-
Thông tin
-
Hỏi đáp
Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện Những ngôi sao xa xôi | Văn mẫu lớp 9
Phân tích nhân vật Phương Định tuyển chọn 26 bài văn hay nhất của các bạn học sinh giỏi trong cả nước, giúp các em học sinh thấy được tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, lý tưởng sống cao đẹp, cùng tinh thần chiến đấu dũng cảm của nữ thanh niên xung phong Phương Định.
Preview text:
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Đề bài: Phân tích nhân vật Phương Định trong tác phẩm Những ngôi sao xa
xôi của Lê Minh Khuê. Qua nhân vật này, em có suy nghĩ gì về thế hệ tuổi trẻ
Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước?
Sơ đồ tư duy phân tích nhân vật Phương Định
Dàn ý Phân tích nhân vật Phương Định
Dàn ý chi tiết số 1 1. Mở bài:
• Giới thiệu truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi".
• Nêu nhận xét khái quát về hình ảnh nhân vật Phương Định. 2. Thân bài: 1
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
a, Xuất thân và ngoại hình: • Vẻ ngoài "khá".
• Hay hồi tưởng về những kỉ niệm hồi còn ở thành phố.
=> Tạo động lực để người con gái tiếp tục chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
b, Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
- Thời kì kháng chiến chống Mỹ gian khổ.
- Ở cùng với hai cô gái nữa trong một cái hang dưới chân cao điểm, trên tuyến
đường Trường Sơn lịch sử -> Hoàn cảnh khó khăn, có thể gặp nguy bất cứ lúc nào.
- Làm nhiệm vụ nguy hiểm:
• Canh bom nổ, đo khối lượng đất đá, phát hiện bom, phá bom, đánh dấu bom chưa nổ,...
• Chạy trên cao điểm cả ngày lẫn đêm.
=> Vượt lên trên hoàn cảnh để tỏa sáng với những phẩm chất tốt đẹp.
c, Vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật: * Vẻ đẹp thời đại:
• Tinh thần yêu nước sâu sắc.
• Sự dũng cảm, kiên cường.
• Tinh thần trách nhiệm với công việc.
• Tình đồng đội gắn bó, thân thiết.
* Vẻ đẹp riêng của nhân vật: 2
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
• Sự lạc quan, yêu đời.
• Ý thức rõ về vẻ đẹp của bản thân.
• Mộng mơ, hay nhớ về những kỉ niệm khi còn ở thành phố. d, Đánh giá:
• Miêu tả nhân vật một cách chân thực, gần gũi.
• Tỏa sáng với đầy đủ những vẻ đẹp đáng quý.
• Đại diện cho thế hệ trẻ thời chống Mỹ. 3. Kết bài:
• Khẳng định lại cảm xúc, suy nghĩ về nhân vật Phương Định. • Liên hệ mở rộng.
Dàn ý chi tiết số 2
I. Mở bài: Giới thiệu về nhân vật Phương Định
Lê Minh Khuê là một nhà thơ nổi tiếng về các tác phẩm ngắn, các tác phẩm của
bà luôn mang một vẻ tươi sáng, một niềm mong ước tươi đẹp. các tác phẩm tiêu
biểu của Lê Minh khuê như: Cao điểm mùa hạ, Đoạn kết, Một chiều xa thành
phố, Tôi đã không quên, Bi kịch nhỏ, Trong làn gió heo may, Màu xanh man trá,
Những dòng sông, buổi chiều, cơn mưa, Một mình qua đường, Những ngôi sao,
Trái đất, dòng, Nhiệt đới gió mùa,…. Trong những tác phẩm của bà, có một tác
phẩm tôi rất thích đó là Những ngôi sao xa xôi, và nhân vật Trương Định là một
hình tượng của cả truyện.
II. Thân bài : Phân tích về nhân vật Trương Định
1. Giới thiệu tác phẩm Những ngôi sao xa xôi: 3
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
• Tác phẩm nói về 3 cô thanh niên xung phong
• Nhiệm vụ của các cô là phá bom trong thời kỳ chống Mỹ
• Dù công việc của họ rất khó khăn nguy hiểm nhưng họ vẫn lạc quan và yêu đời
• Nêu cao tình thần đồng đội và yêu nước
2. Nhân vật Phương Định trong truyện:
a. Trước khi đi làm nhiệm vụ:
• Cô là một cô gái thành phố nhưng mong muốn mặc quân phục vì cho đó là bộ đồ đẹp nhất
• Cô thuộc rất nhiều bài hát và hay hát
• Cô rất hay mơ mộng và nghĩ vẩn vơ b. Khi vào quân ngũ:
• Cô làm quen với quân ngũ và và sự căng thẳng hằng ngày
• Cô cho rằng mỗi ngày là một thử thách
• Cô làm công việc của mình một cách thuần thục và nhanh chóng, nhanh gọn
• Cô không quan tâm đến tính mạng của mình, chỉ nghĩ đến có gỡ được bom không
c. Tình cảm của cô đối với đồng đội: • Cô yêu thương Nho
• Dành tình cảm quý mến và tôn trọng chị Thao
• Còn chăm sóc đồng đội rất nhiệt tình và chu đáo
• Cô thích mưa và trở nên trẻ con khi gặp mưa
• Một người sống tình cảm 4
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
III. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật Phương Định
• Một cô gái lạc quan yêu đời và yêu nước
• Có tâm hồn trong trắng, hồn nhiên
Dàn ý chi tiết số 3 1. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nhân vật Phương Định:
• Tác giả Lê Minh Khuê và tác phẩm đầu tay “Những ngôi sao xa xôi”
• Phương Định là một nhân vật tiêu biểu đại diện cho thế hệ trẻ thời kì kháng chiến 2. Thân bài:
* Giới thiệu khái quát về nhân vật:
- Khái quát về nhân vật:
• Là người con gái Hà Thành với bím tóc dày và cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn.
• Trẻ trung, yêu đời, hay mơ mộng
--> Sống giữa chiến trường ác liệt nhưng Phương Định vẫn giữ được nét hồn nhiên, trong sáng.
+ Dịu dàng, nữ tính, ý thức được vẻ đẹp của bản thân:
• Hay ngắm nhìn mình trong gương.
• Được các anh bộ đội để ý nhưng không tỏ ra kiêu ngạo.
+ Thường xuyên nhớ nhà, nhớ mẹ và những kỉ niệm ở mảnh đất Hà thành. 5
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
• Sống trong một hang sâu dưới chân một cao điểm
• Nhiệm vụ: Đo lượng đất đá, lấp hố bom,…
• Tính chất công việc: Hiểm nguy, cái chết luôn rình rập
* Vẻ đẹp của nhân vật:
• Tinh thần cách mạng, lòng yêu nước sâu sắc
• Dũng cảm, kiên cường
• Tinh thần trách nhiệm cao
• Lạc quan yêu đời, tâm hồn trong sáng
• Tình đồng đội đồng chí nồng hậu.
Đánh giá: Tác giả đã đặt điểm nhìn rất chuẩn xác và hợp lý, giúp bộc lộ rõ nét
những vẻ đẹp trong tính cách và phẩm chất của nhân vật 3. Kết bài:
Khẳng định vẻ đẹp của nhân vật Phương Định: Với việc khắc họa những vẻ đẹp
trong nhân vật Phương Định, nhà văn Lê Minh Khuê đã mang đến cho người
đọc những cảm nhận vô cùng mới mẻ về thế hệ thanh niên xung phong.
Dàn ý chi tiết số 4
I. Mở bài: Giới thiệu về nhân vật Phương Định
Lê Minh Khuê là một nhà thơ nổi tiếng về các tác phẩm ngắn, các tác phẩm của
bà luôn mang một vẻ tươi sáng, một niềm mong ước tươi đẹp. các tác phẩm tiêu
biểu của Lê Minh khuê như: Cao điểm mùa hạ, Đoạn kết, Một chiều xa thành
phố , Tôi đã không quên , Bi kịch nhỏ, Trong làn gió heo may , Màu xanh man
trá, Những dòng sông, buổi chiều, cơn mưa , Một mình qua đường, Những ngôi 6
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
sao, Trái đất, dòng, Nhiệt đới gió mùa,…. Trong những tác phẩm của bà, có một
tác phẩm tôi rất thích đó là Những ngôi sao xa xôi, và nhân vật Trương Định là
một hình tượng của cả truyện.
II. Thân bài: Phân tích về nhân vật Trương Định
1. Giới thiệu tác phẩm Những ngôi sao xa xôi:
● Tác phẩm nói về 3 cô thanh niên xung phong
● Nhiệm vụ của các cô là phá bom trong thời kỳ chống Mỹ
● Dù công việc của họ rất khó khăn nguy hiểm nhưng họ vẫn lạc quan và yêu đời
● Nêu cao tình thần đồng đội và yêu nước
2. Nhân vật Phương Định trong truyện:
a. Trước khi đi làm nhiệm vụ:
● Cô là một cô gái thành phố nhưng mong muốn mặc quân phục vì cho đó là bộ đồ đẹp nhất
● Cô thuộc rất nhiều bài hát và hay hát
● Cô rất hay mơ mộng và nghĩ vẩn vơ b. Khi vào quân ngũ:
● Cô làm quen với quân ngũ và và sự căng thẳng hằng ngày
● Cô cho rằng mỗi ngày là một thử thách
● Cô làm công việc của mình một cách thuần thục và nhanh chóng, nhanh gọn
● Cô không quan tâm đến tính mạng của mình, chỉ nghĩ đến có gỡ được bom không
c. Tình cảm của cô đối với đồng đội: 7
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi” ● Cô yêu thương Nho
● Dành tình cảm quý mến và tôn trọng chị Thao
● Còn chăm sóc đồng đội rất nhiệt tình và chu đáo
● Cô thích mưa và trở nên trẻ con khi gặp mưa
● Một người sống tình cảm
III. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật Phương Định
● Một cô gái lạc quan yêu đời và yêu nước
● Có tâm hồn trong trắng, hồn nhiên
Dàn ý chi tiết số 5 1. Mở bài
- Truyện ngắn “Ngôi sao xa xôi” của tác giả Lê Minh Khuê ngợi ca tinh thần
dũng cảm của các cô gái thanh niên xung phong, của thế hệ trẻ trong những ngày mưa bom bão đạn.
- Cô gái Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” đó là một nữ
chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường. 2. Thân bài
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu
Xuất thân là con gái Hà Nội, Phương Định tham gia thanh niên xung phong
sống giữa khói bụi Trường Sơn và bom đạn. Công việc của chị là đo khối lượng
đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom nổ. Công việc hết sức nguy hiểm. 8
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
* Giữa chiến trường khói lửa, chị vẫn hồn nhiên, ngây thơ, trẻ con đôi khi
nhạy cảm, mơ mộng, thích hát.
- Chị vẫn hay nhớ về những kỉ niệm bên mẹ trong căn gác nhỏ,nhớ về thành phố tuổi thơ
- Là cô gái yêu đời, hồn nhiên, giàu cá tính, hay hát hay cười một mình, hay
ngắm mình trong gương. Tự đánh giá mình là một cô gái khá, có hai bím tóc
dài, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Mắt dài,
màu nâu hay nheo lại như chói nắng và được các anh chiến sĩ nhận xét là “có
cái nhìn sao mà xa xăm”.
- Chị có cái điệu đà của một cô gái Hà Nội nhưng đáng yêu, hồn nhiên và chân
thực. Điểm xinh xắn và điệu đà được cánh pháo thủ và lái xe quan tâm, khi đó
chị cảm thấy ấm lòng và tự tin hơn.
* Bản chất anh hùng, nghiêm túc trong công việc, tinh thần dũng cảm, luôn
có thần chết rình rập.
- Phương Định là một cô gái có tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc.
- Tinh thần dũng cảm trong cuộc phá bom đầy nguy hiểm, chị dũng cảm, bình
tĩnh tiến đến quả bom, đàng hoàng mà bước tới cùng xới xẻ đào đất, có lúc lưỡi
xẻng chạm trúng vào quả bom. Đó là cuộc sống thường nhật của họ.
- Có những lúc chị nghĩ đến cái chết nhưng chỉ “Mờ nhạt”, mục đích hoàn thành
nhiệm vụ luôn được chị đặt lên trên.
=> Ấy vậy mà Phương Định vẫn đùa vui trong gian khổ, coi thường thương
tích, coi rằng công việc của mình cũng có cái thú vị riêng.
* Tình cảm gắn bó với đồng chí, đồng đội. 9
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
- Yêu mến đồng đội, quan tâm, tôn trọng tất cả những người bạn, người anh em
cùng sống và chiến đấu với mình.
- Phương Định miêu tả chị Nho và chị Thao đầy trìu mến, khi miêu tả các anh
bộ đội, khi Phương Định chăm sóc chị Nho.
- Lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về. 3. Kết bài
- Ngòi bút miêu tả tâm lý nhân vật sinh động, tác giả đã làm hiện lên cô nữ
thanh niên xung phong vô cùng đáng yêu, trẻ trung và đầy nhiệt huyết, hào hùng.
- Ca ngợi những người con gái Việt Nam anh hùng là những ngôi sao xa xôi mãi lung linh, tỏa sáng.
Phân tích nhân vật Phương Định trong Những ngôi sao xa xôi Bài văn mẫu 1
Văn học Việt Nam có rất nhiều tác giả trưởng thành trong kháng chiến. Những
sáng tác do chính những người lính viết nên có sự mộc mạc, chân thành khiến
người đọc yêu mến. Tiêu biểu như Phạm Tiến Duật với tác phẩm Bài thơ về tiểu
đội xe không kính hay Lâm Thị Mĩ Dạ với tác phẩm Khoảng trời hố bom .
Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ xuất hiện nhiều tác giả tên tuổi. Một trong
số đó có Lê Minh Khuê với tác phẩm Những ngôi sao xa xôi. Nổi bật lên trong
truyện ngắn này là nhân vật Phương Định, một cô thanh niên xung phong trong
sáng, ngoan cường và cũng rất xinh đẹp.
Nhắc tới nữ thanh niên xung phong thời chiến, nhiều người sẽ nhớ về 10 cô gái
Ngã ba Đồng Lộc đã hy sinh anh dũng. Phương Định cũng là một nữ thanh niên 10
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
xung phong với nhiệm vụ san lấp những hố bom trên tuyến đường Trường Sơn.
Nhiệm vụ của cô có ý nghĩa vô cùng to lớn. Nó giúp cho những chuyến xe qua
được thông suốt. Nhiệm vụ ấy, phải là những người gan dạ mới có thể làm được
bởi hiểm nguy luôn rình rập và cùng với đó là đất bụi dặm trường. Nhưng giữa
khói bom, đất bụi, Phương Định vẫn giữ được vẻ đẹp và sự trẻ trung của mình.
Cũng như nhiều cô gái trẻ khác, Phương Định ý thức về ngoại hình của mình.
Đó là một vẻ đẹp kiêu hãnh như đài hoa loa kèn khiến bao nhiêu chàng phải đắm say.
Ý thức được về vẻ đẹp của mình nhưng không vì thế mà Phương Định trở nên
kiêu ngạo, cũng không có chuyện cái nết đánh chết cái đẹp. Ngược lại, Phương
Định là một cô gái có tâm hồn trong sáng và giàu tình thương. Chính vẻ đẹp nội
tâm của cô đã làm tôn thêm vẻ đẹp về ngoại hình.
Đã có rất nhiều bài thơ, bài hát hay ca ngợi về những cô gái mở đường. Lịch sử
cũng cho chúng ta thấy những câu chuyện đầy chân thực và cảm động về họ.
Công việc ấy quả thực rất nguy hiểm khi sau mỗi trận bom, họ lại phải lao vào
vùng trọng điểm. Họ đo, họ tính toán xem khối lượng đất đá bị bom địch đào
xới là bao nhiêu, có bao nhiêu quả bom chưa nổ rồi lại tìm cách làm cho chúng
nổ để xe qua được an toàn. Phương Định và những người đồng đội của cô vẫn
ngày ngày làm công việc mở đường ấy. Cái chết luôn cận kề. Căng thẳng và áp
lực trong quá trình làm việc là có nhưng đối với những cô gái thanh niên xung
phong mới 18, đôi mươi ấy họ thấy công việc ấy là bình thường. Quả thực trong
chiến tranh, ở trong nhà cũng nguy hiểm chứ nói gì đến việc ra đường.
Nói thì nói vậy chứ công việc này khiến thần kinh Phương Định được thử thách
ở mức cực đại. Đối với cô, phá quả bom thứ năm hay phá quả bom đầu tiên thì
cũng căng thẳng như nhau. Kề bên bom là kề bên cái chết, dường như đến thở
thôi cũng phải nhẹ nhàng. Những hành động của Phương Định được các anh 11
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
cao xạ quan sát, ánh mắt dõi theo ấy như tiếp thêm cho cô sức mạnh. Dường
như, họ cũng nín thở để chờ đợi và căng thẳng chẳng kém gì cô.
Giữa khói bom ác liệt, tâm hồn của Phương Định vẫn được cô nuôi dưỡng bằng
tình cảm dành cho đồng chí, đồng đội và cho quê hương đất nước. Phương Định
yêu mến những người sát cánh bên cạnh cô mỗi ngày. Cô yêu mến cả những
người mà mỗi đêm cô gặp trên trọng điểm của những con đường vào mặt trận,
những con người ấy có khi cô chỉ gặp có 1 lần. Từ sự yêu mến mọi người,
Phương Định tinh tế khi nhận ra vẻ đẹp của những người đồng đội, đồng cảm
với sở thích và tâm trạng của đồng đội.
Trước đây, Phương Định vốn là con gái Hà Nội, cô có một thời học sinh vô tư
hồn nhiên bên gia đình. Đó là những năm tháng thanh bình trước chiến tranh.
Giờ đây, giữa hoàn cảnh căng thẳng của chiến tranh, Phương Định nhớ về
những kỉ niệm êm đẹp trước đây như là một cách để cô xoa dịu tâm hồn mình.
Thật đẹp khi vẫn giữ được tâm hồn trong sáng như ngày nào, giữ cả được những mơ ước về tương lai.
Thông qua nhân vật Phương Định, chúng ta thấy được nỗi vất vả, nhọc nhằn của
những cô gái thanh niên xung phong. Đồng thời ta cũng thấy được vẻ đẹp trong
tâm hồn của họ. Họ giống như những ngôi sao trên bầu trời đêm kia, lúc nào cũng lung linh tỏa sáng. Bài văn mẫu 2
Viết về người lính và chiến tranh là nguồn cảm hứng của rất nhiều nhà thơ, nhà
văn. Với Phạm Tiến Duật, ta được đến với sự trẻ trung, ngang tàng của các
chiến sĩ Trường Sơn qua “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”. Gặp “Khoảng trời
hố bom” của Lâm Thị Mỹ Dạ, ta lại bắt gặp những cô gái mở đường không tiếc
thân mình “đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom”. Và đến với “Những ngôi 12
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
sao xa xôi” của Lê Minh Khuê ta lại không khỏi thán phục trước tinh thần dũng
cảm, tình đồng đội nồng ấm, tâm hồn lạc quan trong sáng của ba nữ thanh niên
xung phong mà để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong em là Phương Định.
Phương Định cùng Nho và Thao – những cô gái thanh niên xung phong sống
trên cao điểm mênh mông khói bụi Trường Sơn và bom đạn hủy diệt của kẻ
thù.Công việc của chị và đồng đội trong tổ trinh sát mặt đường là “đo khối
lượng đất đá lấp hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom” để bảo vệ
con đường cho những đoàn xe băng về phía trước,góp phần vào sự nghiệp giải
phóng miền Nam thống nhất đất nước. Công việc của chị thật vinh quang nhưng
cũng đầy hi sinh gian khổ. Song chính hoàn cảnh gian khó hiểm nguy ấy đã làm
cho chúng ta cảm nhận được những phẩm chất đáng quý của chị.
Cảm nhận đầu tiên về nhân vật Phương Định là vẻ đẹp của tinh thần dũng cảm,
thái độ bình tĩnh vượt lên mọi hiểm nguy. Hằng ngày, chị thường xuyên phải
chạy trên cao điểm bị bom đạn cày nát mà còn ẩn dấu những quả bom chưa nổ.
Điều đó cũng có nghĩa chị luôn phải đối mặt với thần chết. Mỗi ngày, chị phải
phá từ 3-5 lần bom, nguy hiểm là vậy nhưng chị vẫn bình thản thậm chí còn
thấy thú vị dù trên mình còn có vết thương chưa lành miệng. Cứ mỗi lần phá
bom, đất rắn, tiếng xẻng va chạm vào cỏ quả bom nghe sắc lạnh đến ghê người.
Ngay cả lúc ấy, chị vừa trách vừa nhắc nhở mình “phải nhanh hơn chút nữa”,
nếu không vỏ quả bom nóng lên hoặc nóng từ bên trong quả bom hay nóng do
mặt trời khi đó sẽ rất nguy hiểm”. Xác định được tính chất nguy hiểm, song với
tinh thần dũng cảm cùng tình yêu Tổ quốc, chị đã vượt qua tất cả. Thao tác, tư
thế, thái độ bình tĩnh khi phá bom là vẻ đẹp đáng quý ở Phương Định nói riêng
và những cô gái trẻ nói chung. Có những lúc, chị cũng nghĩ đến cái chết nhưng
cái chết này mờ nhạt. Còn ý nghĩa cháy bỏng là “Liệu mìn có nổ, bom có nổ
không? Làm thế nào để châm mìn lần thứ hai?” Mục đích hoàn thành nhiệm vụ
luôn được chị đặt lên trên hết. 13
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Trong chị luôn thường trực tình đồng đội, đồng chí nồng ấm. Tấm lòng vị tha
của chị luôn quan tâm tới đồng đội. Khi chị Nho và Thao ở trên cao điểm, phải
ở nhà trực máy nhưng trong lòng Phương Định luôn lo lắng, sốt ruột,đứng ngồi
không yên. Chị lo lắng đến mức chạy ra chạy vào lắng nghe cả tiếng súng hỗ trợ
của các anh bộ đội pháo binh.sự lo lắng ấy khiến chị cáu với cả đội trưởng
“trinh sát chưa về”. Điều đó thể hiện lòng quan tâm, lo lắng của chị với đồng
đội thật sâu sắc. Chị luôn trìu mến, yêu thương bạn bè, chẳng thế mà chị đã
nhận xét về người đồng đội trẻ tuổi Nho, chị phát hiện ra vẻ dễ thương của Nho
“nhẹ, mát mẻ như một que kem trắng”. Chị còn hiểu rất rõ sở thích của bạn, của
đồng đội. Chị Thao thích ghi bài hát mặc dù chị hát toàn sai nhạc,chị ghi tới ba
cuốn sổ dày bài hát, chị Thao còn thích tỉa đôi lông mày nhỏ như que tăm, chị
hiểu được sự cương quyết, táo bạo nhưng rất đáng gờm trong công việc của chị
Thao. Tuy vậy chị Thao rất sợ máu và vắt. Chị hiểu được ở Nho thích thêu thùa,
trên ngực áo của Nho luôn có một bông hoa. Chị còn hiểu được tâm trạng của
đồng đội như khi Nho bị thương, chị Thao thì cuống quýt lên còn Nho lại bình
tĩnh, gan dạ. Phương Định băng bó, tiêm thuốc và pha sữa cho Nho. Tình cảm
đồng đội,đồng chí là ngọn lửa sưởi ấm lòng, là niềm tin, là động lực, là nguồn
động viên khích lệ các chị thêm vững lòng trên mặt trận đầy gian nguy này.
Ngược lại, chị Phượng Định cũng rất cần sự cổ vũ, động viên của đồng đội. Chị
cảm thấy ấm lòng và tự tin hơn khi cảm thấy ánh mắt dõi theo, khích lệ của các
anh chiến sĩ pháo binh. Chị được rất nhiều chiến sĩ cảm mến. Điều đó càng làm
tình đồng đội, đồng chí trong chị thêm sâu đậm biết bao!
Nét nổi bật và cũng là điểm hấp dẫn nhất của Phương Định với người đọc chúng
ta là tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, là sự hồn nhiên như trẻ thơ của chị.
Chị là cô gái Hà Nội vào chiến trường khói lửa, chị vẫn hay nhớ nhà, nhớ những
kỉ niệm tuổi thơ. Chị hay hát, hay cười một mình, ngắm mình trong gương. Chị
tự đánh giá mình là “một cô gái khá”. Chị có cái điệu đà của người Hà Nội
nhưng là cái điệu thật đáng yêu vì nó hồn nhiên và vô cùng chân thực. 14
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Qua nhân vật Phương Định, ta càng hiểu thêm về những vẻ đẹp đáng quý của
những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn nói riêng và
thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng ấy. Âm vang của những
câu hát sau sẽ luôn vang vọng trong con người Việt Nam với lòng tự hào đầy
trân trọng: “Cô gái mở đường ra đi cứu nước. Tiếng hát ai vang vọng núi rừng…..” Bài văn mẫu 3
Trong lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ diễn ra ác liệt nhất, không chỉ các chàng
trai mà các cô gái thanh niên cũng xung phong ra chiến trường, tham gia vào
cuộc chiến tranh để giành lại độc lập cho dân tộc. Đó cũng chính là đề tài gợi
nguồn cảm hứng cho các nhà văn, nhà thơ lúc bấy giờ. Với khả năng sáng tạo
và xây dựng hình tượng sống động cùng với những ngày tháng lăn lộn nơi chiến
trường, Lê Minh Khuê đã khắc họa thành công hình ảnh những cô gái thanh
niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn với những vẻ đẹp kì diệu của
tâm hồn, lòng dũng cảm và tình đồng đội thân thương qua truyện ngắn “Những
ngôi sao xa xôi”. Tiêu biểu là nhân vật Phương Định – nhân vật chính của truyện.
Lê Minh Khuê là một cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn. Trưởng thành trong
cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc, ngòi bút của bà trong chiến tranh luôn
hướng về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ trên tuyến đường Trường Sơn.
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác phẩm tiêu biểu
của bà viết về đề tài này. Tác phẩm được bà sáng tác vào năm 1971, lúc cuộc
kháng chiến chống Mỹ của dân tộc diễn ra hết sức ác liệt. Bài thơ là một bức
tranh sinh động về cuộc kháng chiến với những ngôi sao mà ánh sáng của nó
chiếu rọi trong lòng ta – ánh sáng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Đó là
những cô trinh sát mặt đường giữa bụi mù Trường Sơn. 15
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Truyện xoay quanh nhân vật chính là Phương Định – một cô gái thanh niên
xung phong sống cùng đồng đội, Thao, Nho, trên cao điểm, giữa một vùng
trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn. Công việc của họ tuy vất vả và nguy
hiểm nhưng các cô vẫn có những giây phút hồn nhiên, thơ mộng của tuổi trẻ.
Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Phương Định và Thao đã chăm sóc rất
tận tình. Cũng là lúc có một trận mưa đá ào xuống, Phương Định được sống lại
với niềm vui trẻ thơ và cô lại nhớ về thành phố và gia đình.
Phương Định có hoàn cảnh sống và chiến đấu rất khó khăn, gian khổ. Họ sống
trên một cao điểm, trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn giữa mênh mông
khói bụi và bom đạn hủy diệt của kẻ thù. Công việc của họ là “đo khối lượng
đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Các cô phải đối
diện với thần chết từng phút, từng giờ, “thần kinh căng như chão, tim đập bất
chấp cả nhịp điệu chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả
bom chưa nổ.Trong “lúc đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn và làm
việc có khi suốt đêm” thì các cô, tổ trinh sát mặt đường, phải chạy trên cao điểm
cả ban ngày, dưới cái nóng trên 30 độ. Từ cao điểm trở về, mặt các cô ai cũng
“hai con mắt lấp lánh”, “cười thì hàm răng lóa lên khuôn mặt nhem nhuốc”.
Nhiệm vụ của họ thật quan trọng nhưng cũng đầy gian khổ, hi sinh, thể hiện
phần nào hiện thực cuộc chiến đầy khắc nghiệt. Và cũng từ đó, ta thấy sáng
ngời lên tinh thần yêu nước, đầy quả cảm của các cô gái thanh niên xung phong.
Phương Định là một cô gái Hà Nội vào chiến trường. Ấn tượng đầu tiên về cô là
vẻ bề ngoài đáng yêu, trẻ trung, xinh xắn và đầy sức sống. Cô có “hai bím tóc
dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Đặc biệt,
cô có đôi mắt với ánh cái nhìn sao mà xa xăm. Chẳng phải ngẫu nhiên mà các
anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô, hay “viết những thư dài gửi đường
dây”, “mặc dù có thể chào nhau hằng ngày”. Phương Định cảm nhận được điều
đó, cô cảm thấy vui và tự hào nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô chỉ 16
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc có vẻ kiêu kì một cách đáng yêu
khi thấy các đồng đội của mình tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó.
Phương Định vừa bước qua tuổi học trò hồn nhiên, vô tư lự. Cô mang theo vào
chiến trường Trường Sơn đầy ác liệt cả những nét đáng yêu của một cô gái tuổi
mới lớn, mang theo cả một tâm hồn mơ mộng, rất hồn nhiên, yêu đời. Cô mê
hát. Sống trong hoàn cảnh ác liệt của bom đạn trên chiến trường Trường Sơn,
lúc nào cũng cận kề với cái chết, cô vẫn không bỏ đi sở thích của mình.
“Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn
xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng phải ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một
mình”. Tuy vậy, chị Thao vẫn say mê chép những lời bài hát mà Định bịa ra. Cô
thích rất nhiều bài, thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô, thích ngồi bó gối
mơ màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh...” Đó là dân ca Ý trữ tình giàu
có. Cô hát trong những khoảnh khắc “im lặng” khi máy bay trinh sát rè rè trên
đầu, khi cơn bão lửa sắp chụp xuống cao điểm. Cô hát để động viên đồng đội và
cũng là để động viên chính bản thân mình, để gửi vào trong tiếng hát nỗi khát
khao của tuổi trẻ, của người chiến sĩ, mong được trở về quê hương yêu dấu,
được gặp lại người yêu sau bao nhiêu nhớ nhung, chờ đợi.
