Phân Tích Lễ Hội Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ Hội Việt Nam | Môn Xã hội học đại cương - Học viện Hành chính Quốc gia

lOMoAR cPSD| 23136115
Đề bài: Phân tích khái niệm lễ hội. Hãy viết về một lễ hội truyền thống mà anh (chị) biết.
Bài Làm 1.Phân tích khái niệm lễ hội a. Khái niệm lễ hội * Khái niệm lễ
- Trong tiếng Hán Việt, Lễ là khuôn mẫu của ngày xưa đã quy định; các phéptắc
bắt buộc phải tôn trọng, tuân theo các mối quan hệ xã hội.
-> Đây chính là rường mối, cơ tầng nền tảng của mọi mối quan hệ giữa người
với người trong bất kỳ một xã hội nào.
- Theo quan niệm trước đây, lễ được coi là những phép tắc theo khuôn mẫu
đãđược hình thành và củng cố theo thời gian, được quy định một cách chặt chẽ từ “
quan – hôn – tang – tế” đến đi đứng, nói năng, cư xử hàng ngày của mọi người từ quan đến dân.
- Đây là những quy định, lễ nghi, phép tắc bộc mỗi con người phải tuân
theotrong các mối quan hệ ứng xử của mình trong xã hội.
- Là một phần của những “ nghi lễ vòng đời” trong cuộc đời mỗi con người.
- Lễ ( theo từ điển Bách Khoa Hà Nội) là hệ thống các hành vi, động tác
nhằmbiểu hiện sự tôn kính đối với thần linh; phản ánh những ước mơ chính đáng
của con người mà bản thân họ chưa có khả năng thực hiện.
Ví dụ: Lễ Tết Nguyên Đán, lễ Vu Lan, lễ Noel, lễ cưới, lễ tốt nghiệp… * Khái niệm nghi lễ
- Thường được thể hiện trong giao tiếp, tín ngưỡng, tôn giáo, thông qua đời
sống tâm linh mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. * Khái niệm hội
- Hội là một hệ thống trò chơi, trò diễn phong phú và đa dạng.
- Hội là các hoạt động lễ nghi đã phát triển đến mức cao hơn, có các hoạtđộng văn hóa truyền thống.
- Hội là cuộc vui chơi bằng các hoạt động giải trí cộng đồng tại một địa
điểmnhất định vào dịp lễ kỷ niệm, một sự kiện tự nhiên hay xã hội, nhằm diễn đạt
sự phấn khích, hoan hỉ của công chúng dự lễ.
- Hội là sinh hoạt tập thể của cộng đồng, người ta tập hợp nhau lại để tiếnhành
một công việc chung nào đó. Hội còn có nghĩa là tập hợp, hội tụ.
Ví dụ: Hội phụ nữ, hội cựu chiến binh, hội sách,… * Khái niệm lễ hội
- Theo Dương Văn Sáu, lễ hội là hình thức sinh hoạt cộng đồng diễn ra trênmột
địa bàn dân cư trong thời gian và không gian xác định, nhằm nhắc lại môt sự kiện,
nhân vật lịch sử hay huyền thoại, đồng thời là dịp để biểu hiện cách ứng xử văn hóa
của con người với thiên nhiên – thần thánh và con người trong xã hội. b. Phân tích khái niệm lễ hội
- Lễ hội là hình thức sinh hoạt cộng đồng vì đây là hoạt động văn hóa của
tậpthể, thuộc về tập thể, do tập thể tiến hành tổ chức. Dù ở bất cứ nơi đâu, vào bất
cứ thời gian nào lễ hội cũng phải do đông đảo quần chúng nhân dân tiến hành, lễ hội
tạo ra không gian để mọi người gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ và tăng cừng tình đoàn kết. lOMoAR cPSD| 23136115
- Lễ hội là tài sản chung của cộng đồng, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
- Mỗi lễ hội mang đậm nét đặc trưng của từng vùng miền, dân tộc phản
ánhnhững giá trị, văn hóa độc đáo.
- Các nghi thức, nghi lễ trong lễ hội mang ý nghĩa tâm linh, tôn giáo, thể hiệsự
tôn kính với thần linh, tổ tiên.
