Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn | Văn mẫu lớp 12
Vẻ đẹp của sông hương ở thượng nguồn đã được tác giả bộc lộ rất tinh tế và độc đáo. Sông Hương trở thành một sinh thể có tâm hồn, có xúc cảm và có cả cuộc đời, với nhiều nét cá tính khác nhau lúc hùng vĩ, mãnh liệt, lúc hoang dại quyến rũ, rồi có lúc lại thật dịu dàng bao dung. Vậy sau đây là 12 bài văn mẫu phân tích vẻ đẹp sông Hương ở thượng nguồn cực hay mời các bạn cùng theo dõi.
Preview text:
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Dàn ý sông Hương ở thượng nguồn Dàn ý số 1 I. Mở bài
- Dòng sông trong thi ca nhạc họa.
- Hình tượng dòng sông Hương với vẻ đẹp ở khúc thượng nguồn. II. Thân bài
1. Ý nghĩa nhan đề
- Là một nhan đề lạ và hấp dẫn, khơi gợi hứng thú và tò mò cho người đọc đi vào tìm
hiểu để tự tìm câu trả lời cho mình.
- Mở ra nội dung của tác phẩm, đầu tiên là vẻ đẹp của dòng sông Hương trên tất cả các
góc nhìn phong phú và đa dạng, thứ hai là huyền thoại về cái tên “Hương” thơm và
đẹp muôn đời của dòng sông.
2. Vẻ đẹp của con sông Hương ở thượng nguồn
* “Một bản trường ca của rừng già” mang đậm vẻ hào hùng, tráng lệ và sôi nổi:
- Vẻ hùng vĩ với hình ảnh những đoạn sông “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt
qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc…”.
- Vẻ đẹp rất thơ mộng và trữ tình khiến người ta không khỏi say mê, cảm thán bằng
“vẻ dịu dàng, say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”.
=> Tính chí dương hùng tráng và nét dịu dàng, đắm say, trữ tình chí âm của dòng
sông đã dung hợp, bổ khuyết cho nhau để tạo nên một Hương giang kỳ vĩ, cá tính và
gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc.
* Dáng vẻ của một người con gái Di-gan:
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
- “phóng khoáng và hoang dại” thật quyến rũ, bí ẩn, cùng với “bản lĩnh gan dạ tâm
hồn tự do và trong sáng”.
- Làm nổi bật lên cái vẻ sôi nổi tràn đầy sức sống của dòng sông, mang đến cả những
hình dung về một dòng chảy lắt léo, ưa khám phá, ưa tự do được rừng già Trường Sơn hun đúc.
* “người mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở”:
- Rũ bỏ cái cá tính mạnh mẽ, hoang dại để trở mình biến thành một người phụ nữ dịu
dàng, một người mẹ bao dung, ngàn đời nuôi dưỡng những đứa con trong Huế bằng
dòng sữa phù sa ngọt ngào, bằng hương thơm thân thuộc, bằng vẻ đẹp “dịu dàng và trí tuệ”.
- Nhắc nhở con người nhớ lại sự hy sinh to lớn của bà mẹ Hương giang ngàn đời.
=> Nhấn mạnh làm nổi bật mối quan hệ diệu kỳ, gắn bó sâu sắc của dòng sông với
mảnh đất cố đô bao đời nay. III. Kết bài
- Nêu cảm nghĩ về con sông Hương ở thượng nguồn.
- Đánh giá lại tác phẩm. Dàn ý số 2 I. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường.
- Giới thiệu về tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông? (hoàn cảnh ra đời, vị trí đoạn
trích, khái quát nội dung và nghệ thuật) II. Thân bài
Vẻ đẹp thiên nhiên của sông Hương
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
* Vẻ đẹp của sông Hương ở thượng nguồn
- Sông Hương như “một bản trường ca của rừng già”: “rầm rộ … màu đỏ của hoa đỗ
quyên rừng”, “rừng già đã hun đúc … tự do và trong sáng”
=> Từ ngữ tạo hình, gợi tả vẻ đẹp của sông Hương ở vùng thượng nguồn vừa hùng vĩ,
man dại vừa trữ tình, say đắm lòng người
- Nhà văn đã khéo léo so sánh sông Hương với “cô gái Di-gan phóng khoáng và man
dại”, nhân hóa sông Hương thành một thực thể sống động, có hồn
- Hình ảnh so sánh độc đáo “Sông Hương như người mẹ phú sa của một vùng văn hóa xứ sở” - Nghệ thuật III. Kết bài - Khái quát vấn đề. Dàn ý số 3 1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường; bút ký Ai đã đặt tên cho dòng sông?
Và dẫn dắt vào hình ảnh sông Hương ở vùng thượng nguồn và đoạn chảy trong lòng thành phố. 2. Thân bài
a. Vẻ đẹp sông Hương lúc ở thượng nguồn
- Sông Hương lúc ở thượng nguồn được miêu tả chi tiết qua những hình ảnh so sánh,
nhân hóa: Sông Hương như một bản trường ca của rừng già; khi rầm rộ giữa bóng cây
đại ngàn, lúc mãnh liệt qua những ghềnh thác; khi cuộn xoáy như những cơn lốc vào
những đáy vực sâu, lúc dịu dàng và say đắm giữa dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ
quyên rừng. Sông Hương như một cô gái Di – gan phóng khoáng, man dại với một
bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng. Sông Hương được nhân hóa mang
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ của con người, trở thành người mẹ phù sa của một nền văn hóa xứ sở.
→ Sông Hương hùng vĩ, hoang dại, toát lên vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, đầy cá tính.
- Có những nỗi niềm mà sông Hương muốn giữ lại cho riêng mình: “phần tâm hồn sâu
thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ, đã đóng kín lại ở cửa rừng
và ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng.”
→ Trong cuộc hành trình tìm kiếm người tình mong đợi, sông Hương dường như
muốn giấu đi vẻ hoang dại nơi rừng già của mình để thay đổi diện mạo, hoàn thiện
bản thân hơn trước khi đến gặp người yêu nên đã khóa lòng mình ở cửa rừng và ném
chìa khóa đó đi để không ai có thể biết. 3. Kết bài
Khái quát lại giá trị của vẻ đẹp sông Hương ở thượng nguồn, trong lòng thành phố
Huế và tài năng của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường.
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 1
Ai từng đến Huế chắc hẳn sẽ không quên được những hình ảnh rất đỗi thơ mộng, trữ
tình của một vùng đất kinh kỳ. Đó là những đền đài, lăng tẩm; là góc phố bình yên; là
tà áo dài tím đầy dịu dàng, là dòng sông Hương êm đềm, duyên dáng… Dòng sông ấy
trong tiềm thức con người không biết tự bao đời đã trở thành một nét Huế rất đằm
thắm, êm ả. Để rồi khiến cho biết bao trái tim người nghệ sĩ phải thổn thức mà chắp
bút viết thành văn thơ. “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” của Hoàng Phủ Ngọc Tường là
một trong những tác phẩm đặc sắc khi viết về vẻ đẹp dòng sông ấy. Phân tích sông
Hương ở thượng nguồn qua bút ký này sẽ thấy một tâm hồn trĩu nặng và tha thiết với dòng sông quê hương…
Người ta thường nghĩ đến sông Hương trong hình ảnh của sự dịu dàng, nên thơ nhưng
nếu tìm về ngọn nguồn của nó, có thể thấy đây cũng là một dòng sông đầy cá tính.
Nhìn về cội nguồn, sông Hương có mối quan hệ mật thiết với dãy Trường Sơn. Khi
gắn với hình ảnh của dãy núi huyền thoại ấy, sông Hương hiển hiện như “một bản
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
trường ca của rừng già” và không ngại bộc lộ mình bằng sự “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn”.
Phân tích sông Hương, ta thấy dòng sông ấy có khi “mãnh liệt qua những ghềnh thác”
nhưng chốc đã “cuộn xoáy vào những đáy vực bí ẩn” rồi lại trở về với sự “sự dịu dàng
và say đắm giữa những dặm dài chói lọi của hoa đỗ quyên rừng”.
Cũng chính nơi thượng nguồn ấy, sông Hương đã sống như bản năng vốn có của “một
cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”. Phân tích sông Hương ta cũng nhận thấy,
hình ảnh cô gái Di-gan được liên tưởng khi nói đến đặc tính của sông Hương đã cho
thấy sự khám phá độc đáo của nhà văn. Sông Hương không chỉ đơn thuần là một một
dòng sông dịu dàng đầy nữ tính mà bên trong nó có sự tiềm tàng của nét hoang dại và mãnh liệt đầy bí ẩn.
Ấy vậy mà khi vừa ra khỏi rừng, dòng sông ấy lại nhập vai thành một “người mẹ phù
sa của một vùng văn hóa xứ sở” mang nét đẹp “dịu dàng và trí tuệ”. Khi tác giả sử
dụng cụm từ “người mẹ phù sa”, ta cảm thấy như dòng sông Hương mang trên mình
thật nhiều sứ mệnh cao cả. Dòng sông ấy không chỉ bồi đắp dưỡng chất dồi dào để
làm tươi tốt ruộng đồng, cây cỏ mà còn có vai trò to lớn trong việc vun xới cho biết
bao giá trị về văn hóa được hình thành như thi ca, nhạc, họa để làm đẹp cho đời.