Phương Định sống với những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và
thành phố Hà Nội thân yêu. Gặp một trận mưa đá, ở cô lập tức toát lên một
niềm vui con trẻ, niềm vui ấy nở tung ra, say sưa, tràn đầy. Cô nhặt những hạt
mưa đá để rồi bâng khuâng ngơ ngác khi thấy nó tan biến bất ngờ, cũng nhanh
như khi nó ập đến. “Tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nỗi… Tôi nhớ một cái gì
đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố”
Tất cả mọi kỉ niệm đẹp nhất ở thành phố Hà Nội, về mẹ, về tuổi thiếu nữ trong
sáng, vô tư như ùa về, xoáy mạnh trong lòng cô gái. Chính những kỉ niệm đó đã
làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh. 17
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Cũng như bao cô gái thanh niên xung phong khác, ở Phương Định nổi bật lên
tinh thần dũng cảm, thái độ bình tĩnh vượt lên mọi hiểm nguy. Điều đó được thể
hiện cụ thể qua một lần phá bom trên cao điểm ở Trường Sơn. Sau những đợt
thả bom của giặc, Định cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi
vẫn còn có những quả bom chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng đến phát sợ.
Nhưng cô không hề sợ hãi. Cô có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình,
vì vậy mà cô cảm thấy an tâm hơn. Cô quyết định không đi khom, bởi một lý do
rất đơn giản “Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường
hoàng mà bước tới.” Cảm giác ấy vừa thể hiện lòng tự trọng, vừa là ý chí mạnh
mẽ giúp cô dũng cảm vượt qua mọi hiểm nguy.
Phương Định “dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom”. Quả bom nằm lạnh lùng.
Lưỡi xẻng thỉnh thoảng lại chạm vào quả bom, một tiếng động sắc đến gai
người vang lên, cứa vào da thịt cô. “Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình
làm quá chậm. Nhanh lên một tí. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”
Cách miêu tả của tác giả thật tài tình, khiến cho người đọc cũng có thể cảm
nhận được âm thanh của hai vật bằng sắt chạm vào nhau rồi lại cảm thấy rùng
mình như Định, càng thấy rõ hơn sự bình tĩnh, gan dạ của cô.
Những lúc đối mặt với quả bom sắt lạnh lùng, cô cũng có nghĩ đến cái chết.
“Nhưng một cái chết rất mờ nhạt, không cụ thể”. Đó chỉ là một ý nghĩ thoáng
qua. Còn điều mà cô quan tâm lúc này là “liệu mìn có nổ không, bom có nổ
không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?” Trong suy nghĩ của
Định, cô luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ thật tốt dù có phải hi sinh. Cảm
xúc, suy nghĩ chân thật ấy của cô đã truyền sang người đọc nhiều đồng cảm, yêu
mến, trân trọng và kính phục. Chính nhờ sự gan góc, dũng cảm và tinh thần
trách nhiệm cao đã giúp Định thực hiện tốt công việc của mình. Một cô gái như
muôn ngàn cô gái khác trên tuyến đường Trường Sơn, đang hàng giờ dệt nên 18
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
những kì tích cho Tổ quốc thân thương: Những con đường bằng phẳng để các
chuyến xe vượt Trường Sơn tiến vào Nam.
Công việc “chọc giận thần chết” đã trở nên quen thuộc với cô, là công việc hàng
ngày, nhưng nó không làm cho tâm hồn cô trở nên chai lì, khô cứng. Ở Định, ta
còn thấy thường trực một tình cảm đồng đội, đồng chí nồng ấm. Cô luôn yêu
thương trìu mến và quan tâm đến đồng đội. Cô lo lắng cho chị Thao lên cao
điểm chưa về đến nỗi “nói như gắt vào máy” khi đại đội trưởng hỏi tình hình.
Cô vỗ về và chăm sóc cho Nho tận tình như một cô y tá khi Nho bị thương lúc
phá bom: “moi đất, bế Nho đặt lên đùi mình”, “rửa cho Nho bằng nước đun sôi
trên bếp than”, “tiêm cho Nho” rồi “pha sữa trong cái ca sắt”. Sự chăm sóc tận
tình của Định đã giúp Nho khỏe lại nhanh chóng. Ba cô gái thanh niên xung
phong tuy với tính cách khác nhau nhưng họ yêu thương nhau và đối xử với
nhau như chị em ruột thịt. Cô còn dành tình cảm trân trọng, yêu mến của mình
cho những người chiến sĩ đang trực tiếp cầm súng chiến đấu trên chiến trường.
Trong suy nghĩ của cô, “những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao
thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ.” Tình đồng
đội, đồng chí của Phương Định thật thiêng liêng, cao cả và đáng quý. Chính
điều đó đã tiếp thêm sức mạnh cho cô để cô làm tốt nhiệm vụ của mình. Có
được trang viết này cũng một phần xuất phát từ tâm hồn giàu tình cảm của cây bút Lê Minh Khuê.
Thành công nhất trong truyện là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật. Truyện
được miêu tả theo ngôi thứ nhất, cũng là nhân vật chính, tạo điều kiện để tác giả
tập trung miêu tả thế giới nội tâm của nhân vật chính, làm cho câu chuyện diễn
tả một cách chân thật, tự nhiên cảm xúc, tâm trạng của những người chiến sĩ.
Nhan đề truyện xuất phát từ ánh nhìn của Phương Định, những ngôi sao xa xăm
trên bầu trời gợi nhiều cảm xúc. Bên cạnh đó, vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thật 19
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
lấp lánh, lãng mạn giữa hiện thực khắc nghiệt như những ngôi sao xa xôi, lấp
lánh trên bầu trời cao rộng.
Trường Sơn là nơi thử thách ý chí, khí phách con người Việt Nam. Chính những
con người như Phương Định, Thao, Nho đã xướng nên bài ca tuyệt đẹp của
“những bông hoa trên tuyến lửa” anh hùng. Giữa sự ác liệt của chiến tranh, vẻ
đẹp của họ vẫn tỏa sáng. Sức trẻ, lòng yêu nước, khát vọng hòa bình đã tạo nên
sức mạnh cho cuộc kháng chiến gian khổ mà anh hùng. Họ vốn chỉ là những
con người rất đỗi bình thường nhưng đã góp phần tạo nên những kì tích anh hùng cho dân tộc:
“Em là người thanh niên xung phong
Không có súng chỉ có đôi vai tải đạn
Giữa tầm đạn thù tấm lòng dũng cảm
Em vượt đường dài tiếp thêm lửa chiến công”
Tóm lại, truyện “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã làm sống lại
trong mọi người hình ảnh tuyệt đẹp của những cô gái thanh niên xung phong
thời kháng chiến chống Mỹ với tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng
cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan.
Phương Định, tuy chỉ là một ngôi sao bé nhỏ, nhưng sẽ luôn tỏa sáng, sáng lấp
lánh trên bầu trời Việt Nam. Các cô mãi là những hình ảnh đẹp, tiêu biểu cho
thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến. Bài văn mẫu 4
Lê Minh Khuê là nhà văn thuộc thế hệ những tác giả bắt đầu sáng tác trong thời
kì kháng chiến chống Mĩ. Với tài năng và sự tìm tòi, khám phá của mình, bà
sớm gặt hái được nhiều thành công về mảng đề tài là cuộc sống chiến đấu của 20
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
những thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn. “Những
ngôi sao xa xôi” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Lê Minh Khuê.
Nhân vật chính trong tác phẩm - Phương Định - là nhân vật giành được nhiều sự
yêu mến, cảm phục của người đọc bởi vẻ đẹp ngoại hình, tâm hồn và sự dũng
cảm, ngoan cường, bình tĩnh ung dung trước hiểm nguy.
Phương Định gây cảm tình đầu tiên cho người đọc bởi vẻ trẻ trung, xinh đẹp
của một cô gái mới lớn. Cô là người nhạy cảm và luôn quan tâm đến hình thức
của mình. Cô tự đánh giá: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi
là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh
như đài hoa loa kèn. Con mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa
xăm”, vẻ đẹp ấy của cô đã hấp dẫn bao chàng trai: "các anh pháo thủ và lái xe
hay hỏi thăm tôi”. Điều đó làm Phương Định tự hào nhưng điều đặc biệt là cô
chưa dành riêng tình cảm cho ai.
Nhân vật chính của tác phẩm còn khiến người đọc khâm phục bởi sự dũng cảm
ngoan cường, bình tĩnh ung dung vượt lên khó khăn nguy hiểm.
Phương Định cùng những người bạn của minh sống và chiến đấu trên một cao
điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Chị phải chạy
trên cao điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi trận bom, chị cùng đồng đội
phải lao ra trọng điểm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới,
đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ đặt vào cạnh nó để
phá. Đó là công việc mạo hiểm với cái chết luôn gần kề tạo áp lực khiến thần
kinh vô cùng căng thẳng. Thực hiện công việc đó, Phương Định và đồng đội
phải rất bình tĩnh và họ đã thực sự bình tĩnh, ung dung một cách lạ thường.
Thậm chí, với họ, công việc ấy đã trở thành bình thường: "Công việc của chúng
tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom,
đếm bom chưa nổ và khi cần thì phá bom”. 21
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Mặc dù đã quen với công việc nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thế phải
phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách tột độ với thần kinh
của Phương Định. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy càng thẳng đến cảm
giác là các anh cao xạ ở trên kia cũng đang theo dõi từng động tác cử chỉ của
mình để lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi sự tự trọng: “Tôi đến gần
quả bom... đàng hoàng mà bước tới” ở bên quả bom kề sát với cái chết im lim
và bất ngờ, từng cảm giác của con người như cũng trở nên sắc nhọn hơn:
“Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người
cứa vào da thịt tôi. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”.
Đặc biệt, Phương Định càng khiến người đọc yêu mến, trân trọng hơn bởi tâm
hồn trong sáng, tinh tế. Chị rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng đội, quê hương
và vô cùng lạc quan yêu đời.
Giống như hai người đồng đội trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến những
người đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc biệt, cô yêu mến và cảm
phục tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của
những con đường vào mặt trận. Phương Định đã lo lắng, sốt ruột khi đồng đội
lên cao điểm chưa về. Chị yêu thương và gắn bó với bạn bè nên có những nhận
xét tốt đẹp đầy thiện cảm về Nho, phát hiện ra vẻ đẹp dễ thương “nhẹ, mát như
một que kem trắng” của bạn. Chị còn hiểu và đồng cảm sâu sắc với những sở
thích và tâm trạng của chị Thao.
Phương Định cũng là người con gái có một thời học sinh hồn nhiên, vô tư bên
người mẹ thân thương trong một căn buồng nhỏ nằm trên một đường phố yên
tĩnh hồi Hà Nội còn thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm ấy luôn sống
lại trong cô giữa chiến trường dữ dội. Nó là niềm khao khát làm dịu mát tâm
hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường. 22
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Vào chiến trường đã ba năm, làm quen với những thử thách hiểm nguy, giáp
mặt hàng ngày với cái chết nhưng ở Phương Định không mất đi sự hồn nhiên
trong sáng và cả những mơ ước về tương lai: "Tôi mê hát”, “thích nhiều bài".
Phương Định là cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường
Sơn những ngày kháng chiến chống Mĩ. Chị tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam
trong những năm tháng hào hùng ấy. Họ là những người không tiếc tuổi thanh
xuân, hiến dâng trọn vẹn cho Tổ quốc những gì quý giá nhất:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi đánh Mĩ
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”
Trong "Những ngôi sao xa xôi", Lê Minh Khuê đã miêu tả chân thực và sinh
động tâm lí nhân vật. Tác phẩm được kể từ ngôi thứ nhất tạo thuận lợi cho tác
giả miêu tả thế giới nội tâm qua việc để nhân vật tự sự về mình.
Nhân vật Phương Định trong "Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê mang
những đặc điểm tốt đẹp tiêu biểu cho tâm hồn những chàng trai, cô gái thanh
niên xung phong lên đường chống Mĩ trong những năm tháng vất vả mà hào
hùng của dân tộc. Phương Định để lại trong lòng độc giả niềm yêu mến, cảm
phục đối với thế hệ trẻ Việt Nam trong những ngày tháng bom rơi đạn nổ ấy. Và
hơn thế, điều đó trở thành động lực để thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay viết tiếp nét
son trong trang sử của thời đại mình.
Truyện Những ngôi sao xa xôi kể về một tổ thanh niên xung phong nhận nhiệm
vụ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Tổ
trinh sát gồm ba cô gái là Định, Nho và Thao. Họ phải đối mặt với thần chết
trong những lần phá bom, thậm chí mấy lần trong một ngày. Cuộc sống giữa
chiến trường dù khắc nghiệt và nguy hiểm nhưng họ vẫn có được niềm vui hồn
nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản và thơ mộng. 23
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Cả ba cô gái yêu thương và gắn bó với nhau như chị em. Phần cuối truyện, tác
giả tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhân vật, chủ yếu là
Phương Định. Trong một lần phá bom, cô bị thương, cô được sự săn sóc chu
đáo của hai đồng đội.
Những ngôi sao xa xôi là một trong số những tác phẩm đầu tay của Lê Minh
Khuê, viết vào năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt.
Truyện cho thấy tâm hồn trong sáng, lòng dũng cảm, sự hồn nhiên và cuộc sống
chiến đậu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh
niên xung phong. Đặc biệt, nhân vật Phương Định được tác giả miêu tả chân
thực, sinh động bằng nhiều thủ pháp nghệ thuật độc đáo.
Vào chiến trường được ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm,
giáp mặt hàng ngày với cái chết, nhưng Phương Định vẫn không đánh mất sự
hồn nhiên, trong sáng và những ước mơ về tương lai. Nét cá tính ở nhân vật
được thể hiện khá rõ là sự nhạy cảm, hay mơ mộng và sở thích ưa ca hát.
Cũng giống như hai người bạn trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến các
đồng đội trong tổ và cả đơn vị mình. Hơn nữa cô cũng mến yêu và cảm phục
những người chiến sĩ mà cô gặp hàng đêm trên trọng điểm con đường vào mặt trận.
Trong phần đầu truyện, Phương Định hiện lên là một cô gái nhạy cảm và quan
tâm đến hình thức của mình. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao,
kiêu hãnh như đài hoa kèn. Còn đôi mắt thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn
sao mà xa xăm!”. Phương Định biết mình được nhiều người, nhất là các anh
lính để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cô thấy vui và tự hào, nhưng chưa dành
riêng tình cảm cho một ai. Nhạy cảm, nhưng cô lại không hay biểu lộ tình cảm
của mình, luôn tỏ ra kín đáo trước đám đông, tưởng như là kiêu kì. 24
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Ở đoạn hồi tưởng của nhân vật về tuổi học trò, tác giả làm nổi rõ nét tính cách
hồn nhiên, vô tư, một chút tinh nghịch và mơ mộng của một thiếu nữ. Chẳng
hạn, chỉ một trận mưa đá vụt qua cũng đánh thức ở nhân vật này rất nhiều kỉ
niệm và nỗi nhớ về thành phố quê hương, gia đình và tuổi thơ thanh bình của mình.
Tâm lí nhân vật Phương Định trong một lần phá bom được miêu tả rất cụ thể,
tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ, dù chỉ thoáng qua trong giây lát. Mặc dù rất
quen công việc nguy hiểm này, nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách đối với thần
kinh. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của
con người như cũng trở nên sắc nhọn hơn. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào
quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tồi rùng mình
và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí vỏ quả bom nóng.
Một dấu hiệu chẳng lành. Tiếp đó là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom.
Tóm lại, ngòi bút của Lê Minh Khuê đã miêu tả sinh động, chân thực tâm lí
nhân vật, làm thể hiện một thế giới nội tâm phong phú. Cách nhìn và thể hiện
con người thiên về cái đẹp, sự trong sáng, cao thượng.
Viết về cuộc sống và chiến đấu của những cô gái thanh niên xung phong trên
một cao điểm ở tuyến Trường Sơn trong những năm chiến tranh chống Mĩ cứu
nước, Những ngôi sao xa xôi đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng,
tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn
nhiên, lạc quan của họ. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt
Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ. Bài văn mẫu 5
“Đeo sách bên mình núi nhỏ núi to 25
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Em là cô thông tin hay là cô y tá
Dốc cao quá anh chỉ lo em ngã
Em cười dài khiến dốc bớt chênh vênh”
Đúng vậy, lần đầu tiên đội quân tóc dài được xuất hiện trong kháng chiến và đi
vào thơ ca rất đẹp mà cao quý. Đó là những con người có tâm hồn trong sáng,
giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm lạc quan trong chiến đấu. Mà có lẽ khi nói
đến họ ta không thể nào quên được cây bút truyện ngắn Lê Minh Khuê. Nhà văn
chuyên viết về tuổi trẻ trên tuyến đường Trường Sơn và công cuộc đổi mới sau
này. Trong đó tiêu biểu nhất là bài “Những ngôi sao xa xôi”, và để lại nhiều ấn
tượng trong lòng người đọc đó là nhân vật Phương Định.
Phương Định là một trong ba thành viên của tổ “trinh sát mặt đường” cùng thực
hiện một nhiệm vụ quan trọng đảm bảo thông suốt mạch đường máu giao thông:
“Chuyện kể rằng em cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy làn bom”
Phương Định là cô gái Hà Nội nhạy cảm, hồn nhiên và thích mơ mộng, cô
thường sống với những kỉ niệm nơi thành phố quê hương mình. Phương Định
từng có những tháng ngày học sinh hồn nhiên đẹp và đáng yêu, cô sống vô tư
với mẹ. Phương Định có một căn phòng nhỏ gác hai ở một ngõ nhỏ yên tĩnh và
thanh bình tại Hà Nội. Và giờ đây trong những ngày tháng căng thẳng ở chiến
trường cuộc sống đó đã trở thành kỉ niệm của cô. Những kỉ niệm đó vừa thể 26
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
hiện khát vọng cuộc sống nơi quê hương vừa là liều thuốc động viên tinh thần
Phương Định nơi tuyến lửa khốc liệt. Sống nơi chiến trường đã ba năm, luôn kề
bên cái chết nhưng cô vẫn thể hiện sự hồn nhiên thơ mộng. Ở chiến trường
Phương Định nổi bật giữa các cô gái với “hai bím tóc dày tương đối mềm, một
cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Đôi mắt của Phương Định được các
anh lái xe bảo “cô có cái nhìn sao mà xa xăm”. Đúng là một cô gái đẹp đã làm
bao chàng trai đắm đuối say mê. Có nhiều pháo thủ và lái xe “hỏi thăm” và viết
“những bức thư dài gửi đường dây” cho Phương Định. Cô có vẻ kiêu kì là
“điệu” khi tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy, nhưng trong suy nghĩ
của cô thì “những người đẹp nhất, thông minh can đảm và cao thượng nhất là
những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”. Cô biết mình được nhiều
người, nhất là các anh lính trẻ chú ý và có thiện cảm, nhưng cô không biểu lộ
tình cảm của mình và tỏ ra rất kín đáo vì vậy mà trông cô đáng yêu và duyên dáng hơn.
Phương Định là cô gái rất hồn nhiên yêu đời giàu cá tính, và đặc biệt rất thích
hát. Hồi ở nhà cô hát say mê có lúc cô hát ầm ĩ làm ông bác sĩ hàng xóm mất
ngủ…Và rồi cô mang cả lòng yêu mến ca hát vào chiến trường Trường Sơn ác
liệt. Định thích hát “những bài hành khúc bộ đội, những điệu dân ca quan họ
mềm mại dịu dàng, thích ca chiu sa của Hồng quân Liên Xô, thích dân ca Ý trữ
tình giàu có” Phương Định còn bịa ra cả những lời hát, thế mà chị Thao vẫn
“say mê” chép vào sổ tay. Phương Định hát trong khoảnh khắc “im lặng” khi
máy bay trinh sát “rè rè” cơn bão lửa sắp ụp xuống cao điểm Định hát để động
viên chị Thao, động viên mình và Nho. Hát khi khi “máy bay rít bom nổ, nổ
trên cao điểm, cách cái hàng này khoảng 300m”. Hát trong không khí ngột ngạt
“khói lên và cửa hang bị che lấp”. Đúng là “tiếng hát át tiếng bom” của cô gái
trong tổ trinh sát mặt đường, của những con người “khao khát làm nên những sự
tích anh hùng”. Tiếng hát đã át đi những cái gì dữ dội của bom đạn khốc liệt nơi
chiến trường để nhường chỗ cho một cái gì đó yên ả, thơ mộng và lãng mạn 27
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
hơn. Qua đó ta thấy được Phương Định hiện ra trước mắt ta là một cô gái trẻ
trung thông minh tinh nghịch nhiều mơ mộng. Thật đáng yêu.
Không chỉ hồn nhiên yêu đời mà Phương Định còn có một tâm hồn rất nhạy
cảm. Chỉ qua cơn mưa đá vụt qua ở cuối truyện đã làm những kỉ niệm về thành
phố quê hương, về gia đình, tuổi thơ… mở tung trong cô. Nhưng tâm lý của
Phương Định thể hiện rõ nhất tinh tế nhất khi cô phá bom “tôi một quả bom trên
đồi Nho hai quả dưới lòng đường, chị Thao một quả dưới chân hầm barie cũ”.
Trước khung cảnh, cảnh vật bị hủy diệt: cây cỏ xơ xác đất nóng khói đen vật vờ
từng cụm trong không trung Phương Định đã dũng cảm và bình tĩnh đến gần
quả bom “đàng hoàng mà bước tới” “tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom.
Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng
chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Tôi
rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí. Vỏ quả
bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc
là mặt trời nung nóng”. Hai mươi phút đã trôi qua, khi tiếng còi của chị Thao
nổi lên là lúc “tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào châm ngòi dây
mìn cài, cong, mềm. Tôi khỏa đất rồi lại chỗ ẩn nấp của mình”. Tiếng còi lần
thứ hai của chị Thao nổ lên cũng là lúc quả bom nổ.
Thế là đã xong bốn quả bom đã nổ. Chị Thao vấp ngã, vết sẹo bóng lên, mảnh
dù bay trên lưng, chị cười “răng trắng đôi mắt mở to”. Nhưng công việc phá
bom lần này Nho đã bị thương vì hầm sập. Phương Định moi đất bế Nho lên
máu túa ra ngấm vào đất, chị Thao nghẹn ngào. Phương Định rửa vết thương
cho Nho, tiêm thuốc pha sữa cho Nho. Dù Nho bị thương nhưng cô đã được
đồng đội của mình chăm sóc lo lắng và chữa trị vết thương. Từ đó, ta thấy được
trong công việc phá bom Định rất bình tĩnh dũng cảm hăng say, không hề sợ
nguy hiểm. Và đặc biệt trong cô luôn chứa một tình yêu thương ấm áp dành cho đồng đội của mình. 28
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Phá bom là công việc rất nguy hiểm nhưng ta thấy được Phương Định, Thao,
Nho rất dũng cảm trong khói lửa, bom đạn mà vẫn ngời sáng như những ngôi
sao. Chiến công thầm lặng của họ bất tử với năm tháng và lòng người. Tổ quốc
và nhân dân sẽ không bao giờ quên những nữ anh hùng Đồng Lộc, những nữ
anh hùng trên con đường chiến lược Trường Sơn.
Như vậy, Phương Định cô gái Hà Nội xinh đẹp, dũng cảm trong lửa đạn giàu
tình yêu thương đồng đội cũng thích làm duyên như cô thôn nữ ngày xưa soi
mình xuống giếng làng vừa mỉm cười vừa vuốt tóc. Phương Định tiêu biểu cho
thế hệ trẻ tràn đầy lòng nhiệt huyết sẵn sàng hi sinh cho đất nước cho dân tộc:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai” Bài văn mẫu 6
“Những ngôi sao xa xôi” – một câu chuyện cảm động thời chiến. Lê Minh Khuê
đã tài tình khắc họa những bức chân dung các cô thanh niên xung phong xinh
đẹp, gan dạ và nhiệt huyết. Câu chuyện của họ là minh chứng cho một thời kì
máu lửa của lịch sử vàng son nước nhà. Nổi bật trong truyện là hình ảnh
Phương Định, cô gái người Hà Nội trẻ tuổi, gan dạ.
Truyện mở ra với khung cảnh và công việc phá bom của Phương Định ở một
cao điểm trên đường mòn Trường Sơn đã được nhà văn tái hiện một cách chân
thực và sinh động qua đoạn trích trên. Nhân vật Phương Định trong đoạn trích
đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc bởi lòng quả cảm, không sợ hi
sinh mất mát, một lòng một dạ vì tổ quốc quyết tử.
Phương Định là nhân vật chính trong truyện, giữ nhiệm vụ trong tổ trinh sát mặt
đường. Cô cùng Thao, Nho, trên cao điểm, giữa một vùng trọng điểm ở tuyến
đường Trường Sơn. Công việc của họ tuy vất vả và nguy hiểm nhưng các cô 29
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
vẫn có những giây phút hồn nhiên, thơ mộng của tuổi trẻ. Hoàn cảnh sống và
công việc khó khăn, gian khổ nhưng Phương Định không ngại cái khó đấy, tâm
hồn cô vẫn thơ mộng với tinh thần cứng rắn, gan thép.
Phương Định là một cô gái Hà Nội vào chiến trường. Mang nét đẹp của người
Hà Nội, Phương Định gây ấn tượng bởi vẻ ngoài trẻ trung, sức sống, mang chút
gì đó sâu sắc, tinh tế của người Hà Nội. Cô có “hai bím tóc dày, tương đối mềm,
một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Đặc biệt, cô có đôi mắt với ánh
cái nhìn sao mà xa xăm. Chẳng phải ngẫu nhiên mà các anh pháo thủ và lái xe
lại hay hỏi thăm cô, hay “viết những thư dài gửi đường dây”, “mặc dù có thể
chào nhau hằng ngày”. Phương Định cảm nhận được điều đó, cô cảm thấy vui
và tự hào nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô chỉ thích ngắm mình trong
gương và làm điệu hoặc có vẻ kiêu kì một cách đáng yêu khi thấy các đồng đội
của mình tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó. Phương Định mang vẻ
ngoài đậm chất của cô gái Hà Nội đằm thắm, tinh tế.
Vào chiến trường khi còn là một cô gái trên giảng đường, Phương Định mang
tâm hồn tư lự, hồn nhiên, đa cảm và lãng mạn. Cô mê hát. Sống trong hoàn cảnh
ác liệt của bom đạn trên chiến trường Trường Sơn, lúc nào cũng cận kề với cái
chết, cô vẫn không bỏ đi sở thích của mình. “Thường cứ thuộc một điệu nhạc
nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng phải
ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình “Tuy vậy, chị Thao vẫn say mê
chép những lời bài hát mà Định bịa ra”. Cô hát trong những khoảnh khắc “im
lặng” khi máy bay trinh sát rè rè trên đầu, khi cơn bão lửa sắp chụp xuống cao
điểm. Tiếng hát của cô là tiếng hát của tuổi trẻ, của sự gan dạ, của nhiệt huyết
và của tình yêu tổ quốc.
Tâm hồn lãng mạn ấy được hiện lên khi Phương Định nhớ lại những kỉ niệm
của tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và thành phố Hà Nội thân yêu. Khi gặp
trận mưa đá, cô nhớ lại những thời con trẻ, hồn nhiên vô tư, nhớ lại căn nhà trên 30
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
phố Hà Nội. “Tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nổi…Tôi nhớ một cái gì đấy,
hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố”. Tất
cả mọi kỉ niệm đẹp nhất ở thành phố Hà Nội, về mẹ, về tuổi thiếu nữ trong sáng,
vô tư như ùa về, xoáy mạnh trong lòng cô gái. Chính những kỉ niệm đó đã làm
dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh.
Không chỉ có tâm hồn lãng mạn mà Phương Định còn nổi bật vẻ đẹp dũng cảm
của cô thanh niên xung phong. Sau những đợt thả bom của giặc, Định cùng
đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi vẫn còn có những quả bom
chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng đến phát sợ nhưng cô không hề sợ hãi.
Cô có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy mà cô cảm thấy an
tâm hơn. Cô quyết định không đi khom, bởi một lý do rất đơn giản “Các anh ấy
không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới”. Khi
chạm tới quả bom, cô cảm giác được cái gì đó lướt qua, một ý nghĩ về cái chết
mơ hồ. “Nhưng một cái chết rất mờ nhạt, không cụ thể”. Đó chỉ là một ý nghĩ
thoáng qua. Còn điều mà cô quan tâm lúc này là “liệu mìn có nổ không, bom có
nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”. Trong suy nghĩ
của Định, cô luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ thật tốt dù có phải hi sinh. Vượt
qua sợ hãi, vượt qua hoàn cảnh, Phương Định luôn hoàn thành mọi nhiệm vụ một cách đầy gan dạ.
Gan dạ, dũng cảm và luôn yêu thương, chăm sóc đồng đội. Phương Định thực
sự là người con gái thông minh, nhiệt huyết và giàu tình yêu thương. Phương
Định là minh chứng cho vẻ đẹp thanh niên thời bấy giờ: mang những cảm xúc
riêng tư cất gọn để hoà thành nhiệt huyết tuổi trẻ gan dạ chiến đấu vì tổ quốc, vì dân tộc, vì hoà bình. Bài văn mẫu 7 31
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Những ngôi sao xa xôi là truyện ngắn xuất sắc của Lê Minh Khuê. Truyện viết
về cuộc sống chiến đấu của tổ trinh sát mặt đường, trên con đường chiến lược
Trường Sơn đầy hiểm nguy thời đánh Mĩ. Truyện nổi bật với nhân vật Phương
Định vừa nữ tính vừa cá tính và đầy cảm xúc của tuổi thanh niên trên tuyến
đường Trường Sơn ra trận.
