Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà (3 Dàn ý + 14 Mẫu) | Văn mẫu lớp 12

Phân tích sông Đà hung bạo trong Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân tổng hợp 14 mẫu cực hay kèm theo gợi ý cách viết chi tiết. Tài liệu được biên soạn nhằm giúp cho các em học sinh có thể tự học để mở rộng, nâng cao kiến thức, rèn luyện kĩ năng viết văn ngày một tiến bộ hơn.

23 12 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Dàn ý vẻ đẹp hung bạo con Sông Đà

Dàn ý số 1

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Dẫn dắt vấn đề

2. Thân bài

- Hướng chảy của sông Đà cho thấy đó là một dòng sông đầy cá tính “Chúng thủy giai

đông ...”.

- Bờ sông dựng vách thành: lòng sông hẹp, “bờ sông dựng vách thành”, “đúng ngọ

mới có mặt trời”, chỗ “vách đá ... như một cái yết hầu”

- Ở mặt ghềnh Hát Loóng: “nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió” một cách hỗn độn,

lúc nào cũng như “đòi nợ suýt” những người lái đò.

- Ở Tà Mường Vát: “có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông”, chúng “thở

và kêu như cửa cống cái bị sặc nước”, thuyền qua đoạn hút nước “y như ô tô ...mượn

cạp ngoài bờ vực”,

- Trận địa thác đá được miêu tả từ xa đến gần:

● Xa: âm thanh thác đá “con xa lắm” mà đã nghe tiếng thác “réo gần mãi lại, réo

to mãi lên”, âm thanh ấy hiện lên với nhiều trạng thái khi “oán trách”, lúc “van

xin”, khi “khiêu khích”, “chế nhạo”; cách so sánh độc đáo: “rống lên như một

ngàn con trâu ... cháy bùng bùng” (lấy lửa tả nước).

● Gần: Đá cũng đầy mưu mẹo: “nhăn nhúm”, “méo mó”, “”hất hàm”, “oai

phong”, “bệ vệ”, có những hành động như “mai phục”, “chặn ngang”, “canh”,

“đánh tan”, “tiêu diệt”, sóng: “đánh khuýp quật vu hồi”, “đánh giáp lá cà”,

“đòn tỉa”

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

● Sự biến hóa linh hoạt của trùng vi thạch trận: có 3 vòng, vòng 1 có 5 cửa sinh,

một cửa tử (tả ngạn), vòng 2 có nhiều cửa tử, 1 cửa sinh (hữu ngạn), vòng 3 có

ít cửa và 1 cửa sinh (giữa), gợi hình ảnh con sông Đà có tâm địa nham hiểm,

mẹo lược, biến hóa khôn lường.

- Nhận xét: sông Đà mang diện mạo và tâm địa của một con thủy quái, “dòng thác

hùm beo”, thứ kẻ thù số một của con người

3. Kết bài

- Khái quát lại vấn đề

Dàn ý số 2

a) Mở bài:

- Là một nhà văn tài hoa, độc đáo, Nguyễn Tuân thích miêu tả những cái gì dữ dội,

mãnh liệt hoặc đẹp một cách tuyệt đỉnh. Những trang viết hay nhất của ông thường là

những trang tả đèo cao, vực sâu, thác nước.

- Nguyễn Tuân yêu thiên nhiên tha thiết, ông có nhiều phát hiện tinh tế về vẻ đẹp của

núi sông, cỏ cây trên đất nước mình. Bút kí "Người lái đò sông Đà" đã thể hiện đậm

nét phong cách Nguyễn Tuân. Cảm hứng về dòng sông Đà "hung bạo và trữ tình"

chảy trên trang văn của Nguyễn Tuân biến vùng sông nước ấy thành một hình tượng

nghệ thuật đặc sắc.

b) Thân bài:

* Phân tích tính cách hung bạo của con sông Đà:

- Vách đá "đá bờ sông dựng vách thành" và những bức thành vách đá cao chẹt chặt lấy

lòng sông hẹp. Cái hẹp của lòng sông tác giả tả theo đủ cách:

● "Mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời"

● "Con hổ con nai có thể vọt qua sông, và chỉ cần nhẹ tay thôi cũng có thể ném

hòn đá từ bờ bên này qua bên kia vách"

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

● "Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè cũng thấy lạnh, cảm thấy

mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một cái khung cửa sổ nào

trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện"

-> So sánh vừa chính xác, tinh tế, vừa bất ngờ và lạ lùng. Cảm giác như Nguyễn Tuân

luôn lục lọi đến tận kiệt cùng cái kho ấn tượng ăm ắp này để tìm cho được một cách

nói có thể làm kinh động hồn trí con người.

- Gió trên sông Đà: "Dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn

luồng gió gùn ghè suốt năm" -> bằng lối viết tài hoa, những câu văn diễn đạt theo kiểu

móc xích, cấu trúc câu trùng điệp, gợi hình ảnh con sông Đà cuồng nộ, dữ dằn như lúc

nào cũng muốn tiêu diệt con người.

- Những hút nước ở quãng Tà Mường Vát: "nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái

bị sặc", "chỗ giếng nước sâu ặc ặc lên", "những cái hút nước lôi tuột bè gỗ xuống hoặc

hút những chiếc thuyền xuống rồi đánh chúng tan xác" -> Lối so sánh độc đáo khiến

con sông Đà không khác gì loài thủy quái với những tiếng kêu ghê rợn như muốn

khủng bố tinh thần và uy hiếp con người.

- Âm thanh thác nước sông Đà:

● Nguyễn Tuân như một nhạc trưởng đang điều khiển một dàn giao hưởng chơi

thật hùng tráng bài ca của gió thác xô sóng đá.

● Ban đầu tác giả mới để cất lên khúc như đang "oán trách", "van xin", "khiêu

khích", "giọng gằn mà chế nhạo". Thế rồi bất ngờ âm thanh được phóng to hết

cỡ, các nhạc khí bừng bừng thét lên khúc nhạc của một thiên nhiên đang ở đỉnh

điểm của một cơn phấn khích mạnh mẽ và man dại: "nó rống lên như tiếng một

ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa", "rừng

lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng" -> Sự liên tưởng vô cùng

phong phú, âm thanh của thác nước sông Đà được Nguyễn Tuân miêu tả không

khác gì âm thanh của một trận động rừng, động đất hay nạn núi lửa thời tiền sử.

Lấy lửa để tả nước, lấy rừng để tả sông, Nguyễn Tuân quả là đã chơi ngông

lắm trong nghệ thuật.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

- Bằng thủ pháp nhân hóa, người đọc nhận ra từng sắc diện người trong những hình

thù đá vô tri. Nguyễn Tuân đã dùng sức mạnh điêu khắc của ngôn từ để thổi hồn vào

từng thớ đá: "Cả một chân trời đá" mặt hòn nào trông cũng "ngỗ ngược", "nhăn

nhúm", "méo mó" -> Những hòn đá vô tri vô giác nhưng qua cái nhìn của Nguyễn

Tuân chúng mang vẻ du côn của thiên nhiên hoang dại và hung dữ với ba trùng vi

thạch trận.

● Trùng vi thạch trận thứ I: Bọn đá đứa thì "hất hàm" đứa thì "thách thức", "mặt

nước hò la ùa vào bẻ gãy cán chèo", sóng nước "đá trái, thúc gối vào bụng vào

hông thuyền".

● Trùng vi thạch trận thứ II: "Sông nước bài binh bố trận ở khắp nơi, tăng nhiều

cửa tử, cửa sinh nằm ở phía hữu ngạn"

● Trùng vi thạch trận thứ III: Sông Đà sắp đặt bên phải bên trái đều là luồng chết,

luồng sống ở ngay giữa.

=> Con sông Đà hung bạo, tàn ác không khác gì "kẻ thù số một của con người".

