êm ấm

và sung sướng. Đó là một thế giới khác, một thế giới đã qua, khác hẳn nơi phố

huyện buồn tẻ và nghèo nàn. Đó là thế giới của ước mơ và không biết bao giờ còn

có dịp trở lại.

Thạch Lam đã dẫn người đọc cùng ông về một phố huyện nghèo nàn, buồn tẻ và

đơn điệu, cùng ông cảm thông với cuộc sống của cả một lớp người, sống không có

hi vọng vào ngày mai, nếu có chăng là nhìn thấy thoáng qua sự ồn ào, vẻ sang

trọng của người khác. Phố huyện bây giờ, khi đoàn tàu đã đi xa, “chỉ còn đêm

khuya, tiếng trống cầm canh và tiếng chó cắn”, chỉ còn “vợ chồng bác xẩm ngủ

gục trên manh chiếu tự bao giờ”, và “hình ảnh thế giới quanh mình, mờ mờ đi

trong đôi mắt” của Liên. Phải chăng dưới ngòi bút của Thạch Lam, cuộc sống

chẳng còn ý nghĩa gì? Không, dù chưa lạ được gì cho con người nghèo khổ, Thạch

Lam đã góp một tiếng nói cảm thông, đã nhen nhóm trong họ một chút hi vọng để

vượt lên trên cái tẻ nhạt, tầm thường của cuộc sống. Miêu tả cả một lớp người và

tâm trạng của họ như thế, chúng ta thấy được lòng trắc ẩn của nhà văn trước số

phận của con người. Vì thế, truyện ngắn Hai đứa trẻ là một truyện ngắn hay, gợi

lên trong người đọc nhiều nghĩ suy trước số phận con người, nhất là những con

người nhỏ bé.

Phân tích cảnh đoàn tàu đi qua phố huyện - Mẫu 6

Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam in trong tập Nắng trong vườn (Nhà xuất

bản Đời nay, Hà Nội, năm 1938). Đây là một kiểu truyện ngắn trữ tình có nhiều chi

tiết ngỡ như vụn vặt, vô nghĩa, nhưng kì thực đã được tác giả chọn lọc và sắp xếp

một cách chặt chẽ để diễn tả tâm trạng nhân vật. Nội dung tác phẩm đi sâu miêu tả

những cảnh đời thường, những số phận nghèo khổ, tối tăm trong xã hội cũ. Qua đó,

tác giả gửi gắm một cách kín đáo, nhẹ nhàng nhưng không kém phần thấm thía tư

tưởng nhân đạo đáng quý.

Truyện có nhiều cảnh: cảnh ngày tàn, chợ tàn và những kiếp người tàn. Hình ảnh

chuyến tàu đêm chạy qua phố huyện có ý nghĩa sâu sắc khiến người đọc xúc động.

Hình ảnh đoàn tàu đêm là thế giới ước mơ, khát vọng của người nghèo.

Hai đứa trẻ là chị em Liên và An, chị khoảng mười hai mười ba, em độ lên bảy lên

tám. Các nhân vật khác như những đứa trẻ bới rác, mẹ con chị Tí hàng nước, bà cụ

Thi điên say rượu, bác phở Siêu, vợ chồng con cái nhà xẩm mù… góp phần tô đậm

bức tranh cuộc sống khốn khó và tẻ nhạt. Thời gian là từ xẩm tối cho đến nửa đêm.

Bối cảnh của truyện là một phố huyện nhỏ nghèo nàn, hiu hắt nằm ở giữa thôn

xóm và cánh đồng, có đường xe lửa chạy qua.

Buổi chiều nơi phố huyện với những âm thanh và hình ảnh báo hiệu một ngày tàn:

tiếng trống thu không trên cái chòi của huyện nhỏ. Phương tây đỏ rực như lửa cháy

và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn. Dãy tre làng trước mặt đen lại

và cắt hình rõ rệt trên nền trời.

Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài

đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào, ánh mặt trời sắp tắt, tiếng ếch nhái kêu ran ngoài

đồng, tiếng muỗi vo ve trong bóng tối.