"Tổ trinh sát mặt đường" gồm có 3 cô thanh niên xung phong: Nho, Phương
Định, và chị Thao. Họ ở trong một hang dưới chân cao điểm, ở đó, máy bay
giặc Mĩ đánh phá dữ dội. Đường bị đánh "lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn".
Tưởng như sự sống bị hủy diệt: "không có lá xanh" hai bên đường, "thân cây bị
tước khô cháy". Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc: những cây rễ nằm lăn
lóc, ngổn ngang những hòn đá to, một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo
mó, han gỉ nằm trong đất.
Công việc của họ vô cùng nguy hiểm và gian khổ. Khi có bom nổ thì chạy lên
đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, phá bom. Họ bị bom vùi
luôn. Thần chết "lẫn trong ruột những quả bom". Thần kinh căng như chão.
Trong lúc đơn vị thanh niên xung phong thường "ra đường vào lúc mặt trời lặn.
Và làm việc có khi suốt đêm" thì tổ trinh sát lại "chạy trên cao điểm cả ban
ngày" dưới cái nóng trên 30 độ. Từ cao điểm trở về hang, cô nào cũng chỉ thấy
"hai con mắt lấp lánh", "hàm răng loá lên" khi cười, khuôn mặt thì "lem luốc".
Cả ba cô, cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng Phương Định là cô gái
để lại nhiều ấn tượng sâu sắc nhất. Phương Định, cô gái Hà Nội "hai bím tóc
dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn". Đôi mắt
Định được các anh lái xe bảo là "có cái nhìn sao mà xa xăm". Nhiều pháo thủ và
lái xe hay "hỏi thăm" hoặc "viết những thư dài gửi đường dây" cho Định. Cô có
vẻ kiêu kì, làm "điệu" khi tiếp xúc với một anh bộ đội "nói giỏi" nào đấy.
Nhưng trong suy nghĩ của cô thì "những người đẹp nhất, thông minh, can đảm
và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ". 32
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Phương Định là một cô gái rất hồn nhiên yêu đời, giàu cá tính. Thuở nhỏ đã hay
hát. Cô có thể ngồi lên thành cửa sổ căn phòng nhỏ bé nhà mình "hát say sưa ầm
ĩ". Bàn học lúc nào cũng "bày bừa bãi lên", để đến nỗi bà mẹ phải "nguyền rủa”:
"Con gái gì cái của mày. Lấy chồng rồi mà no đòn... No đòn... !". Vì thế ngay từ
lúc còn ở nhà, cô đã thề là "không lấy chồng".
Sống trong cảnh bom đạn ác liệt, cái chết kề bên, Định lại càng hay hát, những
hài hành khúc, những điệu dân ca quan họ, bài ca Ca-chiu-sa của Hồng quân
Liên Xô, bài dân ca Ý. Định còn biết bịa ra những lời hát, thế mà chị Thao vẫn
"say mê" chép vào sổ tay. Định hát trong những khoảnh khắc "im lặng" khi máy
bay trinh sát hay "rè rè", cơn bão lửa sắp ụp xuống cao điểm. Định hát để động
viên Nho, chị Thao và động viên chính mình. Hát khi "máy bay rít, bom nổ. Nổ
trên cao điểm, cách cái hầm này khoảng 300 mét". Hát trong không khí ngột
ngạt: "Khói lên, và cửa hang bị che lấp". Đúng là "tiếng hát át tiếng bom" của
những người con gái trong tổ trinh sát mặt đường, những con người "khao khát
làm nên những sự tích anh hùng".
Trong kháng chiến chống Mĩ, ở hai miền Nam, Bắc của Tổ quốc đã có hàng
vạn, hàng triệu chàng trai lên đường ra trận với dũng khí và quyết tâm "đánh
cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào" để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Tiền tuyến vẫy gọi, hàng ngàn hàng vạn cô gái mang chí khí Bà Trưng, Bà
Triệu xung phong ra tiền tuyến. Con đường chiến lược Trường Sơn huyền thoại
được làm nên bằng xương máu, mồ hôi và bao sự tích phi thường của những
người con gái Việt Nam anh hùng.
Những ngôi sao xa xôi đã ghi lại một cách chân thực chiến tích thầm lặng của tổ
trinh sát mặt đường. Trọng điểm đang chìm trong mưa bom bão lửa. Tiếng Định
lại cất lên: "Tôi, một quả bom trên đồi. Nho, hai quả dưới lòng đường. Chị
Thao, một quả dưới chân cái hầm ba-ri-e cũ". Cảnh tượng chiến trường trở nên
"vắng lặng đến phát sợ". Cảnh vật bị hủy diệt: cây xơ xác, đất nóng, khói đen 33
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
vật vờ từng cụm trong không trung: Phương Định, dũng cảm và bình tĩnh tiến
đến gần quả bom, "đàng hoàng mà bước tới". Quả bom có 2 vòng tròn màu
vàng nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Thần chết
đang đợi chờ, vỏ quả bom nóng. Định dùng lưỡi xẻng đào đất, có lúc lưỡi xẻng
chạm vào quả bom. Có lúc Định "rùng mình" vì cảm thấy tại sao mình làm
chậm thế! Hai mươi phút đã trôi qua. Tiếng còi chị Thao rúc lên. Định cẩn thận
bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi vào dây mìn. Cô khỏa đất rồi
chạy nhanh về chỗ nấp. Tiếng còi của chị Thao lại thổi lên. Quả bom nổ. Ba
tiếng nổ nữa tiếp theo. Mảnh bom xé không khí. Đất rơi lộp bộp. Bom nổ váng
óc, ngực đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở ra được. Mồ hôi thấm vào môi, cát
lạo xạo trong miệng. Nguy hiểm, căng thẳng không thể nào kể xiết. Chị Thao
vấp ngã, vết sẹo bóng lên, mảnh dù bay trên lưng, chị cười. "răng trắng", đôi
mắt mở to...". Nho bị thương. Bom nổ, hầm sập. Chị Thao và Định phải moi
đất, bế Nho lên. Máu túa ra, ngấm vào đất. Chị Thao nghẹn ngào. Định rửa vết
thương cho Nho, tiêm thuốc cho Nho, pha sữa cho Nho... Rồi chị Thao lại giục:
"Hát đi, Phương Định, mày thích bài gì nhất, hát đi!". Đó là cuộc sống chiến
đấu thường nhật của họ.
Mỗi ngày, tổ trinh sát mặt đường phá bom đến 5 lần; ngày nào ít: ba lần.
Phương Định cho biết: "Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể.
Đoạn văn tả cảnh phá bom trên cao điểm là đoạn văn xuất sắc nhất trong truyện
Những ngôi sao xa xôi. Lê Minh Khuê đã sử dụng bút pháp hiện thực nghiêm
ngặt tái hiện lại cảnh phá bom vô cùng nguy hiểm, dựng nên một tượng đài về
khí phách anh hùng lẫm liệt của tổ trinh sát mặt đường. Chị Thao, Nho và
Phương Định đã sáng ngời lên trong khói lửa bom đạn. Chiến công thầm lặng
của họ bất tử với năm tháng và lòng người. Tổ quốc và nhân dân có bao giờ 34
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
quên những nữ anh hùng Đồng Lộc, những nữ anh hùng trên con đường chiến lược Trường Sơn:
...Đất nước mình nhân hậu
Có nước trời xoa dịu vết thương đau
Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời đã nằm yên trong đất
Đêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói, lung linh...
(Khoảng trời hố bom - Lâm Thị Mỹ Dạ)
Định, cô gái Hà Nội xinh đẹp, dũng cảm trong lửa đạn, giàu yêu thương đồng
đội. Cô cũng thích làm duyên như cô thôn nữ ngày xưa soi mình xuống giếng
làng vừa mỉm cười vừa vuốt tóc; Định "thích ngắm" đôi mắt mình trong gương.
Cô tự hào về cặp mắt mình "nó dài dài, màu nâu, hay nheo lại như chói nắng".
Tâm hồn của Định rất trong sáng mộng mơ. Cô đã gửi lòng mình theo tiếng hát;
hát trong bom đạn. Định, trái tim dào dạt thương yêu. Cứ sau mỗi trận chiến đấu
ác liệt, chị Thao cất tiếng hát, Nho vừa tắm dưới suối lên đã đòi ăn kẹo. Còn
Định thì "niềm vui con trẻ nở tung ra, say sưa, tràn đầy" khi nhặt được những
hạt mưa đá trên cao điểm. Và hình bóng mẹ, cái cửa sổ, những ngôi sao to trên
bầu trời thành phố, chiếc xe chở đầy thùng kem, con đường nhựa ban đêm, cái
vòm tròn nhà hát tất cả những cái đó "xoáy mạnh như sóng" trong lòng cô gái
một thời đạn bom. Đôi mắt của Định, của Nho, của Thao, của hàng vạn cô thanh
niên xung phong trên những cao điểm, những trọng điểm của con đường chiến
lược Trường Sơn, và trái tim rực đỏ của họ, của những người con gái Việt Nam
anh hùng là những ngôi sao xa xôi mãi mãi lung linh, tỏa sáng. 35
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Truyện Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong lòng ta
hình ảnh tuyệt đẹp và những chiến công phi thường của tổ trinh sát mặt đường,
của Định, Nho, của chị Thao, của hàng ngàn, hàng vạn cô thanh niên xung
phong thời chống Mĩ. Chiến công thầm lặng của Phương Định và đồng đội là
bài ca anh hùng bất tận.
Chiến tranh đã đi qua. Sau bốn thập kỉ, đọc truyện Những ngôi sao xa xôi, ta
như được sống lại những năm tháng hào hùng của đất nước. Những Phương
Định gần xa vẫn tỏa sáng hồn ta với bao ngưỡng mộ. Bài văn mẫu 8
Cô gái miền quê ra đi cứu nước
Mái tóc xanh xanh tuổi trăng tròn
Bàn tay em phá đá mở đường
Gian khó phải lùi nhường em tiến bước...
Cứ mỗi lần lời bài hát "Cô gái mở đường" do cố nhạc sĩ Xuân Giao sáng tác cất
lên là trong tâm trí tôi lại hiện lên hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong
trong truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" (1971) của nhà văn Lê Minh Khuê.
Dưới cái nhìn chân thực, sắc lạnh về hiện thực khốc liệt của chiến tranh, Lê
Minh Khuê đã gây nhiều ám ảnh trong lòng người đọc về hoàn cảnh sống và
chiến đấu của những cô gái thanh niên xung phong làm công tác phá bom trên
tuyến đường Trường Sơn vào những năm tháng kháng Mĩ ác liệt của lịch sử dân
tộc. Trong ba nhân vật Thao, Nho, Phương Định, nhân vật gây ấn tượng đậm
nét trong tôi nhất là Phương Định. Đó là một cô gái trẻ trung, năng động, giàu
mộng ước, tình cảm và luôn dũng cảm, mạnh mẽ, lạc quan trong cuộc sống và chiến đấu. 36
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Nhân vật Phương Định có một vai trò quan trọng trong câu chuyện. Cô là một
trong ba thành viên của tổ trinh sát mặt đường, là nhân vật chính và là nhân vật
xưng "tôi" đứng ra kể lại toàn bộ câu chuyện. Vì thế, câu chuyện hiện lên một
cách chân thực, khách quan, đồng thời làm cho mạch chuyện phát triển tự nhiên
dưới lăng kính cảm xúc của nhân vật chính – người trực tiếp tham gia câu
chuyện. Cho nên, thế giới nội tâm của các nhân vật nói chung và của nhân vật
Phương Định nói riêng hiện lên một cách sinh động, phong phú, đầy nữ tính.
Đây cũng là điều làm nên sự thành công trong nghệ thuật trần thuật và miêu tả
tâm lí nhân vật của thiên truyện ngắn này.
Trước hết, Phương Định hiện lên là một cô gái có vẻ đẹp hài hòa cả về hình
thức bên ngoài và tâm hồn bên trong. Cũng như biết bao các cô gái mới lớn,
Phương Định rất nhạy cảm và luôn quan tâm tới vẻ đẹp hình thức của mình. Cô
tự nhận xét, đánh giá về bản thân: "Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm
tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu
hãnh như đài hoa loa kèn...". Đặc biệt cô luôn thích ngắm mình trong gương,
nhất là ngắm đôi mắt. "Nó dài, màu nâu, hay nheo lại như chói nắng" và được
các anh lái xe khen "Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!. Đó là vẻ đẹp đầy nữ tính,
mang chiều sâu tâm hồn của một cô gái trẻ. Thậm chí cô còn luôn cảm thấy vui
sướng và tự hào vì biết mình được nhiều anh lính để mắt tới, muốn bắt chuyện,
làm quen, tán tỉnh nhưng cô chưa dành tình cảm đặc biệt sâu đậm cho một ai
hết. Tuy rất nhạy cảm nhưng cô thường tỏ ra kín đáo trước mắt mọi người, ít
biểu lộ ra bên ngoài, khiến mọi người tưởng cô rất kiêu kì: "Khi bọn con gái
xúm nhau đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy , tôi thường đứng ra xa,
khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt. Nhưng chẳng qua
tôi điệu thế thôi. Thực tình trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông
minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao
trên mũ"... Quả là một cô gái có cá tính, phong cách riêng, duyên dáng, điệu đà, kín đáo!. 37
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Chưa dừng lại ở đó, để làm nổi bật lên Chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời
kháng Mĩ, Lê Minh Khuê đã khắc họa lên phẩm chất dũng cảm, mạnh mẽ, can
trường trong cuộc chiến đấu của nhân vật Phương Định. Nghe theo tiếng gọi
thiêng liêng của tổ quốc, cô đã vác ba lô xung vào lửa đạn nơi chiến trường ác
liệt xa xôi. Cô bỏ lại sau lưng tất cả những trang sách của tuổi học trò, cuộc
sống bình yên, vô tư bên mẹ và cả những kỉ niệm ngọt ngào, trong sáng của tuổi
trăng tròn. Cuộc sống nơi chiến trường khắc nghiệt luôn phải đối diện với nhiều
thử thách, cam go, đã hình thành trong cô sự quả cảm, dũng mãnh khác thường,
không sợ hi sinh nơi hòn tên mũi đạn của kẻ thù, với công việc phá bom mở đường.
Lê Minh Khuê đã lia ống kính quay chậm chậm vào một lần phá bom của
Phương Định, tái hiện thật chân thực, tinh tế cảnh tượng kinh khủng đó. Mặc dù
đã rất nhiều lần phá bom, nhưng với Phương Định mỗi lần làm công việc này
vẫn là một thử thách với thần kinh cho đến từng cảm giác: "Tôi dùng xẻng nhỏ
đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh
thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào
da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm chậm quá. Nhanh lên
một tí ! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong
quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng." . Lời văn như dao nhọn, sắc lạnh đến
rợn người, khiến người đọc như cảm giác đang trực tiếp trải nghiệm tham gia
công việc phá bom cùng với nhân vật vậy!.
Tiếp đó là những giây phút chuẩn bị kích nổ trái bom: "Tôi cẩn thận bỏ gói
thuốc mìn xuống cái hố đã đào, châm ngòi. Dây mìn dài, cong, mềm. Tôi khỏa
đất rồi chạy lại chỗ ẩn nấp của mình...". Những giây phút đợi chờ tiếng nổ của
quả bom thật căng thẳng, "tim tôi cũng đập không rõ", thậm chí cô còn nghĩ tới
cái chết, nhưng đó là cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Cái chính lúc này là "bom
có nổ không?. Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? [...] nhưng quả 38
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
bom nổ. Một thứ tiếng kì quái, đến vang óc. Ngực tôi nhói, mắt cay xè... mùi
thuốc bom buồn nôn... Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu"...
Quả là một cuộc chiến đấu không cân sức, nguy hiểm đầy ngoạn mục nhưng cô
gái đã mạnh mẽ vượt qua. Đến đây, người đọc càng cảm nhận thấy sự tàn ác
khốc liệt của chiến tranh bao nhiêu thì lại càng cảm phục tinh thần trách nhiệm
trong công việc, lòng quả cảm vô song, sẵn sàng hi sinh vì tổ quốc, vì hòa bình
của những cô gái thanh niên xung phong phá bom mở đường đến bấy nhiêu.
Qua đó, chúng ta mới thấy hết được ý thức, trách nhiệm công dân cao độ của
những con người anh hùng xả thân vì kháng chiến, cách mạng:
"Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình
(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi tổ quốc."
Mặc dù trong thời kì kháng chiến, văn học luôn được đặt dưới sự chỉ đạo của
Đảng, coi "văn học nghệ thuật là một mặt trận, anh chị em ta là những người
chiến sĩ trên mặt trận ấy", cùng đặc điểm mang đậm khuynh hướng sử thi và
cảm hứng lãng mạn huyền ảo nhưng Lê Minh Khuê đã vượt ra những khuôn
khổ, quy định mực thước để hướng tới xây dựng những nhân vật anh hùng gần
gũi hơn với cuộc sống đời thường. Vì thế, nhân vật Phương Định, một mặt hiện
lên với tư cách là người chiến sĩ anh hùng trong chiến trận nhưng mặt khác cô
lại mang trong mình một trái tim ấm nóng tình yêu thương với một tâm hồn
trong sáng, mơ mộng, lạc quan và rất giàu tình cảm trong cuộc sống.
Cũng như hai người đồng đội trong tổ trinh sát của mình, Phương Định rất yêu
quí những người trong tổ và cả đơn vị của mình. Cô dành tình cảm và niềm cảm
phục cho các anh bộ đội, chiến sĩ có ngôi sao trên mũ; cô lo lắng cho sự an nguy
của đồng đội khi đợi mãi mà chưa thấy về; cô chăm sóc, vỗ về Nho khi Nho bị
thương như một người thân yêu ruột thịt trong gia đình: "Tôi phủi áo, căng mắt 39
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
nhìn qua khói và chạy theo chị Thao... Chị Thao vấp ngã. Tôi đỡ chị... Tôi moi
đất, bế Nho đặt lên đùi mình..". "Tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp
than. Bông băng trắng... Tôi tiêm cho Nho...". Đến đây, người đọc đã nhận ra
một Phương Định hay làm dáng, điệu đà, kiêu kì đã nhường chỗ cho một
Phương Định khác xuất hiện: năng động, nhanh nhẹn và rất chu đáo, luôn sống
hòa đồng với mọi người xung quanh. Đó là vẻ rất nhân bản trong một tâm hồn trong sáng, hiền hậu.
Tuy đã bước chân vào chiến trường ba năm, nhưng Phương Định vẫn giữ được
những nét đẹp nguyên sơ trong sở thích của chính mình. Cô hay mơ mộng và
thích hát: "Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà
hát. Lời tôi bịa lộn xộn và ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà
cười một mình". Thậm chí, sở thích âm nhạc của cô cũng rất sang, thể hiện một
con người có khiếu âm nhạc với một tâm hồn phong phú: "Tôi thích nhiều bài.
Những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích
dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca – chiu – sa của Hồng quân Liên
Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng: Về đây khi mái tóc còn xanh xanh... Đó là dân
ca Ý trữ tình giàu có, phải lấy giọng thật trầm. Thích nhiều"...Người đọc chợt
nhận ra, những bài hát mà Phương Định thích là những bài hát chứa đựng
những lí tưởng, khát vọng cao đẹp về quê hương, đất nước, về tình yêu, tuổi trẻ,
về cuộc sống hòa bình, yên ả... Điều đó, cho thấy một Phương Định giàu lí
tưởng, ước mơ, khát vọng thật cao đẹp.
Nhưng hình ảnh gây ấn tượng nhất trong lòng người đọc khi nói tới Phương
Định là cảnh tượng cô bất ngờ gặp cơn mưa đá ở cuối đoạn trích. "Tôi chạy vào,
bỏ trên bàn tay đang xòe ra của Nho mấy viên đá nhỏ. Lại chạy ra, vui thích
cuống cuồng". Để rồi sau những niềm vui con trẻ "say sưa, tràn đầy" là những
nỗi nhớ da diết về người mẹ, cái cửa sổ ngôi nhà, những ngôi sao to trên bầu
trời thành phố, là cây, là cái vòm nhà hát hoặc bà bán kem đẩy những chiếc xe 40
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
chở đầy kem... Tất cả như vừa thực, vừa hư, cứ xoáy sâu vào trong tâm trí của
Phương Định. Và tất cả điều đó đã trở thành hành trang trong tâm hồn, giúp cô
có thể vượt qua sự tàn khốc của hiện thực chiến tranh, đốt lên trong lòng cô gái
Phương Định niềm tin yêu cuộc sống. Đó là những nét đẹp tâm hồn đầy nhân
bản đáng quí, đáng trân trọng.
Từ hình tượng nhân vật Phương Định, người đọc thấy được tài năng miêu tả
khắc họa sinh động, chân thực tâm lí nhân vật của Lê Minh Khuê. Tuy vẫn nằm
trong những đặc điểm, khuynh hướng chung của văn học cách mạng 1954-1975
nhưng nhờ biết đào sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật mà truyện của Lê
Minh Khuê nói chung và hình tượng nhân vật Phương Định trong "Những ngôi
sao xa xôi" nói riêng vẫn tạo được sự hấp dẫn, độc đáo đến lạ thường.
Tóm lại, qua hình tượng nhân vật Phương Định, người đọc thấy được những nét
đẹp đẽ, duyên dáng, đáng yêu của Phương Định trong câu chuyện. Đồng thời ta
cũng thấy được những nét đẹp chung về tâm hồn và phẩm chất anh hùng của thế
hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Ta đọc ở đây
một tinh thần, trách nhiệm của những người con anh hùng dân tộc thật mạnh mẽ, hào hùng:
Xẻ dọc trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai. Bài văn mẫu 9
Những ngôi sao xa xôi viết về những thanh niên xung phong trên tuyến đường
Trường Sơn trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Tác phẩm
xây dựng thành công ba nhân vật Nho, Thao, Phương Định, mỗi người có
những nét tính cách riêng nhưng ở họ đều tựu chung vẻ đẹp của tinh thần anh 41
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
dũng, quả cảm, tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Nổi bật nhất chính là
Phương Định, cô gái đại diện cho vẻ đẹp của thời đại lúc bấy giờ.
Phương Định là con gái Hà Nội xung phong vào chiến trường khói bom lửa đạn
dù tuổi đời còn trẻ. Cô bỏ lại Hà Nội thân thương có cha mẹ, có bạn bè để thực
hiện nhiệm vụ lớn hơn, đó là nhiệm vụ cứu nước. Cô có tuổi thơ êm đềm, hồn
nhiên bên gia đình trước khi chiến tranh xảy ra. Những kỉ niệm ngọt ngào, sâu
lắng ấy chính là liều thuốc tinh thần đắc lực làm dịu mát, động viên tâm hồn cô
sau những giờ phút khốc liệt ở chiến trường.
Về ngoại hình, cô tự nhận xét mình “là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương
đối mềm và một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các
anh lái xe bảo: “cô có cái nhìn sao mà xa xăm”, chính vì đôi mắt ấy nên Phương
Định thích ngắm mình trong gương để chiêm ngưỡng đôi mắt dài dài, màu nâu
và rất hay nheo lại như đang chói nắng. Trong tác phẩm chỉ duy nhất Phương
Định được miêu tả về đôi mắt, bởi đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, thể hiện con
người tính cách của mỗi cá nhân. Miêu tả đôi mắt Phương Định tác giả cho thấy
đó là một tâm hồn đầy tinh tế, nhạy cảm, nữ tính mà cũng hết sức kiên cường.
Đằng sau vẻ ngoài ấy lại là một người con gái có trách nhiệm cao trong công
việc và tinh thần dũng cảm, kiên cường. Phá bom là việc đặc biệt nguy hiểm,
thường xuyên phải đối mặt với cái chết, ngày phá bom đến năm lần, ngày nào ít
thì ba lần. Nhưng mỗi khi có mệnh lệnh là cô lên đường, quyết tâm hoàn thành
nhiệm vụ, giúp những đoàn xe được lưu thông an toàn. Lúc nhận lệnh phá bom,
Phương Định dõng dạc nhận “Tôi một quả trên đồi”. Cô tuân thủ mệnh lệnh một
cách bình thản, coi đó là chuyện bình thường, đó là công việc hàng ngày. Trong
quá trình phá bom có đôi khi cô nghĩ về cái chết, nhưng nó chỉ là ý nghĩ thoảng
qua, còn điều cô quan tâm nhất là làm thế nào để bom nổ. Khi thực hiện nhiệm
vụ phá bom ban đầu cô rất căng thẳng, hồi hộp “thần kinh căng như chão”
nhưng khi cảm thấy ánh mắt của các chiến sĩ đang dõi theo, động viên, khích lệ 42
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
cô không đi khom lưng mà đàng hoàng bước đến . Chính lòng tự trọng ấy đã
khuyến kích cô, giúp cô chiến thắng. Để rồi sau đó cô thực hiện từng thao tác
phá bom thuần thục, chạy đua với thời gian để vượt qua cái chết. Và giây phút
chờ đợi đã qua “Thật may bom đã nổ. Thắng rồi”. Phương Định đã hoàn thành
công việc. Đây quả là một cuộc đấu trí gan góc, kiên cường. Từ đó cho ta thấy
tinh thần, ý chí và lòng dũng cảm của người con gái nhỏ bé, bình dị nhưng
không bao giờ chịu khuất phục.
Không chỉ vậy, cô còn có tinh thần đồng đội sâu sắc. Cô yêu thương những
người đồng đội của mình bằng cả trái tim, bằng sự quan tâm rất đỗi chân thành.
Khi chị Thao và Nho đi trinh sát chưa về cô vô cùng lo lắng, “sốt ruột tôi chạy
ra ngoài một tí” “tôi lo”. Trực điện thoại cô cảm thấy “Thời gian bắt đầu căng
lên. Trí não tôi cũng không thua. Những gì đã qua, những gì sắp tới … không
đáng kể nữa. Có gì lí thú đâu, nếu các bạn tôi không quay về?” cũng chính vì
thế khi nhận được điện thoại từ đại đội trưởng cô gắt gỏng trả lời: “trinh sát
chưa về”. Lúc Nho gỡ bom bị thương, Phương Định đã vô cùng lo lắng, nhưng
cô lại hết sức bình tĩnh moi đất kéo Nho lên, rồi lau rửa vết thương, chăm sóc
chu đáo, tận tình cho cô em gái nhỏ. Chính tinh thần đồng đội khăng khít ấy đã
gắn bó họ lại với nhau, chăm sóc, yêu thương và che chở cho nhau trong những
năm tháng khốc liệt của chiến tranh.
Sau vẻ gan dạ, kiên trường ở Phương Định còn hiện lên là một cô gái có tâm
hồn trong sáng, nhạy cảm, đáng yêu. Cô là người rất nhạy cảm, mang những nét
đặc trưng của con gái. Cô quan tâm đến vẻ ngoài của mình, luôn tự hào về nó,
được mọi người chú ý nhưng Phương Định không tỏ ra vồn vã mà luôn kín đáo,
kiêu kì. Cô thường khoanh tay trước ngực, đứng ra xa và nhìn đi nơi khác. Thực
ra đấy là một cách làm duyên rất nữ tính. Có lẽ đây chính là nét đẹp của những
người con gái Hà Thành, luôn tự ý thức được vẻ đẹp của bản thân và trân trọng
vẻ đẹp ấy của mình. Sự hồn nhiên yêu đời của cô được thể hiện qua những lần 43
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
cô hát và những bài cô tự bịa trong lúc rảnh rỗi. Vẻ đẹp của sự hồn nhiên còn
được biểu lộ rõ trong lần bất chợt gặp cơn mưa đá ở chiến trường. Dưới cơn
mưa bất chợt cô bất ngờ, cuống cuồng tận hưởng, bỏ lại cái dữ dội của bom đạn,
cái khắc nghiệt của chiến trường. Ở người con gái ấy vẫn có sự hồn nhiên, lạc
quan. Đây chính là giây phút thư giãn, giúp cô lấy lại tinh thần sau những giờ
chiến đấu căng thẳng. Cơn mưa đá dễ đến dễ đi nhưng đã gợi khợi cho cô về
những kỉ niệm tuổi thơ nơi ấy có gia đình, bè bạn. Tất cả đã trở thành hành
trang tinh thần, tiếp cho cô sức mạnh chiến đấu.
Tác phẩm được trần thuật ở ngôi thứ nhất, người kể là Phương Định, việc lựa
chọn ngôi kể phù hợp đã tạo nên thành công của tác phẩm. Ngôi kể thứ nhất tạo
điều kiện để tác giả biểu hiện thế giới nội tâm và những suy nghĩ, cảm xúc của
nhân vật, cũng như khắc họa được sự hồn nhiên, lạc quan giàu tình cảm của cô
trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. Từ đó làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của
những con người trong chiến tranh. Tạo điểm nhìn thích hợp để miêu tả sinh
động và rõ nét hiện thực của cuộc chiến đấu. Không những vậy nó còn tạo ra độ
tin cậy lớn cho người đọc về tính chân thực của câu chuyện vì người kể cũng là
người tham gia, chứng kiến câu chuyện. Lời kể với nhịp điệu linh hoạt, khi
dùng câu văn ngắn, nhịp nhanh phù hợp với không khí căng thẳng, khẩn trương
ở chiến trường, lúc lại chậm rãi khi nhớ những kỉ niệm thời niên thiếu, vô tư.
