Phân tích khổ thơ đầu bài Sang thu chọn lọc hay nhất

Phân tích khổ thơ đầu bài Sang thu chọn lọc hay nhất 1. Mẫu số 1
Mùa thu luôn là đề tài gợi nhiều cảm xúc cho các thi nhân xưa. Mỗi người
đều có cách cảm nhận, cách miêu tả rất riêng, mang đạm dấu ấn cá nhân của
mình. Nhà thơ Hữu Thỉnh cũng góp vào tuyển tập thơ về mùa thu của dân tộc
một cách nhìn mới mẻ về thu. Ông là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những
con người, cuộc sống ở nông thôn vào mùa thu. Những vần thơ của ông
mang cảm xúc bâng khuâng, vướng vấn trước đất trời trong trẻo đang biến
chuyển nhẹ nhàng. Phong cách thơ của ông thể hiệ rõ nhất qua bài thơ
"Sang thu" mà đặc biệt nhất là khổ đầu tiên trong bài. "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về."
Hữu Thỉnh tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh, ông sinh ra ở Vĩnh Phúc. Thế giới
nghệ thuật trong thơ ông mang nhiều dấu ấn rất riêng, đó là dấu ấn của một
tư duy nghệ thuật mạnh mẽ mà đa tài. Suốt cuộc đời nghệ thuật của mình,
Hữu Thỉnh đã nỗ lực tìm kiếm không ngừng, đổi mới sáng tạo các tác phẩm
của mình từ truyền thống sang hiện đại. Trong đó, "Sang thu" là tác phẩm thể
hiện rõ nhất tinh thần thơ của ông. Bài thơ ra đời năm 1977, nằm trong tập
thơ "Từ chiến hào đến thành phố" (1991). "Sang thu" là bức thông điệp giao
mùakhi hạ qua thu tới, khoảnh khắc đó được diễn tả bằng sự rung cảm tinh
tế, sự trải nghiện sâu sác của nhà thơ. Đặc biệt, khổ thơ đầu bài chính là
những cảm xúc khơi nguồn cảm hứng sáng tác của tác giả để viết lên những
dòng thơ đầy xúc cảm về mùa thu.
Nếu như Xuân Diệu cảm nhận mùa thu bắt đầu với tín hiệu đầu thu là sắc
"mơ phai" của lá được bàn tay tạo hóa "dệt" lên giữa muôn ngàn cây:
"Đây mùa thu tới, mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng"
Thì với nhà thơ Hữu Thỉnh, mùa thu đến là lúc "hương ổi" ngọt ngào của
vườn quê được "phả vào" trong làn gió thu se lạnh. Hương vị nồng nàn ấy là
hương vị tuổi thơ mà chúng ta mang theo suốt cuộc đời: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se"
Câu thơ mang hương vị ấm nồng chớm thu của một miền quê nhỏ. Không
phải bất cứ tín hiệu nào mà lại là "hương ổi" đã khiến nhà thơ nhận ra mùa
thu đến. Đó là mùi hương quê nhà mộc mạc "phả" trong gió thoảng lan rộng
khắp không gian, len lỏi chạm vòa khứu giác nhạy bén của nhà thơ. "Phả" là
một động từ mang ý khẳng định sự xuất hiện của hơi thu trong không gian:
"hương ổi", một mùi hương thoang thoảng không dễ nhận ra, một mùi hương
thoáng đưa êm dịu trong gió đầu thu, nhưng cũng đủ để đánh thức những
cảm xúc trong lòng người. Câu thơ không chỉ tả mà còn gợi liên tưởng đến
trái ổi vàng ươm, hương thơm lựng, vị giòn, ngọt, chua chua nơi đầu lưỡi.
Cụm từ "bỗng nhận ra" bắt đầu bài thơ cho thấy sự bất ngờ đến với nhà thơ
một cách bất chợt mà như đã chờ đợi từ lâu lắm.
Không chỉ cảm nhận mùa thu bằng khứu giác, xúc giác mà nhà thơ còn
cảm nhận màn sương thu trong phút giao mùa:
"Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về."
