HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA QUAN HỆ CÔNG CHÚNG VÀ QUẢNG CÁO TIỂU LUẬN
QUẢN TRỊ VẤN ĐỀ TRẦM CẢM SAU SINH TRONG XÃ HỘI HIỆN NAY
Môn: Quản trị vấn đề và xử lý khủng hoảng
Giáo viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Thị Minh Hiền
Tên sinh viên: Nguyễn Tường Vi Mã sinh viên: 2056160089
Lớp: Truyền thông Marketing K40 A2 HÀ NỘI – 2023 MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Giới thiệu vấn đề ........................................................................................... 3
1.1.! Trầm cảm là gì?!......................................................................................................................!3!
1.2.! Biểu hiện của trầm cảm sau sinh? Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm
sau sinh? !..................................................................................................................................................!3!
1.3.! Thực trạng hiện nay:!..........................................................................................................!4!
1.4.! Hậu quả của trầm cảm trong khi mang thai:!....................................................!6!
1.5.! Hậu quả của trầm cảm sau sinh:!................................................................................!7!
2. Phân tích CASE STUDY ................................................................................. 8
2.1. Tình hình các bên liên quan:!............................................................................................!9!
2.2. Phân tích cách ứng xử của các bên liên quan:!...................................................!12!
3. Đề xuất phương án giải quyết .................................................................... 14
3.1.! Về phía chính quyền:!........................................................................................................!15!
3.2.! Về giáo dục:!........................................................................................................................... !.15!
3.3.! Về các cơ sở y tế:!..................................................................................................................!16!
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 17
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 18 MỞ ĐẦU
Trầm cảm là một rối loạn tâm thần thường gặp, đặc biệt là trong thời đại ngày
nay vấn đề sức khỏe tinh thần được con người đặt lên hàng đầu và quan tâm hơn
bao giờ hết. Thế giới ngày càng phát triển kèm theo đó là sự tiếp nhận kiến thức
của con người ngày càng trở nên rộng rãi, nhanh chóng hơn nên vấn đề trầm
cảm luôn được nhiều người quan tâm. Cho tới gần đây thì cụm từ trầm cảm luôn
luôn ở trong top hot search. Trầm cảm là một rối loạn tâm thần thường gặp như
đã nói ở trên, đặc trưng bởi sự buồn chán, mất hứng thú hoặc niềm vui, ngủ
không yên giấc hoặc chán ăn, cảm giác mệt mỏi và mất tập trung. Tỷ lệ trầm
cảm ở nữ giới cao gấp gần hai lần so với nam giới. Phụ nữ mang thai và sinh
con có nguy cơ mắc trầm cảm cao . Trên thế giới, trầm cảm ở phụ nữ mang thai
(PNMT) và sau sinh là khá phổ biến, tỷ lệ trầm cảm trong khi mang thai là
12,0% và sau sinh là 13,0%. Các nghiên cứu gần đây cho thấy trầm cảm trong
mang thai có liên quan đến sinh non, sinh nhẹ cân. Trầm cảm đối với PNMT
nếu không được phát hiện và điều trị có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh tâm thần
và ảnh hưởng đến sự phát triển về tinh thần và tính cách của trẻ trong tương lai .
Bà mẹ bị trầm cảm thường có những cảm xúc tiêu cực như buồn phiền, lo âu,
căng thẳng, dễ cáu gắt . Nghiêm trọng hơn, họ có thể xuất hiện ý định tự tử, tự
hủy hoại bản thân và con của họ, và nguy hiểm rằng phụ nữ thường thiếu kiến
thức để nhận biết triệu chứng của nó và không tìm sự trợ giúp khi có dấu hiệu
lại làm cho bệnh nặng hơn.
Bởi mức độ nghiêm trọng của vấn đề cùng với nhiều dẫn chứng về căn bệnh
trầm cảm sau sinh đã khiến cho nhiều vụ mẹ tự giết chết con ở Việt Nam vô
cùng đau thương những năm gần đây, tôi tiến hành nghiên cứu vấn đề và đưa ra
giải pháp cho một case study điển hình: Vụ mẹ ném con từ lầu 5 tại bệnh viện
Nhi Đồng tỉnh Long An. Nhằm đưa ra một vài góc nhìn và việc tìm kiếm dịch
vụ hỗ trợ của họ trong bối cảnh kinh tế, văn hóa, xã hội, để có thể đề xuất các 1
khuyến nghị thích hợp nhằm cải thiện sức khỏe cho phụ nữ và trẻ em trong tương lai. 2
1. Giới thiệu vấn đề
1.1. Trầm cảm là gì?
Là chứng bệnh về tâm thần học do sự rối loạn hoạt động của não bộ gây ra. Các
biến chứng bất thường trong tâm lý đã tạo ra nhiều biến đổi bất thường trong
suy nghĩ, hành vi và biểu hiện.1
1.2. Biểu hiện của trầm cảm sau sinh? Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh? 2
● Biểu hiện của trầm cảm sau sinh:
- Tâm trạng cảm thấy buồn, thậm chí không biết lý do vì sao buồn, vô
vọng, trống rỗng, hay thấy quá tải về mọi thứ xung quanh.