Nếu ngày xưa dòng sông là một cô gái Di-gan sống hết mình cho thỏa sự sôi nổi, trẻ
trung thì khi thoát khỏi môi trường hoang dại của mình, dòng sông trưởng thành và
mang dáng dấp của một người mẹ đầy trách nhiệm. Đồng thời cũng là nơi tiếp sức
vững vàng cho tinh thần, cho cuộc sống con người mảnh đất Thừa Thiên và thành phố Huế…
Có thể thấy, với việc khắc họa những vẻ đẹp đáng quý của dòng Hương giang, Hoàng
Phủ Ngọc Tường đã góp vào bức tranh thắng cảnh của Việt Nam bằng những nét vẽ
rất sinh động và tao nhã. Từ những nét vẽ ấy, ta lại thấy hiện lên cả một tấm lòng tha
thiết với con sông quê Hương vì sự gắn bó sâu đậm của nó với lịch sử, văn hóa và cả
tâm hồn của con người vùng đất cố đô.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Phân tích sông Hương ở thượng nguồn ngắn gọn - Mẫu 2
Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu nước, có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều
hình vực. Ông chuyên về thể loại bút kí. Nét đặc sắc trong sáng tác của Hoàng Phủ
Ngọc Tường là ở sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và tính trữ tình, giữa nghị
luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức sâu rộng về triết học,
văn hoá, lịch sử, địa lí, lối hành văn hướng nội súc tích, mê đắm và tài hoa. Ai đã đặt
tên cho dòng sông? là bài bút ký xuất sắc, viết tại Huế 1981, in trong tập sách cùng tên của ông.
Tác phẩm đã miêu tả cảnh quan thiên nhiên sông Hương ở thượng nguồn, sự gắn bó
của con sông với lịch sử và văn hoá của xứ Huế, của đất nước. Qua đó nhà văn bộc lộ
niềm tự hào tha thiết, sâu lắng dành cho dòng sông Hương, cho xứ Huế thân yêu và cũng là cho đất nước.
Sông Hương nhìn từ cội nguồn là dòng chảy có mối quan hệ sâu sắc với dãy Trường
Sơn. Trong mối quan hệ đặc biệt này, sông Hương tựa như một bản trường ca của
rừng già với nhiều tiết tấu hùng tráng, dữ dội: khi rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, lúc
mãnh liệt vượt qua ghềnh thác, khi cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực sâu, lúc
dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng.
Với cái nhìn được nhân hoá, sông Hương tựa cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại
với một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng. Theo tác giả, nếu chỉ mải
mê nhìn ngắm khuôn mặt kinh thành mà không chú ý tìm hiểu sông Hương từ nguồn
cội, người ta khó mà hiểu hết các vẻ đẹp trong phần tâm hồn sâu thẳm của dòng sông
mà chính nó đã không muốn bộc lộ. Như vậy, ở thượng nguồn, sông Hương có thể
chất mạnh, toát lên vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, hoang dại, đầy cá tính.
Có thể nói, nét đặc sắc làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của đoạn văn là tình yêu say đắm
với dòng sông được thể hiện bằng tài năng của một cây bút giàu trí tuệ, tổng hợp từ
một vốn hiểu biết sâu rộng về văn hoá, lịch sử, địa lí và văn chương cùng một văn
phong tao nhã, hướng nội, tinh tế và tài hoa.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Trích đoạn bài kí Ai đã đặt tên cho dòng sông đã gợi ra vẻ đẹp của Huế, của tâm hồn
người Huế qua sự quan sát sắc sảo của Hoàng Phủ Ngọc Tường về dòng sông Hương.
Ông xứng đáng là một thi sĩ của thiên nhiên, một cuốn từ điển sống về Huế, một cây
bút giàu lòng yêu nước và tinh thần dân tộc. Bài kí góp phần bồi dưỡng tình yêu, niềm
tự hào đối với dòng sông và cũng là với quê hương đất nước.
Vẻ đẹp của sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 3
Nhắc đến mảnh đất cố đô, ai cũng sẽ nghĩ ngay đến hình ảnh dòng Hương Giang dịu
dàng, êm đềm quấn quanh thành phố. Có thể thấy dòng sông đã trở thành biểu tượng
của Huế, đi vào trong văn học suốt bao đời nay. Có thể kể đến một vài tác phẩm như
“Chiều Hương Giang” - Nguyễn Khoa Điềm, “Đêm khuya tự tình với sông Hương” -
Hàn Mặc Tử,... Tiêu biểu trong số đó không thể bỏ qua “Ai đã đặt tên cho dòng
sông?” của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bài kí đã khắc họa Hương Giang một cách vô
cùng chân thực, đem đến cho người đọc trải nghiệm như đang được đi thuyền khám
phá dọc theo dòng chảy của con sông. Và hình ảnh sông Hương ở thượng nguồn đã
thành công để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.
Ngay từ đầu văn bản, ta đã được thấy hình ảnh sông Hương “như một bản trường ca
của rừng già”. Nhìn từ góc độ địa lí, dòng sông mang theo những nét hấp dẫn với cảnh
thiên nhiên đa dạng, quyến rũ vô cùng. Một loạt các chi tiết đã được tác giả Hoàng
Phủ Ngọc Tường liệt kê: “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh
thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn”. Vẻ đẹp của Hương Giang hiện
lên mạnh mẽ, hào hùng, tráng lệ và sôi nổi. Đó là những nét ẩn giấu mà con người khó
có thể thấy nếu không có sự quan sát kĩ càng. Nó nấp sau sự bí ẩn của rừng già, hùng
vĩ chẳng kém con sông Đà dưới ngòi bút Nguyễn Tuân. Nhưng đồng thời, Hương
Giang cũng mang dáng vẻ thơ mộng, trữ tình, khiến lòng người không khỏi say mê.
Trong “Tiếng hát sông Hương”, Tố Hữu từng viết:
“Trên dòng Hương Giang Em buông mái chèo Trời trong veo
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn Nước trong veo Em buông mái chèo
Trên dòng Hương Giang”
Cái “trong veo” kia mang đến cho con người cảm giác thanh bình, yên tả khó nói nên
lời. Và vẻ thơ mộng ấy qua ngòi bút Hoàng Phủ Ngọc Tường được hòa quyện cả với
sắc màu thiên nhiên chốn núi rừng: “...dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói
lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”. Màu nước xanh trong kết hợp với ánh đỏ từ
những bông hoa khiến cho khung cảnh hiện lên thơ mộng vô cùng. Như vậy, tác giả
đã bước đầu đem đến cho độc giả ấn tượng về một sông Hương vừa mạnh mẽ, dữ dội,
vừa trữ tình, dịu dàng khi còn ở thượng nguồn.
Vẻ đẹp của Hương Giang nơi rừng già còn được Hoàng Phủ Ngọc Tường khắc họa
với sự mạnh mẽ, đầy sức sống. Ông khoác lên dòng sông một vẻ sôi nổi “như một cô
gái Di-gan phóng khoáng vè hoang dại”. Rừng già đã “hun đúc” cho sông Hương “bản
lĩnh gan dạ, tâm hồn tự do và trong sáng”. Sự trẻ trung của người con gái mang theo
cả nét tinh nghịch, nhanh nhẹn pha chút tò mò, ham muốn tự do khám phá mọi thứ.
Nhưng chỉ lúc ở trong rừng sâu, nét tính cách ấy mới được thoải mái bộc lộ. Cái cá
tính, man dại của tuổi trẻ như một điều sông Hương giữ riêng cho bản thân, chỉ để
rừng già thấy được. Bí mật ấy “đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khóa trong
những hang đá dưới chân núi Kim Phụng”. Nếu chỉ “mải mê nhìn ngắm khuôn mặt
kinh thành” của Hương Giang, con người ta sẽ chẳng thể nào khám phá ra được vẻ đẹp độc đáo này.
Bên cạnh sự hùng vĩ, mạnh mẽ và man dại, sông Hương cũng có một mặt dịu dàng với
dáng vẻ “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”. Sức mạnh bản năng của
Hương Giang đã bị rừng già “chế ngự”. Vậy nên rời khỏi nơi chốn quen thuộc, sông
Hương “nhanh chóng mang một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ”. Đây như một bước
chuyển mình, một sự trưởng thành mà tác giả dùng để diễn tả con sông. Nếu trước kia,
Hương Giang là cô gái Di-gan trẻ trung, phóng khoáng, yêu tự do, thích khám phá thì
giờ đây, nó lại mang nét đẹp đằm thắm, bao dung của một người mẹ. Qua chi tiết này,
có thể thấy Hoàng Phủ Ngọc Tường đang khẳng định sự gắn kết, nuôi dưỡng mà sông
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Hương dành cho xứ Huế. Ông nhắc lại cho độc giả nhớ về sự hi sinh, về những lần
Hương Giang mở rộng vòng tay ôm trọn mảnh đất cố đô. Người mẹ ấy trải qua bao
thăng trầm của lịch sử, nuôi lớn biết bao thế hệ bằng cả tấm lòng yêu thương của mình.
Mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người cứ ngày một gắn bó, khăng khít.
Có thể nói, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã rất thành công khi khắc họa vẻ đẹp của sông
Hương ở nơi thượng nguồn. Con sông quen thuộc giờ đây hiện lên với vẻ hùng vĩ, dữ
dội, hoang dại nhưng cũng đồng thời có nét dịu dàng, bao dung, trí tuệ. Bằng những
kiến thức uyên bác cùng con mắt quan sát tỉ mỉ của mình, nhà văn đã đem đến cho độc
giả ấn tượng hết sức sâu sắc về dòng Hương Giang thân thương ở mảnh đất cố đô lịch sử.