Gấp lại trang sách người đọc càng khâm phục hơn nữa vẻ đẹp phẩm chất của
Phương Định: kiên cường, anh hùng, dũng cảm, mà cũng rất đỗi mơ mộng, tinh
tế. Cô là đại diện tiêu biểu cho thế hệ thanh niên Việt Nam trong thời kì kháng
chiến chống Mỹ. Chính những con người ấy đã đem hết tuổi xuân, sức trẻ để
cống hiến, bảo vệ tổ quốc. Bài văn mẫu 10 44
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Kháng chiến chống Mĩ là thời đại đau thương, mất mát mà cũng đầy anh hùng,
vĩ đại của dân tộc ta, đó cũng là thời đại của những thanh niên xung phong trẻ
tuổi, lãng mạn, lên đường nhập ngũ vì tương lai đất nước:
“Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”
Sáng tác về họ, ta không thể nhắc đến Những ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê
Minh Khuê, với cô thanh niên xung phong Phương Định. Cô gái Hà Thành xinh
đẹp, mơ mộng nhưng ẩn sau đó còn là sự kiên cường, dũng cảm. Trước khi lên
đường nhập ngũ Phương Định có một tuổi thơ êm đềm bên gia đình mình tại Hà
Nội. Phương Định là cô gái mang vẻ đẹp điển hình của người con gái Hà Nội,
hai bím tóc dày và dài, tương đối mềm, chiếc cổ cô cao, kiêu hãnh như một
chiếc đài hoa loa kèn. Và đặc biệt là đôi mắt xa xăm đầy mộng mơ, trong đó ẩn
chứa một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm. Cô gái Hà thành đầy mơ mộng, lãng mạn
ấy đã dũng cảm lên đường, bỏ lại con phố nhỏ yên tĩnh, tạm biệt cha mẹ vì đất
nước thống nhất. Những kỉ niệm tuổi thơ êm đềm đó như một liều thuốc tinh
thần, tiếp thêm niềm tin và sức mạnh, giúp Phương Định vượt qua mọi khó khăn trong chiến đấu.
Cô gái ấy khi vào chiến trường Trường Sơn khói bom lửa đạn không còn thấy
cái mềm yếu của vẻ bề ngoài mà thay vào đó là một người con gái với những
phẩm chất của một người anh hùng. Phương Định có tinh thần trách nhiệm cao
với công việc. Công việc của cô đặc biệt nguy hiểm, thường xuyên phải đối mặt
với cái chết: Một ngày phải phá bom 5,7 lần, ngày nào ít 3 lần. Nhưng khi có
lệnh là cô lên đường, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ phá bom, mở đường cho
những đoàn xe về đích an toàn.
Không chỉ vậy, cô còn hết sức gan dạ, dũng cảm, nó được thể hiện rõ nhất trong
một lần Phương Định phá bom. Mặc dù đã quen thuộc với công việc này, nhưng 45
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
lần nào tới gần quả bom cô cũng thấy hồi hộp, căng thẳng “thần kinh căng như
chão”. Bởi khung cảnh ẩn chứa sự nguy hiểm “im lặng đến phát sợ”, cây xơ
xác, đất nóng, khói đen vật vờ, không khí ngột ngạt báo hiệu điềm chẳng lành,
sự sống trở nên mong manh. Ở bên cạnh quả bom, kề sát với cái chết im lìm, bất
ngờ cảm giác của cô trở nên sắc nhọn để bình tĩnh, quyết đoán thực hiện các
thao tác phá bom một cách nhanh chóng. Nhưng ngay sau đó cô đã nhận định
“Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Suy nghĩ ấy đã cho ta thấy sự
can đảm, bản lĩnh, dũng cảm của Phương Định khi đối mặt với cái chết. Để sau
đó cô chạy đua với thời gian thực hiện chính xác từng thao tác phá bom. Lúc
này Phương Định nghĩ về cái chết nhưng nó chỉ là một khái niệm mờ nhạt. Bởi
trong tâm trí cô chỉ băn khoăn một câu hỏi duy nhất: “Liệu bom có nổ không?
Nếu không thì làm thế nào để châm lần thứ hai. Rõ ràng với những suy nghĩ ấy,
hình ảnh Phương Định hiện lên không chỉ là một người dũng cảm, gan dạ mà
còn là một người có tinh thần trách nhiệm cao.
Không chỉ vậy, cô còn có tinh thần đồng đội sâu sắc. Những người lính lái xe
Trường Sơn trao truyền sức mạnh cho nhau bằng nồi cơm giữa rừng, cái bắt tay
vội vã qua ô cửa kính vỡ: “Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới/ Bắt tay nhau qua
cửa kính vỡ rồi” “Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời/ Chung bát đĩa nghĩa là gia
đình đấy” (Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật). Thì Phương
Định lại có những cách rất riêng thể hiện sự gắn bó với các đồng đội. Trong khi
chị Thao và Nho đi trinh sát chưa về Phương Định đã rất lo lắng. Lúc trực điện
thoại cô cảm thấy “những gì đã qua, những gì sắp tới không còn đáng kể gì nữa,
có gì lí thú đâu nếu các bạn tôi không về”. Phải chăng vì thế mà cô đã gắt với
trung đội trưởng khi anh hỏi han tình hình. Nho bị thương Phương Định chăm
sóc rất chu đáo, tận tình. Cô rửa vết thương, băng bó, pha sữa cho Nho. Trước
nỗi đau của đồng đội cô không còn tâm trí để hát và đâm cáu với chị Thao dù
hiểu những tình cảm chị giành cho Nho. 46
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Đằng sau vẻ đẹp anh dũng, kiên cường là hình ảnh của một cô gái hết sức mơ
mộng, nữa tính, đầy nhạy cảm. Bắt gặp cơn mưa giữa rừng, cô cuống cuồng tận
hưởng, dường như âm thanh của chiến tranh, không gian đầy mùi bom đạn
không thể cản niềm vui thích của cô trước trận mưa rào. Đây là phút giây thư
giãn làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh sống chiến đấu vô cùng khốc liệt.
Cơn mưa đá dù tạnh rất nhanh nhưng đã đánh thức những kỉ niệm tuổi ấu thơ
nơi phố phường Hà Nội. Nơi ấy có mẹ, có những em nhỏ tung tăng đá bóng. Tất
cả đã trở thành hành trang tinh thần, tiếp cho cô thêm sức mạnh chiến đấu. Đặc
biệt, ngòi bút của Lê Minh Khuê trong đoạn văn này trở nên giàu chất thơ hơn
khi khắc họa những khoảng lặng trong tâm hồn Phương Định. Nếu khi cơn mưa
đến niềm vui con trẻ trong cô mở tung ra thì khi mưa tạnh Phương Định lại thẫn
thờ tiếc nuối không nói nổi cùng với đó là nỗi nhớ da diết về một quá khứ êm
đềm, bình yên. Từ đó ta thấy được một tâm hồn nhạy cảm, trong sáng, dễ vui dễ buồn.
Qua nhân vật Phương Định, người đọc không chỉ thấy sự tỏa sáng của phẩm
chất anh hùng mà còn hình dung được thế giới nội tâm phong phú của cô. Ngòi
bút Lê Minh Khuê miêu tả nội tâm nhân vật chân thực, sống động. Phương
Định là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ. Bài văn mẫu 11
"Cạnh giếng nước có bom từ trường
Em không rửa ngủ ngày chân lấm
Ngày em phá nhiều bom nổ chậm
Ðêm nằm mơ nói mớ vang nhà
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa 47
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Thương em, thương em, thương em biết mấy..."
Có lẽ đề tài về người lính chiến sĩ là một đề tài quen thuộc trong văn học nước
nhà qua hai cuộc kháng chiến ngoan cường của dân tộc. Đó là hình ảnh người
lính chân chất,thật thà với tình đồng đội thắm thiết trong Đồng chí của Chính
Hữu. Đó là hình ảnh những người lính lái xe hiên ngang bản lĩnh và đầy lạc
quan giữa bom đạn trong Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến
Duật. Đó là những mảnh đời người chiến sĩ đầy đau thương và xót xa trong Nỗi
buồn chiến tranh của Bảo Ninh hay Người sót lại của rừng cười. Tất cả đã làm
nên một bức tranh văn học chiến tranh đầy đau thương nhưng cũng tràn trề sự
sống, niềm hi vọng và cả những vẻ đẹp rất đỗi thân thuộc và gần gũi của người
lính nơi chiến trận. Trong những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê, hình ảnh
những cô gái thành niên xung phong hiện lên thật đẹp đẽ như những ngôi sao
xa, toả sáng giữa cuộc sống gian khổ và ác liệt. Phương Định là nhân vật tiêu
biểu và để lại trong em nhiều ấn tượng khó phai.
Phương Định- một cô gái trẻ, người con của thủ đô Hà Nội, từ khi rời ghế nhà
trường cô chọn cho mình một hành trình mới của cuộc đời nơi chiến trận. Cô tự
thấy là một cô gái khá, "Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là
một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như
đài hoa loa kèn", và Định cũng được mọi người nhận xét là có cái nhìn sao mà
xa xăm. Cũng chính bởi vậy mà cô được nhiều anh lái xe và pháo thủ để ý, khi
hỏi thăm, khi lại viết những dòng thư dài gửi Định.Cũng như bao cô gái khác,
Định có tuổi trẻ với những khung trời riêng, niềm đam mê riêng của mình, cô
yêu ca nhạc và mê hát."Tôi thích nhiều bài. Những bài hành khúc bộ đội hay
trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng.
Thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng: "Về đây
khi mái tóc còn xanh xanh. Đó là dân ca Ý trữ tình, giàu có, phải lấy giọng thật 48
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
trầm." Đó là một tâm hồn rất đỗi lạc quan,hồn nhiên, cô luôn tìm thấy vẻ
đẹp,niềm tin trong cuộc sống và công việc của mình.
Trong công việc, Phương Định là một chiến sĩ đầy trách nhiệm. Cô ngoan
cường, dũng cảm trong việc thực hiện những nhiệm vụ được phân công. Là một
trong những thành viên của "tổ trinh sát mặt đường" làm nhiệm vụ trên tuyến
đường Trường Sơn huyết mạch. Cô để ý đến từng chi tiết, biết chịu khó lắng
nghe và nắm bắt tình hình tốt.Không khí phá bom rất căng thẳng, từng cảm giác
của Định khi nghĩ về các anh cao xạ ở trên kia theo dõi từng động tác của mình
đã khiến cô giữ vững lòng tự trọng, không đi khom mà đi thẳng, dũng cảm đến
gần quả bom. Khi phá bom, Định tỏ ra rất thành thạo và hết mực dũng cảm, khi
đến gần quả bom hay những lúc chờ đợi quả bom nổ là những giây phút căng
thẳng và hồi hộp nhất. "Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn.
những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả
bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và
bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một
dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung
nóng". Dường như, cô gái bé nhỏ Phương Định mang trong mình trọng trách to
lớn, ý thức trách nhiệm luôn thường trực trong tâm trí của cô.
Hồn nhiên trong cuộc sống đời thường, dũng cảm trong công việc, còn với đồng
đội, Định hết mực quan tâm và thân thiết,coi họ là những người thân trong một
gia đình. Chị Thao, em Nho luôn được Định cảm nhận tinh tế bằng những cách
nhìn đầy trân trọng và rất đỗi tự hào. Nho như một que kem nõn nà, chị Thao thì
rất chu đáo, chị thích thêu thùa và ưa may vá, thích chép lời bài hát vào cuốn sổ
nhỏ,Định quan tâm đến Nho khi em bị thương, Thao cũng rất ân cần và tỉ mỉ, lo
lắng cho Nho.Nho là cô gái dịu dàng nhưng cũng đầy gai góc trong công việc.
Chị Thao cũng đầy khát khao của tuổi trẻ nhưng ít mơ mộng và là cô gái từng
trải so với Nho và Định. Ở họ là tình đồng đội gắn kết, tình chị em bình dị và 49
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
thương yêu, là tình đồng chí son sắt cùng mục đích, lí tưởng. Cô yêu tất cả
những người đồng nghiệp của mình, đặc biệt là những người chiến sĩ mang
quân phục, với Định, những người đẹp nhất, thông minh và can đảm nhất là
những người đội ngôi sao trên mũ.
Công việc đầy nguy hiểm trên chiến trường ác liệt, nơi mà sự sống và cái chết là
ranh giới mong manh. Những cô gái thanh niên xung phong như Phương Định
hiện lên rất đỗi lạ thường. Đó là vẻ đẹp tâm hồn của những cô gái dành thanh
xuân, tuổi trẻ của mình để cống hiến cho Tổ quốc. Giữa thiên nhiên núi rừng và
cả khoảng cách xa xôi, chắc hẳn ở những cô gái như Định sẽ không nguôi nỗi
nhớ nhà. Và những lúc như thế, Định lại nghĩ về gia đình, nghĩ về Hà Nội thân
yêu với những con đường nhựa lấp lánh ánh đèn, quảng trường lung linh ánh
điện, vườn hoa trong công viên , hay tiếng rao đêm thân thuộc của những người
bán hàng rong,... tất cả dường như rất đỗi thân thương trong tâm hồn Phương Định.
Thông qua nhân vật Phương Định, tác giả đã khơi dậy trong em niềm tự hào về
những người lính cách mạng. Họ hi sinh một cách thầm lặng cho đất nước, cống
hiến cho dân tộc. Định tuy là một cô gái trẻ nhưng đầy bản lĩnh. Chính sự dũng
cảm và trách nhiệm nơi Định đã thôi thúc trong lòng tuổi trẻ chúng em ý thức
trách nhiệm với quê hương, với gia đình và bản thân; truyền cho chúng em sự
lạc quan, vui tươi, hồn nhiên trong cuộc sống và công việc. Bài văn mẫu 12
Lê Minh Khuê( 1949) quê ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa là cây bút chuyên về viết
truyện ngắn. Trong chiến tranh các tác phẩm của chị hầu hết viết về cuộc sống
chiến đấu của tuổi trẻ trên tuyến đường Trường Sơn. Tiêu biểu là “Những ngôi
sao xa xôi”, tác phẩm ra đời năm 1971 khi cuộc kháng chiến chống Mỹ của
quân và dân ta đang diễn ra ác liệt. Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng hồn 50
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
nhiên thơ mộng, tinh thần chiến đấu dũng cảm của tổ trinh sát mặt đường, Nho,
Phương Định và chị Thao, nhưng có lẽ gây ấn tượng, lòng mến phục nhất với
độc giả là Phương Định.
Trước hết, chuyện xoay quanh nhân vật chính là Phương Định – cô gái Hà Nội
lãng mạn và mơ mộng xung phong vào chiến trường, cô sống cùng đồng đội là
chị Thao, Nho trên cao điểm giữa vùng trọng điểm ở Trường Sơn, họ sống trong
một cái hang, công việc của họ là đo khối lượng đất đá san lấp mặt đường đánh
dấu những quả bom chưa nổ thì phá bom. Công việc vất vả là nguy hiểm phải
đổi mặt với thần chết từng phút, từng giờ, nhiệm vụ quan trọn đầy gian khổ hi
sinh của họ đã phần nào thể hiện hiện thực của cuộc chiến tranh gian khổ và ác
nghiệt, cũng từ đó, ta thấy sáng ngời tinh thần yêu nước đầy quả cảm của các cô gái thanh niên xung phong.
Đối với Phương Định ấn tượng đầu tiên về cô là vẻ đẹp bề ngoài đáng yêu trẻ
trung, xinh xắn và đầy sức sống, chẳng phải ngẫu nhiên mà các anh pháo thủ và
lái xe lại hay hỏi thăm cô hay” viết những thư đường dài gửi đường dây”, "dù
có thể chào hỏi hằng ngày”, Phương Định cảm nhận được điều đó cô thấy vui
và tự hào, nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô thích ngắm mình trong
gương và làm điệu hoặc kiêu kỳ một cách đáng yêu khi thấy đồng đội của mình
tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó. Phương Định vừa bước qua tuổi
học trò hồn nhiên vô tư, cô mang theo vào chiến trường đầy ác liệt cả những nét
đáng yêu của một cô gái mới lớn, mang theo cả một tâm hồn mơ mộng hồn
nhiên yêu đời, cô mê hát, sống trong cảnh ác liệt của chiến tranh cô vẫn không
bỏ đi sở thích của mình” cô thích quan họ Bắc Ninh, dân ca trữ tình, đặc biệt là
bài "Ca - chiu - sa” của hồng quân Liên Xô, tiếng hát ấy đã át tiếng bom để
động viên đồng đội cũng chính là động viên chính bản thân mình đồng thời cô
gửi vào tiếng hát nỗi khát khao tuổi trẻ của người chiến sĩ mong được trở vê quê
hương yêu dấu được gặp lại những người thân yêu sau bao năm chờ đợi. 51
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Phương Định luôn sống với những kỉ niệm của thiếu nữ vô tư, chỉ gặp một trận
mưa đá ở cô lập tức toát lên niềm vui con trẻ. Cô nhặt những viên mưa đá rồi
bâng khuâng ngơ ngác khi thấy nó tan biến bất ngờ, cũng nhanh như khi nó ập
đến, cô nhớ đến tuổi thơ của mình, những kỉ niệm đó làm dịu mát tâm hồn cô
trong hoàn cảnh khốc liệt trong cái không khí ”nóng bỏng” của chiến tranh.
Cũng như bao cô gái thanh niên xung phong khác, ở Phương Định nổi bật tinh
thần gan dạ, dũng cảm, thái độ bình tĩnh vượt lên mọi nguy hiểm. Điều đó được
thể hiện cụ thể qua một lần phá bom trên cao điểm. Sau những đợt thả bom của
giặc, cô cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi còn có nhiều
quả bom chưa nổ, không gian lúc đó vắng lặng đến đáng sợ nhưng cô không hề
sợ hãi và có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy cô cảm thấy
yên tâm hơn, cô quyết định không đi khom bởi, đây là cảm giác vừa thể hiện
lòng tự trọng, vừa thể hiện ý chí mạnh mẽ, cô dũng cảm vượt qua mọi nguy
hiểm, khi phá bom ”dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom” lưỡi xẻng thỉnh
thoảng lại chạm vào quả bom, một tiếng động sắc đến gai người vang lên cứa
vào da thịt "tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình là quá chậm, nhanh lên một
tí vỏ quả bom nóng, một dấu hiệu chẳng lành” có thể nói cách miêu tả của tác
giả thật tài tình khiến cho người đọc cảm thấy rùng mình như Phương Định
càng cảm thấy rõ hơn sự bình tĩnh gan dạ của cô.
Những khi đối mặt với quả bom cô cũng có nghĩ đến cái chết ”nhưng một cái
chết mờ nhạt không cụ thể”, đó chỉ là một ý nghĩ thoáng qua mà với cô cái
chính lúc này là ”liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? không thì làm cách
nào để châm mìn lần thứ hai, có nghĩa là trong suy nghĩ của cô lúc nào cô cũng
luôn cô gắng hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc dù có phải hi sinh. Chính
sự gan dạ, dũng cảm, tinh thần trách nhiệm cao đã giúp Phương Định thực hiện
tốt công việc của mình. 52
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Ngoài sự dũng cảm trong công việc Phương Định còn cho ta thấy toát lên tình
cảm đồng đội, đồng chí nồng ấm, gắn bó, cô luôn yêu thương trìu mến đồng đội,
lo lắng cho chị Thao lên cao điểm chưa về đến nỗi ”nói như gắt vào máy” khi
đại đội trưởng hỏi tình hình, rồi khi Nho bị thương cô chăm sóc tận tình như
một cô ý tá, sự chăm sóc tận tình của Phương Định đã làm cho Nho nhanh
chóng khỏe lại, cô dành tình cảm yêu mến của mình với những người chiến sĩ
đang trực tiếp chiến đấu, tình đồng đội thật thiêng liêng, đáng quý, nó đã tiếp
thêm sức mạnh để cô hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Nhân vật Phương Định để lại dấu ấn không phai mờ trong lòng bạn đọc là nhờ
nghệ thuật xây dựng nhân vật độc đáo của Lê Minh Khuê. Ở đây chuyện được
kể theo ngôi thứ nhất, cũng là nhân vật chính nên đã tạo điều kiện để tác giả tập
trung miêu tả thành công thế giới nội tâm của nhân vật, nó làm cho cây truyện
diễn tả một cách chân thực, tự nhiên. Ngoài ra, truyện còn hấp dẫn bạn đọc ở
việc tạo tình huống cam go căng thẳng của cuộc chiến tranh. Đặc biệt, Lê Minh
Khuê đã sử dụng rất thành công các kiểu câu ngắn, rút gọn, đặc biệt để diễn tả
không khí căng thẳng ác liệt của chiến trường. Nhưng giữa cái ác liệt ấy vẻ đẹp
của Phương Định cũng như các cô gái vẫn tỏa sáng, sức trẻ và lòng yêu nước,
khát vọng hòa bình đã tạo nên sức mạnh cho cuộc kháng chiến gian khổ và anh hùng.
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong
lòng bạn đọc hình ảnh đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trong thời
kỳ kháng chiến chống Mỹ, đặc biệt là Phương Định, một cô gái hồn nhiên, trong
sáng, mơ mộng và tinh thần chiến đấu vô cùng lạc quan dũng cảm, Phương
Định chỉ là một ngôi sao nhỏ bé nhưng sẽ luôn tỏa sáng lấp lánh trên bầu trời
cách mạng Việt Nam, cô mãi là hình ảnh đẹp tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam
trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Bài văn mẫu 13 53
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Cách nhìn và thể hiện con người thiên về tốt đẹp, trong sáng là phương hướng
chủ đạo và thống nhất là phương hướng chủ đạo và thống nhất của văn học Việt
Nam thời kì kháng chiến. Lê Minh Khuê – nhà văn nữ chuyên viết truyện ngắn
trong thời kì này – cũng không nằm ngoài phương hướng chung ấy. Điển hình
là truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” viết về những cô gái thanh niên xung
phong trên tuyến đường Trường Sơn. Truyện xoáy sâu vào nhân vật Phương
Định với lòng dũng cảm, tinh thần trách nhiệm, sự hồn nhiên, mơ mộng và tình đồng đội gắn bó.
Nói đến nhân vật Phương Định, không thể không nói đến sự hồn nhiên, mơ
mộng của cô. Như mọi cô gái trẻ khác, Phương Định nhạy cảm và quan tâm đến
hình thức của mình. Cô tự hào về bản thân và tự đánh giá: “Tôi là con gái Hà
Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối
mềm. Một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái
xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”. Dù đang ở giữa chiến trường nhưng
cô vẫn giữ được sự nữ tính rất dễ thương, rất đặc trưng của người Hà thành
trong mình. Cô biết mình được nhiều người để ý và cảm thấy vui, tự hào về điều
đó – một tâm lí rất dễ hiểu của con gái.
Tuy vậy, cô lại điệu đà, không hay thể hiện tình cảm của mình, tưởng chừng
như kiêu kì. Nhưng đừng vì thế mà ghét cô. “Thực tình trong suy nghĩ của tôi,
những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người
mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”. Vẻ đẹp của nhân vật không chỉ nằm ở
ngoại hình mà ở những suy nghĩ rất đáng yêu của cô về những con người hằng
ngày đi qua cuộc sống của cô. Phương Định chính là đóa lan rừng làm dịu đi cái
nóng bỏng của chảo lửa Trường Sơn đầy bom đạn.
Bên cạnh đó, Phương Định còn rất mơ mộng và hồn nhiên trong sở thích của
mình. “Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát.
Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười 54
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
một mình”. Phương Định hát như để gợi nhớ về những kỉ niệm cũ, về thành phố
quê hương. Hát vừa để giữ vững sự lạc quan, yêu đời, vừa để nuôi niềm hy
vọng, niềm tin chiến thắng. Cũng có thể cô chỉ hát để thỏa mãn sở thích của
mình thôi, nhưng dù là lí do gì thì tiếng hát ấy cũng đã thể hiện một cá tính rất
trẻ, rất hồn nhiên nơi cô. Trong lời hát ấy, ta lại thoáng thấy hình ảnh của nữ liệt
sĩ Đặng Thùy Trâm – một người con gái từng cảm nhận cái hay của bản nhạc
êm đềm giữa chiến trường khốc liệt.
Trên trời máy bay gầm rú, dưới đất đầy bom nổ chậm, nhưng những giai điệu
dịu dàng, trong trẻo vẫn được những cô gái ấy cất lên. “Tôi thích nhiều bài.
Những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Thích
Cachiusa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi
mái tóc còn xanh xanh…”. "Đó là dân ca Ý trữ tình, phải lấy giọng thật trầm.
Thích nhiều”. Tiếng hát ấy át đi tiếng bom, mang trong đó sức trẻ và sự yêu đời
của Phương Định. Những bài hát ấy như những mảnh ghép chứa đầy sự nhạy
cảm, hồn nhiên và dịu dàng của tâm hồn cô gái thanh niên xung phong. Trải qua
khói lửa, những bài hát ấy không chỉ là những giai điệu bình thường nữa, chúng
chính là tiếng đập từ trái tim rất vô tư, rất trẻ của Phương Định.
Sức trẻ ấy tiềm tàng mãnh liệt đến nỗi chỉ cần một trận mưa đá bất ngờ thôi
cũng đủ khiến nó bùng lên. Phương Định “chạy ra, vui thích cuống cuồng”.
Giữa chiến trường ác liệt, dù hiếm hoi vẫn có những giây phút vô tư, hồn nhiên,
những giây phút mà cái say sưa của tuổi trẻ đã đẩy lùi mưa bom bão đạn.
“Những niềm vui con trẻ của tôi lại nở tung ra, say sưa, tràn đầy”. Cơn mưa đá
bất ngờ đã cho ta thấy góc khuất trong tâm hồn nhân vật. Đó là miền ký ức thân
thương và êm đềm của Phương Định về Hà Nội với căn gác nhỏ nơi cô sống
cùng mẹ những năm tháng học sinh, về những hình ảnh rất đỗi quen thuộc của
thành phố quê hương. Những kỉ niệm ấy luôn ở trong tim Phương Định, trở
thành niềm tin, thành khát khao, thành nguồn động lực để cô vượt qua mọi khó 55
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
khăn thử thách để sống và tiếp tục chiến đấu. “Chao ôi, có thể là tất cả những
cái đó. Những cái đó ở thiệt xa… Rồi bỗng chốc, sau một cơn mưa đá, chúng
xoáy mạnh như sóng trong tâm trí tôi”. Cơn mưa đá bất ngờ kia không chỉ là
một chi tiết để bộc lộ tính cách nhân vật, nó là hiện thân của tuổi trẻ giữa chiến
trường, một tuổi trẻ vẫn luôn giữ trong tim những rung động, những khát khao
mãnh liệt nhất trong bất cứ hoàn cảnh nào. Chiến tranh có thể tước đi tất cả,
nhưng chúng không bao giờ lấy đi được niềm tin và khát vọng của Phương Định
cũng như của những người trẻ ngày đó.
Chính niềm tin và khát vọng chiến thắng ấy đã cho Phương Định sự dũng cảm
và tinh thần trách nhiệm. Cô nằm trong tổ trinh sát mặt đường tại một cao điểm
trên tuyến đường Trường Sơn. Tuy không trực tiếp chiến đấu ngoài mặt trận
nhưng công việc của cô cũng không kém phần nguy hiểm. “Còn chúng tôi thì
chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải
chuyện chơi. Thần Chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những
quả bom. Tôi bây giờ còn một vết thương chưa lành miệng ở đùi”. Nếu như có
rất nhiều người chỉ hơi bị bệnh đã muốn trốn tránh công việc thì Phương Định
vẫn kiên cường bám trụ ở chiến trường dù đã bị thương. Chính ý thức trách
nhiệm đã giữ cô ở lại trên cao điểm đầy bom đạn ấy.
Lời kể của Phương Định rất tự nhiên và bình thản, khiến người đọc tưởng như
cô chỉ đang kể chuyện đùa chứ không phải là nói về những hiểm nguy rình rập,
về thương tích và cái chết. “Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp
điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều bom chưa nổ. Có
thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa, nhưng nhất định sẽ nổ…”. Phương Định hiểu
rõ những gì mình phải đối mặt hằng ngày nhưng vẫn bất chấp tất cả để hoàn
thành nhiệm vụ. Thậm chí cô còn thấy được trong cái ác liệt của chiến trường
có một điều gì đó rất riêng, rất thú vị mà cô đã vô cùng quen thuộc. Nên biết
rằng cô là con gái Hà Nội – những cô gái mà người ta bảo rằng “liệu có xa nhà 56
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
được ba ngày?” trong khi cô “ở đây, trên cao điểm này đã ba năm”, ta lại càng
khâm phục cô. Sự khắc nghiệt của chiến trường không thể khiến người con gái
ấy gục ngã, mà còn tôi luyện cho cô một ý chí kiên cường. Chính ý chí ấy, sự
dũng cảm và tinh thần trách nhiệm ấy đã làm nên nét đẹp trong Phương Định
khiến ta càng thêm yêu, thêm quý nhân vật hơn.
Nhưng phải đến khi thấy Phương Định phá bom, ta mới hiểu rõ được lòng dũng
cảm và ý thức trách nhiệm trong cô. Dù đã quen với công việc nguy hiểm ấy
nhưng mỗi lần phá bom vẫn là một thử thách về thần kinh. “Tôi đến gần quả
bom. Cảm thấy có ánh mắt chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ
không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng
hoàng mà bước tới”. Trong không gian vắng lặng và đáng sợ, ánh mắt của đồng
đội đã giúp Phương Định trấn tĩnh lại, đồng thời sự dũng cảm của cô được kích
thích thêm bởi lòng tự trọng. Chỉ là kích thích thêm thôi, vì vốn dĩ sự gan dạ
trong cô đã trở thành một điều tự nhiên đến nỗi cô cũng không để ý. “Quen rồi.
Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái chết.
Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom
có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”. Có thể sẽ có
người cho rằng vì đã quá quen rồi nên Phương Định mới không sợ nữa. Không,
cô có sợ chứ, vì khi đứng trước cái chết, con người ai cũng sợ dù ít dù nhiều.
