Phân Tích Phương Pháp 6 Chiếc Mũ Tư Duy | Môn Tâm lý học đại cương - Trường Đại học Luật Hà Nội

lOMoAR cPSD| 58728417 MỞ ĐẦU
Trong cuộc sống và công việc, khả năng tư duy đa chiều và đưa ra quyết định
hợp lý là yếu tố không thể thiếu, đặc biệt trong bối cảnh thông tin và sự phức tạp
ngày càng gia tăng. Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy, do Edward de Bono phát triển,
là một công cụ tư duy sáng tạo độc đáo, có mục tiêu giúp mỗi cá nhân và tổ chức đạt
được sự hiệu quả tối ưu khi ra quyết định và giải quyết vấn đề. Mỗi chiếc mũ trong
phương pháp này đại diện cho một phong cách tư duy cụ thể: tư duy dữ liệu, tư duy
phân tích, tư duy cảm xúc, tư duy tích cực, tư duy sáng tạo và tư duy tổ chức. Bằng
cách lần lượt “đội” từng chiếc mũ, người sử dụng có thể phân tích vấn đề từ nhiều
góc độ, từ đó tránh được sự thiên vị và những hạn chế của việc nhìn nhận một chiều.
Đối với sinh viên, người lao động, hay bất kỳ ai trong công việc và đời sống,
phương pháp này mở ra một hướng đi mới trong việc nâng cao khả năng tư duy, thúc
đẩy tư duy phản biện và sáng tạo. Khi áp dụng trong học tập, 6 chiếc mũ tư duy giúp
học sinh, sinh viên dễ dàng tiếp cận vấn đề với sự khách quan và đa chiều hơn, từ đó
mở rộng vốn kiến thức, nâng cao kỹ năng phân tích và phát triển các kỹ năng tư duy
cần thiết. Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy giúp con người phát huy tối đa năng lực
tư duy đa chiều của bản thân, biến đổi mỗi quyết định thành một hành động có cân
nhắc, có sự hợp lý và sáng tạo, nhằm mang lại kết quả tốt nhất.
Trong bối cảnh công việc ngày càng đòi hỏi tính sáng tạo, tính phản biện và
sự linh hoạt, phương pháp 6 chiếc mũ tư duy của Edward de Bono thực sự là một
công cụ đáng giá để mở rộng tư duy và hoàn thiện bản thân.. Chính vì vậy, hiểu và
vận dụng thành thạo phương pháp này là một bước đệm quan trọng để nâng cao tư
duy và cải thiện chất lượng cuộc sống trong bối cảnh xã hội hiện đại. I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
1. Giới thiệu phương pháp.
Phương pháp "6 chiếc mũ tư duy" (Six Thinking Hats) là một công cụ tư duy
sáng tạo và ra quyết định do Edward de Bono phát triển. Đây là một trong những
phương pháp phổ biến trong lĩnh vực quản lý, sáng tạo và giáo dục, giúp các cá nhân
và nhóm có cái nhìn đa chiều và toàn diện về một vấn đề cụ thể.
Điểm đặc biệt của phương pháp này là việc phân chia tư duy thành sáu lối suy nghĩ
khác nhau, mỗi lối suy nghĩ được tượng trưng bởi một chiếc mũ với màu sắc và chức
năng riêng biệt. Mỗi chiếc mũ đại diện cho một cách nhìn nhận vấn đề khác nhau, từ
tư duy logic, tích cực đến tư duy cảm xúc và sáng tạo. Việc "đội" các chiếc mũ này
lần lượt cho phép người sử dụng tạm thời chuyển đổi giữa các lối suy nghĩ, loại bỏ
định kiến và cảm xúc cá nhân, từ đó đưa ra quyết định khách quan và hiệu quả hơn. lOMoAR cPSD| 58728417
Phương pháp này không chỉ giúp cải thiện chất lượng tư duy cá nhân mà còn
hỗ trợ các nhóm làm việc đưa ra quyết định một cách đồng thuận, giảm thiểu xung
đột và tăng tính sáng tạo trong quá trình làm việc nhóm.
2. Tầm quan trọng của tư duy đa chiều.
Tư duy đa chiều mang lại nhiều lợi ích trong đời sống và quá trình học tập của
con người. Thứ nhất, cách tư duy này giúp cá nhân có cái nhìn toàn diện hơn về thế
giới xung quanh. Khi xem xét vấn đề từ nhiều góc độ, người ta có thể giảm bớt những
định kiến và đạt đến sự hiểu biết sâu sắc, chính xác hơn.