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 4
Núi Ngự, sông Hương dường như là hai hình ảnh biểu tượng của xứ Huế mộng mơ.
Dòng sông Hương đã gắn bó với cuộc sống và tâm hồn của người dân xứ Huế, trở
thành đề tài bất tận trong thơ ca Việt Nam. Đây cũng là con sông được tác giả Hoàng
Phủ Ngọc Tường dành nhiều tâm huyết miêu tả trong tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông của mình.
Trong phần đầu đoạn trích Ai đã đặt tên cho dòng sông, sông Hương được tái hiện
trong không gian là cái nền của đại ngàn Trường Sơn, dưới ngòi bút của tác giả, nó
như một bản trường ca của rừng già. “Giữa rừng già dòng sông là một bản trường ca,
nó rầm rộ giữa những bóng cây đại ngàn, nó mãnh liệt vượt qua những ghềnh thác, rồi
nó cuộn xoáy như cơn lốc vào đáy vực bí ẩn”. Rõ ràng những hình ảnh trên đã giúp
cho người đọc tưởng tượng về một dòng sông Hương khác hẳn trong những trang viết xưa nay.
Như vậy, tác giả đã rất kỳ công, rất cặn kẽ khi khám phá dòng sông Hương vì theo
ông muốn hiểu hết dòng sông Hương thì không chỉ nhìn nó bằng gương mặt kinh
thành mà phải lên tận thượng nguồn. Ở đấy ta bắt gặp một dòng sông như một cô gái
Di gan phóng khoáng và man dại. Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ,
một tâm hồn tự do và trong sáng. Tác giả đã sử dụng bút pháp nhân hóa và so sánh để
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
miêu tả con sông trong cái nhìn đầy nữ tính, vừa êm đềm lại không kém phần mãnh
liệt. Nhưng cũng có lúc thì dòng sông lại rất dịu dàng khi nó chảy giữa những dặm dài
chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng. Chỉ với một vài chi tiết nhưng tác giả đã lột tả
được vẻ đẹp của con sông với những đường nét và trạng thái khác nhau lúc dữ dội lúc
hiền hòa, lúc man dại lúc dịu dàng ngập màu sắc. Đó cũng là những đặc tính địa lí khi
con sông ở thượng nguồn phải hứng chịu những đổi thay của thời tiết và sự phong
phú, phức tạp của địa hình.
Sông Hương còn giống như một người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở, là nơi
khởi nguồn, bắt đầu cho một không gian văn hóa nên thơ, trang trọng.
Theo tác giả chính đại ngàn Trường Sơn đã chế ngự sức mạnh bản năng của dòng
sông Hương để khi ra khỏi rừng nó mang một sắc đẹp dịu dàng, trí tuệ và trở thành
người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở. Ngay từ thượng nguồn, dòng sông
Hương đã được tác giả nhìn và cảm nhận với những nét đẹp phong phú, khác nhau có
lúc nên thơ tình tứ, có lúc mãnh liệt hoang sơ, có lúc lại mang trong mình một vẻ đẹp
sâu thẳm, đầy cá tính.
Để có được những miêu tả sắc nét như vậy, Hoàng Phủ Ngọc Tường hẳn phải rất nặng
lòng với dòng sông này. Ông đã lặn lội, ngược dòng tìm lên tận thượng nguồn của
dòng sông, quan sát chi tiết và cảm nhận nó từ nhiều góc độ, khía cạnh để khám phá
ra những vẻ đẹp khác nhau của dòng sông. Giữa núi rừng Trường Sơn hùng vĩ, kín
đáo và thăm thẳm, con sông Hương hiện lên như một điểm nhấn, như một nét chấm
phá hài hòa và đầy ấn tượng với phong cảnh, đất trời xứ Huế.
Cũng dưới cách nhìn của tác giả, cái phần đời sống ở Trường Sơn của sông Hương nó
âm thầm kín đáo bí hiểm giống như người con gái không muốn bộc lộ mình “đã đóng
kín lại ở cửa rừng và ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng”.
Tác giả đã vận dụng nhiều bút pháp nghệ thuật liên tưởng, so sánh, nhân hóa để khắc
họa nhiều nét tính cách của sông Hương. Đồng thời đoạn văn cũng xuất hiện nhiều
động từ, tính từ mạ non, các màu sắc sống động không chỉ cảnh con sông mà còn với
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
núi rừng đại ngàn tạo nên một bức tranh vô cùng hài hòa, sống động về thiên nhiên xứ Huế.
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 5
Viết về quê hương xinh đẹp của mình, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã sáng tạo nên một
bức tranh nên thơ về dòng sông Hương. Tác phẩm đó chính là “Ai đã đặt tên cho dòng
sông?” nổi tiếng mà chúng ta được học ngày nay. Đọc văn bản, độc giả không thể bỏ
qua vẻ đẹp của con sông thiên nhiên nơi thượng nguồn.
Sông Hương nhìn từ cội nguồn là dòng chảy có mối quan hệ sâu sắc với dãy Trường
Sơn. Sông Hương ở thượng nguồn mang vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, hoang
dại, cá tính, hùng vĩ nhưng cũng rất đỗi dịu dàng và say đắm.
Sự mãnh liệt, hoang dại của con sông được thể hiện qua những so sánh: “như một bản
trường ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn”; khi chảy qua miền địa hình
hiểm trở, sông Hương mang vẻ đẹp dữ dội: “mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn
xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn”.
Nhưng cũng có lúc nó lại trở nên hiền lành, thơ mộng, trữ tình, “dịu dàng và say đắm
giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”. Hai tính từ “dịu dàng”
và “say đắm” đã làm nên một thoáng bất ngờ của sông Hương. Màu đỏ của hoa đỗ
quyên rừng đã ánh lên dòng sông, mang đến một vẻ tươi mới. Phải chăng đó là lúc con sông đẹp nhất.
Chúng ta thấy rằng khi đi giữa lòng Trường Sơn, sông Hương như “một cô gái Di-gan
phóng khoáng và man dại. Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm
hồn tự do và trong sáng”. Hình tượng cô gái Di-gan là một hình tượng quen thuộc của
phương Tây về những nghệ sĩ hát rong, lang thang, tự do, đem lời ca, điệu múa của
của mình “đốt cháy” bao người. Đây là lối so sánh - liên tưởng táo bạo, bất ngờ, lấp
lánh trí tuệ, thể hiện được cái nhìn đa chiều của tác giả trong sự hội nhập văn hóa của
thời đại mới. Tác giả đã mang văn hóa phương Tây vào văn hóa Việt Nam; mang
thượng nguồn sông Hương của Việt Nam ra thế giới một cách cụ thể, dễ hình dung
nhất qua hình ảnh cô gái Di-gan. Lối ẩn dụ, nhân hóa sâu sắc, trí tuệ khi chạm đến
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
chiều sâu tâm hồn của sông Hương như tâm hồn của một con người thật sự, một cô
gái với “một tâm hồn tự do và trong sáng”
Ra khỏi rừng, “sông Hương nhanh chóng mang một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở
thành người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”- cái nôi của văn hóa xứ Huế. Tác
giả đã kết luận: muốn hiểu được dòng sông phải ngược lên thượng nguồn; cũng giống
như muốn hiểu một dân tộc phải tìm hiểu rõ cội nguồn của dân tộc ấy. Nếu chỉ nhìn
ngắm khuôn mặt kinh thành của sông Hương, người ta sẽ không hiểu đầy đủ bản chất
với cuộc hành trình gian truân mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần tâm hồn sâu
thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ.
Hành trình của sông Hương từ thượng nguồn ra biển là hành trình của tâm hồn xứ
Huế, bộc lộ mọi cung bậc của nó, vừa mãnh liệt, sâu lắng; vừa trữ tình thiết tha; vừa
bình thản trí tuệ. Miêu tả ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên của sông Hương cũng chính là
tôn vinh văn hóa của một vùng đất, khám phá tâm hồn con người xứ Huế. Sông
Hương trở thành một biểu tượng của Huế, tượng trưng cho một vùng đất và con người
cố đô. Qua những phát hiện, khám phá sâu sắc và độc đáo về sông Hương đã bộc lộ
tình yêu tha thiết, sâu lắng và tự hào lớn lao của nhà văn đối với dòng sông quê
hương, với xứ Huế thân thương.
Chúng ta thấy rằng đoạn trích khép lại nhưng dòng sông vẫn tiếp tục chảy trôi
Nó đong đầy tình cảm và để lại dấu ấn sâu nặng trong lòng người đọc muôn đời. Dẫu
có đi đâu, về đâu, ta mãi chẳng thể nào quên được dáng vẻ thơ mộng, trữ tình của
dòng sông quê hương cũng như thành phố Huế yên bình. Đó chính là những giá trị
chân chính mà Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn gửi gắm đến chúng ta hôm nay.