- Khóc thường xuyên, khóc nhiều hơn bình thường, thậm chí không biết lý do vì sao lại khóc.
- Luôn cảm thấy lo sợ, sợ hãi.
- Buồn phiền, cáu kỉnh, bồn chồn.
- Rơi vào trạng thái mất ngủ, không thể yên tâm ngủ say, hoặc ngủ quá nhiều.
- Khó khăn khi tập trung, mất tập trung, khó đưa ra các quyết định.
- Giận dữ, mất kiểm soát.
- Không quan tâm đến bản thân, thấy không còn các sở thích như ngày xưa.
- Đau đớn về cả thể chất và tinh thần, nhức đầu, đau dạ dày, đau cơ, mệt mỏi.
- Ăn quá ít, không muốn ăn, có trường hợp lại ăn rất nhiều.
- Ngại tiếp xúc với người khác, xa lánh người thân, bạn bè, thậm chí không muốn gần gũi với con.
- Không tin tưởng khả năng có thể che chở, bảo vệ và nuôi dưỡng cho con.
1 Trilieutamly.com, Tâm lý t ị r liệu - Hỗ t ợ
r chữa lành cho người mắc chứng Trầm cảm, Rối loạn lo âu 2 Bá c sĩ Trần T ị
h Mai Hương, Vinmec.com, 5 nguyên nhân gây trầm cảm sau sinh - nhận biết sớm ể đ điều trị kịp thời 3
- Xuất hiện các ý nghĩ làm hại bản thân và con.
● Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh
- Thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể: Trong những giờ đầu sau sinh,
nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể giảm mạnh đột ngột, từ đó
có thể kéo theo trạng thái trầm cảm. Điều này tương tự như việc căng thẳng
và thay đổi tâm trạng do nồng độ hormone thay đổi nhẹ trước mỗi chu kỳ kinh nguyệt.
- Có tiền sử bị trầm cảm: Những phụ nữ mắc chứng trầm cảm trước, trong
hoặc sau khi mang thai, hay những người đang điều trị trầm cảm có nguy
cơ mắc chứng trầm cảm sau sinh cao hơn so với người bình thường.
- Mang thai không theo kế hoạch hay ngoài ý muốn, chưa thích nghi với việc
sẽ có em bé: việc này gây ảnh hưởng đến tâm lý, cảm xúc của người mẹ.
Ngay cả khi mang thai đúng theo kế hoạch, một số mẹ bầu vẫn cần một
khoảng thời gian dài để thích nghi với việc sẽ có em bé. Ngoài ra, khi bé
có vấn đề về sức khỏe hoặc phải điều trị dài ngày trong bệnh viện, người
mẹ có thể trải qua những cảm xúc như buồn, giận, có lỗi. Đây là những
cảm xúc làm ảnh hưởng đến tự tin và gây áp lực lên người mẹ.
- Biến chứng thai kỳ: thai lưu, sẩy thai.
- Cảm thấy vô cùng mệt mỏi sau khi sinh, khó hồi phục trở lại như trước.
- Thiếu sự giúp đỡ của người thân.
- Trải qua sự kiện căng thẳng như có người thân vừa qua đời, người thân
trong gia đình mắc bệnh, thay đổi nơi ở,..
1.3. Thực trạng hiện nay:
Những yếu tố sinh học, tâm lý và xã hội đóng góp vào việc phát triển bệnh trầm
cảm ở những giai đoạn đặc biệt trong cuộc sống phụ nữ, ảnh hưởng đến sự sinh
sản của họ, cả trong công việc và đời sống gia đình. 4
Hai rối loạn trầm cảm chính liên quan đến sinh sản là “baby blues” và trầm cảm
sau sinh. “Baby blues là một rối loạn khí sắc nhẹ, thoáng qua và ảnh hưởng tới
80% sản phụ. Những triệu chứng thường xuất hiện trong những ngày đầu sau
sanh và biến mất trong vòng 2 tuần. Bệnh trầm cảm sau khi sinh (Postpartum
Depression hay PPD) là căn bệnh chủ yếu đến với người phụ nữ sau khi đứa con
được ra đời. Triệu chứng thường thấy là buồn rầu sau khi sinh, cảm xúc dao động,
dễ khóc, mất ngủ, lo âu quá mức, thiếu tập trung, cáu gắt, xao nhãng việc chăm
sóc con cái, ăn uống thất thường. Theo thống kê, có khoảng 10-20% số chị em
phụ nữ chứng trầm cảm sau sinh với những biểu hiện như buồn chán, mệt mỏi,
cảm xúc dao động, dễ khóc, mất ngủ, lo âu quá mức, thiếu tập trung, cáu gắt, sao
nhãng việc chăm sóc con cái, ăn uống thất thường, quá lo sợ cho sự an toàn của
con hoặc chán ghét con, thậm chí có người còn giết cả con mình.