Ở đây không chỉ có con người mà cả màn sương cũng muốn tận hưởng trọn
vẹn khoảnh khắc vào thu nên chùng chình cưa muốn rời chân. Tác giả đã sử
dụng rất thành công từ láy tượng hình "chùng chình" gợi cho người đọc cảm
giác về sự lưu luyến ngập ngừng, làm ta như thấy một sự dùng dằng, gợi
cảnh thu sống động trong tĩnh lặng, thong thả, yên bình. "Chùng chình" là sự
ngắt quãng nhịp nhàng, chuyển động chầm chậm hay cũng chỉ là sự rung
động trong tâm hồn nhà thơ? Mang theo một chút ngỡ ngàng, một chút bâng
khuâng, nhà thơ phát hiện ra vẻ đẹp rất riêng của không gian mùa thu. "Hình
như" là một từ tình thái diễn tả tâm trạng của tác giả khi phát hiện sự hiện
hữu của mùa thu, nó thể hiện sự phỏng đoán không chắc chắn về một nét thu
mơ hồ vừa được phát hiện và cảm nhận. Ở đây, nhà tơ không chọn những
hình ảnh quen thuộc mà chọn những chi tiết mới mẻ, bất ngờ để gợi tả mùa
thu về. Những sự vật gần gũi như "hương ổi", "sương" làm nên những
đường nét riêng của mùa thu Việt Nam và chính điều này đã làm nên sức hấp dẫn của "Sang thu".
Đoạn thơ đầu diễn biến theo mạch cảm xúc tự nhiên của tác giả vào lúc sang
thu. Nghệ thuật nhân hóa và ẩn dụ, cách chọn lọc từ ngữ tinh tế là những
thành công của Hữu Thỉnh trong đoạn đầu bài thơ "Sang thu". Thể thơ ngũ
ngôn thể hiện cách cảm, cách nghĩ, cách diễn đạt mới mẻ lắng đọng mà độc đáo.
Đoạn thơ gợi cho ta bức tranh mùa thu nhẹ nhàng vào thời điểm giao mùa
hà sang thu ở vùng nông thôn Bắc Bộ. Những câu thơ của Hữu Thỉnh như
mang tâm tình kín đáo, tình yêu với làng quê Việt Nam. Đoạn thơ giúp ta cảm
nhận được tình cảm thiết tha, tâm hồn tinh tế của nhà thơ. 2. Mẫu số 2
Mùa thu luôn là đề tài khiến thi nhân phải động lòng thương yêu bởi đó là
mùa của những gì nhẹ nhàng và dịu êm nhất và cũng là mùa của sự tĩnh lặng
và những rung động sâu sắc nhất. Nếu mùa thu trong thơ Nguyễn Khuyến
bình dị, gần gũi; thu trong thơ Nguyễn Đình Thi là tiếng vọng từ đất nước
ngàn đời; thì trong bài thơ "Sang thu" của Nguyễn Thỉnh mùa thu lại trở nên
thật đẹp, thật nên thơ và trữ tình. Bài thơ đã điễn tả thành công sự chuyển
mùa kì diệu của đất trời và của lòng mà đặc biệt nhất là đoạn mở đầu bài thơ: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về."
Hữu Thỉnh là một nhà thơ chuyên viết về con người và làng quê vùng nông
thôn Bắc Bộ. "Sang thu" cũng là một tác phẩm với nội dung như thế, bài thơ
được sáng tác năm 1977 và được in trong tập thơ "Từ chiến hào đến thành
phố" (1991). "Sang thu" giúp ta chiêm ngưỡng lại những giây phút giao mùa
tinh tế đầy ý vị qua giọng thơ chân thành đầy cảm xúc của nhà thơ. Đặc biệt,
chỉ với bốn câu thơ mở đầu, tác giả sẽ đem đến cho ta những cảm nhận sâu
sắc về thiên nhiên, về những tín hiệu của mùa thu tới.
Không phải hình ảnh "con nai vàng ngơ ngác" hay sắc "mơ phai" mà là
hương ổi thân quen nơi vườn nhà đã đánh thức những giác quan tinh tế nhất của nhà thơ: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se"
Từ "bỗng" được đặt đầu câu gieo lên niềm ngỡ ngàng, ngạc nhiên cho chính
nhà thơ và cả người đọc. Tất cả đến với tác giả mộtc cách nhẹ nhàng mà đột
ngột, thu về với đất trời quê hương, với lòng người mà không hề báo trước.
Để rồi trong giây phút ngỡ ngàng ấy, nhà thơ cợt nhận ra "hương ổi". Đúng,
là hương ổi chứ không phải bất kì mùi hương nào khác, thứ hương thơm mà
phải rất tinh ý mới nhận ra được gợi dậy vị chua chua ngọt ngọt của những
quả ổi chín vàng; thứ hương thơm vườn quê dân dã. Bằng cảm nhận tinh tế
của cả khứu giác và thị giác, nhà thơ chợt nhận ra dấu hiệu của thiên nhiên
khi mùa thu chợt về. chúng ta thật sự ấn tượng và rung động trước cái "bỗng
nhận ra" của tác giả cùng tình yêu với quê hương qua những cảm nhận tinh
tế và nhạy cảm về thiên nhiên miền quê. Dấu hiệu của sựu chuyển mùa còn
thể hiện qua ngọn "gió se" mang theo hương ổi chín. Gió se là một làn gió
nhẹ mang chút hơi lạnh hay còn gọi là gió heo may. Ngọn gió se se lạnh thổi
vào cảnh vật, vào lòng người một cảm giác mơn man, xao xuyến. Từ "phả"
rất độc đáo, gợi một cái gì đột ngột. Nó diễn tả tốc độ của gió, góp phần thể
hiện sự bất chợt trong cảm nhận của tác giả về hương ổi thoang thoảng len
lỏi trong không gian vùng quê nơi tác giả sinh sống.