Thứ hai, tư duy đa chiều hỗ trợ hiệu quả trong giao tiếp. Việc hiểu và tôn trọng quan
điểm của người khác giúp giảm thiểu xung đột, nâng cao khả năng tương tác và trao
đổi thông tin một cách tôn trọng. Ngay cả khi có sự bất đồng, người có tư duy đa
chiều vẫn có thể duy trì thái độ lịch sự và khách quan trong đối thoại.
Cuối cùng, tư duy đa chiều mở ra khả năng giải quyết vấn đề sáng tạo. Với
cách tiếp cận đa chiều, con người có thể khám phá ra nhiều giải pháp khác nhau,
nâng cao cơ hội tìm ra hướng giải quyết tối ưu nhất cho từng tình huống.
3. Mục đích lựa chọn đề tài.
Khi đánh giá 1 vấn đề mọi người thường có xu hướng đánh giá theo cách ngẫu
hứng, đặc biệt là bị chi phối bởi tâm trạng hiện tại.
Ví dụ: khi bạn vui bạn sẽ có xu hướng đánh giá mọi việc theo hướng tích cực
Khi bạn buồn thì bạn sẽ có xu hướng đánh giá sự hướng theo hướng tiêu
cực.Rõ ràng dù có theo hướng tích cực hay tiêu cực thì cách đánh giá ngẫu hứng này
cũng không mang lại kết quả tối ưu và chắc chắn rằng quyết định đưa ra dựa trên
cách đánh giá này cũng không phải là quyết định đúng đắn nhất.Vậy nên cần tìm
kiếm 1 phương pháp tư duy giúp chúng ta luôn nhìn nhận vấn đề theo nhiều mặt,
nhiều góc độ, toàn diện nhất. Có như vậy quyết định đưa ra mới thật sự tối ưu và
chúng ta sẽ không bao giờ hối hận về những quyết định của mình. Trong trường hợp
này, phương pháp 6 chiếc mũ tư duy chính là một giải pháp hoàn hảo để giải quyết
các vấn đề trên. Nó không chỉ đem lại cách tiếp cận mới mẻ, có hệ thống với việc
suy nghĩ và giải quyết vấn đề bất kỳ mà còn giúp người sử dụng có hiểu rõ hơn mọi
ngóc ngách của sự việc. Từ đó, có thể nhìn sự việc dưới nhiều góc độ khác nhau,
nhận diện được những nguy cơ cũng như cơ hội tiềm tàng để có thể đưa ra quyết định tốt nhất.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
1. Nội dung chi tiết của 6 chiếc mũ.
Phương pháp 06 chiếc mũ tư duy là một phương pháp hỗ trợ tư duy và ra quyết
định được Tiến sĩ Edward de Bono phát triển vào năm 1980.
Phương pháp này dựa trên việc sử dụng 6 chiếc mũ khác màu để đại diện cho 6 cách
suy nghĩ khác nhau, giúp người áp dụng có thể nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ và
đưa ra quyết định 1 cách toàn diện và hợp lý. lOMoAR cPSD| 58728417
Theo đó, 6 chiếc mũ (trắng, đỏ, đen, vàng, xanh lá cây và xanh dương) đại diện cho
6 quan điểm (dữ liệu, cảm xúc, tiêu cực, tích cực, sáng tạo, tổng quát) để giải quyết một vấn đề.
* Mũ trắng (Information):
Trong cách tư duy này bạn sẽ tập trung vào những sự kiện, số liệu, bằng chứng
liên quan đến vấn đề, và cố gắng tìm ra những thông tin còn thiếu hoặc cần kiểm
chứng và xem xét cách thức để bổ sung thông tin. Người đội mũ trắng sẽ không đưa
ra ý kiến, bình luận từ góc độ cá nhân của mình mà sẽ đưa ra ý kiến dư trên những
số liệu, thông tin thực tế đã thu thập được. Mũ trắng giúp bạn tránh những suy nghĩ
dựa trên cảm xúc, định kiến hay sự phiến diện từ đó giúp bạn đưa ra được quyết định mang tính toàn diện.
Về ưu điểm: Chiếc mũ này đặc biệt có giá trị trong việc thiết lập một nền tảng
hiểu biết vững chắc, đảm bảo rằng các quyết định và chiến lược được đưa ra dựa trên
thông tin khách quan nhất. Cách tiếp cận này là nền tảng đáng tin cậy cho các chiếc
mũ tiếp theo. Nó đảm bảo rằng các chiến lược và giải pháp được phát triển luôn
mang tính thực tế và khả thi.
Còn nhược điểm: Có thể bỏ qua các yếu tố cảm xúc và sáng tạo, làm giảm đi
tính toàn diện của quyết định. Đôi khi có thể trở nên quá tập trung vào chi tiết mà
quên mất bức tranh toàn diện.