Nhưng Phương Định đã vượt qua được nỗi sợ ấy. Ý thức trách nhiệm đã đẩy lùi
nỗi sợ, gạt nó vào một góc để tập trung vào việc hoàn thành nhiệm vụ. Cô
không lo bản thân sẽ bị thương, mà chỉ lo khi bị thương thì cô sẽ không thể
hoàn thành nhiệm vụ. Suy nghĩ ấy mới đẹp và đáng yêu làm sao! Đối với cô, cái
chết chỉ nhẹ tựa lông hồng. Cùng một suy nghĩ ấy là người con gái trong bài thơ
“Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ: “Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của
mình thắp lên ngọn lửa / Đánh lạc hướng quân thù hứng lấy luồng bom”. Dù chỉ 57
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
là những cô gái chân yếu tay mềm nhưng trong tim họ là ngọn lửa của tình yêu
Tổ quốc, của tuổi trẻ. Chính ngọn lửa ấy đã xây dựng một Phương Định dũng
cảm và trách nhiệm, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến.
Không chỉ dừng lại ở đó, Phương Định còn vô cùng yêu thương đồng đội của
mình. Khi Nho và chị Thao đi lên cao điểm, cô ở lại trong hang vô cùng lo lắng.
“Những gì đã qua, những gì sắp tới… không đáng kể nữa. Có gì lí thú đâu, nếu
các bạn tôi không quay về?”. Đây là lần đầu tiên ta thấy người con gái ấy bứt
rứt, bồn chồn và sợ hãi đến vậy. Bởi vì đối với cô, họ không chỉ là đồng đội, mà
còn là bạn bè thân thiết, là chị em trong gia đình. Mỗi người một tính cách
nhưng sống với nhau ba năm trời, cô biết rõ từng sở thích, từng ước mơ, từng cá
tính của mỗi người. Mỗi liên kết sâu sắc và bền vững ấy tự nhiên và chân thật
đến nỗi thậm chí Phương Định còn không nhận ra chính bởi vì nó mà cô gắt
gỏng khi đại đội trưởng hỏi tình hình.
Tình đồng đội ấy làm ta nhớ đến những câu thơ của Chính Hữu trong bài “Đồng Chí”:
“Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay" 58
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Chính gian lao thử thách đã xây dựng nên những tình cảm gắn bó vô cùng bền
chặt. Khi Nho bị thương, Phương Định đã tận tình chăm sóc cho Nho, “rửa cho
Nho bằng nước đun sôi trên bếp than”, “tiêm cho Nho”, “pha sữa cho nó trong
cái ca sắt”… Phương Định hiểu đồng đội mình đến mức cảm nhận được cái đau
của Nho, cả những tình cảm đang quay cuồng trong chị Thao nữa. Một tình
đồng đội đẹp đến thế chỉ có thể đến từ những trái tim cùng hướng về một lí
tưởng cao đẹp, từ những trái tim biết yêu thương và cho đi vô điều kiện. Trái
tim chứa đầy tình đồng đội ấy là nét vẽ hoàn thiện tính cách nhân vật Phương
Định, biến cô trở thành hình tượng tiêu biểu cho tuổi trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Nhằm khắc họa rõ nét nhân vật Phương Định, tác giả đã chọn vai kể là nhân vật
chính, với cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung và đặc biệt
thành công về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật. Thông qua dòng suy nghĩ và
cảm xúc của Phương Định, tác giả đã tái hiện cuộc sống của tuổi trẻ nơi chiến
trường một cách tự nhiên và vô cùng chân thật. Cùng với nghệ thuật miêu tả
tâm lí nhân vật, cách kể này đã giúp tác giả tập trung miêu tả và bộc lộ rõ nét
thế giới nội tâm nhân vật, giúp người đọc thấu hiểu và cảm nhận được những gì
nhân vật đã trải qua. Đặc biệt, Lê Minh Khuê từng tham gia thanh niên xung
phong nên lời văn của bà rất thật, ẩn chứa một sức mạnh muốn thoát ra khỏi
trang giấy và đi vào lòng người đọc.
Ngôn ngữ trần thuật trong truyện là ngôn ngữ tự nhiên, gần với khẩu ngữ, trẻ
trung và đậm chất nữ tính. Lời kể thường dùng những câu ngắn, câu đặc biệt với
nhịp nhanh, gợi lên không khí khẩn trương của chiến trường và những khoảng
ngắt quãng bất ngờ tưởng như tiếng bom nổ đã cắt ngang dòng suy nghĩ. Nổi
bật lên tất cả những điều ấy là hình ảnh “những ngôi sao xa xôi” được chọn làm
tựa đề của truyện ngắn. “Những ngôi sao” ấy có thể là những ký ức êm đềm về
Hà Nội, về quê hương của các cô gái, những ký ức mà họ vẫn luôn mang theo 59
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
trong tim để làm động lực chiến đấu. Nhưng “những ngôi sao” ấy cũng chính là
hiện thân của những cô gái thanh niên xung phong, mà tiêu biểu là Phương
Định. Những cô gái ấy sống giữa chiến trường nhưng vẫn giữ được những nét
đẹp trong tính cách, trong tâm hồn mình. Họ, như một anh trắc thủ pháo binh
nào đó đã từng viết trong một bài thơ, “là những ngôi sao xa xôi trên cao điểm”,
những ngôi sao tỏa sáng rực rỡ với tuổi trẻ và lòng can đảm giữa lửa bom khói đạn.
Bằng chính những trải nghiệm thực tế của mình, Lê Minh Khuê đã xây dựng
nhân vật Phương Định với những nét tính cách tiêu biểu của lớp trẻ Việt Nam
thời kì ấy nói chung, và những anh chị thanh niên xung phong nói riêng: can
đảm và đầy trách nhiệm nhưng cũng tràn đầy sự hồn nhiên và ngây thơ. Họ đã
sống và chiến đấu hết mình vì độc lập tự do của Tổ quốc, cuộc sống của họ dù
có thể kết thúc bất cứ lúc nào nhưng vẫn tràn ngập sức trẻ, tràn ngập tình yêu –
“tình yêu của những con người trong khói lửa. Tình yêu độ lượng, tha thiết, vô
tư mà kẻ độc quyền có nó trong tim là những người chiến sĩ”. Đó là những
tháng ngày gian khổ nhất, nhưng trong tim, họ vẫn cảm thấy hạnh phúc. Bài văn mẫu 14
Trong cuộc kháng chiến của dân tộc chống quân xâm lược, toàn dân Việt Nam
đã đứng lên đấu tranh, trong đó những nam thanh niên thì xung phong lên
đường ra mặt trận, đấu tranh chống quân thù. Nhưng đâu chỉ có những bậc nam
nhi mới có những khát vọng cứu nước và bản lĩnh phi thường nơi chiến trận.
Trong chiến tranh thì ngay cả những cô gái chân yếu tay mềm cũng đã xung
phong lên đường làm nhiệm vụ, công việc các cô gái là những cô dân công,
chuyên làm công việc hỗ trợ cho chiến đấu. Khắc họa về hình ảnh của những cô
gái thanh niên xung phong này. Nhà văn Lê Minh Khuê đã xây dựng hình ảnh
của cô thanh niên xung phong Phương Định tuy giản dị nhưng thật đẹp, thật 60
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
sinh động, mang lại cho người đọc cái nhìn chân thực nhất về những cô gái thời kháng chiến.
Phương Định là một cô gái Hà Nội, mộng mơ và vừa mới bước vào tuổi đôi
mươi, cái tuổi đẹp nhất của đời người. Như bao cô gái trẻ khác, Phương Định
cũng rất thích làm đẹp, điệu đà, soi gương hàng tiếng đồng hồ. Giữa không gian
dữ dội của chiến tranh, hình ảnh cô thiếu nữ Phương Định thật khiến cho người
ta có thêm niềm tin, tiếp thêm nguồn sức trẻ dồi dào từ cô gái ấy. Phương Định
cũng là một cô gái trẻ xinh đẹp, dễ thương với “hai bím tóc dày, tương đối
mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài loa kèn”, và đặc biệt, theo như lời nhận
xét của anh lái xe thì Phương định còn có một vẻ đặc biệt nữa, đó là đôi mắt,
“sao mà xa xăm”. Cũng vì sự dễ thương ở ngoại hình, đáng yêu trong tính cách
mà Phương Định luôn nhận được những lời thăm hỏi của các anh pháo binh cũng như các anh lái xe.
Với tình cảm của các đồng đội nam dành cho mình, Phương Định luôn trân
trọng, bởi suy cho cùng cô cũng chỉ là một cô thiếu nữ mới lớn, vẫn có những
khát vọng tình yêu trong trái tim. Nhưng vì chưa thực sự rung động với ai nên
Phương Định cũng chỉ khéo léo từ chối tâm ý ấy của các anh. Là một cô gái
ngây thơ trong sáng nhưng Phương Định lại rất ý thức đối với việc đấu tranh
bảo vệ đất nước, cô đã tự nguyện xung phong vào chiến trường, cùng mọi người
tham gia chiến đấu. Công việc của cô cũng vô cùng gian khổ, nơi chiến trường
đầy ác liệt. Phương Định cùng hai người đồng đội của mình là Thao và Nho
ngày đêm làm công việc lấp hố bom, đảm bảo cho các chuyến xe hành quân vào giải phóng miền Nam.
Không khí dữ dội của chiến tranh, bom đạn của địch ném xuống dải Trường
Sơn nhiều như trút, công việc lấp hố bom diễn ra với cường độ thường xuyên,
liên tục, một ngày có thể ba đến năm lần đi lấp hố. Công việc này cũng không
hề đơn giản, không chỉ đòi hỏi nhiều sức lực mà các cô gái lúc nào cũng đối mặt 61
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
với hiểm nguy, bởi những quả bom dưới lòng đất ấy có thể nổ bất cứ lúc nào,
rồi khi bom chưa nổ thì cần phá bom: “…đo khối lượng đất lấp vào hố bom,
đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phải phá bom”. Và công việc này lúc nào cũng
hết sức căng thẳng, đòi hỏi phải có sự tập trung cao độ: “…thần kinh căng như
chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu chân chạy mà vấn biết rằng khắp chung
quanh có nhiều quả bom chưa nổ”.
Không khí chiến trường ác liệt, sự nguy hiểm của công việc khiến cho ranh giới
giữa sự sống giữa sự sống và cái chết hết sức mong manh, chỉ cần một sự sơ
xuất nhỏ thôi thì tính mạng của các cô gái này có thể bị đe dọa. Hiểu như vậy ta
sẽ thấy những cô gái thanh niên xung phong như Phương Định không chỉ có
lòng yêu nước mà còn có sự dũng cảm và bản lĩnh mạnh mẽ. Bởi sống trong cái
không khí dữ dội như vậy nhưng Phương Định vô cùng yêu đời, khi nhìn thấy
mưa đá thì cảm thấy rất thích thú. Phương Định còn là một cô gái có tinh thần
trách nhiệm với công việc, khi dùng xẻng để lấp đất, khi va chạm với vỏ quả
bom, tạo ra những âm thanh ghê rợn thì Phương Định tự nhủ là phải nhanh
chóng làm xong việc bởi nếu quả bom nóng lên từ bên trong hoặc nóng lên do
mặt trời thì có thể phát nổ bất cứ lúc nào.
Không chỉ có trách nhiệm cao với công việc mà Phương Định còn rất quan tâm
đến đồng đội của mình. Khi Thao và Nho lên cao điểm làm việc, Phương Định
ở nhà nhưng lòng thì nóng như lửa đốt, đó chính là sự lo lắng cho đồng đội,
nghe thấy tiếng trực thăng, tiếng súng hỗ trợ của các chiến sĩ thì sự lo lắng ấy
càng bị nâng lên cao độ, thậm chí cô còn nổi cáu với đội trưởng “Trinh sát chưa
về”. Ta có thể thấy sự quan tâm này không chỉ từ tình đồng đội mà còn bởi sự
gắn bó như chị em của những cô gái này. Trong cuộc sống gian khổ nơi rừng
núi, trong không khí dữ dội của chiến tranh, bão đạn thì tình cảm giữa những cô
gái ấy vẫn sáng lên rực rỡ, làm cho người đọc cảm thấy ấp áp. 62
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Phương Định là một cô gái hồn nhiên, yêu đời, cô mang vào chiến trường sức
trẻ, nguồn sống dạt dào nên không gian câu chuyện dù là ở nơi chiến trường đầy
khốc liệt, công việc của các cô gái này là làm bạn với bom đạn, với hiểm nguy.
Nhưng sức sống, niềm tin của Phương Định đã giúp cô vượt qua tất cả, người
đọc còn cảm nhận được ở Phương Định những phẩm chất thật đẹp, đó là tinh
thần trách nhiệm, tình đồng đội gắn bó keo sơn. Bài văn mẫu 15
Thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã trở thành
một nguồn cảm hứng lớn cho các nhà văn, nhà thơ sáng tác nên những áng thơ
văn bất hủ. Chúng ta không khó khăn để bắt gặp những hình ảnh, nhân vật dưới
lăng kính của các nhà thơ như anh chiến sĩ trong Bài thơ về tiểu đội xe không
kính, chị Út Tịch và đặc biệt là nhân vật Phương Định trong Những ngôi sao xa
xôi của nhà văn Lê Minh Khuê. Ở nhân vật này chúng ta có thể nhìn thấy được
vẻ đẹp của thế hệ thanh niên thời chống Mỹ cứu nước, gan dạ, trong sáng, dũng cảm, kiên cường.
Phương Định là một cô gái trong tiểu đội thanh niên xung phong có nhiệm vụ
lấp hố bom trên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại. Ngày đêm đối mặt với
rất nhiều lửa bụi nhưng cô gái vẫn giữ được vẻ tươi trẻ của cô gái mới lớn. Cô
luôn là người quan tâm đến hình thức của mình, cô tự đánh giá về bản thân
mình: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá.
Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn.
Còn mắt tôi thì các lái xe bảo: "Cô có cái nhìn sao mà xa xăm” vẻ đẹp trong
sáng ấy đã cuốn hút biết bao chàng trai đặc biệt là các anh pháo thủ và lái xe.
Nhưng có lẽ điều đẹp nhất ở cô gái Hà Nội là vẻ đẹp từ tận sâu trong tâm hồn
chị. Sự ngoan cường, dũng cảm của cô chính là một vẻ đẹp cuốn hút nhất, tạo
nên một cô gái thanh niên xung phong có vẻ đẹp toàn diện. 63
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Phương Định và các bạn được giao nhiệm vụ chiến đấu trên cao điểm của tuyến
đường Trường Sơn huyền thoại. Hằng ngày cô cùng các bạn phải chạy đi chạy
trên cao điểm đánh phá của địch. Sau mỗi trận bom, Phương Định cùng đồng
đội sẽ phải đo tính khối lượng đất đá bị bom đào xới, đếm những quả bom chưa
nổ và làm cho nó nổ để tránh gây nguy hiểm cho những người qua lại trên tuyến
đường này. Để làm được điều này đặc biệt với các cô gái như Phương Định thì
đây quả là một việc làm vô cùng khó khăn và phải thật dũng cảm thì mới có thể
hoàn thành công việc được. Thế nhưng cô và đồng đội ngày ngày vẫn thực hiên
nó một cách thành thạo mà không hề sợ hãi.
Đối diện với một quả bom là sự thách thức lớn đối với dây thần kinh của cô. Từ
khung cảnh vô cùng căng thẳng là cảm giác bị các anh cao xạ đang nhìn mình,
bên cạnh quả bom là gần kề với cái chết. Công việc đã tạo nên cho cô sự kiên
cường bất khuất đến lạ thường.
Giữa nơi bom đạn nguy hiểm, sự sống và cái chết gần kề nhưng cô vẫn giữ
được tâm hồn nhạy cảm. Cô rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng đội, quê
hương mình. Cô yêu những người đồng đội luôn đồng hành cùng mình. Đặc biệt
cô ngưỡng mộ những người chiến sĩ mà cô gặp hằng đêm trên trọng điểm, cô lo
lắng sốt sắng khi đồng đội của mình đi mà chưa về. Chị thấu hiểu và luôn quý
mến những người đến bạn của mình như Nho, chị Thao… Từ cách sống của
Phương Định chúng ta có thể nhận thấy nét đẹp của cô gái Hà Thành gan dạ mà dũng cảm này.
Là người thanh niên xung phong trên mặt trận trọng điểm ngày đêm đối diện
với nguy hiểm nhưng cô vẫn luôn cảm thấy yêu đời, cô yêu những làn điệu dân
ca, trữ tình, cô nhớ về Hà Nội xanh mát trong ký ức…. Tác giả đã sử dụng ngôi
kể thứ nhất xưng tôi rất chân thực và sinh động đã miêu tả hết được tâm lý nhân
vật một cách chân thực và sâu sắc nhất. 64
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Qua nhân vật Phương Định chúng ta có thể cảm nhận được vẻ đẹp của thế hệ trẻ
Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Nhân vật Phương
Định đại diện cho thế hệ trẻ của cả dân tộc trong những năm tháng hào hùng ấy.
Đã có biết bao con người lên đường làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ Quốc có những
người đã vĩnh viễn nằm lại nơi chiến trường, có những người thì trở về không
nguyên vẹn. Sống giữa lửa đạn bom rơi nhưng họ vẫn không hề lùi bước, vẫn
luôn anh dũng vì đất nước vì hòa bình dân tộc.
Tuổi thanh xuân của những con người thời đại đã tô điểm cho đất nước ta ngày
càng tươi đẹp hơn. Khép lại “Những ngôi sao xa xôi” mà lòng không thể kìm
nén được những niềm xúc động về sự anh dũng của những con người sẵn sàng
hi sinh sinh khi Tổ quốc kêu gọi. Họ đã sống và chiến đấu hết mình. Bài văn mẫu 16
Minh Khuê thuộc lớp nhà văn trẻ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống
Mỹ cứu nước. Khác với các nhà văn khác, Lê Minh Khuê đi tìm vẻ đẹp con
người trong cuộc sống và chiến đấu thầm lặng nhưng cũng không kém phần
khốc liệt. Nhà văn trân trọng tất cả những gì con người có. Cô biểu đạt nó vô
cùng tinh tế qua giọng văn nhẹ nhàng, đằm thắm, đầy nữ tính. Nhân vật Phương
Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” thể hiện sâu sắc đặc điểm ấy.
Để xây dựng thành công nhân vật Phương Định, có lẽ nhà văn đã rất am hiểu
tâm lí tuổi trẻ. Tính cách Phương định được soi chiếu nhiều, nhiều góc độ và
trong nhiều trạng thái khác nhau. Có thể nói, cô mang vẻ đẹp của lớp thanh niên
yêu nước thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đó là tinh thần nhiệt huyết, sôi
nổi, dũng cảm và sẵn sàng hi sinh vì lý tưởng cách mạng.
Trước hết, Phương Định là cô gái có tâm hồn trong sáng, trẻ trung và yêu đời.
Nổi bật ở cô là một tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, đầy mơ mộng. Đó cũng là nét
tính cách dễ thấy ở các chiến sĩ trên tuyến đường Trường Sơn. Phạm Tiến Duật 65
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
đã khắc họa hình ảnh ấy trong nhiều tác phẩm. Họ luôn sẵn trong mình một tình
yêu đất nước cao đẹp. Họ mang một tâm hồn phơi phới, nồng nhiệt trước cuộc đời.
Phương Định là cô gái trẻ người Hà Nội, từng có một thời học sinh hồn nhiên,
vô tư. Cô hay nhớ về kỷ niệm đã qua lúc còn ở hà Nội. Kỷ niệm tươi đẹp luôn
sống lại trong cô ngay giữa chiến trường ác liệt. Chỉ một cơn mưa đá vụt qua là
kỷ niệm lại thức dậy trong cô. Nó vừa là khao khát, vừa là liều thuốc tinh thần
động viên cô nơi tuyến lửa.
Cô cũng rất nhạy cảm, tỏ ra khá quan tâm đến hình thức của mình. Đó cũng là
một sở thích thường thấy ở những cô gái đang độ tuổi xuân xanh. Lúc nào cô
cũng cột hai bím tóc thật cao một cách kiêu hãnh. Cô thích ngắm mình trong
gương và dành nhiều thời gian để suy nghĩ vẩn vơ.
Biết mình được nhiều người để ý, cô thấy tự hào nhưng không vồn vã mà tỏ ra
kín đáo, tưởng chừng như kiêu kì. Cô hay mơ mộng, tìm thấy sự thú vị trong
cuộc sống. Ngay cả trong cả công việc đầy nguy hiểm cũng gây cho cô nhiều hào hứng.
Công việc phá bom của tổ là để bảo vệ con đường cho dòng xe thẳng ra tiền
tuyến. Nó còn có tác dụng xua tan đi nỗi nhàm chán nơi tuyến đầu im lặng này.
Bởi thế, khi nghe tiếng bom nổ, tiếng máy bay oanh tạc, tiếng đất đá bắn tứ
tung, tiếng súng lạch cạch đáp trả ở đâu đó, tâm hồn họ lại rộn lên niềm vui,
cảm thấy được gần hơn với đồng đội, đồng chí của mình. Cái chết như thách
thức thần kinh con người. Để rồi lúc vượt qua nó, chiến thắng nó, cô cảm thấy thú vị.
Và biểu lộ rõ nhất qua cơn mưa đá ở cuối truyện. Dưới cơn mưa đá chợt nhiên
đến, cô reo vui và nhảy lên như đứa trẻ. Cô say sưa tận hưởng cơn mưa hồn
nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom rơi đạn nổ. Sợ hãi là bản năng vốn có 66
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
của con người. Nhưng với tình yêu nước, yêu cuộc sống mãnh liệt dường như
trong cuộc chiến Phương Định đã vượt lên trên tất cả để chiến đấu và chiến thắng.
Tâm hồn tươi trẻ là tài sản quý báu của con người. Có được tâm hồn ấy ngay
giữa chiến trường ác liệt lại càng đáng trân trọng. Tâm hồn ấy, sức trẻ ấy hoàn
toàn đối lập với thực tại. Nó giúp con người vượt qua những trở ngại để vươn
lên. Nó giúp con người chiến thắng nghịch cảnh để tồn tại. Chiến tranh sẽ kéo
dài. Những hi sinh, mất mát vẫn cứ tiếp diễn. Sự sống trở nên mong manh.
Nhưng với ý chí kiên cường, họ đã vượt qua nỗi sợ hãi. Họ vẫn sống và sống
mạnh mẽ. Nhà văn Lê Minh Khuê đã tinh tế nhận ra vẻ đẹp ấy trong những con
người vốn rất thầm lặng và chìm khuất trên núi rừng Trường Sơn.
Phương Định là người dũng cảm, gan dạ, bình tĩnh, tự tin, tự trọng và có tinh
thần trách nhiệm với công việc. Điều này được khắc họa rõ nét trong lần phá
bom. Qua ngòi bút miêu tả tâm lí vô cùng cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý
nghĩ vẻ đẹp con người hiện ra. Khi thực hiện nhiệm vụ phá bom, ban đầu cô
cũng thấy căng thẳng, hồi hộp. Nhưng cảm thấy có ánh mắt của các chiến sĩ
đang dõi theo động viên, khích lệ, lòng tự trọng trong cô đã thắng cả bom đạn.
Cô không đi khom nữa mà đàng hoàng bước tới. Cô bình tĩnh, tự tin thực hiện
từng thao tác phá bom, chạy đua với thời gian để vượt qua cái chết.
Đó không phải lần đầu tiên cô làm nhiệm vụ này nhưng trước nguy hiểm ai mà
chẳng sợ hãi. Lê Minh Khuê đã rất trân trọng điều đó nên nhà văn đã miêu tả
chân thực, sinh động. Mọi cảm giác của nhân vật đã được ghi nhận không hề tô
vẽ hay lý tưởng hóa nhân vật.
Khi đối diện với cái chết, Phương Định đã tỏ ra bình tĩnh đến đáng sợ. Điều ấy
cô cũng hoàn toàn bất ngờ. Trước khi tiếp cận quả bom, cô lo lắng hết sức, vừa
sợ vừa lo sơ xuất. Nhưng khi đã tiếp cận nó rồi, trong đầu cô chỉ còn biết là làm 67
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
cho thật nhanh. Lúc này cô lại thấy hào hứng khi mình đang chạy đưa với thần
chết, thách thức thần chết. Cô nhận định rất rõ ràng: “Bây giờ chưa nổ nhưng
nhất định sẽ nổ”. Bởi thế, sự sống trở nên mong manh, thành công và thất bại
được đặt trong tình thế may rủi. Càng ngẫm nghĩ, càng thấy khâm phục hơn
những con người đã vì đất nước mà không ngại ngần hi sinh.
Ở Phương Định còn có tình đồng đội gắn bó keo sơn, thắm thiết. Đối với cô,
đồng đội chính là gia đình, là chị em ruột thịt. Khi ngồi chờ Thao và Nho đi
thăm dò tình hình bên ngoài, cô vô cùng căng thẳng với bao lí do. Cô sợ họ bị
nguy hiểm khi đi dưới mưa bom bão đạn. Đồng đội bị thương như chính cô bị
thương. Bởi thế, khi Nho bị thương ở vai, cô vô cùng lo lắng và chăm sóc Nho
chu đáo. Cô cũng biết chị Thao cũng lo lắng mặc dù Thao đã cố che dấu bằng
việc bảo cô hát. Với đại đội trưởng, cô chỉ tiếp xúc qua điện thoại nhưng biết rõ
từ cách ăn nói đến đặc điểm riêng. Cô quý trọng và cảm phục tất cả những chiến
sĩ mà mình đã gặp trên tuyến đường Trường Sơn.
Qua dòng suy tư của Phương Định, người đọc thấy sự toả sáng của phẩm chất
anh hùng của người lính. Ở cô là tinh thần dũng cảm và tấm lòng hi sinh mà còn
hình dung được thế giới nội tâm phong phú ở cô. Đó là một thế giới vô cùng bí
ẩn đến nỗi chính cô cũng lạ về điều đó. Mọi cảm xúc dường như luôn sẵn có
trong cô. Chỉ có dịp là nó bùng lên mạnh mẽ. Ý thức được điều đó, cô luôn biết
điều chỉnh mình, đưa tinh thần hướng đến những điều đẹp đẽ và hữu ích nhất
ngay lúc này để phục vụ tốt nhất cho cuộc kháng chiến.
Sự khốc liệt của chiến tranh đã tôi luyện tâm hồn vốn nhạy cảm yếu đuối thành
bản lĩnh kiên cường của người anh hùng cách mạng. Nét điệu đà, hồn nhiên,
duyên dáng của một cô gái càng tôn thêm vẻ đáng yêu của cô thanh niên xung
phong gan dạ, dũng cảm. Phương Định là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt
Nam thời chống Mỹ cứu nước. 68
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Qua nhân vật Phương Định và các cô thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê đã
có cái nhìn thật đẹp, thật lãng mạn về cuộc sống chiến tranh, về con người trong
chiến tranh. Chiến tranh là đau thương mất mát song chiến tranh không thể hủy
diệt được vẻ đẹp tâm hồn rất tươi xanh của tuổi trẻ, của con người. Chính từ
những nơi gian lao, quyết liệt ta lại thấy ngời sáng vẻ đẹp của tuổi trẻ, của chủ
nghĩa anh hùng Cách mạng Việt Nam. Bài văn mẫu 17
Nhà văn Lê Minh Khuê, một trong những nữ nhà văn có tên tuổi gắn liền với
cuộc kháng chiến chống Mỹ của đất nước. Tác phẩm đầu tay "Những ngôi sao
xa xôi" của bà là một trong những truyện hay kể về cuộc sống chiến đấu nơi
tuyến đường Trường Sơn rực lửa. Nơi đây có một cô gái thanh niên xung phong
mang trong mình biết bao phẩm chất tốt đẹp, là hình tượng đại diện cho thế hệ
trẻ Việt Nam trong thời kỳ gian khổ của dân tộc.
Phương Định là nhân vật chính cũng là nhân vật kể chuyện, cô tự giới thiệu
mình là một "cô gái khá", là người con gái Hà Thành với bím tóc dày và cái cổ
cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Trong khí thế sôi sục của chiến tranh,
Phương Định đã viết đơn xin tham gia thanh niên xung phong, tiến vào chiến
trường miền Nam. Phương Định sống và chiến đấu cùng Nho và Thao, công
việc của họ là đo hố bom, phá dỡ bom chưa nổ, đảm bảo tuyến đường Trường
Sơn luôn thông suốt. Con người trẻ tuổi này vốn đã được tiếp cận lý tưởng cách
mạng, có lòng yêu nước sâu sắc, sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ, thanh xuân của mình
vì đất nước. Cô đã tạm gác bút nghiên nơi trường học, viết đơn gia nhập đội
thanh niên xung phong, từ biệt gia đình và quê hương để bước vào nơi chiến
trường gian khổ, hiểm nguy.
Là một cô gái chân yếu tay mềm nhưng lòng dũng cảm của Phương Định vô
cùng sắt đá. Tuy phải sống và chiến đấu trong hoàn cảnh thiếu thốn, khó khăn 69
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
mọi bề nhưng cô không hề nản chí. Nơi ở là chân núi cao điểm, nơi địch thả
bom dữ dội nhưng cô và đồng đội không hề run sợ, trốn chạy. Ngược lại còn
phải chạy trên cao điểm lúc ban ngày, bom có thể cướp đi sinh mạng bất cứ lúc
nào. Tổ đội của cô vẫn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ dù đó là công việc
nguy hiểm, bom vừa rơi là phải ra đo hố, bom chưa nổ lại phải phá bom. Cô
thực hiện nhiệm vụ một cách chuẩn xác, thuần thục, không hề chùn bước trước khó khăn, nguy hiểm.
Sự khốc liệt của chiến tranh là vậy nhưng vẫn không mảy may ảnh hưởng tới
tinh thần lạc quan, yêu đời và tâm hồn trong sáng, nhạy cảm của Phương Định.
