Phương pháp Rơnghen - Tia Rơnghen trong Nghiên cứu Tế bào - 232

Phương pháp Rơnghen
- Tia Rơnghen hay tia X: là một dạng của sóng điện từ, chùm tia electron
có mức năng lượng lớn có chứa 1 tia bức xạ được gọi là tia Rơnghen
- Tia Rơnghen có bước sóng thấp từ khoảng 10-3 đến 1 nm nên có năng lượng rất lớn.
Công thức E = hc/ λ để chứng minh - Tính chất + Tính đâm xuyên mạnh + Tác dụng lên kính ảnh
+ Làm phát quang một số chất + Hủy diệt tế bào
- Phương pháp nghiên cứu TB bằng tia Rơnghen
+ Cho phép phân biệt cấu trúc từ 10Ao hoặc khoảng 1 nm trở xuống (1Ao = 1.10-10 m = 0,1 nm )
+ Dựa trên cơ sở hiện tượng nhiễu xạ của tia Rơnghen, nhiễu xạ xuất
hiện khi các tia phóng xạ Rơnghen đụng vào nguyên tử và phân tử tạo
mạng không gian trong vật chất
Nhiễu xạ: là hiện tượng ánh sáng không tuân theo định luật truyền thẳng ánh sáng,
sóng bị lệch hướng lan truyền, lan toả về mọi phía từ vị trí vật cản, và tự giao thoa với các sóng khác
+ Khi các chùm song song của tia Rơnghen xuyên qua đối tượng nghiên
cứu thì ảnh nhiễu xạ sẽ được ghi lên phim ảnh đặt sau đối tượng nghiên cứu
Do tia Rơnghen có tính đâm xuyên và tác dụng lên kính ảnh Bạch cầu của chuột Một TB ở SVNT
Những cấu trúc hình ống màu nâu chính là Ty thể - bào quan tạo ra năng lượng cho TB
=> Có thể thấy Ty thể dài, liên kết với nhau và bao quanh nhân
Nguồn lưu trữ electron năng lượng thấp được kích thích lên mức năng
lượng cao để phát ra tia Rơnghen ở Berkeley, California
Sử dụng pp Rơnghen để nghiên cứu sự phát triển của bệnh sốt rét - một
bệnh truyền nhiễm do kí sinh trùng gây nên từ đó nắm rõ hơn về bệnh sốt rét
Hình này mô tả kí sinh trùng đang trú ngụ trong hồng cầu, nó sẽ phát triển to lên làm
hồng cầu trương phình và tới 1 lúc sẽ vỡ ra. Hồng cầu bị vỡ quá nhiều sẽ dẫn đến
người bệnh bị thiếu máu và vàng da (phần này ko đưa vào slide)
+ Nhờ phương pháp này người ta đã phân biệt được cấu trúc không gian
phức tạp của hàng loạt protein và nhờ nó mà Watson và Crick đã xây
dựng được mô hình cấu trúc không gian của DNA James Watson và Francis Crick
Mô hình DNA của Watson và Crick thực hiện vào năm 1953 dựa trên dữ
liệu hình ảnh chụp nhiễu xạ tia X
=> Đây là một trong những phương pháp hiện đại tốt nhất của các nhà
sinh học phân tử, đã mở ra con đường vô cùng rộng lớn cho sự phát triển của sinh học phân tử.
+ Ưu điểm của pp Rơnghen
- Hình ảnh quan sát được 3 chiều
- Quan sát được nhanh, rõ ràng và chi tiết
Dùng KHV mô tả 1 tế bào mất từ vài tuần đến 1 tháng còn tia Rơnghen chỉ mất vài phút
- Nghĩ ra sẽ thêm vô tiếp
+ Ứng dụng của tia Rơnghen - Nghiên cứu TB - Chụp X-quang
- Điều trị bệnh liên quan tới TB (vd: bệnh ung thư): dùng tia X để hủy diệt các TB bị bệnh
- Làm máy quét khi cần kiểm tra bên trong một vật : kiểm tra hành lí ở
sân bay, kiểm tra các sản phẩm cơ khí,… * Các nguồn tham khảo - Wikipedia - Giáo trình Tế bào học
https:/ sg.docworkspace.com/d/sIML41I2MAeL8oqkG
- YouTube: X-ray Microscope: Seeing Cells in 3D - KQUED QUEST từ kênh KQUED SCIENCE - Trang web
https:/ collection.sciencemuseumgroup.org.uk/