Về triệu chứng học thì hội chứng này tương tự với một giai đoạn trầm cảm nặng,
bao gồm khí sắc trầm buồn, mất quan tâm và thích thú, thay đổi đáng kể về sự
thèm ăn hoặc cân nặng, rối loạn giấc ngủ, cảm thấy mình vô dụng, có ý nghĩ tự
sát, vv... Giai đoạn trầm cảm nặng có thể có biểu hiện loạn thần (liên quan chủ
yếu đến đứa trẻ mới sanh), những ý nghĩ ám ảnh (thường liên quan đến bạo lực
đối với đứa trẻ), lo âu nhiều và những cơn hoảng loạn. Ý nghĩ và hành vi giết đứa
trẻ ngay sau khi sanh có thể xảy ra trong trường hợp giai đoạn trầm cảm rất nặng
có loạn thần (trầm cảm kèm theo hoang tưởng và/hoặc ảo giác). Trường hợp nặng,
gia đình nên cách ly người mẹ khỏi đứa trẻ rồi đưa đến bệnh viện tâm thần hoặc
khoa tâm thần để khám và điều trị.
Trầm cảm ở phụ nữ xảy ra gấp hai lần so với nam giới. Rối loạn khí sắc ở phụ nữ
bao gồm những hội chứng trầm cảm xảy ra trong những giai đoạn đặc biệt của
cuộc đời như trầm cảm tiền kinh nguyệt, trầm cảm sau sinh và trầm cảm liên quan
đến thời kì mãn kinh. Do phụ nữ dễ bị trầm cảm, các thầy thuốc ở các chuyên
ngành liên quan tới phụ nữ, các bác sĩ phụ khoa, cần làm quen với chẩn đoán trầm
cảm và những triệu chứng khí sắc liên quan. Họ nên phát hiện những nguy cơ để 5
ngăn ngừa sự phát bệnh hoặc để chẩn đoán ở giai đoạn sớm rối loạn trầm cảm có
liên quan đến một giai đoạn đặc biệt nơi cuộc sống phụ nữ, bao gồm giai đoạn
trước và sau khi sinh. Sự điều trị sớm trầm cảm rất quan trọng để phòng ngừa
những hậu quả nguy hại có thể xảy ra của trầm cảm.
Ở những phụ nữ đã từng mắc bệnh trầm cảm sau sinh, nguy cơ tái phát ở lần sinh
tiếp theo là 50%. Người có tiền sử trầm cảm ngoài thai kỳ, nguy cơ trầm cảm sau
sinh 25%. Nếu trong thời kỳ mang thai mắc trầm cảm mà ngưng thuốc sớm, 68%
tái phát trầm cảm sau sinh, nếu tiếp tục dùng thuốc thì 25% tái phát trầm cảm sau
sinh; 41.2% người bệnh trầm cảm sau sinh có ý nghĩ hay hành vi tự sát.3
1.4. Hậu quả của trầm cảm trong khi mang thai:
Trầm cảm trong khi mang thai có thể gây tổn hại nghiêm trọng cho bà mẹ và thai nhi.
Phụ nữ bị trầm cảm trong khi mang thai thường ít quan tâm đến việc khám thai
và tăng cân chậm so với phụ nữ không bị trầm cảm. Nhiều nghiên cứu đã thống
kê, phụ nữ bị trầm cảm trong khi mang thai có nguy cơ bị TCSS cao hơn những
phụ nữ không bị trầm cảm trong khi mang thai . Nghiên cứu ở Brazil cho thấy
những phụ nữ bị trầm cảm trong khi mang thai có khả năng bị TCSS cao gấp
hơn 2 lần so với những phụ nữ không bị trầm cảm trong khi mang thai. Hơn thế
nữa, phụ nữ bị trầm cảm trong khi mang thai thường rơi vào tình trạng trầm cảm
kéo dài, hoặc mất dần khả năng chăm sóc bản thân và nặng hơn có thể dẫn đến
các ý tưởng,hành vi tự sát .