Công việc thường trực cận kề cái chết nhưng cách cô nói lại nhẹ tựa lông hồng,
sống giữa bom đạn nhưng cô lại dùng tiếng hát để giữ vững tinh thần, động viên
đồng đội cùng chính mình. Sống và chiến đấu quên mình nhưng khi rảnh rỗi cô
lại nhớ về quê hương và gia đình nơi có những kỉ niệm tuổi thơ, thời học sinh
hồn nhiên đầy mơ mộng. Phương Định trong cuộc sống cùng đồng đội luôn có
tình cảm nồng hậu, quan tâm và chăm sóc cho đồng đội một cách tận tình, chu
đáo, quan sát và thấu hiểu từng người. Quả thực tác giả đã đặt điểm nhìn rất
chuẩn xác và hợp lý, giúp bộc lộ rõ nét những vẻ đẹp trong tính cách và phẩm chất của nhân vật.
Với việc khắc họa những vẻ đẹp trong nhân vật Phương Định, nhà văn Lê Minh
Khuê đã mang đến cho người đọc những cảm nhận vô cùng mới mẻ về thế hệ
thanh niên xung phong. Nhìn vào tấm gương thế hệ trẻ đi trước, chúng ta mới
thấu hiểu sự hy sinh, đau thương, mất mát để từ đó nhắc nhở bản thân cố gắng
rèn luyện học tập nối tiếp truyền thống quý báu đó. Bài văn mẫu 18
Thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước bước vào thơ
ca đã có nhiều chân dung quen thuộc và đáng yêu, đáng cảm phục: những chiến 70
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
sĩ lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật, những
cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ,... Và Lê
Minh Khuê - một nhà văn thuộc thế hệ những tác giả bắt đầu sáng tác trong thời
kì kháng chiến chống Mĩ - cũng đóng góp một chân dung như thế cho văn học
nước nhà: cô gái Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”. Đó
là một nữ chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường.
Là một cô gái thanh niên xung phong có nhiệm vụ cùng đồng đội san lấp những
hố bom trên tuyến đường Trường Sơn lửa đạn, ngày đêm đối mặt với đất bụi,
khói bom nhưng Phương Định không hề mất đi vẻ trẻ trung, xinh đẹp của một
cô gái mới lớn. Chị là người nhạy cảm và luôn quan tâm đến hình thức của
mình. Chị tự đánh giá: "Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là
một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như
đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”,
vẻ đẹp ấy của chị đã hấp dẫn bao chàng trai “các anh pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm tôi”.
Nhưng điều đặc biệt ở Phương Định là không bị “cái nết đánh chết cái đẹp”;
ngược lại, chị đã để sự dũng cảm, ngoan cường và vẻ đẹp tâm hồn trong sáng,
giàu tình thương tôn thêm vẻ đẹp cho mình.
Phương Định cùng những người bạn của mình sống và chiến đấu trên một cao
điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Chị phải chạy
trên cao điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi trận bom, chị cùng đồng đội
phải lao ra trọng điểm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới,
đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ đặt vào cạnh nó để
phá. Đó là công việc mạo hiểm với cái chết luôn gần kề tạo áp lực khiến thần
kinh vô cùng căng thẳng. Thực hiện công việc đó, Phương Định và đồng đội
phải vô cùng bình tĩnh và họ đã thực sự bình tĩnh, ung dung một cách lạ thường. 71
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Thậm chí, với họ, công việc ấy đã trở thành bình thường: “Có ở đâu như thế này
không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần
kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng
có nhiều quả bom chưa nổ, nhưng nhất định sẽ nổ... Rồi khi xong việc, quay lại
nhìn đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang”.
Mặc dù đã quen với công việc nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thể phải
phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách tột độ với thần kinh
của Phương Định. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy căng thẳng đến cảm
giác là các anh cao xạ ở trên kia cùng đang theo dõi từng động tác cử chỉ của
mình để lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi sự tự trọng: “Tôi đến gần
quả bom... đàng hoàng mà bước tới”. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm
và bất ngờ, từng cảm giác của con người như cũng trở nên sắc nhọn hơn:
“Thỉnh thoảng lưỡi xẻng... dấu hiệu chẳng lành”.
Sống giữa nơi sự sống và cái chết tranh giành nhau từng li một như thế nhưng
Phương Định không để tâm hồn mình mòn đi. Chị rất giàu tình cảm với đồng
chí, đồng đội, quê hương và vô cùng lạc quan yêu đời.
Giống như hai người đồng đội trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến những
người đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc biệt, cô yêu mến và cảm
phục tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của
những con đường vào mặt trận. Phương Định đã lo lắng, sốt ruột khi đồng đội
lên cao điểm chưa về. Chị yêu thương và gắn bó với bạn bè nên có những nhận
xét tốt đẹp đầy thiện cảm về Nho, phát hiện ra vẻ đẹp dễ thương “nhẹ, mát như
một que kem trắng” của bạn. Chị còn hiểu và đồng cảm sâu sắc với những sở
thích và tâm trạng của chị Thao
Phương Định cũng là người con gái có một thời học sinh hồn nhiên, vô tư bên
người mẹ thân thương trong một căn buồng nhỏ nằm trên một đường phố yên 72
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
tĩnh hồi ở Hà Nội còn thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm ấy luôn sống
lại trong cô giữa chiến trường dữ dội. Nó là niềm khao khát làm dịu mát tâm
hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường.
Vào chiến trường đã ba năm, làm quen với những thử thách hiểm nguy, giáp
mặt hàng ngày với cái chết nhưng ở Phương Định không mất đi sự hồn nhiên
trong sáng và cả những mơ ước về tương lai: “Tôi thích nhiều bài hát, dân ca
quan họ dịu dàng, dân ca Ý trữ tình giàu có”.
"Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã miêu tả chân thực và sinh động
tâm lí nhân vật. Tác phẩm được kể từ ngôi thứ nhất tạo thuận lợi để tác giả miêu
tả thế giới nội tâm qua việc để nhân vật tự sự về mình.
Phương Định là cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường
Sơn những ngày kháng chiến chống Mĩ. Qua nhân vật này, chúng ta hiểu hơn
thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng ấy.
Bước chân lên đường đánh Mĩ, những chàng trai, cô gái thanh niên xung phong
tuổi đời còn rất trẻ, có những người vừa rời ghế nhà trường. Tâm hồn các anh,
các chị trong trẻo, đầy ước mơ, khao khát và đặc biệt là giàu lí tưởng. Chính
những kỉ niệm êm đẹp về gia đình như kỉ niệm về người mẹ trên căn gác nhỏ
của Phương Định hay những những kỉ niệm về bạn bè, mái trường,... là hành
trang để các anh, các chị mang vào trận chiến. Sống giữa nơi đầu tên mũi đạn
họ chiến đấu và hoàn thành nhiệm vụ một cách ngoan cường, dũng cảm. Ai bảo
không có những phút giây yếu lòng, lo lắng? Ai bảo tâm hồn họ là thép là đá?
Không. Con tim họ cũng biết run lên khi tiếng súng phát nổ. Thần kinh họ cũng
căng ra khi quan sát trái bom... Nhưng điều đáng quý và điều làm nên sự khác
biệt ở họ là các anh các chị đã giữ được tâm hồn trong trẻo, giàu yêu thương đối
với gia đình, đồng đội, đất nước. Và rồi, chính những tình cảm cao đẹp đó đã
trở thành động lực để họ chiến thắng những phút giây hiểm nguy, nao núng. Các 73
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
anh các chị thực sự là “... những con người Việt Nam đẹp nhất / Biết căm thù và
cũng biết yêu thương” như nhà thơ Tố Hữu từng ca ngợi. Không tiếc tuổi thanh
xuân, họ hiến dâng trọn vẹn cho Tố quốc những gì quý giá nhất:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi đánh Mĩ
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
Đọc "Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê, người đọc thấy khâm phục và
yêu mến Phương Định trước hết bởi những nét tính cách đáng quý của cô.
Nhưng không chỉ vậy, qua nhân vật này chúng ta còn cảm nhận được hình ảnh,
tâm hồn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mĩ hào hùng
gian khó. Và đây cũng là thành công quan trọng nhất của tác phẩm giàu chất nhân văn này. Bài văn mẫu 19
Truyền thuyết kể rằng ngày xưa hoa hồng chỉ toàn một màu trắng tinh. Từ khi
thần Mặt Trời và nữ thần Mặt Trăng ban cho hoa hồng sắc đỏ chói của mặt trời
và sắc vàng êm dịu của mặt trăng, hoa mới có nhiều màu sắc rực rỡ. Hoa hồng
và phụ nữ! Biểu tượng của cái đẹp, nơi mọi tinh túy của đất trời đồng lòng hội
tụ. Viết về vẻ đẹp người phụ nữ, sao tôi cứ ám ảnh mãi với “đóa hoa” thanh
khiết nở giữa núi rừng Trường Sơn trong tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” của
nữ nhà văn Lê Minh Khuê, mà nổi bật là Phương Định - cô gái thuần túy chất Việt của muôn đời.
“Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác phẩm đầu tay của Lê Minh
Khuê, sáng tác năm 1971, là thời điểm mà cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu
nước của nhân dân ta đang bước vào thời kì khốc liệt nhất. Bản thân là một nữ
thanh niên xung phong dày dặn trong mưa bom bão đạn, tác giả đã viết truyện 74
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
ngắn này như một bài ca ca ngợi vẻ đẹp của nhân vật nói riêng, của cả một thế
hệ thanh niên xung phong thời kháng chiến chống Mỹ nói chung.
Phương Định xuất thân là một cô gái Hà Thành chính thống. Bởi vậy, điều đầu
tiên cuốn hút ở độc giả chính là nét trẻ trung, hồn nhiên, trong sáng và đầy mơ
mộng như một đóa hàm tiếu giữa núi rừng kháng chiến. Cũng như biết bao
chàng trai, cô gái tuổi đôi mươi để lại sau lưng kỉ niệm đẹp thời cắp sách,
Phương Định đã quyết định dấn thân nơi bom đạn với một niềm tin yêu phơi
phới. Cô gái trẻ tự tin xếp ngoại hình của mình vào loại “khá”. Đó không phải
biểu hiện của tính tự phụ. Thay vào đó là sự tự tin, bản lĩnh, đầy sức sống của
một tâm hồn mới lớn. Sở dĩ tôi ví Phương Định như một đóa hoa tươi trẻ là bởi
cô có “hai bím tóc dày tương đối mềm, cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa
kèn”. Đôi mắt cô đẹp đến nỗi các đồng nghiệp nam mỗi lần nhìn vào đều ngây
ngất mà nhận xét rằng: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm…”. Nét đẹp ấy xét vào
thời buổi hôm nay vốn đã rất đáng trân trọng. Lại ở vào cái không khí “Hịch
tướng sĩ” thời chống Mỹ khốc liệt xưa, ta càng thêm nâng niu biết nhường nào.
Cô gái trẻ chẳng những “tốt nước sơn” mà còn “tốt gỗ”. Phương Định tiềm ẩn
trong mình nét cá tính vô cùng ấn tượng: thích ngắm mình trong gương, thích
làm duyên, cũng hay tỏ ra kiêu kì trước những anh lính trẻ. Vẻ đẹp ấy đủ để làm
say lòng bao trái tim đến nỗi “không hiểu sao các anh pháo thủ và các anh lính
lái xe lại hay hỏi thăm tôi”. Có thể nói, đó là nét tính cách tiêu biểu cho mọi thế
hệ hệ thời chống mỹ bấy giờ, ra đi cứu nước và mang theo một tâm hồn lãng
mạn hết sức trong ngần. Lại nhớ đến nhân vật Chiến trong tác phẩm “Những
đứa con trong gia đình” của nhà văn Nguyễn Thi. Nếu Phương Đinh thích soi
gương thì chị Chiến khi ra trận cũng không quên mang theo một chiếc gương.
Mạnh mẽ, dũng cảm nhưng cũng vô cùng nữ tính.
Chiến tranh bao giờ cũng khốc liệt tiếng bom. Nhưng chiến tranh trong văn Lê
Minh Khuê còn có cả tiếng hát, tiếng hát của Phương Định. Chị thích hát, nghêu 75
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
ngao suốt cả ngày với những bản nhạc không đầu không cuối. Chính tâm hồn
yêu đời đã mang đến cái bình thản cho cô gái trẻ giữa chiến trường đầy ác liệt.
Tác giả đã đặt cái lãng mạn, cái hồn nhiên bên trong cái tàn khốc, chết chóc.
Tiếng hát át tiếng bom. “Sự sống nảy sinh từ cái chết. Hạnh phúc hiện hình từ
những hi sinh, gian khổ” (Nguyễn Khải). Đó phải chăng là thông điệp ý nghĩa
mà nhà văn mang đến cho độc giả?
Mang trong mình vẻ lãng mạn vốn có của tuổi trẻ, Phương Định đã xua tan đi
từng giọt “mồ hôi trên trán anh vàng nghệ”, xua đi cái khét lẹt của bom đạn kẻ
thù. Ở đây ta thấy luôn nồng lên hơi ấm của tiếng cười, tiếng hát. Và chiến
trường vì thế cũng gần với hai chữ “gia đình” hơn bất cứ khi nào.
Lãng mạn là thế nhưng bên cạnh đó, ta còn bắt gặp một Phương Định quả cảm,
gan dạ, bất chấp mọi khó khăn, sẵn sàng đối diện với gian khổ và hoàn thành
mọi nhiệm vụ được giao.
Theo sát mạch truyện, qua lời kể theo ngôi thứ nhất là nhân vật trung tâm, người
đọc như được chứng kiến tận mắt hoàn cảnh sống của Phương Định và những
người đồng đội. Họ sống dưới chân một hang cao điểm. Cuộc sống lại vô cùng
thiếu thốn nhưng các cô luôn ngày đêm bám sát tuyến đường, đảm bảo tuyệt
đối, giữ gìn mạch máu giao thông. Phương Định và đồng đội được giao nhiệm
vụ “khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom
chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Công việc vô cùng gần kề với cái chết, đòi
hỏi sự dũng cảm và bản lĩnh cao độ. Với riêng Phương Định và đồng đội, đó đã
trở thành công việc thường nhật: “Quen rồi, ngày phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: Ba lần”.
Từ khung cảnh và không khí chứa đầy sự căng thẳng: “Đất bốc khói, không khí
chứa đầy sự căng thẳng, máy bay đang ầm ì”, lúc nào cũng phải “thần kinh căng
như chão, tim đập bất chấp nhịp điệu”, ta mới thấu rõ nỗi khó khăn của thời 76
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
bom đạn, cũng là tinh thần thép của thời đại bấy giờ. Qua ngòi bút miêu tả diễn
biến tâm lý sắc sảo, nhà văn đã tái hiện thành công nét thông minh gan dạ của
người con gái anh hùng. Trước một quả bom chưa nổ “một đầu vùi xuống đất,
đầu này có vẽ hai vòng tròn màu vàng”, quả bom chưa nổ và cố nhiên, nó có thể
nổ bất cứ lúc nào. Kề bên nanh vuốt của cái chết, im lìm và bất ngờ, từng hành
động của con người cũng trở nên sắc nhọn hơn. Cô đã kịp thời chấn tĩnh, từng
hành động diễn ra mau lẹ và chính xác. “Lưỡi dao chạm vào quả bom, một tiếng
động sắc đến gai người cứa vào da thịt”. Nhà văn thật sắc sảo khi tái hiện cảm
nhận đầy mong manh, tinh tế của nhân vật. Tiếng động “sắc đến gai người” ấy
phải là cả một quá trình nhập thân vào nhân vật mới có thể miêu tả thật hơn cả đời thực đến vậy.
Mọi nỗ lực dường như đã được đền đáp xứng đáng. Tất cả đã trở về an toàn
nhưng cái không khí ghê người trước không khí căng thẳng của bom đạn thì
như vẫn còn nguyên trong tâm khảm độc giả. Điều khiến chúng ta xúc động ở
chỗ dù trong bất cứ hoàn cảnh nào đang cận kề với cái chết, phẩm chất của
những người lính Cụ Hồ càng được tôi luyện vững vàng. Đúng như cái tinh thần
“Sát Thát” của thời Trần, cái tinh thần “trên trời có mày, dưới đất có mày, trong
rừng chỉ có mình tao, tao cũng bắn được mày” của thời Mỹ (câu nói của
Nguyễn Thi), nay lại được gửi gắm cả trong tâm hồn mong manh của một cô gái
tưởng như yếu đuối. Họ chính là những bức tượng đài huyền thoại của lịch sử hào hùng dân tộc.
Đoạn văn tả cảnh phá bom có thể nói là đoạn văn xuất sắc nhất của toàn bộ
thiên truyện. Lê Minh Khuê đã vận dụng tài tình bút pháp tả thực để tái hiện
thành công cái không khí đầy chết chóc của chiến tranh. Đồng thời đó cũng là
bài ca ca ngợi tinh thần quả cảm của con người trong cuộc chiến trường kì của
dân tộc mà tiêu biểu là người con gái Phương Định mang trong mình khí phách
anh hùng thời đại. Cùng với hình ảnh mười nữ thanh niên xung phong ngã ba 77
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Đồng Lộc, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ đã dành cho họ những lời ca trân trọng nhất:
“Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời nằm yên trong đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh”
(Khoảng trời và hố bom)
Đúng như vậy, họ chính là những người con gái Việt Nam anh hùng, những
ngôi sao sáng nhất mãi mãi nằm trong trái tim chúng ta.
Trong chiến đấu, Phương Định đẹp là vậy. Trong cuộc sống đời thường, cô
cũng chan chứa trong mình một “cốt tủy chung tình bên trong” (Nguyễn Tuân).
Đó là một trái tim giàu lòng thương yêu, nghĩa tình, quan tâm hết mực đến đồng đội.
Qua từng cử chỉ việc làm của nhân vật, nhất là những khi em Nho bị thương, ta
càng thêm xúc động trước cô gái trẻ. Trong khi Thao chỉ biết ôm mặt khóc thì
Phương Định đã bình tĩnh, kịp thời bế Nho vào hầm trú ẩn, rửa và băng bó vết
thương cho đồng đội, pha sữa, lục tìm đến chiếc kẹo cuối cùng và hát cho Nho
nghe. Đối với Định, nơi đây đã trở thành gia đình thứ hai của mình, cả Nho, cả
Thao đều thân thiết và quan trọng như những chị em ruột. Vậy nên đối với cô
mà nói, đồng đội bị thương, chính bản thân cô cũng đau gấp bội phần. Chưa bao
giờ tình yêu thương và tấm lòng “lá lành đùm lá rách” lại cao đẹp như lúc này.
Xa gia đình, xa người thân, tình cảm đồng chí đồng đội còn tiếp thêm tinh thần
và sức mạnh cho họ cùng nhau bước qua gian khổ và những thách thức của cuộc
kháng chiến. Không chỉ với Nho, tình yêu của Phương Định còn dành cho cả 78
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
các anh lính cùng chiến khu. Cứ mỗi lần bom nổ, chị lại nghĩ đến các anh, lo
lắng cho các anh. Tình thương ấy nhiều khi chuyển hóa thành lòng khâm phục
và sự ngưỡng mộ: hình ảnh đẹp nhất chính là “những người mặc quân phục, có
ngôi sao trên mũ”. Những con người “tự phương trời chẳng hẹn quen nhau” (Tố
Hữu) nay đã chuyển hóa thành tình đồng đội, đồng chí keo sơn, thắm thiết. Thật
quý giá biết nhường nào.
Để làm nổi bật Phương Định, truyện ngắn đã đạt được những thành tựu đáng kể.
Ngôi kể ngôi thứ nhất giúp cho câu chuyện hiện lên đầy chân thực qua cái nhìn
trải nghiệm của nữ thanh niên xung phong. Nghệ thuật miêu tả nội tâm, tâm lý
một cách tài tình, bộc lộ tính cách nhân vật rõ nét. Từ đó, ta như hiểu thêm
nhiều hơn về tuổi trẻ Việt Nam thời chống Mỹ: Họ đã sống, đã cống hiến, đã hy
sinh thầm lặng cả thanh xuân và cuộc đời mình cho độc lập tự do của Tổ quốc.
Chính họ đã nối liền mạch máu giao thông, chi viện cho chiến trường miền Nam
chống Mỹ dưới tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Cũng chính họ đã
làm cho “đường ra trận mùa này đẹp lắm”, ít nhất là đẹp hơn trong mắt bao độc giả thế hệ hôm nay.
Chiến tranh đã qua đi nhưng vẫn còn đó một con đường Trường Sơn sừng sững,
thấp thoáng bức chân dung chân thực về hình ảnh nữ thanh niên xung phong
thời chống Mỹ. Hình ảnh của họ, đặc biệt là hình ảnh Phương Định mãi mãi là
niềm tự hào vô bờ của thế hệ trẻ hôm nay, nhắc chúng ta hãy sống sao cho xứng
đáng nhất với thế hệ đi trước, “những con người đi tới. Hai cánh tay như hai
cánh bay lên. Ngực dám đón những phong ba dữ dội. Chân đạp bùn không sợ
các loài sên...” (Tố Hữu). Bài văn mẫu 20
Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên viết về truyện ngắn. Truyện của bà thường
viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ trên tuyến đường Trường Sơn. ” Những 79
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
ngôi sao xa xôi” là tác phẩm đầu tay của bà được sáng tác năm 1971 giữa lúc
cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra rất ác liệt. Truyện ca ngợi vẻ đẹp tâm
hồn của các cô thanh niên xung phong tổ trinh sát mặt đường làm nhiệm vụ phá
bom trên tuyến đường Trường Sơn. Nổi bật trong số đó là Phương Định, một cô
gái trẻ mơ mộng yêu đời có tinh thần chiến đấu dũng cảm. Cô đã để lại trong
lòng người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc.
Tổ trinh sát mặt đường gồm ba cô gái: Chị Thao, Phương Định, Nho. Phương
Định là nhân vật chính của tác phẩm và cũng là người kể chuyện. Cô đến với
người đọc bằng lời tự giới thiệu thật dễ mến: ” Nói một cách khiêm tốn, tôi là
một cô gái khá hai bím tóc dày tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như
đài hoa loa kèn còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa
xăm”. Đúng là một cô gái đẹp, một vẻ duyên dáng, đầy nữ tính và có chiều sâu
của một cô gái thị thành. Cô cũng biết mình đẹp và được nhiều chàng trai để ý.
Điều đó khiến cô vui và tự hào nhưng dù nhạy cảm cô cũng không để lòng xao
động. Cô không ” săn sóc vội vã” với các anh bộ đội mà thường đứng ra xa
khoanh tay trước ngực và nhìn đi nơi khác. Đó là vẻ đẹp kiêu kì đáng yêu của
một cô gái Hà Nội như chính cô đã từng thú nhận: Chẳng qua là cô chỉ điệu thế
thôi. Ai mà có thể ghét được một chút điệu như thế của một cô gái đẹp trước chiến trường ác liệt.
Ngoài là một cô gái đẹp có dáng vẻ kiêu kì, nữ tính xong Phương Định là một
cô thanh niên xung phong gan dạ, anh hùng. Sinh ra và lớn nên ở thủ đô Hà
Nội, có lẽ cô dễ dàng chiếm lấy một chỗ ngồi ở giảng đường đại học, xung
quanh cô tíu tít là phụ nữ bè áo trắng. Nhưng cuộc chiến tranh xâm lược của đế
quốc Mĩ đã cướp đi sự bình yên của đất nước. Bác Hồ đã từng kêu gọi dù có
phải hi sinh tới đâu, dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải giành
được độc lập. Nghe theo tiếng gọi thiêng liêng đó, những lớp thanh niên trường
mình dòng máu của bà Trưng, bà Triệu, bao chàng trai cô cô gái như Phương 80
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Định khát khao được cống hiến cho đất nước, họ ra đi với khí thế quyết tâm ”
đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào” để giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.
Cũng như đồng đội của mình Phương Định rất có trách nhiệm trong công việc
của mình. Tổ trinh sát mặt đường của cô chỉ có ba người cả ba đều là con gái,
các cô ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Nơi cô ở là một vùng trọng
điểm luôn phải hứng chịu những trận bom dữ dội của kẻ thù. Nơi đây ” đường
đất bị cày xới lở loét, màu đất đỏ trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh
chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Công việc hàng ngày của cô là phải
chèo chạy lên cao điểm giữa ban ngày trong cả mưa bom bão đạn dưới cái nóng
trên 30 độ C của thời tiết. Trên đầu máy bay Mĩ quần thảo dưới mặt đất bao
nhiêu quả bom chưa nổ, nó có thể nổ bất cứ lúc nào. Sau mỗi trận bom cô phải
chạy lên đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và phá bom.
Chừng ấy có nhưng với cô tất cả đều quen thuộc và nhẹ nhàng. Một cô gái trẻ
vừa tạm biệt tuổi học trò vào chiến trường cô đã trở thành người có bản lĩnh. Cô
gái khi còn ở nhà chỉ biết làm nũng mẹ và gào to gọi mẹ chỉ vì mớ sách vở, giấy
tờ bày bừa trên bàn không biết sắp xếp thế nào cho gọn. Chiến tranh và bom đạn
Mĩ đã làm cô lẫm len và trở thành dũng sĩ mạnh mẽ từ lúc nào mà cô không hề
biết. Cô không trực tiếp đối diện với kẻ thù mà phải đối diện với thần chết khi
kẻ thù ném bom. Cô hiểu thần chết là một tay không thích đùa. Thần chết luôn
ẩn trong ruột quả bom. Một ngày cô phải có đến vài lần đối diện với thần chết,
nhưng cô không hề ghê sợ. Cô nói:” Tôi có nghĩ đến cái chết nhưng là một cái
chết mờ nhạt, không cụ thể còn cái chính hiện bên mình là liệu mìn có nổ
không? Không thì làm thế nào để châm ngòi lần 2″. Như bao người lính khác
Phương Định xác định rõ lẽ sống của mình: Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh với
Phương Định cô coi cái chết nhẹ tựa lông hồng. Thế nên vết thương chưa lành,
Phương Định không đi bệnh viện cũng chẳng ở trong hang mà đã cùng đơn vị
lên cao điểm phá bom. Cô hiểu rằng công việc của mình quan trọng như thế nào 81
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
đối với biết bao nhiêu sinh mạng của đồng chí. Với những chuyến hàng chi viện
cho tiền tuyến đánh thắng quân thù. Còn bom là còn đồng đội phải hi sinh. Phải
chăng vì tình yêu tổ quốc mà những cô gái thanh niên xung phong như Phương
Định quyết chiến đấu dù có hi sinh cũng phải giữ cho con đường giao thông duy
nhất không bao giờ đứt mạch.
Lòng yêu nước ý chí quyết tâm, tinh thần trách nhiệm cao trong công việc của
Phương Định khiến cho ta phải cảm phục. Lòng gan dạ, dũng cảm thái độ bình
tĩnh của Phương Định được thể hiện rõ nét trong một lần phá cô phá bom. Sau
khi máy bay địch trút bom, không khí trên cao điểm vắng lặng đến phát sợ.
Khói đen vật vờ trên không trung, còn bốn quả bom chưa nổ. Một mình Phương
Định phá quả bom trên đồi, cô bình tĩnh và dũng cảm tiến gần lại quả bom. Cô
cảm thấy có ánh mắt của các chiến sĩ đang dõi theo nên cô không đi khom mà ”
đàng hoàng bước tới”. Quả bom có hai vòng tròn màu vàng nằm lạnh lùng trên
bụi cây khô một đầu vực trong đất. Khi thực hiện nhiệm vụ phá bom, ban đầu
cô cũng thấy căng thẳng hồi hộp. Nhưng cô lại bình tĩnh chủ động tự tin thực
hiện từng thao tác phá bom, chạy đua với thời gian để vượt qua cái chết Phương
Định ” tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom đất rắn…dấu hiệu chẳng lành”.
Thật đáng sợ cái công việc phải đối mặt với thần chết. Ai dám chắc nó sẽ không
nổ ngay bây giờ, lúc mà Phương Định đang hì hoạch đào bới ấy, lúc mà cô vẫn
không dùng tay vẫn tập trung công việc ” Tôi cẩn thận bỏ cái gói thuốc mìn
xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi. Tôi khả đất rồi chạy lại chỗ ẩn lấp của mình”
căng thẳng chờ đợi: ” Liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Nếu không thì làm
cách nào để châm mìn lần thứ hai” thời gian chờ đợi thật đáng sợ ” mồ hôi thấm
vào môi, cát lạo xạo trong miệng: Rồi quả bom nổ” một thứ tiếng kì quái đến
váng óc. Ngực tôi đau nhói, mắt cay mãi mới mở được ra. Mùi thuốc bom buồn
nôn. Cái công việc khủng khiếp bóp nghẹt trái tim ấy không chỉ đến một lần
trong đời mà đến hằng ngày. Rõ ràng bản chất tự tin, dũng cảm, bản lĩnh, kiên
cường càng khắc sâu trong những lần phá bom này. Cô đã chiếm được lòng yêu 82
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
mến và cảm phục của người đọc, một cô gái bé nhỏ, trẻ trung nhưng thật anh
hùng. Phương Định là một hình ảnh đẹp tiêu biểu cho vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ.
Phương Định không những là một cô gái dũng cảm mà là một cô gái có yêu quý
trái tim nhân hậu giàu tình yêu thương. Giữa chiến trường ác liệt, tấm lòng
Phương Định luôn dành cho đồng đội, yêu quý những anh bộ đội có ngôi sao
trên mũ. Cô luôn yêu thương, lo lắng quan tâm tới đồng chí của mình đặc biệt là
hai người bạn gái cùng tổ. Chị Thao ngã, cô đỡ dậy. Nho bị thương máu túa ra
thấm vào đất cô bé Nho lên đùi băng rửa vết thương cho bạn, cử chỉ cẩn thận,
biết bao trìu mến. Dường như lúc ấy không còn một Phương Định điệu hay làm
đỏm nữa mà đã nhường chỗ cho một Phương Định khác xuất hiện: nhanh nhẹn,
tháo vát và giành tình yêu cho đồng đội. Nhìn Phương Định chăm sóc đồng đội
thành thạo như một y tá, ta càng cảm thấy Phương Định là một cô gái đảm đang,
thích ứng nhanh với hoàn cảnh chiến trường. Tình cảm của cô với đồng đội mãi làm ta cảm động.