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 6
“Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu
Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát
Người đến hát khi chèo đò, kéo thuyền vượt thác
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôi”
(Đất Nước, Nguyễn Khoa Điềm)
Việt Nam ta một một đất nước có đặc điểm địa lý đặc biệt, với thống sông ngòi chảy
dài khắp mảnh đất hình chữ S, từ bao đời đã in sâu vào văn hóa, lịch sử và tiềm thức
của mỗi người con đất Việt. Từ thuở vua Hùng mới bắt đầu dựng nước bên dòng sông
Hồng quanh năm đỏ nặng phù sa, đến những ngày chống quân Nam Hán trên sông
Bạch Đằng, những ngày chống quân Tống trên sông Như Nguyệt đầy hào hùng và
oanh liệt. Bởi thế nên khi nhắc nhở về quê hương yêu dấu, về mảnh đất chôn rau cắt
rốn, người ta vẫn thường tha thiết, nặng tình về một dòng sông thương nhớ đã gắn với
quê cha đất tổ bao đời. Đó có thể là dòng sông Lô hùng tráng gắn liền với tên tuổi của
nhạc sĩ Văn Cao, cũng có thể thấy hình ảnh “sông Đuống trôi đi một dòng lấp
lánh/nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ” trong thơ của Hoàng Cầm. Hoặc
là một dòng sông tươi đẹp trữ tình trong thơ của Giang Nam với “quê hương tôi có
con sông xanh biếc/nước khơi trong soi tóc những hàng tre/Tâm hồn tôi là một buổi
trưa hè/ Tỏa bóng sống dòng sông lấp loáng”. Hay với Nguyễn Tuân một nhà văn ưa
“xê dịch” thì đó là dòng sông Đà hùng vĩ, dữ dội, lại cũng mang những vẻ thơ mộng,
trữ tình. Và Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng không ngoại lệ, người con cả đời đậm tình
quê với Huế ấy cũng giữ trong tim mình dáng vẻ của dòng sông Hương ngàn năm soi
bóng kinh thành cố đô trong tác phẩm bút ký nổi tiếng “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”
Mà vẻ đẹp của dòng Hương giang ở khúc thượng nguồn được nhà văn thể hiện một
cách đầy tinh tế và sinh động.
“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là tác phẩm đại diện mẫu mực cho thể loại ký trong
văn học Việt Nam hiện đại, đồng thời cũng là gương mặt xuất sắc nhất trong tổng số
các tác phẩm ký của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Tác phẩm viết tại Huế vào năm
1981, xuất bản vào năm 1986 trong tập sách cùng tên. Nhan đề “Ai đã đặt tên cho
dòng sông?” là một nhan đề lạ và hấp dẫn, khơi gợi hứng thú và tò mò cho người đọc
đi vào tìm hiểu để tự tìm câu trả lời cho mình. Bên cạnh đó nó còn mở ra nội dung của
tác phẩm, đầu tiên là vẻ đẹp của dòng sông Hương trên tất cả các góc nhìn phong phú
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
và đa dạng, thứ hai là huyền thoại về cái tên “Hương” thơm và đẹp muôn đời của dòng sông.
Sở dĩ Hoàng Phủ Ngọc Tường chọn dòng sông Hương làm hình tượng nghệ thuật
chính trong tác phẩm của mình bởi đây là con sông nổi bật làm nên vẻ đẹp của mảnh
đất xứ Huế, nơi mà nhà văn đã gắn bó từ thuở lọt lòng, đã để lại trỏng ông nhiều ấn
tượng sâu sắc, đồng thời cũng là hình tượng mà ông có nhiều am hiểu tường tận cả về
địa lý, văn hóa và lịch sử. Dòng Hương giang ấy trông từ góc nhìn địa lý lại mang
những vẻ đẹp hấp dẫn với cảnh sắc thiên nhiên đa dạng và quyến rũ, đặc biệt là khúc
thượng nguồn khi dòng sông vẫn còn ẩn giấu hình hài, dáng vẻ của mình trong bạt
ngàn Trường Sơn. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã thể hiện cái tài liên tưởng độc đáo,
phong phú và mạnh mẽ của mình khi so sánh hình ảnh dòng sông với “một bản trường
ca của rừng già” mang đậm vẻ hào hùng, tráng lệ và sôi nổi. Đó là một dòng sông nổi
bật vẻ hùng vĩ với hình ảnh những đoạn sông “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh
liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc…”. Đồng thời nó cũng lại có những
vẻ đẹp rất thơ mộng và trữ tình khiến người ta không khỏi say mê, cảm thán bằng “vẻ
dịu dàng, say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”. Sắc
đỏ “chói lọi” ấy của loài đỗ quyên càng làm nổi bật lên cái dáng điệu rộn rã, bừng
bừng khí thế của một dòng sông giữa lòng Trường Sơn hoang dã và bí ẩn, tựa như tuổi
trẻ son sắt của những chàng trai, những cô gái đang thỏa sức vẫy vùng giữa biển trời
thanh xuân nồng nhiệt, sống động. Cuối cùng cái tính chí dương hùng tráng và nét dịu
dàng, đắm say, trữ tình chí âm của dòng sông đã dung hợp, bổ khuyết cho nhau để tạo
nên một Hương giang kỳ vĩ, cá tính và gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc.
Nhưng bấy nhiêu đấy vẫn chưa đủ để làm nổi bật hẳn cái cá tính của dòng Hương
giang giữa muôn vàn các dòng sông của nhiều tác giả khác, ví như so sánh với
Nguyễn Tuân nhà văn cũng có một dòng sông Đà hung bạo, mãnh liệt kết hợp với vẻ
trữ tình thi vị đầy đặc sắc. Thế nên Hoàng Phủ Ngọc Tường đã chọn cách nhân hóa
sông Hương, khoác lên cho nó một tính cách thật đặc biệt bằng dáng vẻ của một người
con gái Di-gan “phóng khoáng và hoang dại” thật quyến rũ, bí ẩn, cùng với “bản lĩnh
gan dạ tâm hồn tự do và trong sáng”. Làm nổi bật lên cái vẻ sôi nổi tràn đầy sức sống
của dòng sông khi người ta nghĩ đến một người con gái tuổi đôi mươi, tinh nghịch
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
nhảy xoay tròn bằng đôi chân trần linh hoạt, với nụ cười lanh lảnh trong vắt, tựa tiếng
chim. Đồng thời mang đến cả những hình dung về một dòng chảy lắt léo, ưa khám
phá, ưa tự do được rừng già Trường Sơn hun đúc suốt từ thuở cha sinh mẹ đẻ, rất
mạnh mẽ và tràn đầy sức sống. Thế nhưng cái cá tính phóng khoáng, hoang dại ấy
cũng không phải là thứ mà dòng Hương giang muốn đem đi phô bày khắp mọi nơi,
dường như dòng sông ấy muốn giữ chút gì đó cho riêng mình như là thế giới nội tâm
đầy tâm sự, và nhờ rừng già coi giữ như một một quý giá bằng cách “đóng kín lại ở
cửa rừng và ném chìa khóa vào lòng sâu của vực thẳm dưới núi Kim Phụng” để bước
vào cuộc hành trình tiếp theo.
Khi đã cất lại một phần tâm hồn trong rừng già, sông Hương lại bộc lộ ra một nét tính
cách mới, thú vị mà Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tinh tế liên tưởng rằng đó là “người
mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở”. Dòng sông đã hoàn toàn rũ bỏ cái cá tính mạnh
mẽ, hoang dại để trở mình biến thành một người phụ nữ dịu dàng, một người mẹ bao
dung, ngàn đời nuôi dưỡng những đứa con trong Huế bằng dòng sữa phù sa ngọt ngào,
bằng hương thơm thân thuộc, bằng vẻ đẹp “dịu dàng và trí tuệ”. Nhắc nhở con người
nhớ lại sự hy sinh to lớn của bà mẹ Hương giang ngàn đời đã dang rộng vòng tay ôm
ấp, hy sinh, trải qua biết bao nhiêu thế hệ thăng trầm nuôi lớn đứa con cố đô bằng tất
cả tấm lòng yêu thương, mong đợi. Có thể nói rằng với sự liên tưởng này Hoàng Phủ
Ngọc Tường không chỉ biến sông Hương thành một thực thể có linh hồn có xúc cảm
mà còn đặc biệt nhấn mạnh làm nổi bật mối quan hệ diệu kỳ, gắn bó sâu sắc của dòng
sông với mảnh đất cố đô bao đời nay. Điều đó cũng phần nào thể hiện được tấm lòng
gắn bó của nhà văn với quê hương, gắn bó với dòng sông có nhiều nét cá tính độc đáo này.
Như vậy, qua một đoạn miêu tả dòng Hương giang ở thượng nguồn, vẻ đẹp của dòng
sông đã được tác giả bộc lộ một cách tinh tế với trường liên tưởng phong phú và độc
đáo. Sông Hương trở thành một sinh thể có tâm hồn, có xúc cảm và có cả cuộc đời,
với nhiều nét cá tính khác nhau lúc hùng vĩ, mãnh liệt, lúc hoang dại quyến rũ, rồi có
lúc lại thật dịu dàng bao dung. Tất cả đã kết hợp làm nên một vẻ đẹp tuyệt vời, gây ấn
tượng sâu sắc với người đọc về một dòng sông có cái tên rất hay “sông Hương”.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 7
Nếu người Hà Nội tự hào có con sông Hồng đỏ nặng phù sa, thì người Huế cũng tự
hào khi có dòng sông Hương thơ mộng chảy qua thành phố cổ kính với những lăng
tẩm, đền đài. Con sông ấy đã chứng kiến bao đổi thay của lịch sử, sự thăng trầm của
cuộc sống. Dòng nước của con sông Hương ấy đã tươi mát cho cảnh vật cũng như con
người nơi xứ Huế này. Vì thế, người Huế rất tự hào về con sông ấy, nó mang đặc
trưng của Huế là niềm tự hào kiêu hãnh của những con người xứ Huế. Có lẽ cũng vì
điều đó mà sông Hương cũng đã đi vào thơ ca, nhạc họa rất trữ tình và sâu lắng.