Sau một ngày làm lụng cực nhọc, cái chờ đợi mọi người là bóng tối và sự yên lặng

quạnh hiu. Cảnh chợ chiều đã vãn càng làm nổi rõ cái nghèo: rác rưởi vung vãi trên

nền chợ và những đứa trẻ lom khom tìm kiếm những gì có thể dùng được cho cuộc

sống nghèo khổ của gia đình chúng.

Bên cạnh cảnh ngày tàn, chợ tàn là những kiếp người tàn tạ: chị Tí với hàng nước

sơ sài, bác Siêu với gánh phở bập bùng ánh lửa, gia đình bác xẩm mù với mảnh

chiếu trải ra đất… Tất cả đều thoáng hiện, đơn điệu, lặng lẽ, rồi bị nhấn chìm trong

bóng tối. Cảnh chiều buông, đêm đến được tác giả miêu tả để làm nền cho hình ảnh

đoàn tàu xuất hiện.

Tác giả miêu tả hình ảnh đoàn tàu và thói quen đón đợi đoàn tàu của hai đứa trẻ

thật chi tiết, tỉ mỉ. Lí do chờ đợi tàu của hai đứa trẻ bao gồm cả việc chờ tàu đến để

bán hàng cho khách xuống tàu và cái chính là để thỏa mãn niềm khao khát, mong

mỏi được nhìn ngắm đoàn tàu.

Hai chị em Liên và An đã sống qua một ngày mệt mỏi và tẻ nhạt. Chúng chỉ bán

được vài món hàng rẻ tiền như bao diêm, gói thuốc lào, bánh xà phòng… Đến tối

thì kiểm hàng và đếm lại số tiền nhỏ nhoi. Hai đứa trẻ trơ trọi trong bóng tối, trên

chiếc chõng cũ sắp gãy giữa không khí oi bức và tiếng muỗi kêu ran. Chỉ có một

người đến với các em, đó là bà cụ Thi, một bà già hơi điên tối tối thường ghé mua

rượu uống.

Các em chờ đoàn tàu đêm chạy ngang qua trong tâm trạng vô cùng háo hức. Sự

xuất hiện của hàng nước chị Tí, gánh phở bác Siêu… là cái mốc để các em đo đếm

thời gian đang xích lại gần với chuyến tàu. Cả hai chị em đều buồn ngủ ríu cả mắt

nhưng vẫn cố thức để chờ. Cho đến khi An không thể thức được nữa, gối đầu lên

đùi chị, mi mắt sắp sửa rơi xuống, còn dặn với: Tàu đến chị đánh thức em dậy nhé.

Hai chị em cố thức chỉ vì muốn được nhìn chuyến tàu đó là sự hoạt động cuối cùng

của đêm khuya. Với hai đứa trẻ, con tàu đâu chỉ đơn thuần là con tàu mà là cả một

thế giới khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu. Có lẽ

chính vì vậy mà hình ảnh chuyến tàu được Thạch Lam tập trung miêu tả một cách

tỉ mỉ, kĩ lưỡng theo trình tự thời gian, qua tâm trạng chờ mong của hai nhân vật

Liên và An.

Đoàn tàu chưa tới nhưng đã được báo trước từ xa với ánh đèn của người gác ghi và

tiếng còi tàu theo gió vẳng lại. Tiếp theo là Liên trông thấy ngọn lửa xanh biếc, sát

mặt đất như ma trơi, rồi nghe thấy tiếng còi xe lửa trong đêm khuya kéo dài ra theo

ngọn gió xa xôi. Sau đó, hai chị em nghe thấy tiếng dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào

ghi, kèm theo một làn khói bừng sáng trắng lên đằng xa, tiếp đến tiếng hành khách