* Mũ đỏ (Feelings):
Mũ đỏ đại diện cho tư duy về mặt cảm tính, trực giác. Những người đội chiếc
mũ này sẽ phát biểu dựa vào cảm xúc mà không cần phải đưa ra những luận điểm,
chứng cứ để giải thích về vấn đề hiện tại. Mũ đỏ giúp bạn thể hiện được những suy
nghĩ trong đầu, không bị ràng buộc bởi những dữ liệu hay lý lẽ khách quan. Mũ đỏ
cũng giúp bạn hiểu được cảm xúc của người khác thông qua những phản ứng của họ.
Về ưu điểm: Cho phép bày tỏ cảm xúc và trực giác mà không cần giải thích
hoặc biện minh. Đồng thời giúp nhận biết các yếu tố tình cảm có thể ảnh hưởng đến quyết định.
Còn nhược điểm: Cảm xúc có thể không phải lúc nào cũng dựa trên logic và
có thể dẫn đến những quyết định không chính xác. Vì vậy dễ bị ảnh hưởng bởi thiên
kiến cá nhân và cảm xúc tức thời. * Mũ đen (Negatives)
Mũ đen trong 6 chiếc mũ tư duy là một phương pháp để đánh giá vấn đề một
cách cẩn trọng, nhìn vào những mặt tiêu cực, rủi ro, lỗi sai, bất hợp lý của vấn đề.
Khi đội mũ đen, bạn sẽ tìm ra những điểm yếu, hạn chế, nguy cơ thất bại của một đề
xuất hay một giải pháp. Mũ đen giúp bạn tránh những quyết định vội vàng, thiếu cân
nhắc, hay quá lạc quan. Mũ đen tượng trưng cho sự nghiêm túc, khắt khe, chính xác, lOMoAR cPSD| 58728417
chiếc mũ này là một công cụ hiệu quả để đánh giá rủi ro và lên kế hoạch dự phòng,
đảm bảo rằng các quyết định được cân nhắc kỹ lưỡng.
Về ưu điểm: Giúp nhận diện các rủi ro và nhược điểm tiềm tàng, từ đó có thể
chuẩn bị cho các tình huống xấu nhất. Đồng thời đảm bảo tính thực tế và cẩn trọng
trong quá trình ra quyết định.
Còn nhược điểm: Có thể dẫn đến sự tiêu cực và bi quan quá mức, làm giảm đi
tính sáng tạo. Nếu quá tập trung vào mặt tiêu cực, có thể làm trì hoãn hoặc ngăn cản
các quyết định sáng tạo
* Mũ vàng (Positives).
Mũ vàng trong 6 chiếc mũ tư duy là một phương pháp để đánh giá vấn đề một
cách tích cực, nhìn vào những mặt lợi ích, cơ hội, giải pháp của vấn đề. Khi đội mũ
vàng, bạn sẽ tìm ra những điểm mạnh, ưu thế, khả năng thành công của một đề xuất
hay một giải pháp. Mũ vàng giúp bạn tránh những quan điểm bi quan, tiêu cực, hay
quá cẩn thận. Không giống như chiếc mũ đen cảnh báo rủi ro, mũ vàng xây dựng
những kịch bản tốt nhất và những phần thưởng tiềm năng có thể được sinh ra từ một
chiến lược hoặc quyết định cụ thể. Nó giúp người tham gia nhìn xa hơn những trở
ngại trong ngắn hạn và xem xét những lợi ích lâu dài và cơ hội phát triển.
Về ưu điểm:Tập trung vào các lợi ích và cơ hội, giúp tạo ra sự lạc quan và
động lực. Từ đó khuyến khích việc nhìn vào khía cạnh tích cực và tìm kiếm giải pháp.
Còn nhược điểm:Có thể trở nên quá lạc quan, bỏ qua các rủi ro và nhược điểm,
đôi khi thiếu tính thực tế và không đủ cẩn trọng.
* Mũ xanh lá cây (Creativity).
Mũ xanh lá cây trong 6 chiếc mũ tư duy là một phương pháp để đánh giá vấn
đề một cách sáng tạo, nhìn vào những khả năng, ý tưởng, giải pháp mới mẻ của vấn
đề. Khi đội mũ xanh lá cây, bạn sẽ tìm ra những cách tiếp cận khác biệt, đột phá,
không bị giới hạn bởi những quy tắc hay thói quen trước đây. Mũ xanh lá cây giúp
bạn tránh những suy nghĩ lặp lại, nhàm chán, hay quá thận trọng.
Về ưu điểm: Khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới, giúp tạo ra những ý tưởng
mới lạ và khác biệt. Từ đó giúp mở rộng phạm vi suy nghĩ và tìm kiếm giải pháp đa dạng.
