-
Thông tin
-
Hỏi đáp
Phân tích Những ngôi sao xa xôi. | Văn mẫu lớp 9
Giới thiệu truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của tác giả Lê Minh Khuê: truyện ca ngợi tinh thần dũng cảm của thế hệ trẻ trong những ngày kháng chiến, đặc biệt là sự hi sinh thầm lặng của các cô gái thanh niên xung phong. Tài liệu được sưu tầm giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Ngữ Văn 9 (653)
Phân tích Những ngôi sao xa xôi. | Văn mẫu lớp 9
Giới thiệu truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của tác giả Lê Minh Khuê: truyện ca ngợi tinh thần dũng cảm của thế hệ trẻ trong những ngày kháng chiến, đặc biệt là sự hi sinh thầm lặng của các cô gái thanh niên xung phong. Tài liệu được sưu tầm giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Preview text:
Phân tích Những ngôi sao xa xôi
1. Dàn ý Phân tích Những ngôi sao xa xôi
Dàn ý Phân tích Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 1 1, Mở bài
- Giới thiệu truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của tác giả Lê Minh Khuê: truyện ca ngợi
tinh thần dũng cảm của thế hệ trẻ trong những ngày kháng chiến, đặc biệt là sự hi sinh
thầm lặng của các cô gái thanh niên xung phong. 2, Thân bài
a, Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các nhân vật
- Ba cô gái trong tổ trinh sát sống trong hang, luôn theo dõi tình hình trên cao điểm.
- Công việc: đo khối lượng đất phải lấp vào hố bom, đếm và phá bom chưa nổ, bom nổ chậm.
⇒ công việc nguy hiểm, hoàn cảnh sống khắc nghiệt.
b, Tính cách, tâm hồn của ba cô gái ở tổ đội trinh sát
- Ba cô gái hồn nhiên, mơ mộng, giàu tình cảm:
+ Phương Định hay hát, hay cười một mình; hay ngắm mình trong gương, tự đánh giá mình
là một cô gái khá, có hai bím tóc dài đẹp, cổ cao kiêu hãnh, mắt dài, “có cái nhìn sao mà xa
xăm”; làm ngơ trước sự trêu đùa, yêu mến của các anh chiến sĩ nhưng thực lòng luôn
ngưỡng mộ các anh; có nhiều ước mơ, muốn sống nhiệt huyết, cống hiến
+ Nho: không khéo tay nhưng thích thêu thùa; ước mơ trở thành thợ hàn trong một nhà máy
thủy điện lớn, chơi bóng chuyền giỏi
+ Chị Thao: thích chép bài hát, chăm chút tỉa tót đôi lông mày, mong muốn được làm y sĩ,
lấy được chồng là bộ đội.
- Cả ba đều hay nhớ về quê hương Hà thành: khi nhận được thư của bạn Nho, khi hát, khi
suy nghĩ vu vơ, ngóng từng đoàn xe dưới xuôi đi qua để hỏi thăm tin tức.
- Mối quan hệ, tình cảm với đồng đội:
+ Họ yêu mến, quan tâm nhau như người thân: tranh nhau đi lên cao điểm, Phương Định
không cãi lời chỉ huy của chị Thao, Nho lo lắng khi hai người bạn lên cao điểm lâu chưa về,
chị Thao luôn ra dáng chị cả nhận mọi sự nguy hiểm vào người.
+ Sự quan tâm, gắn kết của các đơn vị: tổ trinh sát làm việc trên cao xạ luôn báo cáo tình
hình chính xác cho đơn vị phía dưới, đơn vị luôn sẵn sàng chi viện cho tổ (qua những lời
nhắc nhở của đại đội trưởng).
c, Sự gan dạ, chất anh hùng của ba cô gái trong đội trinh sát
- Nghiêm túc trong công việc: Phương Định hay hát và nghĩ vẩn vơ, Nho thêu thùa, chị Thoa
chép bài hát, nhưng khi có máy bay địch là tất cả ở tư thế sẵn sàng. Chị Thoa chỉ đạo,
Phương Định và Nho được giao việc gì cũng hoàn thành. - Tinh thần dũng cảm:
+ Phương Định: bình tĩnh, đàng hoàng bước tới quả bom chứ không đi khom, đào đất quanh
bom có lúc lưỡi xẻng chạm trúng vào quả bom cũng không sợ.
+ Nho: luôn sẵn sàng chiến đấu
+ Chị Thao: cương quyết, táo bạo, chỉ huy cả đội trinh sát
- Trên người ai cũng có vô số vết thương to nhỏ: chị Thao có 9 vết thương, Nho 5 vết, Phương
Định 4 vết, dù vết thương chưa khép miệng, dù chân tay đau nhức nhưng quyết không nằm
trong quân y, vẫn chạy trên cao điểm phá bom.
⇒ Coi cái chết rất nhẹ, dù bị thương, bị vùi trong đất, mệt lả nhưng vẫn đùa vui trong gian
khổ, coi việc bị thương là “xúi quẩy tí”, coi công việc của mình cũng có cái thú vị riêng. d, Nghệ thuật
- Ngôi kể thứ nhất, nhân vật xưng tôi: câu chuyện chân thực giàu cảm xúc, các nhân vật, sự
kiện được tái hiện qua con mắt nhân vật Phương Định.
- Xây dựng nhân vật hay hồi tưởng, cho thấy nỗi nhớ quê hương, nhớ những ngày mới ra
chiến trường của nhân vật
- Ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn, mang tính mệnh lệnh, giúp bộc lộ sự quyết đoán, nhanh
nhẹn, mạnh mẽ trong công việc của các nữ thanh niên xung phong. Nghệ thuật chọn lọc
hình ảnh miêu tả đắt giá: lột tả được vẻ đẹp con người trước chiến tranh khốc liệt.
- Miêu tả các nhân vật chỉ bằng một vài nét chấm phá nhưng làm bật lên được tính cách, nội tâm nhân vật. 3, Kết bài
- Tác giả đã tái hiện lại một thời kì chiến tranh gian khó, khốc liệt, làm nổi bật lên hình ảnh
những nữ thanh niên xung phong trẻ trung, nhiệt huyết, gan dạ, kiên cường.
- Nghệ thuật truyện ngắn đặc sắc: sử dụng dòng thời gian hồi tưởng xen lẫn thực tại, giọng
kể bình thản càng tôn lên phẩm chất anh hùng của các nhân vật, sử dụng hình ảnh miêu tả
sự tàn khốc của chiến tranh.
Dàn ý Phân tích Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 2 I. Mở bài
Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi
Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng mơ mộng và tinh thần dũng cảm lạc quan trong cuộc
chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn II. Thân bài
Khái quát nét chung về ba cô gái
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu
• Ba cô gái Thao, Phương Định, Nho làm ở tổ trinh sát mặt đường
• Họ sống trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi
tập trung bom đạn nguy hiểm
• Công việc nguy hiểm phải chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình giữa vùng trọng
điểm bắn phá của máy bay địch, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất đá, đánh
dấu bom chưa nổ, phá bom
→ Công việc, hoàn cảnh sống nguy hiểm đòi hỏi sự gan dạ, bình tĩnh
2. Phân tích những nét chung và nét riêng của ba cô gái thanh niên xung phong
- Họ đều là những cô gái thanh niên xung phong còn trẻ, phải xa nhà, xa mái trường đi chiến đấu
* Nét chung của ba nữ thanh niên xung phong :
• Phẩm chất cao đẹp: tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không sợ cái chết
• Dũng cảm, gan dạ: Sẵn sàng nhận nhiệm vụ, dám đối mặt với cái chết mà không nao
núng dù nhiều lần họ bị bom vùi và làm bị thương
• Họ có tinh thần đồng đội gắn bó, thân thiết: thể hiện ở tính tình,sự quan tâm chăm
sóc chu đáo khi đồng đội bị thương
• Nêu bật vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thanh niên xung phong
+ Là những cô gái trẻ dễ vui, mơ mộng nhưng cũng trầm tư sâu lắng
+ Họ nữ tính thích làm đẹp cho cuộc sống ở chiến trường khói lửa
+ Bình tĩnh, chủ động, lạc quan luôn nghĩ về tương lai * Nét riêng
- Nho là em út tính nết trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng, nhưng rất bản lĩnh, rắn rỏi
- Chị Thao là người thích làm dáng nhất, ở chị có những nét tính cách tưởng trái ngược nhau:
+ Thích hát bài hát do Phương Định bịa ra nhưng lại không hát trôi chảy bài nào
+ Rất dũng cảm táo bạo nhưng lại sợ máu, sợ vắt
+ Trong cô có sự nhút nhát mềm yếu của cô gái là cô gái bản lĩnh trong chiến đấu
- Nhân vật Phương Định
+ Là cô gái Hà Nội vào chiến trường 3 năm, hay hoài niệm về quê hương, mẹ, mái trường...