ồn ào khe khẽ. Thế rồi, tàu rầm rộ đi tới, các toa đèn sáng trưng, những toa hạng

trên sang trọng lố nhố những người, đồng và kền lấp lánh. Cuối cùng là cảnh tàu đi

xa dần mất hút trong đêm tối mênh mông, để lại những đốm than đỏ bay tung trên

đường sắt, cái chấm nhỏ của chiếc đèn xanh treo trên toa sau cùng, xa xa mãi rồi

khuất sau rặng tre…

Cách quan sát, miêu tả của Thạch Lam rất tinh tế và giàu tính nghệ thuật. Tác giả

quan sát, miêu tả hình ảnh đoàn tàu đêm từ Hà Nội về theo trình tự lúc tàu từ xa,

lúc tàu đến rồi xa dần bằng nhiều giác quan cùng với rất nhiều sắc thái cảm giác;

bằng sự đan xen giữa hồi ức và thực tại. Chuyến tàu đi qua phố huyện chỉ trong

một khoảng thời gian rất ngắn nhưng đã để lại cho hai đứa trẻ bao nhiêu cảm xúc

và nuối tiếc. Phố huyện rầm rộ, ồn ào lên trong chốc lát rồi lại chìm sâu vào bóng

đêm yên tĩnh. Gần như đã thành nếp, những người dân phố huyện chỉ chấm dứt

hoạt động khi chuyến tàu đêm đã đi xa.

Đối với chị em Liên, đoàn tàu đến từ Hà Nội gợi lại những kỉ niệm đẹp. Liên lặng

lẽ mơ tưởng đến Hà Nội xa xăm…, nơi hai chị em đã sống thời thơ ấu êm ấm và

sung sướng khi thầy chưa mất việc. Đó là cuộc sống ở một thời chưa xa, hoàn toàn

khác với cuộc sống ở phố huyện buồn tẻ và nghèo nàn này.

Đoàn tàu còn là hình ảnh của tương lai, nó khiến người ta hình dung ra một thế

giới giàu sang, đông đúc, nhộn nhịp, đầy âm thanh và ánh sáng. Việc Liên và An

đón đợi đoàn tàu xuất phát từ nhu cầu bức thiết về tinh thần muốn thoát khỏi cuộc

sống buồn chán hiện tại và được sống trong một thế giới mới tươi đẹp hơn.

Đối với người đọc, vẻ đẹp của đoàn tàu và thái độ háo hức, sung sướng đến lặng

người của hai đứa trẻ khi ngắm đoàn tàu không chỉ đem đến một thoáng vui mà

còn gợi thật nhiều bâng khuâng, thương cảm.

Đúng là hai đứa trẻ vui vì niềm khao khát, đợi chờ vừa được thỏa mãn. Nhưng

đoàn tàu ấy lại thuộc về một thế giới quá xa xôi và nó càng sáng rực, vui vẻ, huyên

náo bao nhiêu thì càng làm cho cảnh sống nơi phố huyện trở nên tăm tối, buồn tẻ

và chìm lặng bấy nhiêu. Chỉ có hình ảnh đoàn tàu lướt qua hằng đêm mà những

người dân phố huyện ai cũng nôn nao chờ đợi. Người đọc cùng Thạch Lam thông

cảm với tâm trạng của lớp người sống lầm lũi trong tăm tối, nghèo khổ. Tuy thế,

truyện cũng nhen nhóm trong lòng người đọc hi vọng vượt lên sự tẻ nhạt, tầm

thường của cuộc sống hằng ngày.

Truyện ngắn Hai đứa trẻ đi sâu vào phản ánh thế giới tâm hồn của những con

người cùng khổ trong xã hội cũ. Hình ảnh đoàn tàu chỉ xuất hiện thoáng qua rồi vụt

tắt nhưng nó vẫn là ánh sáng của niềm vui. Như một niềm an ủi, một nỗi khát

khao, một mơ ước không bao giờ tắt, một chút tươi sáng cho cuộc đời tăm tối triền

miên của những số phận hẩm hiu, bất hạnh nhưng vẫn hi vọng vào một ngày mai

tươi sáng hơn.