Còn nhược điểm: Đôi khi có thể dẫn đến những ý tưởng không thực tế hoặc
khó thực hiện. Có thể thiếu tính cẩn trọng và logic nếu không kết hợp với các loại tư duy khác.
* Mũ xanh dương (Process, Control).
Mũ xanh dương trong 6 chiếc mũ tư duy là một phương pháp để đánh giá vấn
đề một cách tổng quát, nhìn vào quy trình, kế hoạch, tổ chức của vấn đề. Khi đội mũ
xanh dương, bạn sẽ điều phối, quản lý, tổng kết các góc nhìn khác nhau của các chiếc lOMoAR cPSD| 58728417
mũ khác. Mũ xanh dương giúp bạn kiểm soát được sự thống nhất, kỷ luật, hiệu quả
của quá trình giải quyết vấn đề.
Về ưu điểm: Giúp tổ chức và kiểm soát quá trình suy nghĩ, đảm bảo mọi góc độ được xem xét.
Còn nhược điểm:Có thể trở nên quá kiểm soát và cứng nhắc, hạn chế sự linh
hoạt và sáng tạo. Đôi khi có thể làm giảm đi tính tự nhiên và cảm hứng trong quá trình suy nghĩ.
2. Ví dụ minh họa về áp dụng của 6 chiếc mũ.
Nhận thức và giải quyết vấn đề môi trường hiện nay: ô nhiễm không khí tại thủ đô Hà Nội
Mục tiêu : hiểu được thực trạng, nguyên nhân từ đó tìm ra giải pháp cho vấn đề ô nhiễm không khí
Bước 1 : Mũ trắng: Thu thập thông tin về vấn đề ô nhiễm không khí, nguyên
nhân và hậu quả. Thống kê chi tiết về mức độ, khu vực chịu ảnh hưởng lớn nhất của
việc ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Tìm hiểu xem điều gì/ nguyên nhân nào khiến
việc ô nhiễm không khí ở Hà Nội ngày càng nghiêm trọng ( do các nguồn thải từ
hoạt động giao thông, xây dựng, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và các hoạt động
dân sinh khác… ). Và những tác hại nguy hiểm mà ô nhiễm không khí mang đến.
Bước 2 : Mũ đỏ: Cảm nhận, cảm xúc về tác động của ô nhiễm không khí đến
môi trường và con người.Họ sẽ cảm thấy lo lắng/bồn chồn khi nhìn thấy bầu trời
xám xịt khói bụi. Hay là sợ hãi trước những tác hại của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người.
Bước 3 : Mũ đen: Đánh giá những khó khăn trong việc giải quyết vấn
đề.Chúng ta sẽ xem xét những thách thức lớn trong việc giải quyết vấn đề liên quan
đến ô nhiễm không khí ( hạn chế xe cộ đi lại, hoạt động của các khu công nghiệp,...
). Và cả những khó khăn trong việc thay đổi cách sống, sản xuất, sinh hoạt của người
dân ( đốt rác sinh hoạt theo kiểu tự nhiên, đốt rơm rạ,... )
Bước 4 : Mũ vàng: Tìm kiếm những giải pháp khả thi và lợi ích lâu dài. Bằng
cách là thực hiện các biện pháp kiểm soát và giám sát chặt chẽ các nguồn thải gây ô
nhiễm không khí. Đồng thời khuyến khích việc sử dụng các phương tiện giao thông
công cộng hoặc thân thiện với môi trường như xe đạp, xe điện và xe máy điện
Bước 5 : Mũ xanh lá cây: Đề xuất các sáng kiến mới để giảm thiểu ô nhiễm
không khí. Như là sử dụng những nguồn năng lượng sạch ( năng lượng mặt trời,
năng lượng gió,... ) hoặc là huy động trồng cây gây rừng ( phủ xanh đồi trọc, trồng
cây trong khuôn viên thành phố,...). Quan trọng hơn nữa là giáo dục ý thức cho người
dân, đặc biệt là những mầm non tương lai ( tổ chức những buổi giảng dạy về tác
động của ô nhiễm không khí,.. )
Bước 6 : Mũ xanh dương: Lập kế hoạch thực hiện các giải pháp và đánh giá
kết quả. Đó là phải lập kế hoạch hành động cụ thể, bao gồm các giải pháp ngắn hạn lOMoAR cPSD| 58728417
và dài hạn Để nhận ra được những ảnh hưởng xấu của ô nhiễm môi trường. Từ đó
mà tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề ô nhiễm không khí.
Tổ chức những buổi hội thảo,... Rồi cuối cùng đánh giá hiệu quả của các giải pháp sau khi thực hiện.
3. Áp dụng trong học tập và cuộc sống
3.1. Áp dụng trong học tập.