+ Là cô gái hồn nhiên mơ mộng với nhiều nét tính cách thể hiện rất rõ ràng: thích hát, thuộc
nhiều bài hát, say sưa tận hưởng cơn mưa hồn nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom đạn nổ
→ Đó là vẻ đẹp trong sáng hồn nhiên, thật đáng yêu
+ Chăm sóc chu đáo cho đồng đội
+ Là cô gái nhạy cảm, duyên dáng nhưng không biểu lộ tình cảm, tỏ ra kín đáo trước đám
đông, tưởng như kiêu kì nhưng lại tạo nên một sức hút tự nhiên
+ Nổi bật nhất phẩm chất anh hùng: có tinh thần trách nhiệm với công việc, gan dạ tự tin,
thận trọng khi làm nhiệm vụ
→ Qua hành động và dòng suy tư của nhân vật tác giả Lê Minh Khuê cho người đọc thấy
được thế giới nội tâm phong phú cùng phẩm chất anh hùng của nhân vật
3. Thành công nghệ thuật
- Phương thức trần thuật: kể bằng ngôi thứ nhất chân thực, miêu tả thế giới nội tâm phong phú sâu sắc
- Ngôn ngữ giọng điệu: lời kể linh hoạt, câu văn ngắn, câu đặc biệt tạo được sự nhịp nhàng
phù hợp không khí chiến đấu
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý và tính cách nhân vật đa dạng, sinh động III. Kết bài
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi là thành công của tác giả khi xây dựng thành công hình
tượng tiêu biểu về những người trẻ trong thời kì kháng chiến chống Mỹ kiên cường, anh dũng
nhưng cũng mơ mộng, hồn nhiên
2. Văn mẫu Phân tích bài Những ngôi sao xa xôi
Phân tích Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 1
Nói đến văn hoc Việt Nam thời kì chống Pháp, chống Mỹ là nói tới giai đoạn của khuynh
hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn. Đó là thời kì mà cảm hứng anh hùng ca dạt dào, sôi nổi,
các tác giả hướng ngòi bút của mình vào cộng đồng, đất nước. Hình ảnh những chàng trai,
cô gái lên đường ra trận xuất hiện rất nhiều trong văn học:
Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình
(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc? (Khúc bảy - Thanh Thảo)
“Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm tiêu biểu. Truyện ngắn đã khắc họa hình ảnh những cô
gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn, cho ta thấy vẻ đẹp của thế hệ trẻ thời kì chống Mỹ.
“Những ngôi sao xa xôi” được chắp bút vào năm 1971 bởi Lê Minh Khuê - một nhà văn nữ và
cũng là một người thanh niên xung phong. Nhan đề tác phẩm vừa là hình ảnh tả thực những
tinh tú trên bầu trời, vừa tượng trưng cho lí tưởng sống cao cả như ngôi sao trên mũ người
lính và cũng đại diện cho những kí ức, ước mơ của nhân vật cùng vẻ đẹp sáng ngời của các
cô gái. Tác phẩm kể về cuộc sống và chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong tại một
trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn vào những năm chống Mỹ ác liệt. Nho, Thao,
Phương Định thuộc tổ trinh sát mặt đường. Công việc vô cùng gian lao, nguy hiểm, tựa như
đối mặt với Tử thần nhưng những cô gái vẫn giữ cho mình niềm vui, sự hồn nhiên, mơ mộng.
Nhà văn Lê Minh Khuê từng chia sẻ, dù câu chuyện không hoàn toàn là thật nhưng những
cảm xúc về chiến tranh và Hà Nội, con người Việt Nam đều rất chân xác. Bà đã chứng kiến
cuộc sống của những cô gái thanh niên xung phong thời kì chống Mỹ nên khi viết về ba nhân
vật nữ trong tổ trinh sát mặt đường, nhà văn đã miêu tả rất thực tế về hoàn cảnh sống và
chiến đấu của họ. Các cô gái ở trong một cái hang dưới chân cao điểm giữa một trọng điểm
của tuyến đường Trường Sơn. Nơi ở của họ là nơi tập trung bom đạn, chứa đựng nhiều sự
hiểm nguy nhất. “Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có
lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những
tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”. Những
câu văn miêu tả khung cảnh nơi các cô làm việc cho thấy đây là vùng đất đang bị chiến
tranh tàn phá nặng nề, trở nên tàn tạ, không có sự sống. Công việc của họ lại càng đặc biệt
hơn, khiến ta thầm cảm phục. Những cô gái tưởng như bé nhỏ ấy phải chạy trên cao điểm
giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi trận
bom, họ lại phải lao ra, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những
quả bom chưa nổ thì phá bom. Đây là công việc phải mạo hiểm với cả tính mạng, luôn phải
tập trung cao độ, căng thẳng thần kinh, đòi hỏi ở các cô gái sự nhạy bén, dũng cảm, bình
tĩnh. Ở độ tuổi đẹp đẽ, tươi trẻ nhất của đời người, các cô gái lại sống giữa những mưa bom
bão đạn, ngập trong mùi thuốc súng, đất cát. Chiến tranh đã khiến đất nước và con người
phải trải qua những điều đau khổ. Quả thực, “dẫu không ùng oàng súng nổ nhưng những nỗi
đau và hệ lụy của nó đã hiện lên rất rõ, cứa vào lòng người đọc suy tư của nhà văn về chiến
tranh” (Phùng Văn Khai). Tuy nhiên, đối với ba cô gái, đây lại là điều hết sức bình thường,
tựa như một thói quen thường nhật. Thậm chí, họ còn coi sự hiểm nguy ấy là một cái thú
riêng “Có ở đâu như thế này: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa
dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng
khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ”. Họ nói về động đất, máy bay, bom đạn bằng
giọng dửng dưng: “Những cái xảy ra hàng ngày: máy bay rít, bom nổ trên cao điểm, cách cái
hang này khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi rung. Mấy cái khăn mặt mắc ở dây cũng
rung. Tất cả, cứ như lên cơn sốt. Khói lên, và cửa hang bị che lấp. Không thấy mây và bầu trời đâu nữa”.
Về tính cách, tâm hồn, các cô gái vừa có những nét tính cách chung, vừa có những đặc
điểm riêng đáng yêu, thú vị. Họ đều mang những phẩm chất chung của người chiến sĩ: yêu
nước, có tinh thần trách nhiệm, dũng cảm, không sợ hi sinh và có tình đồng đội thắm thiết.