Hoàng Phủ Ngọc Tường, một người con xứ Huế đã bao lần ngắm con sông Hương rồi
một lần bất chợt một lần thắc mắc, ai đã đặt tên cho con sông này là sông Hương nhỉ?
Nỗi băn khoăn ấy được ông thể hiện trong tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”.
Bằng ngòi bút trữ tình sâu lắng, thể hiện rõ phong cách thể loại Hoàng Phủ Ngọc
Tường. Tác phẩm thể hiện sự uyên bác tài hoa của chủ thể sáng tạo trong cái nhìn liên
tưởng cùng với những triết luận sâu sắc về quan hệ giữa dòng sông và lịch sử, dòng
sông với thi ca nhạc họa, dòng sông và người xứ Huế.
Mở đầu Hoàng Phủ Ngọc Tường đã giới thiệu sự độc đáo, đặc biệt và đầy ấn tượng
của con sông Hương. Nó là con sông duy nhất của thành phố. Trước khi về vùng châu
thổ êm đềm, con sông thơ mộng ấy đã vượt qua bao thác ghềnh cuốn xoáy. Mang tính
lưỡng thể, sông Hương vừa hùng vĩ “một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa
bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, xoáy như cơn lốc vào những đáy
vực thẳm”, vừa mang vẻ đẹp “dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu
đỏ của hoa đỗ quyên rừng”. Tính lưỡng thể của dòng sông Hương ở thượng nguồn
vừa “phóng khoáng và man dại” như một nửa cuộc đời có gái Di-gan, biểu lộ “sức
mạnh bản năng ở người con gái”, vừa mang sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ trở thành
“người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”.
Dòng chảy của sông Hương ở thượng nguồn là “cuộc hành trình gian truân” không
kém phần kì lạ và bí mật, vì nó đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khóa trong
những hang đá dưới chân núi Kim Phụng”. Nguyễn Tuân đã từng tả tiếng thác sông
Đà “như oán trách... như van xin... như khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo”, có lúc
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
như tiếng rống của một ngàn con trâu mộng “đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre
nứa nổ lửa”... Đó là những ấn tượng vô cùng sâu sắc mà bác Nguyễn đã gieo vào lòng
ta khi đọc tùy bút “Người lái đò Sông Đà”. Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng thật tài hoa
khi ông đã sáng tạo nên những liên tưởng, những so sánh, ẩn dụ và nhân hóa miêu tả
vẻ đẹp mang tính lưỡng thể đầy tính nhân văn của dòng sông Hương giữa đại ngàn
Trường Sơn. Tác giả đã nhắc khẽ mọi người “nếu chỉ mải mê nhìn ngắm khuôn mặt
kinh thành của nó... sẽ không hiểu một cách đầy đủ bản chất của sông Hương với cuộc
hành trình gian truân mà nó đã vượt qua…”. Suy tưởng ấy đã làm cho liên tưởng mà
tác giả nêu lên thêm phần rung động thấm thía.
Đoạn trích là đoạn văn xuôi súc tích và đầy chất thơ về sông Hương. Dưới cái nhìn tài
hoa, uyên bác của tác giả, sông Hương được khám phá ở nhiều góc độ khác nhau, từ
địa lí lịch sử đến văn hóa, thơ ca. Nhà văn đã kết hợp linh hoạt giữa kể và tả sử dụng
tài hoa các biện pháp tu từ nghệ thuật như nhân hóa, so sánh, ẩn dụ khiến cho con
sông từ vật vô tri vô giác nay bỗng trở nên có hồn, có tính cách, có tâm trạng khi thì
dịu dàng, đắm đuối khi lại mạnh mẽ, quyết liệt. Ngôn từ phong phú, đa dạng, giọng
văn đầy biến hóa đã tạo nên tuyệt bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” mang nét riêng
biệt trong văn phong của tác giả.
Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” đã thể hiện được tấm lòng yêu quê hương,
yêu con người xứ Huế của nhà văn. Qua đó, cho thấy vốn hiểu biết sâu rộng và phong
phú của nhà văn về các kiến thức văn hóa, nghệ thuật. Bài ký trên đã khẳng định được
thành công của tác giả trên con đường văn học ở thể bút ký đồng thời cũng thể hiện
cái “tôi” cá nhân riêng biệt, trữ tình. Nhà văn đã đem đến cho chúng ta một bài học về
tình yêu thiên nhiên, quê hương đất nước. Bởi nếu có quê hương thì mới có chúng ta
ngày hôm nay. Phải chăng vì thế mà trong thơ của Đỗ Trung Quân đã viết:
“Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều”
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một tìm tòi và thể hiện sự mới mẻ của Hoàng Phủ
Ngọc Tường đối với thể loại bút kí. Qua đó, tác giả đã ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên
xứ Huế và khẳng định được tài năng uyên bác của mình. Chính vì thế mà sông Hương
đã trở thành một dòng sông bất tử, luôn chảy trôi mãi cùng thời gian và trong tâm trí độc giả.
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 8
Trong đất nước Việt Nam tươi đẹp, chúng ta ấn tượng nhất điều gì? Có bạn cho rằng,
đó là lịch sử dân tộc? Có bạn lại nghĩ, đó là truyền thống văn hóa lâu đời. Ý kiến nào
cũng đúng, cũng hay, nhưng có một ý kiến nữa cho rằng, đó là vẻ đẹp của quê hương.
Trong đó, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc tường đã tài năng ghi lại vẻ đẹp của sông Hương,
lại đặc tả cho ta sông hương ở thượng nguồn. Vẻ đẹp tuyệt đẹp và thơ mộng ấy đã
khắc ghi trong lòng ta không bao giờ quên.
Vì đặc tính của thế kỉ, đó cũng là một trong những cơ may với ngòi bút tài hoa của
ông. Nhờ đó, Hoàng Phủ Ngọc Tường có thể phô bày hết mọi giác quan cảm xúc, phô
diễn những câu chữ điêu luyện lên trang giấy để cho ta thấy một vẻ đẹp bất tận của
sông Hương. Có lẽ vì đặc trưng ấy, nên sông Hương trong lòng ta rất phóng khoáng,
điêu luyện, nhẹ nhàng mà mềm mại. Với một tấm lòng yêu Huế, yêu cảnh quan quê
hương ta, yêu từng cảnh sắc thiên nhiên, nên Hoàng Phủ Ngọc Tường đã ghi lại một
bài ký thật đẹp, có âm hưởng rất riêng.
Và cái nhìn đầu tiên, chắc chắn là cái nhìn ở thượng nguồn. Nơi thượng nguồn sông
Hương khác hẳn khi đến với xứ Huế. Nơi đây ta như cảm nhận thấy một vẻ đẹp của
dòng sông như một sự tự do mãnh liệt.
Vẻ đẹp lúc này của dòng sông khiến tác giả liên tưởng đến hình ảnh của một người
con gái - những cô gái di gan. Đó là những cô gái được biết đến với những hình ảnh
quen thuộc, về sự phóng khoáng, tự do và những sự man dại của một tâm hồn đầy sức
sống và mãnh liệt. Qua ngòi bút của tác giả, sông hương được miêu tả với những gì
thực là kỳ vĩ và tuyệt vời nhất: “sông Hương tựa như một bản trường ca của rừng già,
khi rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, lúc mãnh liệt vượt qua nhiều ghềnh thác, khi cuộn
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
xoáy như cơn lốc vào những đáy vực sâu, lúc dịu dàng say đắm giữa những dặm dài
chói lọi màu hoa đỗ quyên rừng”. Vậy đấy, sông Hương là vậy, thực là một hình ảnh
cực kì hùng vĩ, mạnh mẽ, được sinh ra và nuôi lớn ở núi rừng, nên sông Hương mang
một bản tính tự do và mãnh liệt như vậy. Chỉ với một vài chi tiết, Hoàng Phủ Ngọc
Tường đã diễn tả trọn vẹn nét đặc trưng của sông Hương khi ở thượng nguồn. Thật
độc đáo làm sao, sông Hương trong lòng tác giả tựa như một cô gái di gan man dại.
Có lẽ đây chính là phép nhân hóa đầy ẩn ý, qua đó gợi nên được nét hoang sơ, hấp dẫn của con sông này.
Qua ngòi bút của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông hương thực đã sống trong lòng bạn
đọc. Toát lên được nét cá tính và vẻ đẹp kì bí, hùng vĩ làm sao. Cảm ơn Hoàng Phủ
Ngọc Tường đã góp lên một vẻ đẹp nữa của quê hương ,khiến ta càng thêm tự hào về đất nước mình.
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 9
Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn chuyên về bút kí. Một trong
những tác phẩm đặc sắc của ông phải kể đến “Ai đã đặt tên cho dòng sông”. Nổi bật
trong tác phẩm là hình tượng dòng sông Hương, đặc biệt nhất là khi ở thượng nguồn.