3.1.1. Cách thức áp dụng.
Đầu tiên, phải kể đến là khả năng nâng cao khả năng phân tích và hiểu
sâu vấn đề: Khi học tập, việc sử dụng từng chiếc mũ tư duy giúp người học tiếp cận
kiến thức theo nhiều chiều, ví dụ khi nghiên cứu một bài học lịch sử, họ có thể sử
dụng mũ trắng để thu thập thông tin, mũ đen để phê phán các sự kiện.
Thứ hai, thúc đẩy tư duy sáng tạo và phản biện: Mũ tím và mũ vàng khuyến
khích người học suy nghĩ ngoài giới hạn và khám phá các phương án độc đáo. Mũ
đen, ngược lại, giúp kiểm chứng và phân tích sâu sắc.
Cuối cùng là việc giúp cải thiện khả năng làm việc nhóm: Khi áp dụng 6
chiếc mũ tư duy, mỗi thành viên trong nhóm có thể tập trung vào một vai trò nhất
định, giúp đảm bảo các góc nhìn đa dạng được thảo luận và tăng tính hiệu quả của việc học tập nhóm.
Nhìn chung, phương pháp này là một chiến lược hữu ích để tối ưu hóa quá trình
học tập, đồng thời xây dựng những kỹ năng mềm quan trọng như giao tiếp, hợp tác
và quản lý thời gian. Khi được áp dụng một cách hợp lý và nhất quán, phương pháp
6 chiếc mũ tư duy sẽ trở thành một công cụ đắc lực trong việc giải quyết các vấn đề
học thuật, mở ra những cơ hội mới cho sự phát triển tư duy toàn diện.
3.1.2. Áp dụng trong thực tế
Vấn đề áp dụng: “Ứng dụng nội dung của 6 chiếc mũ tư duy để đánh giá được
tương đối đầy đủ những khía cạnh trong quá trình học tập, cụ thể là của sinh viên
trường đại học Luật Hà Nội và đặc biệt là khi phân tích các vụ việc pháp lý, làm việc
nhóm hoặc thảo luận về các quy định pháp luật phức tạp.”
Bước 1: Mũ trắng – Tìm hiểu thông tin thực tế như thu thập những số liệu,
sự thật, sự kiện khách quan,..
Chúng ta có thể sử dụng chiếc mũ trắng cho việc thu thập các dữ liệu như:
Thu thập các thông tin khách quan như văn bản pháp luật, án lệ, nghị định, thông tư,
công văn và các tài liệu pháp lý liên quan, hoặc là tóm tắt các sự kiện theo trình tự
thời gian, tập trung các bằng chứng khách quan như lời khai nhân chứng, bằng chứng
vật lý, biên bản điều tra. Cũng có thể là tập trung vào dữ liệu thống kê và các tiền lệ
pháp lý và tìm hiểu các quan điểm từ các nhà nghiên cứu, luật sư và chuyên gia pháp lý.
Bước 2: Mũ đỏ – Xem xét cảm xúc và phản ứng lOMoAR cPSD| 58728417
Còn chiếc mũ đỏ sẽ giúp chúng ta xác định, hệ thống lại những cảm xúc, trực
giác và phản ứng ban đầu với một vụ việc hoặc một vấn đề pháp lý: Tôi bày tỏ suy
nghĩ cá nhân về vấn đề này đúng/sai. Hay là tôi cảm nhận những khó khăn và xung
đột cảm xúc của các bên. Hoặc là trực giác của tôi cảm thấy về sự công bằng hoặc
bất công mà vụ án gợi lên. Đồng thời tôi có thể suy nghĩ về động cơ của người phạm
tội, cảm giác của nạn nhân và gia đình họ….
Nếu mũ trắng và mũ đỏ đã cho chúng ta những nhận định mang tính ban đầu
về vấn đề, thì chiếc mũ vàng và mũ đen sẽ phân tích kỹ hơn cho chúng ta về tính hai
mặt của việc học tập: mặt tiềm năng và lợi ích và mặt rủi ro, hạn chế. Bước 3: Mũ
vàng - Những khía cạnh, giá trị.
Còn chiếc mũ vàng: thể hiện những giá trị và lợi ích nhất định.
Đầu tiên là lợi ích: Sinh viên tập trung vào các ưu điểm và mục tiêu tích cực
mà các quy định pháp luật mang lại sẽ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về vai trò pháp luật
trong việc thúc đẩy công bằng xã hội và bảo vệ quyền lợi công dân.
Còn mặt tích cực: Trong quá trình thảo luận nhóm, sinh viên tập trung vào
các giải pháp khả thi và nhấn mạnh các khía cạnh tích cực của mọi ý kiến. Điều đó
thúc đẩy tinh thần lạc quan, sáng tạo, tư duy và chủ động giúp làm việc nhóm hiệu quả hơn.