Không chỉ diễn tả mùa thu bằng cảm nhận của riêng mình, nhà thơ còn diễn
tả tiết trời sang thu bằng hình ảnh:
"Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về."
Sương trong câu thơ là một hình ảnh đầy ân tượng, được nhà thơ cảm nhận
như một thực thể hữu hình có sự vận động nhưng vận động một cách chậm
rãi có cảm xúc. Từ "chùng chình" gợi nhiều liên tưởng. Tác giả nhân hóa làn
sương nhằm diễn tả sự cố ý chậm chạp của nó khi chuyển động. Nó bay qua
ngõ, len lỏi qua không gian làm ta thấy một sự dùng dằng, gợi cảnh thu sống
động trong tĩnh lặng, thong thả, yên bình. Đồng thời, nó cũng gợi tâm trạng
lòng người đang tư lự. Câu thơ "Hình như thu đã về" khép lại khổ thơ đầu
cho thấy tác giả đã dần nhận ra sự chuyển mình nhẹ nhàng nhưng khá rõ rệt
của tiết trời và thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa bằng đôi mắt tinh tế
và tâm hồn nhạy cảm của một thi sĩ yêu thiên nhiên, gắn bó với cuộc sống nơi làng quê.
Khổ thơ ngắn mà để lại cho ta biết bao rung động. Ta như cảm thấy một hồn
quê, một tình quê đi về trong câu chữ làm lòng ta ấm áp. Qua đó cũng thêm
tôn trọng với một nhà thơ nhạy cảm, giàu xúc cảm chân thành với phong
cách thơ đa tài của nhà thơ Hữu Thỉnh. 3. Mẫu số 3
Bốn mùa trong thiên nhiên đều mang trong nó những nét đẹp quyến rũ rất
riêng nhưng có lẽ mùa thu dễ đem lại trong lòng nhiều dư vị, cảm xúc nhất và
trở thành nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca. Cái lạnh đầu mùa, những
chuyển động tinh tế của thiên nhiên qua từng ngọn cây, kẽ lá đã đi vào những
trang thơ với tất cả những gì tinh tế nhất. Và có lẽ vẻ đẹp ấy đã được nhà thơ
Hữu Thỉnh bắt gặp và viết nên những vần thơ bâng khuâng, xao xuyến lòng
người và tất cả được thể hiện rõ nhất trong khổ thơ đầu.
Với Hữu Thỉnh là vị "hương ổi" của vườn quê phả vào trong làn gió đặc trưng
của mùa thu. Cái hương vị nồng nàn ấy luôn khiến con tim ta xao xuyến: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se"
Chữ "bỗng" bật ra trong sự bất ngờ đầy thú vị. Thu đã về với đất trời, với lòng
người mà không hề báo trước. Với hai câu thơ với hàng loạt hình ảnh mang
tính biểu trưng, Hữu Thỉnh đã đưa đến cho chúng ta những cảm nhận sâu
sắc về mùi vị của thiên nhiên. Đó là mùi thơm của hương ổi, cái lạnh nhẹ nhẹ
chạm vào da thịt của gió se. Với Hữu Thỉnh, mùa thu đến với ông qua mùi
thơm của hương ổi, thứ hương thơm dân dã, bình dị của đồng quê. Nó không
rõ ràng như hương ngô đồng hay nồng nàn như mùi cốm mới mà nó là thứ
hương thơm thoảng qua. Hương vị đơn sơ, mộc mạc, gợi những gì làng quê
nhất. Gió se là làn gió nhẹ nhẹ lướt qua, mang theo một hơi lạnh. Huy động
khứu giác để cảm nhận được hương ổi mùa thu, xúc giác để cảm nhận cái
lạnh của gió se. Có lẽ rằng, phải yêu thiên nhiên, gắn bó với mảnh đất nới
miền quê này lắm thì Hữu Thỉnh mới viết được những vần thơ như vậy.