Phân tích cảnh đoàn tàu đi qua phố huyện - Mẫu 7

Con tàu là sản phẩm của nền văn minh phương Tây, xuất hiện ở Việt Nam trong

bối cảnh người Pháp tiến hành công cuộc khai thác thuộc địa Đông Dương. Sự

xuất hiện của nó không chỉ làm thay đổi đời sống kinh tế – xã hội, mà còn đem đến

cho văn chương Việt Nam một nguồn thi liệu mới. Giờ đây, bên cạnh hình ảnh con

thuyền – bến sông, trong văn chương nước nhà đã có thêm hình ảnh sân ga – con

tàu. Giữa rất nhiều sáng tác trước 1945, chúng ta thấy truyện ngắn Hai đứa trẻ của

Thạch Lam đã miêu tả thành công hình tượng con tàu – hình tượng mở ra nhiều

khía cạnh khác nhau của hiện thực đời sống xã hội đương thời.

Trước hết, hình tượng con tàu được nhà văn miêu tả nhằm thể hiện tình trạng tàn

lụi của cuộc sống. Cuộc sống “đang cùn đi, rỉ đi” (Nam Cao) vốn là một chủ đề

phổ biến trong văn chương trước cách mạng tháng Tám. Với mỗi nhà văn, chủ đề

này sẽ được thể hiện theo từng cách khác nhau. Trong Hai đứa trẻ, hiện thực cuộc

sống được nhà văn Thạch Lam quan sát qua tình huống con tàu về ga. Như đã biết,

bối cảnh câu chuyện Hai đứa trẻ là khu phố huyện nghèo. Ở đây có đường sắt chạy

qua, có sân ga để con tàu theo lịch trình hằng đêm về đón và trả khách. Con tàu vô

hình trung đã trở thành một phần cuộc sống của khu phố huyện. Nó là niềm hy

vọng của nhiều người trong cuộc mưu sinh. Bởi vậy, đêm đêm, mọi người vẫn thức

để đợi con tàu về ga. Với chị em Liên, việc đợi tàu chủ yếu vì một lí do khác.

Trong tác phẩm, hình tượng con tàu được miêu tả qua cái nhìn của chị em Liên.

Nghệ thuật miêu tả của nhà văn theo lối từ xa đến gần. Khi con tàu sắp về đến sân

ga, nó được nhận ra qua “ngọn lửa xanh biếc” và tiếng còi “trong đêm khuya kéo

dài ra theo ngọn gió xa xôi”. Gần hơn, con tàu hiện ra với “một làn khói bừng sáng

trắng”, với “các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh cả xuống lòng đường”. Mọi hình

ảnh, âm thanh, ánh sáng… của đoàn tàu đều được hai chị em Liên quan sát kỹ

lưỡng. An nói với Liên: “Tàu hôm nay không đông chị nhỉ”. Câu nói này chỉ ra hai

hiện thực. Thứ nhất, chị em Liên vẫn hằng đêm thức đợi tàu. Thứ hai, so với trước,

chuyến tàu hôm nay vắng khách hơn. Ở một hoàn cảnh khác, chuyện đông khách,

vắng khách sẽ là chuyện bình thường. Nhưng trong trường hợp này, nhận xét của

An có ý nghĩa khắc sâu chủ đề tư tưởng “cuộc sống đang tàn lụi” của nhà văn. Để

thấy rõ điều này, cần phải đặt câu nói của An trong hệ thống những câu văn khác

của tác phẩm. Chúng tôi muốn nói tới ba câu văn, đoạn văn sau:

– “Hôm nay, ngày phiên mà bán hàng cũng chẳng ăn thua gì”.

– “Giờ muộn thế này mà họ chưa ra nhỉ?”.

– “Trước kia, ở sân ga, có mấy hàng cơm mở đón khách, đèn sáng cho đến nửa

đêm. Nhưng bây giờ họ đóng cửa cả rồi, cũng im lặng tối đen như ngoài phố”.