Nhưng cũng chính từ hình ảnh con sông ấy lại là kẻ tôn vinh tài năng nghệ thuật tài

hoa, tài tử và cực kì uyên bác của một ngòi bút số một về thể loại tùy bút Việt Nam.

c) Kết bài:

Cảm nhận của em về tính cách hung bạo của sông Đà.

Dàn ý số 3

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Nguyễn Tuân, tác phẩm Người lái đò sông Đà và vẻ đẹp của con

sông Đà ở thượng nguồn.

2. Thân bài

a. Cảnh vách đá hai bên sông dựng đứng như vách thành và ở quãng sông hẹp

● Có vách đá chẹt dòng sông Đà như một cái yết hầu.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

● Đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách. Có quãng con nai con

hổ đã có lần vọt từ bên bờ này sang bên kia.

● Mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời.

→ Tác giả sử dụng nhiều giác quan (thị giác, xúc giác) để cảm nhận.

b. Cảnh ở quãng mặt ghềnh Hát Loóng

● Dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn

ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà...

● Quãng này mà khinh suất tay lái thì cũng dễ lật ngửa bụng thuyền ra.

→ Sử dụng nhiều câu văn ngắn, điệp từ, điệp cấu trúc gợi lên nhịp chuyển động gấp

gáp của sóng gió đang phối hợp với nhau, tạo thêm nét hung bạo của sông Đà.

c. Cảnh ở quãng Tà Mường Vát

● Trên sông bỗng có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống

dòng sông để chuẩn bị làm móng cầu.

● Nước ở đây thở và kêu như cái cửa cống bị sặc... những cái giếng sâu nước ặc

ặc lên như vừa rót dầu sôi vào.

● Nhiều thuyền bè gỗ đi nghênh ngang vô ý là những cái giếng hút nước ấy nó

lôi tụt xuống.

→ Sử dụng các biện pháp so sánh, liên tưởng, nhân hóa độc đáo gợi lên cảm giác về

những mối nguy hiểm của sông Đà.

3. Kết bài

Khẳng định lại giá trị của tác phẩm.

Vẻ đẹp hung bạo của sông Đà - Mẫu 1

Đối với Nguyễn Tuân, dòng sông Đà chính là “chất vàng” của màu sắc núi sông, linh

hồn của mảnh đất Tây Bắc. Trong trang văn của Nguyễn Tuân, sông Đà không còn là

dòng chảy vô tri mà trở thành sinh thể có tâm hồn, có tính cách như một nhân vật

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

trong câu chuyện viết về vùng đất Tây Bắc hùng vĩ bí hiểm. Đến Tây Bắc, Nguyễn

Tuân đã không quản ngại công phu, ngắm nhìn chi tiết, tìm hiểu cặn kẽ để miêu tả

dòng sông Đà trên hai dạng vẻ: hung bạo và trữ tình. Hình ảnh sông Đà chảy xuôi từ

trang văn đầu cho đến trang văn cuối, từ nơi đá dựng vách thành cho đến quãng dưới

dòng sông, từ dữ dội đến thi vị, trữ tình.

Trước hết, dòng sông Đà hiện lên hung bạo, dữ dội, gây không ít phiền toái cho con

người. Phong cảnh Tây Bắc nói chung và Đà giang nói riêng dưới ngòi bút của

Nguyễn Tuân hùng vĩ, uy nghiêm, mang hồn thiêng sông núi.

Trong đoạn đầu của bài tùy bút, Nguyễn Tuân đã dẫn câu thơ của Nguyễn Quang Bích

(1832 – 1890) để hàm ẩn sự ngang ngược, táo bạo của dòng sông: “Chúng thủy giai

đông tẩu – Đà giang độc bắc lưu”. Trong khi mọi dòng sông khác đều chảy về hướng

đông, tìm đường đổ ra biển cả thì dòng Đà giang ở núi rừng Tây Bắc lại “độc bắc lưu”

– một mình chảy về hướng bắc. Sông Đà bắt nguồn từ Trung Quốc, khi vào Việt Nam,

con sông khởi đầu ở Lai Châu, chảy qua các tỉnh Tây Bắc Việt Nam (Lai Châu, Điện

Biên, Sơn La, Hòa Bình, Phú Thọ). Con sông Đà ngang ngược là một nguồn cảm

hứng mãnh liệt thôi thúc Nguyễn Tuân tìm tòi, khám phá, nó càng thích hợp hơn khi

đem phong cách cách Nguyễn Tuân đặt vào: chuyên viết về “cái đẹp tuyệt mĩ và dữ

dội đến mức khủng khiếp”.

Cảnh đá bờ sông, dựng vách thành, chẹt lòng sông Đà “như một cái yết hầu” là ấn

tượng tiếp theo về sự hiểm trở của nó. Ở đoạn này thì dòng chảy trên sông chưa gọi là

siêu tốc. Nhưng cái ghê rợn mà con người cảm nhận khi đi ngang qua quãng sông này

chính là bóng tối và cái lạnh lẽo của nó. Bởi vì vách đá dựng cao “chẹt lòng Sông Đà”

nên ngoại trừ lúc mặt trời trên đỉnh đầu (“đúng ngọ”) thì các thời điểm còn lại tia sáng

đều không thể rọi vào lòng sông. Chẳng những tăm tối mà nhiệt độ quãng sông ấy còn

thấp, vì vậy mà ai “Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy

lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ

nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện”. Thật bất ngờ khi Nguyễn

Tuân đem không khí phố thị (“hè một cái ngõ”, “cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt

phụt đèn điện”) đặt vào khung cảnh núi rừng heo hút, hoang sơ.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

+ Xuôi thuyền về quãng mặt ghềnh Hát Loóng , ấn tượng về sự hung bạo ở quãng

sông này là sự vận chuyển của nước, của đá và của gió: “nước xô đá, đá xô sóng, sóng

xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm”. Tác giả đã nhân hóa con sông với

một kẻ chuyên đi đòi nợ để gợi tả sự nguy hiểm của nó: “lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất

cứ người lái đò Sông Đà nào tóm được qua quãng ấy”. Nhà văn cũng mách người đọc

nếu có dịp qua quãng sông ấy mà “khinh suất” (không cẩn thận) thì cũng bị dòng nước

hạ gục như chơi.

Tử thần trên sông Đà là những cái “hút nước” ghê rợn. Dưới ngòi bút của Nguyễn

Tuân, lòng sông ẩn chứa nhiều nguy hiểm đe dọa con người, sẵn sàng nhấn chìm mọi

thuyền bè đi ngang qua. Nhà văn đã tái hiện nhưng cái hút nước ấy từ hình dạng bên

ngoài đến âm thanh và hậu quả kinh khủng mà nó gây ra cho con người. Để gợi tả độ

sâu của những cái hút nước, Nguyễn Tuân so sánh nó với “cái giếng bê tông thả

xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu”. Rõ ràng là một sự so sánh độc đáo. Cùng với

câu văn: “Nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc”, hai biện pháp tu từ so sánh

và nhân hóa được sử dụng cùng một lúc khiến hiệu quả gợi hình, gợi âm sắc, gợi cảm

xúc cả Nguyễn Tuân được nhân lên gấp bội. Dòng nước thở hồng hộc, thanh âm thống

thiết, thét gào giữa núi rừng Tây Bắc điệp trùng. Trên mặt những cái hút nước quãng

này, nước xoáy tròn sẵn sàng đưa mọi thứ gần đó xuống đáy sâu mà phía trên trông

như “những cánh quạ đàn” đang quạt thật mạnh, thật điên cuồng với khát vọng khuất

phục mọi thứ. Dòng sông Đà vì thế mà trở nên hùng dũng, uy lực hơn rất nhiều.

