Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt | Văn mẫu lớp 12

Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt gồm 7 bài văn mẫu siêu hay kèm theo 2 gợi ý cách viết chi tiết. Qua đó giúp các bạn học sinh có thể lựa chọn cho mình một cách tiếp cận, một giọng điệu văn thích hợp, để sau đó nó trở thành kiến thức tâm đắc của chính mình.

29 15 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Dàn ý triết lý sống trong “Hồn Trương Ba da hàng thịt

Dàn ý số 1

A. Mở bài:

● Lưu Quang V l mt trong nhng cây bt ti hoa bậc thầy đ li nhng du n

trong rt nhiu th loi như thơ, văn xuôi v đc bit l kch. Ông l mt trong

nhng nh son kch ti năng nht ca nn văn hc ngh thuật Vit Nam hin

đi.

● Là mt trong nhng tc phm xut sc nht, đnh du s đt ph trong sng tc

ca Lưu Quang V.

● Nhân vật Trương Ba – th hin mt triết lý sống cao đẹp.

B. Thân bài

1. Giới thiệu chung

● Hon cnh ra đi, xut x ca tc phm.

● Đây l mt vở kch m tc gi Lưu Quang V đã da vo cốt truyn dân gian,

tuy nhiên chiu sâu ca vở kch hay ci mới chính l phần pht trin sau ca

truyn dân gian.

2. Phân tch

– Hon cnh o le, bi đt ca ông Trương Ba

● Trương Ba với l mt ông lão lm vưn yêu thiên nhiên, cỏ cây, sống chan hòa

với mi ngưiTrương Ba chết mt cch oan uổng do s vô tâm, tc trch ca

Nam To. Li được Bc Đu “sửa sai” mt cch vô lí l đã cho hồn Trương Ba

nhập vo xc anh hng tht mới mt sau đó. Đã không sai khiến được còn b xc

tht điu khin, dẫn đến linh hồn b nhiễm đc bởi ci tầm thưng. Ý thc được

điu đó, hồn Trương Ba dằn vt, đau khổ v quyết đnh bằng cch tch ra đ

sống đc lập, hướng tới s hon thin v nhân cch.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

● Ban đầu hồn Trương Ba tỏ vẻ coi khinh xc anh hng tht :”My không có tiếng

nói m chỉ l ci xc tht âm u, đui mù” . Xc tht đã cưi nho , chế giễu, bc

li hồn Trương Ba m không biết sc mnh âm u, đui mù ca mình sẽ chiến

thng. “Lm khi t c ci linh hồn cao khiết ca ông đy”

● Trong cuc đối thoi với xc Hng Tht, Hồn Trương Ba rơi vo tình cnh yếu

thế, đuối lí bởi xc nói nhng điu m dù muốn hay không muốn Hồn vẫn phi

mc nhiên thừa nhận (ci đêm khi ông đng cnh vợ anh hng tht với “tay

chân run ry”, “hơi thở nóng rc”, “cổ nghẹn li” v “suýt na thì…”. Đó chính

l cm gic “xao xuyến” trước nhng món ăn m trước đây Hồn cho l “phm”.

Đó l ci lần ông tt thằng con ông “tóe mu mồm mu mi”,…)

● Xc tht đã tìm cch thỏa hip bằng cch nêu cụ th nhng nhu cầu mang tính

bn năng ca con ngưi ( cc món tiết canh cổ h…), khẳng đnh vai trò ca

mình :” Nh tôi m ông có th lm lụng, cuốc xới , nhìn ngm tri đt, cây cối,

ngưi thân…”

● Xc Hng Tht gợi li tt c nhng s thật y khiến Hồn cng cm thy xu hổ,

cm thy mình ti tin.

● Xc Hng Tht còn cưi nho vo ci lý lẽ m ông đưa ra đ ngụy bin: “Ta vẫn

có mt đi sống riêng: nguyên vẹn, trong sch, thẳng thn,…”.

● Trong cuc đối thoi ny, xc thng thế nên rt h h tuôn ra nhng li thoi

di với cht ging khi thì mỉa mai cưi nho khi thì lên mt dy đi, chỉ trích,

châm chc. Hồn lc ny chỉ buông nhng li thoi ngn với ging nht gừng

kèm theo nhng tiếng than, tiếng kêu.

● Trước lí lẽ ti tin ca xc tht, hồn Trương Ba nổi giận mng mỏ, khinh bỉ xc

tht hèn h v cố chống li nhưng phần no cng ngậm ngùi vì hn có lí, hồn

TB b dồn vo thế yếu. Thm thía nghch cnh, Trương Ba trở li xc tht trong

tuyt vng.

- Qua mn hi thoi ca hồn Trương Ba v xc anh hng tht cho thy rằng Trương Ba

được Bc Đu tr li cuc sống, nhưng cuc sống đó l cuc sống không đng sống vì

ci thanh cao phi dung hòa với ci thp hèn, dung tục, thì đó chẳng phi l bi kch hay

sao? Th xc v linh hồn con ngưi l 2 thc th có mối quan h hu cơ, không th

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

vênh lch, tch ri. Xc tht có nhu cầu s sống, nhu cầu mang tính bn năng. Hồn

mang tính cht thanh cao góp phần điu chỉnh th xc hòa hợp, vươn tới s hon thin

nhân cch. Cuc tranh cãi gia hồn ông Trương Ba v xc hng tht l bi kch th nht

ca Trương Ba vì xc đã thng. Tc gi đã cnh bo, khi con ngưi phi sống trong ci

tầm thưng, dung tục thì tt yếu sẽ b nhiễm đc bởi ci xu, ci đẹp sẽ b ln t, tn

phá.

● Hồn l biu tượng cho s thanh nhã, cao khiết, trong sch, đo đc nhưng tt c

hon ton tri ngược qua phần đối thoi với xc. Hồn Trương Ba đ li trong

mt xc hng tht l mt kẻ phm ăn, tục uống ; mê rượu v ho sc ; cư xử thô

bo với mi ngưi,…

● Nhng biu hin ngay trong đối thoi khi Hồn Trương Ba không còn l chính

mình : cử chỉ, điu b lng tng, khổ sở ; ging điu có khi yếu ớt, li thoi

ngn ; khi đuối lý li dùng li lẽ thô bo đ trn p “Ta… Ta… đã bo my im

đi”

– Bi kch ca s tồn ti riêng rẽ: con ngưi không th chỉ sống bằng thân xc m cng

không th sống bằng tinh thần.

– Nỗi đau khổ ca Hồn Trương Ba khi tìm v nhng ngưi thân trong gia đình

● Ngưi vợ vừa hn ghen vừa gần gi chồng, có cm gic ông l ngưi sống xa l

với mi ngưi.

● Đa con trai c quyết đnh bn khu vưn đ đầu tư vo sp tht.

● Ci Gi, đa chu ni m ông yêu quý nht, không thừa nhận ông l ông ni,

thậm chí nó còn c tuyt đến quyết lit “Nếu ông ni tôi hin v được, hồn ông

ni tôi sẽ bóp cổ ông”. Trong mt nó, Hồn Trương Ba chỉ l mt tên đồ t, tay

chân vụng v, luôn ph hoi.

● Con dâu tỏ ra thông cm, hiu v đau cho nỗi đau sống nh v s thay đổi ca

Hồn Trương Ba.

– Bi kch b ngưi thân xa ri, khước từ cuc sống.

– Kht vng gii thot khỏi thân xc ngưi khc.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

+ Trương Ba t ý thc bi kch ca mình : “Không th bên trong mt đằng, bên ngoi

mt nẻo được. Tôi muốn được l tôi ton vẹn”.

=) Bi kch sống nh vo thân xc ngưi khc

– Trương Ba trước ci chết ca cu T

● Trước đ ngh đổi thân xc ca Đế Thích, tính cch TB từ chỗ lưỡng l, suy

nghĩ rồi quyết đnh dt khot.

● Trương Ba muốn chết thật l đ cho mình được sống mãi hoi nhớ ca mi

ngưi.

- Gii thot bi kch ca mt s gi to trong con ngưi Hồn Trương Ba.

3. Đánh giá

● Hồn Trương Ba l mt nhân vật qu ch trng đi sống tinh thần m coi nhẹ

thân xc.Bi kch ca nhân vật Hồn Trương Ba l bi kch v nỗi đau ca s vênh

lch gia th xc v tâm hồn trong mt con ngưi. “Không th bên trong mt

đằng, bên ngoi mt nẻo. Tôi muốn l tôi ton vẹn”- Đây cng chính l triết lý

sống ca tc phm

● Ngh thuật xây dng tính cch nhân vật, ngh thuật to tình huống v diễn tiến

kch kích đc đo.

C. Kết luận

● Đnh gi chung v nhân vật v triết lý sống được gửi gm qua nhân vật.

● Khẳng đnh ti năng viết kch ca Lưu Quang V v sc sống ca tc phm.

Dàn ý số 2

1. Mở bài

- Giới thiu Lưu Quang V vùng vở kch Hồn Trương Ba da hng tht.

- Giới thiu vn đ cần phân tích.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

2. Thân bài

a. Tình huống truyện:

- Trương Ba vốn là mt ngưi lm vưn kho lo, chăm chỉ, giỏi đnh c, li hin lành,

có lối sống thanh cao, trong sch nên được mi ngưi yêu mến kính trng.

- Nam Tào cai qun sổ sinh tử trên thiên đình vì vi đi d tic mà gch nhầm tên ca

Trương Ba, khiến ông chết bt ng v đầy oan c. Đế Thích đã khuyên Nam To, Bc

Đu nên "sửa sai" bằng cách cho hồn Trương Ba được sống li vào xác anh hàng tht

vừa mới chết hôm qua, bởi lẽ xác ca Trương Ba đã b mục ra, không th cha hồn

được na.

=> Dẫn đến mt lot bi kch khác nhau.

b. Triết lý sống trong vở kịch:

*Mối quan hệ giữa phần xác và phần hồn:

- Cốt truyn dân gian: Đ cao s quan trng, tuyt đối ca phần hồn, đem tch ri gia

linh hồn và th xác làm hai khía cnh, trong khi hồn nm gi mi tư tưởng, quyết đnh,

xác chỉ là mt cái túi tht không hơn không km, không có suy nghĩ, tư tưởng.

- Vở kch ca Lưu Quang V: Mối quan h gia hồn v xc được nhìn nhận mt cách

sâu sc v đậm tính triết lý. Tác gi vẫn đi vo khẳng đnh vai trò cao hơn ca linh hồn

đồng thi đưa ra mối quan h mật thiết gn bó hu cơ gia phần xác và phần hồn.

-S t ý thc ca Trương Ba v s tha hóa ca mình, cng như cuc tranh luận gay gt

gia hồn v xc đã khiến chúng ta rút ra nhiu điu:

• Gia phần hồn và phần xác phi có mt s thống nht hu cơ cht chẽ, xác nm

gi vai trò nhận thc lý tính, l cơ sở đ cha đng linh hồn, đồng thi cho linh

hồn nhận thc cm tính, xây dng nên vẻ đẹp ca tâm hồn, c hai phi phối hợp

cht chẽ ăn ý với nhau, thì mới có th trở thành mt con ngưi toàn vẹn và sống

đng với bn thân mình được.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

• Bn thân xác tht cng có nhng nhu cầu nht đnh, được ăn uống chăm sóc, m

các nhu cầu sinh lý khác cần được thỏa mãn, nhưng phần hồn phi khống chế

v điu khin được nhng nhu cầu y sao cho hợp lý, ch không th b xác tht

điu khin.

• Linh hồn là nm gi vai trò trng yếu hình thnh nên nhân cch, tư tưởng,

chính vì vậy nó phi chu hoàn toàn trách nhim với nhng gì xác tht đã to

nên, ch không th giống như hồn Trương Ba, rõ rng đã "dung tng" cho th

xác, rồi cuối cùng li đổ hết ti lỗi cho nó đ bo v sĩ din ca mình.

- Cuc tranh luận gay gt gia hồn và xác chính là cuc đu tranh liên tục trong mỗi cá

nhân, là s đu tranh tư tưởng gia linh hồn và th xác trong cuc sống đ hoàn thin

nhân cch đo đc, và rèn luyn được kh năng lm ch bn thân, gi cho phần

"ngưi" ưu thế hơn phần "con" ca chính chúng ta trong xã hi.

*Con người phải được sống một cách toàn vẹn cả phần hồn và phần xác, không

thể trong một đằng ngoài một nẻo:

- Hồn Trương Ba đã khẳng đnh với Đế Thích "Không th bên trong mt đằng, bên

ngoài mt nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn". => Nhận ra s chp vá kch cỡm

kỳ d ny l vô cùng vô lý, nó đã khiến cho ông và c nhng ngưi xung quanh ông

phi chu đau khổ, giày vò.

- Vic Trương Ba quyết tr li xác cho anh hàng tht:

• Bo v cho phần hồn ca mình được nhng giá tr cao khiết, trong sáng ch

không phi s đổ đốn vì s chi phối ca xác tht.

• Là mt la chn đng đn, sáng suốt v đầy đo đc, ngưi ta không th vì

ham sống mà làm hi nhng ngưi xung quanh mình phi khổ sở được.

• Ngưi ta cng không th sống mà hồn mt đằng xác mt nẻo, không thống nht

bin chng với nhau được.

=> Ngưi ta chỉ có th sống mt cách toàn vẹn và chân thc khi có s thống nht ăn ý

gia hồn và xác, ch không phi kiu chp vá hồn mt đằng xác li mt nẻo được.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

*Con người luôn đấu tranh để hoàn thiện nhân cách:

- Đế Thích gợi ý cho hồn Trương Ba ngụ vào xác ca cu T, nhưng Trương Ba từ chối.

=> Đó li cng l mt thử thách lớn đối với hồn Trương Ba.

- Trong cuc chiến đu gay gt gia phần hồn (phần ngưi) - tượng trưng cho s cao

khiết, thanh sch và phần xác (phần con) - tượng trưng cho nhng khao khát, nhục dục

tầm thưng, thì phần ngưi, phần nhân cách cuối cùng cng chiến thng, thoát khỏi s

quyến r ca vic được tiếp tục sống, được tận hưởng.

=> Minh chng rõ nét nht cho s cao thượng, vẻ đẹp ca đo đc và khát khao hoàn

thin nhân cách từ bao đi nay ca con ngưi.

*Một số triết lý khác:

- "Có nhng cái sai không th sửa được. Chp v gượng ép chỉ càng làm sai thêm",

nhằm khuyên nh con ngưi không nên vì lòng ích kỷ ca c nhân m gượng ép sửa

cha đ rồi cuối cùng mi chuyn càng trở nên không th cu vãn được, đồng thi li

còn khiến nhng ngưi khác phi chu tổn thương.

- Trương Ba nói với Đế Thích "ông phi tồn ti ly ch", lúc nhân vật này bo rằng

Trương Ba l lẽ sống ca mình. Điu đó đã ngầm nhc nhở mỗi chúng ta rằng bn thân

sống không phi là da dẫm vo ngưi khác, mà phi có mục tiêu lý tưởng riêng cho

bn thân mình, ch không th c mãi bám theo cái bóng ca ngưi khc đ tìm kiếm

giá tr ca bn thân được.

3. Kết bài:

Nêu cm nhận.

Phân tích triết lí sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 1

Lưu Quang V (1948 – 1988) không chỉ là mt nh thơ nổi tiếng trong nn thơ ca hin

đi mà còn là mt trong nhng nhà son kch ti năng nht ca nn văn hc ngh thuật

Vit Nam. Tác phm ca ông đu th hin ý v triết lý và nhân sinh v đi ngưi, kiếp

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

ngưi. Ông đã có nhiu tác phm kch lm mưa lm gió trong giới văn chương, trong

đó có vở kch “Hồn Trương Ba, da hng tht”. Trong đon trích cnh by ca vở kch,

tác gi đã diễn t sâu sc nhng quan nim triết lý nhân sinh đi ngưi.

Vở kch xoay quanh câu chuyn v Trương Ba - mt ngưi lm vưn hin lành, tốt

bụng, có đi sống tâm hồn thanh cao, trong sch. Chỉ vì s tc trách ca Nam Tào,

Bc Đu, Trương Ba b gch tên khỏi sổ Nam Tào và chết oan uổng. Nh s gip đỡ

ca Tiên Đế Thích, hồn Trương Ba nhập vào xác hàng tht và tiếp tục sống. Nhưng bi

kch đau khổ ca Trương Ba cng bt đầu từ đây. Từ khi nhập vào thân xác anh hàng

tht, hồn Trương Ba ngy cng thm thía nỗi đau khổ ca chính mình vì phi sống bên

trong mt đằng, bên ngoài mt nẻo, b thân xác hàng tht ln át dần, tiêm nhiễm nhiu

thói hư tật xu ca anh hàng tht và b gia đình, ngưi thân xa lnh, coi thưng. Cuối

cùng, không th tiếp tục sống, Trương Ba quyết đnh xin Tiên Đế Thích cho mình

được chết hẳn đ thoát khỏi nghch cnh. Đon kết ca vở kch đã góp phần khẳng

đnh ch đ ca tác phm, th hin triết lí ca Lưu Quang V v giá tr mt con ngưi,

mt cuc đi và lẽ sống trong sch, thanh cao.

Bi kch tha hoá ca nhân vật Trương Ba trong đon trích bt đầu bằng mn đối thoi

gia hồn Trương ba v xc hng tht. Khi y, hồn Trương Ba đang ở trong tâm trng

vô cùng bc bối, đau khổ, Trương Ba nhận ra rằng thân xác anh hàng tht không phi

thuc v nơi tr ngụ linh hồn ca mình. Trương Ba cng ngy cng b tha hóa và

không còn là mình na. Trương Ba ngy xưa kho lo, hin lành, tốt bụng, tâm hồn

thanh cao bao nhiêu thì bây gi vụng v, thô lỗ, tục tĩu by nhiêu. Hồn Trương Ba cm

thy không th thn nhiên chp nhận s thật đng xu hổ y, linh hồn Trương Ba sống

trong trng thái dằn vt, đau khổ và quyết đnh chống li bằng cách tách ra khỏi xác

tht đ tồn ti đc lập, không l thuc vào th xác: "Cái thân th knh càng thô lỗ này,

ta bt đầu sợ mi, ta chỉ muốn ri xa mi tc khc!".

Cuc tranh đu gia hồn và xác là cuc đu tranh gia cao c và dục vng, thp hèn

gia phần con và phần ngưi, dưng như nó dập tt hoàn toàn khát khao ca Trương

Ba: “Vô ích, ci linh hồn m nht ca ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông không tch

ra khỏi tôi được đâu, dù l thân xc”. Xc dẫn dt hồn vào s thật không th ph nhận

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

rằng hồn ít nhiu đã b vy bn, tha hóa bởi dục vng ca thân xác. Xác anh hàng tht

gợi li tt c nhng s thật, hnh đng khiến hồn Trương Ba cng thy xu hổ, ti

nhục và t thy bn thân mình ti tin. Lí lẽ ca xc đnh trng đim đen ca hồn, cái

mà lâu nay vì trú ngụ trong xác hàng tht hồn, Trương Ba thanh cao đã b hóa màu.

Nhận thc được hàng lot nhng “lý lẽ ti tin” m xc đưa ra, hồn Trương Ba than như

tuyt vng, bt lc: “Tri!” - Đây l mt s chp nhận số phận trong nỗi đau đớn khôn

cùng muốn tìm đưng thot nhưng hon ton vô vng

Hai hình tượng hồn Trương Ba v xc hng tht ở đây mang ý nghĩa n dụ, tượng

trưng cho hai thi cc đối lập nhau. Mt bên đi din cho s trong sch và khát vng

sống thanh cao, xng đng với danh nghĩa con ngưi. Mt bên là s tầm thưng, dung

tục và ti tin. Ni dung cuc đối thoi y đã lm bật lên mt vn đ giàu tính triết lí,

th hin cuc đu tranh dai dẳng gia hai mt tồn ti trong mt con ngưi. Từ đó, Lưu

Quang V đã nói lên kht vng hướng thin ca con ngưi và tầm quan trng ca vic

t ý thc, t chiến thng bn thân. Không chỉ vậy, tác gi cng đưa ra mt li cnh

báo rằng: khi con ngưi phi sống trong s dung tục thì tt yếu cái dung tục sẽ sẽ xâm

chiếm, ln át và tàn phá nhng gì trong sch, đẹp đẽ, cao quý trong con ngưi y. Thật

đng với câu tục ng: “Gần mc thì đen, gần đèn thì rng”. Ngoi ra, Lưu Quang V

cng muốn gửi gm đến ngưi đc mt bài hc v vic bo v, hoàn thin nhân cách

con ngưi đó l mt vn đ lớn đối với mỗi cá nhân và toàn xã hi.

Tuy nhiên, bi kch ca Trương Ba chưa dừng li ở đó, ông li tiếp tục rơi vo bi kch

không được ngưi thân thừa nhận. Bà vợ ca Trương Ba dù rt yêu thương v giu

lòng v tha nhưng cuối cùng vẫn rơi vo s bế tc, bà muốn bỏ đi thật xa còn hơn phi

sống với mt ngưi như Trương Ba. Đến c ci Gi l ngưi yêu thương gn bó với

ông gi cng phn ng d di, li lẽ ph phng, chối bỏ, xua đuổi hồn Trương Ba. Ch

con dâu là mt ngưi sâu sc, chín chn, hiu điu hơn lẽ thit và hết lòng thương bố

chồng. Nhng li chia sẻ ca cô con dâu khiến Trương Ba cm thy được an i, sẻ

chia nhưng nó cng rt thẳng thn: “nhưng thầy ơi, con sợ lm, bởi con cm thy, đau

đớn thy…mỗi ngày thầy 1 đổi khác dần, mt mát dần, tt c c như lch lc, …đến

nỗi có lc chính con cng không nhận ra thầy na…” khiến Trương Ba như đng

trước vc thẳm, tận cùng ca s bế tc, vô vng. Ông đã quyết gp Tiên Đế Thích.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Trong cuc gp gỡ với Đế Thích, Trương Ba th hin s kiên quyết không chp nhận

cuc sống hồn mt nơi, xc mt nẻo: "Không th sống bên trong mt đằng, bên ngoài

mt nẻo. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn". Trương Ba chỉ ra sai lầm ca Tiên Đế Thích:

"Ông chỉ nghĩ đơn gin cho tôi là sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần

biết". Ông cng qu quyết rằng: "Lòng tốt hi hợt thì chẳng đem li điu gì thc s có

ý nghĩa cho ai c, mà s vô tâm còn t hi hơn, nó đy con ngưi ta vào nghch cnh,

bi kch". Nhng li nói ca Trương Ba như mt con dao rch ra s mâu thuẫn gia

hồn v xc, như mt s khẳng đnh v con ngưi là mt th thống nht, hồn và xác

phi có s hài hòa, không th tồn ti con ngưi nếu chúng mâu thuẫn. Bên cnh đó,

Lưu Quang V cho ta thy mt triết lý sống, sống thc s cho ra con ngưi qu không

h dễ dng, đơn gin. Khi sống nh, sống gửi, sống chp v, khi không được là mình

thì cuc sống y thật vô nghĩa v đng xu hổ.