Câu thứ nhất là cảm nghĩ của Liên, câu thứ hai là lời chị Tý, còn đoạn trích dẫn thứ

ba là miêu tả của nhà văn về những hàng quán ở sân ga. Suốt một ngày chợ phiên

mà Liên bán hàng “chẳng ăn thua gì”. Khách hàng chị Tý không ra mua hàng đều

đặn như mọi khi. Cảnh những hàng quán ở sân ga thật tàn tạ. Cái tấp nập “đèn sáng

cho đến nửa đêm” giờ chỉ còn là dĩ vãng. Hiện thực trước mắt thật u buồn: những

hàng cơm cửa đóng then cài, chìm nghỉm giữa bóng đêm dày nặng. Liên kết những

hình ảnh, chi tiết nói trên, chúng ta nhận ra chủ ý nghệ thuật của Thạch Lam. Nhà

văn không triết lý kiểu như Nam Cao mà để các hình thức nghệ thuật tự “lên

tiếng”. Văn Thạch Lam nhẹ nhàng mà sâu sắc là vì vậy.

Hình tượng con tàu ngoài ý nghĩa tả thực còn mang ý nghĩa biểu trưng. Tính chất

biểu trưng của nó được xác nhận qua luồng ánh sáng rực rỡ. Trong cảm nhận của

những tâm hồn thơ trẻ như Liên và An, ánh sáng con tàu gợi về một thế giới khác

“vui vẻ và huyên náo” hơn. Nó đối lập với cái u buồn, thinh lặng của không gian

phố huyện. “Con tàu như đã đem một chút thế giới khác đi qua. Một thế giới khác

hẳn, đối với Liên, khác hẳn các vầng sáng ngọn đèn của chị Tý và ánh lửa của bác

Siêu”. Trên nền cảm nhận về sự đối lập của hai thứ ánh sáng đó, tâm hồn Liên nảy

sinh những khát khao về sự đổi thay cuộc sống. Rõ ràng, những đứa trẻ như Liên,

An đã mất đi cái hồn nhiên, trong trẻo của tuổi thơ. Thay vào đó là nỗi buồn, là sự

tự cố gắng để hy vọng vào một ngày mai. Chuyện hai chị em cố thức để đợi tàu

chính là vì cái lẽ ấy. Ta hiểu vì sao khi con tàu vừa rời khỏi sân ga, Liên lập tức

“lặng theo mơ tưởng”. Tâm hồn Liên đang tìm về với thế giới của ánh sáng rực rỡ

và âm thanh huyên náo. Khi viết câu văn “Liên lặng theo mơ tưởng”, Thạch Lam

hình như cũng đang đau đáu về một sự đổi thay!

Thạch Lam là nhà văn xuất sắc trước Cách mạng tháng Tám. Những việc hết sức

bình thường trong đời sống đã được nhà văn miêu tả một cách chân thực, sâu sắc,

gợi nên nhiều nghĩ suy. Truyện ngắn Hai đứa trẻ, với hình ảnh đoàn tàu đi qua phố

huyện chỉ vài ba phút trong đêm là hình ảnh đầy ý nghĩa.

Giữa một buổi chiều là buồn tẻ, “tiếng trống thu không” vang lên “từng tiếng một”

để gợi buổi chiều. Rồi màn đêm dần dần đến mà dấu hiệu là “dãy tre làng đen lại”

và “bóng tối ngập đầy dần cái buồn của buồi chiều quê thấm thía và tâm hồn ngây

thơ” trong đôi mắt của Liên. Phố huyện về đêm gần như vắng tanh, chỉ có vài

“ngọn đèn lay đọng trên chõng hàng của chị Tí”, gánh phở bác Siêu, vợ chồng bác

Xẩm. Tuy “buồn ngủ rức cả mắt”, chị em Liên vẫn cố thức, để bán hàng với hy

vọng “may ra còn có một vài người mua”. Song “Liên và em cố thức là vì cớ khác,

vì muốn được nhìn chuyến tàu, đó là hoạt động cuối cùng của đêm khuya”.

Thạch Lam khá am hiểu tình cảm của người dân nghèo nơi phố huyện nhỏ này.

Đoàn tàu đến là hoạt động náo nhiệt nhất của đêm khuya, đem đến cho mọi người

cái hy vọng được nhìn thấy “một chút thế giới khác”. Nhà văn đã miêu tả đoàn tàu

đêm một cách chi tiết và trân trọng. Đó cũng chính là sự trân trọng ước muốn của

con người.