"Phả" vốn một động tác mạnh gợi một cái gì đó đột ngột, nó diễn tả cái tốc độ
của gió, vừa diễn tả sự bất chợt trong cảm nhận. Một cái gì đó thật nhẹ
nhàng, êm ái. Nó gợi hình dung về hương ổi chín, về sự vận động của gió
đưa hương. Một câu thơ ngắn mà chưa cả gió cả hương. Câu thơ ngắn mà
có cả gió cả hương. Những đặc trưng ấy chỉ chỉ tìm được ở vùng quê miền Bắc.
Mùa thu trong thơ Hữu Thỉnh không chỉ là hương ổi, là gió se mà còn là hình
ảnh của những màn sương sớm:
"Sương chùng chình qua ngõ"
Sương được miêu tả như một thực thể hữu hình có sự vận động - một sự
vận động chậm rãi. Nhà thơ giờ đây đã huy động cả thị giác để cảm nhận
mùa thu về. Nghệ thuật nhân hóa cùng với việc sử dụng từ láy cảm giác mùa
thu đang chậm lại, ghé thăm từng con phố.
Những tín hiệu mùa thu gây ấn tượng bởi sự mong manh, mơ hồ, không rõ
nét, đến nỗi nhà thơ phải thốt lên rằng: "Hình như thu đã về"
Hai chữ "hình như" gợi một cảm giác đầy mong manh như sự tự vấn lòng
mình. Thế nhưng thực ra là một lời thông báo - một lời thông báo rất nhẹ
nhàng, ý vị. Mùa thu giờ đây đã xâm chiếm cả không gian và thời gian. Thu
trong thơ Hữu Thỉnh sâu lắng và nhẹ nhàng, nó cũng đầy vấn vương, thoảng
mãi qua trong tâm hồn người đọc về một tiết thu ở đồng quê Bắc Bộ. Có một
cái gì thật êm dịu, toát ra từ đoạn thơ ấy.
"Sang thu" đã thể hiện một bút pháp nghệ thuật thanh nhẹ, những rung động
man mát, bâng khuâng trong thơ Hữu Thỉnh khi khắc họa thành công khoảnh
khắc giao mùa của đất trời và những rung động của lòng người. 4. Mẫu số 4
"Sang thu" là một bài thơ xuất sắc của Hữu Thỉnh. Khổ đầu bài thơ đã để lại
cho người đọc những cảm nhận sâu sắc: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về".
Từ "bỗng" đã thể hiện được sự ngạc nhiên, bất ngờ của tác giả. "Bỗng" như
đánh động mọi giác quan, mọi cảm nhận của độc giả để nhận ra sự chuyển
mình của trời đất. Và vào khoảnh khắc ấy hương ổi vừa ngọt ngào vừa nồng
nàn đã đánh thức các giác quan của thi nhân. Ổi phải đến độ chín vàng thì
mùi hương mới đủ sức để phả vào trong gió. Mùi hương ấy đã phả vào trong
làn gió "se" ở đây là se lạnh, cái rét nhè nhẹ của đất trời, tạo nên hương ổi
ngọt ngào. Nhận ra hương ổi giống như phát hiện ra mùi hương vẫn vương
vấn bấy lâu nay con người hờ hững để rồi bất giác nhận ra trong sự ngỡ
ngàng đôi chút bối rối ấy.
Tiếp nối những tín hiệu của mùa thu là hình ảnh "sương chùng chình qua
ngõ". Sương trong câu thơ của Hữu Thỉnh được cảm nhận như một thực thể
hữu hình có sự vận động chậm rãi. Từ láy "chùng chình" khiến người đọc liên
tưởng đến sự thong thả, yên bình trong cái tĩnh lặng của thiên nhiên. Hình
ảnh sương chùng chình qua ngõ cùng với hương ổi phả vào trong gió se là
những hình ảnh mùa thu ở hôn quê yên ả và thanh bình.
"Hình như thu đã về" câu hỏi đầy dè dặt của nhà thơ nhưng thật ra lại giống
như một lời thông báo đầy nhẹ nhàng rằng thu đã đến với tất cả chúng ta.
Câu thơ không phải là một lời khẳng định hay một tiếng reo vui mà nó mang
chút gì đó thăng trầm, kín đáo của người dân thôn quê.
Bốn câu thơ chưa đựng trong đó bức tranh thiên nhiên thôn quê khi thu về.
Điều này đã khiến đoạn thơ càng trở nên gần gũi, thân thuộc. Bằng nét vẽ gợi
tả, Hữu Thỉnh đã giúp cho người đọc cảm nhận được sự chuyển mình của
mùa thu. Đồng thời qua đây người đọc cũng thấy được khả năng quan sát
tinh tế, ngòi bút miêu tả độc đáo của tác giả. 5. Mẫu số 5
Hữu Thỉnh là một nhà thơ viết nhiều về con người và cuộc sống thiên nhiên.