Tiên Đế Thích tiếp tục đ ra phương n nhập vào xác cu T, nhưng Trương Ba vẫn

kiên quyết từ chối bởi điu đó vẫn là cuc sống gi to, trái quy luật t nhiên. Theo

ông, vic đó còn "khổ hơn l chết", "Không th sống với bt c gi no được... c đ

cho tôi chết hẳn".

Trong đon kết, Trương Ba được gii thoát khỏi bi kch. Hồn Trương Ba không theo

Đế Thích v tri, mà li hóa thành màu xanh ca cây vưn, v thơm ngon ca trái na,

vẫn qun quýt với ngưi thân, gần gi nơi bậc cửa, trong ánh lửa, nơi cầu ao, trong cơi

trầu, con dao… ca vợ con thương yêu. Cho dù thân th đã hóa thnh ct bụi nhưng

hồn Trương Ba vẫn bt tử trong cõi đi thanh cao. Cái kết đầy cht thơ lm sng bừng

tư tưởng nhân văn trong tc phm. Cái Gái hái qu na, bẻ cho cu T mt nửa, ăn xong,

ci Gi đem ht cây gieo xuống đt đ các cây theo nhau lớn lên. Mãi mãi, giống như

li dn dò ca ông ni khi còn sống.

Qua đó, Lưu Quang V đã ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn Trương Ba, đồng thi tôn vinh vẻ

đẹp tâm hồn ngưi lao đng Vit Nam: nhân hậu, sáng suốt và giàu lòng t trng. Ông

đã khẳng đnh rằng: Nếu con ngưi sống ngay thẳng, trung thc, vì ngưi khác, nht

đnh sẽ được mi ngưi yêu quý và hin hu, trưng tồn trong nhng điu tốt đẹp ca

đi. Đon kết còn phn ánh nhng triết lý sâu sc ca Lưu Quang V v mối quan h

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

gia vật cht và tinh thần, linh hồn và th xác, bên trong và bên ngoài, hai mt tuy đối

lập nhưng thống nht ca các s vật, hin tượng. Trong đi sống, nhng ngưi quá chú

trng đến đi sống vật cht, sống dung tục, tầm thưng, sẽ dễ rơi vo bi kch b tha

hóa v tâm hồn khi sống chung với cái dung tục, gi to. Bên cnh đó, li có nhng

ngưi ly tâm hồn lm quý, đi sống tinh thần đng trng mà không chu chăm lo đến

đi sống vật cht, lm cho đi sống nhếch nhác, khổ sở, không phn đu vì hnh phúc

toàn vẹn. Đây l biu hin ca ch nghĩa duy tâm ch quan, ca s lưi biếng, ch

nghĩa không tưởng. Do đó, con ngưi cần phn đu đ đt tới s hài hòa. Trong mối

quan h gia tâm hồn và th xác, ý thc và vật cht, nhng giá tr vật cht là nht thi,

nhng giá tr tinh thần cao quý sẽ là bt tử.

Vượt qua chng đưng dài ca biết bao thế kỷ, ci tên Lưu Quang V đã trưng tồn

cùng với biết bao tác phm nh nhng triết lý sống sâu sc. Thật đng như gio sư

Phan Ngc từng nói: "Không ai bằng V trong bit tài làm nên cái muôn thuở trong

ci đi thưng, biến cổ tích, huyn thoi thành truyn thi s, dùng ci hư đ nói cái

thc, dùng cái thô lỗ đ khẳng đnh cái cao quý" .

Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 2

Đã ai đó đã từng nói “nh văn no không biết đến văn hc dân gian l 1 nh văn tồi”.

V ta như đã biết đến câu chuyn dân gian Trương Ba giỏi đnh c nên quen thân với

Đế Thích. Nam To đã gch nhầm tên lm Trương Ba chết, Đế Thích đã cho hồn

Trương Ba sống li bằng cách nhập vào thân xác anh hàng tht gần nhà mới chết. Hồn

Trương Ba đã được sống li v đon tụ với vợ con. Nhưng dưng như nhận ra nhng

điu khc thì Lưu Quang V đã khai thc cng như sng to thêm phần kết ca truyn,

và có th nói rằng chính phần kết ny đã lm cho câu truyn dân gian kia thc s có ý

nghĩa nhân sinh sâu sc.

Lưu Quang V dưng như đã tập trung khai thác bi kch hồn Trương Ba không th

dung hòa với xác hàng tht như truyn dân gian trước đây. Hồn là phần tượng trưng

cho thế giới tinh thần cao khiết, kết tinh văn hóa ca con ngưi. Còn với xác thì li là

đi din đ tượng trưng cho nhng nhu cầu, bn năng ca con ngưi. Có th nói bi

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

kch xy ra là hồn không th nào tìm thy s bình yên trong chính cái xác y, trong

chính gia đình mình v c trong gia đình hng tht, cuối cùng đã chn gii pháp là cái

chết.

Có th thy ti năng ca Lưu Quang V, từ mt cốt truyn dân gian đơn gin nhưng

ông đã nhìn thy được s phc tp khó đon ca s vic, v qua đó ông đã gửi gm

mt triết lý nhân sinh v chính Lưu Quang V đã lm cho câu truyn dân gian kia thc

s đến được với bn đc.

Thật dễ nhận thy rằng bi kch đã xy ra khi hồn Trương Ba sống li trong xác hàng

tht. V đây được nhận xét là bi kch chính, bi kch ni ti ca nhân vật trong th xác

thô phm đầy bn năng, đầy s nhục dục ca anh hàng tht. Hồn Trương Ba được biết

đến là từ trước nay vốn nhân hậu, nay dần dần đổi khc đi đó l thích uống rượu, thích

bán tht, không còn mn mà với trò chơi thanh cao trí tu. Cng như đã ý thc được

điu đó, hồn Trương Ba vô cùng đau khổ. Và có th nhận ra rằng cng đau khổ khi

không gii quyết được mâu thuẫn. Hồn Trương Ba như đã vùng vẫy càng cố gng

thoát khỏi s chi phối ca thân xác thô phàm thì càng b thân xác ép buc.

Chính vì vậy, hồn Trương Ba mới có được nhng khát vng mãnh lit v Trương Ba

như muốn thoát ra khỏi thân xác mà hồn ghê tởm. Hồn cng đau khổ vì mình không

còn là mình na. Trương Ba bây gi không còn l ngưi lm vưn chăm chỉ, hết lòng

yêu thương vợ con mà biến thành mt ngưi thô lỗ vụng v. Trong cuc đối thoi với

xác hàng tht, dưng như ta đã thy hồn Trương Ba b đy vào thế yếu, đuối lí còn xác

hàng tht ngày càng thng thế bởi xác có sc mnh riêng ca nó. Xc lc ny đã đưa ra

nhng dẫn chng cụ th đ thy s chi phối ca mình. Đó l cm giác xao xuyến

không th khước từ trước món ăn như tiết canh, cổ h…, đó l cm gic: “tay chân run

ry, hơi thở nóng rc” khi đng bên cnh ngưi vợ hàng tht…Đó còn chính l ci lần

ông tát thằng con ông “tóe mu mồm mu mi”. Dưng như nhng dẫn chng đó l s

thật khiến hồn Trương Ba cm thy xu hổ, ti tin, xác còn chế nho với cái lí lẽ mà

hồn Trương Ba bao lâu nay chỉ đưa ra đ ngụy bin: “ta vẫn có mt đi sống riêng,

nguyên vẹn, trong sch, thẳng thn”. Xc đồ t lc ny cng đã nhận thy nhng lí lẽ

ca hồn Trương Ba ngy cng đuối dần nên đã p hồn thỏa hip với mình. Có th thy

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

nhng lí lẽ m xc đưa ra l c 2 đã hòa lm mt mà không th tách ri. Và câu nói

đầy suy nghĩ “Hồn c thỏa mãn nhu cầu ca xác rồi lm điu xu li đổ cho xc”.

Có th thy rằng trong cuc đối thoi ny xc dưng như đã thng thế nên rt h hê.

Lúc thì mỉa mai, khi thì châm chc. Còn hồn thì li trở lên vô cùng đau khổ, xu hổ vì

nhng điu xác nói ra mà mình thì không muốn thừa nhận. Qu thc hồn đã b xác chi

phối toàn b.

Có th thy xung đt kch lc ny như chưa được gii quyết, chưa dừng li. Tuy nhiên,

thật không khó có th nhận thy qua cuc đối thoi gia hồn v xc, ngưi đc nhận ra

nhng hàm ý sâu xa mà tác gi Lưu Quang V muốn gửi gm trong đó. Th xc được

nhìn nhận là mt tiếng nói bn năng ca con ngưi, trong con ngưi có phần t nhiên

và phần xã hi. Con ngưi t nhiên thì cng đã có tiếng nói riêng, nhu cầu riêng, bn

thân nhu cầu đó ta phi khẳng đnh nó không xu, con ngưi cng phi đp ng được

nhng nhu cầu t nhiên đó. Th xc dưng như li có nhng tc đng ghê gớm đối với

tâm hồn. Chính vì vậy, con ngưi luôn luôn phi đu tranh và t đu tranh mnh mẽ

với chính mình đ vượt lên nhng đòi hỏi sai lc ca th xc, đ có th vượt lên nhng

dung tục ca đi thưng. Trương Ba đã được sống trở li nhưng li sống với mt cuc

đi không my suôn sẻ, hồn Trương Ba như cm thy mình càng ngày càng b bit lập

và cô lập hơn. Qua đó tc gi như muốn nhn nh phi hoàn thin môi trưng cng

như hon cnh sống thì lc đó con ngưi mới có th sống v đ hoàn thin nhân cách

cng như bo v và phát huy các giá tr văn hóa ca dân tc.

Có th nói cuc đối thoi ca Trương Ba với ngưi thân như cng ct ca thêm nhng

s buồn ti và tuyt vng biết bao nhiêu.

Cuc đối thoi với ngưi vợ thì ông lc ny đã không còn nhận ra mình na. Ngưi vợ

tần tần sớm hôm m ông vô cùng yêu thương gi đây cng không nhận ra ông na,

câu nói đầy buồn thương đó l “Ông có còn l ông na đâu” như đã gợi li trong ta

biết bao nhiêu suy nghĩ v buồn thương cho ông. V ông như b khước từ trước ngưi

thân ca mình. Không chỉ dừng li ở đó ngay c đa chu gi ông, nó như cng yêu

quý ông nó bao nhiêu thì nó li không th chp nhận được ngưi ông mang th xác thô

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

kch, vụng v đã lm nt nhng cây sâm quý hay c làm hỏng cánh diu mà cu T nh

Trương Ba sửa gip. B Gi nó như thật giận d và không chp nhận Trương Ba “Ct

đi, lão đồ t ct đi”.

Ngay c ch con dâu, mt ngưi rt mc sâu sc và hiu lẽ đi nhưng trước hoàn cnh

thc ti ph phng ch như thm và hiu nỗi đau đó ca cha mình nhưng ch cng đã

phi cm răng nghẹn li mà nói thật lòng mình “”nhưng thầy ơi, con sợ lm, bởi con

cm thy, đau đớn thy…mỗi ngày thầy 1 đổi khác dần, mt mát dần, tt c c như

lch lc, …đến nỗi có lc chính con cng không nhận ra thầy na…”

Có th thy tt c nhng thnh viên trong gia đình Trương Ba như đã nhận ra mt s

trái lch với mt Trương Ba thanh cao trước đây v Trương Ba hin ti. Trương Ba lc

ny như đã rơi vo trng thái cc kỳ cô đơn v lc long đến tt đ. Có th thy đỉnh

đim xung đt xut hin khi mà hồn Trương Ba đã quyết đnh thp hương đ gi Đế

Thích

Thông qua cuc đối thoi với Đế Thích, ngưi đc như đã nhận ra quan nim v hnh

phúc, v cái chết. Hồn Trương Ba lc ny đã dt khoát th hin nim khát khao qua li

thoi: “không th bên trong mt đằng, bên ngoài mt nẻo được”; “sống nh vo đồ đc,

ca ci đã l chuyn không nên, đằng ny đến ci thân tôi cng phi sống nh anh

hàng tht. Ông chỉ nghĩ đơn gin là cho tôi sống, nhưng sống thế nào thì ông chẳng cần

biết!”

Nhng li thoi chân thật và th hin s quyết đon ca hồn Trương Ba chính l cốt

lõi tư tưởng m Lưu Quang V gửi gm. Con ngưi được biết đến là mt th thống

nht, hồn và xác phi hi hòa. Con ngưi chỉ thc s hnh phúc và nhận được hnh

phc khi con ngưi được là chính mình. Và có th nói s sống ca con ngưi là rt

đng quý nhưng đ sống thc s cho ra cuc sống ca con ngưi mới l điu quan

trng. Sống l không được chp v, v cng không được vay mượn. Ý nghĩa đích thc

ca cuc sống chính là vic con ngưi được sống trung thc với vn vật và với chính

bn thân mình.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Hồn Trương Ba lc ny đã thật dt khot xin Đế Thích cho mình được chết. Ông

không nghe theo gii pháp nhập vào hồn cu T, v ông cng không thỏa hip với Đế

Thích rằng thế giới này không trn vẹn. Mt v thần tiên li có th đi chp nhận mt

cuc sống gi to nhưng mt con ngưi thì không. Qua đây ta cng như đã thy

Trương Ba l con ngưi sáng suốt, giàu lòng t trng, ý thc sâu sc v cuc sống

đích thc.

Lẽ ra vở kch nên kết thúc ở chỗ khi mà hồn Trương Ba chết, anh hàng tht chết, cu T

chết, nhưng Lưu Quang V đã chc chn như không rơi vo tâm trng hoài nghi, bi

quan bởi vì hồn Trương Ba đã thuyết phục Đế Thích đ cu T sống li, còn hồn

Trương Ba- là mt ngưi lm vưn nhân hậu, ngưi đnh c thanh tao vẫn sống trong

ánh lửa nu cơm, trong vưn cây, trong nhng điu tốt lành ca cuc đi, trong mỗi

tri cây…

Lưu Quang V dưng như cng đã gửi gm vào s la chn ca hồn Trương Ba

nhng trăn trở, v cng có c nhng day dt và c nim tin mãnh lit vo con ngưi.

Bằng cái chết ca mình, dưng như Trương Ba đã gìn gi được nhng kỉ nim tốt lành,

đã gi cho các thế h sau nim tin vo con ngưi, cuc sống. Hình nh hai đa trẻ như

gn bó, yêu thương v ht na ci Gi vùi vo đt: ” Cho cây xanh nối nhau mà lớn

khôn. Mãi mãi…” Li dy ca ông ni chính là nim hi vng, nim tin mãnh lit ca

tác gi vo “nhng điu không th mt” trong mỗi con ngưi

Qua vở kch Hồn Trương Ba da hng tht, Lưu Quang V cng như đã góp phần phê

phán mt số biu hin tiêu cc trong lối sống lúc by gi. Con ngưi ngy cng đang

có nguy cơ chy theo nhng ham muốn tầm thưng, và h như muốn thỏa mãn nhng

nhu cầu ca bn năng, đến nỗi trở nên phàm phu, tục tử không h tốt.

Nhưng li có mt xu hướng ngược li đó l vic ly cớ tâm hồn l quý, đi sống linh

hồn là cái cao nht, không chăm lo gì đến đi sống vật cht, không chu phn đu vì

hnh phúc trn vẹn

Vở kch còn phê phán tình trng con ngưi sống gi dối, không dám sống là mình.

Đy l nguy cơ đy con ngưi vào chõ tha hóa do danh và lợi. Nhưng kch ca Lưu

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Quang V có được sc sống lâu dài là bởi nhng triết lý sâu sc thc s có ý nghĩa đối

với muôn đi. Vở kch cng đã cho ta nhng bài hc v lẽ sống, chết, v hnh phúc.

Cuc sống thật đng quý biết bao nhiêu nhưng không phi sống thế no cng được.

Hnh phúc chân chính ca con ngưi chính là vic được sống trn vẹn, sống thật với

chính mình, với mi ngưi.

Qua vở kch, ngưi đc dưng như cng cm nhận được ti năng ca Lưu Quang V.

Vở kch là s kết hợp hoàn ho gia tính hin đi và giá tr truyn thống, gia nhng

s phê phán mnh mẽ, quyết lit v đậm cht tr tình đằm thm, gia triết lý sâu sc

và li văn bay bổng, lãng mn.

Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 3

“Hồn Trương Ba da hng tht” l mt vở kch nổi tiếng được Lưu Quang V xây dng

da trên mt câu chuyn dân gian v nhân vật Trương Ba giỏi chơi c v ci chết oan

c ca ông. Thế nhưng đim mới ca vở kch ny chính l mt kết thc hon ton khc

với kết thc truyn dân gian. Thông qua vở kch, Lưu Quang V đã gửi gm nhng

suy ngẫm v nhân sinh, v hnh phc, đồng thi kết hợp phê phn mt số tiêu cc

trong lối sống đương thi.

Da trên cốt truyn dân gian, vở kch cng xây dng nhân vật Trương Ba l mt lão

nông lm vưn hin lnh, được mi ngưi yêu quý v rt giỏi chơi c. Nam To vì tc

trch trong công vic cho nên bt chết nhầm Trương Ba. Đế Thích – mt v tiên c v

cng l bn ca Trương Ba – đã gip hồn Trương Ba nhập vo xc anh hng tht cng

vừa mới chết. Trong truyn dân gian, kch tính được xây dng l cnh hai b vợ cùng

tranh chồng trên quan nha. V sau thì vợ Trương Ba thng kin v đưa chồng mình v

nhà.

Không dừng li ở mt kết thc đẹp như vậy, Lưu Quang V đã tiếp tục khai thc kết

thc ca tích truyn dân gian. Khi hồn Trương Ba được sống trong xc anh hng tht

thì cuc sống ca ông li trở nên o le, khập khiễng. Qu đau khổ v tuyt vng, cuối

cùng Trương Ba đã xin Đế Thích cho mình được chết hẳn, vì “không th bên trong

mt đằng, bên ngoi mt nẻo được”. Xây dng tình huống đầy kch tính v cch gii

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

quyết tình huống như vậy, Lưu Quang V muốn th hin mt triết lý v lẽ sống: cuc

sống thật đng quý, nhưng không phi sống thế no cng được. Nếu sống vay mượn,

chp v, không có s hòa hợp v tâm hồn v th xc thì con ngưi chỉ gp nhng bi

kch m thôi. Cuc sống chỉ thc s hnh phc khi chng ta được sống l chính mình,

được hi hòa c v th cht lẫn tinh thần. Đây cng chính l ni dung tư tưởng ch đo

m tc phm muốn hướng đến.

Đ lm nổi bật tư tưởng ny, Lưu Quang V đã xây dng nhng xung đt xung quanh

nhân vật Trương Ba đ cho ngưi đc ngưi xem thy được s khập khiễng gia “bên

trong mt đằng, bên ngoi mt nẻo”. Trước hết l xung đt th hin qua mn đối thoi

gia hồn v xc. Đây cng l xung đt chính, xung đt có tính quan trng nht trong

vở kch.

Trương Ba trước kia vốn nhân hậu, nhưng từ khi nhập vo xc anh hng tht bỗng dần

đổi khc: thèm ăn ngon, thèm rượu tht, không còn mn m với th vui thanh cao trí

tu. Điu y lm cho hồn Trương Ba vô cùng đau khổ v ghê tởm thân xc knh cng,

thô lỗ m mình đang mang. Chính vì thế m hồn Trương Ba muốn được sống l mt

ông Trương Ba chăm chỉ hin lnh nhưng li b ci xc chế giễu, b p phi thỏa mãn

nhng yêu cầu phm tục. Nhng lý lẽ m hồn Trương Ba đưa ra dần đuối lý v ngy

cng nhận trở nên bt lc, chỉ biết thở di buông ra nhng li tuyt vng bởi hồn đang

ngy cng b xc chi phối mnh mẽ.

Cuc xung đt ny đã cho thy, th xc cng có tiếng nói bn năng, cng có nhng

nhu cầu đòi hỏi phi được đp ng. Chính vì thế, ý thc ca con ngưi cng chu mt

phần s chi phối ca th xc. Nhưng con ngưi, cần phi biết hòa hợp, luôn phi đu

tranh v t đu tranh với chính mình đ vượt lên nhng đòi hỏi sai lch ca th xc v

nhng dung tục đi thưng.

S khập khiễng “bên trong mt đằng, bên ngoi mt nẻo” không chỉ khiến cho bn

thân Trương Ba cm thy khổ đau m còn gây nỗi mun phin cho ngưi thân. Nhng

li đối thoi ca hồn Trương Ba với nhng ngưi thân trong gia đình đã cho thy mt

Trương Ba rt khc. Vợ ông cm thy đau khổ v buồn bã hơn c khi ông mt. Chu

gi ca ông còn xua đuổi ông vì bn tay to bè, chân như ci xẻng đã thô lô giẫm chết

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

my chồi non m ông ni Trương Ba ca nó trồng. Ch con dâu vốn l ngưi hiu biết

v rt mc thông cm cho ông cng phi thừa nhận: “có lc chính con cng không

nhận ra thầy na…”.

Có th thy rằng trong mt nhng ngưi thân ca mình, Trương Ba đã biến thnh mt

con ngưi khc. Dù ông có cố gng thế no thì cng không th trở li hình nh mt

ông lão lm vưn chăm chỉ, hin lnh được mi ngưi yêu quý. Dù Trương Ba có

sống li nhưng trong xc anh hng tht, mi ngưi thân đu không th cm thy được

đây l chồng, l cha, l ông ca mình. Bi kch y chính l bi kch sống m không được

thừa nhận. ca hồn Trương Ba lc ny l bi kch không được thừa nhận.

Bn thân mình không chp nhận được mình v gia đình cng không th chp nhận

được con ngưi mình, hồn Trương Ba trở nên vô cùng đau khổ v tuyt vng. Chính vì

thế m Trương Ba đã có mt quyết đnh dt khot: “Tôi không muốn nhập vo hình

thù ca ai hết. Tôi đã chết rồi, hãy đ tôi chết hẳn!”. Ngay c khi Đế Thích thuyết phục

hồn Trương Ba nhập vo xc cu T nhưng ông vẫn qu quyết: “c đ cho tôi được chết

hẳn”. Bởi lẽ, “không th bên trong mt đằng, bên ngoi mt nẻo được” v sống nh

vo thân xc ca ngưi khc thì không còn l chính mình, như thế thì cuc sống không

phi l sống m chỉ l mt chuỗi bi kch m thôi. Đây có th nói l mt tư tưởng, mt

lẽ sống hết sc lớn lao. Vì ý nghĩa đích thc ca cuc sống l con ngưi được sống với

chính mình. Mi s gi to, chp v đu không th đem li s thoi mi v hnh phc.