- Lễ hội diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định. Diễn ra tại một địađiểm
cụ thể, thường gắn liền với đình, đền, chùa, miếu, hoặc không gian mở trong làng xã.
- Lễ hội thường được tổ chức định kỳ, tạo nên một nhịp điệu văn hóa đặctrưng.
- Người ta tổ chức các lễ hội nhằm mục đích khác nhau. Nhiều lễ hội được
tổchức để tưởng nhớ những sự kiện quan trọng, những nhân vật lịch sử hay những
câu chuyện truyền thuyết đã diễn ra trong quá khứ của một vùng đất nào đó.
-> Đây chính là biểu hiện của đạo lý truyền thống “ Uống nước nhớ nguồn”
- Lễ hội là dịp để con người thể hiện lòng biết ơn đối với thiên nhiên, cầumong
mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đồng thời cũng là dịp để tôn vinh các vị thần,
anh hùng, những người có công với đất nước. Ví dụ:
- Lễ hội Gò Công ( Tiền Giang): Lễ hội này được tổ chức để tưởng nhớ côngơn
của các vị thần đã phù hộ cho người dân Gò Công trong cuộc sống.
- Lễ hội Đền Hùng ( Phú Thọ): Đây là lễ hội lớn nhất của người Việt,
nhằmtưởng nhớ các vị vua Hùng, những người có công dựng nước. Diễn ra vào
mùng10 tháng 3 âm lịch hàng năm.
- Lễ hội Chùa Hương ( Hà Nội): Lễ hội này gắn liền với truyền thuyết vềnàng
Mẹ Thánh Thiên, ngời đã cứu giúp dân làng thoát khỏi nạn đói. Lễ hội diễn ra từ
mùng 6 tháng Giêng đến hết tháng 3 âm lịch.
- Lễ hội Hoa Lư ( Ninh Bình): Đây là lễ hội truyền thống của tỉnh Ninh
Bình,nhằm tưởng nhớ hai vị hoàng đế Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành. Lễ hội
diễn ra vào tháng 3 âm lịch hàng năm. 2. Phân tích lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương.
“ Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng ba
Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm”. a. Nguồn gốc
- Theo truyền thuyết, các vua Hùng đã có công khai hoang, lập làng, xây
dựngđất nước từ những ngày đầu.
- Theo sách Đại Việt sử ký toàn thư, để ghi nhớ công ơn của các Vua Hùngcó
công khai thiên, lập địa, vua Lê Thánh Tông năm 1470 và đời vua Lê Kính Tông
năm 1601 sao chép đóng dấu kiềm để tại Đền Hùng, chọn ngày 11 và 12 tháng 3 âm
lịch làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương.
- Đến thời nhà Nguyễn - năm Khải Định thứ 2 chính thức chọn ngày 10 tháng
3 Âm lịch làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương tại Đền Hùng ở thành phố Việt Trì, tỉnh
Phú Thọ và được người dân Việt Nam trên toàn thế giới kỷ niệm và tôn kính lOMoAR cPSD| 23136115 b. Đặc điểm
- Lễ hội Đền Hùng hay còn gọi là Giỗ Tổ Hùng Vương đã trở thành một
tryềnthống lâu đời của người Việt Nam, thể hiện lòng biết ơn đối với các vua Hùng
- Mục đích chính của lễ hội là để tưởng nhớ công lao dựng nước và giữ nướccủa
các vua Hùng, những vị vua đầu tiên của dân tộc Việt Nam.
- Lễ hội diễn ra trong không khí trang nghiêm, thành kính với nhiều nghi
lễtruyền thống như rước kiệu, tế lễ, dâng hương,…
- Bên cạnh các nghi lễ chính, lễ hội còn có nhiều hoạt động văn hóa vănnghệ
như múa rồng, múa lân, hát chèo,… tạo nên không khí vi tươi và sôi động.
- Đây là dịp để mọi người dân Việt Nam, không phân biệt vùng miền, tôngiáo,
cùng nhau sum họp, giao lưu và ngày càng đoàn kết.