Nhà văn đã miêu tả từ những dấu hiệu đầu tiên: “Mấy người làm công ở hiệu

khách đi đón bà chủ ở tỉnh về”, “hai ba người cầm đèn lồng lung lay các bóng dài”,

“đèn ghi đã ra”. Con tài từ xa đang tiến đến với “ngọn lửa xanh biếc, sát mặt đất

như ma trơi. Rồi tiếng còi xe lửa ở đâu vang lại, trong đêm khuya kéo dài ra ngọn

gió xa xôi”. Dấu hiệu ấy khiến mọi người xôn xao; tiếng bác Siêu báo đèn ghi đã

ra, tiếng của Liên gọi em An.

Và chuyến tàu đến: “Tiếng còi đã rít lên, và rầm rộ đi tới. Liên dắt em đứng dậy để

nhìn đoàn xe vượt qua, các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh sáng cả xuống đường”.

Trước mắt Liên “những toa hạng trên sang trọng lố nhố những người, đồng và

kềnh lấp lánh, và các cửa kính sáng”. Chuyến tàu đi qua, “để lại những đốm than

đỏ bay tung trên đường sắt”, “cái chấm nhỏ của chiếc đèn xanh treo lên trên toa

sau cùng, xa xa mãi rồi khuất sau rặng tre”.

Thạch Lam đã quan sát và miêu tả bằng những chi tiết khá sâu nét. ánh sáng, màu

sắc, âm thanh, hoạt động được thể hiện phù hợp và đầy sức gợi cảm trong đêm tối.

Vì sao chị em Liên và mọi người lại háo hức chờ đón đoàn tàu như vậy? Chuyến

tàu về gợi cho “hai đứa trẻ” cảm xúc gì? Phải sành tâm lý trẻ thơ lắm mới có được

dòng miêu tả như vậy? Đoàn tàu đi qua gợi lên trong các em nhiều ý nghĩa lắm.

Hình ảnh con tàu gợi lại trong chị em Liên trong dòng mơ tưởng về “Hà Nội xa

xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo”, nơi các em đã sống một thời êm ấm

và sung sướng. Đó là một thế giới khác, một thế giới đã qua, khác hẳn nơi phố

huyện buồn tẻ và nghèo nàn. Đó là thể giới của ước mơ và không biết bao giờ còn

có dịp trở lại.

Thạch Lam đã dẫn người đọc cùng ông về mộ phố huyện nghèo nàn, buồn tẻ và

đơn điệu, cùng ông cảm thông với cuộc sống của một lớp người, sống không có hy

vọng vào ngày mai, nếu có chăng là nhìn thấy thoáng qua sự ồn ào, vẻ sang trọng

của người khác. Phố huyện bây giờ, khi đoàn tàu đã đi xa, “chỉ còn đêm khuya,

tiếng trống cầm canh và tiếng chó cắn”, chỉ còn “vợ chồng bác xẩm ngủ gục trên

manh chiếu tự bao giờ”, và “hình ảnh thế giới quanh mình, mờ mờ đi trong đôi

mắt” của Liên. Phải chăng dưới ngòi bút của Thạch Lam, cuộc sống chẳng còn ý

nghĩa gì? Không, dù chưa làm được gì cho còn người nghèo khổ, Thạch Lam đã

góp một tiếng nói cảm thông, đã nhen nhóm trong họ một chút hy vọng, để vượt

lên trên cái tẻ nhạt, tầm thường của cuộc sống. Miêu tả cả một lớp người và tâm

trạng của họ như thế, chúng ta thấy được lòng trắc ẩn của nhà văn trước số phận

của con người. Vì thế, truyện ngắn Hai đứa trẻ là một truyện ngắn hay, gợi lên

trong người đọc nhiều nghĩ suy trước số phận con người, nhất là những con người

nhỏ bé.