Phương Định là cô gái hồn nhiên, mơ mộng, lạc quan yêu đời vào chiến trường
đã ba năm, cô luôn phải đối mặt với không khí, nguy hiểm. Cô luôn cận kề với
cái chết. Nhưng ở cô không hề mất đi sự lạc quan, hồn nhiên, trong sáng, yêu
đời. Cô vẫn giữ nguyên sở thích yêu âm nhạc. Hồi ở nhà cô hát say mê có lúc
hát ầm ĩ đến nỗi ông hàng xóm mất ngủ phải gõ cửa nhắc nhở. Cô hồn nhiên,
tinh nghịch đến nỗi cô ngồi trên cửa sổ tầng hai say sưa hát suýt chút nước lăn
nhào xuống đất. Cô đem niềm say mê ca hát vào Trường Sơn ác liệt cô thích
những bài hát hành khúc, các điệu dân ca quan họ, bài ca chiu sa của Hồng quân
liên xô, dân ca ý, chắc giọng hát của Phương Định phải hay lắm, chẳng thế mà
chị Thao thường yêu cầu cô hát. Cô còn có tài bịa ra lời bài hát. Sống trong
hoàn cảnh bom đạn ác liệt, sống chết kề bên Phương Định vẫn hay hát. Cô hát
trong những khoảnh khắc im lặng trong các trận đánh, hát ngay khi máy bay 83
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
trinh sát rè rè trên đầu, hát cả khi bom nổ. Tiếng hát say sưa của cô thực sự đã ”
át tiếng bom” phải thực sự là cô gái giàu bản lĩnh, hồn nhiên, lạc quan cô mới
có thể cất lên những tiếng hát đó ta hiểu dù giặc tàn bạo bao nhiêu, dù muốn
hủy diệt cả sự sống nhưng làm sao ngăn được lòng lạc quan yêu đời, vô tư, hồn
nhiên của các cô gái trẻ như Phương Định.
Nét hồn nhiên đáng yêu của Phương Định còn được thể hiện khi cô gặp cơn
mưa đá trên cao điểm. Cô vui thích cuống cuồng như chưa hề có bom rơi đạn
nổ. Trận mưa đá bất ngờ đã kéo cô về với tuổi thơ ngày nào. Một cô học trò hồn
nhiên mơ mộng hay làm nũng mẹ. Một căn nhà nhỏ ở một đường phố yên tĩnh.
Nơi ấy là một xứ sở thần tiên có hàng cây bốn mùa thay lá những ngọn đèn trên
Quảng Trường lung linh như những ngôi sao trong câu truyện cổ tích, hoa trong
công viên, tiếng giao của bà bán xôi sáng có cái mũ đội trên đầu…Những kỉ
niệm ấy luôn luôn sống lại trong cô ngay giữa chiến trường ác liệt. Nó vừa là
niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến
tranh, chiến tranh ngỡ như lùi xa trong giây phút bình yên của những mơ mộng
ấy ngay giữa chiến trường ác liệt mà Phương Định vẫn có được nét hồn nhiên
vô tư thật đáng khâm phục.
Với nghệ thuật kể chuyện sinh động, xây dựng nhân vật thành công, ngôn ngữ
giàu hình ảnh, truyện ” Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã tái hiện
chân thực, xúc động cuộc sống chiến đấu gian khổ mà hào hùng của dân tộc ta
trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Phương Định và đồng đội của cô là
những ngôi sao xa mà gần của một thời oanh liệt một thời không thể nào quên
của dân tộc. Những cô gái ấy đã đóng góp một phần không nhỏ vào chiến công
kì diệu của đất nước. Đọc truyện ta càng khâm phục tự hào vì thế hệ cha anh đi
trước không tiếc xương máu của mình để bảo vệ đất nước. Câu chuyện còn làm
chúng ta suy nghĩ về lí tưởng, ý chí và mục đích sống của chúng ta hôm nay.
Tuy không phải đối mặt với mũi tên hòn đao như Phương Định nhưng chúng ta 84
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
phải đối diện với không khí thử thách của cuộc sống mới. ” Những ngôi sao xa
xôi” sẽ giúp chúng nhìn nhận cuộc sống tốt hơn và có lẽ sống đúng đắn hơn.
Phân tích nhân vật Phương Định ngắn gọn
Kháng chiến chống Mĩ là thời đại đau thương, mất mát mà cũng đầy anh hùng,
vĩ đại của dân tộc ta, đó cũng là thời đại của những thanh niên xung phong trẻ
tuổi, lãng mạn, lên đường nhập ngũ vì tương lai đất nước:
“Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”
Sáng tác về họ, ta không thể nhắc đến Những ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê
Minh Khuê, với cô thanh niên xung phong Phương Định. Cô gái Hà Thành xinh
đẹp, mơ mộng nhưng ẩn sau đó còn là sự kiên cường, dũng cảm.
Trước khi lên đường nhập ngũ Phương Định có một tuổi thơ êm đềm bên gia
đình mình tại Hà Nội. Phương Định là cô gái mang vẻ đẹp điển hình của người
con gái Hà Nội, hai bím tóc dày và dài, tương đối mềm, chiếc cổ cô cao, kiêu
hãnh như một chiếc đài hoa loa kèn. Và đặc biệt là đôi mắt xa xăm đầy mộng
mơ, trong đó ẩn chứa một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm. Cô gái Hà thành đầy mơ
mộng, lãng mạn ấy đã dũng cảm lên đường, bỏ lại con phố nhỏ yên tĩnh, tạm
biệt cha mẹ vì đất nước thống nhất. Những kỉ niệm tuổi thơ êm đềm đó như một
liều thuốc tinh thần, tiếp thêm niềm tin và sức mạnh, giúp Phương Định vượt
qua mọi khó khăn trong chiến đấu.
Cô gái ấy khi vào chiến trường Trường Sơn khói bom lửa đạn không còn thấy
cái mềm yếu của vẻ bề ngoài mà thay vào đó là một người con gái với những
phẩm chất của một người anh hùng. Phương Định có tinh thần trách nhiệm cao
với công việc. Công việc của cô đặc biệt nguy hiểm, thường xuyên phải đối mặt 85
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
với cái chết: Một ngày phải phá bom 5,7 lần, ngày nào ít 3 lần. Nhưng khi có
lệnh là cô lên đường, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ phá bom, mở đường cho
những đoàn xe về đích an toàn.
Không chỉ vậy, cô còn hết sức gan dạ, dũng cảm, nó được thể hiện rõ nhất trong
một lần Phương Định phá bom. Mặc dù đã quen thuộc với công việc này, nhưng
lần nào tới gần quả bom cô cũng thấy hồi hộp, căng thẳng “thần kinh căng như
chão”. Bởi khung cảnh ẩn chứa sự nguy hiểm “im lặng đến phát sợ”, cây xơ xác,
đất nóng, khói đen vật vờ, không khí ngột ngạt báo hiệu điềm chẳng lành, sự
sống trở nên mong manh. Ở bên cạnh quả bom, kề sát với cái chết im lìm, bất
ngờ cảm giác của cô trở nên sắc nhọn để bình tĩnh, quyết đoán thực hiện các
thao tác phá bom một cách nhanh chóng. Nhưng ngay sau đó cô đã nhận định
“Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Suy nghĩ ấy đã cho ta thấy sự
can đảm, bản lĩnh, dũng cảm của Phương Định khi đối mặt với cái chết. Để sau
đó cô chạy đua với thời gian thực hiện chính xác từng thao tác phá bom. Lúc
này Phương Định nghĩ về cái chết nhưng nó chỉ là một khái niệm mờ nhạt. Bởi
trong tâm trí cô chỉ băn khoăn một câu hỏi duy nhất: “Liệu bom có nổ không?
Nếu không thì làm thế nào để châm lần thứ hai. Rõ ràng với những suy nghĩ ấy,
hình ảnh Phương Định hiện lên không chỉ là một người dũng cảm, gan dạ mà
còn là một người có tinh thần trách nhiệm cao.
Không chỉ vậy, cô còn có tinh thần đồng đội sâu sắc. Những người lính lái xe
Trường Sơn trao truyền sức mạnh cho nhau bằng nồi cơm giữa rừng, cái bắt tay
vội vã qua ô cửa kính vỡ: “Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới/ Bắt tay nhau qua
cửa kính vỡ rồi” “Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời/ Chung bát đĩa nghĩa là gia
đình đấy” (Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật). Thì Phương
Định lại có những cách rất riêng thể hiện sự gắn bó với các đồng đội. Trong khi
chị Thao và Nho đi trinh sát chưa về Phương Định đã rất lo lắng. Lúc trực điện
thoại cô cảm thấy “những gì đã qua, những gì sắp tới không còn đáng kể gì nữa, 86
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
có gì lí thú đâu nếu các bạn tôi không về”. Phải chăng vì thế mà cô đã gắt với
trung đội trưởng khi anh hỏi han tình hình. Nho bị thương Phương Định chăm
sóc rất chu đáo, tận tình. Cô rửa vết thương, băng bó, pha sữa cho Nho. Trước
nỗi đau của đồng đội cô không còn tâm trí để hát và đâm cáu với chị Thao dù
hiểu những tình cảm chị dành cho Nho.
Đằng sau vẻ đẹp anh dũng, kiên cường là hình ảnh của một cô gái hết sức mơ
mộng, nữa tính, đầy nhạy cảm. Bắt gặp cơn mưa giữa rừng, cô cuống cuồng tận
hưởng, dường như âm thanh của chiến tranh, không gian đầy mùi bom đạn
không thể cản niềm vui thích của cô trước trận mưa rào. Đây là phút giây thư
giãn làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh sống chiến đấu vô cùng khốc liệt.
Cơn mưa đá dù tạnh rất nhanh nhưng đã đánh thức những kỉ niệm tuổi ấu thơ
nơi phố phường Hà Nội. Nơi ấy có mẹ, có những em nhỏ tung tăng đá bóng. Tất
cả đã trở thành hành trang tinh thần, tiếp cho cô thêm sức mạnh chiến đấu. Đặc
biệt, ngòi bút của Lê Minh Khuê trong đoạn văn này trở nên giàu chất thơ hơn
khi khắc họa những khoảng lặng trong tâm hồn Phương Định. Nếu khi cơn mưa
đến niềm vui con trẻ trong cô mở tung ra thì khi mưa tạnh Phương Định lại thẫn
thờ tiếc nuối không nói nổi cùng với đó là nỗi nhớ da diết về một quá khứ êm
đềm, bình yên. Từ đó ta thấy được một tâm hồn nhạy cảm, trong sáng, dễ vui dễ buồn.
Qua nhân vật Phương Định, người đọc không chỉ thấy sự tỏa sáng của phẩm
chất anh hùng mà còn hình dung được thế giới nội tâm phong phú của cô. Ngòi
bút Lê Minh Khuê miêu tả nội tâm nhân vật chân thực, sống động. Phương
Định là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Phân tích nhân vật Phương Định chi tiết 87
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Lê Minh khuê là một trong những cây bút viết truyện ngắn tiêu biểu của nền
văn học Việt Nam trong thời kì kháng chiến với nhiều tác phẩm đặc sắc. Trong
số đó không thể nào không nhắc đến “Những ngôi sao xa xôi’’. Truyện ngắn đã
khắc họa đậm nét hình tượng cô thanh niên xung phong Phương Định đầy cá
tính, quả cảm nhưng ẩn chứa bao mơ mộng, lạc quan của tuổi trẻ. Đồng thời ẩn
chứa hình ảnh của thế hệ thanh niên Việt Nam thời bấy giờ sẵn sàng hi sinh cá
nhân vì trách nhiệm với tổ quốc.
Những ngôi sao xa xôi là một trong những truyện ngắn đầu tay của Lê Minh
Khuê, viết vào năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra cam go,
dữ dội. Mở đầu tác phẩm là khung cảnh và công việc phá bom đầy hiểm nguy
và gian khổ của 3 cô thanh niên xung phong: Nho, Phương Định và chị Thao.
Họ ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Ở đấy máy bay giặc Mỹ đánh phá
dữ dội. Đường bị đánh "lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn". Sự sống dường như
bị triệt tiêu: "không có lá xanh" hai bên đường, "thân cây bị tước khô cháy".
Việc làm thường nhật của những cô gái nơi cao điểm là khi có bom nổ thì chạy
lên đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ rồi cuối cùng là phá
bom. Họ có thể bị bom vùi luôn, đó là việc hết sức bình thường với những con
người quả cảm này. Thần chết luôn "lẫn trong ruột những quả bom" khiến thần kinh căng như chão.
Khi những đơn vị khác thường "ra đường vào lúc mặt trời lặn. Và làm việc có
khi suốt đêm" thì tổ trinh sát lại làm việc trên cao điểm giữa cái nắng 30 độ.
Nhưng khi về hang, ai cũng chỉ thấy "hai con mắt lấp lánh", "hàm răng loá lên"
khi cười, khuôn mặt thì "lem luốc". Công việc tuy vất vả và khắc nghiệt nhưng
ở ba chị em luôn âm ỷ niềm tin lạc quan, yêu đời.
Truyện cho thấy tâm hồn trong sáng, lòng dũng cảm, sự hồn nhiên và cuộc sống
chiến đấu nhiều gian khổ, hy sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh 88
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
niên xung phong. Đặc biệt, nhân vật Phương Định được tác giả miêu tả chân
thực, sinh động bằng nhiều thủ pháp nghệ thuật độc đáo, thế giới nội tâm của
các nhân vật nói chung và của nhân vật Phương Định nói riêng hiện lên một
cách sinh động, phong phú, đầy nữ tính. Đây cũng là điều làm nên sự thành
công trong nghệ thuật trần thuật và miêu tả tâm lí nhân vật của thiên truyện ngắn này.
Cũng như biết bao các cô gái mới lớn khác, Phương Định rất nhạy cảm và luôn
quan tâm tới vẻ đẹp hình thức của mình. Cô còn tự bình phẩm về mình: "Tôi là
con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày,
tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn...".
Đặc biệt cô luôn thích ngắm mình trong gương, nhất là ngắm đôi mắt. "Nó dài,
màu nâu, hay nheo lại như chói nắng" . Cô tinh ý phát hiện các anh lái xe hay
khen "Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!" . Đó là vẻ đẹp đầy nữ tính, kín đáo mang
chiều sâu tâm hồn của một cô gái trẻ mới lớn.
Lê Minh khuê đã rất tài hoa khi khắc họa thật chân thật nội tâm cô thiếu nữ này.
Thậm chí cô còn luôn cảm thấy vui sướng và có gì đó tự hào khi biết mình được
nhiều anh lính chú ý đến, quan tâm, muốn làm quen, tán tỉnh nhưng cô chưa
dành tình cảm đặc biệt sâu đậm cho một ai hết.
Qua đó ta thấy được rằng Phương Định có một tâm hồn nhạy cảm nhưng cô
thường tỏ ra kín đáo trước mắt mọi người, ít biểu lộ ra bên ngoài, khiến mọi
người tưởng cô rất kiêu kì. Khi các cô gái khác nói đến chủ đề này Phương
Định thường gạt sang một bên như không để tâm. "Nhưng chẳng qua tôi điệu
thế thôi. Thực tình trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông minh,
can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ…" . 89
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Chưa dừng lại ở đây, chưa dừng lại ở vẻ đẹp, nét cá tính, dịu dàng của cô thiếu
nữ. Để tô đậm làm rõ thêm tính chất anh hùng, khí phách hiên ngang của thanh
niên thời kháng Mỹ. Lê Minh Khuê đã miêu tả chân thực một cô gái đầy quả
cảm, đậm lí tưởng cách mạng, tràn đầy niềm tin lạc quan hướng về đất nước.
Người con gái này đã sẵn sàng bỏ lại tất cả những gì tốt đẹp nhất của tuổi trẻ,
những kỉ niệm, những tháng ngày yên bình để xách balo lên mà thực hiện lí
tưởng, gánh vác trách nhiệm của một người trẻ đối với đất nước, với dân tộc
bằng tất cả niềm tin yêu to lớn của mình. Đấy cũng là vẻ đẹp chung của tất cả
thanh niên xung phong nơi chiến trường.
Ở họ luôn cháy lên ngọn lửa dũng cảm, sự kiên cường, tình đồng đội gắn bó và
tinh thần trách nhiệm cao. Phương Định hiểu thần chết là một tay không thích
đùa. Một ngày cô phải có đến vài lần đối diện với thần chết, nhưng cô không hề
ghê sợ. Như bao người lính khác Phương Định xác định rõ lí tưởng sống và
phấn đấu của bản thân: Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh với Phương Định cô coi
cái chết nhẹ tựa như không.
Sự gan dạ dũng cảm của Phương Định còn thể hiện ở thái độ của cô trong
những lần phá bom. Sau khi máy bay trút bom, không khí trên cao điểm vắng
lặng đến phát sợ. Tuy có đáng sợ, có hiểm nguy nhưng cô vẫn không hề chùn bước.
Với bản chất tự tin, bản lĩnh trong những lần phá bom căng thẳng, Phương Định
đã chiếm được lòng yêu mến và cảm phục của người đọc, một cô gái bé nhỏ, trẻ
trung nhưng thật anh hùng. Cô là một hình ảnh đẹp tiêu biểu cho vẻ đẹp của thế
hệ trẻ Việt Nam thời chống Mỹ.
Phương Định Không chỉ là một cô gái dũng cảm mà còn là thiếu nữ với trái tim
nhân hậu tràn đầy yêu thương, quý trọng mọi người xung quanh. Điều đó đã 90
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
được thể hiện qua tình cảm, qua tấm lòng mà cô dành cho những người đồng
đội của mình nơi chiến trường ác liệt. Giữa một hoàn cảnh mà sự sống và cái
chết dường như không có ranh giới vẫn nổi bật lên một cô gái đảm đang, biết
quan tâm, lo lắng, chăm sóc và truyền lửa cho đồng đội.
Chính những cử chỉ chân thành, thân mật của cô dành cho các thành viên trong
tổ trinh sát đã bồi đắp nên tình cảm đoàn kết giữa những người đồng chí chung
chí hướng. Phương Định quả thật là cô gái toàn diện và giỏi giang.
Lê Minh Khuê đã chứng tỏ khả năng tài hoa của mình qua việc miêu tả rất thành
công tâm lí và tính cách nhân vật sâu sắc. Với ngôn ngữ trần thuật phù hợp,
ngôn ngữ nhân vật trẻ trung, nữ tính, truyện ngắn đã để lại những ấn tượng khó
phai trong lòng độc giả.
Qua tác phẩm Những ngôi sao xa xôi, Phương Định đã để lại cho em nhiều ấn
tượng sâu sắc bởi những sự cá tính, tâm hồn mơ mộng lạc quan nhưng sâu đậm
nhất vẫn là lí tưởng, là sự quả cảm là tinh thần trách nhiệm, là tình yêu thiêng
liêng đối với tổ quốc. Đây là nhân vật tiêu biểu cho lớp thanh niên thời kháng chiến chống Mỹ.
Phân tích hình ảnh nhân vật Phương Định
Lê Minh Khuê là một trong những nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng
chiến chống Mĩ cứu nước. Sau khi đất nước giải phóng, cô có những đóng góp
tích cực trong việc đổi mới nền văn học nước nhà. Truyện ngắn Những ngôi sao
xa xôi là tác phẩm đầu tay xuất sắc của Lê Minh Khuê. Tác phẩm đã khắc họa
thành công vẻ đẹp tâm hồn của các cô gái trinh sát mặt đường tại một cao điểm
trên tuyến đường Trường Sơn ác liệt. Họ đều là những nữ thanh niên xung
phong đáng yêu đáng mến. Nhưng có lẽ để lại ấn tượng sâu đậm nhất trong lòng
người đọc chính là nhân vật Phương Định, một cô gái trẻ trung hồn nhiên, tươi 91
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
tắn, tâm hồn lãng mạn, bay bổng và đặc biệt có tinh thần chiến đấu vô cùng dũng cảm.
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê kể về cuộc sống, cuộc
chiến đấu của ba cô gái còn rất trẻ đó là Nho, Thao và Phương Định. Họ làm
thành tổ trinh sát mặt đường tại một cao điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
Công việc hằng ngày của họ là “đo khối lượng đẩt đá san lấp những hố bom,
đếm số bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Công việc vô cùng khó khăn
nguy hiểm ngày ngày họ phải đối mặt với Thần chết luôn ẩn mình trong ruột những quả bom.
Phương Định được giới thiệu là một cô gái trẻ, que ở Hà Nội. Dù cuộc sống ở
chiến trường có gian khổ hiểm nguy, các cô gái vẫn giữ cho mình một tâm hồn
lạc quan, yêu đời yêu cuộc sống.
Phương Định là cô gái có vẻ bề ngoài vô cùng xinh đẹp. Chính cô cũng luôn ý
thức về vẻ đẹp của bản thân mình và tự nhận mình là một “cô gái khá” với “hai
bím tóc dày tương đối mềm”, “cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”, “đôi
mắt nâu dài” và “có cái nhìn sao mà xa xăm” như một anh lính lái xe nào đó đã từng nhận xét.
Mặc dù có vẻ bề ngoài xinh đẹp, được biết bao chàng trai pháo thủ, những anh
lính lái xe để ý nhưng Phương Định vẫn chưa dành riêng tình cảm của mình cho
ai. Khác với đồng đội, cô không săn sóc, vồn vã với bất kì ai. Trái lại, cô rất kín
đáo, không hề biểu lộ tình cảm của mình. Tất cả những chi tiết đó cho ta hình
dung Phương Định là một cô gái xinh đẹp, đoan trang, đài các và có một chút gì
đó rất kiêu kì, rất đặc trưng của người con gái Hà Nội.
Không chỉ đẹp ở hình thức, Phương Định còn có một tâm hồn trẻ trung, hồn
nhiên, tươi tắn, luôn lạc quan, yêu đời yêu cuộc sống. Cái làm cho nhân vật
Phương Định trở nên sống động và để lại một ấn tượng sâu đậm trong lòng 92
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
người đọc không phải là vẻ đẹp kiêu sa của một thiếu nữ xuất thân nơi Hà thành
hoa lệ mà là vẻ đẹp của một cô gái có chiều sâu tâm hồn, có lí tưởng sống cao
đẹp, lúc nào cũng lạc quan, yêu đời, yêu cuộc sống, tâm hồn lãng mạn bay bổng.
Sau những giờ phút căng thẳng đối mặt với Thần chết luôn ẩn mình trong ruột
những quả bom, Phương Định lại trở về với cuộc sống đời thường với nụ cười
hồn nhiên, tươi tắn, với những lời ca câu hát mượt mà, trong trẻo, với những
suy nghĩ, những ước mơ lãng mạn, bay bổng. Sống ở chiến trường nơi đạn bom
ác liệt nhưng cô vẫn giữ cho mình sự hồn nhiên trong sáng. Cô vẫn thích ngồi
bó gối mơ màng hát những bài “dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng”, “những
bài Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô”, “những bài dân ca Ý trữ tình giàu có”.
Hoặc như một hôm nào đó, một trận mưa đá bất ngờ đổ xuống, cô bỗng quay
quắt nhớ mẹ mình, nhớ về ngôi nhà thân yêu và những kỉ niệm êm đẹp của thời
thiếu nữ khi còn cùng mẹ sống ở thành phố. Có thể nói chính những tình cảm
gia đình, những kỉ niệm hồi ức đẹp đẽ của tuổi thiếu thời bên cạnh những người
thân yêu ruột thịt đã tiếp thêm niềm tin, sức mạnh giúp cho Phương Định và
những người chiến sĩ ngày đó có thể vượt qua mọi khó khăn, thử thách, mọi
gian khổ, hiểm nguy thậm chí là hy sinh mạng sống của mình để bảo vệ Tổ
quốc. Bởi họ biết rằng cuộc chiến đấu của họ hôm nay không chỉ để bảo vệ độc
lập tụ do của Tổ quốc mà còn là bảo vệ cho những người thân yêu ruột thịt ở quê nhà.
Sống ở chiến trường nơi bom đạn kẻ thù liên tiếp dội xuống, nơi mạng sống của
con người trở nên mỏng manh như sợi tóc thì Phương Định cũng như bao người
lính ngày đó cũng đã từng nghĩ tới cái chết. Nhưng đó là một cái chết mờ nhạt,
xa xăm, không cụ thể. Nó chỉ thoáng qua chứ không đủ sức khiến con người trở
nên mềm yếu, khuất phục. Cô vẫn sống lạc quan, yêu đời yêu cuộc sống, vẫn
yêu thích công việc của mình, một công việc tuy nguy hiểm nhưng có cái thú 93
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
của nó. Cô vẫn tin tưởng vào cuộc chiến đấu, vào con đường mình đã chọn, vẫn
vui khi nhìn lại quãng đường đã qua rồi thở phào nhẹ nhõm sau khi đã hoàn
thành nhiệm vụ của mình.
Phương định có tinh thần trách nhiệm với công việc, chiến đấu anh dũng, sẵn
sàng hi sinh mạng sống của mình để hoàn thành nhiệm vụ: Không hề rời bỏ
cuộc sống đầy gian khổ và nguy hiểm dưới chân cao điểm nơi bom đạn kẻ thù
liên tiếp dội xuống, không khí đượm mùi chiến tranh, chết chóc. Hiện thực
chiến tranh vô cùng tàn khốc. Tử thần luôn rình rập, đe dọa mạng sống của con
người nhưng cô vẫn không hề sợ hãi, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Công việc hằng ngày luôn đối diện với nguy hiểm. Ngày ngày phải chạy trên
cao điểm, trên đầu cầu là máy bay địch có thể bất ngờ ập tới, dưới đất là những
trái bom chưa nổ. Đó luôn là một mối hiểm họa: “có thể nổ bây giờ, có thể chốc
nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ”. Con người phải luôn sống trong trạng thái “thần
kinh lúc nào cũng căng như chão, tim đập bất chấp nhịp điệu, chân chạy mà vẫn
biết xung quanh mình là những quả bom chưa nổ”. Tính mạng lúc nào cũng có
thể bị đe dọa: “một ngày chúng tôi phải phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần”.
Vậy đó, con người phải thường xuyên đối mặt với cái chết, đối diện với sự hủy
diệt tàn khốc. Thế nhưng Phương Định cũng như những cô gái thanh niên xung
phong ngày đó vẫn sẵn sàng chấp nhận tất cả. Chưa bao giờ họ nản chí. Vì họ
mang trong mình một tình yêu nước nồng nàn, tha thiết, sẵn sàng hi sinh mạng
sống của mình vì hạnh phúc của nhân dân, vì độc lập tự do của Tổ quốc:
Ta chịu đau mà sinh hạ các bài ca
Thế hệ hôm nay chịu đau để thế hệ sau nghe hát
Miền Bắc chịu đau cho miền Nam sống những ngày độc lập 94
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Những phút nhìn trời ta đâu tiếc thịt xương ta.
Sự dũng cảm của Phương Định được thể hiện rõ nhất trong một lần phá bom.
Tác giả đã tỏ ra rất tinh tế và sâu sắc khi miêu tả một cách vô cùng cụ thể, chân
thật từng cảm giác, ý nghĩ của Phương Định dù chỉ thoáng qua trong giây lát
trong khi cô đang tiến gần đến quả bom. Mặc dù công việc phá bom đã trở nên
quen thuộc nhưng mỗi lần phá bom, Phương Định vẫn có những cảm giác căng
thẳng, hồi họp và lo sợ.
Cô tiến chậm chạp, người hơi cúi nhưng nghĩ có biết bao anh lính cao xạ đang
quan sát, dõi mắt nhìn mình bởi các anh “có cái ống nhòm có thể thu cả trái đất
vào tầm mắt” . Thế nên dù sợ hãi, Phương Định cũng cố trấn tĩnh bước đến gần
quả bom một cách đường hoàng, không đi khom lưng nữa bởi cô biết rằng “các
anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể đường hoàng mà bước tới” Đi
khom là tỏ ra yếu đuối hèn nhát. Đó là điều tối kị đối với những người lính. Đã
là lính thì chỉ có thể chết chứ không được hèn yếu. Có những cử chỉ hèn nhát,
nhu nhược ấy ta sẽ làm nhụt ý chí chiến đấu của đồng đội. Điều không thể nào chấp nhận được.
Tuy nói là thế nhưng đối mặt với quả bom, với cái chết sẽ đến với mình trong
gang tấc thì nỗi sợ hãi vẫn xâm chiếm tâm hồn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm
vào quả bom. Một tiếng động sắt đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng
mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm… Vỏ quả bom nóng, một dấu
hiệu chẳng lành”. Con người vẫn thấy rùng mình sợ hãi khi chẳng may lưỡi
xẻng chạm vào quả bom bởi không ai có thể nói trước được điều gì sẽ xảy ra
sau đó. Chỉ cần một chút mảy may sơ xuất là con người có thể trả giá bằng
chính mạng sống của mình.
Có thể nói những giờ phút phá bom là những giờ phút vô cùng căng thẳng, tuy
biết rằng vẫn có đồng đội đứng quanh đây luôn sẵn sàng yểm trợ, bảo vệ cho 95
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
mình nhưng thật ra chỉ có mình đối mặt với quả bom ấy. Cô hoàn toàn đơn độc
và nỗi sợ hãi là một điều rất thực. Nhưng điều quan trọng ở đây mà nhà văn
muốn nói tới ngay cả trong những giờ phút vô cùng nguy hiểm khi mạng sống
bị đe dọa thì những người lính với một tinh thần chiến đấu vô cùng dũng cảm.