- Đền Hùng là trung tâm của lễ hội, nơi thờ phụng các vua Hùng. c.
Diễn trình của lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương* Trước ngày diễn ra lễ hội chính
+ Các ban tổ chức, làng xóm, dòng họ bắt đầu chuẩn bị từ nhiều ngày trước.
Việc chuẩn bị bao gồm: trang trí Đền, chuẩn bị lễ vật, tập luyện các tiết mục văn nghệ,…
+ Các hoạt động văn hóa, văn nghệ dân gian được tổ chức như múa rồng, múa
lân, hát chèo, hát quan họ,… nhằm tạo không khí vui tươi và sôi động.
+ Các hội trợ nhỏ được tổ chức, trưng bày và bán các sản phẩm thủ công mỹ
nghệ, đặc sản địa phương. * Ngày diễn ra lễ hội chính : a. Chuẩn bị
+ Trang trí đền, đường phố, và các khu vực lễ hội bằng cờ, hoa, đèn lồng mang
ý nghĩa tôn vinh tổ tiên, tạo không gian trang nghiêm và đẹp mắt. Các họa tiết trang
trí thường mang đậm nét văn hóa truyền thông Việt Nam.
+ Việc chuẩn bị các lễ vật như hoa quả, bánh, hương hoa, rượu,… thể hiện lòng
thành kính của người dân đối với các Vua Hùng. Mỗi loại lễ vật đều mang ý nghĩa
riêng, ví dụ: Bánh chưng, bánh dày tượng trưng cho đất trời, ngũ quả tượng trưng cho sự sum vầy.
+ Các đoàn rước kiệu, đội múa lân, các tiết mục văn nghệ đều phải tập luyện
kỹ lưỡng, để đảm bảo diễn ra thành công và trôi chảy trong lễ hội. Việc tập luyện
không chỉ giúp các tiết mục trở nên chuyên nghiệp hơn mà còn giúp người tham gia
hiểu rõ hơn về ý nghĩa của từng động tác, từng tiết mục. - Lễ rước kiệu
+ Đoàn rước thường bắt đầu từ đền dưới, đi qua các dền thờ trên đường lên đến
đền Thượng. Đoàn rước được trang trí lộng lẫy với cờ, trống, nhạc, người dân hai
bên đường đứng xem và tham gia.
+ Lễ rước kiệu tạo ra một không khí trang nghiêm, linh thiêng và sôi động, thu
hút đông đảo người dân tham gia.
-> Lễ rước kiệu tượng trưng cho việc rước các vị vua Hùng về dự lễ, thể hiện
sự tôn kính và đón tiếp long trọng. - Lễ khai mạc
+ Thường được tổ chức tại sân khấu chính của lễ hội lOMoAR cPSD| 23136115
+ Lãnh đạo địa phương, các vị chức sắc sẽ có các bài phát biểu ngắn gọn, súc
tích, nhấn mạnh ý nghĩa của lễ hội, công ơn của các vua Hùng va lời chúc mừng đến toàn thể nhân dân.
+ Diễn ra các tiết mục văn nghệ đặc sắc.
=> Ý nghĩa: tạo không khí trang nghiêm, tôn kính. Thu hút đông đảo người dân
tham gia tăng cường tình đoàn kết cộng đồng. Giúp giữ gìn và phát huy các giá trị
văn hóa truyền thống của dân tộc.
b. Các hoạt động chính trong lễ hội
- Lễ dâng hương: Đây là nghi thức trọng tâm của lễ hội, thẻ hiện lòng thànhkính
của nhân dân đối với các vua Hùng. Mọi người đến đền Hùng để thắp hương, cầu
nguyện, bày tỏ lòng biết ơn.
- Nhiều trò chơi dân gian truyền thống được tổ chức như kéo co, đi cà
kheo,đánh đu, đấu vật,… nhằm tạo không khí vui tươi, sôi động và giúp mọi người
hiểu hơn về văn hóa dân tộc.
- Các hội trợ được tổ chức, trung bày, và bày bán các sản phẩm thủ công
mỹnghệ, ẩm thực đặc sản địa phương. Đây là dịp để du khách tìm hiểu và mua sắm
những sản phẩm độc đáo.