"Sang thu" là một tác phẩm tiêu biểu viết về mùa thu của ông. Bài thơ không
chỉ là hình ảnh thiên nhiên sang thu mà còn có bóng dáng con người trước mùa thu cuộc đời. "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về".
Sự biến đổi của đất trời lúc sang thu mang theo "hương ổi" nhà thơ ngỡ
ngàng bâng khuâng xao xuyến trước vẻ đẹp của thiên nhiên của khoảnh khắc
giao mùa. Những biến chuyển trong không gian lúc sang thu được nhà thơ
cảm nhận bằng giác quan và sự rung động tinh tế. "Hương ổi" lan vào không
gian phả vào gió se, động từ "phả" là nét đặc sắc của hương ổi, mùi hương ổi
lan tỏa vào trong không gian rộng. "Sương đầu thu" giăng mắc nhẹ nhàng
chuyển động chầm chậm nơi ngõ xóm, tác giả đã sử dụng nghệ thuật nhân
hóa rất đặc sặc qua động từ "chùng chình". "Dòng sông" trôi thanh thản, gợi
vẻ êm dịu của bức tranh thiên nhiên; những cánh chim bắt đầu vội vã, tác giả
đã sử dụng nghệ thuật nhân hóa kết hợp với nghệ thuật đối và các từ láy đã
mở ra một không gian cao rộng.
Cảm giác giao mùa được diễn tả thú vị đám mây "vắt nửa mình sang thu" đây
là hình ảnh sáng tạo. độc đáo và tạo nét riêng cho tác phẩm. Có lẽ mùa thu
đang đến ngõ xóm báo hiệu mùa thu đang đến rất gần. Hình ảnh sương thu
chùng chình nơi ngõ xóm gợi liên tưởng con người bâng khuâng xao xuyến
bịn rịnh trước mùa thu của cuộc đời.
Với cách sử dụng những từ ngữ độc đáo, cảm nhận tinh tế sâu sắc, hình ảnh
thơ đẹp, ngôn ngữ tinh tế, giọng thơ êm đềm. Sang thu đã thể hiện cảm nhận
tính tế của những chuyển biến nhẹ nhàng của khoảnh khắc giao mùa từ hạ
sang thu của miền Bắc. Qua đó thể hiện tình yêu thiên nhiên gắn bó với quê
hương của tác giả. "Sang thu" là một bài thơ đặc sắc viết về thời điểm chuyển
mùa từ cuối hạ sang đầu thu. Bài thơ thể hiện tài năng sự cảm nhận tinh tế
của tình yêu đồng thời thể hiện tình cảm của nhà thơ với thiên nhiên mùa thu.
Đọc bài thơ chúng ta thấy yêu thêm mùa thu, yêu cái lạnh se se, phảng phất
mùi hoa ổi chín đầu ngõ. 6. Bài mẫu số 6
Mùa thu từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca Việt Nam.
Được các thi nhân ưu ái đặt cho biệt danh "nàng thu". Nàng thu trong thơ
Hữu Thỉnh là "một người con gái" mang vẻ đẹp mộc mạc, chân thực tạo nên
một mùa thu đầy bất ngờ và quyến rũ. Đặc biệt là khổ thơ đầu: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về"
Mùa thu được biết đến là một trong những mùa đẹp nhất trong năm. Nó
không còn cái nắng oi ả, nắng chói chang của mùa hè; cũng không phải độ
rét cắt da, cắt thịt như mùa đông. Mùa thu nhẹ nhàng mà đầy bình dị. Mùa
thu trong thơ Hữu Thỉnh đến đầy bất ngỡ với từ "bỗng" mở ra ở đầu bài thơ.
Sở dĩ tác giả đặt từ "bỗng" ngay đầu bài có dụng ý nghệ thuật khác. Trong cái
tiết chuyển mình đất trời đều nghiêng mình đánh động. Đó là mùi hương ổi
đến độ chín vàng, lặng lẽ tỏa hương tự bao giờ nhưng vào khoảnh khắc này
nó đã vươn mình đánh thức sự chuyển mình của không gian và giác quan
người thi nhân. Hương thơm ấy không đến độ ngào ngạt, nó chỉ thoang
thoảng trong gió và phả vào trong gió se. Thứ hương thơm ấy dịu êm, không
quá nồng nàn mà chị nhẹ nhàng trong gió xoa dịu tâm hồn người.