Những cái hút nước tựa như giếng sâu sẵn sàng “lôi tuột” chiếc thuyền nào chẳng may

đi vào đó. Nguyễn Tuân có sự liên tưởng thật lí thú: “Không thuyền nào dám men gần

những cái hút nước ấy, thuyền nào qua cũng trèo nhanh để lướt quãng sông, y như là ô

tô sang số ấn ga cho nhanh để vút qua một quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực.

Chèo nhanh và tay lái cho vững mà phóng qua cái giếng sâu, những cái giếng sâu

nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào.”. Giữa chốn núi rừng hoang sơ này, tác giả đã

thổi vào không khí của phố thị khi so sánh chiếc thuyền với ô tô, đoạn sông có những

cái hút nước với quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực. Từ đó khẳng định những cái

hút nước này chính là mối đe dọa mà bất cứ ai cũng phải sợ, phải thật điêu luyện, thật

bình tĩnh nhưng nhanh chóng mới có thể “thoát chết” khi đi ngang qua đây.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Hậu quả khi vô ý đi ngang qua cái hút nước được tác giả dự báo trước: “Nhiều bè gỗ

rừng đi nghênh ngang vô ý là những cái giếng hút ấy nó lôi tuột xuống. Có những

thuyền đã bị cái hút nó hút xuống, thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi,

bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông

dưới”. Đó không phải là lỗi của sông Đà bởi dòng sông chảy giữa bạt ngàn núi rừng,

qua bao ghềnh thác cheo leo bao giờ cũng hung hãn. Sức mạnh của thiên nhiên từ lâu

vốn là mối đe dọa đối với con người. Có trách là trách “nhiều bè gỗ rừng đi nghênh

ngang vô ý”, hoặc đi trên sông Đà mà người chèo thuyền không đủ tự tin, bản lĩnh,

không am hiểu quy luật của dòng nước thì “thuyền bị trồng ngay cây chuối ngược”

cũng là chuyện thường tình, không trách ai được. Có lẽ vì vậy mà Nguyễn Tuân đã

dụng công miêu tả sự tài hoa, tinh tế, trí thông minh, lòng dũng cảm của ông lái đò

như một tấm gương sông nước nơi núi rừng khắc nghiệt, hiểm trở này.

Nguyễn Tuân gợi tả âm thanh của thác nước – một âm dữ dội, rống riết. Mặc dù con

thuyền vẫn chưa đến thác nhưng tiếng thác đổ ầm ầm vào tai thôi thúc người nghệ sĩ

vận dụng nghệ thuật ví von: “Tiếng thác nước nghe như là oán trách gì, rồi lại như là

van xin, rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo”. Dữ dội hơn, âm thanh của

tiếng thác nước điên tiết, gây hấn như “tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn

giữa rừng vầu rừng tre nứa đổ lửa”. Đó là âm thanh của sự hùng vĩ nhưng dữ dội vô

cùng.

Dòng nước đưa chiếc thuyền “đuôi én sáu bơi chèo” của người lái đò tới cái thác mà

thanh âm tiếng thác nước dự báo những điềm không hề lành lặn. Nguyễn Tuân viết:

“Tới cái thác rồi. Ngoặt khúc sông lượn, thấy sóng bọt đã trắng xóa cả một chân trời

đá”. Cái thác không phải là nỗi ám ảnh to lớn của những người qua song, song tiếng

thác rầm rộ lẫn “sóng bọt đã trắng xóa cả một chân trời đá” không thể không khiến

người lái đò rùng mình e ngại. Bọt sóng trắng che khuất màu xám xịt của đá, khiến

quãng sông hiện lên hùng vĩ vô biên – biểu tượng cho uy lực của thiên nhiên Sông Đà.

Thế nhưng, sóng đối với người lái đò trên sông chẳng đáng sợ là gì so với đá. Dường

như đá ngầm trên sông “dàn bày thạch trận”, tạo thành những cửa sinh, cửa tử mới là

thách thức lớn đối với người lái đò: “Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong

lòng sông, hình như mỗi lần có chiếc thuyền nào xuất hiện ở quảng ầm ầm mà quạnh

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

hiu này, mỗi lần có chiếc nào nhô vào đường ngoặt sông là một số hòn bèn nhổm cả

dậy để vồ lấy thuyền”. “Đường ngoặt sông” cong cong là cánh cửa dẫn dụ người lái

đò vào quãng sông nhiều đá ngầm, khúc ngoặt áng cả tầm nhìn của người lái đò mà

giả sử như không chuẩn bị trước tâm thế chiến đấu, chắc có lẽ người lái đò sẽ bị đánh

tan xác ở những chặng ban đầu. Nguyễn Tuân khéo léo nhắc lại sức mạnh và sự dữ

dội của đá trên Sông Đà: “từ ngàn năm vẫn mai phục hết lòng sông”. Phải chăng, từ

khi nào Sông Đà xuất hiện ở núi rừng Tây Bắc, thì từ lúc đó đá “mai phục” sẵn chờ

đợi người lái đò để thực hiện một “cú vố” bất ngờ. Nguyễn Tuân sử dụng ngôn ngữ

mang tính võ thuật cao, khiến hòn đá vô tri cũng trở nên sinh động, có “tâm địa độc ác

của thứ kẻ thù số một”. Cách nhân hóa: “một số hòn bèn nhổm cả dậy để vồ lấy chiếc

thuyền” khi chiếc thuyền tiến vào “thạch trận Sông Đà” khiến câu chuyển động mạnh

mẽ, giúp người đọc hình dung ra sự đáng sợ của quãng sông này cùng với nỗi lo ngại

cho sinh mệnh của người lái đò trên sông. Ta tự hỏi đá hay là một thứ quỷ quái nào

trên Sông Đà mà cũng có mặt, có mũi, có tâm địa độc ác: “Mặt hòn đá nào trông cũng

ngỗ ngược, hòn nào cũng nhăn nhúm méo mó hơn cả cái mặt nước chỗ này”. Hàng

loạt tính từ chỉ người: “ngỗ ngược”, “nhăn nhúm”, “méo mó” được Nguyễn Tuân sử

dụng để miêu tả hình thù hòn đá khiến đá trở nên hống hách hơn, như “hất hàm” đòi

một cuộc tuyên chiến mà một bên là thiên nhiên với sức mạnh oai hùm, một bên là

con người nhỏ nhoi trên “chiếc thuyền đuôi én sáu bơi chèo” vượt qua cửa tử tiến vào

cửa sinh. Nhà văn khép lại bằng câu văn: “Mới thấy rằng đây là nó bày thạch trận trên

sông”. “Thạch trận trên sông” đã được dàn sẵn chờ đợi và thử thách ông lái đò. Tuy

nhiên, với bản lĩnh, sự thông minh am hiểu cái quy luật phục kích của lũ đá nơi này

kết hợp với tay lái “ra hoa”, ông lái đò đã chiến thắng ngoạn mục “đối thủ” hung hãn

của mình.

Đó là những đoạn văn miêu tả sự hùng vĩ của sông Đà. Dữ dội là thế, hiểm trở là thế,

tuy nhiên điều mà Nguyễn Tuân nhấn mạng ở đây chính là vẻ hùng vĩ của thiên nhiên

Tây Bắc chứ không phải kích thích để con người thù hằn sông Đà, bởi sông Đà chính

là trục giao thông đường thủy chính góp phần phát triển kinh tế, xã hội vùng núi cao

Tây Bắc.