Kết thc vở kch, hồn Trương Ba đã ri khỏi xc anh hng tht tưởng chừng như l

mt ci kết không có hậu nhưng đó li l ci kết đẹp nht. Lưu Quang V đã đ mt

ci kết khiến ngưi đc vừa thở pho vừa phi trăn trở suy nghĩ. Cu Tỵ sống li, còn

hồn Trương Ba vẫn sống trong nh lửa nu cơm, trong vưn cây, trong nhng điu tốt

lnh xung quanh mi ngưi. Đó chính l mt ci kết viên mãn nht, trong đó con

ngưi cần phi sống cho ra sống, sống l đích thc chính mình.

Vở kch “Hồn Trương Ba, da hng tht” đã cho chng ta thy nhng bi hc v lẽ

sống, v ci chết v v hnh phc ca con ngưi. Qua vở kch, Lưu Quang V cng

th hin s phê phn mt số biu hin tiêu cc trong lối sống lc by gi. Con ngưi

sống m chỉ biết đến thỏa mãn nhng đòi hỏi tầm thưng m dần đnh mt mình.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Cuc sống chỉ thc s có ý nghĩa khi m được sống l chính mình, được hòa nhập với

cng đồng, với xã hi.

Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 4

Mac-xim Gooc-ki đã từng khẳng đnh : "nh văn no không biết đến văn hc dân gian

l mt nh văn tồi". Lưu Quang V đã viết li cổ tích da vo mt cốt truyn dân gian:

Trương Ba giỏi đnh c nên quen thân với Đế Thích. Nam To bt chết nhầm Trương

Ba, Đế Thích cho hồn Trương Ba sống li bằng cch nhập vo thân xc anh hng tht

mới chết. Hồn Trương Ba sống li, hnh phc, đon tụ với vợ con. Nhưng kch hin

đi không có mt kết thc có hậu kiu như vậy. Lưu Quang V bt đầu khai thc bi

kch ngay từ chỗ hồn Trương Ba sống li v tt c được nhìn dưới góc đ khc, dưới

nh sng thật ca bao nhiêu ưu phin khi hồn Trương Ba ở trong xc anh hng tht

Lưu Quang V tập trung khai thc bi kch hồn Trương Ba không th dung hòa với xc

hng tht. Hồn tượng trưng cho thế giới tinh thần cao khiết, kết tinh văn hóa ca con

ngưi. Còn xc tượng trưng cho nhng nhu cầu, bn năng ca con ngưi. Bi kch xy

ra l hồn không th no tìm thy s bình yên trong chính ci xc y, trong chính gia

đình mình v c trong gia đình hng tht, cuối cùng đã chn gii php l ci chết.

Từ mt câu chuyn dân gian quen thuc, Lưu Quang V đã xây dng được mt tình

huống kch với nhng xung đt quyết lit, mới mẻ, đc đo. Qua đó, nh văn đã gửi

gm triết lý sống sâu sc v lẽ sống lm ngưi.

Bi kch xy ra khi hồn Trương Ba sống li trong xc hng tht. Đây l bi kch chính, bi

kch ni ti ca nhân vật trong th xc thô phm đầy bn năng nhục dục ca anh hng

tht. Hồn Trương Ba trước nay vốn nhân hậu, nay dần dần đổi khc: thích uống rượu,

thích bn tht, không còn mn m với trò chơi thanh cao trí tu. Ý thc được điu đó,

hồn Trương Ba vô cùng đau khổ v cng đau khổ khi không gii quyết được mâu

thuẫn. Hồn Trương Ba cng cố gng thot khỏi s chi phối ca thân xc thô phm thì

cng b thân xc p buc.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Chính vì vậy, hồn Trương Ba mới có kht vng mãnh lit muốn thot ra khỏi thân xc

m hồn ghê tởm. Hồn cng đau khổ vì mình không còn l mình na. Trương Ba bây

gi đâu còn l mt ngưi lm vưn chăm chỉ, hết lòng yêu thương vợ con m biến

thnh mt ngưi thô lỗ vụng v. Trong cuc đối thoi với xc hng tht, ta thy hồn

Trương Ba b đy vo thế yếu, đuối lí còn xc hng tht ngy cng thng thế bởi xc có

sc mnh riêng ca nó. Xc đã đưa ra nhng dẫn chng cụ th đ thy s chi phối ca

mình. Đó l cm gic xao xuyến trước món ăn: tiết canh, cổ h…, đó l cm gic: "tay

chân run ry, hơi thở nóng rc" khi đng bên cnh ngưi vợ hng tht…Đó l ci lần

ông tt thằng con ông "tóe mu mồm mu mi". Nhng dẫn chng đó l s thật khiến

hồn Trương Ba cm thy xu hổ, ti tin, xc còn chế nho với ci lí lẽ m hồn Trương

Ba chỉ đưa ra đ ngụy bin: "ta vẫn có mt đi sống riêng, nguyên vẹn, trong sch,

thẳng thn". Xc đồ t nhận thy nhng lí lẽ ca hồn Trương Ba ngy cng đuối dần

nên đã p hồn thỏa hip với mình. Lí lẽ m xc đưa ra l c 2 đã hòa lm mt, không

th tch ri. Hồn c thỏa mãn nhu cầu ca xc rồi lm điu xu li đổ cho xc.

Có th thy trong cuc đối thoi ny xc thng thế nên rt h hê. Khi thì mỉa mai, khi

thì châm chc. Còn hồn thì vô cùng đau khổ, xu hổ vì nhng điu xc nói ra m mình

thì không muốn thừa nhận. Qu thc hồn đã b xc chi phối. Xung đt kch chưa được

gii quyết, chưa dừng li. Tuy nhiên qua cuc đối thoi gia hồn v xc, ngưi đc

nhận ra nhng hm ý sâu xa Lưu Quang V muốn gửi gm trong đó. Th xc l tiếng

nói bn năng ca con ngưi, trong con ngưi có phần t nhiên v phần xã hi. Con

ngưi t nhiên cng có tiếng nói riêng, nhu cầu riêng, bn thân nhu cầu đó không xu,

con ngưi cng phi đp ng được nhng nhu cầu t nhiên đó. Th xc có nhng tc

đng ghê gớm đối với tâm hồn. Vì vậy, con ngưi luôn luôn phi đu tranh v t đu

tranh với chính mình đ vượt lên nhng đòi hỏi sai lc ca th xc, đ vượt lên nhng

dung tục ca đi thưng. Ở đây, ta thy được hồn Trương Ba đã được sống li nhưng

li sống với mt cuc sống hổ thẹn, b dung tục, hy hoi. Qua đây, Lưu Quang V

muốn đ cập tới vn đ phi hon thin môi trưng, hon cnh sống ca con ngưi.

Trong môi trưng, hon cnh tốt, con ngưi mới có th hon thin nhân cch, bo v

nhng gi tr văn hóa.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Nỗi đau khổ tuyt vng ca hồn Trương Ba cng được đy lên khi đối thoi với nhng

ngưi thân trong gia đình

Trong cuc đối thoi với ngưi vợ hin ca mình, ông đã nhận ra trong hình hi ca

anh hng tht, tính tình ông cng đã thay đổi. Ngưi vợ m ông rt mc yêu thương đã

đòi ra đi v đau khổ, buồn bã còn hơn c khi ông mt. B cng đã dm nói ra s thay

đổi nơi ông: "Ông đâu còn l ông, đâu còn l ông Trương Ba lm vưn ngy xưa". Li

nói ca ngưi vợ mt lần na khẳng đnh s tha hóa, thay đổi ở hồn Trương Ba v s

ph nhận đó đồng nghĩa với s khước từ

Cái Gái-chu ông cng mt mc không chp nhận hồn Trương Ba l ông ni. Nó

không chp nhận ci con ngưi có bn tay giết lợn, chân to bè bè như ci xẻng, hnh

đng vụng v, thô lỗ, giẫm nt c cây sâm quý mới ươm. Nỗi giận d ca ci Gi đã

biến thnh s xua đuổi quyết lit, mt s ph nhận tuyt đối: "Ct đi, lão đồ t ct đi!"

Ngưi con dâu vốn được miêu t l mt ngưi sâu sc, chín chn, hiu điu hơn lẽ

thit, ch rt cm thông với nỗi đau ca bố chồng: "Bởi con biết gi thầy khổ hơn xưa

nhiu lm". Nhưng trước tình cnh gia đình sp tan hoang c , ch cng đnh phi nói

ra s thật: "nhưng thầy ơi, con sợ lm, bởi con cm thy, đau đớn thy…mỗi ngy thầy

mt đổi khc dần, mt mt dần, tt c c như lch lc, nhòa m dần đi, đến nỗi có lc

chính con cng không nhận ra thầy na…"

Như vậy tt c nhng ngưi thân yêu trong gia đình đu nhận ra nghch cnh trớ trêu,

nhận ra s thay đổi ở Trương Ba. Dù rt thương Trương Ba nhưng h vẫn phi nói ra

thnh li bởi h nhận ra mt điu: ci ngy h chôn xc Trương Ba xuống đt, h cng

không đau khổ như bây gi. Bi kch ca hồn Trương Ba lc ny l bi kch không được

thừa nhận. Hồn Trương Ba xa l trên cõi đi, xa l ngay gia gia đình ca mình.

Bi kch gia đình l nt nhn cuối cùng trong chuỗi xung đt kch. Gia đình đối với

ngưi phương Đông rt quan trng, nó l căn cốt đ phục sinh nhân tính. Mt gia đình

l mt mt lớn lao nht ca hồn Trương Ba, ý nghĩa sống ca hồn Trương Ba không

còn na. Đỉnh đim xung đt xut hin khi hồn Trương Ba quyết đnh thp hương đ

gi Đế Thích.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Trước khi vo cuc đối thoi với Đế Thích, Lưu Quang V đ cho hồn Trương Ba đc

thoi, th hin nỗi đau đỉnh đim tt cùng: "My đã thng thế rồi đy, ci thân xc

không phi ca ta , my đã tìm được đ mi cch đ ln t ta…Nhưng lẽ no ta li

chu thua my, khut phục my v t đnh mt mình? " Từ li đc thoi ny dẫn đến

quyết đnh Trương Ba lập cập thp hương gi Đế Thích

Qua cuc đối thoi với Đế Thích, ngưi đc nhận ra quan nim v hnh phc, v ci

chết. Hồn Trương Ba đã dt khot th hin nim kht khao qua li thoi: "không th

bên trong mt đằng, bên ngoi mt nẻo được"; "sống nh vo đồ đc, ca ci đã l

chuyn không nên, đằng ny đến ci thân tôi cng phi sống nh anh hng tht. Ông

chỉ nghĩ đơn gin l cho tôi sống, nhưng sống thế no thì ông chẳng cần biết!"

Nhng li thoi ca hồn Trương Ba chính l cốt lõi tư tưởng m Lưu Quang V gửi

gm. Con ngưi l mt th thống nht, hồn v xc phi hi hòa. Con ngưi chỉ thc s

hnh phc khi con ngưi được l chính mình. V s sống ca con ngưi l đng quý

nhưng sống thc s cho ra cuc sống ca con ngưi mới l điu quan trng. Sống

không được chp v, không được vay mượn. Ý nghĩa đích thc ca cuc sống l con

ngưi được sống trung thc với vn vật v với chính bn thân mình.

Hồn Trương Ba dt khot xin Đế Thích cho mình được chết. Ông không nghe theo

gii php nhập vo hồn cu T , cng không thỏa hip với Đế Thích rằng thế giới ny

không trn vẹn. mt v thần tiên li đi chp nhận mt cuc sống gi to nhưng mt con

ngưi thì không. Qua đây ta thy Trương Ba l con ngưi sng suốt, giu lòng t

trng, ý thc sâu sc v cuc sống đích thc.

Lẽ ra vở kch nên kết thc ở chỗ hồn Trương Ba chết, anh hng tht chết, cu T chết,

nhưng Lưu Quang V đã không rơi vo tâm trng hoi nghi, bi quan bởi vì hồn

Trương Ba đã thuyết phục Đế Thích đ cu T sống li, còn hồn Trương Ba-ngưi lm

vưn nhân hậu, ngưi đnh c thanh tao vẫn sống trong nh lửa nu cơm, trong vưn

cây, trong nhng điu tốt lnh ca cuc đi, trong mỗi tri cây…

Lưu Quang V đã gửi gm vo s la chn ca hồn Trương Ba nhng trăn trở, day dt

v c nim tin mãnh lit vo con ngưi. Bằng ci chết ca mình, Trương Ba đã gìn gi

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

được nhng kỉ nim tốt lnh, đã gi cho cc thế h sau nim tin vo con ngưi, cuc

sống. Hình nh 2 đa trẻ gn bó, yêu thương v ht na ci Gi vùi vo đt: " Cho cây

xanh nối nhau m lớn khôn. Mãi mãi…" Li dy ca ông ni chính l nim hi vng,

nim tin mãnh lit ca tc gi vo "nhng điu không th mt" trong mỗi con ngưi

Qua vở kch Hồn Trương Ba da hng tht, Lưu Quang V góp phần phê phn mt số

biu hin tiêu cc trong lối sống lc by gi. Con ngưi đang có nguy cơ chy theo

nhng ham muốn tầm thưng, muốn thỏa mãn nhng nhu cầu ca bn năng, đến nỗi

trở nên phm phu, tục tử như nh thơ Chế Lan Viên đã viết:

"Muốn nuôi sống thân xác

Đem làm thịt linh hồn"

Nhưng li có mt xu hướng ngược li, ly cớ tâm hồn l quý, đi sống linh hồn l ci

cao nht, không chăm lo gì đến đi sống vật cht, không chu phn đu vì hnh phc

trn vẹn

Vở kch còn phê phn tình trng con ngưi sống gi dối, không dm sống l mình.

Đy l nguy cơ đy con ngưi vo chõ tha hóa do danh v lợi. Nhưng kch ca Lưu

Quang V có được sc sống lâu di l bởi nhng triết lý sâu sc, có ý nghĩa đối với

muôn đi. Vở kch cho ta nhng bi hc v lẽ sống, chết, v hnh phc. Cuc sống

thật đng quý nhưng không phi sống thế no cng được. Hnh phc chân chính ca

con ngưi l được sống trn vẹn, sống thật với chính mình, với mi ngưi.

Qua vở kch, ngưi đc cng cm nhận được ti năng ca Lưu Quang V. Vở kch l

s kết hợp gia tính hin đi v gi tr truyn thống, gia s phê phn mnh mẽ, quyết

lit v cht tr tình đằm thm, gia triết lý sâu sc v li văn bay bổng, lãng mn.

Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 5

“Hồn Trương Ba da hng tht” l mt vở kch nổi tiếng ca tc gi Lưu Quang V

được dng theo cốt truyn tưởng tượng trong dân gian Vit Nam. Tuy nhiên, nếu như

trong câu chuyn gốc “Hồn Trương Ba da hng tht” chỉ dừng li ở vic tranh ginh

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

gia hai ngưi vợ khi ai cng cho đó l chồng mình, rồi c hai b vợ Trương Ba v

anh hng tht ko nhau ra tòa, sau đó tòa xử cho vợ Trương Ba thng kin.

Câu chuyn chỉ có ý nghĩa gii trí vui vẻ đơn gin, gây ra nhng tiếng cưi hi hước

cho ngưi đc. Thì trong vở kch ca Lưu Quang V ông đã đưa câu chuyn sang mt

tầm cao mới th hin nhng triết lý sống sâu sc.

Đó chính l mâu thuẫn gia tâm hồn v th xc con ngưi. Nhu cầu xc tht, khiến cho

bn cht tâm hồn ca con ngưi có lc phi thay đổi đ thỏa mãn nhu cầu đó.

Vic vay mượn th xc ngưi khc đ sống l mt vic lm đem li nhiu hậu qu

đng tiếc l mt vở kch nổi tiếng được Lưu Quang V xây dng da trên mt câu

chuyn dân gian v nhân vật Trương Ba giỏi chơi c v ci chết oan c ca ông.

Sau khi xem xong vở kch khn gi không chỉ cm nhận được nhng tiếng cưi m

còn có nhng suy nghĩ trăn trở v nhân sinh, hnh phc.

Hồn Trương Ba da hng tht k v mt ông lão Trương Ba trên 60 tuổi rt mê đnh c

tướng, v nổi tiếng l vua c trong lng với nhng nước c vô cùng bí him, khó gỡ.

Không có ai l đch th ca ông trong lĩnh vc ny, nhưng mt hôm Đế Thích đi qua

ngôi lng Trương Ba ở thy Trương Ba mê c tướng nên đã chơi cùng nhau.

Đế Thích l ngưi tiên giới nên ông có th gii được nhng nước c ca Trương Ba

nên hai ngưi kết giao bằng hu thân thiết với nhau.

Do s tc trch sơ xut ca Nam To nên Trương Ba chẳng may b chết oan. Sau khi

gia đình Trương Ba lm lễ chôn ct ông xong, Đế Thích xuống chơi c không tìm thy

Trương Ba, biết Trương Ba chết oan nên Đế Thích tìm cch mượn xc hon hồn. Đng

lc đó, trong lng có anh hng tht vừa mới chết xong xc chưa kp đem chôn ct.

Đế Thích lin lm php cho hồn Trương Ba nhập vo đó rồi anh hng tht mở mt, từ

trong quan ti bước ra khiến vợ con kinh thiên đng đa, sau đó cng vui mừng khôn

xiết.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Nhưng anh hng tht nht đnh nhận mình l Trương Ba rồi chy v nh mình tìm vợ.

Vợ Trương Ba lc đầu cng không tin, nhưng thy anh hng tht cư xử ăn nói, đc bit

l ti c tướng giống ht chồng mình khi còn sống nên đã tin dần. Cuc mâu thuẫn

tranh chp chồng xy ra gia hai b vợ.

Hai ngưi ko nhau ra tòa, cuối cùng thì quan tòa xử cho vợ Trương Ba thng kin,

Trương Ba được v nh ở với vợ con mình.

Trương Ba v nh sống với ngưi thân nhưng mi vn đ ny sinh từ đây. Từ mt ông

lão nông dân lm vưn nho nhã, Trương Ba dần dần trở thnh ngưi phm phu tục tử

dần đi.

Xưa kia ông không ăn tiết canh, rượu tht chó nhưng sống trong thân xc anh hng tht

to cao vm vỡ, Trương Ba có lc li thèm rượu tht, rồi cơ th bo tốt kia khiến ông ăn

khỏe hơn, bn tay bn chân vụng v, với nhng ngón tay to mp míp.

Ging nói ca Trương Ba trước kia từ tốn khiến ai cng phi kính n thì nay nó to

oang oang, ồm ồm khiến ngưi khc giật mình ghê sợ. Đã thế anh hng tht rt nóng

tính thưng xuyên đnh vợ, hồn Trương Ba ở trong thân xc anh cng có lc không

lm ch được cơn giận d ca mình.

Cuc sống ca Trương Ba khi ở trong thân xc anh hng tht trở nên o le, thân xc có

nhu cầu riêng ca nó m lý trí tâm hồn không th no kìm chế được. Trương Ba vô

cùng đau khổ, khi m cô con dâu ngưi vốn rt n trng bố chồng, ngưi hiu cho

hon cnh o le ca ông nht cng có lc phi thốt lên rằng “Đến con có lc cng

không nhận ra được thầy na”.

Chu gi ca ông cng không nhận ra ông, xưa kia hai ông chu qun quýt với nhau

suốt ngy. Nó tôn trng yêu mến ông l thế, thì nay hễ thy ông ni li gần thì nó trnh

ra xa. Nó nht quyết không nhận ông l ông ni ca nó.

Qu đau đớn tuyt vng, Trương Ba hẹn Đế Thích gp mt nói chuyn rồi ông xin cho

mình được chết hn. Cuc sống vay mượn thân xc, hồn mt nẻo, xc mt nơi khiến

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

cho Trương Ba vô cùng tuyt vng, nhng mâu thuẫn trong gia đình ông cng xut

pht từ đây khiến ông vô cùng đau đớn.

Trong vở kch ca mình Lưu Quang V đã xây dng chi tiết hồn Trương Ba nói

chuyn cùng thân xc anh hng tht. Cuc nói chuyn vô cùng sâu sc thâm thy th

hin s đau khổ ca tâm hồn Trương Ba khi không th điu khin được th xc “Bên

trong mt đằng, bên ngoi mt nẻo”

Trương Ba cm thy ghê tởm thân xc ca mình, chính thân xc to knh cng đó đã

lm ny sinh nhng ham muốn khc thưng, lm đo ln cuc sống thanh tao, nho nhã

trước kia ca Trương Ba.

Cuc sống xung đt ny cho thy th xc l nhng tiếng nói bn năng, cng có nhng

nhu cầu đòi hỏi ca th xc.Sau khi đu tranh với chính mình.

Trương Ba xin được chết hẳn, Đế Thích bo Trương Ba hãy nhập vo xc cu T vừa

mới chết, lm mt đa trẻ con sẽ thanh thn, v dễ sống hơn. Nhưng Trương Ba không

đồng ý, ông chỉ xin Đế Thích mt ân hu cuối cùng l hãy cho cu T sống li, bởi nh

cu T chỉ duy nht nó l con trai nối dõi tông đưng.

Khi vở kch khp li hồn Trương Ba thot khỏi xc anh hng tht, cụ T sống li, còn

hồn Trương Ba thì sống trong nhng nh lửa, trong vưn cây trong nh, trong nhng

suy nghĩ tốt đẹp ca mi ngưi nghĩ v mình. Đó chính l mt kết thc tốt nht có lợi

nht cho tt c cc nhân vật.

Vở kch “Hồn Trương Ba da hng tht” cho chng ta mt bi hc sâu sc v ci chết v

s sống, ngưi ta chết nhưng vẫn sống trong suy nghĩ ca mi ngưi còn hơn l sống

m nhưng chết, khi không ai yêu quý không ai nhận ra mình.

Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 6

Lưu Quang V đến với th loi kch nói v thc s tìm thy sở trưng ca mình sau

khi đã tham gia sng tc ở nhiu mng c thơ, truyn ngn m vẫn chưa đ li nhiu

du n trên văn đn Vit Nam. Với ci nhìn thu đo, mới mẻ v thc tế ca mt

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

ngưi lính từng tri qua chiến trưng v đi qua nhng năm thng đt nước đang

chuyn mình đổi mới với nn kinh tế bao cp lc hậu, nhiu khó Lưu Quang V đã

cho ra đi đến gần 50 vở kch lớn nhỏ, phn nh nhiu khía cnh ca xã hi lc by

gi. Kch ca ông thi đim đó rt được ngưi dân ưa chung bởi lối viết rt tinh tế,

rt đi, li đậm tính triết lý nhân văn sâu sc. Trong đó nổi tiếng nht phi k đến vở

Hồn Trương Ba da hng tht được tc gi dng li từ mt câu chuyn dân gian cùng

tên, nói v bi kch ca mt ngưi l Trương Ba chết oan vì s tc trch ca cc quan

trên thiên đình, cuối cùng được cho sống li dưới xc ca anh hng tht. S sống li kỳ

d y ca Trương Ba đã khiến cuc sống ca hai gia đình đo ln, đồng thi gây nên

đau khổ cho chính bn thân ông, vì sống m trong ngoi bt nht, không th sống theo

ý mình. Vic biến mt câu chuyn dân gian thnh mt vở bi kch đã mang đến cho

ngưi đc nhiu triết lý sống sâu sc, thông qua suy nghĩ, li thoi ca hồn Trương

Ba.