Phân tích hình ảnh chuyến tàu đêm - Mẫu 8

"Hai đứa trẻ" là một truyện ngắn đặc sắc của nhà văn Thạch Lam nói riêng và văn

học Việt Nam hiện đại nói chúng. Bằng chất văn nhẹ nhàng mà tinh tế, truyện

mang đến cho người đọc những xúc cảm về một hiện thực nghèo nàn nơi phố

huyện với những kiếp người tàn sống trong bóng tối u uất. Những hình ảnh trong

tác phẩm tuy bình dị, gần gũi mà ẩn chứa những tầng ý nghĩa lớn lao sâu sắc. Đặc

biệt, hình ảnh chuyến tàu đêm là gây ấn tượng khó phai khiến ta phải trăn trở, nghĩ

suy.

Chuyến tàu đêm xuất hiện trên phố huyện nghèo được miêu tả rất tỉ mỉ theo trình

tự thời gian. Đó là một chuyến tàu bình thường như bao ngày, nó quen thuộc với

mỗi người dân nơi phố huyện nghèo, nhưng hình ảnh và âm thanh của chuyến tàu

quen thuộc ấy vẫn mang đến những bồi hồi, mong chờ cho hai chị em An và Liên.

Trước khi tàu đến, nơi phố huyện ấy chỉ là một không gian đầy rẫy những bóng tối

bủa vây, cuộc sống thường ngày vẫn cứ thế diễn ra theo thời gian. Vợ chồng bác

Xẩm đánh lên tiếng đàn bầu cùng thằng con bò dưới đất, quán hàng nước của chị

Tí có hai bác phu ngồi hút thuốc và uống nước, trống cầm canh cũng đã điểm, ánh

sáng nhập nhòe của những con đom đóm nhạt nhoà giữa màn đêm rộng lớn. Và khi

tàu gần đến, phố huyện dường như trở nên rộn ràng hơn bởi bóng dáng của vài ba

người đi đón bà chủ ở tỉnh về trên tay mang những chiếc đèn lồng sáng hoắc.

Tiếng bác Siêu vọng ra đầy hứng khởi:

- Đèn ghi đã ra kia rồi

Và có ngọn lửa xanh biếc mà trong ánh mắt của Liên thoáng thấy như con ma trơi

bắt đầu xuất hiện thì cũng là lúc tiếng còi tàu vang lại trong gió xa. Giữa đêm

khuya tĩnh mịch, tiếng còi tàu như một chất xúc tác thức tỉnh con người vậy.

Tàu đến, Liên đánh thức em dậy, hai chị em cùng ngồi ngắm nhìn những toa tàu

sáng loáng đèn. Tiếng những hành khách bắt đầu ồn ào, vồn vã. Đoàn tàu vụt qua

mang theo những ánh sáng chiếu xuống một vùng xua đi vẻ tăm tối vốn có, những

đồng kèn lấp lánh ở các địa hạng sang thu hút ánh mắt chị em Liên. Cuối cùng, tàu

tạm biệt phố huyện rồi lặng lẽ đi xa, khuất mình sau rặng tre già. Tàu hôm ấy

không đông như bao chuyến tàu trước nhưng vẫn mang đến cho tâm hồn những

đứa trẻ kia bao cảm xúc xốn xang, bởi lẽ, đó là ước mơ, là khao khát nhỏ nhoi về

những điều đẹp đẽ, nhưng hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn những gì nơi

tăm tối, tàn tạ chốn phố huyện nghèo. Hai chị em Liên cố thức đợi tàu không chỉ là

như lời mẹ dặn, đoàn tàu đến may ra bán được chút ít gì hàng hoá mà còn là sự

ngóng đợi sâu thẳm trong tâm hồn của chị em Liên. Chuyến tàu mang theo những

ánh sáng ước vọng và cả những kí ức trẻ thơ, khiến Liên nhớ về những ngày ở Hà

Nội thật tươi đẹp, và cả những mộng tưởng xa xôi về một Hà Nội rạo rực, sôi

động, huyên náo và vui vẻ. Còn tàu đêm đã mang đến một thế giới khác hẳn với

những kiếp người tàn tụi, nghèo khổ nơi đây. Sự tương phản ấy không chỉ phản

ánh được hiện thực mà còn cho thấy được tâm hồn luôn vươn tới ánh sáng, trân

trọng và mơ ước về điều tốt đẹp trong tương lai của những con người nơi đây.