Con sông Hương ở thượng nguồn được Hoàng Phủ Ngọc Tường khắc họa với hai nét
đẹp: mãnh liệt hoang dại nhưng cũng đầy dịu dàng và say đắm. Hành trình của Hương
giang cũng giống như mọi con sông khác - bắt đầu từ thượng nguồn - nơi mà trong
cảm nhận của nhà văn, giống như “bản trường ca của rừng già”. Quả là như vậy, con
sông ở đây đã gắn liền với dãy núi Trường Sơn hùng vĩ. Nó mang trong mình vẻ đẹp
mạnh mẽ với sức mạnh nguyên sơ bản năng: “rầm rộ giữa những bóng cây đại ngàn,
mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như những cơn lốc vào những đáy vực bí
ẩn”. Phép tu từ so sánh kết hợp với động từ mạnh và lối điệp cấu trúc đã khiến con
sông hiện lên giống như một bản nhạc giàu cung bậc của thiên nhiên. Nhưng bản
trường ca ấy không chỉ hào hùng, mà vẫn mang nét trữ tình sâu lắng. Sau những “rầm
rộ”, “cuộn xoáy”, con sống đã dần trở nên “dịu dàng” hơn, đằm thắm hơn để rồi có thể
làm “say đắm” bất cứ chàng trai nào khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nó “giữa những
dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Đặc sắc nhất đó là vẻ đẹp nguyên sơ, hoang dã của rừng già đã đem đến cho nó một
vẻ đẹp mà trong suy cảm của nhà văn giống như một “cô gái Di-gan phóng khoáng và
man dại”. Chúng ta đã biết đến những cô gái Di-gan là những người thích sống lang
thang, tự do và yêu ca hát. Họ là những người thiếu nữ có vẻ đẹp man dại đầy quyến
rũ. Khi so sánh con sông với những cô gái Di-gan, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc
vào tâm trí người đọc một ấn tượng mạnh về vẻ đẹp hoang dại nhưng cũng rất thiếu
nữ, rất tình tứ của con sông. Một vẻ đẹp tự do, phóng khoáng và đầy hấp dẫn.
Nhà văn muốn đem đến cho bạn đọc một cái nhìn sâu hơn, muốn “ghi công” sông
Hương như một “đấng sáng tạo” đã góp phần tạo nên, gìn giữ và bảo tồn văn hóa của
một vùng thiên nhiên xứ sở. Nếu như bấy lâu nay, chúng ta mới chỉ nhìn sông Hương
ở vẻ đẹp bên ngoài. Nhưng lại quên mất đi nó còn là nơi khởi nguồn, một sự bắt đầu
của một không gian văn hóa - văn hóa Huế. Dòng sông “trở thành người mẹ phù sa
của một vùng văn hóa xứ sở” có nghĩa là nó duy trì và bồi đắp “phù sa” cho cả một
vùng văn hóa được hình thành hai bên bờ sông. Vậy nhưng “dòng sông hình như
không muốn bộc lộ” cái công lao to lớn ấy. Nó đã âm thầm chảy và đã lặng lẽ cống
hiến cho Huế nhiều thế kỷ: “Nếu chỉ mải mê nhìn ngắm khuôn mặt kinh thành của nó,
tôi nghĩ rằng người ta sẽ không hiểu một cách đầy đủ bản chất của sông Hương với
cuộc hành trình gian truân mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần tâm hồn sâu thẳm
của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ, đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném
chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng”. Khi đọc câu văn, người
đọc mới thấy hết được nét độc đáo trong ngòi bút của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Nhà
văn đã cho thấy chiều sâu vẻ đẹp và “nhân cách” của dòng sông, là nét “tính cách”
đáng trân trọng của Hương giang mà Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn khắc họa.
Như vậy, con sông Hương ở thượng nguồn được nhà văn khắc họa thật độc đáo. Bút
kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông” đã giúp người đọc hiểu hơn về nét đẹp của sông
Hương - một biểu tượng của thành phố Huế.
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 10
Thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho thơ văn từ xưa đến nay bởi nó mang
một nét độc đáo vừa xa lạ vừa rất đỗi quen thuộc. Các thi nhân, văn nhân thời trung
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
đại hướng tâm hồn mình tới mây, tuyết, nguyệt, cầm, kì, thi, tửu- những thú vui tao
nhã ở đời. Còn các tác giả ở hiện đại thì luôn hướng ngòi bút của mình tới những cảnh
sắc của thiên nhiên đất nước. Và sông nước cũng là một trong những cảnh thiên nhiên
tươi đẹp ấy. Dòng sông với dòng nước êm đềm xuôi chảy, với lịch sử hình thành cũng
như những đặc điểm độc đáo về địa lý đã khơi gợi trong lòng tác giả những cảm xúc
dạt dào nhất khiến họ phải cầm bút và sáng tạo nghệ thuật. Ai đã đặt tên cho dòng
sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường là một tác phẩm như thế. Tác phẩm ra đời từ chính
sự thôi thúc trước cái đẹp của nhà văn.
Hoàng Phủ Ngọc Tường là một người con của mảnh đất Quảng Trị đầy gió Lào cát
trắng, nhưng cuộc đời của ông lại gắn bó sâu sắc với xứ Huế mộng mơ. Ông có vốn
hiểu biết sâu rộng trên nhiều lĩnh vực nhất là lịch sử, địa lí, văn hóa. Hoàng Phủ Ngọc
Tường là nhà văn chuyên về thể loại bút kí. Nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật
của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình với những liên tưởng
mạnh mẽ và một lối hành văn mê đắm, tài hoa. Ai đã đặt tên cho dòng sông được viết
năm 1981 bằng tình yêu, sự gắn bó hơn nửa cuộc đời với mảnh đất, cảnh vật, con
người xứ Huế. Tác phẩm được in trong tập bút kí cùng tên năm 1986.
Đặt dòng sông trong mối quan hệ với dãy Trường Sơn, nhà văn đã thể hiện cảm hứng
khám phá, cắt nghĩa và lí giải cùng cái nhìn sâu sắc về cội nguồn. Ở thượng nguồn
sông Hương được ví như "bản trường ca của rừng già", chẳng phải ngẫu nhiên mà nhà
văn lại dành cho sông Hương một tên gọi như vậy. Ở nơi khởi nguồn của dòng chảy,
gắn với đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ con sông toát lên vẻ đẹp của sức sống mãnh liệt
vừa hùng tráng vừa trữ tình như bản trường ca bất tận của thiên nhiên "rầm rộ giữa
bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộc xoáy như cơn lốc vào những
đáy vực bí ẩn và cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói
lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng". Hình ảnh so sánh về bản trường ca của rừng già
khiến sông Hương hiện ra với cả chiều dài hùng vĩ và dòng chảy mãnh liệt trong sự
ngưỡng mộ và niềm say mê của nhà văn bởi trường ca là áng văn chương có dung
lượng lớn thường mang đậm cảm hứng ngợi ca, còn rừng già là hình ảnh những cánh
rừng đại ngàn hoang sơ, bí ẩn-hình ảnh mang đến sắc thái hoang dại cho dòng sông
nơi đầu nguồn. Câu văn dài, chia làm nhiều vế liên tục như gợi dậy cái dư vang của
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
trường ca. Thủ pháp điệp cấu trúc với những động từ mạnh tự nó đã tạo nên âm hưởng
hùng tráng, mạnh mẽ của con sông giữa rừng già. Dòng sông với những lớp sóng
hung hãn cuộn trào cùng sự tiếp sức của thác ghềnh, sóng gió, những xoáy hút dữ dội
tiềm ẩn nỗi kinh hoàng của vực sâu, những miên man da diết của cỏ cây hoa lá nơi
rừng đại ngàn, do đó sông Hương vừa tràn đầy sức mạnh hoang sơ, man dại, vừa ngời
sáng vẻ đẹp rực rỡ, kiêu sa, lại vừa khơi gợi những say mê, bí ẩn...
Nhà văn còn nhân cách hóa Sông Hương như cô gái Digan phóng khoáng và man dại.
Đây là một liên tưởng thú vị và độc đáo. Những cô gái Bohemian thích sống lang
thang tự do và yêu ca hát, nhảy múa có vẽ đẹp man dại và đầy quyến rũ. Ví sông
Hương với những cô gái Digan, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc vào tâm trí người
đọc một ấn tượng mạnh về vẻ đẹp hoang dại nhưng cũng rất tình tứ của con sông.
Chưa hết, nhà văn còn nhân hóa sông Hương, khiến nó hiện lên như một con người có
cá tính, tâm hồn "rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ,một tâm hồn tự do
và trong sáng". Nếu tư duy nghiên cứu chủ yếu cung cấp những dữ kiện, những tri
thức về dòng sông thì tư duy nghệ thuật giúp những tri thức đó trở nên mềm mại hơn.