Trương Ba vốn l mt ngưi lm vưn kho lo, chăm chỉ, giỏi đnh c, li hin lnh,

có lối sống thanh cao, trong sch nên được mi ngưi yêu mến kính trng. Bi kch bt

đầu khi Nam To cai qun sổ sinh tử trên thiên đình vì vi đi d tic m gch nhầm

tên ca Trương Ba, khiến ông chết bt ng v đầy oan c. Chuyn ông chết đến tận

gần mt thng sau thì Đế Thích vốn l tiên, đồng thi l bn c tri kỷ ca ông, mới

biết chuyn. Vì thương cho Trương Ba chết oan uổng, li tiếc vì mt đi mt tay đu c

giỏi, thế nên Trương Ba đã khuyên Nam To, Bc Đu nên "sửa sai" bằng cch cho

hồn Trương Ba được sống li vo xc anh hng tht vừa mới chết hôm qua, bởi lẽ xc

ca Trương Ba đã b mục ra, không th cha hồn được na. Câu chuyn sống li kỳ

d ca Trương Ba đã đem đến cho c hai gia đình mt phen rối bi, nhưng vì Trương

Ba trong xc hng tht đã chng minh được mình l Trương Ba nên quay trở v nh

mình v bt đầu cuc sống với thân xc mới. Nhng tưởng mi chuyn sẽ êm đẹp,

nhưng hng lot bi kch đã xy đến, khiến Trương Ba vô cùng đau khổ. Nếu như theo

cốt truyn dân gian c, thì sau khi Trương Ba v nh với thân xc mới thì ông tiếp tục

an hưởng cuc sống với vợ con mình, mang đến mt triết lý rt đơn gin: Đ cao s

quan trng, tuyt đối ca phần hồn, đem tch ri gia linh hồn v th xc lm hai khía

cnh, trong khi hồn nm gi mi tư tưởng, quyết đnh, còn xc chỉ đơn gin l ci xc,

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

không có hồn thì xc chỉ l mt ci ti tht không hơn không km, không có suy nghĩ,

tư tưởng. Tuy nhiên đến với ngòi bt ca Lưu Quang V, mối quan h gia hồn v xc

được nhìn nhận mt cch sâu sc v đậm tính triết lý. Tc gi vẫn đi vo khẳng đnh

vai trò cao hơn ca linh hồn, thông qua cc s kin Trương Ba nhớ ký c ca mình,

cng như tình cm dnh cho gia đình v dẫn theo xc anh hng tht v nh sinh sống,

cùng với vic cc thnh viên trong gia đình qua nhng cử chỉ, thói quen v ký c

chính xc ca Trương Ba cng nhanh chóng chp nhận Trương Ba dưới xc anh hng

tht, mc dù điu đó l rt khó khăn. Tuy nhiên Lưu Quang V không chỉ đơn gin l

khẳng đnh vai trò ca linh hồn so với th xc, m còn đưa ra mối quan h mật thiết

gn bó hu cơ gia phần xc v phần hồn. Linh hồn Trương Ba sau mt thi gian sống

trong xc anh hng tht thì dần nhận ra s thay đổi ca bn thân, m chng ta gi đó l

s tha hóa. Ông bt đầu thích uống rượu, ăn tiết canh, thích ăn ngon, nước c đi cng

khc xưa, thậm chí ông còn ham bn tht lợn hơn c chơi c. Trước s thay đổi đến

mc b ngưi hng xóm phê bình rằng ông đổi tính, đổi nết Trương Ba đã rt đau khổ,

ông cm thy căm ght v ghê tởm ci th xc âm u, đui mù ny ghê gớm, ông ước

mình có th thot khỏi nó dù mt cht thôi. Như vậy ta có th nhận thy rằng bn thân

Trương Ba bt đầu chn ght cuc sống hồn mt đằng, xc mt nẻo v ông bt đầu

nhận thc được s không thích hợp ca c hai, thế nên ông mới cm thy ngt ngt v

muốn thot khỏi nó đ dễ thở hơn. S không hòa hợp gia hồn v xc cng được lm

rõ thông qua cuc tranh luận gia hồn Trương Ba v xc hng tht. Hồn Trương Ba

luôn t tin vì mình có mt tâm hồn trong sch, thanh cao, khc hẳn với ci xc tầm

thưng chỉ ton nhng ham muốn phm tục. Thế nhưng nhng tưởng hồn sẽ thng thế,

nhưng ci xc với ging điu mỉa mai, lý lẽ sc bn đã liên tục phn bin li, nó chỉ ra

bn thân hồn Trương Ba đã thay đổi ra sao, thích ăn ngon, thích uống rượu, hơn thế

na còn cht na thì không kim lòng được trước ngưi vợ trẻ trung ca anh hng tht

trong mt đêm n, chỉ ra vic ông đã tt thằng con trai đến hc c mu mồm vic m

trước đây ông chẳng bao gi lm thế,... Nhng biu hin tha hóa y đã ging mt ci

tt thật mnh vo hồn Trương Ba khiến ông thy xu hổ vô cùng vì s đổ đốn kỳ l

ca bn thân. Thế nhưng Trương Ba vẫn không chp nhận s thật rằng bn thân đã

thay đổi, ông cố chp cho rằng chính nhng ci ham muốn tầm thưng, nhục dục ca

ci xc "âm u, đui mù" đã lm vy bn linh hồn ông, khiến ông thay đổi mc dù bn

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

thân ông không muốn. Nhưng xc lập tc vch trần s hoang mang ca hồn bằng vic

chỉ trích ông l kẻ ưa sĩ din, hay t i, mỗi khi tham gia vo vic gì xu xa thì li

muốn đy hết trch nhim cho ci xc, đ bn thân mình được thanh thn v tâm hồn

vẫn luôn cao khiết, thnh thin. Như thế có th thy tuy phần hồn Trương Ba vẫn luôn

muốn điu khin s ham muốn ci xc, tuy nhiên vì s không phù hợp v bn cht thế

nên ngược li ông b ci xc ngưi hng tht chi phối li, v thưng lm ra nhng

chuyn khc xa với bn tính trong vô thc, đến khi nhận ra thì li hối hận không kp.

Từ đó ta rt ra mt triết lý rằng gia phần hồn v phần xc phi có mt s thống nht

hu cơ cht chẽ, xc nm gi vai trò nhận thc lý tính, l cơ sở đ cha đng linh hồn,

đồng thi cho linh hồn nhận thc cm tính, xây dng nên vẻ đẹp ca tâm hồn, c hai

phi phối hợp cht chẽ ăn ý với nhau, thì mới có th trở thnh mt con ngưi ton vẹn

v sống đng với bn thân mình được. Bn thân xc tht cng có nhng như cầu nht

đnh, được ăn uống chăm sóc, m cc nhu cầu sinh lý khc cần được thỏa mãn, nhưng

phần hồn phi khống chế v điu khin được nhng nhu cầu y sao cho hợp lý, ch

không th b xc tht điu khin. Bởi vì l mt thc th thống nht, trong đó linh hồn l

nm gi vai trò trng yếu hình thnh nên nhân cch, tư tưởng, chính vì vậy nó phi

chu hon ton trch nhim với nhng gì xc tht đã to nên, ch không th giống như

hồn Trương Ba, rõ rng đã "dung tng" cho th xc, rồi cuối cùng li đổ hết ti lỗi cho

nó đ bo v sĩ din ca mình. Có th thy rằng cuc tranh luận gay gt gia hồn v

xc chính l cuc đu tranh liên tục trong mỗi c nhân, l s đu tranh tư tưởng gia

linh hồn v th xc trong cuc sống đ hon thin nhân cch đo đc, v rèn luyn

được kh năng lm ch bn thân, gi cho phần "ngưi" ưu thế hơn phần "con" ca

chính chng ta trong xã hi.

Triết lý th hai na ca tc phm nằm ở vic hồn Trương Ba quyết đnh tr li xc cho

anh hng tht, còn mình thì chp nhận chết đi thật s. Hồn Trương Ba đã khẳng đnh

với Đế Thích "Không th bên trong mt đằng, bên ngoi mt nẻo được. Tôi muốn

được l tôi ton vẹn". Nhân vật ny đã nhận ra s chp v kch cỡm kỳ d ny l vô

cùng vô lý, nó đã khiến cho ông v c nhng ngưi xung quanh ông phi chu đau khổ,

giy vò, th rằng ông thật s chết hẳn thì có lẽ gi đây gia đình ông đã yên ổn trở li,

v mi ngưi vẫn nhớ v ông với tm lòng thương yêu, kính trng ch không phi l

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

s l lẫm, ghê sợ, v xa lnh như ngy hôm nay. Thế nên ông quyết tr li xc cho anh

hng tht, đ bo v cho phần hồn ca mình được nhng gi tr cao khiết, trong sng

ch không phi s đổ đốn vì s chi phối ca xc tht. Đó chính l mt la chn đng

đn, sng suốt v đầy đo đc, ngưi ta không th vì ham sống m lm hi nhng

ngưi xung quanh mình phi khổ sở được. Hơn thế na ngưi ta cng không th sống

m hồn mt đằng xc mt nẻo, không thống nht bin chng với nhau được, điu y

được chỉ ra trong vở kch, ngưi ta đã nhìn nhận rt rõ s sai lch gia linh hồn v th

xc, khiến nó trở thnh mt s chp v kch cỡm vô cùng. Linh hồn Trương Ba thích

lm vưn, li chăm chỉ, kho lo v rt yêu cây, khi sống trong xc hng tht ông vẫn

gi thói quen y, thế nhưng s thô lỗ, vụng v ca ci xc đã lm gãy tit ci chồi non,

bn chân to như ci xẻng đã xo nt hết c my cây sâm quý, rồi đôi tay giết heo đã

lm hỏng luôn c ci diu m cu T hằng yêu quý,... S không thống nht, đã khiến

cho mi vic trở nên bung bt c ra, bởi nhng công vic kho lo, tỉ mn y không

dnh cho ngưi vai u tht bp quen vic giết mổ, m l đ dnh cho ngưi có đôi bn

tay cn thận, gầy guc giống như ci xc c ca Trương Ba thì mới phù hợp. Cuối

cùng ngưi đc rt ra mt chân lý rằng ngưi ta chỉ có th sống mt cch ton vẹn v

chân thc khi có s thống nht ăn ý gia hồn v xc, ch không phi kiu chp v hồn

mt đằng xc li mt nẻo được.

Mt chi tiết khc cng đậm tính triết lý trong truyn y l vic Đế Thích gợi ý cho hồn

Trương Ba ngụ vo xc ca cu T, nhưng Trương Ba từ chối. Đó li cng l mt thử

thch lớn đối với hồn Trương Ba, bởi Đế Thích cho rằng ông không thích ci xc thô

lỗ ca anh hng tht, có lẽ ông sẽ thích xc ca cu T hơn. Thế nhưng Trương Ba đã từ

chối, ông chp nhận ci chết, ch không giẫm vo vết xe đổ y lần na bởi bi kch

không th tiếp tục ti diễn bằng mt bi kch tương t na. Từ đó ta hiu ra rằng trong

cuc chiến đu gay gt gia phần hồn (phần ngưi) - tượng trưng cho s cao khiết,

thanh sch v phần xc (phần con) - tượng trưng cho nhng khao kht, nhục dục tầm

thưng, thì phần ngưi, phần nhân cch cuối cùng cng chiến thng, thot khỏi s

quyến r ca vic được tiếp tục sống, được tận hưởng. Đó l minh chng rõ nt nht

cho s cao thượng, vẻ đẹp ca đo đc v kht khao hon thin nhân cch từ bao đi

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

nay ca con ngưi. Có lẽ câu "chết vinh còn hơn sống nhục" nó li kh đng trong

trưng hợp ny.

Đc hết vở kch ca Lưu Quang V ta pht hin ra rằng ngoi cốt truyn đầy bi kch

v nhng triết lý ch đ ca tc phm , thì bn thân tc gi thông qua li nhân vật cng

thưng xuyên đưa vo nhng li thoi mang tính cht triết lý nhân văn sâu sc, khiến

ngưi đc không chỉ nhìn nhận nhng ni dung chính như vic sống ton vẹn thống

nht gia th xc v tâm hồn hay vic đu tranh đ hon thin nhân cch cao thượng

ca con ngưi, m còn hc thêm được nhiu điu khc. Khiến đc gi được mở rng

được tầm nhìn ca mình với cuc sống ví như trích li Trương Ba: "Có nhng ci sai

không th sửa được. Chp v gượng p chỉ cng lm sai thêm", nhằm khuyên nh con

ngưi không nên vì lòng ích kỷ ca c nhân m gượng p sửa cha đ rồi cuối cùng

mi chuyn cng trở nên không th cu vãn được, đồng thi li còn khiến nhng

ngưi khc phi chu tổn thương. Như bn thân Nam To thì vì tc trch li muốn

bưng bít ti trng ca mình, còn Đế Thích thì c tiếc mãi mt ngưi bn chơi c hay,

thnh thử đã gây nên cho Trương Ba v nhng ngưi bên cnh ông ta mt lot cc bi

kch. Hoc khi Trương Ba nói với Đế Thích "ông phi tồn ti ly ch", lc nhân vật

ny bo rằng Trương Ba l lẽ sống ca mình. Điu đó đã ngầm nhc nhở mỗi chng ta

rằng bn thân sống không phi l da dẫm vo ngưi khc, m phi có mục tiêu lý

tưởng riêng cho bn thân mình, ch không th c mãi bm theo ci bóng ca ngưi

khc đ tìm kiếm gi tr ca bn thân được (bởi Đế Thích đnh c với Trương Ba thì

luôn thng).

Hồn Trương Ba da hng tht l mt vở kch hay mang đậm gi tr nhân văn v cc triết

lý nhân sinh sâu sc, khuyên nh con ngưi ta phi biết đu tranh đ hon thin nhân

cch ca mình, phi sống được l chính mình, không th sống m trong ngoi bt nht

rồi cuối cùng phi chu đau khổ, bi kch. Bên cnh đó cng gio dục con ngưi không

th vì lòng ích kỷ riêng m lm nhng chuyn nh hưởng đến ngưi khc. Dẫu kết

thc câu chuyn l bi kch thế nhưng đó li l ci kết hợp lý nht, lm thỏa mãn đc

gi hin đi.

Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 7

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Vở kch “Hồn Trương Ba da hng tht” l mt tc phm kinh đin nổi tiếng ca tc gi

Lưu Quang V được xây dng trên câu chuyn truyn ming trong dân gian v mt

nhân vật có hc nho nhã có ti chơi c nhưng b chết mt cch oan c.

Trong vở kch ca Lưu Quang V có kết thc khc với li câu chuyn dân gian. Nếu

như triết lý sống ca câu chuyn gốc trong dân gian chỉ đơn gin nói v s quan trng

ca linh con ngưi. Thi trong vở kch ca tc gi Lưu Quang V triết lý sống ca ông

th hin s hòa hợp gia tâm hồn v th xc chng có mối quan h tương tc với nhau.

Cng như nhng nhu cầu t nhiên v nhân cch. Con ngưi ta có th cố gng hon

thin mình đ có th sống tốt hơn.

Ni dung ca vở kch nói lên nhân vật Trương Ba mt lão nông hin lnh, được mi

ngưi xung quanh yêu quý v có ti chơi c giỏi nổi tiếng. Nam To mt ngưi phụ

trch công vic “Sổ đen” ông ny nm sinh tử trong tay. Nếu ông ta chm ai ngưi y

sẽ hết thi gian sống ti trần gian. Do tc trch nên Nam To đã chm nhầm Trương

Ba khiến ông phi chết oan, Đế Thích mt nhân vật thích chơi c vốn l bn ca

Trương Ba gip cho Trương Ba ly xc hon hồn bằng cch ly hồn ca Trương Ba

nhập vo xc anh hng tht vừa mới chết chưa kp đem đi chôn. Từ nay câu chuyn bt

đầu nhng bi kch tình huống gây cn, thu ht ngưi xem.

Cốt truyn trong dân gian thì bi kch chỉ xy ra khi hai b vợ l vợ Trương Ba v vợ

ca anh hng tht xy ra tranh chp v ngưi chồng ca mình ai cng cho rằng đây l

chồng mình. Sau cùng tòa xử cho vợ Trương Ba thng kin đưa được chồng v nh

chung sống.

Tuy nhiên, trong vở kch ca tc gi Lưu Quang V không chỉ dừng li như vậy tc

gi khai thc sâu hơn đi vo tính cch nhân vật. Khi hồn Trương Ba được sống trong

cơ th anh hng bn tht cuc sống ca ông thật s rt bi đt, o le vô cùng. Bởi nhng

nhu cầu th xc đòi hỏi, nhưng nếp sống trần tục khiến cho linh hồn ca Trương Ba vô

cùng đau khổ, bởi Trương Ba vốn l ngưi nho nhã, được mi ngưi yêu quý thì nay

ông trở thnh kẻ phm phu tục tử…

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Nên ông đã gp Đế Thích xin cho mình chết thật, không cần phi hon hồn. Tc gi

muốn gửi gm tới ngưi xem mt triết lý sống cao đẹp, ca con ngưi có tâm hồn

thanh cao, muốn gi danh d trong sch ch không cần sống m lm cho hình nh ca

mình trong mt mi ngưi trở nên hoen ố, dung tục.

Cuc sống sẽ chỉ thật s có được hnh phc nếu con ngưi được sống đng l mình

m thôi. Nếu sống m phi vay mượn thân xc ngưi khc thì cuc sống sẽ chỉ ton bi

kch.

Nếu sống vay mượn, chp v, không có s hòa hợp v tâm hồn v th xc thì con

ngưi chỉ gp nhng bi kch m thôi. Cuc sống chỉ thc s hnh phc khi chng ta

được sống l chính mình, được hi hòa c v th cht lẫn tinh thần. Đây cng chính l

ni dung tư tưởng ch đo m tc phm muốn hướng đến.

Tc gi Lưu Quang V đã xây dng nhiu tình huống dở khóc dở cưi khi hồn Trương

Ba nhập vo anh hng tht. Trương Ba vốn l ngưi thanh cao, nho nhã nhưng từ khi ở

trong thân xc ca anh hng tht ông bỗng thèm ăn ngon, vì anh hng tht ngy no

cng ăn ngon quen ming. Thèm rượu tht không còn thích nhng th vui thanh cao

trước đây ông vẫn thích. Nên Trương Ba vô cùng buồn bã. Mt nhân vật

Trương Ba chăm chỉ, hin lnh được mi ngưi yêu mến kính n nay vì cc xc to

knh cng ham muốn nhiu nên trở thnh kẻ phm phu tục tử. Sc mnh ca nhng

ham muốn trong th xc kia ca ci phần con kia cng ngy cng lớn nó chiến thng ý

chí ca tâm hồn, kiến cho Trương Ba ước gì mình chết hẳn đi có lẽ sẽ tốt hơn.

Cuc đu tranh ny thc cht l cuc đu tranh gia tâm hồn v th xc, gia phần nhu

cầu bn năng v s khống chế bn năng ca con ngưi. Nó thc cht l cuc chiến đu

gia phần con v phần ngưi trong mỗi chng ta. Phần con luôn l nhng đòi hỏi đ

phục vụ s sống, duy trì nhng điu khiến con ngưi có th tồn ti được. Còn phần

ngưi chính l linh hồn, l s thanh cao trong suy nghĩ hướng con ngưi ta tới nhng

điu chân- thin- mỹ.

Chính s lch chun, khập khiễng gia tâm hồn v th xc khiến cho bn thân nhân

vật Trương Ba cm thy mình sống m như đã chết cm thy buồn phin, o não.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Nhng li đối thoi ca linh hồn Trương Ba với nhng thnh viên trong gia đình ca

mình cho ta thy mt ông Trương Ba hon ton khc. Chính vợ ca Trương Ba còn

cm thy đau khổ, buồn bã hơn c khi ông chết thật.

Cô chu gi thì xua đuổi không cho ông b mình vuốt ve mình vì bn tay to bè, thô lỗ,

chân thì to như ci xẻng, bn chân ông dẫm xuống đt lm chết my cây xanh m ông

ni Trương Ba ca cô b đã trồng trước kia. Cô con dâu ca ông vốn l ngưi thương

yêu quý trng bố chồng mình thì nay cng phi thốt lên rằng “chính con cng có lc

không nhận ra thầy na…”

Đến ngưi thân yêu nht trong gia đình m còn không th chp nhận ông trong thân

xc ca anh hng tht, thì ông còn sống trên đi ny đ lm gì na. Tâm hồn Trương

Ba vô cùng tuyt vng nên ông đã có mt quyết đnh liu lĩnh v dt khot “Tôi không

muốn nhập v hình ca ai hết. Tôi đã chết , hãy đ tôi chết hẳn”

Vở kch kết thc khi linh hồn ca nhân vật Trương Ba đã hon ton ri khỏi xc anh

hng tht v ra đi vĩnh viễn. Nhiu ngưi xem cho rằng kết thc như thế thì Trương Ba

không phi chết nhưng rồi vẫn chết thật, oan uổng cho ông ta qu. Nhưng thc ra đây

l ci kết vô cùng viên mãn bởi vì khi Trương Ba quyết đnh ra đi vo cõi vĩnh hằng

ông đã nhưng cơ hi sống li cho mt cậu b tên l cu Tý . Còn Trương Ba ông tuy

đã chết nhưng vẫn sống trong lòng nhng ngưi thân yêu ca mình l mt Trương Ba

nhân hậu, hin lnh nho nhã.

Vở kch ny đã cho chng ta mt triết lý sống mới đó l hãy sống sao cho đng sống,

sống l chính mình như thế ý nghĩa hơn l sống m vay mượn, phi lm nhng điu

không còn giống mình, đnh mt tâm hồn thanh cao. Sống như phần con m thôi.