Mùa thu mang theo những cơn gió se, gió se ơ đây là những cơn gió heo
may dịp đầu thu khiến ta có cảm giác hơi gai gai nơi da thịt. Khác với "Những
luồng run rẩy rung rinh lá" trong thơ Xuân Diệu, gió thu trong thơ Hữu Thỉnh
lại rất đỗi êm ái và dịu dàng.
Để miêu tả về những làn sương thu nhà thơ cũng dùng những câu chữ vô cùng tinh tế.
"Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về".
Từ láy "chùng chình" mang nét gợi hình đầy cảm xúc. Chùng chình kiểu
chậm chạp, nhà thơ khéo léo nhân hóa khiến sương thu như một đứa trẻ tinh
nghịch đang chơi trốn tìm ở đầu ngõ, lấp ló cái đầu chứ chưa chịu lộ diện. Từ
mùi hương, tiết trời, bằng ấy thứ đã khiến nhà thơ nhận định mơ hồ rằng
"hình như thu đã về". Ở đây có một sự mơ hồ, không dám chắc, Hữu Thỉnh
cảm giác giật mình trước sự thay đổi ngỡ ngàng của không gian và thời gian.
Giữa cái khoảng khắc chuyển mùa ấy người thi nhân bỗng thấy lòng mình lâng lâng
Có thể nói khổ thơ đầu trong bài thơ "Sang thu" của Hữu Thỉnh là một cảm
nhận vô cùng tinh tế của nhà thơ về sự chuyển biến của đất trời. Khổ thơ đã
tạo nên một điểm nhấn, một nét chấm phá độc đáo trong những vần thơ diễn tả mùa thu. 7. Bài mẫu số 7
Khổ thơ đầu tiên của bài thơ "Sang thu" đặc biệt dịu dàng, tinh tế, diễn tả
những biến đổi tinh vi của đất trời và lòng người trong thời khắc giao mùa
được chờ đợi rất nhiều trong năm. Khổ thơ đầu mở ra với những ý thơ: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về".
Những câu thơ mở đầu bài mở ra không gian mùa thu ở các làng quê Việt Nam: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se"
"Bỗng" được hiểu là bỗng nhiên, là bất ngờ và bất chợt. Đặt chữ "bỗng" ở
đầu khổ thơ, đầu bài thơ để tất cả giác quan của ta được đánh động, phải
chú yé đón nhận mọi sự biến của đất trời. Biến đổi đầu tiên thu hút sự chú ý
của nhà thơ là mùi hương nồng nàn của trái ổi chín vàng, thơm lừng. Ổi đã
bắt đầu tỏa hương tự bao giờ nhưng khoảnh khắc này hương ổi mới đủ nồng
nàn đánh thức giác quan của thi nhân. Hương thơm ấy mạnh đến mức tạo ra
một sự lan tỏa như vậy trong không gian.
Cạnh mùi hương, thời tiết mùa thu cùng với làn gió se nhè nhẹ ren rét. "Gió
se" là gió heo may đầu thu tạo cảm giác gai gai trên làn da. Những câu thơ
của Hữu Thỉnh lại dắt mùa thu đến bên ta êm ái, dịu dàng biết bao. Viết về
những làn sương mùa thu, nhà thơ cũng có cách viết thật duyên dáng:
"Sương chùng chình qua ngõ". "Chùng chinh" là chậm lại, nán lại. Biện pháp
tu từ nhân hóa đã biến sương thành những cô bé, cậu bé nghịch ngợm đang
chơi trốn tìm, lấp ló chưa muốn ra hẳn.
Mùa thu đã dìu dắt thi nhân đến với mùa thu từ hương ổi đến gió se. Rồi khi
lạc giữa làn mây sớm chùng chình thì nhà thơ không nén nổi xúc động, thi
nhân chỉ khẽ thì thầm "Hình như thu đã về". "Hình như" diễn tả tâm trạng ngỡ
ngàng, băn khoăn của nhà thơ khi nhận ra mùa thu đã về.
Khổ thơ đầu tiên của "Sang thu" đặc biệt dịu dàng, tinh tế, diễn tả những biến
đổi nhẹ nhàng của đất trời và lòng người trong khoảnh khắc giao mùa được
chờ đợi rất nhiều trong năm. Khổ thơ đã góp phần quan trọng tạo nên bài
"Sang thu", một áng thơ duyên dáng về mùa thu. 8. Bài mẫu số 8
"Sang thu" của Hữu Thỉnh là những cảm nhận tinh tế nhất về sự chuyển mình
của thiên nhiên từ mùa hạ sang mùa thu. Sự nhộn nhịp, sôi động của mùa hạ
dần nhường chỗ cho mùa thu nhẹ nhàng, êm ái. Khổ thơ đầu là những cảm nhận đầu tiên: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về"
Động từ "bỗng" được sử dụng ngay từ đầu tạo cảm giác đột ngột, bất ngờ
làm cho người ta phải giật mình chú ý mùa thu đang đến rất gần. Lan tỏa
trong không khí là mùi ổi chín. Ổi phải chín tới độ nào mới đủ sức để phả vào
trong gió se. "Phả" là động từ mạnh, thể hiện hương thơm ngào ngạt khiến
tác giả cảm nhận được bằng nhiều giác quan hơn về sắc thái của ổi như
hương thơm, màu vàng kết hợp với cái tiết trời se lạnh nhẹ nhẹ của mùa thu,
tất cả khiến lòng người bồi hồi, xao xuyến.