Hơn hết, sông Hương như "người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở". Không chỉ
giúp cho bạn đọc có thêm một góc nhìn, một sự hiểu biết về vẽ đẹp hùng vĩ, man dại
đầy chất thơ của sông Hương, Hoàng Phủ Ngọc Tường còn muốn đem đến một cái
nhìn sâu sắc hơn, muốn ghi công sông Hương như một đấng sáng tạo đã góp phần tạo
nên, gìn giữ và bảo tồn văn hóa của một vùng thiên nhiên xứ sở. Lâu nay, ta mới chỉ
nhìn sông Hương ở vẻ đẹp của nó mà không biết rằng sông Hương chính là một khởi
nguồn, một sự bắt đầu của không gian văn hóa. Sẽ không qua nếu cho rằng không có
sông Hương thì khó có thể có văn hóa Huế ngày nay. Chính vì vậy, từng ngày từng
giờ sông Hương duy trì và bồi đắp phù sa cho cả một vùng văn hóa thẩm mĩ đã được
hình thành ở trên và hai bên sông. Ấy thế nhưng dòng sông không muốn bộc lộ cái
công lao to lớn ấy. Nó âm thầm chảy và lặng lẽ cống hiến nhiều thế kỉ qua. Và đây là
chiều sâu vẽ đẹp và nhân cách của dòng sông, là nét tính cách đáng trân trọng của
Hương giang và Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn khắc họa.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Qua đó, ta thấy nhà văn lí giải sự tương phản của sông Hương ở hai khúc thượng lưu
và hạ lưu không phải bởi những kiến thức địa lí đơn thuần mà còn bằng cái nhìn suy
tư thấm đẫm tình yêu. Trong cái nhìn ấy, sông Hương hiện ra như một người con gái
vốn mang trong mình những sức mạnh hoang dã của rừng già, nay đã tự chế ngự để
nhanh chóng tạo cho mình sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ khi về với Huế - sự dịu dàng
như một cái bến bình yên sau những thác ghềnh, sóng gió, sự trí tuệ sau những trải nghiệm gian truân...
Sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 11
Đã ai tới Huế mà chưa một lần thử nghe hát trên dòng sông Hương chưa? Sông
Hương chính là biểu tượng của xứ Huế mộng mơ, dưới ngòi bút của Hoàng Phủ Ngọc
Tường, sông Hương lại mang một vẻ đẹp nữ tính, dịu dàng. Nhà văn đã dựng lên một
bức tranh thiên nhiên với phong cảnh hữu tình đó là dòng sông quê hương qua bài kí
“Ai đã đặt tên cho dòng sông?”
Hoàng Phủ Ngọc Tường là một nhà văn, nhà khảo cứu văn học, văn hóa. Ông là một
nhà văn chiến sĩ, có phong cách nghệ thuật độc đáo và có sở trường về thể kí đồng
thời là người đã có công đưa thể kí Việt Nam phát triển lên đến đỉnh cao của văn học.
“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một trong tám bài kí được xuất bản lần đầu năm
1986. Tác phẩm đã làm nổi bật phong cách nghệ thuật của Hoàng Phủ Ngọc Tường,
đó là sự uyên bác, giàu chất thơ và giàu trí tưởng tượng.
Sông Hương là đối tượng để bộc lộ tâm tình, là khách thể của trang viết trong sự thể
hiện cái tôi của nhà văn. Sông Hương chính là đối tượng để khảo cứu làm nên vẻ đẹp
của xứ Huế. Chính vì vậy, sông Hương đã được nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác
nhau, từ góc độ địa lí đến lịch sử và qua góc nhìn văn hóa, thơ ca.
Ở góc độ địa lí, Hoàng Phủ Ngọc Tường tìm hiểu trực tiếp sông Hương ở thượng
nguồn để phát hiện nhiều vẻ đẹp khác nhau của dòng sông. Đây là dòng sông có mối
quan hệ mật thiết với dãy Trường Sơn. Có lẽ vì thế mà nó tựa như “một bản trường ca
rừng già với tiết tấu hùng tráng, dữ dội”. Sông Hương khi “rầm rộ giữa bóng cây đại
ngàn, lúc mãnh liệt vượt qua ghềnh thác, khi cuộn xoáy như cơn lốc dưới đáy vực
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
sâu”. Sông Hương mang dáng vẻ trữ tình hiện đại “lúc dịu dàng, say đắm giữa những
rặng dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng.” Hoàng Phủ Ngọc Tường đã sử dụng
biện pháp nhân hóa để bạn đọc cảm nhận được sông Hương như một “cô gái Di-gan
phóng khoáng và man dại” với “một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong
sáng” làm cho dòng sông nổi bật ở vẻ đẹp cá tính, hùng vĩ. Nhà văn đã sử dụng hàng
loạt động từ, tính từ gây ấn tượng mạnh: “rầm rộ”, “mãnh liệt”, “cuộn xoáy”, “dịu
dàng”, “say đắm”, “gan dạ”, “tự do” để diễn tả từng trạng thái thay đổi của dòng sông.
Tác giả còn sử dụng lối so sánh táo bạo, đặc biệt đầy hình ảnh: Sông là “bản trường ca
của rừng già”, là “cô gái Di- gan”, là “người mẹ phù sa”. Tác giả đã nhân hóa sông
trong liên tưởng với một cô gái, đây là liên tưởng kín đáo, ấn tượng làm cho gương
mặt sông Hương được nắm bắt ở chiều sâu và ở nhiều phương diện khác nhau.
Trước khi vào đến miền đất của kinh thành Huế, sông Hương “trở thành người tình
dịu dàng và chung thủy với cố đô”. Sông Hương là người con gái đẹp “nằm ngủ mơ
màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại”. Sông đã thay đổi hình hài, làm mềm đi
nét nữ tính của mình. Sông Hương đã bộc lộ được nét lịch lãm và tài hoa, đã thay đổi
hình dáng “mềm như tấm lụa”, màu sắc “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím” để dòng
chảy trôi đi thật chậm. Sông Hương mang vẻ đẹp trầm mặc như triết lí, như cổ thi
được đặt trong mối quan hệ với vẻ đẹp của người con gái Di - gan. Khi ra khỏi vùng
núi, sông Hương như một nàng tiên được đánh thức bỗng bừng lên sức trẻ và niềm
khao khát của tuổi thanh xuân để chuyển dòng liên tục. Dòng sông có ý thức kiếm tìm
về thành phố, “vui tươi hẳn lên” khi tìm đúng đường về, sông Hương còn là “người tài
nữ đánh đàn lúc đêm khuya” ru mọi người vào giấc ngủ yên bình. Khi chảy vào thành
phố Huế, sông Hương như đã tìm thấy mình khi gặp thành phố thân yêu, sông Hương
đã vui tươi hẳn lên giữa những bãi xanh biếc của vùng ngoại ô Kim Long. “Dòng sông
kéo một nét thẳng thực yên tâm theo hướng Tây Bắc- Đông Nam, tự uốn một cánh
cung rất nhẹ nhàng sang Cồn Hến”, dòng sông mềm mại hẳn đi như tiếng “vâng”
không nói ra của tình yêu. Sông Hương duy nhất thuộc về một thành phố, là niềm tự
hào của xứ Huế, của con người Huế. Sông Hương đã đánh thức được linh hồn của dân
tộc, khác hẳn với các dòng sông khác ở cảnh “lập lòe trong sương đêm những ánh lửa
thuyền chài của một linh hồn Mô - tê xưa cũ”.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
Sông Hương được cảm nhận rất riêng trong sự tìm tòi thú vị của các nhà văn, nó có
chút lẳng lơ, kín đáo của tình yêu. Nhìn bằng con mắt hội họa, sông Hương và những
chi lưu của nó tạo nên những nét cổ kính của cố đô. Qua cách cảm nhận âm nhạc,
sông Hương như một điệu “slow” tình cảm dành riêng cho Huế, sâu lắng, trữ tình. Với
cái nhìn đắm say của trái tim đa tình, sông Hương là người tình dịu dàng và chung
thủy được nhìn nhận ở nhiều phương diện dưới các góc độ khác nhau. Dưới cái nhìn
của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương được đối sánh trong các ngành nghệ thuật,
sông Hương về với Huế như hồn gặp xác, là tiếng nói của người con gái đi được nửa
cuộc đời và tìm được người tình nhân đích thực. Sông Hương đã làm cho Huế đẹp một
cách trầm lặng và có chút gì đó lẳng lơ, kín đáo.
Sông Hương là dòng sông lịch sử. Dòng sông được khơi gợi trong sách “Dư địa chí”
của Nguyễn Trãi nó mang tên là Linh Giang. Dòng sông viễn châu đã chiến đấu oanh
liệt để bảo vệ biên giới phía Nam Tổ quốc qua những thế kỉ trung đại. Dòng sông ấy
còn vẻ vang soi bóng kinh thành Huế cùng người anh hùng Nguyễn Huệ. Nó đã chứng
kiến Cách mạng tháng Tám, mùa xuân Mậu Thân 1986 bằng những chiến công rung
chuyển. Sông Hương đã chứng kiến biết bao sự kiện lịch sử, mang đậm dấu ấn thời gian.