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/34

| | Tải xuống

Preview text:

Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Dàn ý triết lý sống trong “Hồn Trương Ba da hàng thịt Dàn ý số 1 A. Mở bài:
● Lưu Quang Vũ là một trong những cây bút tài hoa bậc thầy để lại những dấu ấn
trong rất nhiều thể loại như thơ, văn xuôi và đặc biệt là kịch. Ông là một trong
những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.
● Là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất, đánh dấu sự đột phá trong sáng tác của Lưu Quang Vũ.
● Nhân vật Trương Ba – thể hiện một triết lý sống cao đẹp. B. Thân bài
1. Giới thiệu chung
● Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ của tác phẩm.
● Đây là một vở kịch mà tác giả Lưu Quang Vũ đã dựa vào cốt truyện dân gian,
tuy nhiên chiều sâu của vở kịch hay cái mới chính là phần phát triển sau của truyện dân gian. 2. Phân tích
– Hoàn cảnh éo le, bi đát của ông Trương Ba
● Trương Ba với là một ông lão làm vườn yêu thiên nhiên, cỏ cây, sống chan hòa
với mọi ngườiTrương Ba chết một cách oan uổng do sự vô tâm, tắc trách của
Nam Tào. Lại được Bắc Đẩu “sửa sai” một cách vô lí là đã cho hồn Trương Ba
nhập vào xác anh hàng thịt mới mất sau đó. Đã không sai khiến được còn bị xác
thịt điều khiển, dẫn đến linh hồn bị nhiễm độc bởi cái tầm thường. Ý thức được
điều đó, hồn Trương Ba dằn vặt, đau khổ và quyết định bằng cách tách ra để
sống độc lập, hướng tới sự hoàn thiện về nhân cách.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
● Ban đầu hồn Trương Ba tỏ vẻ coi khinh xác anh hàng thịt :”Mày không có tiếng
nói mà chỉ là cái xác thịt âm u, đui mù” . Xác thịt đã cười nhạo , chế giễu, bác
lại hồn Trương Ba mà không biết sức mạnh âm u, đui mù của mình sẽ chiến
thắng. “Lắm khi át cả cái linh hồn cao khiết của ông đấy”
● Trong cuộc đối thoại với xác Hàng Thịt, Hồn Trương Ba rơi vào tình cảnh yếu
thế, đuối lí bởi xác nói những điều mà dù muốn hay không muốn Hồn vẫn phải
mặc nhiên thừa nhận (cái đêm khi ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt với “tay
chân run rẩy”, “hơi thở nóng rực”, “cổ nghẹn lại” và “suýt nữa thì…”. Đó chính
là cảm giác “xao xuyến” trước những món ăn mà trước đây Hồn cho là “phàm”.
Đó là cái lần ông tát thằng con ông “tóe máu mồm máu mũi”,…)
● Xác thịt đã tìm cách thỏa hiệp bằng cách nêu cụ thể những nhu cầu mang tính
bản năng của con người ( các món tiết canh cổ hũ…), khẳng định vai trò của
mình :” Nhờ tôi mà ông có thể làm lụng, cuốc xới , nhìn ngắm trời đất, cây cối, người thân…”
● Xác Hàng Thịt gợi lại tất cả những sự thật ấy khiến Hồn càng cảm thấy xấu hổ,
cảm thấy mình ti tiện.
● Xác Hàng Thịt còn cười nhạo vào cái lý lẽ mà ông đưa ra để ngụy biện: “Ta vẫn
có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn,…”.
● Trong cuộc đối thoại này, xác thắng thế nên rất hể hả tuôn ra những lời thoại
dài với chất giọng khi thì mỉa mai cười nhạo khi thì lên mặt dạy đời, chỉ trích,
châm chọc. Hồn lúc này chỉ buông những lời thoại ngắn với giọng nhát gừng
kèm theo những tiếng than, tiếng kêu.
● Trước lí lẽ ti tiện của xác thịt, hồn Trương Ba nổi giận mắng mỏ, khinh bỉ xác
thịt hèn hạ và cố chống lại nhưng phần nào cũng ngậm ngùi vì hắn có lí, hồn
TB bị dồn vào thế yếu. Thấm thía nghịch cảnh, Trương Ba trở lại xác thịt trong tuyệt vọng.
- Qua màn hội thoại của hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt cho thấy rằng Trương Ba
được Bắc Đẩu trả lại cuộc sống, nhưng cuộc sống đó là cuộc sống không đáng sống vì
cái thanh cao phải dung hòa với cái thấp hèn, dung tục, thì đó chẳng phải là bi kịch hay
sao? Thể xác và linh hồn con người là 2 thực thể có mối quan hệ hữu cơ, không thể
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
vênh lệch, tách rời. Xác thịt có nhu cầu sự sống, nhu cầu mang tính bản năng. Hồn
mang tính chất thanh cao góp phần điều chỉnh thể xác hòa hợp, vươn tới sự hoàn thiện
nhân cách. Cuộc tranh cãi giữa hồn ông Trương Ba và xác hàng thịt là bi kịch thứ nhất
của Trương Ba vì xác đã thắng. Tác giả đã cảnh báo, khi con người phải sống trong cái
tầm thường, dung tục thì tất yếu sẽ bị nhiễm độc bởi cái xấu, cái đẹp sẽ bị lấn át, tàn phá.
● Hồn là biểu tượng cho sự thanh nhã, cao khiết, trong sạch, đạo đức nhưng tất cả
hoàn toàn trái ngược qua phần đối thoại với xác. Hồn Trương Ba để lại trong
mắt xác hàng thịt là một kẻ phàm ăn, tục uống ; mê rượu và háo sắc ; cư xử thô
bạo với mọi người,…
● Những biểu hiện ngay trong đối thoại khi Hồn Trương Ba không còn là chính
mình : cử chỉ, điệu bộ lúng túng, khổ sở ; giọng điệu có khi yếu ớt, lời thoại
ngắn ; khi đuối lý lại dùng lời lẽ thô bạo để trấn áp “Ta… Ta… đã bảo mày im đi”
– Bi kịch của sự tồn tại riêng rẽ: con người không thể chỉ sống bằng thân xác mà cũng
không thể sống bằng tinh thần.
– Nỗi đau khổ của Hồn Trương Ba khi tìm về những người thân trong gia đình
● Người vợ vừa hờn ghen vừa gần gũi chồng, có cảm giác ông là người sống xa lạ với mọi người.
● Đứa con trai cả quyết định bán khu vườn để đầu tư vào sạp thịt.
● Cái Gái, đứa cháu nội mà ông yêu quý nhất, không thừa nhận ông là ông nội,
thậm chí nó còn cự tuyệt đến quyết liệt “Nếu ông nội tôi hiện về được, hồn ông
nội tôi sẽ bóp cổ ông”. Trong mắt nó, Hồn Trương Ba chỉ là một tên đồ tể, tay
chân vụng về, luôn phá hoại.
● Con dâu tỏ ra thông cảm, hiểu và đau cho nỗi đau sống nhờ và sự thay đổi của Hồn Trương Ba.
– Bi kịch bị người thân xa rời, khước từ cuộc sống.
– Khát vọng giải thoát khỏi thân xác người khác.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
+ Trương Ba tự ý thức bi kịch của mình : “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài
một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.
=) Bi kịch sống nhờ vào thân xác người khác
– Trương Ba trước cái chết của cu Tị
● Trước đề nghị đổi thân xác của Đế Thích, tính cách TB từ chỗ lưỡng lự, suy
nghĩ rồi quyết định dứt khoát.
● Trương Ba muốn chết thật là để cho mình được sống mãi hoài nhớ của mọi người.
- Giải thoát bi kịch của một sự giả tạo trong con người Hồn Trương Ba. 3. Đánh giá
● Hồn Trương Ba là một nhân vật quá chú trọng đời sống tinh thần mà coi nhẹ
thân xác.Bi kịch của nhân vật Hồn Trương Ba là bi kịch về nỗi đau của sự vênh
lệch giữa thể xác và tâm hồn trong một con người. “Không thể bên trong một
đằng, bên ngoài một nẻo. Tôi muốn là tôi toàn vẹn”- Đây cũng chính là triết lý sống của tác phẩm
● Nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật, nghệ thuật tạo tình huống và diễn tiến kịch kích độc đáo. C. Kết luận
● Đánh giá chung về nhân vật và triết lý sống được gửi gắm qua nhân vật.
● Khẳng định tài năng viết kịch của Lưu Quang Vũ và sức sống của tác phẩm. Dàn ý số 2 1. Mở bài
- Giới thiệu Lưu Quang Vũ vùng vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt.
- Giới thiệu vấn đề cần phân tích.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt 2. Thân bài
a. Tình huống truyện:
- Trương Ba vốn là một người làm vườn khéo léo, chăm chỉ, giỏi đánh cờ, lại hiền lành,
có lối sống thanh cao, trong sạch nên được mọi người yêu mến kính trọng.
- Nam Tào cai quản sổ sinh tử trên thiên đình vì vội đi dự tiệc mà gạch nhầm tên của
Trương Ba, khiến ông chết bất ngờ và đầy oan ức. Đế Thích đã khuyên Nam Tào, Bắc
Đẩu nên "sửa sai" bằng cách cho hồn Trương Ba được sống lại vào xác anh hàng thịt
vừa mới chết hôm qua, bởi lẽ xác của Trương Ba đã bị mục rữa, không thể chứa hồn được nữa.
=> Dẫn đến một loạt bi kịch khác nhau.
b. Triết lý sống trong vở kịch:
*Mối quan hệ giữa phần xác và phần hồn:
- Cốt truyện dân gian: Đề cao sự quan trọng, tuyệt đối của phần hồn, đem tách rời giữa
linh hồn và thể xác làm hai khía cạnh, trong khi hồn nắm giữ mọi tư tưởng, quyết định,
xác chỉ là một cái túi thịt không hơn không kém, không có suy nghĩ, tư tưởng.
- Vở kịch của Lưu Quang Vũ: Mối quan hệ giữa hồn và xác được nhìn nhận một cách
sâu sắc và đậm tính triết lý. Tác giả vẫn đi vào khẳng định vai trò cao hơn của linh hồn
đồng thời đưa ra mối quan hệ mật thiết gắn bó hữu cơ giữa phần xác và phần hồn.
-Sự tự ý thức của Trương Ba về sự tha hóa của mình, cũng như cuộc tranh luận gay gắt
giữa hồn và xác đã khiến chúng ta rút ra nhiều điều:
• Giữa phần hồn và phần xác phải có một sự thống nhất hữu cơ chặt chẽ, xác nắm
giữ vai trò nhận thức lý tính, là cơ sở để chứa đựng linh hồn, đồng thời cho linh
hồn nhận thức cảm tính, xây dựng nên vẻ đẹp của tâm hồn, cả hai phải phối hợp
chặt chẽ ăn ý với nhau, thì mới có thể trở thành một con người toàn vẹn và sống
đúng với bản thân mình được.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
• Bản thân xác thịt cũng có những nhu cầu nhất định, được ăn uống chăm sóc, mà
các nhu cầu sinh lý khác cần được thỏa mãn, nhưng phần hồn phải khống chế
và điều khiển được những nhu cầu ấy sao cho hợp lý, chứ không thể bị xác thịt điều khiển.
• Linh hồn là nắm giữ vai trò trọng yếu hình thành nên nhân cách, tư tưởng,
chính vì vậy nó phải chịu hoàn toàn trách nhiệm với những gì xác thịt đã tạo
nên, chứ không thể giống như hồn Trương Ba, rõ ràng đã "dung túng" cho thể
xác, rồi cuối cùng lại đổ hết tội lỗi cho nó để bảo vệ sĩ diện của mình.
- Cuộc tranh luận gay gắt giữa hồn và xác chính là cuộc đấu tranh liên tục trong mỗi cá
nhân, là sự đấu tranh tư tưởng giữa linh hồn và thể xác trong cuộc sống để hoàn thiện
nhân cách đạo đức, và rèn luyện được khả năng làm chủ bản thân, giữ cho phần
"người" ưu thế hơn phần "con" của chính chúng ta trong xã hội.
*Con người phải được sống một cách toàn vẹn cả phần hồn và phần xác, không
thể trong một đằng ngoài một nẻo:
- Hồn Trương Ba đã khẳng định với Đế Thích "Không thể bên trong một đằng, bên
ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn". => Nhận ra sự chắp vá kệch cỡm
kỳ dị này là vô cùng vô lý, nó đã khiến cho ông và cả những người xung quanh ông
phải chịu đau khổ, giày vò.
- Việc Trương Ba quyết trả lại xác cho anh hàng thịt:
• Bảo vệ cho phần hồn của mình được những giá trị cao khiết, trong sáng chứ
không phải sự đổ đốn vì sự chi phối của xác thịt.
• Là một lựa chọn đúng đắn, sáng suốt và đầy đạo đức, người ta không thể vì
ham sống mà làm hại những người xung quanh mình phải khổ sở được.
• Người ta cũng không thể sống mà hồn một đằng xác một nẻo, không thống nhất
biện chứng với nhau được.
=> Người ta chỉ có thể sống một cách toàn vẹn và chân thực khi có sự thống nhất ăn ý
giữa hồn và xác, chứ không phải kiểu chắp vá hồn một đằng xác lại một nẻo được.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
*Con người luôn đấu tranh để hoàn thiện nhân cách:
- Đế Thích gợi ý cho hồn Trương Ba ngụ vào xác của cu Tị, nhưng Trương Ba từ chối.
=> Đó lại cũng là một thử thách lớn đối với hồn Trương Ba.
- Trong cuộc chiến đấu gay gắt giữa phần hồn (phần người) - tượng trưng cho sự cao
khiết, thanh sạch và phần xác (phần con) - tượng trưng cho những khao khát, nhục dục
tầm thường, thì phần người, phần nhân cách cuối cùng cũng chiến thắng, thoát khỏi sự
quyến rũ của việc được tiếp tục sống, được tận hưởng.
=> Minh chứng rõ nét nhất cho sự cao thượng, vẻ đẹp của đạo đức và khát khao hoàn
thiện nhân cách từ bao đời nay của con người.
*Một số triết lý khác:
- "Có những cái sai không thể sửa được. Chắp vá gượng ép chỉ càng làm sai thêm",
nhằm khuyên nhủ con người không nên vì lòng ích kỷ của cá nhân mà gượng ép sửa
chữa để rồi cuối cùng mọi chuyện càng trở nên không thể cứu vãn được, đồng thời lại
còn khiến những người khác phải chịu tổn thương.
- Trương Ba nói với Đế Thích "ông phải tồn tại lấy chứ", lúc nhân vật này bảo rằng
Trương Ba là lẽ sống của mình. Điều đó đã ngầm nhắc nhở mỗi chúng ta rằng bản thân
sống không phải là dựa dẫm vào người khác, mà phải có mục tiêu lý tưởng riêng cho
bản thân mình, chứ không thể cứ mãi bám theo cái bóng của người khác để tìm kiếm
giá trị của bản thân được. 3. Kết bài: Nêu cảm nhận.
Phân tích triết lí sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 1
Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) không chỉ là một nhà thơ nổi tiếng trong nền thơ ca hiện
đại mà còn là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật
Việt Nam. Tác phẩm của ông đều thể hiện ý vị triết lý và nhân sinh về đời người, kiếp
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
người. Ông đã có nhiều tác phẩm kịch làm mưa làm gió trong giới văn chương, trong
đó có vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”. Trong đoạn trích cảnh bảy của vở kịch,
tác giả đã diễn tả sâu sắc những quan niệm triết lý nhân sinh đời người.
Vở kịch xoay quanh câu chuyện về Trương Ba - một người làm vườn hiền lành, tốt
bụng, có đời sống tâm hồn thanh cao, trong sạch. Chỉ vì sự tắc trách của Nam Tào,
Bắc Đẩu, Trương Ba bị gạch tên khỏi sổ Nam Tào và chết oan uổng. Nhờ sự giúp đỡ
của Tiên Đế Thích, hồn Trương Ba nhập vào xác hàng thịt và tiếp tục sống. Nhưng bi
kịch đau khổ của Trương Ba cũng bắt đầu từ đây. Từ khi nhập vào thân xác anh hàng
thịt, hồn Trương Ba ngày càng thấm thía nỗi đau khổ của chính mình vì phải sống bên
trong một đằng, bên ngoài một nẻo, bị thân xác hàng thịt lấn át dần, tiêm nhiễm nhiều
thói hư tật xấu của anh hàng thịt và bị gia đình, người thân xa lánh, coi thường. Cuối
cùng, không thể tiếp tục sống, Trương Ba quyết định xin Tiên Đế Thích cho mình
được chết hẳn để thoát khỏi nghịch cảnh. Đoạn kết của vở kịch đã góp phần khẳng
định chủ đề của tác phẩm, thể hiện triết lí của Lưu Quang Vũ về giá trị một con người,
một cuộc đời và lẽ sống trong sạch, thanh cao.
Bi kịch tha hoá của nhân vật Trương Ba trong đoạn trích bắt đầu bằng màn đối thoại
giữa hồn Trương ba và xác hàng thịt. Khi ấy, hồn Trương Ba đang ở trong tâm trạng
vô cùng bức bối, đau khổ, Trương Ba nhận ra rằng thân xác anh hàng thịt không phải
thuộc về nơi trú ngụ linh hồn của mình. Trương Ba càng ngày càng bị tha hóa và
không còn là mình nữa. Trương Ba ngày xưa khéo léo, hiền lành, tốt bụng, tâm hồn
thanh cao bao nhiêu thì bây giờ vụng về, thô lỗ, tục tĩu bấy nhiêu. Hồn Trương Ba cảm
thấy không thể thản nhiên chấp nhận sự thật đáng xấu hổ ấy, linh hồn Trương Ba sống
trong trạng thái dằn vặt, đau khổ và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác
thịt để tồn tại độc lập, không lệ thuộc vào thể xác: "Cái thân thể kềnh càng thô lỗ này,
ta bắt đầu sợ mi, ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc!".
Cuộc tranh đấu giữa hồn và xác là cuộc đấu tranh giữa cao cả và dục vọng, thấp hèn
giữa phần con và phần người, dường như nó dập tắt hoàn toàn khát khao của Trương
Ba: “Vô ích, cái linh hồn mờ nhạt của ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông không tách
ra khỏi tôi được đâu, dù là thân xác”. Xác dẫn dắt hồn vào sự thật không thể phủ nhận
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
rằng hồn ít nhiều đã bị vấy bẩn, tha hóa bởi dục vọng của thân xác. Xác anh hàng thịt
gợi lại tất cả những sự thật, hành động khiến hồn Trương Ba càng thấy xấu hổ, tủi
nhục và tự thấy bản thân mình ti tiện. Lí lẽ của xác đánh trúng điểm đen của hồn, cái
mà lâu nay vì trú ngụ trong xác hàng thịt hồn, Trương Ba thanh cao đã bị hóa màu.
Nhận thức được hàng loạt những “lý lẽ ti tiện” mà xác đưa ra, hồn Trương Ba than như
tuyệt vọng, bất lực: “Trời!” - Đây là một sự chấp nhận số phận trong nỗi đau đớn khôn
cùng muốn tìm đường thoát nhưng hoàn toàn vô vọng
Hai hình tượng hồn Trương Ba và xác hàng thịt ở đây mang ý nghĩa ẩn dụ, tượng
trưng cho hai thái cực đối lập nhau. Một bên đại diện cho sự trong sạch và khát vọng
sống thanh cao, xứng đáng với danh nghĩa con người. Một bên là sự tầm thường, dung
tục và ti tiện. Nội dung cuộc đối thoại ấy đã làm bật lên một vấn đề giàu tính triết lí,
thể hiện cuộc đấu tranh dai dẳng giữa hai mặt tồn tại trong một con người. Từ đó, Lưu
Quang Vũ đã nói lên khát vọng hướng thiện của con người và tầm quan trọng của việc
tự ý thức, tự chiến thắng bản thân. Không chỉ vậy, tác giả cũng đưa ra một lời cảnh
báo rằng: khi con người phải sống trong sự dung tục thì tất yếu cái dung tục sẽ sẽ xâm
chiếm, lấn át và tàn phá những gì trong sạch, đẹp đẽ, cao quý trong con người ấy. Thật
đúng với câu tục ngữ: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”. Ngoài ra, Lưu Quang Vũ
cũng muốn gửi gắm đến người đọc một bài học về việc bảo vệ, hoàn thiện nhân cách
con người đó là một vấn đề lớn đối với mỗi cá nhân và toàn xã hội.
Tuy nhiên, bi kịch của Trương Ba chưa dừng lại ở đó, ông lại tiếp tục rơi vào bi kịch
không được người thân thừa nhận. Bà vợ của Trương Ba dù rất yêu thương và giàu
lòng vị tha nhưng cuối cùng vẫn rơi vào sự bế tắc, bà muốn bỏ đi thật xa còn hơn phải
sống với một người như Trương Ba. Đến cả cái Gái là người yêu thương gắn bó với
ông giờ cũng phản ứng dữ dội, lời lẽ phũ phàng, chối bỏ, xua đuổi hồn Trương Ba. Chị
con dâu là một người sâu sắc, chín chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt và hết lòng thương bố
chồng. Những lời chia sẻ của cô con dâu khiến Trương Ba cảm thấy được an ủi, sẻ
chia nhưng nó cũng rất thẳng thắn: “nhưng thầy ơi, con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau
đớn thấy…mỗi ngày thầy 1 đổi khác dần, mất mát dần, tất cả cứ như lệch lạc, …đến
nỗi có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa…” khiến Trương Ba như đứng
trước vực thẳm, tận cùng của sự bế tắc, vô vọng. Ông đã quyết gặp Tiên Đế Thích.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Trong cuộc gặp gỡ với Đế Thích, Trương Ba thể hiện sự kiên quyết không chấp nhận
cuộc sống hồn một nơi, xác một nẻo: "Không thể sống bên trong một đằng, bên ngoài
một nẻo. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn". Trương Ba chỉ ra sai lầm của Tiên Đế Thích:
"Ông chỉ nghĩ đơn giản cho tôi là sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần
biết". Ông cũng quả quyết rằng: "Lòng tốt hời hợt thì chẳng đem lại điều gì thực sự có
ý nghĩa cho ai cả, mà sự vô tâm còn tệ hại hơn, nó đẩy con người ta vào nghịch cảnh,
bi kịch". Những lời nói của Trương Ba như một con dao rạch ra sự mâu thuẫn giữa
hồn và xác, như một sự khẳng định về con người là một thể thống nhất, hồn và xác
phải có sự hài hòa, không thể tồn tại con người nếu chúng mâu thuẫn. Bên cạnh đó,
Lưu Quang Vũ cho ta thấy một triết lý sống, sống thực sự cho ra con người quả không
hề dễ dàng, đơn giản. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình
thì cuộc sống ấy thật vô nghĩa và đáng xấu hổ.