Cả ba cô gái tham gia vào cuộc chiến tranh vệ quốc của dân tộc để bảo vệ cho vẻ đẹp
thanh bình cho quê hương. Tất cả đều không ngại gian nguy, sẵn sàng hi sinh tính mạng để
hoàn thành nhiệm vụ. Ngay ở cái tên “tổ trinh sát mặt đường” đã “gợi sự khát khao làm nên
những sự tích anh hùng”. Các cô gặp gỡ nhau, gắn bó mà trở thành những người đồng chí,
đồng đội thân thiết, cùng nâng đỡ nhau vượt qua những khó khăn, biến thử thách thành
niềm vui bông đùa giản dị: “Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười
thì hàm răng loá lên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là “những
con quỷ mắt đen”. Không chỉ vậy, họ còn tương đồng với nhau ở nét tính cách nhạy cảm, dễ
xúc động, hay mộng mơ, dễ vui cười mà cũng dễ trầm tư. Giữa chốn chiến trường khốc liệt,
họ vẫn làm đẹp cho cuộc sống của mình. Nho thích thêu thùa, Thao thường chép lời bài
hát, Phương Định lại ngắm mình trong gương rồi ngồi bó gối mơ mộng và hát. Chỉ một cơn
mưa đá cũng tác động đến ba cô gái, xoa dịu những nhọc nhằn, tưới mát cho tâm hồn họ
bằng “niềm vui con trẻ”. Ở trong thời đại mà người ta ra đi không dám hẹn này về, gặp nhau
nơi chiến trường nhưng chưa chắc ngày mai còn thấy nhau thì tình cảm giữa Nho, Thao,
Phương Định thật đáng quý biết bao!
Ngoài những điểm tương đồng, các cô gái cũng có những nét tính cách riêng biệt. Nho hiện
lên rất đáng yêu, trẻ trung, hồn nhiên qua các chi tiết giàu tính gợi “cái cổ tròn và những cúc
áo nhỏ nhắn”, “Trông nó nhẹ, mát mẻ như một que kem trắng”. Dù nhỏ bé đến mức khiến
Phương Định muốn bế lên tay nhưng Nho lại rất dũng cảm, kiên cường. Khi bị thương, cô
không muốn đồng đội phải lo lắng cho mình, cũng không hề rên la. Ẩn sau vẻ ngoài mỏng
manh là một tinh thần thép. Phương Định thì nhạy cảm, hay mộng mơ, thường sống với
những kỉ niệm xưa cũ khi còn ở thành phố với gia đình. Thao - người chị lớn nhất nên có
phần trầm tư, trưởng thành, thực tế hơn. Tuy nhiên, trong trái tim Thao vẫn chứa đựng
những rung cảm của tuổi trẻ. Đặc biệt, dù rất gan dạ khi chiến đấu nhưng Thao lại sợ khi
thấy máu chảy.Ba cô gái là hình ảnh tiêu biểu cho những cô gái thanh niên xung quanh ở
Trường Sơn trong thời kì chống Mỹ. Anh dũng, kiên trung trong chiến đấu và hồn nhiên, lạc
quan, mơ mộng trong đời thường. Họ thực sự là những bông hoa dọc chiến hào như nhà thơ
Xuân Quỳnh từng ca ngợi:
Ta bước trong chiến hào
Mùi đất còn mới mẻ
Mà đã thấy thân quen
Như những ngày thơ bé
Quen lối đi tới trường
Một mùi hương hoa lý
Bởi người lính hôm nay
Dẫu tuổi đời rất trẻ
Nhưng tính tuổi anh hùng
Đã qua nhiều thế hệ.
Trong ba cô gái, Phương Định là nhân vật trung tâm, chứa đựng tư tưởng của tác phẩm và
cũng là nhân vật xưng “tôi” để kể chuyện. Nhân vật Phương Định được tác giả khai thác đầy
đủ từ xuất thân, quá khứ đến ngoại hình, phẩm chất và tâm hồn. Nếu ta từng bắt gặp trong
“Tây Tiến” các chàng trai vốn là sinh viên Hà thành hào hoa, lịch lãm thì nay, trong tác phẩm
này, ta cũng thấy một cô con gái rời xa Hà Nội để vào chiến trường. Phương Định có một
tuổi thơ vui tươi bên người mẹ ở một căn phòng nhỏ tại một khu phố thanh bình trước khi
chiến tranh ập tới. Về ngoại hình, Phương Định tự đánh giá mình là một cô gái khá. Đây là
chút kiêu ngầm rất duyên dáng, rất con gái. Sự xinh xắn của cô được thể hiện qua những chi
tiết như “Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”,
đôi mắt “dài dài, màu nâu, hay nheo lại như chói nắng”. Ánh mắt xa xăm ấy đã hớp hồn biết
bao anh chàng. Cô được nhiều chàng trai để ý tới. Dẫu gặp nhau hằng ngày, họ vẫn gửi cho
cô những lá thư như ở cách xa nhau hàng nghìn cây số. Phương Định ý thức được nét đẹp và
giá trị của bản thân nên dù rất khâm phục những anh bộ đội có ngôi sao trên mũ nhưng cô
không vội vã. “Khi bọn con gái xúm nhau lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy, tôi
thường đứng xa ra, khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt”.
Nổi bật hơn cả ngoại hình xinh đẹp, yêu kiều chính là vẻ đẹp về phẩm chất và tâm hồn của
Phương Định. Cô có lòng yêu đất nước mãnh liệt, xung phong vào nơi chiến trường. Núi
rừng Trường Sơn đã tôi luyện cho Phương Định lòng dũng cảm phi thường, không ngại thử
thách, khó khăn. Đối mặt với cái chết, cô càng gan lì, không nao núng. Điều này được thể
hiện rất rõ qua một lần phá bom. Dù đã quen với công việc này nhưng mỗi lần tiếp xúc với
trái bom vẫn là một lần trái tim, khối óc con người căng thẳng. Không gian yên tĩnh đến rợn
người: “Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi
những gì từ xa”.Lúc này, Phương Định bỗng bộc lộ một nét tâm lí rất con gái, mong muốn
tìm kiếm sự chở che, an toàn: “Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không? Chắc có, các
anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom.
Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa.” Sự kiêu hãnh, ngạo
nghễ được khơi dậy trong lòng cô gái nên cô không đi khom, cứ đàng hoàng mà bước tới.
Khi tiến đến đến gần, cô thấy “Quả bom nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi
xuống đất”. Bom giống như sự hiện thân của Tử thần, lạnh lùng và tàn nhẫn, đang chờ đợi và
thách thức cô gái trẻ. Phương Định dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom, thỉnh thoảng lưỡi
xẻng chạm vào quả bom làm vang lên một tiếng động sắc đến gai người. Thật hồi hộp và
đáng sợ! Âm thanh như cứa vào da thịt con người. Cô bỗng thấy mình làm quá chậm và
quyết định sẽ nhanh lên một tí. Vỏ quả bom nóng là một dấu hiệu chẳng lành. Hai mươi
phút trôi qua, Phương Định bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đào, châm ngòi. Sự yên ắng khiến
cô như không cảm nhận được tim mình đang đập, chỉ có chiếc kim đồng hồ vẫn hoạt động.
Khi ấy, cái chết hiện ra trong đầu Phương Định nhưng rất mờ nhạt, không cụ thể. Vấn đề cô
quan tâm nhất là “Liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn
lần thứ hai?” Cuối cùng, quả bom nổ. “Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu”.
Qua lần phá bom, ta thấy được ở Phương Định tinh thần trách nhiệm, lòng quả cảm.
Không chỉ can trường, dũng cảm, Phương Định cũng gắn bó sâu sắc với đồng đội. Cô yêu
quý những người đồng chí của mình, dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả chiến sĩ
mà cô gặp hằng ngày trên cao điểm. Chiến tranh tàn nhẫn vô cùng, người đồng đội kề sát
bên ta hôm nay, ngày mai có thể chỉ còn là hình bóng mờ ảo tồn tại trong kí ức. Có những
người lướt qua đời nhau, ngắn ngủi mà diệu kì cứ như huyền thoại. Vì thế, Phương Định
thường lo lắng mỗi khi đồng đội đi làm nhiệm vụ: “Những gì đã qua , những gì sắp tới ...
không đáng kể nữa . Có gì lí thú đâu , nếu các bạn tôi không quay về ?". Cô cũng tận tâm
chăm sóc khi đồng đội bị thương.