Không chỉ được nhìn ở dưới góc độ địa lí, lịch sử, sông Hương còn được nhìn dưới
góc độ văn hóa và thơ ca. Từ góc độ văn hóa, trong cách nhìn với âm nhạc tác giả đã
gắn sông Hương với một nền âm nhạc cổ điển Huế: “Sông Hương trở thành người tài
nữ đánh đàn lúc đêm khuya”. Từ đó, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã liên hệ đến việc nghe
hát trên sông Hương. Nhà văn đã đưa ra một minh chứng rằng: “Toàn bộ nền âm nhạc
cổ điển Huế được sinh thành trên mặt nước của dòng sông này trong một khoang
thuyền nào đó giữa tiếng nước rơi bán âm của những mái chèo khuya”. Từ góc nhìn
văn hóa, người nghệ sĩ đã tưởng tượng về đại thi hào Nguyễn Du, về Kiều: “Trong
như tiếng hạc bay qua – Đục như tiếng suối mới sa nửa vời”. Nhà văn đã đặt hình ảnh
dòng sông trong mối quan hệ với tiếng chuông chùa ngân nga khi vào Huế để nhìn
nhận. Từ âm thanh của cuộc sống, tác giả đã nói đến tiếng nước vỗ vào mạn thuyền
hình thành lên những điệu hò dân gian. Nhiều lần, nhà văn đã liên tưởng đến truyện
Kiều của Nguyễn Du đại thi hào đã từng có thời gian sống ở Huế, truyện Kiều ra đời
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
từ mảnh đất có truyền thống nhã nhạc cung đình để hình thành nên cái nôi của văn
chương, văn hóa. Từ góc độ thơ ca, sông Hương không bao giờ lặp lại mình trong cảm
hứng của những người nghệ sĩ. Mỗi nhà thơ đều có một khám phá riêng về nó. Hoàng
Phủ Ngọc Tường đã làm dậy lên những vần thơ biếc xanh của Tản Đà: “Dòng sông
trắng - Lá cây xanh”. Hình ảnh này với câu chữ của tác giả cho thấy sự đồng cảm của
Hoàng Phủ Ngọc Tường về một sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc. Đây là minh
chứng thời gian của những tâm hồn nhạy cảm của các thi nhân. Nhà văn cũng làm
sống dậy, sông Hương hùng tráng như “kiếm dựng trời xanh” trong khí phách của Cao
Bá Quát. Sông Hương quan hoài trong nỗi sầu vạn cổ của thơ Bà Huyện Thanh Quan,
có sức mạnh phục sinh của tâm hồn trong thơ Tố Hữu. Điều kì diệu là nhà văn đã nhìn
thấy sông Hương trong mối quan hệ với Kiều. Cách so sánh, liên tưởng của tác giả
trong mối liên hệ giữa các mạch nguồn thơ ca chảy tha thiết trong văn chương muôn
thuở đã tạo nên một dấu ấn riêng về phong cách nghệ thuật của nhà văn giàu chất thơ.
“Ai đã đặt tên cho dòng sông ?” là bài kí đặc sắc về con sông Hương của xứ Huế qua
đó đã thể hiện cái “tôi” cá nhân của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Đó là một cái “tôi” tài
hoa, uyên bác. Sông Hương được miêu tả dưới nhiều góc độ khác nhau, sông Hương
là dòng sông của âm nhạc, của thơ ca, của lịch sử gắn liền với những nét đặc sắc về
văn hóa, về vẻ đẹp của con người xứ Huế. Cái tôi uyên bác được thể hiện ở sự vận
dụng cái nhìn đa ngành, vận dụng kiến thức của nhiều lĩnh vực nghệ thuật để khắc họa
vẻ đẹp của dòng sông. Sông Hương được tô đậm ở nét đẹp trữ tình, thơ mộng. Sông
Hương được miêu tả qua chiều sâu văn hóa xứ Huế, nó như “người mẹ phù sa” bồi
đắp cho vùng đất giàu truyền thống văn hóa từ bao đời nay. Sông Hương còn được
cảm nhận qua lăng kính của tình yêu. Thủy trình của sông Hương là thủy trình có ý
thức đi tìm người tình mong đợi, khi chảy giữa thành phố Huế, sông Hương mềm mại
hẳn đi như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu. Trước khi đổ ra cửa biển, sông
Hương như “người con gái dùng dằng chia tay người yêu”, thể hiện một nỗi niềm
vương vấn một chút lẳng lơ kín đáo. Cái “tôi” của tác giả là một cái “tôi” nặng lòng
với quê hương, xứ sở. Chắc hẳn, nhà văn phải yêu quê hương lắm thì mới có thể lột tả
dòng sông quê hương một cách xuất sắc như vậy. Nhà thơ đã dành toàn bộ tâm huyết
của mình để theo dõi toàn bộ thủy trình của dòng sông với vốn hiểu biết sâu rộng về
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
các kiến thức liên quan. Nhà văn đã quan sát tỉ mỉ dòng sông từ trước khi vào thành
phố rồi đến khi đổ ra bể dòng sông đã có những thay đổi ra sao. Cái “tôi” của Hoàng
Phủ Ngọc Tường thật là một cái “tôi” đa phong cách, mang dấu ấn riêng biệt và giàu
chất thơ. Nhà văn đã phát hiện và trân trọng vẻ đẹp của dòng sông và có những so
sánh táo bạo với hình ảnh cô gái Di - gan, người mẹ phù sa, người tài nữ đánh đàn lúc
đêm khuya. Nhà văn đã liên tưởng tới những nhà thơ khác cùng viết về sông Hương
như Nguyễn Du, Tố Hữu, … nhà văn nhớ đến Kiều và muốn được đắm chìm trong
những giai điệu ca Huế trên sông Hương. Tất cả những điều đó đã tạo nên một cái
“tôi” riêng biệt mang đậm dấu ấn phong cách nghệ thuật Hoàng Phủ Ngọc Tường.
Đoạn trích là đoạn văn xuôi súc tích và đầy chất thơ về sông Hương. Dưới cái nhìn tài
hoa, uyên bác của tác giả, sông Hương được khám phá ở nhiều góc độ khác nhau, từ
địa lí lịch sử đến văn hóa, thơ ca. Nhà văn đã kết hợp linh hoạt giữa kể và tả sử dụng
tài hoa các biện pháp tu từ nghệ thuật như nhân hóa, so sánh, ẩn dụ khiến cho con
sông từ vật vô tri vô giác nay bỗng trở nên có hồn, có tính cách, có tâm trạng khi thì
dịu dàng, đắm đuối khi lại mạnh mẽ, quyết liệt. Ngôn từ phong phú, đa dạng, giọng
văn đầy biến hóa đã tạo nên tuyệt bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” mang nét riêng
biệt trong văn phong của tác giả.
Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” đã thể hiện được tấm lòng yêu quê hương,
yêu con người xứ Huế của nhà văn. Qua đó, cho thấy vốn hiểu biết sâu rộng và phong
phú của nhà văn về các kiến thức văn hóa, nghệ thuật. Bài kí trên đã khẳng định được
thành công của tác giả trên con đường văn học ở thể bút ký đồng thời cũng thể hiện
cái “tôi” cá nhân riêng biệt, trữ tình. Nhà văn đã đem đến cho chúng ta một bài học về
tình yêu thiên nhiên, quê hương đất nước. Bởi nếu có quê hương thì mới có chúng ta
ngày hôm nay. Phải chăng vì thế mà trong thơ của Đỗ Trung Quân đã viết:
“Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều”
Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp của dòng sông Hương khi ở thượng nguồn
“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một tìm tòi và thể hiện sự mới mẻ của Hoàng Phủ
Ngọc Tường đối với thể loại bút kí. Qua đó, tác giả đã ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên
xứ Huế và khẳng định được tài năng uyên bác của mình. Chính vì thế mà sông Hương
đã trở thành một dòng sông bất tử, luôn chảy trôi mãi cùng thời gian và trong tâm trí độc giả.
Đoạn văn vẻ đẹp của sông Hương ở thượng nguồn - Mẫu 12
Vẻ đẹp của dòng sông Hương ở vùng thượng nguồn được tác giả khắc họa bằng góc
nhìn nghệ thuật đặc sắc cùng tấm lòng yêu mến dòng sông thiết tha của nhà văn. Thủy
trình của Hương giang bắt đầu từ thượng lưu – nơi mà sông Hương, trong cảm nhận
của nhà văn, giống như “bản trường ca của rừng già”. Thật vậy, ở nơi khởi nguồn của
dòng chảy, gắn liền với đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, con sông mang vẻ đẹp mạnh
mẽ với sức mạnh nguyên sơ bản năng : “rầm rộ giữa những bóng cây đại ngàn, mãnh
liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như những cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn”.
Những động từ mạnh, những cấu trúc giống nhau được điệp lại liên tiếp đã khiến cho
con sông hiển hiện như một khúc ca dài bất tận của thiên nhiên. Nhưng trường ca đâu
chỉ có sức mạnh mà trong bản chất của mình nó còn mang chứa yếu tố trữ tình bay
bổng. Quả đúng thế, con sông Hương, sau những “rầm rộ”, “cuộn xoáy”, đã trở nên
“dịu dàng”, đằm thắm có thể làm “say đắm” bất cứ chàng trai nào khi chiêm ngưỡng
vẻ đẹp của nó“giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”. Sông
Hương ở vùng thượng nguồn không chỉ mang vẻ đẹp trời phú mà còn ánh lên vẻ đẹp
của con người, những tài nữ đánh đàn, những người dân Châu Hóa lái thuyền xuôi
ngược, những người con anh dũng đã hi sinh, những Nguyễn Du, những Bà huyện
Thanh Quan, những Tố Hữu..đã viết thơ trên dòng chảy long lanh in bóng mây trời.
Cũng như tình yêu của sông Hương với Huế, tình yêu của Hoàng Phủ Ngọc Tường
với sông Hương cũng là quá trình dâng tặng, khám phá và hoàn thiện chính mình.