Việc học tập hiệu quả sẽ không khó nếu chúng ta áp dụng kinh nghiệm của
những người đi trước và cả những kiến thức chúng ta học tập được. Có thể áp dụng
một số giải pháp nâng cao tư duy tích cực, khả năng sáng tạo và hợp tác trong môi
trường học tập, từ đó đảm bảo hiệu suất, mục tiêu và định hướng của bản thân trong tương lai.
Bước 4: Mũ đen - Những khía cạnh tiêu cực.
Bên cạnh đó chiếc mũ đen thể hiện sự phê phán, tiêu cực, nguy cơ rủi ro. Mũ
đen là công cụ để dự phòng những rủi ro có thể xảy ra để giải quyết chứ không phải
là công cụ giải quyết những rủi ro đã xảy ra. Luôn có những rủi ro cho dù chúng ta
có nhận thức được chúng hay không.
Phải kể đến là rủi ro về việc làm việc nhóm: không hoàn thành đúng hạn các
bài tập, không hiểu rõ các khái niệm pháp lý, hoặc không tham gia đủ vào các hoạt động nhóm.
Đồng thời đó là rủi ro về chất lượng học tập: không tìm được nguồn pháp lý
đáng tin cậy, giảng viên không đủ kinh nghiệm hoặc chuyên môn,... Và cả rủi ro
trong thực hành nghề nghiệp: thiếu cơ hội thực tập,... Hay chúng ta có những phê
phán về quan điểm và lập luận của bạn bè và giảng viên, có những khía cạnh tiêu
cực dẫn đến quyết định không công bằng hoặc sai lầm trong phán quyết, như là: có
thể có những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến quyết định của Toà án? Có điều gì trong
quy trình tố tụng có thể dẫn đến sai sót?
Bước 5: Mũ xanh lá cây – Giải pháp cho vấn đề này lOMoAR cPSD| 58728417
Sử dụng mũ xanh lá cây để đưa ra một số giải pháp (có thể là tạm thời hoặc
lâu dài) đối với những rủi ro mà chiếc mũ đen đã đưa ra.
Đối với chất lượng học tập thì chúng ta cần chủ động tìm kiếm các khóa học
trực tuyến, tham khảo các hội thảo chuyên đề, đọc sách và tìm tài liệu liên quan đến
vấn đề pháp lý mà chúng ta quan tâm
Đối với việc làm việc nhóm thì chúng ta nên tham gia vào các hoạt động ngoại
khóa, các câu lạc bộ hoặc các chương trình thực tập để phát triển kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm
Bước 6: Mũ xanh dương – Tổng hợp và đưa ra quyết định
Và cuối cùng, sử dụng chiếc mũ xanh dương để tóm tắt, khái quát vấn đề và đi
đến kết luận cuối cùng. Tác dụng của mũ xanh dương là tổng hợp các mũ trên, điều
phối và đưa ra lựa chọn đúng đắn, phù hợp với hoàn cảnh. Thông qua đó, chúng ta phải
trả lời các câu hỏi: Chúng ta đã đạt được những gì qua quá trình sử dụng chiếc mũ?
Chúng ta có thể bắt đầu hành động chưa? Chúng ta có cần thêm thời gian và thông tin gì không?
Việc áp dụng phương pháp 6 chiếc mũ tư duy trong phân tích các vụ việc pháp
lý và học tập tại Đại học Luật Hà Nội không chỉ cung cấp một công cụ toàn diện để
hiểu rõ vấn đề mà còn giúp sinh viên phát triển kỹ năng tư duy đa chiều. Từ việc thu
thập thông tin khách quan (mũ trắng), đánh giá cảm xúc (mũ đỏ), xem xét cả cơ hội
(mũ vàng) và rủi ro (mũ đen), cho đến việc đề xuất giải pháp sáng tạo (mũ xanh lá cây)
và điều phối quá trình ra quyết định (mũ xanh dương), phương pháp này đảm bảo rằng
mỗi vấn đề được nhìn nhận một cách đầy đủ và có hệ thống.
3.2. Áp dụng trong cuộc sống.
3.2.1. Cách thức áp dụng.
Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy của Edward de Bono không chỉ là công cụ
giúp nâng cao kỹ năng học tập và làm việc mà còn là cách tiếp cận có hệ thống, giúp
cải thiện hiệu quả cá nhân trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.
Đầu tiên là giải quyết vấn đề cá nhân và trong công việc: Phương pháp này
có thể được sử dụng để nhìn nhận các quyết định cá nhân một cách khách quan và
toàn diện, từ việc đánh giá các lựa chọn, phân tích ưu – nhược điểm (mũ trắng và
mũ đen) cho đến xem xét các khả năng (mũ vàng).