Tiên Đế Thích tiếp tục đề ra phương án nhập vào xác cu Tị, nhưng Trương Ba vẫn
kiên quyết từ chối bởi điều đó vẫn là cuộc sống giả tạo, trái quy luật tự nhiên. Theo
ông, việc đó còn "khổ hơn là chết", "Không thể sống với bất cứ giá nào được... cứ để cho tôi chết hẳn".
Trong đoạn kết, Trương Ba được giải thoát khỏi bi kịch. Hồn Trương Ba không theo
Đế Thích về trời, mà lại hóa thành màu xanh của cây vườn, vị thơm ngon của trái na,
vẫn quấn quýt với người thân, gần gũi nơi bậc cửa, trong ánh lửa, nơi cầu ao, trong cơi
trầu, con dao… của vợ con thương yêu. Cho dù thân thể đã hóa thành cát bụi nhưng
hồn Trương Ba vẫn bất tử trong cõi đời thanh cao. Cái kết đầy chất thơ làm sáng bừng
tư tưởng nhân văn trong tác phẩm. Cái Gái hái quả na, bẻ cho cu Tị một nửa, ăn xong,
cái Gái đem hạt cây gieo xuống đất để các cây theo nhau lớn lên. Mãi mãi, giống như
lời dặn dò của ông nội khi còn sống.
Qua đó, Lưu Quang Vũ đã ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn Trương Ba, đồng thời tôn vinh vẻ
đẹp tâm hồn người lao động Việt Nam: nhân hậu, sáng suốt và giàu lòng tự trọng. Ông
đã khẳng định rằng: Nếu con người sống ngay thẳng, trung thực, vì người khác, nhất
định sẽ được mọi người yêu quý và hiện hữu, trường tồn trong những điều tốt đẹp của
đời. Đoạn kết còn phản ánh những triết lý sâu sắc của Lưu Quang Vũ về mối quan hệ
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
giữa vật chất và tinh thần, linh hồn và thể xác, bên trong và bên ngoài, hai mặt tuy đối
lập nhưng thống nhất của các sự vật, hiện tượng. Trong đời sống, những người quá chú
trọng đến đời sống vật chất, sống dung tục, tầm thường, sẽ dễ rơi vào bi kịch bị tha
hóa về tâm hồn khi sống chung với cái dung tục, giả tạo. Bên cạnh đó, lại có những
người lấy tâm hồn làm quý, đời sống tinh thần đáng trọng mà không chịu chăm lo đến
đời sống vật chất, làm cho đời sống nhếch nhác, khổ sở, không phấn đấu vì hạnh phúc
toàn vẹn. Đây là biểu hiện của chủ nghĩa duy tâm chủ quan, của sự lười biếng, chủ
nghĩa không tưởng. Do đó, con người cần phấn đấu để đạt tới sự hài hòa. Trong mối
quan hệ giữa tâm hồn và thể xác, ý thức và vật chất, những giá trị vật chất là nhất thời,
những giá trị tinh thần cao quý sẽ là bất tử.
Vượt qua chặng đường dài của biết bao thế kỷ, cái tên Lưu Quang Vũ đã trường tồn
cùng với biết bao tác phẩm nhờ những triết lý sống sâu sắc. Thật đúng như giáo sư
Phan Ngọc từng nói: "Không ai bằng Vũ trong biệt tài làm nên cái muôn thuở trong
cái đời thường, biến cổ tích, huyền thoại thành truyện thời sự, dùng cái hư để nói cái
thực, dùng cái thô lỗ để khẳng định cái cao quý" .
Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 2
Đã ai đó đã từng nói “nhà văn nào không biết đến văn học dân gian là 1 nhà văn tồi”.
Và ta như đã biết đến câu chuyện dân gian Trương Ba giỏi đánh cờ nên quen thân với
Đế Thích. Nam Tào đã gạch nhầm tên làm Trương Ba chết, Đế Thích đã cho hồn
Trương Ba sống lại bằng cách nhập vào thân xác anh hàng thịt gần nhà mới chết. Hồn
Trương Ba đã được sống lại và đoàn tụ với vợ con. Nhưng dường như nhận ra những
điều khác thì Lưu Quang Vũ đã khai thác cũng như sáng tạo thêm phần kết của truyện,
và có thể nói rằng chính phần kết này đã làm cho câu truyện dân gian kia thực sự có ý
nghĩa nhân sinh sâu sắc.
Lưu Quang Vũ dường như đã tập trung khai thác bi kịch hồn Trương Ba không thể
dung hòa với xác hàng thịt như truyện dân gian trước đây. Hồn là phần tượng trưng
cho thế giới tinh thần cao khiết, kết tinh văn hóa của con người. Còn với xác thì lại là
đại diện để tượng trưng cho những nhu cầu, bản năng của con người. Có thể nói bi
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
kịch xảy ra là hồn không thể nào tìm thấy sự bình yên trong chính cái xác ấy, trong
chính gia đình mình và cả trong gia đình hàng thịt, cuối cùng đã chọn giải pháp là cái chết.
Có thể thấy tài năng của Lưu Quang Vũ, từ một cốt truyện dân gian đơn giản nhưng
ông đã nhìn thấy được sự phức tạp khó đoán của sự việc, và qua đó ông đã gửi gắm
một triết lý nhân sinh và chính Lưu Quang Vũ đã làm cho câu truyện dân gian kia thực
sự đến được với bạn đọc.
Thật dễ nhận thấy rằng bi kịch đã xảy ra khi hồn Trương Ba sống lại trong xác hàng
thịt. Và đây được nhận xét là bi kịch chính, bi kịch nội tại của nhân vật trong thể xác
thô phàm đầy bản năng, đầy sự nhục dục của anh hàng thịt. Hồn Trương Ba được biết
đến là từ trước nay vốn nhân hậu, nay dần dần đổi khác đi đó là thích uống rượu, thích
bán thịt, không còn mặn mà với trò chơi thanh cao trí tuệ. Cũng như đã ý thức được
điều đó, hồn Trương Ba vô cùng đau khổ. Và có thể nhận ra rằng càng đau khổ khi
không giải quyết được mâu thuẫn. Hồn Trương Ba như đã vùng vẫy càng cố gắng
thoát khỏi sự chi phối của thân xác thô phàm thì càng bị thân xác ép buộc.
Chính vì vậy, hồn Trương Ba mới có được những khát vọng mãnh liệt và Trương Ba
như muốn thoát ra khỏi thân xác mà hồn ghê tởm. Hồn càng đau khổ vì mình không
còn là mình nữa. Trương Ba bây giờ không còn là người làm vườn chăm chỉ, hết lòng
yêu thương vợ con mà biến thành một người thô lỗ vụng về. Trong cuộc đối thoại với
xác hàng thịt, dường như ta đã thấy hồn Trương Ba bị đẩy vào thế yếu, đuối lí còn xác
hàng thịt ngày càng thắng thế bởi xác có sức mạnh riêng của nó. Xác lúc này đã đưa ra
những dẫn chứng cụ thể để thấy sự chi phối của mình. Đó là cảm giác xao xuyến
không thể khước từ trước món ăn như tiết canh, cổ hũ…, đó là cảm giác: “tay chân run
rẩy, hơi thở nóng rực” khi đứng bên cạnh người vợ hàng thịt…Đó còn chính là cái lần
ông tát thằng con ông “tóe máu mồm máu mũi”. Dường như những dẫn chứng đó là sự
thật khiến hồn Trương Ba cảm thấy xấu hổ, ti tiện, xác còn chế nhạo với cái lí lẽ mà
hồn Trương Ba bao lâu nay chỉ đưa ra để ngụy biện: “ta vẫn có một đời sống riêng,
nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn”. Xác đồ tể lúc này cũng đã nhận thấy những lí lẽ
của hồn Trương Ba ngày càng đuối dần nên đã ép hồn thỏa hiệp với mình. Có thể thấy
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
những lí lẽ mà xác đưa ra là cả 2 đã hòa làm một mà không thể tách rời. Và câu nói
đầy suy nghĩ “Hồn cứ thỏa mãn nhu cầu của xác rồi làm điều xấu lại đổ cho xác”.
Có thể thấy rằng trong cuộc đối thoại này xác dường như đã thắng thế nên rất hả hê.
Lúc thì mỉa mai, khi thì châm chọc. Còn hồn thì lại trở lên vô cùng đau khổ, xấu hổ vì
những điều xác nói ra mà mình thì không muốn thừa nhận. Quả thực hồn đã bị xác chi phối toàn bộ.
Có thể thấy xung đột kịch lúc này như chưa được giải quyết, chưa dừng lại. Tuy nhiên,
thật không khó có thể nhận thấy qua cuộc đối thoại giữa hồn và xác, người đọc nhận ra
những hàm ý sâu xa mà tác giả Lưu Quang Vũ muốn gửi gắm trong đó. Thể xác được
nhìn nhận là một tiếng nói bản năng của con người, trong con người có phần tự nhiên
và phần xã hội. Con người tự nhiên thì cũng đã có tiếng nói riêng, nhu cầu riêng, bản
thân nhu cầu đó ta phải khẳng định nó không xấu, con người cũng phải đáp ứng được
những nhu cầu tự nhiên đó. Thể xác dường như lại có những tác động ghê gớm đối với
tâm hồn. Chính vì vậy, con người luôn luôn phải đấu tranh và tự đấu tranh mạnh mẽ
với chính mình để vượt lên những đòi hỏi sai lạc của thể xác, để có thể vượt lên những
dung tục của đời thường. Trương Ba đã được sống trở lại nhưng lại sống với một cuộc
đời không mấy suôn sẻ, hồn Trương Ba như cảm thấy mình càng ngày càng bị biệt lập
và cô lập hơn. Qua đó tác giả như muốn nhắn nhủ phải hoàn thiện môi trường cũng
như hoàn cảnh sống thì lúc đó con người mới có thể sống và để hoàn thiện nhân cách
cũng như bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc.
Có thể nói cuộc đối thoại của Trương Ba với người thân như càng cắt cứa thêm những
sự buồn tủi và tuyệt vọng biết bao nhiêu.
Cuộc đối thoại với người vợ thì ông lúc này đã không còn nhận ra mình nữa. Người vợ
tần tần sớm hôm mà ông vô cùng yêu thương giờ đây cũng không nhận ra ông nữa,
câu nói đầy buồn thương đó là “Ông có còn là ông nữa đâu” như đã gợi lại trong ta
biết bao nhiêu suy nghĩ và buồn thương cho ông. Và ông như bị khước từ trước người
thân của mình. Không chỉ dừng lại ở đó ngay cả đứa cháu gái ông, nó như càng yêu
quý ông nó bao nhiêu thì nó lại không thể chấp nhận được người ông mang thể xác thô
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
kệch, vụng về đã làm nát những cây sâm quý hay cả làm hỏng cánh diều mà cu Tị nhờ
Trương Ba sửa giúp. Bé Gái nó như thật giận dữ và không chấp nhận Trương Ba “Cút
đi, lão đồ tể cút đi”.
Ngay cả chị con dâu, một người rất mực sâu sắc và hiểu lẽ đời nhưng trước hoàn cảnh
thực tại phũ phàng chị như thấm và hiểu nỗi đau đó của cha mình nhưng chị cũng đã
phải cắm răng nghẹn lời mà nói thật lòng mình “”nhưng thầy ơi, con sợ lắm, bởi con
cảm thấy, đau đớn thấy…mỗi ngày thầy 1 đổi khác dần, mất mát dần, tất cả cứ như
lệch lạc, …đến nỗi có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa…”
Có thể thấy tất cả những thành viên trong gia đình Trương Ba như đã nhận ra một sự
trái lệch với một Trương Ba thanh cao trước đây và Trương Ba hiện tại. Trương Ba lúc
này như đã rơi vào trạng thái cực kỳ cô đơn và lạc long đến tột độ. Có thể thấy đỉnh
điểm xung đột xuất hiện khi mà hồn Trương Ba đã quyết định thắp hương để gọi Đế Thích
Thông qua cuộc đối thoại với Đế Thích, người đọc như đã nhận ra quan niệm về hạnh
phúc, về cái chết. Hồn Trương Ba lúc này đã dứt khoát thể hiện niềm khát khao qua lời
thoại: “không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được”; “sống nhờ vào đồ đạc,
của cải đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh
hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống thế nào thì ông chẳng cần biết!”
Những lời thoại chân thật và thể hiện sự quyết đoán của hồn Trương Ba chính là cốt
lõi tư tưởng mà Lưu Quang Vũ gửi gắm. Con người được biết đến là một thể thống
nhất, hồn và xác phải hài hòa. Con người chỉ thực sự hạnh phúc và nhận được hạnh
phúc khi con người được là chính mình. Và có thể nói sự sống của con người là rất
đáng quý nhưng để sống thực sự cho ra cuộc sống của con người mới là điều quan
trọng. Sống là không được chắp vá, và cũng không được vay mượn. Ý nghĩa đích thực
của cuộc sống chính là việc con người được sống trung thực với vạn vật và với chính bản thân mình.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Hồn Trương Ba lúc này đã thật dứt khoát xin Đế Thích cho mình được chết. Ông
không nghe theo giải pháp nhập vào hồn cu Tị, và ông cũng không thỏa hiệp với Đế
Thích rằng thế giới này không trọn vẹn. Một vị thần tiên lại có thể đi chấp nhận một
cuộc sống giả tạo nhưng một con người thì không. Qua đây ta cũng như đã thấy
Trương Ba là con người sáng suốt, giàu lòng tự trọng, ý thức sâu sắc về cuộc sống đích thực.
Lẽ ra vở kịch nên kết thúc ở chỗ khi mà hồn Trương Ba chết, anh hàng thịt chết, cu Tị
chết, nhưng Lưu Quang Vũ đã chắc chắn như không rơi vào tâm trạng hoài nghi, bi
quan bởi vì hồn Trương Ba đã thuyết phục Đế Thích để cu Tị sống lại, còn hồn
Trương Ba- là một người làm vườn nhân hậu, người đánh cờ thanh tao vẫn sống trong
ánh lửa nấu cơm, trong vườn cây, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây…
Lưu Quang Vũ dường như cũng đã gửi gắm vào sự lựa chọn của hồn Trương Ba
những trăn trở, và cũng có cả những day dứt và cả niềm tin mãnh liệt vào con người.
Bằng cái chết của mình, dường như Trương Ba đã gìn giữ được những kỉ niệm tốt lành,
đã giữ cho các thế hệ sau niềm tin vào con người, cuộc sống. Hình ảnh hai đứa trẻ như
gắn bó, yêu thương và hạt na cái Gái vùi vào đất: ” Cho cây xanh nối nhau mà lớn
khôn. Mãi mãi…” Lời dạy của ông nội chính là niềm hi vọng, niềm tin mãnh liệt của
tác giả vào “những điều không thể mất” trong mỗi con người
Qua vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt, Lưu Quang Vũ cũng như đã góp phần phê
phán một số biểu hiện tiêu cực trong lối sống lúc bấy giờ. Con người ngày càng đang
có nguy cơ chạy theo những ham muốn tầm thường, và họ như muốn thỏa mãn những
nhu cầu của bản năng, đến nỗi trở nên phàm phu, tục tử không hề tốt.
Nhưng lại có một xu hướng ngược lại đó là việc lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống linh
hồn là cái cao nhất, không chăm lo gì đến đời sống vật chất, không chịu phấn đấu vì hạnh phúc trọn vẹn
Vở kịch còn phê phán tình trạng con người sống giả dối, không dám sống là mình.
Đấy là nguy cơ đẩy con người vào chõ tha hóa do danh và lợi. Nhưng kịch của Lưu
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Quang Vũ có được sức sống lâu dài là bởi những triết lý sâu sắc thực sự có ý nghĩa đối
với muôn đời. Vở kịch cũng đã cho ta những bài học về lẽ sống, chết, về hạnh phúc.
Cuộc sống thật đáng quý biết bao nhiêu nhưng không phải sống thế nào cũng được.
Hạnh phúc chân chính của con người chính là việc được sống trọn vẹn, sống thật với
chính mình, với mọi người.
Qua vở kịch, người đọc dường như cũng cảm nhận được tài năng của Lưu Quang Vũ.
Vở kịch là sự kết hợp hoàn hảo giữa tính hiện đại và giá trị truyền thống, giữa những
sự phê phán mạnh mẽ, quyết liệt và đậm chất trữ tình đằm thắm, giữa triết lý sâu sắc
và lời văn bay bổng, lãng mạn.
Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 3
“Hồn Trương Ba da hàng thịt” là một vở kịch nổi tiếng được Lưu Quang Vũ xây dựng
dựa trên một câu chuyện dân gian về nhân vật Trương Ba giỏi chơi cờ và cái chết oan
ức của ông. Thế nhưng điểm mới của vở kịch này chính là một kết thúc hoàn toàn khác
với kết thúc truyện dân gian. Thông qua vở kịch, Lưu Quang Vũ đã gửi gắm những
suy ngẫm về nhân sinh, về hạnh phúc, đồng thời kết hợp phê phán một số tiêu cực
trong lối sống đương thời.
Dựa trên cốt truyện dân gian, vở kịch cũng xây dựng nhân vật Trương Ba là một lão
nông làm vườn hiền lành, được mọi người yêu quý và rất giỏi chơi cờ. Nam Tào vì tắc
trách trong công việc cho nên bắt chết nhầm Trương Ba. Đế Thích – một vị tiên cờ và
cũng là bạn của Trương Ba – đã giúp hồn Trương Ba nhập vào xác anh hàng thịt cũng
vừa mới chết. Trong truyện dân gian, kịch tính được xây dựng là cảnh hai bà vợ cùng
tranh chồng trên quan nha. Và sau thì vợ Trương Ba thắng kiện và đưa chồng mình về nhà.
Không dừng lại ở một kết thúc đẹp như vậy, Lưu Quang Vũ đã tiếp tục khai thác kết
thúc của tích truyện dân gian. Khi hồn Trương Ba được sống trong xác anh hàng thịt
thì cuộc sống của ông lại trở nên éo le, khập khiễng. Quá đau khổ và tuyệt vọng, cuối
cùng Trương Ba đã xin Đế Thích cho mình được chết hẳn, vì “không thể bên trong
một đằng, bên ngoài một nẻo được”. Xây dựng tình huống đầy kịch tính và cách giải
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
quyết tình huống như vậy, Lưu Quang Vũ muốn thể hiện một triết lý về lẽ sống: cuộc
sống thật đáng quý, nhưng không phải sống thế nào cũng được. Nếu sống vay mượn,
chắp vá, không có sự hòa hợp về tâm hồn và thể xác thì con người chỉ gặp những bi
kịch mà thôi. Cuộc sống chỉ thực sự hạnh phúc khi chúng ta được sống là chính mình,
được hài hòa cả về thể chất lẫn tinh thần. Đây cũng chính là nội dung tư tưởng chủ đạo
mà tác phẩm muốn hướng đến.
Để làm nổi bật tư tưởng này, Lưu Quang Vũ đã xây dựng những xung đột xung quanh
nhân vật Trương Ba để cho người đọc người xem thấy được sự khập khiễng giữa “bên
trong một đằng, bên ngoài một nẻo”. Trước hết là xung đột thể hiện qua màn đối thoại
giữa hồn và xác. Đây cũng là xung đột chính, xung đột có tính quan trọng nhất trong vở kịch.
Trương Ba trước kia vốn nhân hậu, nhưng từ khi nhập vào xác anh hàng thịt bỗng dần
đổi khác: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt, không còn mặn mà với thú vui thanh cao trí
tuệ. Điều ấy làm cho hồn Trương Ba vô cùng đau khổ và ghê tởm thân xác kềnh càng,
thô lỗ mà mình đang mang. Chính vì thế mà hồn Trương Ba muốn được sống là một
ông Trương Ba chăm chỉ hiền lành nhưng lại bị cái xác chế giễu, bị ép phải thỏa mãn
những yêu cầu phàm tục. Những lý lẽ mà hồn Trương Ba đưa ra dần đuối lý và ngày
càng nhận trở nên bất lực, chỉ biết thở dài buông ra những lời tuyệt vọng bởi hồn đang
ngày càng bị xác chi phối mạnh mẽ.
Cuộc xung đột này đã cho thấy, thể xác cũng có tiếng nói bản năng, cũng có những
nhu cầu đòi hỏi phải được đáp ứng. Chính vì thế, ý thức của con người cũng chịu một
phần sự chi phối của thể xác. Nhưng con người, cần phải biết hòa hợp, luôn phải đấu
tranh và tự đấu tranh với chính mình để vượt lên những đòi hỏi sai lệch của thể xác và
những dung tục đời thường.
Sự khập khiễng “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo” không chỉ khiến cho bản
thân Trương Ba cảm thấy khổ đau mà còn gây nỗi muộn phiền cho người thân. Những
lời đối thoại của hồn Trương Ba với những người thân trong gia đình đã cho thấy một
Trương Ba rất khác. Vợ ông cảm thấy đau khổ và buồn bã hơn cả khi ông mất. Cháu
gái của ông còn xua đuổi ông vì bàn tay to bè, chân như cái xẻng đã thô lô giẫm chết
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
mấy chồi non mà ông nội Trương Ba của nó trồng. Chị con dâu vốn là người hiểu biết
và rất mực thông cảm cho ông cũng phải thừa nhận: “có lúc chính con cũng không
nhận ra thầy nữa…”.
Có thể thấy rằng trong mắt những người thân của mình, Trương Ba đã biến thành một
con người khác. Dù ông có cố gắng thế nào thì cũng không thể trở lại hình ảnh một
ông lão làm vườn chăm chỉ, hiền lành được mọi người yêu quý. Dù Trương Ba có
sống lại nhưng trong xác anh hàng thịt, mọi người thân đều không thể cảm thấy được
đây là chồng, là cha, là ông của mình. Bi kịch ấy chính là bi kịch sống mà không được
thừa nhận. của hồn Trương Ba lúc này là bi kịch không được thừa nhận.
Bản thân mình không chấp nhận được mình và gia đình cũng không thể chấp nhận
được con người mình, hồn Trương Ba trở nên vô cùng đau khổ và tuyệt vọng. Chính vì
thế mà Trương Ba đã có một quyết định dứt khoát: “Tôi không muốn nhập vào hình
thù của ai hết. Tôi đã chết rồi, hãy để tôi chết hẳn!”. Ngay cả khi Đế Thích thuyết phục
hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị nhưng ông vẫn quả quyết: “cứ để cho tôi được chết
hẳn”. Bởi lẽ, “không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được” và sống nhờ
vào thân xác của người khác thì không còn là chính mình, như thế thì cuộc sống không
phải là sống mà chỉ là một chuỗi bi kịch mà thôi. Đây có thể nói là một tư tưởng, một