Tiết trời khi sang thu cũng nhiều sương hơn, nhưng sương của tác giả không
bình thường mà là "sương chùng chình qua ngõ", từ "chùng chình" đã được
tác giả nhân hóa thể hiện dáng vẻ của một người chậm rãi, khoan thai chứ
không hề có chút gì vội vã.
Những dấu hiệu của mùa thu mới chỉ nhẹ nhàng, mới chớm sang thu cho nên
tác giả mới cảm giác "hình như", tác giả thể hiện sự phán đoán mơ hồ về
mùa thu đang về. Tất cả hiện lên một cách mờ ảo, không rõ ràng.
Chỉ với một khổ thơ ngắn gọn đã làm cho người đọc có biết bao rung cảm về
cảnh thiên nhiên trong thời khắc chuyển mùa. Đó là những hình ảnh gần gũi,
thân quen của vùng quê. Mùa thu lặng lẽ trôi qua thật nhẹ nhàng và gần gũi.
Hình ảnh bức tranh thiên nhiên tươi đẹp được tác giả cảm nhận bằng nhiều
giác quan càng khiến mùa thu của Hữu Thỉnh độc đáo và nhiều màu sắc. 9. Bài mẫu số 9
Bốn mùa xuân, hạ, thu, đông đi vào trong thơ ca, có lẽ mùa thu được chú ý
hơn cả. Phải chăng bởi nó gợi ra nỗi buồn nhẹ nhàng, kín đáo với nhiều dư
âm khó gọi thành tên? Sang tới "Sang thu" của Hữu Thỉnh, trong đó khổ thơ
thứ nhất chính là khúc dạo đầu cho bản hòa ca tràn đầy cảm xúc này. "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về."
Bốn câu thơ ngắn ngủi nhưng cũng đủ phác lên bức tranh vô hình của thời
gian - khúc giao mùa cuối hạ đầu thu. Bức tranh ấy được vẽ lên bởi giác
quan đa tài của người nghệ sĩ mà trước hết là bằng khứu giác: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se"
dòng cảm xúc tự nhiên đến, đầu bất ngờ và đột ngột qua từ "bỗng" ở đầu câu
thơ. Hương ổi được "phả" mạnh mẽ, thơm mát, ngọt ngào. Hai câu thơ như
thoáng chút bâng khuâng, xao xuyến với mạch cảm tiếp tục tràn xuống câu
sau với sự cảm nhận của thị giác:
"Sương chùng chình qua ngõ"
Giữa bầu trời quang đãng, trong xanh, tác giả chợt bắt gặp mottj màn sương
mờ ảo tuy mỏng manh nhưng cũng là dấu hiệu báo hiệu mùa thu sắp về.
Sương đi qua, "chùng chình" như cố ý chậm lại, như nhớ nhung, như lưu
luyến, như vấn vương một thứ gì. Đó phải chăng là sự luyến tiếc, bịn rịn,
không muốn rời xa mùa hạ của đất trời và cũng là cảm xúc man mác bâng
khuâng nơi lòng người. Cảm giác mơ hồ, hư hư thực thực ấy gợi một thời
điểm nhạy cảm, khó xác định: "Hình như thu đã về."
Hạ vẫn còn đó nhưng có phải màu thu đã về? Trước những tín hiệu của thiên
nhiên, đất trời đã làm cho lòng người bâng khuâng những cảm xúc khó tả.
Mọi vật chuyển động không ngừng song vẫn có thứ gì chậm rãi, nhẹ nhàng.
Khung cảnh hiện lên thoáng đạm nét, thoáng mơ hồ. Có lẽ chính vì thế nên
thu đến với tác giả trong một cmar nhận rụt rè, kín đáo - "hình như". Đó là một
làn gió nhẹ thoảng qua mang theo hương thơm ổi chín len lỏi vào tâm hồn
nhạy cảm, trái tim rung động trước thiên nhiên miền quê bình dị, thân thương của nhà thơ.