Phân tích sông Đà hung bạo - Mẫu 2

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Ôi nhng dng sông bt nước t đây

Mà khi v đt nước mnh th bt lên câu ht

Những dòng sông yêu thương của quê hương, đất nước Việt Nam tự bao giờ đã trở

thành nguồn cảm hứng dạt dào cho các văn nghệ sĩ. Dường như mỗi nhà văn, nhà thơ

lại có một dòng sông để thương, để nhớ của riêng mình. Nguyễn Hoàng Cầm tha thiết

với sông Đuống thân thương; Hoàng Phủ Ngọc Tường đắm đuối sông Hương thơ

mộng, kiều diễm thì Nguyễn Tuân say đắm vẻ đẹp hung bạo, trữ tình. Với niềm say

mê đắm đuối cùng vốn trí thức tài hoa, Nguyễn Tuân đã tạo nên trang văn độc đáo

“Người lái đò sông Đà”.

Là cây đại thụ của rừng đầu nguồn văn học Việt Nam, Nguyễn Tuân luôn say mê

những cái phi thường, tuyệt đỉnh, tuyệt đối, thích cảm xúc mạnh. Ưa khám phá sự vật,

hiện tượng đến tận chân tơ kẽ tóc, trang văn của Nguyễn Tuân phô diễn kiến thức hết

sức uyên bác: lịch sử, địa lí, âm nhạc, văn chương, thể thao, quân sự.

Ngay từ lời đề từ của tác phẩm, Nguyễn Tuân đã đóng đinh vào lòng người đọc ấn

tượng về sự ngang ngạnh bướng bỉnh, lạ thường:

Mi dng sông đu chy v hướng Đông

Duy ch c sông Đà là ngưc dng chy theo hướng Bc

Ngay sau lời đề từ, Nguyễn Tuân đã tỉ mỉ liệt kê tên của 73 con thác độc dữ của sông

Đà. Nhưng hùng vĩ của sông Đà không chỉ có thác mà còn ở cảnh đá bờ sông. Cái

sừng sững của vách đá, cái lạnh lẽo tối om và thắt hẹp lại của quãng sông hiện lên rõ

mồn một trước mắt người đọc bởi hàng loạt hình ảnh, sự kiện, phép so sánh mới lạ

của Nguyễn Tuân. Đá hay bờ sông dựng đứng, cao ngút trời, mặt sông chỉ lúc đứng

ngọn mới có mặt trời. Quãng sông rất hẹp đến mức con hổ, con nai cũng có thể vọt

qua được. Đi giữa vách đá cao vòi vọi, đen đúa giữa mùa hè mà cũng cảm thấy lạnh

người và tối om. Như đứng ở hè một cái ngõ ngóng vọng lên một khung cửa sổ trên

cái tầng thứ mấy của tòa nhà vừa tắt phụt đèn điện.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Đâu chỉ hung bạo hùng vĩ, sông Đà còn vô cùng hung bạo, dữ dằn. Ở quãng mặt

ghềnh Hát Loóng dài hàng ngàn cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn

cuộn gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng muốn lấy mạng những người lái đò qua đây.

Với những điệp từ, câu văn như dậy sóng, dậy gió. Diện mạo của sông Đà thật gớm

ghiếc hung dữ chằng khác nào tên lưu manh, côn đò, giang hồ chuyên nghề đâm, thuê,

chém, mướn.

Những cái hút nước sông Đà còn đáng sợ hơn và thực sự trở nên hiểm ác trong trang

văn của Nguyễn Tuân. Với tham vọng đem đến cho người đọc cảm giác chân thực,

sống động nhất về sự hung dữ của cá thác nước, Nguyễn Tuân đã tung ra một đội

quân hùng hậu: văn chương, điện ảnh, thể thao,... Chỉ riêng trong đoạn văn đã có

nhiều so sánh, liên tưởng độc đáo. Người đọc dễ hình dung về cái hút nước khủng

khiếp trên sông Đà. Nước xoáy tít đáy, sâu hun hút như cái giếng bê tông thả xuống

làm móng cầu. Từ đáy cái hút nước lên đến mặt chênh nhau vài sải tay. Nước thở và

kêu như cái cống bị sặc, có lúc ặc ặc nghe như vùa rót dầu sôi vào. Thuyền bè vô ý

qua đây, không vững tay chèo liền bị lôi tuột xuống, trồng cây chuối ngược, đi ngầm

dưới lòng sông, mươi phút sau mới tan tác ở quãng sông dưới. Chưa dừng lại ở đó,

Nguyễn Tuân còn muốn người đọc nảy ra ý tưởng điện ảnh táo bạo. Nhà văn nghĩ đến

chuyện một anh quay phim ngồi vào thuyền rồi cho cả mình, cả máy quay để thu ảnh,

truyền đến cho người đọc cả khối nước sắp ụp vào mình. Thiết nghĩ không cần đến sự

phiêu lưu mạo hiểm của người quay phim ấy nữa bởi chỉ cần đọc văn Nguyễn Tuân, ta

đã cảm thấy như được xem một bộ phim 3D sống động

Nói đến hung bạo của sông Đà tât phải nói đến cái dứ dằn của con thác. Còn nhớ

trong Tây Tiến, Quang Dũng từng miêu tả:

Chiu chiu oai linh thc gm tht

Vẻ hung dữ của con thác trong trang thơ của Quang Dũng chưa thấm gì với trang văn

của Nguyễn Tuân. Ông đã chỉ điểm ra vài giọng điệu của con thác nghe đã thấy rợn

người. “Tiếng thác nước nghe như oán trách, rồi nghe như là van xin, rồi lại như khiêu

khích, khi giọng gằn mà chế nhạo. Thế rồi, nó bất thần rống lên như tiếng một ngàn

con trâu mộng giữa rừng vầu, rừng tre nứa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng. Dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân, những con

thác sông Đà có khác nào con quái vật hung hãn trong cơn bứt phá, tức tối và tuyệt

vọng. Cái lạ là Nguyễn Tuân đã dùng tử để tả nước, lấy rừng tả thác. Đó quả là cách

chơi ngông trong văn chương của Nguyễn Tuân.

Hết uy hiếp người lái đò bằng thác dữ, sông Đà lại dàn bày thạch trận với dã tâm tiêu

diệt mọi con thuyền. Sông Đà tung ra một lực lượng hết sức hùng hậu, thiện chiến, với

đủ tướng dữ, quân tợn, đứa nào trông cũng ngỗ ngược, dữ dằn. Bọn giặc đá còn mưu

mô, bí mật mai phục để bẫy con thuyền. Thoạt nhìn, thấy mặt sông trắng xóa cả một

chân trời đá. Những hòn, những tảng tưởng như nó đứng, nó ngồi, nằm tùy theo sở

thích. Nhưng hoàn toàn không phải vậy, chúng âm mưu bày binh bố trận hòng hại

chết con thuyền đối phương. Chúng giàn ba vòng vây cực hiểm ác. Mỗi vòng vây,

chúng mở rất nhiều cửa tử, chỉ duy nhất một cửa sinh. Cửa sinh lại bố trí lắt léo, lúc

bên phải, lúc bên trái, khi ở giữa. Vòng đầu, nó làm ra vẻ sơ hở để dụ con thuyền đối

phương vào sâu rồi sau đó tung ra cú đánh khuýp quật vu hồi. Khi con thuyền xa vào

trận đại, đá thác và sông nước nhất tề sông lên, hợp đồng tác chiến, đánh hội đồng.