lẽ sống hết sức lớn lao. Vì ý nghĩa đích thực của cuộc sống là con người được sống với
chính mình. Mọi sự giả tạo, chắp vá đều không thể đem lại sự thoải mái và hạnh phúc.
Kết thúc vở kịch, hồn Trương Ba đã rời khỏi xác anh hàng thịt tưởng chừng như là
một cái kết không có hậu nhưng đó lại là cái kết đẹp nhất. Lưu Quang Vũ đã để một
cái kết khiến người đọc vừa thở phào vừa phải trăn trở suy nghĩ. Cu Tỵ sống lại, còn
hồn Trương Ba vẫn sống trong ánh lửa nấu cơm, trong vườn cây, trong những điều tốt
lành xung quanh mọi người. Đó chính là một cái kết viên mãn nhất, trong đó con
người cần phải sống cho ra sống, sống là đích thực chính mình.
Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” đã cho chúng ta thấy những bài học về lẽ
sống, về cái chết và về hạnh phúc của con người. Qua vở kịch, Lưu Quang Vũ cũng
thể hiện sự phê phán một số biểu hiện tiêu cực trong lối sống lúc bấy giờ. Con người
sống mà chỉ biết đến thỏa mãn những đòi hỏi tầm thường mà dần đánh mất mình.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi mà được sống là chính mình, được hòa nhập với
cộng đồng, với xã hội.
Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 4
Mac-xim Gooc-ki đã từng khẳng định : "nhà văn nào không biết đến văn học dân gian
là một nhà văn tồi". Lưu Quang Vũ đã viết lại cổ tích dựa vào một cốt truyện dân gian:
Trương Ba giỏi đánh cờ nên quen thân với Đế Thích. Nam Tào bắt chết nhầm Trương
Ba, Đế Thích cho hồn Trương Ba sống lại bằng cách nhập vào thân xác anh hàng thịt
mới chết. Hồn Trương Ba sống lại, hạnh phúc, đoàn tụ với vợ con. Nhưng kịch hiện
đại không có một kết thúc có hậu kiểu như vậy. Lưu Quang Vũ bắt đầu khai thác bi
kịch ngay từ chỗ hồn Trương Ba sống lại và tất cả được nhìn dưới góc độ khác, dưới
ánh sáng thật của bao nhiêu ưu phiền khi hồn Trương Ba ở trong xác anh hàng thịt
Lưu Quang Vũ tập trung khai thác bi kịch hồn Trương Ba không thể dung hòa với xác
hàng thịt. Hồn tượng trưng cho thế giới tinh thần cao khiết, kết tinh văn hóa của con
người. Còn xác tượng trưng cho những nhu cầu, bản năng của con người. Bi kịch xảy
ra là hồn không thể nào tìm thấy sự bình yên trong chính cái xác ấy, trong chính gia
đình mình và cả trong gia đình hàng thịt, cuối cùng đã chọn giải pháp là cái chết.
Từ một câu chuyện dân gian quen thuộc, Lưu Quang Vũ đã xây dựng được một tình
huống kịch với những xung đột quyết liệt, mới mẻ, độc đáo. Qua đó, nhà văn đã gửi
gắm triết lý sống sâu sắc về lẽ sống làm người.
Bi kịch xảy ra khi hồn Trương Ba sống lại trong xác hàng thịt. Đây là bi kịch chính, bi
kịch nội tại của nhân vật trong thể xác thô phàm đầy bản năng nhục dục của anh hàng
thịt. Hồn Trương Ba trước nay vốn nhân hậu, nay dần dần đổi khác: thích uống rượu,
thích bán thịt, không còn mặn mà với trò chơi thanh cao trí tuệ. Ý thức được điều đó,
hồn Trương Ba vô cùng đau khổ và càng đau khổ khi không giải quyết được mâu
thuẫn. Hồn Trương Ba càng cố gắng thoát khỏi sự chi phối của thân xác thô phàm thì
càng bị thân xác ép buộc.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Chính vì vậy, hồn Trương Ba mới có khát vọng mãnh liệt muốn thoát ra khỏi thân xác
mà hồn ghê tởm. Hồn càng đau khổ vì mình không còn là mình nữa. Trương Ba bây
giờ đâu còn là một người làm vườn chăm chỉ, hết lòng yêu thương vợ con mà biến
thành một người thô lỗ vụng về. Trong cuộc đối thoại với xác hàng thịt, ta thấy hồn
Trương Ba bị đẩy vào thế yếu, đuối lí còn xác hàng thịt ngày càng thắng thế bởi xác có
sức mạnh riêng của nó. Xác đã đưa ra những dẫn chứng cụ thể để thấy sự chi phối của
mình. Đó là cảm giác xao xuyến trước món ăn: tiết canh, cổ hũ…, đó là cảm giác: "tay
chân run rẩy, hơi thở nóng rực" khi đứng bên cạnh người vợ hàng thịt…Đó là cái lần
ông tát thằng con ông "tóe máu mồm máu mũi". Những dẫn chứng đó là sự thật khiến
hồn Trương Ba cảm thấy xấu hổ, ti tiện, xác còn chế nhạo với cái lí lẽ mà hồn Trương
Ba chỉ đưa ra để ngụy biện: "ta vẫn có một đời sống riêng, nguyên vẹn, trong sạch,
thẳng thắn". Xác đồ tể nhận thấy những lí lẽ của hồn Trương Ba ngày càng đuối dần
nên đã ép hồn thỏa hiệp với mình. Lí lẽ mà xác đưa ra là cả 2 đã hòa làm một, không
thể tách rời. Hồn cứ thỏa mãn nhu cầu của xác rồi làm điều xấu lại đổ cho xác.
Có thể thấy trong cuộc đối thoại này xác thắng thế nên rất hả hê. Khi thì mỉa mai, khi
thì châm chọc. Còn hồn thì vô cùng đau khổ, xấu hổ vì những điều xác nói ra mà mình
thì không muốn thừa nhận. Quả thực hồn đã bị xác chi phối. Xung đột kịch chưa được
giải quyết, chưa dừng lại. Tuy nhiên qua cuộc đối thoại giữa hồn và xác, người đọc
nhận ra những hàm ý sâu xa Lưu Quang Vũ muốn gửi gắm trong đó. Thể xác là tiếng
nói bản năng của con người, trong con người có phần tự nhiên và phần xã hội. Con
người tự nhiên cũng có tiếng nói riêng, nhu cầu riêng, bản thân nhu cầu đó không xấu,
con người cũng phải đáp ứng được những nhu cầu tự nhiên đó. Thể xác có những tác
động ghê gớm đối với tâm hồn. Vì vậy, con người luôn luôn phải đấu tranh và tự đấu
tranh với chính mình để vượt lên những đòi hỏi sai lạc của thể xác, để vượt lên những
dung tục của đời thường. Ở đây, ta thấy được hồn Trương Ba đã được sống lại nhưng
lại sống với một cuộc sống hổ thẹn, bị dung tục, hủy hoại. Qua đây, Lưu Quang Vũ
muốn đề cập tới vấn đề phải hoàn thiện môi trường, hoàn cảnh sống của con người.
Trong môi trường, hoàn cảnh tốt, con người mới có thể hoàn thiện nhân cách, bảo vệ
những giá trị văn hóa.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Nỗi đau khổ tuyệt vọng của hồn Trương Ba càng được đẩy lên khi đối thoại với những
người thân trong gia đình
Trong cuộc đối thoại với người vợ hiền của mình, ông đã nhận ra trong hình hài của
anh hàng thịt, tính tình ông cũng đã thay đổi. Người vợ mà ông rất mực yêu thương đã
đòi ra đi và đau khổ, buồn bã còn hơn cả khi ông mất. Bà cũng đã dám nói ra sự thay
đổi nơi ông: "Ông đâu còn là ông, đâu còn là ông Trương Ba làm vườn ngày xưa". Lời
nói của người vợ một lần nữa khẳng định sự tha hóa, thay đổi ở hồn Trương Ba và sự
phủ nhận đó đồng nghĩa với sự khước từ
Cái Gái-cháu ông cũng một mực không chấp nhận hồn Trương Ba là ông nội. Nó
không chấp nhận cái con người có bàn tay giết lợn, chân to bè bè như cái xẻng, hành
động vụng về, thô lỗ, giẫm nát cả cây sâm quý mới ươm. Nỗi giận dữ của cái Gái đã
biến thành sự xua đuổi quyết liệt, một sự phủ nhận tuyệt đối: "Cút đi, lão đồ tể cút đi!"
Người con dâu vốn được miêu tả là một người sâu sắc, chín chắn, hiểu điều hơn lẽ
thiệt, chị rất cảm thông với nỗi đau của bố chồng: "Bởi con biết giờ thầy khổ hơn xưa
nhiều lắm". Nhưng trước tình cảnh gia đình sắp tan hoang cả , chị cũng đành phải nói
ra sự thật: "nhưng thầy ơi, con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau đớn thấy…mỗi ngày thầy
một đổi khác dần, mất mát dần, tất cả cứ như lệch lạc, nhòa mờ dần đi, đến nỗi có lúc
chính con cũng không nhận ra thầy nữa…"
Như vậy tất cả những người thân yêu trong gia đình đều nhận ra nghịch cảnh trớ trêu,
nhận ra sự thay đổi ở Trương Ba. Dù rất thương Trương Ba nhưng họ vẫn phải nói ra
thành lời bởi họ nhận ra một điều: cái ngày họ chôn xác Trương Ba xuống đất, họ cũng
không đau khổ như bây giờ. Bi kịch của hồn Trương Ba lúc này là bi kịch không được
thừa nhận. Hồn Trương Ba xa lạ trên cõi đời, xa lạ ngay giữa gia đình của mình.
Bi kịch gia đình là nút nhấn cuối cùng trong chuỗi xung đột kịch. Gia đình đối với
người phương Đông rất quan trọng, nó là căn cốt để phục sinh nhân tính. Mất gia đình
là mất mát lớn lao nhất của hồn Trương Ba, ý nghĩa sống của hồn Trương Ba không
còn nữa. Đỉnh điểm xung đột xuất hiện khi hồn Trương Ba quyết định thắp hương để gọi Đế Thích.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Trước khi vào cuộc đối thoại với Đế Thích, Lưu Quang Vũ để cho hồn Trương Ba độc
thoại, thể hiện nỗi đau đỉnh điểm tột cùng: "Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác
không phải của ta ạ, mày đã tìm được đủ mọi cách để lấn át ta…Nhưng lẽ nào ta lại
chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình? " Từ lời độc thoại này dẫn đến
quyết định Trương Ba lập cập thắp hương gọi Đế Thích
Qua cuộc đối thoại với Đế Thích, người đọc nhận ra quan niệm về hạnh phúc, về cái
chết. Hồn Trương Ba đã dứt khoát thể hiện niềm khát khao qua lời thoại: "không thể
bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được"; "sống nhờ vào đồ đạc, của cải đã là
chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông
chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống thế nào thì ông chẳng cần biết!"
Những lời thoại của hồn Trương Ba chính là cốt lõi tư tưởng mà Lưu Quang Vũ gửi
gắm. Con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. Con người chỉ thực sự
hạnh phúc khi con người được là chính mình. Và sự sống của con người là đáng quý
nhưng sống thực sự cho ra cuộc sống của con người mới là điều quan trọng. Sống
không được chắp vá, không được vay mượn. Ý nghĩa đích thực của cuộc sống là con
người được sống trung thực với vạn vật và với chính bản thân mình.
Hồn Trương Ba dứt khoát xin Đế Thích cho mình được chết. Ông không nghe theo
giải pháp nhập vào hồn cu Tị , cũng không thỏa hiệp với Đế Thích rằng thế giới này
không trọn vẹn. một vị thần tiên lại đi chấp nhận một cuộc sống giả tạo nhưng một con
người thì không. Qua đây ta thấy Trương Ba là con người sáng suốt, giàu lòng tự
trọng, ý thức sâu sắc về cuộc sống đích thực.
Lẽ ra vở kịch nên kết thúc ở chỗ hồn Trương Ba chết, anh hàng thịt chết, cu Tị chết,
nhưng Lưu Quang Vũ đã không rơi vào tâm trạng hoài nghi, bi quan bởi vì hồn
Trương Ba đã thuyết phục Đế Thích để cu Tị sống lại, còn hồn Trương Ba-người làm
vườn nhân hậu, người đánh cờ thanh tao vẫn sống trong ánh lửa nấu cơm, trong vườn
cây, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây…
Lưu Quang Vũ đã gửi gắm vào sự lựa chọn của hồn Trương Ba những trăn trở, day dứt
và cả niềm tin mãnh liệt vào con người. Bằng cái chết của mình, Trương Ba đã gìn giữ
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
được những kỉ niệm tốt lành, đã giữ cho các thế hệ sau niềm tin vào con người, cuộc
sống. Hình ảnh 2 đứa trẻ gắn bó, yêu thương và hạt na cái Gái vùi vào đất: " Cho cây
xanh nối nhau mà lớn khôn. Mãi mãi…" Lời dạy của ông nội chính là niềm hi vọng,
niềm tin mãnh liệt của tác giả vào "những điều không thể mất" trong mỗi con người
Qua vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt, Lưu Quang Vũ góp phần phê phán một số
biểu hiện tiêu cực trong lối sống lúc bấy giờ. Con người đang có nguy cơ chạy theo
những ham muốn tầm thường, muốn thỏa mãn những nhu cầu của bản năng, đến nỗi
trở nên phàm phu, tục tử như nhà thơ Chế Lan Viên đã viết:
"Muốn nuôi sống thân xác
Đem làm thịt linh hồn"
Nhưng lại có một xu hướng ngược lại, lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống linh hồn là cái
cao nhất, không chăm lo gì đến đời sống vật chất, không chịu phấn đấu vì hạnh phúc trọn vẹn
Vở kịch còn phê phán tình trạng con người sống giả dối, không dám sống là mình.
Đấy là nguy cơ đẩy con người vào chõ tha hóa do danh và lợi. Nhưng kịch của Lưu
Quang Vũ có được sức sống lâu dài là bởi những triết lý sâu sắc, có ý nghĩa đối với
muôn đời. Vở kịch cho ta những bài học về lẽ sống, chết, về hạnh phúc. Cuộc sống
thật đáng quý nhưng không phải sống thế nào cũng được. Hạnh phúc chân chính của
con người là được sống trọn vẹn, sống thật với chính mình, với mọi người.
Qua vở kịch, người đọc cũng cảm nhận được tài năng của Lưu Quang Vũ. Vở kịch là
sự kết hợp giữa tính hiện đại và giá trị truyền thống, giữa sự phê phán mạnh mẽ, quyết
liệt và chất trữ tình đằm thắm, giữa triết lý sâu sắc và lời văn bay bổng, lãng mạn.
Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 5
“Hồn Trương Ba da hàng thịt” là một vở kịch nổi tiếng của tác giả Lưu Quang Vũ
được dựng theo cốt truyện tưởng tượng trong dân gian Việt Nam. Tuy nhiên, nếu như
trong câu chuyện gốc “Hồn Trương Ba da hàng thịt” chỉ dừng lại ở việc tranh giành
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
giữa hai người vợ khi ai cũng cho đó là chồng mình, rồi cả hai bà vợ Trương Ba và
anh hàng thịt kéo nhau ra tòa, sau đó tòa xử cho vợ Trương Ba thắng kiện.
Câu chuyện chỉ có ý nghĩa giải trí vui vẻ đơn giản, gây ra những tiếng cười hài hước
cho người đọc. Thì trong vở kịch của Lưu Quang Vũ ông đã đưa câu chuyện sang một
tầm cao mới thể hiện những triết lý sống sâu sắc.
Đó chính là mâu thuẫn giữa tâm hồn và thể xác con người. Nhu cầu xác thịt, khiến cho
bản chất tâm hồn của con người có lúc phải thay đổi để thỏa mãn nhu cầu đó.
Việc vay mượn thể xác người khác để sống là một việc làm đem lại nhiều hậu quả
đáng tiếc là một vở kịch nổi tiếng được Lưu Quang Vũ xây dựng dựa trên một câu
chuyện dân gian về nhân vật Trương Ba giỏi chơi cờ và cái chết oan ức của ông.
Sau khi xem xong vở kịch khán giả không chỉ cảm nhận được những tiếng cười mà
còn có những suy nghĩ trăn trở về nhân sinh, hạnh phúc.
Hồn Trương Ba da hàng thịt kể về một ông lão Trương Ba trên 60 tuổi rất mê đánh cờ
tướng, và nổi tiếng là vua cờ trong làng với những nước cờ vô cùng bí hiểm, khó gỡ.
Không có ai là địch thủ của ông trong lĩnh vực này, nhưng một hôm Đế Thích đi qua
ngôi làng Trương Ba ở thấy Trương Ba mê cờ tướng nên đã chơi cùng nhau.
Đế Thích là người tiên giới nên ông có thể giải được những nước cờ của Trương Ba
nên hai người kết giao bằng hữu thân thiết với nhau.
Do sự tắc trách sơ xuất của Nam Tào nên Trương Ba chẳng may bị chết oan. Sau khi
gia đình Trương Ba làm lễ chôn cất ông xong, Đế Thích xuống chơi cờ không tìm thấy
Trương Ba, biết Trương Ba chết oan nên Đế Thích tìm cách mượn xác hoàn hồn. Đúng
lúc đó, trong làng có anh hàng thịt vừa mới chết xong xác chưa kịp đem chôn cất.
Đế Thích liền làm phép cho hồn Trương Ba nhập vào đó rồi anh hàng thịt mở mắt, từ
trong quan tài bước ra khiến vợ con kinh thiên động địa, sau đó cũng vui mừng khôn xiết.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Nhưng anh hàng thịt nhất định nhận mình là Trương Ba rồi chạy về nhà mình tìm vợ.
Vợ Trương Ba lúc đầu cũng không tin, nhưng thấy anh hàng thịt cư xử ăn nói, đặc biệt
là tài cờ tướng giống hệt chồng mình khi còn sống nên đã tin dần. Cuộc mâu thuẫn
tranh chấp chồng xảy ra giữa hai bà vợ.
Hai người kéo nhau ra tòa, cuối cùng thì quan tòa xử cho vợ Trương Ba thắng kiện,
Trương Ba được về nhà ở với vợ con mình.
Trương Ba về nhà sống với người thân nhưng mọi vấn đề nảy sinh từ đây. Từ một ông
lão nông dân làm vườn nho nhã, Trương Ba dần dần trở thành người phàm phu tục tử dần đi.
Xưa kia ông không ăn tiết canh, rượu thịt chó nhưng sống trong thân xác anh hàng thịt
to cao vạm vỡ, Trương Ba có lúc lại thèm rượu thịt, rồi cơ thể béo tốt kia khiến ông ăn
khỏe hơn, bàn tay bàn chân vụng về, với những ngón tay to múp míp.
Giọng nói của Trương Ba trước kia từ tốn khiến ai cũng phải kính nể thì nay nó to
oang oang, ồm ồm khiến người khác giật mình ghê sợ. Đã thế anh hàng thịt rất nóng
tính thường xuyên đánh vợ, hồn Trương Ba ở trong thân xác anh cũng có lúc không
làm chủ được cơn giận dữ của mình.
Cuộc sống của Trương Ba khi ở trong thân xác anh hàng thịt trở nên éo le, thân xác có
nhu cầu riêng của nó mà lý trí tâm hồn không thể nào kìm chế được. Trương Ba vô
cùng đau khổ, khi mà cô con dâu người vốn rất nể trọng bố chồng, người hiểu cho
hoàn cảnh éo le của ông nhất cũng có lúc phải thốt lên rằng “Đến con có lúc cũng
không nhận ra được thầy nữa”.
Cháu gái của ông cũng không nhận ra ông, xưa kia hai ông cháu quấn quýt với nhau
suốt ngày. Nó tôn trọng yêu mến ông là thế, thì nay hễ thấy ông nội lại gần thì nó tránh
ra xa. Nó nhất quyết không nhận ông là ông nội của nó.
Quá đau đớn tuyệt vọng, Trương Ba hẹn Đế Thích gặp mặt nói chuyện rồi ông xin cho
mình được chết hắn. Cuộc sống vay mượn thân xác, hồn một nẻo, xác một nơi khiến
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
cho Trương Ba vô cùng tuyệt vọng, những mâu thuẫn trong gia đình ông cũng xuất
phát từ đây khiến ông vô cùng đau đớn.
Trong vở kịch của mình Lưu Quang Vũ đã xây dựng chi tiết hồn Trương Ba nói
chuyện cùng thân xác anh hàng thịt. Cuộc nói chuyện vô cùng sâu sắc thâm thúy thể
hiện sự đau khổ của tâm hồn Trương Ba khi không thể điều khiển được thể xác “Bên
trong một đằng, bên ngoài một nẻo”
Trương Ba cảm thấy ghê tởm thân xác của mình, chính thân xác to kềnh càng đó đã
làm nảy sinh những ham muốn khác thường, làm đảo lộn cuộc sống thanh tao, nho nhã
trước kia của Trương Ba.
Cuộc sống xung đột này cho thấy thể xác là những tiếng nói bản năng, cũng có những
nhu cầu đòi hỏi của thể xác.Sau khi đấu tranh với chính mình.
Trương Ba xin được chết hẳn, Đế Thích bảo Trương Ba hãy nhập vào xác cu Tị vừa
mới chết, làm một đứa trẻ con sẽ thanh thản, và dễ sống hơn. Nhưng Trương Ba không
đồng ý, ông chỉ xin Đế Thích một ân huệ cuối cùng là hãy cho cu Tị sống lại, bởi nhà
cu Tị chỉ duy nhất nó là con trai nối dõi tông đường.
Khi vở kịch khép lại hồn Trương Ba thoát khỏi xác anh hàng thịt, cụ Tị sống lại, còn
hồn Trương Ba thì sống trong những ánh lửa, trong vườn cây trong nhà, trong những
suy nghĩ tốt đẹp của mọi người nghĩ về mình. Đó chính là một kết thúc tốt nhất có lợi
nhất cho tất cả các nhân vật.
Vở kịch “Hồn Trương Ba da hàng thịt” cho chúng ta một bài học sâu sắc về cái chết và
sự sống, người ta chết nhưng vẫn sống trong suy nghĩ của mọi người còn hơn là sống
mà nhưng chết, khi không ai yêu quý không ai nhận ra mình.
Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 6
Lưu Quang Vũ đến với thể loại kịch nói và thực sự tìm thấy sở trường của mình sau
khi đã tham gia sáng tác ở nhiều mảng cả thơ, truyện ngắn mà vẫn chưa để lại nhiều
dấu ấn trên văn đàn Việt Nam. Với cái nhìn thấu đáo, mới mẻ và thực tế của một
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
người lính từng trải qua chiến trường và đi qua những năm tháng đất nước đang
chuyển mình đổi mới với nền kinh tế bao cấp lạc hậu, nhiều khó Lưu Quang Vũ đã
cho ra đời đến gần 50 vở kịch lớn nhỏ, phản ánh nhiều khía cạnh của xã hội lúc bấy
giờ. Kịch của ông thời điểm đó rất được người dân ưa chuộng bởi lối viết rất tinh tế,
rất đời, lại đậm tính triết lý nhân văn sâu sắc. Trong đó nổi tiếng nhất phải kể đến vở
Hồn Trương Ba da hàng thịt được tác giả dựng lại từ một câu chuyện dân gian cùng
tên, nói về bi kịch của một người là Trương Ba chết oan vì sự tắc trách của các quan