- Có nhiều chương trình nghệ thuật đặc sắc được tổ chức như bóng đá,
bóngchuyền,,... nhằm tạo thêm sự sôi động cho lễ hội. - Ý nghĩa
+ Giú giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc
+ Các hoạt động trong phần lễ hội giúp tạo ra một không khí vui tươi, sôi động,
giúp mọi người thư giãn và giải trí.
+ Lễ hội thu hút đông đảo du khách, góp phần phát triển kinh tế địa phương *
Phần kết của lễ hội thường bao gồm: - Lễ bế mạc:
+ Một buổi lễ trang trọng được tổ chức để tổng kết các hoạt động đã diễn ra
trong suốt lễ hội. Các đại biểu sẽ lên phát biểu, đánh giá những thành công đã đạt
được và những kinh nghiệm rút ra.
+ Trao giải: Nếu có các cuộc thi hoặc hoạt động thi đua, giải thưởng sẽ được
trao cho các cá nhân và tập thể xuất sắc.
+ Ban tổ chức gửi lời cảm ơn đến các đơn vị, cá nhân đã đóng góp cho sự thành công của lễ hội.
+ Sau lễ bế mạc, thường có một cuộc diễu hành quy mô lớn để kết thúc lễ hội.
Đoàn diễu hành gồm các đội múa lân, rồng, các tiết mục văn nghệ... diễu hành qua các tuyến phố chính.
+ Rước kiệu về: Kiệu rước tượng các vua Hùng sẽ được rước về đền dưới. - Ý nghĩa
+ Đánh dấu sự kết thúc của một sự kiện văn hóa lớn, tạo cảm giác trọn vẹn cho người tham gia.
+ Nhằm rút ra những kinh nghiệm quý báu cho các lần tổ chức sau.
+ Để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người dân và du khách. lOMoAR cPSD| 23136115
* Đánh giá được vai trò , ý nghĩa của lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương đối với đời
sống cả cư dân nơi đó.
- Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc:
+ Lễ hội Giỗ Tổ là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp truyền tải những giá
trị văn hóa, tín ngưỡng từ thế hệ này sang thế hệ khác. Qua các nghi lễ, trò chơi dân
gian, ẩm thực truyền thống,... người dân được tiếp xúc với những tinh hoa văn hóa dân tộc.
+ Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương mang những nét đặc trưng riêng, góp phần tạo
nên bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc Việt Nam, giúp củng cố tinh thần tự hào
dân tộc và ý thức về cội nguồn.
- Củng cố tình đoàn kết cộng đồng:
+ Lễ hội là dịp để mọi người trong cộng đồng cùng nhau sum họp, giao lưu,
chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống.
+ Qua các hoạt động chung, tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau được củng cố.
+ Lễ hội góp phần xây dựng một cộng đồng gắn kết, đoàn kết, cùng nhau vượt
qua khó khăn và phát triển.
- Đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”: Lễ hội giáo dục con người về đạo lý
uốngnước nhớ nguồn, biết ơn tổ tiên, những người đã có công dựng nước và giữ nước.
- Nâng cao ý thức cộng đồng: Qua các hoạt động lễ hội, người dân được
rènluyện ý thức cộng đồng, tinh thần trách nhiệm.
- Truyền dạy đạo lý sống: Lễ hội truyền tải những giá trị đạo đức tốt đẹp,góp
phần xây dựng một xã hội văn minh.
- Lễ hội thu hút đông đảo du khách, góp phần phát triển du lịch địa phương.
- Hội tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân địa phương, từ việc chuẩnbị
lễ hội đến việc phục vụ du khách.
- Giúp quảng bá hình ảnh đẹp về quê hương, đất nước.* Tổng kết
- Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương không chỉ là một sự kiện văn hóa truyền thốngmà
còn là biểu tượng của tinh thần dân tộc Việt Nam. Việc tổ chức và duy trì lễ hội có
ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử, văn hóa dân tộc
và góp phần xây dựng một đất nước văn minh, giàu đẹp.