Chúng đánh dồn dập, tới tấp với những miếng đòn hiểm độc. Chúng âm mưu đánh tan

tất cả thuyền trưởng và thủy thủ ngay ở chân thác. Qua ngòi bút tài hoa, trí tưởng

tượng phong phú của Nguyễn Tuân, sông Đà hiện nguyên hình là con quái vật khổng

lồ nham hiểm, xảo quyệt, đủ mưu ma, chước quỷ, đầy dã tâm thâm độc.. Cứ thế, sự dữ

dằn, hung bạo, hiểm ác của sông Đà – kẻ thù số một của con người Tây Bắc cứ nhân

lên trùng trùng trong liên tưởng, tưởng tượng của người đọc. Đọc trang văn mà ta như

lạc vào trận địa đủ thiên la địa võng

Khám phá vẻ đẹp hung bạo của sông Đà, Nguyễn Tuân không dừng lại ở việc tạc khắc

vào tâm trí người đọc tính cách bạo dạn, có một không hai của con sông Tây Bắc mà

còn bộc lộ khát vọng lớn của mình - khát vọng của một công dân đầy tâm huyết với

công cuộc xây dựng cuộc sống mới. Khi khám phá sự dữ dằn của sông Đà, Nguyễn

Tuân đã liên tưởng tới cái tuyếc-bin thủy điện to lớn của sông Đà. Sông Đà trở thành

dòng sông của ánh sáng, đã dâng tặng cho đất nước nguồn năng lượng dồi dào, ánh

sáng của sông Đà đã đi khắp đất nước làm giàu cho bao hồn quê.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Cái đẹp vốn tiềm tàng trong đời sống, vũ trụ nhưng phát hiện được cái đẹp và truyền

đến người đọc tình yêu và niềm say mê với cái đẹp lại là chuyện không dễ dàng. Ghi

nhớ điều này, chúng ta thêm trân trọng Nguyễn Tuân, người nghệ sĩ bằng niềm say mê

thiên nhiên và bằng tay phù thủy ngôn ngữ, đã giúp người đọc chiêm ngưỡng đắm say

trước vẻ đẹp của sông Đà của thiên nhiên Tây Bắc hung bạo mà hùng vĩ. Chính trang

văn của Nguyễn Tuân đã bồi đắp thêm tình yêu quê hương, đất nước cho chúng ta.

Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà - Mẫu 3

Tùy bút Sông Đà, Nguyễn Tuân đã khắc họa được nhiều bức tranh thiên nhiên sinh

động, hấp dẫn của vùng núi rừng vừa hùng vĩ, hiểm trở, vừa tuyệt vời thơ mộng ở phía

Tây Bắc của Tổ quốc. Dưới ngòi bút của nhà văn, miền đất này hiện lên thật tươi đẹp

với những núi xa, núi gần miên man như trùng vi thạch trận, với những thung lũng

vàng một màu lúa chín, với bao nhiêu loài hoa tỏa hương sắc. Nhưng tiêu biểu nhất,

được nhà văn tập trung bút lực mô tả công phu nhất, phải kể đến hình ảnh con sông

Đà hùng vĩ vừa hung bạo vừa nên thơ trong tùy bút Người lái đò sông Đà.

Sông Đà được nhà văn xây dựng thành một “nhân vật” có mặt suốt từ đầu đến cuối

thiên tùy bút, tạo nên giá trị độc đáo của tác phẩm này. Dưới ngòi bút tài hoa và uyên

bác của Nguyễn Tuân, sông Đà không còn là một con sông vô tri, vô giác, mà là một

“nhân vật” có cá tính, có tâm trạng, có hoạt động thật phong phú và phức tạp. Tác giả

đã nhận xét khái quát: đây chính là con sông Tây Bắc hung bạo và trữ tình. Hai đặc

điểm hung bạo và trữ tình này được nhà văn triển khai trong suốt cả bài tùy bút.

Cái hung bạo của sông Đà không chỉ ở những con thác, mà còn ở quang cảnh hùng vĩ

với vẻ huyền bí, hoang sơ của dòng sông chảy giữa điệp trùng rừng núi Tây Bắc. Như

một nhà quay phim lão luyện, vừa cho người xem thấy bao quát khung cảnh sông Đà,

thỉnh thoảng tác giả lại dừng lại, cho khán giả những pha “cận cảnh” thật tiêu biểu về

sự hung dữ của con sông này.

Đấy là những cảnh thật hiếm thấy như cảnh đá bờ sông dựng vách thành, chỉ khi nào

đến giữa trưa, mặt trời rọi đúng đỉnh đầu, chỗ ấy mới có ánh nắng. Cách so sánh trên

tạo được ấn tượng khá dậm nét về vách đá dựng đứng với độ cao hun hút khôn cùng.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Có chỗ vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu. Vì thế, dòng chảy của

con sông bị thu lại rất hẹp: hẹp đến mức đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên

kia vách; hẹp đến mức có quãng con nai con hổ đã có lần vọt từ bờ này sang bờ kia.

Ấn tượng về độ cao và thẳng của vách đá bờ sông và dòng chảy nhỏ hẹp càng được tô

đậm thêm qua một chi tiết tiêu biểu và lối liên tưởng bất ngờ, thiên nhiên hoang sơ

gần với đời sống hiện đại của con người: Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang

mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà... ngóng

vọng lên một khung cửa sổ nào từ cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện.

Nhà văn chẳng những sử dụng thị giác, mà còn kết hợp sử dụng các giác quan khác

với những so sánh thật mới mẻ và táo bạo. Vách thành dựng đứng gợi lên sự hiểm trở,

hùng vĩ, lòng sông hẹp lại gián tiếp gợi được sức chảy ghê gớm, dữ dằn của thác lũ.

Tính chất hung bạo còn thể hiện qua cái dữ dằn của ghềnh sông với sự hợp sức của

gió, của sóng và của đá. Dường như chúng phối hợp với nhau một cách chặt chẽ để

tăng thêm sức mạnh uy hiếp, đe dọa con người: quãng mặt ghềnh Hát Loóng, dài hàng

cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm

như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà nào tóm được qua đấy. Ở

đây, một phần câu vãn như bị chặt đứt ra thành nhiều khúc ngắn, gọn, diễn đạt bỗng

điệp từ, điệp cấu trúc và tăng tiến, tạo nhịp điệu khẩn trương, dồn dập, gấp gáp như sự

chuyển động của gió to và sóng lớn.

Hung bạo hơn nữa là những cái hút nước khủng khiếp: trên sông bỗng có những cái

hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu. Vì

nước bị hút quá mạnh nên phát ra những âm thanh được nhân cách hóa như nước thở

và kêu như cửa cống cái bị sặc do nước bên trong và ngoài cống chênh nhau quá

nhiều, phát ra tiếng kêu ọc ọc ghê sợ. Để tô đậm thêm sự nguy hiểm của cái hút nước,

nhà văn đã phối hợp giữa “tả” và “kể”, ở đây, yếu tố tự sự góp phần quan trọng kích

thích trí tưởng tượng của người đọc. Nếu câu văn nêu trên thiên về tả thì hai câu dưới

đây thiên về kể: Nhiều bè gỗ rừng đi nghênh ngang vô ý... ở khuỷnh sông dưới.

Sông Đà còn hung bạo ở những thác nước. Nhiều thác nước như bày sẵn thế trận, sẵn

sàng chặn đánh, tiêu diệt người lái đò, lái mang, đặc biệt đối với những ai xuôi dòng,

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

ở những nơi này, sông Đà được mô tả như có cả một bầy thuỷ quái vừa hung hăng,

bạo ngược, vừa nham hiểm, xảo quyệt. Lúc thì thác nước khiêu khích, chế nhạo; khi

thì hò la, gầm thét, như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu tre

nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cũng gầm thét với đàn trâu da cháy

bùng bùng. Thác nước càng được nhân thêm sức mạnh, sức công phá, nhân thêm mối

nguy hiểm đối với nhà đò vì sự góp mặt của hàng ngàn tảng đá to, nhỏ. Mỗi hòn đá

được khắc họa như một quái vật từ ngàn năm vẫn kiên trì mai phục ở nơi đây để bày

thạch trận trong lòng sông.