trên thiên đình, cuối cùng được cho sống lại dưới xác của anh hàng thịt. Sự sống lại kỳ
dị ấy của Trương Ba đã khiến cuộc sống của hai gia đình đảo lộn, đồng thời gây nên
đau khổ cho chính bản thân ông, vì sống mà trong ngoài bất nhất, không thể sống theo
ý mình. Việc biến một câu chuyện dân gian thành một vở bi kịch đã mang đến cho
người đọc nhiều triết lý sống sâu sắc, thông qua suy nghĩ, lời thoại của hồn Trương Ba.
Trương Ba vốn là một người làm vườn khéo léo, chăm chỉ, giỏi đánh cờ, lại hiền lành,
có lối sống thanh cao, trong sạch nên được mọi người yêu mến kính trọng. Bi kịch bắt
đầu khi Nam Tào cai quản sổ sinh tử trên thiên đình vì vội đi dự tiệc mà gạch nhầm
tên của Trương Ba, khiến ông chết bất ngờ và đầy oan ức. Chuyện ông chết đến tận
gần một tháng sau thì Đế Thích vốn là tiên, đồng thời là bạn cờ tri kỷ của ông, mới
biết chuyện. Vì thương cho Trương Ba chết oan uổng, lại tiếc vì mất đi một tay đấu cờ
giỏi, thế nên Trương Ba đã khuyên Nam Tào, Bắc Đẩu nên "sửa sai" bằng cách cho
hồn Trương Ba được sống lại vào xác anh hàng thịt vừa mới chết hôm qua, bởi lẽ xác
của Trương Ba đã bị mục rữa, không thể chứa hồn được nữa. Câu chuyện sống lại kỳ
dị của Trương Ba đã đem đến cho cả hai gia đình một phen rối bời, nhưng vì Trương
Ba trong xác hàng thịt đã chứng minh được mình là Trương Ba nên quay trở về nhà
mình và bắt đầu cuộc sống với thân xác mới. Những tưởng mọi chuyện sẽ êm đẹp,
nhưng hàng loạt bi kịch đã xảy đến, khiến Trương Ba vô cùng đau khổ. Nếu như theo
cốt truyện dân gian cũ, thì sau khi Trương Ba về nhà với thân xác mới thì ông tiếp tục
an hưởng cuộc sống với vợ con mình, mang đến một triết lý rất đơn giản: Đề cao sự
quan trọng, tuyệt đối của phần hồn, đem tách rời giữa linh hồn và thể xác làm hai khía
cạnh, trong khi hồn nắm giữ mọi tư tưởng, quyết định, còn xác chỉ đơn giản là cái xác,
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
không có hồn thì xác chỉ là một cái túi thịt không hơn không kém, không có suy nghĩ,
tư tưởng. Tuy nhiên đến với ngòi bút của Lưu Quang Vũ, mối quan hệ giữa hồn và xác
được nhìn nhận một cách sâu sắc và đậm tính triết lý. Tác giả vẫn đi vào khẳng định
vai trò cao hơn của linh hồn, thông qua các sự kiện Trương Ba nhớ ký ức của mình,
cũng như tình cảm dành cho gia đình và dẫn theo xác anh hàng thịt về nhà sinh sống,
cùng với việc các thành viên trong gia đình qua những cử chỉ, thói quen và ký ức
chính xác của Trương Ba cũng nhanh chóng chấp nhận Trương Ba dưới xác anh hàng
thịt, mặc dù điều đó là rất khó khăn. Tuy nhiên Lưu Quang Vũ không chỉ đơn giản là
khẳng định vai trò của linh hồn so với thể xác, mà còn đưa ra mối quan hệ mật thiết
gắn bó hữu cơ giữa phần xác và phần hồn. Linh hồn Trương Ba sau một thời gian sống
trong xác anh hàng thịt thì dần nhận ra sự thay đổi của bản thân, mà chúng ta gọi đó là
sự tha hóa. Ông bắt đầu thích uống rượu, ăn tiết canh, thích ăn ngon, nước cờ đi cũng
khác xưa, thậm chí ông còn ham bán thịt lợn hơn cả chơi cờ. Trước sự thay đổi đến
mức bị người hàng xóm phê bình rằng ông đổi tính, đổi nết Trương Ba đã rất đau khổ,
ông cảm thấy căm ghét và ghê tởm cái thể xác âm u, đui mù này ghê gớm, ông ước
mình có thể thoát khỏi nó dù một chút thôi. Như vậy ta có thể nhận thấy rằng bản thân
Trương Ba bắt đầu chán ghét cuộc sống hồn một đằng, xác một nẻo và ông bắt đầu
nhận thức được sự không thích hợp của cả hai, thế nên ông mới cảm thấy ngột ngạt và
muốn thoát khỏi nó để dễ thở hơn. Sự không hòa hợp giữa hồn và xác càng được làm
rõ thông qua cuộc tranh luận giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt. Hồn Trương Ba
luôn tự tin vì mình có một tâm hồn trong sạch, thanh cao, khác hẳn với cái xác tầm
thường chỉ toàn những ham muốn phàm tục. Thế nhưng những tưởng hồn sẽ thắng thế,
nhưng cái xác với giọng điệu mỉa mai, lý lẽ sắc bén đã liên tục phản biện lại, nó chỉ ra
bản thân hồn Trương Ba đã thay đổi ra sao, thích ăn ngon, thích uống rượu, hơn thế
nữa còn chút nữa thì không kiềm lòng được trước người vợ trẻ trung của anh hàng thịt
trong một đêm nọ, chỉ ra việc ông đã tát thằng con trai đến hộc cả máu mồm việc mà
trước đây ông chẳng bao giờ làm thế,... Những biểu hiện tha hóa ấy đã giáng một cái
tát thật mạnh vào hồn Trương Ba khiến ông thấy xấu hổ vô cùng vì sự đổ đốn kỳ lạ
của bản thân. Thế nhưng Trương Ba vẫn không chấp nhận sự thật rằng bản thân đã
thay đổi, ông cố chấp cho rằng chính những cái ham muốn tầm thường, nhục dục của
cái xác "âm u, đui mù" đã làm vấy bẩn linh hồn ông, khiến ông thay đổi mặc dù bản
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
thân ông không muốn. Nhưng xác lập tức vạch trần sự hoang mang của hồn bằng việc
chỉ trích ông là kẻ ưa sĩ diện, hay tự ái, mỗi khi tham gia vào việc gì xấu xa thì lại
muốn đẩy hết trách nhiệm cho cái xác, để bản thân mình được thanh thản và tâm hồn
vẫn luôn cao khiết, thánh thiện. Như thế có thể thấy tuy phần hồn Trương Ba vẫn luôn
muốn điều khiển sự ham muốn cái xác, tuy nhiên vì sự không phù hợp về bản chất thế
nên ngược lại ông bị cái xác người hàng thịt chi phối lại, và thường làm ra những
chuyện khác xa với bản tính trong vô thức, đến khi nhận ra thì lại hối hận không kịp.
Từ đó ta rút ra một triết lý rằng giữa phần hồn và phần xác phải có một sự thống nhất
hữu cơ chặt chẽ, xác nắm giữ vai trò nhận thức lý tính, là cơ sở để chứa đựng linh hồn,
đồng thời cho linh hồn nhận thức cảm tính, xây dựng nên vẻ đẹp của tâm hồn, cả hai
phải phối hợp chặt chẽ ăn ý với nhau, thì mới có thể trở thành một con người toàn vẹn
và sống đúng với bản thân mình được. Bản thân xác thịt cũng có những như cầu nhất
định, được ăn uống chăm sóc, mà các nhu cầu sinh lý khác cần được thỏa mãn, nhưng
phần hồn phải khống chế và điều khiển được những nhu cầu ấy sao cho hợp lý, chứ
không thể bị xác thịt điều khiển. Bởi vì là một thực thể thống nhất, trong đó linh hồn là
nắm giữ vai trò trọng yếu hình thành nên nhân cách, tư tưởng, chính vì vậy nó phải
chịu hoàn toàn trách nhiệm với những gì xác thịt đã tạo nên, chứ không thể giống như
hồn Trương Ba, rõ ràng đã "dung túng" cho thể xác, rồi cuối cùng lại đổ hết tội lỗi cho
nó để bảo vệ sĩ diện của mình. Có thể thấy rằng cuộc tranh luận gay gắt giữa hồn và
xác chính là cuộc đấu tranh liên tục trong mỗi cá nhân, là sự đấu tranh tư tưởng giữa
linh hồn và thể xác trong cuộc sống để hoàn thiện nhân cách đạo đức, và rèn luyện
được khả năng làm chủ bản thân, giữ cho phần "người" ưu thế hơn phần "con" của
chính chúng ta trong xã hội.
Triết lý thứ hai nữa của tác phẩm nằm ở việc hồn Trương Ba quyết định trả lại xác cho
anh hàng thịt, còn mình thì chấp nhận chết đi thật sự. Hồn Trương Ba đã khẳng định
với Đế Thích "Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn
được là tôi toàn vẹn". Nhân vật này đã nhận ra sự chắp vá kệch cỡm kỳ dị này là vô
cùng vô lý, nó đã khiến cho ông và cả những người xung quanh ông phải chịu đau khổ,
giày vò, thà rằng ông thật sự chết hẳn thì có lẽ giờ đây gia đình ông đã yên ổn trở lại,
và mọi người vẫn nhớ về ông với tấm lòng thương yêu, kính trọng chứ không phải là
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
sự lạ lẫm, ghê sợ, và xa lánh như ngày hôm nay. Thế nên ông quyết trả lại xác cho anh
hàng thịt, để bảo vệ cho phần hồn của mình được những giá trị cao khiết, trong sáng
chứ không phải sự đổ đốn vì sự chi phối của xác thịt. Đó chính là một lựa chọn đúng
đắn, sáng suốt và đầy đạo đức, người ta không thể vì ham sống mà làm hại những
người xung quanh mình phải khổ sở được. Hơn thế nữa người ta cũng không thể sống
mà hồn một đằng xác một nẻo, không thống nhất biện chứng với nhau được, điều ấy
được chỉ ra trong vở kịch, người ta đã nhìn nhận rất rõ sự sai lệch giữa linh hồn và thể
xác, khiến nó trở thành một sự chắp vá kệch cỡm vô cùng. Linh hồn Trương Ba thích
làm vườn, lại chăm chỉ, khéo léo và rất yêu cây, khi sống trong xác hàng thịt ông vẫn
giữ thói quen ấy, thế nhưng sự thô lỗ, vụng về của cái xác đã làm gãy tiệt cái chồi non,
bàn chân to như cái xẻng đã xéo nát hết cả mấy cây sâm quý, rồi đôi tay giết heo đã
làm hỏng luôn cả cái diều mà cu Tị hằng yêu quý,... Sự không thống nhất, đã khiến
cho mọi việc trở nên bung bét cả ra, bởi những công việc khéo léo, tỉ mẩn ấy không
dành cho người vai u thịt bắp quen việc giết mổ, mà là để dành cho người có đôi bàn
tay cẩn thận, gầy guộc giống như cái xác cũ của Trương Ba thì mới phù hợp. Cuối
cùng người đọc rút ra một chân lý rằng người ta chỉ có thể sống một cách toàn vẹn và
chân thực khi có sự thống nhất ăn ý giữa hồn và xác, chứ không phải kiểu chắp vá hồn
một đằng xác lại một nẻo được.
Một chi tiết khác cũng đậm tính triết lý trong truyện ấy là việc Đế Thích gợi ý cho hồn
Trương Ba ngụ vào xác của cu Tị, nhưng Trương Ba từ chối. Đó lại cũng là một thử
thách lớn đối với hồn Trương Ba, bởi Đế Thích cho rằng ông không thích cái xác thô
lỗ của anh hàng thịt, có lẽ ông sẽ thích xác của cu Tị hơn. Thế nhưng Trương Ba đã từ
chối, ông chấp nhận cái chết, chứ không giẫm vào vết xe đổ ấy lần nữa bởi bi kịch
không thể tiếp tục tái diễn bằng một bi kịch tương tự nữa. Từ đó ta hiểu ra rằng trong
cuộc chiến đấu gay gắt giữa phần hồn (phần người) - tượng trưng cho sự cao khiết,
thanh sạch và phần xác (phần con) - tượng trưng cho những khao khát, nhục dục tầm
thường, thì phần người, phần nhân cách cuối cùng cũng chiến thắng, thoát khỏi sự
quyến rũ của việc được tiếp tục sống, được tận hưởng. Đó là minh chứng rõ nét nhất
cho sự cao thượng, vẻ đẹp của đạo đức và khát khao hoàn thiện nhân cách từ bao đời
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
nay của con người. Có lẽ câu "chết vinh còn hơn sống nhục" nó lại khá đúng trong trường hợp này.
Đọc hết vở kịch của Lưu Quang Vũ ta phát hiện ra rằng ngoài cốt truyện đầy bi kịch
và những triết lý chủ đề của tác phẩm , thì bản thân tác giả thông qua lời nhân vật cũng
thường xuyên đưa vào những lời thoại mang tính chất triết lý nhân văn sâu sắc, khiến
người đọc không chỉ nhìn nhận những nội dung chính như việc sống toàn vẹn thống
nhất giữa thể xác và tâm hồn hay việc đấu tranh để hoàn thiện nhân cách cao thượng
của con người, mà còn học thêm được nhiều điều khác. Khiến độc giả được mở rộng
được tầm nhìn của mình với cuộc sống ví như trích lời Trương Ba: "Có những cái sai
không thể sửa được. Chắp vá gượng ép chỉ càng làm sai thêm", nhằm khuyên nhủ con
người không nên vì lòng ích kỷ của cá nhân mà gượng ép sửa chữa để rồi cuối cùng
mọi chuyện càng trở nên không thể cứu vãn được, đồng thời lại còn khiến những
người khác phải chịu tổn thương. Như bản thân Nam Tào thì vì tắc trách lại muốn
bưng bít tội trạng của mình, còn Đế Thích thì cứ tiếc mãi một người bạn chơi cờ hay,
thành thử đã gây nên cho Trương Ba và những người bên cạnh ông ta một loạt các bi
kịch. Hoặc khi Trương Ba nói với Đế Thích "ông phải tồn tại lấy chứ", lúc nhân vật
này bảo rằng Trương Ba là lẽ sống của mình. Điều đó đã ngầm nhắc nhở mỗi chúng ta
rằng bản thân sống không phải là dựa dẫm vào người khác, mà phải có mục tiêu lý
tưởng riêng cho bản thân mình, chứ không thể cứ mãi bám theo cái bóng của người
khác để tìm kiếm giá trị của bản thân được (bởi Đế Thích đánh cờ với Trương Ba thì luôn thắng).
Hồn Trương Ba da hàng thịt là một vở kịch hay mang đậm giá trị nhân văn và các triết
lý nhân sinh sâu sắc, khuyên nhủ con người ta phải biết đấu tranh để hoàn thiện nhân
cách của mình, phải sống được là chính mình, không thể sống mà trong ngoài bất nhất
rồi cuối cùng phải chịu đau khổ, bi kịch. Bên cạnh đó cũng giáo dục con người không
thể vì lòng ích kỷ riêng mà làm những chuyện ảnh hưởng đến người khác. Dẫu kết
thúc câu chuyện là bi kịch thế nhưng đó lại là cái kết hợp lý nhất, làm thỏa mãn độc giả hiện đại.
Triết lý sống trong Hồn Trương Ba da hàng thịt - Mẫu 7
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Vở kịch “Hồn Trương Ba da hàng thịt” là một tác phẩm kinh điển nổi tiếng của tác giả
Lưu Quang Vũ được xây dựng trên câu chuyện truyền miệng trong dân gian về một
nhân vật có học nho nhã có tài chơi cờ nhưng bị chết một cách oan ức.
Trong vở kịch của Lưu Quang Vũ có kết thúc khác với lại câu chuyện dân gian. Nếu
như triết lý sống của câu chuyện gốc trong dân gian chỉ đơn giản nói về sự quan trọng
của linh con người. Thi trong vở kịch của tác giả Lưu Quang Vũ triết lý sống của ông
thể hiện sự hòa hợp giữa tâm hồn và thể xác chúng có mối quan hệ tương tác với nhau.
Cũng như những nhu cầu tự nhiên và nhân cách. Con người ta có thể cố gắng hoàn
thiện mình để có thể sống tốt hơn.
Nội dung của vở kịch nói lên nhân vật Trương Ba một lão nông hiền lành, được mọi
người xung quanh yêu quý và có tài chơi cờ giỏi nổi tiếng. Nam Tào một người phụ
trách công việc “Sổ đen” ông này nắm sinh tử trong tay. Nếu ông ta chấm ai người ấy
sẽ hết thời gian sống tại trần gian. Do tắc trách nên Nam Tào đã chấm nhầm Trương
Ba khiến ông phải chết oan, Đế Thích một nhân vật thích chơi cờ vốn là bạn của
Trương Ba giúp cho Trương Ba lấy xác hoàn hồn bằng cách lấy hồn của Trương Ba
nhập vào xác anh hàng thịt vừa mới chết chưa kịp đem đi chôn. Từ nay câu chuyện bắt
đầu những bi kịch tình huống gây cấn, thu hút người xem.
Cốt truyện trong dân gian thì bi kịch chỉ xảy ra khi hai bà vợ là vợ Trương Ba và vợ
của anh hàng thịt xảy ra tranh chấp về người chồng của mình ai cũng cho rằng đây là
chồng mình. Sau cùng tòa xử cho vợ Trương Ba thắng kiện đưa được chồng về nhà chung sống.
Tuy nhiên, trong vở kịch của tác giả Lưu Quang Vũ không chỉ dừng lại như vậy tác
giả khai thác sâu hơn đi vào tính cách nhân vật. Khi hồn Trương Ba được sống trong
cơ thể anh hàng bán thịt cuộc sống của ông thật sự rất bi đát, éo le vô cùng. Bởi những
nhu cầu thể xác đòi hỏi, nhưng nếp sống trần tục khiến cho linh hồn của Trương Ba vô
cùng đau khổ, bởi Trương Ba vốn là người nho nhã, được mọi người yêu quý thì nay
ông trở thành kẻ phàm phu tục tử…
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Nên ông đã gặp Đế Thích xin cho mình chết thật, không cần phải hoàn hồn. Tác giả
muốn gửi gắm tới người xem một triết lý sống cao đẹp, của con người có tâm hồn
thanh cao, muốn giữ danh dự trong sạch chứ không cần sống mà làm cho hình ảnh của
mình trong mắt mọi người trở nên hoen ố, dung tục.
Cuộc sống sẽ chỉ thật sự có được hạnh phúc nếu con người được sống đúng là mình
mà thôi. Nếu sống mà phải vay mượn thân xác người khác thì cuộc sống sẽ chỉ toàn bi kịch.
Nếu sống vay mượn, chắp vá, không có sự hòa hợp về tâm hồn và thể xác thì con
người chỉ gặp những bi kịch mà thôi. Cuộc sống chỉ thực sự hạnh phúc khi chúng ta
được sống là chính mình, được hài hòa cả về thể chất lẫn tinh thần. Đây cũng chính là
nội dung tư tưởng chủ đạo mà tác phẩm muốn hướng đến.
Tác giả Lưu Quang Vũ đã xây dựng nhiều tình huống dở khóc dở cười khi hồn Trương
Ba nhập vào anh hàng thịt. Trương Ba vốn là người thanh cao, nho nhã nhưng từ khi ở
trong thân xác của anh hàng thịt ông bỗng thèm ăn ngon, vì anh hàng thịt ngày nào
cũng ăn ngon quen miệng. Thèm rượu thịt không còn thích những thú vui thanh cao
trước đây ông vẫn thích. Nên Trương Ba vô cùng buồn bã. Một nhân vật
Trương Ba chăm chỉ, hiền lành được mọi người yêu mến kính nể nay vì các xác to
kềnh càng ham muốn nhiều nên trở thành kẻ phàm phu tục tử. Sức mạnh của những
ham muốn trong thể xác kia của cái phần con kia càng ngày càng lớn nó chiến thắng ý
chí của tâm hồn, kiến cho Trương Ba ước gì mình chết hẳn đi có lẽ sẽ tốt hơn.
Cuộc đấu tranh này thực chất là cuộc đấu tranh giữa tâm hồn và thể xác, giữa phần nhu
cầu bản năng và sự khống chế bản năng của con người. Nó thực chất là cuộc chiến đấu
giữa phần con và phần người trong mỗi chúng ta. Phần con luôn là những đòi hỏi để
phục vụ sự sống, duy trì những điều khiến con người có thể tồn tại được. Còn phần
người chính là linh hồn, là sự thanh cao trong suy nghĩ hướng con người ta tới những
điều chân- thiện- mỹ.
Chính sự lệch chuẩn, khập khiễng giữa tâm hồn và thể xác khiến cho bản thân nhân
vật Trương Ba cảm thấy mình sống mà như đã chết cảm thấy buồn phiền, ảo não.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Những lời đối thoại của linh hồn Trương Ba với những thành viên trong gia đình của
mình cho ta thấy một ông Trương Ba hoàn toàn khác. Chính vợ của Trương Ba còn
cảm thấy đau khổ, buồn bã hơn cả khi ông chết thật.
Cô cháu gái thì xua đuổi không cho ông bé mình vuốt ve mình vì bàn tay to bè, thô lỗ,
chân thì to như cái xẻng, bàn chân ông dẫm xuống đất làm chết mấy cây xanh mà ông
nội Trương Ba của cô bé đã trồng trước kia. Cô con dâu của ông vốn là người thương
yêu quý trọng bố chồng mình thì nay cũng phải thốt lên rằng “chính con cũng có lúc
không nhận ra thầy nữa…”
Đến người thân yêu nhất trong gia đình mà còn không thể chấp nhận ông trong thân
xác của anh hàng thịt, thì ông còn sống trên đời này để làm gì nữa. Tâm hồn Trương
Ba vô cùng tuyệt vọng nên ông đã có một quyết định liều lĩnh và dứt khoát “Tôi không
muốn nhập và hình của ai hết. Tôi đã chết , hãy để tôi chết hẳn”
Vở kịch kết thúc khi linh hồn của nhân vật Trương Ba đã hoàn toàn rời khỏi xác anh
hàng thịt và ra đi vĩnh viễn. Nhiều người xem cho rằng kết thúc như thế thì Trương Ba
không phải chết nhưng rồi vẫn chết thật, oan uổng cho ông ta quá. Nhưng thực ra đây
là cái kết vô cùng viên mãn bởi vì khi Trương Ba quyết định ra đi vào cõi vĩnh hằng
ông đã nhường cơ hội sống lại cho một cậu bé tên là cu Tý . Còn Trương Ba ông tuy
đã chết nhưng vẫn sống trong lòng những người thân yêu của mình là một Trương Ba
nhân hậu, hiền lành nho nhã.
Vở kịch này đã cho chúng ta một triết lý sống mới đó là hãy sống sao cho đáng sống,
sống là chính mình như thế ý nghĩa hơn là sống mà vay mượn, phải làm những điều
không còn giống mình, đánh mất tâm hồn thanh cao. Sống như phần con mà thôi.

Phân tích triết lý sống trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt | Văn mẫu lớp 12

Thông tin :

Tài liệu liên quan:

Giá trị nội dung và nghệ thuật trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ | Văn mẫu 12

Tổng hợp các mẫu mở bài nghị luận xã hội hay, chọn lọc nhất | Ngữ văn 12

Ý nghĩa nhan đề Những đứa con trong gia đình | Văn mẫu lớp 12

Thuyết minh về một tác phẩm văn học

Nêu suy nghĩ về câu thơ: Người vá trời lấp, bể Kẻ đắp lũy xây thành, Ta chỉ là chiếc lá, Việc của mình là xanh | Văn mẫu lớp 12