Tàu đêm đến, là lúc những người buôn bán, hàng quán có dịp để bán thêm cho

những vị hành khách trên chuyến tàu kia những vật phẩm cần thiết. Dù đã về

khuya ,họ vẫn thức để đợi tàu hòng bán hàng kiếm tiền mưu sinh dẫu chỉ là vài ba

bao thuốc, bánh xà phòng, vài hộp cơm,....Chuyến tàu đêm được miêu tả thật đa

sắc, qua hình ảnh chuyến tàu, hiện thực kiếp sống nghèo khổ lại được hiện lên trần

trụi đến xót xa. Có chút gì đó khiến ta thổn thức, thương cảm trước cuộc sống đầy

những lắng lo tủn mủn, thiếu ánh sáng hy vọng quá những kiếp người nghèo khổ

nhạt nhoà, mông lung, vô định. Thạch Lam đã rất thành công trong việc miêu tả

chuyến tàu đêm lồng ghép trong sự phát triển tâm lí nhân vật, đó là hai chị em

Liên. Dù rất buồn ngủ song hai chị em vẫn đón đợi đoàn tàu, tiếng An thủ thỉ bên

tai chị:

- Tàu đến, chị thức em đấy nhé!

Khiến ta không khỏi tò mò vẻ sự thú vị của đoàn tàu sắp cập gà kia có gì mà khiến

cậu bé kia mong chờ đến vậy. Khi tàu đi, nó cũng để lại trong lòng hai nhân vật

những tiếc nuối khó tả. Hai chị em cứ trông theo những đốm than đỏ trên đường và

cái chấm đỏ của chiếc đèn xanh trên toa sau cùng của con tàu. Dù đã đi xa, tiếng

còi vẫn vang động để lại dư âm khó phai trong lòng nhân vật và cả trong lòng mỗi

người.

Qua hình ảnh chuyến tàu đêm, ta thấy được tấm lòng thiết tha của tác giả đối với

những con người nghèo khổ. Với Thạch Lam, ông đã dành một tình cảm đầy yêu

thương của trân trọng thật nhiều cho những người lao động khốn khó, nghèo nàn

về vật chất nhưng tình thân lớn lao, vẫn chăm chỉ, cần mẫn với lao động, giàu lòng

yêu thương, gắn bó. Ở họ, sâu thẳm trong tâm hồn còn chất chứa những niềm tin,

những hy vọng , dù gian nan, vất vả vất không ngưng nuôi mơ ước, hướng vẻ

những điều đẹp đẽ.

Phân tích hình ảnh chuyến tàu đêm - Mẫu 9

Thạch Lam là nhà văn, người chiến sĩ trên mọi thời đại, chính vì vậy ông luôn hiểu

được những mong muốn ước mong của những người dân nghèo, cảm thông và

thấu hiểu được điều đó ông đã sáng tác lên tác phẩm Hai đứa trẻ để qua đó người

đọc có cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc sống, con người và những ước mơ nhỏ nhoi

của những đứa trẻ nơi đây. Hình ảnh chuyến tàu đêm là tia sáng để gợi lên cho

người đọc nhiều cảm xúc.

Hình ảnh chuyến tàu đêm trong tác phẩm đã thể hiện một ước nguyện to lớn, và nó

để lại trong trái tim người đọc nhiều cảm xúc, trước tiên khi để hình ảnh chuyến

tàu đêm xuất hiện, tác giả đã miêu tả về cuộc sống, nghèo khổ, nơi phố huyện tiêu

điều, con người đang phải lo từng ngày về cuộc sống của mình. Nơi đây cuộc sống

tiêu tàn, cảnh phố huyện về chiều cũng làm cho người đọc cảm nhận được trái tim

sâu rộng của tác giả, khi hướng tới những số phận bất hạnh, hẩm hiu. Chính cuộc

sống nghèo đói này làm cho họ luôn mong muốn có được một điều gì đó nảy nở ra

để cho họ bừng sáng, dù đó chỉ là trong phút chốc.

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/23

| | Tải xuống