Mỗi lần thấy một con thuyền nào nhỏ vào đường ngoặt sóng là chúng lập tức nhổm cả

dậy để vồ lấy thuyền. Tác giả đã dựng dậy và thổi sự sống vào cho những hòn đá vô

tri giác, khiến người đọc hình dung chúng cũng táo tợn, hung bạo như một lũ giặc điên

cuồng. Dưới ngòi bút của người nghệ sĩ ngôn từ, vẻ đẹp man dại, sức mạnh huyền bí

của sông Đà đã hiện ra ở nhiều góc độ khác nhau. Đấy chính là tiềm năng to lớn của

Đà giang khi nó được con người chinh phục. Đấy là “vàng trắng” quý báu của đất

nước chúng ta. Chính vì vậy, Nguyễn Tuân nghĩ tới hình ảnh của những tuốc bin thủy

điện. Điều đó cũng có nghĩa là nhà văn nghĩ tới vai trò, vị trí của sông Đà trong sự

nghiệp công nghiệp hóa đất nước.

Tóm lại, bằng một tình yêu thiên nhiên đất nước thiết tha, bằng tài năng của một nghệ

sĩ ngôn từ đích thực, đến Nguyễn Tuân, có lẽ lần đầu tiên con sông Đà của Tổ quốc đã

bước vào văn học với vẻ dữ dội, hùng vĩ, hoang sơ nhưng cũng chứa chan thơ mộng,

trữ tình của nó. Thì ra, với tác giả Người lái đò sông Đà, thiên nhiên cũng chính là

một sản phẩm nghệ thuật vô giá, thiên nhiên luôn làm cho con người bị hấp dẫn, mê

say.

Phân tích hình tượng sông Đà hung bạo - Mẫu 4

Mỗi nhà văn có một quan điểm sáng tác riêng theo họ xuyên suốt sự nghiệp văn học.

Nhưng có lẽ, Nguyễn Tuân là một trường hợp đặc biệt khi quan điểm sáng tác và

phong cách văn chương của ông có sự khác biệt rõ rệt ở thời kì trước và sau năm 1945.

Nếu trước năm 1945, người ta biết đến Nguyễn Tuân với Chữ người tử tù cùng những

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

hoài niệm về cái đẹp của quá khứ thì sau năm 1945, người ta biết đến Nguyễn Tuân

với Người lái đò sông Đà cùng một năng lượng, tình yêu tha thiết dành cho cuộc sống,

cho thiên nhiên mà bạn đọc dễ dàng cảm nhận được. Nổi bật trong bài tùy bút chính là

hình tượng con sông Đà hung bạo ở thượng nguồn.

Tùy bút Người lái đò sông Đà in trong tập “Sông Đà”, là kết quả chuyến đi thực tế của

Nguyễn Tuân đến vùng núi Tây Bắc để khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên, của con

người và tìm kiếm “chất vàng mười đã qua thử lửa” trong chính cuộc sống thường

nhật. Qua “Người lái đò sông Đà”, Nguyễn Tuân với lòng tự hào của mình đã khắc

hoạ những nét thơ mộng, hùng vĩ nhưng khắc nghiệt của thiên nhiên đất nước qua

hình ảnh con sông Đà hung bạo và trữ tình. Đồng thời, nhà văn cũng phát hiện và ca

ngợi chất nghệ sĩ, sự tài ba trí dũng của con người lao động mới qua hình ảnh người

lái đò sông Đà.

Mở đầu tùy bút là hai lời đề từ vô cùng đặc sắc và độc đáo: “Đẹp vậy sao tiếng hát

trên dòng sông”: ca ngợi vẻ đẹp của sông Đà và tiếng hát của những con người cần

mẫn lao động, làm việc ở nơi đây. “Chúng thủy giai đông tẩu/ Đà giang độc Bắc lưu”

mang ý nghĩa mọi con sông đều chảy về phía Đông, riêng sông Đà chảy về phương

Bắc để nói lên sự khác biệt độc nhất vô nhị của sông Đà, gợi ra những cá tính riêng

của con sông. Chỉ với hai lời đề từ ngắn gọn, Nguyễn Tuân đã mang đến cho bạn đọc

những vẻ đẹp vô cùng khác biệt của sông Đà với những con sông khác giúp bạn đọc

phần nào thêm thích thú và muốn tìm hiểu về con sông này.

Sau lời đề từ, tác giả đi vào cụ thể vẻ đẹp hùng vĩ, dữ dội của con sông: “Cảnh vách

đá hai bên sông dựng đứng như vách thành; có vách đá chẹt dòng sông Đà như một

cái yết hầu; đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách; có quãng con nai

con hổ đã có lần vọt từ bên bờ này sang bên kia; mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ

mới có mặt trời.” bằng ngòi bút tài hoa của mình, Nguyễn Tuân mang đến cho bạn

đọc nhiều liên tưởng thú vị về con sông Đà: nghệ thuật ẩn dụ những khối đá bờ sông

được ví như những thành trì kiên cố, vũng chãi và đầy rẫy sự nguy hiểm, bí ẩn, đe dọa

chực chờ. Tác giả đã sử dụng nhiêu giác quan để cảm nhận được hết vẻ đẹp hung tợn

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

ở quãng này của con sông: nó vừa hẹp lại nhiều đá dựng cao ngang ngược nhưng tiềm

ẩn những sự nguy hiểm khiến con người không thể lường trước được.

Không chỉ quãng này của con sông nguy hiểm mà quãng mặt ghềnh Hát Loóng cũng

nhiều hiểm nguy không kém: “Dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió,

cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái

đò sông Đà…; quãng này mà khinh suất tay lái thì cũng dễ lật ngửa bụng thuyền ra”.

Đến đây, Nguyễn Tuân sử dụng nhiều câu văn ngắn móc xích với nhau, điệp từ, điệp

cấu trúc gợi lên nhịp chuyển động gấp gáp của sóng gió đang phối hợp với nhau để

“hoành hành” tạo thêm nét hung bạo của sông Đà; không chỉ có đá dựng thành vách

hăm dọa con người nữa mà ngay cả mặt nước cũng tạo sóng hung tợn để đe dọa bất cứ

con thuyền hay người nào qua đấy cho ta thấy một con sông Đà ngang ngược, bá đạo

và vô cùng bướng bỉnh.

Quãng Tà Mường Vát con sông cũng hung tợn không kém: “Trên sông bỗng có những

cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống dòng sông để chuẩn bị làm móng

cầu; nước ở đây thở và kêu như cái cửa cống bị sặc... những cái giếng sâu nước ặc ặc

lên như vừa rót dầu sôi vào; nhiều thuyền bè gỗ đi nghênh ngang vô ý là những cái

giếng hút nước ấy nó lôi tụt xuống” Nghệ thuật nhân hoá kết hợp so sánh của Nguyễn

Tuân làm tạo cho câu văn trở nên sinh động, hấp dẫn hơn bao giờ hết. Khúc sông này

nguy hiểm đến mức không một con thuyền nào dám tiến lại gần, nếu không sẽ bị hút

vào trong, bị dìm xuống lòng sông và biến mất một cách đáng sợ.

Không chỉ riêng những quãng trên con sông Đà mới hung tợn mà dòng chảy của nó

cũng vô cùng hung tợn: “Có những thuyền đã bị cái hút nó hút xuống, thuyền trồng

ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi

phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới”. Sự hung dữ này được Nguyễn Tuân

liên tưởng đến một anh quay phim bạo dạn dám ngồi vào trong cái thuyền thúng tròn

vành rồi cả người cả thúng cùng theo dòng xoáy xuống dưới cùng của xoáy nước và

lia máy ảnh lên, thu vào tầm mắt tất cả xoáy nước như “một cái giếng mà thành giếng

xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thủy tinh khối đúc dày, khối pha lê xanh

như sắp vỡ tan ụp cả vào máy vào người quay phim cả người đang xem.” Sự liên

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

tưởng đặc sắc, thú vị này không chỉ giúp bạn đọc hình dung ra sự hung tàn của con

sông mà còn làm cho vẻ hung tàn đó trở nên đa sắc màu hơn.