Cuối cùng, ta còn phát hiện ở Phương Định những nét đẹp tâm hồn trẻ trung mà bình dị.
Người ta thường thắc mắc, tại sao những cô gái ấy vẫn lạc quan, hồn nhiên? Chẳng lẽ bom
đạn không kéo ghì sự mơ mộng của các cô xuống? Tác giả Lê Minh Khuê đã lí giải điều này.
Sống giữa núi rừng, gian khổ là thế nhưng lạ thay, con người ta lại cảm thấy tự do. Hóa ra,
khi ta được lao động, được phấn đấu hy sinh cho lý tưởng lớn lao trong tâm hồn mình thì trái
tim ta không thể nào khô héo. Nhân vật trong tác phẩm mang dáng vẻ vô tư lự, làm xong
nhiệm vụ là tâm hồn họ hoàn toàn thoải mái. Bom đạn không thể làm lung lay niềm vui
sống. Phương Định cũng vậy, cô say sưa hát. Cô gái đôi mươi gửi vào bài Ca-chiu-sa, khúc
dân ca Ý, câu quan họ,.. biết bao tình yêu, bao khát khao hòa bình. Trận mưa đá xuất hiện ở
cuối đoạn trích đã làm sống dậy trong Phương Định nỗi nhớ về gia đình, thành phố, tuổi thơ.
Cô nhung nhớ bóng hình người mẹ, cái cửa sổ ngôi nhà, ánh đèn điện, những ngôi sao trên
vòm trời cổ tích, hoa trong công viên,,... Kí ức là kỉ niệm, đồng thời cũng là động lực để cô
bước tiếp. Tất cả vừa rõ ràng lại vừa mờ ảo. Lê Minh Khuê gọi nỗi nhớ này là nỗi nhớ “tượng
trưng”. Thành phố tươi sáng không hiện lên với mục đích nhấn mạnh cái gian khổ mà đó là
cái đich đến tượng trưng để những người lính sẵn sàng hi sinh. Con người không ngại gian
nguy bởi họ có trong tim hình ảnh đất nước hôm qua thanh bình, còn ngày mai, chắc chắn,
sẽ độc lập và tươi sáng.
Để có thể “đi đến tận cùng mọi ngóc ngách của con người trong chiến tranh”, nhà văn Lê
Minh Khuê đã sử dụng nghệ thuật trần thuật ở ngôi thứ nhất với người kể chuyện là nhân vật
chính, nghệ thuật xây dựng và miêu tả tâm lí nhân vật rất tinh tế, các câu văn được ngắt
nhịp đặc biệt, ngôn ngữ và giọng điệu tự nhiên, đậm tính khẩu ngữ, pha chút hóm hỉnh, nữ tính.
Tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” viết về những người con gái thanh niên xung phong -
“những bông hoa trên đá” xứng đáng là một trong những tác phẩm sâu sắc nhất viết về đề tài chiến tranh.
Phân tích Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 2
Tác giả Lê Minh Khuê là một nhà văn thuộc thế hệ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến
chống Mĩ những tác phẩm của bà đều sôi nổi hào hùng thể hiện sức chiến đấu của những
thanh niên xung phong, trên tuyến đường Trường Sơn.
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” phản ánh chân thực tâm hồn vô cùng trong sáng, thể
hiện sự mơ mộng tinh thần dũng cảm của người trong cuộc sống. Thể hiện sự hy sinh nhưng
tâm hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong tên Minh Nguyệt.
Đó chính là những hình ảnh vô cùng tươi đẹp, tiêu biểu cho phẩm chất cao quý, của những
con người thế hệ trẻ Việt Nam qua kháng chiến chống Mĩ đã qua. Thể hiện những con người
với những tâm hồn cao quý sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ, tính mạng của mình cho quê hương đất nước.
Trong tình yêu họ cũng thể hiện sự chung thủy, sắc son sau trước, dù chưa một lần gặp mặt
nhưng vẫn giữ trọn thời thề nguyện, chờ đợi nhau trong khó khăn, gian khổ, thử thách.
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” có cốt truyện đơn giản nhưng phát triển vô cùng mạch
lạc tự nhiên, diễn biến tâm trạng của nhân vật hoàn toàn thuyết phục người đọc, bởi nó tự nhiên.
Lãm và Nguyệt là hai nhân vật chính của câu chuyện. Họ yêu nhau qua sự mai mối, qua
những lời giới thiệu của người quen. Khi được nghỉ phép Nguyệt đã bắt nhờ xe đi gặp chàng
trai đã được mai mối, giới thiệu. Nhưng Nguyệt không thể ngờ rằng cô lại đi nhờ xe chính là
người đàn ông mình cần tới gặp mặt.
Nhưng do hoàn hai người chưa từng biết mặt nhau nên cả hai không nhận ra nhau. Trong
đoạn đường đi chung xe có những sự việc xảy ra vô cùng tình cờ, có những khó khăn bất ngờ
xảy ra. Những loạt đạn của giặc giáng xuống khiến cho xe của Lãm bị sa lầy, chính những
thời khắc khó khăn đó đã làm cho Nguyệt vô cùng tỏa sáng. Cô đã phát huy được ưu điểm,
thể hiện được trái tim nhân hậu của người con gái.
Nguyệt là cô gái không chỉ có vẻ ngoài xinh đẹp, mà gót chân cũng vô cùng hồng hào, thể
hiện là một cô gái vô cùng sạch sẽ. Nguyệt có vẻ đẹp vô cùng trong sáng dễ thương, nhưng
chính sự sạch sẽ, bóng mượt của Nguyệt lại khiến cho Lãm lúc đầu không có thiện cảm với cô lắm.
Và nghĩ rằng cô chỉ là cô gái tiểu thư nhõng nhẽo chẳng làm được việc gì. Trong cách viết
cách nhìn nhận của tác giả thể hiện con người thiên về những điều tốt đẹp, trong sáng, tâm
hồn vô cùng cao thượng thể hiện cốt cách cao đẹp của những người thanh niên xung phong
những chiến sĩ cách mạng trong kháng chiến chống Mĩ.Tương tự truyện ngắn của Lê Minh
Khuê không rơi vào tình trạng vô cùng đơn giản vì tác giả đã miêu tả nội tâm phong phú, thể
hiện nét tâm lý đa dạng phong phú của từng nhân vật trong truyện ngắn.
Tác giả tỏ ra vô cùng thông minh sắc sảo trong việc thể hiện khung cảnh và không khí sục
sôi, của một tuyến đường trọng điểm trên đường Trường Sơn. Sự thành công của tác phẩm
“Những ngôi sao xa xôi” thể hiện nghệ thuật tinh tế trong tâm lý nhân vật.
Nhân vật Minh Nguyệt thông qua lời kể của nhân vật bạn cùng chiến đấu của mình Phương
Định, tác giả đã phản ánh một cách vô cùng tự nhiên và tinh tế của những cô gái nơi chiến
trường ác liệt, luôn đối mặt với những khó khăn thử thách, thể hiện cuộc sống hồn nhiên,
lạc quan và không kém phần hấp dẫn, lãng mạn.
Chính chiến tranh đã làm cho những cô gái vốn ngây thơ trẻ trung, hồn nhiên nhưng lại
trưởng thành trong sáng, thể hiện những khát khao ước mơ tươi đẹp của tuổi trẻ. Trong
truyện “Những ngôi sao xa xôi” có nhiều chi tiết về cuộc sống có nhiều gian khổ, hiểm nguy,
những hy sinh chiến công thầm lặng và sự dũng cảm của người con gái thanh niên xung
phong trên tuyến đường ác liệt.