Đồng thời là tăng cường khả năng ra quyết định hiệu quả: Việc “đội” từng
chiếc mũ giúp người áp dụng ra quyết định đúng đắn và giảm rủi ro cảm tính.
Ví dụ, mũ đỏ sẽ giúp nhìn nhận phản ứng cảm xúc, mũ trắng và mũ xanh sẽ giữ quá
trình suy nghĩ cân bằng và tập trung.
Cuối cùng là phát triển tư duy sáng tạo và cởi mở: Mũ xanh và mũ tím đặc
biệt hữu ích trong những tình huống đòi hỏi khả năng sáng tạo, tìm kiếm những ý
tưởng đột phá hoặc hướng giải quyết mới. lOMoAR cPSD| 58728417
Với khả năng ứng dụng rộng rãi từ phát triển tư duy sáng tạo đến tối ưu hóa
hiệu quả cá nhân, phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là một công cụ mạnh mẽ để nâng
cao tư duy chiến lược và khả năng thích nghi trong một thế giới không ngừng thay
đổi. Việc vận dụng linh hoạt phương pháp này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả
trong công việc mà còn góp phần định hình một phong cách sống chủ động, sáng tạo
và thông minh. 3.2.2. Áp dụng vào thực tế.
Giải quyết vấn đề: “Giả sử người quản lý trong một công ty và đang đối mặt
với vấn đề nhân viên thường xuyên đi làm muộn.”
Bước 1: Mũ trắng – Tìm hiểu thông tin thực tế như thu thập những số liệu,
sự thật, sự kiện khách quan,..
Trước tiên, người quản lý cần phải thu thập thông tin cụ thể về tình trạng đi làm
muộn của nhân viên như: số lượng nhân viên đến muộn, tần suất, thời gian trung bình
đi muộn và xác định xem có những nhân viên nào thường xuyên đi trễ. Hoặc bạn cũng
có thể khảo sát để hiểu rõ lý do khiến họ đi muộn (chẳng hạn như do giao thông, con
cái, hay các vấn đề cá nhân). Dữ liệu này sẽ giúp bạn đánh giá tình hình chính xác và
có cơ sở cho những bước tiếp theo.
Bước 2: Mũ đỏ – Xem xét cảm xúc và phản ứng
Tiếp theo, với “mũ đỏ” sẽ dựa hoàn toàn vào cảm xúc để đánh giá sự việc mà
không cần bất cứ dữ kiện thực tế, lý luận chứng minh nào. Trước tiên, nhà quản lý cảm
thấy nhân viên thiếu nghiêm túc với công việc, không tôn trọng quy định của công ty.
Đồng thời, nhân viên đi làm muộn sẽ thấy lo lắng, xấu hổ khi bị quản lý nhắc nhở hay
nhận phản hồi tiêu cực từ đồng nghiệp khiến họ áp lực, tự ti về khả năng quản lý thời
gian của mình. Bên cạnh đó, đồng nghiệp sẽ thấy khó chịu khi làm việc cùng những
người thường xuyên đi muộn, vì làm ảnh hưởng đến tiến độ công việc của nhóm, tạo
nên căng thẳng trong mối quan hệ làm việc. Việc thấu hiểu cảm xúc giúp người quản
lý xây dựng các biện pháp xử lý vấn đề một cách tinh tế, đảm bảo công bằng và tạo môi
trường làm việc thân thiện.
Bước 3: Mũ vàng - những khía cạnh tích cực về vấn đề đi làm muộn thường
xuyên của nhân viên
Vì những lý do khách quan khiến nhân viên đi làm muộn nhưng nhân viên vẫn
cố gắng đi làm dù có những trở ngại không mong muốn. Dù đến muộn, nhưng họ vẫn
làm việc hiệu quả, cố gắng hoàn thành công việc trong thời gian còn lại bằng cách tập
trung cao độ và không để ảnh hưởng đến hiệu suất công việc chung. Khi biết thông cảm
với những trường hợp đi muộn có lý do chính đáng giúp tạo ra môi trường làm việc
thân thiện và linh hoạt có động lực làm việc hơn.
Bước 4: Mũ đen - những khía cạnh tiêu cực về vấn đề đi làm muộn thường
xuyên của nhân viên
Việc đi muộn thường xuyên làm ảnh hưởng đến tiến độ chung, khiến cuộc họp
phải kéo dài hoặc lặp lại để đảm bảo tất cả đều nắm bắt được công việc, gây mất thời lOMoAR cPSD| 58728417
gian và giảm hiệu quả. Nhân viên đi muộn thường xuyên làm đồng nghiệp khác bất
mãn vì phải chờ đợi hoặc gánh phần công việc thay họ. Ngoài ra, nếu tình trạng này
kéo dài, công ty có thể mất điểm về hình ảnh chuyên nghiệp, đặc biệt khi đối tác hoặc
khách hàng nhận thấy sự thiếu kỷ luật. Nếu không có giải pháp xử lý phù hợp, việc đi
muộn có thể trở thành thói quen, làm giảm tinh thần trách nhiệm. Việc cân nhắc cả lợi
ích và bất cập giúp quản lý tìm ra cách xử lý công bằng, phù hợp, và giữ được tinh thần
làm việc tích cực cho nhân viên.