Nhiều năm tháng qua đi nhưng bạn đọc chưa bao giờ quên phong cách sáng tác

“ngông” độc đáo của Nguyễn Tuân cùng tùy bút và hình ảnh con sông Đà. Tác phẩm

đã đóng góp không nhỏ vào nền văn học Việt Nam và được nhiều thế hệ con người

đón nhận.

Vẻ đẹp hung bạo của sông Đà - Mẫu 5

Nguyễn Tuân nổi tiếng là nhà văn tài hoa với nét văn độc đáo. Ông thích miêu tả

những gì dữ dội, mãnh liệt của thiên nhiên, con người. Thế nên trong các tác phẩm

của ông ta thấy được sự hùng vĩ hiếm có của thiên nhiên. “Người lái đò sông Đà” là

một trong những tác phẩm đặc sắc của Nguyễn Tuân. Đây là một đoạn trích hay nằm

trong Tùy bút sông Đà viết năm 1960. Người lái đò sông Đà chính là thành quả của

chuyến đi thực tế đến Tây Bắc của tác giả. Trong đoạn trích, tác giả tìm kiếm “chất

vàng mười” của thiên nhiên và của những con người lao động trên miền sông núi Tây

Bắc hùng vĩ.

Nguyễn Tuân gặp sông Đà trong chuyến công tác Tây Bắc. Con sông hiện lên trước

mắt ông là một sự kỳ vĩ của thiên nhiên. Vậy nên, mới gặp sông Đà thôi nhưng cứ như

người bạn tri kỷ lâu năm. Sông Đà trong mắt Nguyễn Tuân là một con sông nguyên sơ

và đầy cá tính. Thế nên, mở đầu đoạn trích, tác giả nhắc tới sông Đà bằng hai câu thơ

“Chúng thủy giai đông tẩu – Đà giang độc bắc lưu”.

Ở “Người lái đò sông Đà”, Nguyễn Tuân đã dành hết bút mực để miêu tả sông Đà

đoạn thượng nguồn. Với riêng tác giả, đó là nơi con sông Đà có vẻ đẹp hung bạo nhất,

nghiệt ngã nhưng cũng đầy thử thách. Sự dữ dội của sông Đà được tác giả sử dụng

những từ ngữ có tiết tấu nhanh, mạnh để miêu tả. Dòng sông ấy không chỉ có thác đá,

mà còn dữ dội trên chính những vách đá dựng thẳng đứng, hiểm trở “đá bờ sông dựng

vách thành”

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Để làm nổi bật thêm sự hùng vĩ của dòng sông, tác giả còn miêu tả tỉ mỉ lòng sông

khúc ấy. Lòng sông như bị bóp nghẹt “mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt

trời. Có vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu”. Không chỉ dừng lại ở

đó, “đứng bên này bờ nhẹ tay nắm hòn đá qua bên kia vách. Có quãng con nai con hổ

đã có lần vọt từ bờ này sang bờ kia”.

Diễn tả bằng những hình ảnh thực tế của sông Đà chưa đủ, tác giả còn miêu tả chi tiết

cảm nhận của những người ngồi trên khoang đò quãng sông ấy “đang mùa hè mà cũng

thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung

cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện”. Dường như những

vách đá dựng đứng làm lòng sông nhỏ bé đến mức chỉ thấy được một khoảng trời nhỏ

xíu. Sự so sánh của Nguyễn Tuân chính xác đến từng chi tiết. Dường như ông lục lọi

đến tận cùng kiệt của dòng sông để “show” ra cho người ta phải kinh động hồn trí.

Sự hoang sơ, hung bạo của dòng sông Đà còn được tác giả đặc tả thông qua tiếng gió

thổi. Tiếng gió trên sông Đà như tiếng gầm rú của thiên nhiên, nó mang đến cho con

người cảm giác rùng mình, man rợ. Nguyễn Tuân đã khéo léo khi đặc tả “dài hàng cây

số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió. Cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm”. Có

lẽ chỉ có Nguyễn Tuân mới có thể miêu tả dòng sông một các đặc sắc như vậy. Câu

văn diễn đạt theo móc xích với cấu trúc trùng điệp càng làm gợi lên hình ảnh con sông

Đà đang lúc cuồng nộ, dữ dằn, chỉ chực “lật ngửa bụng thuyền ra”.

Ngay cả những hút nước trên sông Đà cũng thật đặc biệt. “những cái hút nước giống

như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu”. Những cái hút nước

được Nguyễn Tuân hình tượng hóa trở nên man rợ hơn. Đến mức “nước ở đây thở và

kêu như cửa cống cái bị sặc. Trên mặt cái hút xoáy tít đáy cũng đang quay lừ lừ những

cánh quạ đàn”.

Dường như ở đây không phải là hình ảnh sông Đà mà là hình ảnh của một loài thủy

quái nào đó đang muốn uy hiếp con người. Thế nên “không thuyền nào dám men gần

những cái hút nước ấy”. Dường như hút nước ở sông Đà trở thành nỗi ám ảnh với

những người lái thuyền, họ chỉ muốn tránh mặt chứ không muốn chạm trán với nó.

Bởi nếu không “chèo nhanh để lướt qua quãng sông” sẽ “bị cái hút nó hút xuống,

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông

đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới”.

Sự hung bạo của sông Đà càng được làm rõ hơn thông qua âm thanh của thác nước.

Nó giống như tiếng gầm vang của con sông nơi thượng nguồn, nó ám ảnh cả vào tâm

trí những người đi thuyền qua đây. Thế nên còn xa lắm mới đến thác nhưng “đã thấy

tiếng nước réo gần mãi lại réo to mãi lên”. Có ai miêu tả tiếng thác nước như Nguyễn

Tuân, chân thực đến ghê sợ với những thủ pháp so sánh độc đáo.

Nghe tiếng gầm vang của dòng sông ta như liên tưởng tới tiếng trách than, ai oán của

con người. Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như

là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo”. Dường như Nguyễn Tuân đã nhân cách hóa

dòng sông, giờ đây con sông Đà có cảm xúc như chính con người vậy.

Chỉ phút trước còn nỉ non, ai oán, phút sau tiếng thác đã được phóng to hết cỡ, như

một sự phấn khích đến man dại, “nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang

lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng

gầm thét với đàn tâu da cháy bùng bùng”. Chỉ vài câu văn thôi nhưng mọi sự hung

bạo đến ghê người được lột tả hết. Nhưng cũng qua đó ta mới thấy được sự tinh tế của

Nguyễn Tuân. Sự liên tưởng của ông có lẽ chẳng ai bì kịp, có ai lại đi lấy lửa để tả

nước, lấy rừng để tả sông. Thế mới thấy phải có tâm hồn nghệ thuật ngông lắm mới

dám làm vậy.

Nói đến sự dữ dội, nghiệt ngã của sông Đà không thể không nhắc tới những bãi đá.

Dường như khi miêu tả những bãi đá vô tri trên đoạn thác sông Đà, Nguyễn Tuân đã

sử dụng thủ pháp nhân hóa khiến người đọc như nhận ra ông đang miêu tả con người

chứ không phải một vật vô tri. Từng thớ đá được Nguyễn Tuân thổi hồn vào trở nên

có hình hài, cá tính. “Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông, hình

như mỗi lần có chiếc thuyền nào xuất hiện ở quảng ầm ầm mà quạnh hiu này, mỗi lần

có chiếc nào nhô vào đường ngoặt sông là một số hòn bèn nhổm cả dậy để vồ lấy

thuyền.” Đá ở dòng sông Đà như một lớp mai phục chỉ chực chờ thuyền đến để

“nhổm” lên “vồ” lấy thuyền.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Cá tính của những thớ đá cũng được khắc họa rõ nét “mặt hòn đá nào trông cũng ngỗ

ngược, hòn nào cũng nhăn nhúm méo mó hơn cả cái mặt nước chỗ này”. Nguyễn

Tuân đã sử dụng những tính từ miêu tả tính cách, ngoại hình con người để miêu tả cho

chính những hòn đá nơi đây. Mỗi hòn đá xuất hiện trên dòng sông Đà này đều có một

nhiệm vụ riêng “trông tưởng như nó đứng nó ngồi nó nằm tùy theo sở thích tự động

của đá to đá bé. Nhưng hình như sông Đà đã bàn giao việc cho mỗi hòn”.