Nhưng chính cốt truyện bất ngờ đã tạo sức hấp dẫn cho truyện ngắn, tạo nên những âm
hưởng riêng cho người đọc về hình ảnh của những cô gái thanh niên xung phong kiên cường
anh dũng sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ của mình cho tổ quốc. Thông qua câu chuyện người đọc
hình dung được về chủ nghĩa anh hùng vô cùng dũng cảm, thể hiện tuổi trẻ kiên cường gan
góc, trong kháng chiến chống Mĩ.
Phân tích Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 3
Lê Minh Khuê thuộc, thế hệ nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Những tác phẩm đầu tay của chị ra mắt vào những năm 70, nội dung viết về cuộc sống
chiến đấu sôi nổi, hào hùng của thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường
Sơn. Một số truyện ngắn đã gây được sự chú ý và tình cảm yêu mến của bạn đọc.
Truyện Những ngôi sao xa xôi phản ánh chân thực tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần
dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của
những cô gái thanh niên xung phong. Đó chính là những hình ảnh đẹp đẽ, tiêu biểu cho
phẩm chất cao quý của thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ vừa qua.
Cốt truyện đơn giản, mạch truyện phát triển theo diễn biến tâm trạng của người kể, kết hợp
đan xen giữa hiện tại và quá khứ. Có thể tóm tắt như sau:
Ba nữ thanh niên xung phong làm thành tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên
tuyến đường Trường Sơn. Tổ trưởng là chị Thao và tổ viên là hai cô gái trẻ tên Định và Nho.
Nhiệm vụ của họ là quan sát máy bay địch ném bom, ước chừng khối lượng đất đá dùng để
san lấp hố bom, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ và phá bom nổ chậm. Công việc hết
sức nguy hiểm vì máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Họ phải đối mặt với thần chết
trong mỗi lần phá bom, mà công việc này thì lại diễn ra thường xuyên. Các cô gái ở trong
một cái hang dưới chân cao điểm, cách xa đơn vị. Cuộc sống dù khắc nghiệt và nguy hiểm
nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, những giây phút thanh thản, mơ mộng. Đặc
biệt là ba chị em rất gắn bó, yêu thương nhau trong tình đồng đội, dù mỗi người một cá tính.
Ớ phần cuối, tác giả tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhân vật, chủ yếu là
của Phương Định trong một lần phá bom. Nho bị thương đã được đồng đội lo lắng và săn
sóc. Cơn mưa đá ở cao điểm khiến cho Phương Định hồi tưởng về tuổi học trò ở Hà Nội:
Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thật xa...
Để cho nhân vật chính là Phương Định đứng ra kể chuyện, điều đó phù hợp với nội dung
truyện và tạo thuận lợi để tác giả vừa miêu tả, vừa thể hiện đời sống tâm hồn của nhân vật.
Truyện viết về chiến tranh nên có những chi tiết, hình ảnh về bom đạn, chiến đấu, hi sinh…
nhưng chủ yếu vẫn hướng vào thế giới nội tâm, làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của con người.
Ba cô gái sống và chiến đấu trên một cao điểm giữa một vùng trọng điểm bắn phá của máy
bay Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn. Công việc của họ rất nguy hiểm vì giữa ban ngày, họ
phải phơi mình dưới tầm đánh phá của máy bay địch. Nguy hiểm khôn lường nhưng các cô
tự hào về công việc của mình và cái tên gọi mà đơn vị đặt cho là: tổ trinh sát mặt đường.
Gắn với cái tên gợi sự khát khao làm nên những sự tích anh hùng ấy là công việc chẳng nhẹ
nhàng, đơn giản chút nào.
Định hồn nhiên kể: Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con
mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóe lên trên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đấy chúng
tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen".
Sau mỗi trận bom, các cô phải lao ngay ra trọng điểm, đo đạc và ước tính khối lượng đất đá
bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ đặt vào
cạnh từng trái bom để phá. Đó là một công việc mạo hiểm với cái chết, thần kinh luôn căng
thẳng, đòi hỏi sự dũng cảm và hết sức bình tĩnh. Nhưng với ba cô gái thì những công việc
khủng khiếp ấy đã trở thành bình thường:
Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa
dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng
khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng
nhất định sẽ nổ… Rồi khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang.
Đối lập với cảnh tàn khốc do bom đạn giặc gây ra là sự bình tĩnh đến lạ lùng của các cô gái.
Cảnh các cô sống trong hang sao mà lạc quan, thơ mộng đến thế: Bên ngoài nóng trên 30
độ, chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái mát lạnh làm toàn thân run lên đột
ngột - Rồi ngửa cổ uống nước trong ca hay trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì
nằm dài trên nền ẩm lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào
cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung… hình như ta sắp mở chiến dịch lớn.
Cả ba cô đều là con gái Hà Nội. Tuy cá tính và hoàn cảnh riêng mỗi người mỗi khác nhưng
họ đều có phẩm chất chung vô cùng tốt đẹp của thanh niên xung phong tiền tuyến. Đó là
tinh thần dũng cảm tuyệt vời, không sợ gian khổ, hi sinh, quyết tâm khắc phục khó khăn để
hoàn thành tốt nhiệm vụ và tình cảm đồng đội gắn bó, yêu thương. Ở họ còn có những nét
chung của các cô gái trẻ là dễ xúc động, nhiều khát vọng và hay mơ mộng, dễ vui mà cũng
dễ buồn. Trong bom đạn, cận kề cái chết mà họ vẫn thích làm đẹp cho cuộc sống của mình:
Nho thích thêu thùa, chị Thao chăm chép bài hát, Định thích ngắm mình trong gương, thích
ngồi bó gối thả hồn theo dòng hồi tưởng và cất tiếng hát.
Phương Định vốn là một học sinh Thủ đô. Tính cách Phương Định vừa vô tư, tinh nghịch, vừa
dịu dàng, lãng mạn. Cô hay hồi tưởng những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và
thành phố thân yêu. Vào chiến trường, những kỉ niệm êm dẹp ấy luôn sống dậy trong tâm trí
cô. Nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh căng thẳng,
khốc liệt của chiến tranh.
Giống như các cô gái mới lớn khác, Phương Định khá nhạy cảm về bản thân và cũng rất
quan tâm đến hình thức của mình. Cô tự đánh giá: Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách
khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh
như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”.
Xa đến đâu mặc kệ, nhưng tôi thích ngắm mắt tồi trong gương. Nó dài dài màu nâu, hay
nheo lại như chổi nắng.
Cô biết mình được nhiều người để ý, nhất là các anh lính lái xe. Điều đó làm cho cô thấy vui
và tự hào, nhưng cô chưa dành riêng tình cảm cho một ai. Tuy vậy, cô không hay biểu lộ tình
cảm và thường tỏ ra kín đáo giữa đám đông, nhìn qua sẽ tưởng như là kiêu kì.
Phương Định yêu mến hai bạn gái trong tổ trinh sát mặt đường và đồng đội trong đơn vị. Đặc
biệt, cô dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả chiến sĩ mà cô gặp trên đường vào mặt trận:
Không hiểu sao các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm tôi. Hỏi thăm hoặc viết những
bức thư dài gửi đường dây làm như ở cách xa nhau hàng nghìn cây số, mặc dù có thể chào
nhau hằng ngày. Tôi không săn sóc, vồn vã. Khi bọn con gái xúm nhau lại đối đáp với một
anh bộ đội nói giỏi nào đấy, tôi thường đứng ra xa, khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi
khác, môi mím chặt. Nhưng chẳng qua tôi điệu thế thôi. Thực tình trong suy nghĩ của tôi,
những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân
phục, có ngôi sao trên mũ.