Khổ thơ mang nét man mác buồn nhưng ngọt ngào hương vị của mùa thu,
của trái ổi chín. Thành công của khổ thơ là bên cạnh tả cảnh còn là cảm nhận
tinh tế về một thứ trừu tượng như thời gian. Với bón dòng thơ ngắn gọn, súc
tích, nhà thơ đã tạo nên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp - đẹp từ chính những
điều nhỏ bé, bình dị, nhẹ nhàng, chân chất, mộc mạc của không gian đất trời
và đẹp cả trong tâm hồn thi nhân. 10. Bài mẫu số 10
"Sang thu" của Hữu Thỉnh viết về những cảm nhận tinh tế nhất trong thời
khắc giao mùa cuối hạ đầu thu. Khổ đầu bài thơ đặc biệt dịu dàng, tinh tế
diễn tả những biến đổi tinh vi của không gian đất trời và của cả lòng người: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về."
Hữu Thỉnh là một nhà thơ có phong cách thơ rất độc đáo. Các sáng tác của
ông phần nhiều viết về cuộc sông nông thôn, về mùa thu quê hương. Trong
đó, bài thơ "Sang thu" được ông viết năm 1977, in trong tập thơ "Từ chiến
hào đến thành phố" (1991). Bài thơ đã diễn tả thật tinh tế sự biến đổi của đất
trời từ cuối hạ sang đầu thu, từ đó bộc lộ trái tim yêu thiên nhiên, yêu quê
hương đất nước sâu đậm của tác giả. Khổ đầu bài thơ mở ra một không gian
bình dị mà vô thực của buổi giao mùa.
Mở đầu đoạn thơ là một lời thốt lên đầy cảm xúc và bất ngờ của người nghệ
sĩ trước một phát hiện mà ông cảm thấy vô cùng thú vị: "Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se"
Phát hiện đó được cảm nhận bằng khứu giác. Đó là mùi hương ổi chín
thoang thoảng trong không gian, mùi hương thân thuộc của quê hương tác
giả - Vĩnh Phúc. Ông đã đem vào thơ mình những điều rất thật, rất đẹp của
quê tác giả nói riêng và của cả vùng nông thôn Bắc bộ. Trong nốt nhạc mở
đầu của bài ca Sang thu này, từ "bỗng" đóng vai trò rất quan trọng. Nó thể
hiện sự đột ngột như reo vui, như chào đón mùa thu đến. Chỉ với câu thơ
ngắn gọn, nhà thơ đã đem đến một không gian bâng khuâng thơm ngát và
những cảm xúc xao xuyế, nao nức. Bút pháp thơ tài hoa của Hữu Thỉnh trong
khổ thơ đầu còn được bộc lộ trong cách dùng từ của ông. Từ "phả" xuất hiện
để tả hương ổi lan tỏa trong không gian, nó nhấn mạnh mùi hương lan tỏa
trong "gió se". Thời tiết dịu đi khiến tâm hồn con người lắng đọng mà thưởng
thức thu. Hữu Thỉnh vừa đặc tả hương thơm, vừa gợi biến chuyển thời tiết,
đó là tính đa nghĩa và biểu cảm trong thơ ông.
Nói về thu sang thì dấu hiệu của đất trời còn ở những làn sương nhẹ nhàng:
"Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về."
Không chỉ cảm nhận thu về qua khứu giác, tác giả còn cảm nhận qua thị giác.
Đó là làn sương mỏng giăng đầu ngõ. Nó "chùng chình" như lưu luyên, như
cố níu điều gì. Tác giả không khẳng định mà chỉ "hình như" có lẽ bởi thu đến
nhẹ quá, mơ hồ quá. Tác giả thấy thu, ngửi thấy thu, cảm nhận được thu
nhưng vẫn không chắc chắn.
Nhờ tâm hồn thơ nhạy cảm và tình yêu thiên nhiên tha thiết nhà thơ đã cho ta
thấy được những bước đi nhẹ nhàng, duyên dáng của thời gian. Sự chuyển
tiếp rất mềm mại, uyển chuyển của khoảnh khắc giao mùa ấn tượng mạnh
mẽ đến người đọc khiến ta bâng khuâng, quyến luyến.
Document Outline

• Phân tích khổ thơ đầu bài Sang thu chọn lọc hay nh
  • 1. Mẫu số 1
  • 2. Mẫu số 2
  • 3. Mẫu số 3
  • 4. Mẫu số 4
  • 5. Mẫu số 5
  • 6. Bài mẫu số 6
  • 7. Bài mẫu số 7
  • 8. Bài mẫu số 8
  • 9. Bài mẫu số 9
  • 10. Bài mẫu số 10