Qua cái nhìn tinh tế của Nguyễn Tuân, mỗi hòn đá đều mang vẻ gì đó rất du côn của

thiên nhiên hoang dại. Trùng vi thạch trận của những phiến đá bày ra như được ai đó

điều khiển từ xa khiến con người càng thêm khiếp sợ. Miêu tả đá mà Nguyễn Tuân

dùng những từ ngữ như “hai đứa” làm người ta liên tưởng đến sự bày binh bố trận

trong một cuộc chiến. Thế rồi, hòn đá khác còn “hất hàm hỏi cái thuyền”, rồi “thách

thức” như muốn tuyên chiến với thuyền.

Hưởng ứng trùng vi thạch trận đá, “mặt nước hò la vang dậy quanh mình” chỉ cần tay

lái yếu là sẽ bị trận địa đá ấy nuốt chửng. Sự hung tợn của trận địa đá ở sông Đà đến

ông lái đò vốn đã dạn dĩ cũng phải gồng mình mới vượt qua được. Ấy thế nhưng dòng

sông ấy không chỉ có một vòng vây, “nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa tử một cửa

sinh. Cửa sinh nằm lập lờ phía tả ngạn sông”. Nguyễn Tuân đã miêu tả việc vượt qua

thác sông Đà như cưỡi hổ. Vì thế muốn vượt qua được trận địa ấy “phải cưỡi đến cùng

như là cưỡi hổ”. Chỉ cần “nắm chặt lấy cái bờm sóng đúng luồng rồi, bám chắc lấy

luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh”. Đó là ông lái đò phải kinh nghiệm

lắm mới nắm được những quy luật trận địa mà sông Đà đã tạo ra.

Dường như sông Đà đoạn thượng nguồn ấy muốn “nuốt chửng” bất cứ con đò nào đi

ngang qua đây. Ngay cả khi gần đi đến cửa sinh “bốn năm bọn thủy quân cửa ải nước

bên bờ trái liên xô ra cảnh níu thuyền lôi vào tập đoàn cửa tử”. Nguyễn Tuân đặc tả

một cách rõ nét khuôn mặt của những bãi đá ở sông Đà “tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất

vọng thua cái thuyền đã đánh trúng vào cửa sinh nó trấn lấy”.

Vẻ đẹp hung bạo của con sông Đà có lẽ chẳng thể nào quên. Dù đôi lúc nó cuồng nộ,

giận dữ như những con quái vật sông, nó mang cho người ta cảm giác ghê rợn. Nhưng

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

đó là một vẻ đẹp cực kỳ hào hùng, kiêu hãnh. Và cũng chỉ có ngòi bút của Nguyễn

Tuân mới lột tả hết được cái vẻ đẹp kiêu sa, hùng vĩ đó.

Bằng cái nhìn chân thực, ngôn từ tinh tế, chắt lọc, Nguyễn Tuân đã phần nào cho

người đọc thấy sự cuốn hút mà con sông Đà mang đến. Đọc những dòng tùy bút của

tác giả về sông Đà giống như ta được trực tiếp ở đó, cảm nhận sự hung bạo đến đáng

sợ của nó. Chính sự hung bạo, gầm gừ của dòng sông là điều đã để lại ấn tượng sâu

sắc cho người đọc. Có lẽ Nguyễn Tuân thực sự đã tìm được thứ “vàng mười” mà ông

ngày đêm theo đuổi.

Vẻ đẹp hung bạo của sông Đà - Mẫu 6

Kho tàng văn học Việt Nam đã ghi dấu và vang danh bao nhà văn, nhà thơ tài năng.

Một trong số đó phải kể đến Nguyễn Tuân - một cây bút tài hoa với những sáng tác

nổi bật. Ông được coi là một trong những nhà văn thành công nhất ở mảng tùy bút.

Tiêu biểu trong những sáng tác của ông phải kể đến là tùy bút Người lái đò Sông Đà.

Con sông Đà hiện lên với vẻ đẹp hung bạo, dữ dội gây ấn tượng sâu sắc với bạn đọc.

Dữ dội của sông Đà không phải chỉ có thác đá mà nó còn là cảnh đá bờ sông dựng

vách thành hiềm trở, có vách đá chẹt dòng sông Đà như một cái yết hầu. Đứng bên

này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách. Có quãng con nai con hổ đã có lần vọt

từ bên bờ này sang bên kia. Mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời. Tác

giả sử dụng nhiều giác quan (thị giác, xúc giác) để cảm nhận quãng sông này. Không

chỉ mặt nước mà cảnh vật cũng vô cùng hiểm trở, sẵn sàng lấy đi tính mạng của người

khác.

“Dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè

suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà… Quãng này mà

khinh suất tay lái thì cũng dễ lật ngửa bụng thuyền ra”. Sự nguy hiểm của sông Đà dài

hàng cây số tít tắt cuồn cuộn, có thể đánh gục cả con thuyền và người lái đò. Nguyễn

Tuân đã sử dụng nhiều câu văn ngắn, điệp từ, điệp cấu trúc gợi lên nhịp chuyển động

gấp gáp của sóng gió đang phối hợp với nhau, tạo thêm nét hung bạo của sông Đà.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích vẻ đẹp hung bạo của sông Đà

Đoạn tà Mường Vát trên sông bỗng có những cái hút nước giống như cái giếng bê

tông thả xuống dòng sông để chuẩn bị làm móng cầu. Nước ở đây thở và kêu như cái

cửa cống bị sặc... những cái giếng sâu nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào. Nhiều

thuyền bè gỗ đi nghênh ngang vô ý là những cái giếng hút nước ấy nó lôi tụt xuống.

Nhiều biện pháp so sánh, liên tưởng, nhân hóa độc đáo được tác giả sử dụng để gợi

lên cảm giác về những mối nguy hiểm của sông Đà.

Có thể thấy, vẻ hung bạo, dữ tợn này khiến cho người khác phải e sợ nhưng nó lại là

một nét nổi bật làm cho người ta nhớ đến sông Đà hơn bất kì thứ gì hết. Nhiều năm

tháng qua đi nhưng vẻ đẹp hung bạo, dữ tợn của dòng sông Đà dưới ngòi bút của

Nguyễn Tuân cũng như vẻ đẹp của sông Đà nói chung vẫn còn nguyên vẹn và sống

mãi trong lòng bạn đọc với một dấu ấn riêng biệt không gì sánh bằng.

Vẻ đẹp hung bạo của sông Đà - Mẫu 7

Trong tập tùy bút Sông Đà, Nguyễn Tuân đã khắc họa được nhiều bức tranh thiên

nhiên sinh động, hấp dẫn của vùng núi rừng vừa hùng vĩ, hiểm trở, vừa tuyệt vời thơ

mộng ở phía Tây Bắc của Tổ quốc. Dưới ngòi bút của nhà văn, miền đất này hiện lên

thật tươi đẹp với những núi xa, núi gần miên man như trùng vi thạch trận, với những

thung lũng vàng một màu lúa chín, với bao nhiêu loài hoa tỏa hương sắc...Nhưng tiêu

biểu nhất, được nhà văn tập trung bút lực mô tả công phu nhất, phải kể đến hình ảnh

con sông Đà hùng vĩ vừa hung bạo vừa nên thơ trong tùy bút Người lái đò sông Đà.