Là một nhà văn thanh niên xung phong nên Lê Minh Khuê am hiểu và miêu tả khá tinh tế
tâm lí của những cô gái trong nhóm trinh sát mặt đường mà tiêu biểu là nhân vật Phương
Định. Tâm trạng của Định lúc phá bom nổ chậm được tác giả miêu tả rất thực: … máy bay
rít, bom nổ. Nổ trên cao điểm, cách hang này khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi
rung. Mấy cái khăn mặt mắc ở dây cũng rung. Tất cả cứ như lên cơn sốt. Khói lên và cửa
hang bị che lấp. Không thấy mây và bầu trời đâu nữa.
Quả bom nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Đầu này có vẽ hai vòng tròn màu vàng…
Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên.
Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da
thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! vỏ quả
bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng.
Cảnh mưa bom bão đạn của giặc Mĩ diễn ra hằng giờ, hằng ngày, hết ngày này sang ngày
khác và sức chịu đựng của các cô gái thật tuyệt vời: Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom
đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt,
không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để
châm mìn lần thứ hai? Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn thận, mảnh bom ghim vào cánh
tay thì khá phiền. Và mồ hôi thấm vào môi tôi, mằn mặn, cát lạo xạo trong miệng.
Nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái đến váng óc. Ngực tôi nhói, mắt cay mãi mới mở
ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Đất rơi lộp bộp, tan đi âm
thầm trong những bụi cây. Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu.
Mặc dù đã thành thạo trong công việc nguy hiểm, thậm chí một ngày có thể phải phá tới
năm quả bom, nhưng mỗi lần phá bom nổ chậm vẫn là một thử thách thần kinh cao độ đối
với Phương Định. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy sự căng thẳng đến cảm giác là các
anh cao xạ ở trên kia đang dõi theo từng động tác, cử chỉ của mình, để rồi tinh thần dũng
cảm ở cô như được kích thích bởi lòng tự trọng đáng khâm phục: Tôi đến gần quả bom.
Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom.
Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới.
Ở bên quả bom, đối mặt với cái chết cảm giác của cô như nhạy cảm hơn, sắc bén hơn:
Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da
thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! vỏ quả
bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Tiếp đó là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của
quả bom, đồng nghĩa với công việc đã hoàn thành.
Vào chiến trường đã ba năm, đã quá quen với những thử thách và nguy hiểm, giáp mặt hằng
ngày với cái chết, nhưng Phương Định và đồng đội của cô không mất đi sự hồn nhiên, trong
sáng và những mơ ước về tương lai.
Trong những phút giây yên tĩnh ngắn ngủi, cô thường tự tạo ra những niềm vui nho nhỏ: Tôi
sẽ hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà
ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình… Tôi thích nhiều bài.
Những bài hành khúc bộ đội hay trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ
mềm mại, dịu dàng. Thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng:
“Về đây khi mái tóc còn xanh xanh…”. Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có, phải lấy giọng thật
trầm… Những lúc như thế nỗi nhớ Hà Nội lại ùa về, tràn ngập tâm hồn cô gái, khiến cô bâng
khuâng, nuối tiếc khi cơn mưa rừng chợt đến, chợt đi:
Nhưng tạnh mất rồi. Tạnh rất nhanh như khi mưa đến. Sao chóng thế! Tôi bỗng thẫn thờ,
tiếc không nói nổi. Rõ ràng tôi không tiếc những viên đá. Mưa xong thì tạnh thôi. Mà tôi nhớ
một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố.
Phải, có thể những cái đổ… Hoặc là cây, hoặc là cái vòm tròn của nhà hát, hoặc bà bán kem
đẩy chiếc xe chở đầy thùng kem, trẻ con háo hức bâu xung quanh. Con đường nhựa ban
đêm, sau cơn mưa mùa hạ rộng ra, dài ra, lấp loáng ánh đèn trồng như một con sông nước
đen. Những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu chuyện cổ
tích nói về những xứ sở thần tiên. Hoa trong công viên. Những quả bóng sút vô tội vạ của
bọn trẻ con trong một góc phố. Tiếng rao của bà bán xôi sáng có cái mủng đội trên đầu…
Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thiệt xa… Rồi bỗng chốc, sau một
cơn mưa đá, chúng xoáy mạnh như sóng trong tâm trí tôi…
Tổ trưởng tổ trinh sát mặt đường là chị Thao, một con người từng trải và chín chắn. Những
dự tính về tương lai của chị có vẻ thiết thực hơn nhưng những khát khao và rung động của
tuổi trẻ vẫn nồng nàn trong tim chị. Chỉ vài nét phác họa tương phản, tác giả đã vẽ nên chân
dung của chị: Tiếng máy bay trinh sát rè rè. Phản lực gầm gào lao theo sau… Chị Thao móc
bánh bích quy trong túi, thong thả nhai. Những khi biết rằng cải sắp tới sẽ không êm ả thì chị
tỏ ra bình tĩnh đến phát bực. Nhưng thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét. Áo
lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu, Chị lại hay tỉa lông mày của mình, tỉa nhỏ như cái
tăm. Nhưng trong công việc ai cũng gờm chị: cương quyết, táo bạo.
Nhân vật thứ ba trong nhóm là Nho, một cô gái nhỏ nhắn, trông mát mẻ như một que kem
trắng, tưởng như mềm yếu nhưng thực ra rất can đảm, kiên cường. Ngày ngày, Nho cùng
đồng đội phá bom nổ chậm. Có lần, Nho bị bom vùi và mảnh bom găm vào cánh tay, máu
túa ra rất nhiều, da xanh xao, quần áo đầy bụi. Được đồng đội cứu kịp thời, Nho cắn răng
chịu đau, không khóc. Cả ba cô gái đều không khóc bởi họ cho rằng: Nước mắt đứa nào
chảy trong khi cần cái cứng cỏi của nhau là bị xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ.
Cách nhìn nhận và thể hiện con người thiên về cái tốt đẹp, trong sáng, cao thượng là nét
chủ đạo và thống nhất trong văn học thời kì kháng chiến chống Mĩ. Tương tự như vậy nhưng
truyện của Lê Minh Khuê không rơi vào tình trạng minh họa giản đơn vì tác giả đã phát hiện
và miêu tả chân thật đời sống nội tâm với những nét tâm lí đa dạng, phong phú của từng nhân vật.
Tác giả tỏ ra rất sắc sảo trong việc thể hiện khung cảnh và không khí sôi sục ở một trọng
điểm trên tuyến đường Trường Sơn bằng một vài nét điển hình. Thành công hơn cả là nghệ
thuật miêu tả tâm lí nhân vật. Bằng cách để cho người đứng ra kể chuyện là cô thanh niên
xung phong Phương Định, tác giả dã phản ánh một cách tự nhiên và tinh tế tâm trạng của
những cô gái ở chiến trường, luôn đối mặt với cái chết mà vẫn sống hồn nhiên, lạc quan và
không kém phần lãng mạn. Chiến tranh làm cho họ dày dạn và cứng cỏi hơn, nhưng vẫn
không thể làm mất đi nét hồn nhiên, trong sáng của tuổi trẻ.
Trong truyện có nhiều chi tiết về cuộc sống gian khổ, hiểm nguy, về những chiến công thầm
lặng và sự dũng cảm, hi sinh của thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn ác
liệt. Nhưng cái tạo nên sức hấp dẫn của truyện ngắn này là ở sự am hiểu cặn kẽ của tác giả
về đời sống của những con người đang hiến dâng tuổi thanh xuân cho Tổ quốc. Qua đó,
người đọc hình dung được phần nào về chủ nghĩa anh hùng cách mạng của tuổi trẻ Việt
Nam và dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước oanh liệt vừa qua.