Bước 5: Mũ xanh lá cây – Giải pháp cho vấn đề này
Trước hết, công ty cần áp dụng lịch làm việc linh hoạt, cho phép nhân viên tự
chọn khung giờ bắt đầu công việc trong khoảng thời gian cố định, như từ 8h đến 10h
sáng, để phù hợp với từng cá nhân. Đẩy mạnh việc áp dụng chính sách khen thưởng
cho những nhân viên luôn đi đúng giờ để tạo động lực, giúp hình thành thói quen tích
cực mà không gây áp lực. Hoặc tổ chức các buổi trao đổi về tầm quan trọng của việc
đúng giờ, để nhân viên hiểu rõ giá trị của sự kỷ luật và tôn trọng thời gian của đồng
nghiệp, giúp tạo không gian để chia sẻ khó khăn và tìm giải pháp hỗ trợ lẫn nhau. Cuối
cùng, với những nhân viên gặp khó khăn về thời gian do vấn đề cá nhân, công ty cần
hỗ trợ họ bằng các phương pháp như hướng dẫn quản lý thời gian hay trợ giúp về
phương tiện di chuyển nếu cần. Những giải pháp này không chỉ khuyến khích nhân viên
cải thiện thói quen đúng giờ mà còn duy trì môi trường làm việc linh hoạt, hiệu quả
Bước 6: Mũ xanh dương – Tổng hợp và đưa ra quyết định
Sau khi cân nhắc, người quản lý có thể quyết định triển khai lịch làm việc linh
hoạt trong một khoảng thời gian thử nghiệm, đi kèm với một buổi họp để truyền đạt rõ
mục tiêu và lợi ích của thay đổi. Ngoài ra, hãy lên kế hoạch cho một cuộc khảo sát để
lấy ý kiến phản hồi từ nhân viên sau một thời gian triển khai. Điều này giúp đảm bảo
giải pháp đã lựa chọn là tối ưu và điều chỉnh kịp thời nếu có vấn đề phát sinh.
Nhờ phương pháp 6 chiếc mũ tư duy, người quản lý không chỉ đưa ra được một
giải pháp toàn diện mà còn tạo ra một môi trường làm việc thân thiện, nơi nhân viên
được lắng nghe và góp ý.
Phương pháp này không chỉ giúp người quản lý giải quyết vấn đề đi làm muộn
một cách hệ thống mà còn góp phần xây dựng môi trường làm việc tích cực và bền
vững. Nhân viên cảm thấy được lắng nghe và hỗ trợ, đồng thời công ty cũng duy trì
được sự chuyên nghiệp và hiệu quả trong hoạt động. III. KẾT LUẬN
Nhóm chúng tôi nhận thấy phương pháp 6 chiếc mũ tư duy của Edward de
Bono không chỉ là một công cụ tư duy sáng tạo mà còn là một phương pháp thực
tiễn hữu ích trong việc phát triển khả năng phân tích, tư duy phản biện và ra quyết định đa chiều.
Trong cuộc sống và học tập hàng ngày, phương pháp 6 chiếc mũ tư duy cũng
đóng vai trò là kim chỉ nam trong việc ra quyết định và giải quyết vấn đề, đặc biệt là lOMoAR cPSD| 58728417
trong những tình huống phức tạp hoặc căng thẳng. Nhờ đó, mỗi quyết định được đưa
ra không chỉ là lựa chọn tối ưu mà còn thể hiện sự trưởng thành trong tư duy và khả
năng xử lý tình huống. Nhìn chung, phương pháp 6 chiếc mũ tư duy là một phương
pháp khoa học, giúp người sử dụng phát triển tư duy và kỹ năng phân tích đa chiều.
Với mỗi chiếc mũ đại diện cho một góc nhìn cụ thể, phương pháp này tạo nên một
hệ thống tư duy hoàn thiện, vừa khách quan vừa sáng tạo.
Qua việc vận dụng phương pháp 6 chiếc mũ tư duy, mỗi người không chỉ trở
nên thông minh hơn mà còn trở nên nhạy bén, sáng tạo và hiệu quả hơn trong mọi
khía cạnh của cuộc sống và học tập.