Chính những phút giây ấy đã làm con người đẹp đẽ lạ thường. Nó làm nổi bật
những phẩm chất tốt đẹp của người lính, lòng quả cảm, tinh thần yêu nước nồng
nàn, ý thức trách nhiệm đối với công việc, với đồng đội. Nhà văn đã rất tinh tế
khi phát hiện ra rằng ngay trong những giờ phút căng thẳng ấy những người lính
nỗi sợ hãi. Một nỗi sợ hãi rất đời thường. Nhưng điều quan trọng là con người
đã chế ngự được nỗi sợ hãi ấy. Họ vẫn giữ cho mình những phẩm chất tốt đẹp
của người lính, luôn biết đặt lợi ích của quốc gia dân tộc lên trên lợi ích của cá
nhân mình, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ, yêu nước, anh hùng, kiên cường, dũng cảm.
Ở Phương Định còn tỏa sáng tinh thần đồng đội, đồng chí thiêng liêng, keo sơn,
gắn bó, luôn biết yêu thương, quan tâm, chăm sóc lẫn nhau. Với đồng đội, cô
yêu thương và gắn bó như chị em. Trong cuộc sống, cô hòa mình trong đời sống
chung của người chiến sĩ. Cô vui vẻ hát hò, nói chuyện và trêu đùa cùng hai
người đồng đội. Với các chiến sĩ khác, cô cũng hết sức quan tâm.
Cô hiểu rõ tính tình của từng người trong đơn vị. Mặc dù chị Thao đã cố che
dấu bằng việc bảo cô hát, cô biết tâm trạng lo lắng của Thao khi Nho bị thương.
Với đại đội trưởng, chỉ tiếp xúc qua điện thoại nhưng biết rõ từ cách ăn nói đến
đặc điểm riêng. Cô quý trọng và cảm phục tất cả những chiến sĩ mà cô đã gặp
trên tuyến đường Trường Sơn.
Trong nhiệm vụ, cô luôn kề vai sát cánh, gắn kết trong nhiệm vụ, cùng sống
cùng chết bên cạnh đồng đội của mình. Cô luôn lo lắng và lo sợ nếu mình sơ
xuất trong công việc phá bom sẽ khiến cho đồng đội phải hi sinh. Kho Nho bị 96
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
thương, cô tận tình chăm sóc. Nhìn thấy nho khỏe mạnh lên, vết thương bắt đầu
lành lại, cô vô cùng hạnh phúc. Chính đồng đội là nguồn hạnh phúc lớn lao và
duy nhất của cô lúc này.
Hình ảnh nhân vật Phương Định là đại diện sinh động cho tuổi trẻ Việt Nam yêu
nước. Lê Minh Khuê đã khắc họa thành công hình ảnh người nữ thanh niên
xung phong giàu lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu dũng cảm, sẵn sàng hi sinh
mình vì nghĩa lớn. Họ là những cô gái có lí tưởng sống cao đẹp, yêu nước, anh
hùng đó là hiện thân cho một thế hệ những người thanh niên Việt Nam yêu
nước ngày ấy, là ngọn nguồn sức mạnh của dân tộc ta trong mọi cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù.
Nghệ thuật trần thuật theo ngôi thứ nhất làm cho câu chuyện trở nên chân thật,
sống động đến từng chi tiết. Nghệ thuật miêu tả, phân tích tâm lý nhân vật sắc
sảo, vốn sống sự am hiểu sâu sắc của tác giả về cuộc sống của những người lính ở chiến trường.
Qua nhân vật Phương Định và các cô thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê đã
có cái nhìn thật đẹp, thật lãng mạn về cuộc sống chiến tranh, về con người trong
chiến tranh. Chiến tranh là đau thương mất mát song chiến tranh không thể hủy
diệt được vẻ đẹp tâm hồn rất tươi xanh của tuổi trẻ, của con người. Chính từ
những nơi gian lao, quyết liệt ta lại thấy ngời sáng vẻ đẹp của tuổi trẻ, của chủ
nghĩa anh hùng Cách mạng Việt Nam.
Phân tích vẻ đẹp nhân vật Phương Định
Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên về truyện ngắn. Những tác phẩm đầu tay
của bà ra đời vào những năm 70 đều viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ
Việt Nam trên tuyến đường Trường Sơn. "Những ngôi sao xa xôi" là tác phẩm 97
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
tiêu biểu của bà. Truyện đã khắc họa thành công nhân vật Phương Định với tâm
hồn trong sáng, hồn nhiên, mơ mộng, với lòng dũng cảm, kiên cường, bất khuất.
Truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" được Lê Minh Khuê viết năm 1971 khi
cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Truyện viết về cuộc sống chiến
đấu của ba nữ thanh niên xung phong tại vùng trọng điểm của tuyến đường
Trường Sơn. Nổi bật nhất là Phương Định - nhân vật chính - người kể chuyện.
Dường như tác giả đã gửi vào nhân vật bao vẻ đẹp, bao ước mơ khát vọng và cả
những gian khổ, hi sinh của những cô gái thanh niên xung phong lúc bấy giờ.
Phương Định là một cô gái Hà Nội trẻ trung, xinh đẹp. Cô tự hào về vẻ đẹp của
mình: "Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương
đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh
lái xe bảo: "Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!"." Vẻ đẹp của cô hấp dẫn bao người:
"Không hiểu sao các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm tôi. Hỏi thăm hoặc
viết những thư dài gửi đường dây, làm như ở cách xa nhau hàng nghìn cây số,
mặc dù có thể chào nhau hằng ngày."
Phương Định cũng là một cô thanh niên xung phong dũng cảm, kiên cường. Cô
cùng Nho và chị Thao sống trong một cái hang dưới chân cao điểm tại một vùng
trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn - nơi tập trung nhiều bom đạn, sự hiểm
nguy, khốc liệt. Nơi đây dường như không có sự sống: "đường bị đánh lở loét,
màu đất đỏ, trắng lẫn lộn, không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô
cháy". Công việc chiến đấu của cô đặc biệt nguy hiểm và lặng lẽ: "khi có bom
nổ thì chạy lên đo khối lượng đất cần san lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và
nếu cần thì phá bom". Cô phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày: "trên đầu thì
có máy bay ì ầm, dưới chân có những quả bom chưa nổ nhưng nhất định sẽ nổ".
Mỗi lần phá bom là mỗi lần phải đối diện với Thần Chết. Hoàn cảnh sống khó
khăn, công việc nguy hiểm, vậy mà Phương Định đã sống và làm công việc ấy 98
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
được ba năm - ba năm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Tác giả miêu tả tâm lí
nhân vật trong một lần phá bom để giúp người đọc thấy rõ những gian khổ, hi
sinh cũng như lòng dũng cảm, kiên cường của cô gái thanh niên xung phong.
Dù phá bom là công việc đã trở thành thường xuyên nhưng mỗi lần phá bom là
mỗi lần phải đối diện với Thần Chết, sự căng thẳng bao trùm: thần kinh như
căng ra, thời gian, không gian như ngừng lại,... rồi đồng đội bị thương... Có
những khi họ cũng nghĩ đến cái chết - một cái chết mờ nhạt, thoáng qua. Nhưng
quan trọng hơn "liệu bom có nổ, mìn có nổ không? Không thì làm cách nào để
châm mìn lần hai?" Từ lo lắng cho tính mạng nhanh chóng chuyển sang lo lắng
cho nhiệm vụ. Hoàn thành nhiệm vụ luôn được đặt lên trên hết. Cô sẵn sàng hi
sinh cả tính mạng để hoàn thành nhiệm vụ.
Phương Định còn là người có tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, mơ mộng. Cô gái
trẻ tâm hồn mơ mộng, thích làm đẹp cho mình và cho cuộc sống dù ngay giữa
chiến trường ác liệt: "thích ngắm mắt mình trong gương". Cô có những ước mơ,
khát vọng về tương lai. Cô có những kỉ niệm về một thời học sinh vô tư bên mẹ
trong một căn gác nhỏ nơi cuối phố - đó vừa là hành trang, vừa là niềm khao
khát làm dịu mát tâm hồn cô nơi chiến trường bom đạn. Phương Định hát hay,
thuộc nhiều và cũng hay hát. Cô thích ngồi bó gối mơ màng và hát - tiếng hát
của tâm hồn lạc quan phơi phới. Sau những căng thẳng về nhiệm vụ, rồi đồng
đội bị thương, cơn mưa đá bất chợt đã đem niềm vui thích con trẻ trở lại với
Phương Định, biết bao kỉ niệm về quê hương lại dội về.
Không chỉ vậy, ở Phương Định còn có tình đồng đội yêu thương, gắn bó. Cô
gắn bó với đồng đội của mình như chị em: quan tâm, lo lắng cho nhau, hiểu rõ
tính cách, tâm trạng của chị Thao cũng như phát hiện ra vẻ đẹp của Nho. Cô còn
dành tình cảm yêu mến, cảm phục đối với tất cả những người chiến sĩ trên
đường ra mặt trận. Đặc biệt, khi Nho bị thương, Phương Định cùng chị Thao
cứu chữa, chăm sóc: moi đất, bế Nho lên, rửa vết thương, băng bó vết thương, 99
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
pha đường sữa cho Nho,... thành thạo như một cô y tá thành thục. Phải chăng
chính tình đồng đội yêu thương đã giúp Phương Định trưởng thành?
Truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" đã khắc họa thành công hình ảnh nhân
vật Phương Định với cách sử dụng ngôi kể hợp lí: truyện kể theo ngôi thứ nhất,
Phương Định - nhân vật chính - người kể chuyện làm cho câu chuyện hiện lên
sâu sắc và đi sâu miêu tả thế giới nội tâm nhân vật. Cách kể chuyện sinh động,
ngôn ngữ kể trẻ trung kết hợp linh hoạt các kiểu câu khi kể chuyện tạo sức cuốn
hút cho tác phẩm. Với những nét nghệ thuật ấy, "Những ngôi sao xa xôi" - Lê
Minh Khuê đã khắc họa thành công hình ảnh Phương Định nói riêng và hình
ảnh những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong
những năm tháng chống Mĩ ác liệt nói chung với vẻ đẹp của tâm hồn trong sáng,
mộng mơ và tinh thần dũng cảm. Phương Định là hình ảnh tiêu biểu của tuổi trẻ
Việt Nam trong những năm "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước - Mà lòng phơi phới dậy tương lai".
"Những ngôi sao xa xôi" đã thể hiện những tài năng nghệ thuật cũng như sự
từng trải trên chiến trường của Lê Minh Khuê. Từ hình ảnh Phương Định,
truyện cổ vũ thanh niên hôm nay và mai sau quyết tâm đứng lên xây dựng, bảo
vệ và gìn giữ đất nước.
Phân tích nhân vật Phương Định đầy đủ
Hình ảnh người chiến sĩ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ
luôn là nguồn cảm hứng dồi dào cho văn học. Ta đã được thấy họ trong "Bài thơ
về tiểu đội xe không kính" - Phạm Tiến Duật hay "Đồng chí" - Chính Hữu. Đến
với "Những ngôi sao xa xôi", nhà văn Lê Minh Khuê đã giới thiệu đến độc giả
hình tượng nữ thanh niên xung phong duyên dáng, nữ tính mà không kém phần 100
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
dũng cảm, gan trường. Và điều đó được thể hiện rất rõ qua nhân vật chính của
tác phẩm - Phương Định.
Vốn là một cô gái đến từ Hà Nội, Phương Định luôn mang trong mình sự mộng
mơ và nỗi nhớ về chốn thành thị. Cô hay hồi tưởng về những kí ức tươi đẹp khi
còn ở bên gia đình yêu thương, Chính điều đó đã tạo nên động lực, trở thành
chỗ dựa tinh thần để cô ngày đêm thực hiện nhiệm vụ, góp sức vào công cuộc
giành lại hòa bình cho đất nước.
Một cô gái trẻ, đẹp như vậy nhưng lại chọn ra tiền tuyến để hỗ trợ cách mạng. Ở
trên tuyến đường Trường Sơn lịch sử, cô phải đối diện với vô vàn khó khăn.
Nào là phải ở trong hang, "chạy trên cao điểm cả ngày", nhiệm vụ thì nguy hiểm,
có thể hi sinh bất cứ lúc nào,... Tuy nhiên, bom rơi đạn lạc trên chiến trường
không hề làm cô lùi bước. Chính trong hoàn cảnh khó khăn ấy, nhân vật đã sáng
lên với bao phẩm chất tốt đẹp.
Ở nhân vật Phương Định, tác giả đã thể hiện vẻ đẹp chung của thế hệ trẻ thời
chiến. Đó chính là lòng dũng cảm, kiên cường. Đối diện với tử thần trong mỗi
lần phá bom, nhân vật không hề nao núng. Cô có sự lo lắng, nhưng không hề để
điều đó ảnh hưởng đến việc hoàn thành nhiệm vụ. Ở Phương Định còn toát lên
vẻ đẹp của tình đồng đội, đồng chí. Trong mối quan hệ với chị Thao hay Nho,
người đọc thấy rất rõ sự keo sơn, gắn bó đáng ngưỡng mộ. Tất cả đều đại diện
cho tinh thần của cả một thế hệ thanh niên thời chống Mỹ.
Không chỉ có vậy, Phương Định còn nổi bật lên với những nét đẹp riêng biệt,
đầy duyên dáng. Cô tự nhận thức được bản thân "là một cô gái khá" với "hai
bím tóc dày, tương đối mềm", "một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn",
đôi mắt được nhận xét là "có cái nhìn sao mà xa xăm". Khi nhận được sự chú ý
của các anh pháo thủ, lái xe, cô cũng chẳng săn sóc, vồn vã, chỉ "đứng ra xa,
khoanh tay trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt". Mới đọc qua, độc 101
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
giả có thể nghĩ hình như cô đang làm kiêu. Nhưng không, thật ra cô chỉ thể hiện
sự điềm tĩnh của bản thân. Trong lòng cô, đẹp nhất vẫn là người quân nhân có
ngôi sao trên mũ. Sự mơ mộng, lạc quan ấy là hoàn toàn có thể hiểu được.
Phương Định vẫn là một cô gái trẻ với nhiều mơ ước. Chính điều đó đã làm nên
vẻ đẹp vô cùng riêng biệt của nhân vật này.
Qua ngòi bút của Lê Minh Khuê, nhân vật Phương Định đã hiện lên vô cùng rõ
nét. Cô vừa mang vẻ đẹp trẻ trung, khỏe khoắn, duyên dáng của người thiếu nữ,
vừa thể hiện rõ cái đẹp hào hùng của cả một thời đại. Trong thời kì kháng chiến
chống Mỹ gian khổ, biết bao người trẻ đã phải gác lại ước mơ của mình để lên
đường ra trận. Dưới làn mưa bom bão đạn, họ vẫn sáng lên với bao vẻ đẹp đáng
quý, đáng trân trọng. Chính điều đó đã làm nên chiến thắng vang dội cho dân tộc.
"Những ngôi sao xa xôi" là một tác phẩm vô cùng thành công. Trong đó, nhân
vật Phương Định đã để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng người đọc. Nhờ vậy, các
thế hệ sau càng thêm biết ơn công lao của người đi trước, đồng thời trân trọng
hơn sự hòa bình, yên ổn của xã hội ngày nay.
Phân tích nhân vật Phương Định và bày tỏ suy nghĩ về thế hệ trẻ
trong kháng chiến chống Mĩ
Trong văn đàn Việt Nam người ta ít thấy sự xuất hiện của các nhà văn nhà thơ
nữ, đặc biệt là trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Bởi thực
tế rằng các nhà văn khi viết về đề tài này, để có được sức hút và lột tả được tính
chân thực của chiến trường thì thường phải là người lính thực thụ bước ra ra từ
trong khói lửa tiêu biểu như Quang Dũng, Phạm Tiến Duật, Chính Hữu, Tố Hữu,
Tô Hoài, Nguyễn Thi, Nguyễn Khoa Điềm, Nguyễn Trung Thành,... và rất
nhiều các nhà văn trưởng thành từ kháng chiến khác nữa. Trong một rừng văn 102
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
học kháng chiến như vậy, lại nổi lên một cây bút nữ, một nữ thanh niên xung
phong gan dạ, dũng cảm với giọng văn mới lạ và hấp dẫn. Có thể nói Lê Minh
Khuê đã tỏa ra một thứ ánh sáng đặc biệt đúng như cái tên của bà, ánh sáng của
ngôi sao Khuê biểu tượng cho sự thông minh, trí tuệ và học vấn. Bà tham gia
nghiệp sáng tác khi còn khá trẻ, khi mới khoảng 20 tuổi, với phong cách viết
chắc tay, già dặn trong câu chữ những tưởng đó không phải là giọng văn của
một thiếu nữ mà là tác phẩm của một con người đã thu thập cho mình nhiều trải
nghiệm trong cuộc chiến. Những ngôi sao xa xôi, với nhân vật chính là Phương
Định đã đưa tên tuổi Lê Minh Khuê vụt sáng giữa nền văn học kháng chiến giai
đoạn chống Mỹ cứu nước đầy ác liệt. Điểm mới lạ của tác phẩm nằm ở chỗ tập
trung thể hiện cuộc sống và chiến đấu của những cô gái thanh niên xung phong,
dưới đôi mắt cảm nhận của người trong cuộc.
Những ngôi sao xa xôi được viết vào năm 1971, trong giai đoạn 4 của cuộc
kháng chiến chống Mỹ, sau thất bại của chiến lược chiến tranh cục bộ trên đất
Việt Nam, quân Mỹ chuyển sang chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh. Cuộc
chiến lại càng trở nên ác liệt, Mỹ điên cuồng sau những lần thất bại liên tiếp nên
càng trở nên nóng lòng muốn đánh nhanh rút gọn. Tuyến đường Trường Sơn
huyết mạch, đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với quân đội ta, trở thành điểm
đánh phá thường xuyên của quân Mỹ, buộc chúng ta phải bảo vệ bằng mọi giá.
Chính vì vậy sự có mặt của các nữ thanh niên xung phong dò bom, phá bom, lấp
đường như Phương Định, chị Thao và Nho là vô cùng cần thiết. Điểm chung
trong phong cách sáng tác về đề tài này của Lê Minh Khuê cùng với Phạm Tiến
Duật, Thúy Bắc hay Nguyễn Minh Châu là đều nói về hình ảnh những cô gái
hồn nhiên, trẻ trung, yêu đời. Thế nhưng Lê Minh Khuê có lẽ rằng là một phụ
nữ nên ưa thích nhưng cái gì tinh tế, nên bà tập trung đi sâu vào đời sống tâm
hồn của nhân vật, hơn là diễn tả những gì khốc liệt của chiến tranh. Tác giả
nghiêng về khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn tập trung làm nổi bật vẻ 103
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
đẹp nội tâm, đời sống của người anh hùng trong chiến đấu, lấy sự mất mát hy
sinh trong chiến tranh để làm rõ hơn vẻ đẹp của họ.
Quay trở lại với tác phẩm, câu chuyện xây dựng xung quanh cuộc sống và chiến
đấu của ba cô gái Phương Định, Nho và chị Thao dưới góc nhìn của nhân vật
chính là Phương Định, một cô gái Hà Nội, lạnh lùng và xinh xắn. Họ là lực
lượng hậu cần nòng cốt, luôn phải đối mặt với những nguy hiểm cận kề, ranh
giới sinh tử chỉ cách một bức màn mỏng manh. Họ sống trong một cái hang
dưới chân cao điểm, còn công việc thì luôn là chạy trên cao điểm đếm bom, phá
bom, lấp đất sau khi máy bay giặc càn quét qua, để giữ cho đoạn đường luôn ở
tình trạng yên ổn mỗi khi đoàn xe của bộ đội ta đị qua. Mới ban đầu, qua giọng
kể của Phương Định thì có thể thấy rằng cô nàng là một cô gái có tính tếu táo
ngầm, cô nói về sự ác liệt của chiến trường bằng một cái giọng rất dễ thương và
phóng khoáng: "chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày
chạy trên cao điểm không phải chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích
đùa". Nhiêu đó thôi người ta cũng đủ để hiểu rằng, công việc của ba cô gái trẻ
thật không đơn giản, họ có thể hi sinh vì bom nổ, vì bị máy bay địch phát hiện
bất cứ lúc nào, và họ phải chuẩn bị tinh thần cho điều ấy. Thế nhưng vừa rời
khỏi cái chiến trường trên cao điểm nóng đến hơn 30 độ, thoát khỏi cái cảnh
"Thần kinh thì căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn
biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ" thì Phương Định lại lập
tức quay về với thế giới mơ mộng, hồn nhiên của người thiếu nữ, dường như tất
cả những thứ cô vừa trải qua đã bị cái mát lạnh tê tái trong hang xóa tan đi hết.
Mà có lẽ là thế thật.
Lê Minh Khuê khắc họa nhân vật Phương Định rất rõ nét và ấn tượng, đó là một
cô gái trẻ tuổi, xinh xắn, tóc dày và mềm, cần cổ cao kiêu hãnh như cành hoa
loa kèn, còn đôi mắt thì có cái nhìn xa xăm mơ mộng. Dù không thể sánh được
với vẻ đẹp mảnh dẻ, dịu dàng vô cùng lãng mạn của Nguyệt trong Mảnh trăng 104
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
cuối rừng (Nguyễn Minh Châu) thế nhưng Phương Định cũng là một đóa hoa
thơm giữa núi rừng Trường Sơn đầy khốc liệt này. Và Phương Định là một cô
gái thông minh, nên nàng ý thức rất rõ những ưu điểm của bản thân, cô rất tự tin
và khách quan khi tự đưa ra những đánh giá về bản thân cũng như nhìn nhận về
tính cách của mình. Đặc biệt Định là cô gái rất biết yêu bản thân, yêu bằng cái
cách nguyên thủy nhất, thích ngắm mình trong gương, ngắm mãi cái đôi mắt mà
những anh lái xe thường xuýt xoa khen ngợi, cái đôi mắt "dài dài, màu nâu, hay
nheo lại như chói nắng". Rồi cô nàng có lẽ cũng biết rõ những bức thư những
lời hỏi thăm của các anh bộ đội là ý gì, nhưng Phương Định cũng "không săn
sóc, vồn vã", và thường đứng ngoài những cuộc đối đáp tếu táo, những cuộc
thảo luận sôi nổi. Đó là cái lòng kiêu hãnh của một cô gái khá, mặc dù đối với
Phương Định "những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất
là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ". Nhưng cô nàng vẫn điệu
bộ xa cách như một cái cách giữ giá làm duyên của những cô gái trẻ tuổi, đặc
biệt là cô gái gốc Hà Nội vốn nổi tiếng với sự trang nhã, tế nhị và duyên dáng
trong tà áo dài nền nã. Vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Phương Định còn được thể
hiện qua những nỗi nhớ sâu thẳm của cô về quê hương, cơn mưa đá chóng qua
đã đem đến cho Phương Định một nỗi tiếc nuối không tên, nhưng có lẽ đó là nỗi
hụt hẫng khi niềm vui thích trôi đi quá nhanh. Định nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ từng
cảnh vật yên bình nơi thủ đô, cô mơ mộng về một thời thiếu nữ xa xăm và tươi
đẹp biết mấy, và cái khắc nghiệt cực khổ nơi chiến trường dường như đã được
những kỷ niệm tươi đẹp làm dịu đi, tựa như cơn mưa đá vừa rồi. Cũng từ những
nỗi nhớ, những mơ mộng xa xăm ấy của Phương Định người ta nhìn ra được
niềm khao khát mãnh liệt của cô với hòa bình, với độc lập, mong sao đất nước
không còn bóng giặc để nàng có thể trở về thủ đô với mẹ, tiếp tục những mơ
mộng còn dở dang. Không chỉ đẹp ở những nỗi nhớ, những mơ mộng thiếu thời
mà Phương Định còn hiện lên với hình ảnh một cô gái yêu đời, yêu nghệ thuật,
thích hát và hát cũng rất hay, nàng "thích nhiều bài. Những bài hành khúc bộ 105
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan hộ mềm mại,
dịu dàng. Thích "ca chiu sa" của Hồng Quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ
màng: "Về đây khi mái tóc còn xanh xanh...". Đó là dân ca ý trữ tình, giàu có,
phải lấy giọng thật trầm. Thích nhiều". Từ cái phong cách âm nhạc ấy cũng nhìn
ra được Phương Định là cô gái yêu cách mạng, hào hùng trong chiến đấu nhưng
cũng rất đỗi truyền thống xen lẫn cái vẻ lãng mạn, ý nhị của một người con gái.
Đó là trong cuộc sống thường ngày, còn trong chiến đấu Phương Định lại có
những nét đẹp rất thú vị mang tính chất sử thi của một người anh hùng đích thực.
Cái cách mà Phương Định kể về chiến trường như tôi đã đề cập có lẽ dùng hai
chữ "phóng khoáng" là thích hợp nhất. Một cô gái đối mặt với cái nguy hiểm
của trận địa bằng trách nhiệm và lòng tự hào của "tổ trinh sát mặt đường",
phong thái tự tin. Một vết thương ở đùi chưa lành miệng có lẽ rằng đối với một
người con gái thì nó cũng khá ghê gớm, nhưng với Phương Định cô không cho
là vậy và cũng chẳng thiết vào viện Quân y, bởi không đáng, làm người lính có
thương tích là chuyện quá thường. Khi nói về công việc của mình Phương Định
cũng rất tếu táo mà cho đó là một cái "thú", thú vui hoặc thú vị giống mấy anh
nhà văn khi nói về nghề của mình vậy. Và có lẽ cái "thú" của Phương Định là
thích cảm giác mạnh, tận hưởng cái cảm giác căng thẳng chờ bom nổ, hồi hộp
chạy trên cao điểm, để khi làm xong nhiệm vụ như một vị tướng đại công cáo
thành chạy về hang báo cáo vậy. Nhưng như thế không có nghĩa là Định không
sợ, khi lưỡi xẻng chạm vào quả bom "một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào
da thịt", Định giật mình và càng hối thúc mình phải làm cho nhanh, càng nhanh
càng tốt, để mau chóng hoàn thành nhiệm vụ, bởi càng kéo dài thì càng nguy
hiểm. Đã làm 3 năm nay, Định đương nhiên cũng dày dặn kinh nghiệm, vỏ quả
bom nóng, hay sự im lặng đến bất thường đều là những dấu hiệu chẳng lành, và
phải cảnh giác cao độ. Định còn muốn sống để tiếp tục cống hiến và chiến đấu,
chứ không thể chết khi còn quá trẻ, mặc dù từ lâu nay Định cũng từng nghĩ
mình sẽ chết, một cái chết nhẹ tựa lông hồng. Hoặc thay vì nghĩ đến cái chết 106
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Định nghĩ nhiều hơn đến việc bom có nổ không, làm thế nào để gài mìn lại một
lần nữa, đó đều là những câu hỏi hóc búa với cô gái trẻ. Những điều ấy đều cho
thấy Phương Định là một cô gái gan dạ, tinh thần thép và vô cùng dũng cảm,
chẳng thế mà nàng nói "Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến 5 lần", thế
có nghĩa là 5 lần đối mặt với cái chết trong 24 giờ, thật khó mà tưởng tượng
được. Bên cạnh việc anh dũng, kiên cường trong chiến đấu thì Phương Định còn
là một người con cái tình cảm, khác hẳn cái vẻ ngoài lạnh lùng thường thấy. Cô
hết lòng lo lắng cho đồng đội khi họ ra ngoài trinh sát, những lúc ấy lòng Định
cũng chẳng khác gì so với lúc phá bom ở cao điểm, Định sợ có chuyện xảy ra
với chị Thao, với Nho, tấm lòng yếu đuối của một cô gái lúc này mới có dịp
được bộc lộ rõ nét. Cảnh Nho bị bom vùi, người ta lại thấy một Phương Định
bình tĩnh lạ thường, có lẽ là bình tĩnh thay chị Thao mặt đang tái mét vì sợ máu,
Định biết mình phải gánh trách nhiệm đưa Nho về hang và băng bó cho nó thay
chị Thao. Từ đó, ta lại thấy một mặt khác nữa của Phương Định ấy là sự tinh tế,
chu đáo và tỉ mỉ khi chăm sóc cho đồng đội bị thương.
Qua tất cả những chi tiết về nhân vật Phương Định ta có thể thấy rằng cô chính
là đại diện tiêu biểu nhất cho hàng triệu thanh niên Việt Nam đã lên đường
chiến đấu vì độc lập tự do của cả dân tộc. Họ ra đi với niềm tin tất thắng, với tất
cả sự kiên cường, dũng cảm và lòng yêu nước, yêu cách mạng mãnh liệt. Bên
cạnh sự anh hùng trong chiến đấu thì ở họ cũng hiện lên những vẻ đẹp đáng quý
của tâm hồn, ở họ có sự hiện diện của sự mơ mộng, trẻ trung, yêu đời, của nỗi
nhớ quê hương và cả những khao khát về tình yêu, và hơn tất cả ấy là mơ ước
tha thiết về một đất nước hòa bình, một cuộc sống ấm êm hạnh phúc.
Phương Định là nhân vật được xây dựng rất sống động dưới ngòi bút của Lê
Minh Khuê, với nhiều phẩm chất tốt đẹp. Đặc biệt là về thế giới nội tâm của
nhân vật, những vẻ đẹp phẩm chất ẩn giấu trong cái vỏ kiên cường, dũng mãnh
của người lính chiến mà trước nay không nhiều nhà văn để tâm vào khai thác. 107
Văn mẫu lớp 9: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”
Cũng chính vì tác giả là một nữ thanh niên xung phong, nên cách viết, cách
miêu tả nhân vật rất độc đáo và đặc biệt, nó gợi ra một cách rất chân thực hình
ảnh của các cô gái trong chiến trường vào những năm 70 của thế kỷ trước, hào
hùng, gan góc và cũng đầy lãng mạn, mộng mơ của tuổi trẻ. 108