Phân tích Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 4
Cùng mắc võng trên đường Trường Sơn
Hai đứa ở hai đầu xa thẳm
Đường ra trận mùa này đẹp lắm
Trường Sơn đông nhớ Trường Sơn Tây Phạm Tiến Duật
Đâu chỉ có thế, trên nẻo đường Trường Sơn ta còn gặp những gì? Những chàng trai lái xe
không kính hay còn kính và những chàng ngự lâm pháo thủ trò chuyện chớp nhoáng với các
cô gái thanh niên xung phong, những cô trinh sát mặt đường, chuyên phá bom nổ chậm,
mở đường cho xe qua thật thú vị và cảm động. Truyện ngắn những ngôi sao xa xôi kể lại
cuộc sống và khắc họa chân dung tâm hồn tính cách của ba cô gái trẻ, ba vì sao xa xôi trên cao điểm Trường Sơn.
Ba cô gái thanh niên xung phong Thao, Định, Nho biên chế thành một tổ trinh sát mặt
đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kỳ chống Mỹ. Nhiệm vụ
của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp đánh dấu các vị trí các
quả bom chưa nổ và phá chúng. Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì phải thường xuyên
chạy trên cao điểm giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Cuộc sống
và chiến đấu của họ nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt và muôn vàn nguy
hiểm nhưng ba cô gái vẫn bình thản tươi vui hồn nhiên và không kém phần lãng mạn, đặc
biệt là rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng chí, đồng đội dù mỗi người một cá tính.
Tuyến đường Trường Sơn vào những năm 1969, 1970 vô cùng khắc nghiệt. Mỹ dội những
trận mưa bom bão đạn trên con đường huyết mạch này, con người tiếp viện cho chiến
trường miền Nam. Lực lượng thanh niên xung phong có nhiệm vụ gỡ bom lấp hố bom, mở
đường cho bộ đội ta tiến quân. Ba cô gái trong truyện sống và chiến đấu trên một cao điểm
giữa vùng trọng điểm tập trung bom đạn của giặc Mỹ. Nơi họ ở là một cái hang đá mát lạnh
ngay dưới chân cao điểm tách xa đơn vị. Ban ngày, họ phải phơi mình dưới tầm bắn phá của
máy bay. Sau mỗi trận dội bom họ phải lao ngay ra trọng điểm để làm nhiệm vụ.
Trước cái chết ai cũng run sợ và né tránh. Thế mà họ phải mạo hiểm với cái chết, thần kinh
luôn căng thẳng, đòi hỏi sự bình tĩnh và sáng suốt dũng cảm. Đây là công việc hằng ngày, có
khi một ngày hai ba lần phá bom như thế thật nguy hiểm. Nguy hiểm không lường nhưng
các cô tự hào với cái tên mà đơn vị đặt cho là tổ trinh sát mặt đường. Gắn với cái tên gợi sự
khao khát làm nên sự tích anh hùng ấy là công việc chẳng nhẹ nhàng đơn giản nào : Chúng
tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm
răng lóe lên trên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó chúng tôi gọi nhau là những con quỷ mắt đen.
Cả cô đều là con gái Hà Nội. Tuy cá tinh và hoàn cảnh riêng của mỗi người khác nhau
nhưng họ đều có phẩm chất vô cùng tốt đẹp của thanh niên xung phong tiền tuyến. Đó là
tinh thần dũng cảm tuyệt vời, không sợ gian khổ hi sinh quyết tâm khắc phục tốt khó khăn
để hoàn thành tốt nhiệm vụ và tình cảm đồng đội gắn bó, yêu thương. Ở họ còn có những
nét chung của các cô gái trẻ là dễ xúc động, nhiều khát vọng hay mơ mộng dễ vui và dễ
buồn. Trong bom đạn cận kề cái chết mà họ vẫn thích làm đẹp cho cuộc sống mình. Nho
thích thêu thùa chị Thao chăm chép bài thơ, Định thích ngắm mình trong gương, thích ngồi
bó gối thả mình theo dòng hồi tưởng và cất tiếng hát.
Riêng Phương Định, Lê Minh Khuê dành nhiều lời viết về cô, một cô gái xuất thân từ Hà Nội
xinh đẹp, hồn nhiên, vô tư, tinh nghịch vừa dịu dàng lãng mạn. Kỷ niệm gia đình luôn trở về
với cô trong những lúc chiến trường khốc liệt làm dịu mát tâm hồn cô. Cô còn rất nhạy cảm
quan tâm đến bản thân và muốn được người khác để ý. Cũng như bao cô gái khác thì cô rất
vui và tự hào về điều này.
Là một nữ sĩ từng trưởng thành từ lực lượng thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê am hiểu
khá tinh tế tâm lý của những cô gái trong nhóm trinh sát mặt đường mà tiêu biểu là nhân vật
Phương Định. Tâm trạng của Định lúc phá bom được đặc tả rất chân thực “Tôi dùng xẻng…
một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình”. Mặc dù thành thạo
trong công việc, có ngày phá đến 5 quả bom nhưng mỗi lần phá bom nổ chậm là một thử
thách, căng thẳng nhất là lúc chờ đợi tiếng nổ chậm của quả bom đồng nghĩa với việc đã hoàn thành.
Công việc nguy hiểm là thế nhưng riêng lúc nào rảnh rỗi các cô vẫn hồn nhiên cất cao tiếng
hát. Hát chưa hay bài chưa thuộc lời nhưng vẫn hát. Thậm chí Thao còn không bao giờ hát
đến một bài, giọng chua chát nhưng vẫn mê say chép lời.
Nhân vật Nho có vẻ lặng lẽ nhất trong 3 người nhưng thực ra cô là người rất can đảm kiên
cường. Trông xinh đẹp “như một que kem trắng” mà lại không ủy mị ướt át chút nào. Hằng
ngày cô cùng đồng đội phá bom nổ chậm, có lần bị bom lùi và mảnh bom găm vào cánh tay,
máu túa ra rất nhiều, da xanh xao quần áo đầy bụi, được đồng đội cứu kịp thời, Nho cắn
răng chịu đau nhưng không khóc và cả ba người đều không ai khóc bởi họ cho rằng “Nước
mắt đứa nào chảy trong khi cần cái cứng cỏi của nhau là bị xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ”.
Lê Minh Khuê thành công khi xây dựng truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi. Động viên tiếp
sức cho tuổi trẻ Việt Nam luôn ý thức vươn lên trong cuộc sống.
Phân tích Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 5
Nhắc đến khoảng trời Trường Sơn là nhắc đến biết bao sự hy sinh mất mát, nơi mà lính Mỹ
đã thả bom dồn dập nhằm ngăn cản bước tiến dũng mãnh của các đoàn quân tiến về Sài
Gòn giải phóng miền Nam. Nhưng Trường Sơn đâu chỉ mang trong mình bao sự thương đau,
Trường Sơn con là nơi ghi dấu của những tâm hồn tự nhiên, lạc quan của những người chiến
sĩ lái xe không kính, những chàng trai cô gái thanh niên xung phong đã hy sinh tuổi trẻ để
cống hiến cho đất nước. Là một người đã từng gắn bó với khoảng trời bom đạn ấy, nhà văn
Lê Minh Khuê đã khai thác đề tài quen thuộc đã làm nên nhiều tên tuổi lớn trên văn đàn
chống Mỹ nhưng cùng với sự sáng tạo và một chút lãng mạn của mình, “Những ngôi sao xa
xôi” của bà, đã khắc họa hình ảnh của những cô gái thanh niên xung phong, mà tiêu biểu là
nhân vật Phương Định với những vẻ đẹp hồn nhiên vốn có của tuổi trẻ Việt Nam trong thời chống Mỹ.
Câu chuyện kể về ba cô gái, ba cô gái thanh niên xung phong Nho, Thao và Phương Định,
sống trên một cao điểm giữa mênh mông khói bụi Trường Sơn, nơi mà “màu đất đỏ, trắng
lẫn lộn”. Công việc của họ là “ngồi đây”, "khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp
vào hồ bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Trong lúc đơn vị thường làm việc
khi mặt trời lặn, thì tổ trinh sát lại làm việc ban ngày, khi thần chết luôn “lẩn trong ruột
những quả bom”, khi mà lính Mỹ thả bom nhiều nhất và cái chết luôn theo sát ba cô gái ấy.
Công việc của họ là công việc quan trọng và cũng đầy gian khổ hy sinh, đòi hỏi tinh thần
dũng cảm, sự nhạy bén quyết đoán và sự nhanh nhẹn. Trong hoàn cảnh ấy, ta mới thấy sáng
ngời lên là những phẩm chất cao đẹp của ba nhân vật, và đặc biệt là Phương Định, nhân vật chính của truyện.
Phương Định là một cô gái Hà Nội, “một cô gái khá”, chỉ vừa mới bước ra khỏi cuộc đời hồn
nhiên vô tư lự của mình. Cô có vẻ bề ngoài đáng yêu trẻ trung và xinh xắn, “ hai bím tóc dày,
tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”, còn đôi mặt thì có “cái nhìn
sao mà xa xăm”. Những nét đẹp của cô đã được những anh lái xe để ý đến, bằng chứng là
những bức thư dài gửi đường dây mặc dù có thể chào nhau hằng ngày, nhưng Phương Định
cũng không săn sóc vồn vã, cô gái vẫn hay đứng ra xa, khoanh tay trước mặt và nhìn đi nơi
khác mỗi khi một đám con gái xúm lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy. Một hành
động đó thôi đã làm Phương Định trở nên thật kiêu kì, cái điệu của cô thật đáng yêu và cũng
thật phù hợp với một người con gái như vậy.
Tâm hồn cô giữa khoảng trời Trường Sơn thật làm cho người ta thật ngạc nhiên. Cô mê hát,
“thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát”, lời cô bịa lộn xộn ngớ, ngẩn
ngơ đến không ngờ, đôi lúc nó cũng làm cho cô bò ra mà cười một mình, cô thích “những
bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận”, cô thích “dân ca quan họ
mềm mại dịu dàng” và kể cả “Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô”, “ ngồi bó gối mơ màng:
“Về đây khi mái tóc còn xanh xanh””. Và Phương Định hát khi có sự im lặng không bình
thường, “tiếng máy bay trinh sát rè rè”, cô hát để cổ động viên hai người đồng đội Nho, Thao
và cũng là hát để động viên chính bản thân mình. Chính những lúc mê hát ấy đã làm cô
quên đi cái sự buồn chán của cuộc sống Trường Sơn, quên đi mùi khói bom đạn mà cô vẫn
tiếp xúc hằng ngày, và đó cũng là bước đà để cô có được một tâm hồn mơ mộng khi cơn
mưa đá vừa ập đến. Mang theo tuổi trẻ của mình vào Trường Sơn, Phương Định còn mang
theo cả những kỉ niệm đẹp về góc phố Hà Nội của mình, đó là hình ảnh người mẹ, cái cửa
sổ, tiếng rao của bà bán xôi có cái mủng đội trên đầu, kể cả những cú sút vô tội vạ của bọn
trẻ con trong một góc phố. Cơn mưa đá đi nhanh cũng như lúc nó vừa đến, nhưng lại mang
những dòng kí ức tuổi thơ về cho Phương Định, và tất cả như xoáy mạnh trong tâm trí cô. Có
lẽ chính những điều ấy đã tiếp thêm sức mạnh cho cô gái, để cô luôn nghĩ rằng, gia đình,
bạn thân và cả những kỉ niệm kia sẽ luôn theo cô trong suốt quãng đời ở Trường Sơn.
Tâm hồn, tính cách của Phương Định hồn nhiên như thế, nhưng nổi bật lên trên tất cả vẫn là
tinh thần dũng cảm, vượt lên trên hiểm nguy luôn ẩn chứa trong thân hình nhỏ bé của cô
gái Hà Nội kia. Đó là những lúc mà bom của giặc Mỹ vẫn còn chưa nổ, và cô phải làm nhiệm
vụ của mình, còn thần chết thì có vẻ vẫn đang “lẩn trong ruột những quả bom” chờ đợi cô.
Tuy vậy, Phương Định vẫn tỏ ra thật bình thản, cái chết thì cô có nghĩ đến nhưng lại là “một
cái chết mờ nhạt, không cụ thể”, mà cô quan tâm nhất là liệu bom có nổ hay không, không
thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai, cô luôn đặt nhiệm vụ của mình lên hàng đầu. Và
trong những lúc phá bom như vậy, ta vẫn còn thấy thấp thoáng cái sự nhạy cảm, tinh tế
trong cảm xúc của cô, “một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình
và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí!! Vỏ quả bom nóng. Một dấu
hiệu chẳng lành.”, phải là một người bình tĩnh mới có được những cảm nhận chân thực như
vậy. Chính những lúc đó, ta mới thấy được cái sự dũng cảm của cô gái. Công việc không có
một chút gì là an toàn, nhưng do “quen rồi”, ngày nào cũng phải phá bom đến năm lần,
ngày nào ít thì ba lần, mà Phương Định luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Và trong cái sự dũng cảm ấy, ta vẫn thấy Phương Định luôn thường trực một tình cảm đồng
chí đồng đội nồng ấm và chân thành. Đó là tấm lòng vị tha với mọi người mà cô quan tâm,
cô lo lắng khi Thao lên cao điểm chưa về, cô tận tình, vỗ về chăm sóc Nho khi cô ấy bị
thương lúc phá bom. Ngược lại, chính tình cảm đồng chí đồng đội, đã làm cho Phương Định
thêm một chút tự tin, ấm lòng khi được sống giữa tình yêu thương của mọi người. Hiểu
được công việc của mình là gian khổ, nhưng Phương Định vẫn luôn ngưỡng mộ “những
người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ” bởi họ là những đẹp nhất, thông mình, can đảm
và cao thượng nhất. Những lúc chạy đi phá bom, vẫn mang một chút lo sợ trong người,
nhưng nhờ những cái nhìn của những người chiến sĩ, đã dập tan đi nỗi sợ trong cô và chỉ
còn một mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ, “ cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình,
tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi mà có
thể đàng hoàng mà bước tới”.
Trong truyện ngắn, nhân vật kể chuyện cũng là nhân vật chính, điều đó giúp cho tác phẩm
càng trở nên chân thực, những cảm xúc, thế giới nội tâm của nhân vật đều được thể hiện tự
nhiên rõ nét, vẽ lên một khoảng trời mộng mơ ngay giữa Trường Sơn mênh mông và ác liệt.
Mang trong mình những phẩm chất cao đẹp, Phương Định xứng đáng là biểu tượng của
những cô gái thanh niên thời chống Mỹ, là hình tượng người con gái Việt Nam trong thời gian
chiến đấu, là đại diện của thế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ. Cũng giống như
tựa đề “Những ngôi sao xa xôi”, những con người được ví như vì sao lấp lánh giữa bầu trời
đêm, mang trong mình những phẩm chất đáng quý, “xa xôi” là bởi vì phải ngắm nhìn thật kỹ
thì mới có thể thấy được những tâm hồn cao đẹp ấy.
Phân tích Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 6
Từ lâu, hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong đã đi vào thi ca, nhạc họa nuôi một
nguồn cảm hứng dồi dào, bất tận. Ta có thể kể đến bài thơ "Gửi em cô gái thanh niên xung
phong" của nhà thơ Phạm Tiến Duật hay bài hát "Cô gái mở đường" của cố nhạc sĩ Xuân