Trầm cảm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người mẹ mà còn ảnh hưởng
tới đứa con. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những tác động tiêu cực trên trẻ sơ sinh
khi người mẹ có các dấu hiệu trầm cảm trong mang thai. Nghiên cứu của
Groves năm 2011 và nghiên cứu của Sigalla và cộng sự năm 2017 tiến hành trên 3 TS.BS Trần T ị
h Hồng Thu, maihuong.gov.vn, Thực trạng về trầm cảm sau sin h 6
PNMT ở châu Phi đã chỉ ra rằng các triệu chứng trầm cảm có liên quan tới tình
trạng sinh non và sinh nhẹ cân. Một nghiên cứu theo chiều dọc được tiến hành
tại thành phố Jundiai bang Sao Paula cũng tìm thấy mối liên quan giữa trầm
cảm trong mang thai và sinh nhẹ cân, sinh non. Mặt khác, một số nghiên cứu
còn chứng minh rằng: những người mẹ bị trầm cảm thường ít tương tác với con
mình. Điều này ảnh hưởng lớn đến sự phát triển về nhận thức và kỹ năng giao
tiếp của trẻ . Những hậu quả này có thể tiếp tục gây ra những ảnh hưởng lâu dài
đến sự phát triển về tâm lý, nhân cách và trí tuệ ở trẻ sau này. Nghiêm trọng
hơn, một số bà mẹ bị trầm cảm thường cảm thấy sợ khi ở với con một mình,
cảm thấy không có khả năng chăm sóc cho con, lo sợ rằng mình và con mắc
bệnh hiểm nghèo, từ đó có thể xuất hiện ý nghĩ hủy hoại con mình .4
1.5. Hậu quả của trầm cảm sau sinh:
Trầm cảm sau sinh có thể gây ra những tác động xấu đến sức khỏe của bà mẹ và
trẻ em, cũng như mối quan hệ của họ với các thành viên trong gia đình .
Trẻ sơ sinh có bà mẹ bị trầm cảm tăng trưởng kém hơn so với trẻ sơ sinh của
các bà mẹ không bị trầm cảm. Cụ thể, về trọng lượng, trẻ em sinh ra có mẹ bị
trầm cảm thì có nguy cơ bị nhẹ cân cao gấp 3 lần ở tháng thứ 3 (OR=3,4;
95%CI: 1,30-8,52) và cao gấp 4 lần ở tháng thứ 6 (OR=4,21; 95% CI: 1,36-
13,20) so với nhóm trẻ có mẹ không bị trầm cảm. Về chiều cao, trẻ em của
nhóm bà mẹ bị trầm cảm có nguy cơ bị chiều cao thấp hơn 3,3 lần ở tháng thứ 3
và tháng thứ 6 khi so với nhóm trẻ của bà mẹ không bị trầm cảm với OR lần
lượt là OR=3,28; 95% CI: 1,03- 10,47 và (OR=3,34; 95%CI: 1,18- 9,52). Bà mẹ
bị trầm cảm có khả năng cho bé ngừng bú sớm. Do đó trẻ dễ bị mắc các bệnh về
tiêu chảy, truyền nhiễm . 4 T ầ
r n Thơ Nhị: Thực trạng trầm cảm và hành vi tìm kiếm ỗ h t ợ r ở p ụ
h nữ mang thai, sau sinh tại
huyện Đông Anh Hà Nội, 2018, 1 .4.2., tr.14 7
Trẻ sơ sinh có mẹ bị trầm cảm có tính khí thất thường và ít tập trung chú ý, sẽ
gặp các bệnh mạn tính ở tuổi trưởng thành . Không những vậy, TCSS còn anh
hưởng đến mối quan hệ mẹ-trẻ sơ sinh, nó tác động lâu dài đến sự phát triển của
trẻ. Trẻ sơ sinh có mẹ bị trầm cảm có sự gia tăng hormone stress (cortisol) và có
biểu hiện rối loạn giấc ngủ, hay khóc hơn và ít được chăm sóc hơn trẻ có mẹ
không bị TCSS . Nghiên cứu định tính chỉ ra rằng phụ nữ bị TCSS thường
xuyên cảm thấy mệt mỏi và thấy công việc chăm sóc trẻ là khó khăn, cũng như
dễ bị kích thích và không có khả năng thể hiện tình cảm với con mình và tự
trách mình . Mặt khác, nghiên cứu cũng chỉ ra bà mẹ bị TCSS thì con của họ dễ
bị bệnh truyền nhiễm hơn nếu trẻ không có đủ kháng thể trong sữa mẹ, khả
năng miễn dịch kém. Điều này được giải thích bởi một phần do thời gian cho
con bú ngắn hơn, một phần là do chăm sóc con kém, nhất là khâu vệ sinh và
nâng cao sức khỏe cho trẻ. 5
2. Phân tích CASE STUDY
Vụ việc một người mẹ ở Long An bất ngờ ném con trai gần 2 tháng tuổi từ tầng
5 của Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TPHCM) xuống đất, khiến cháu bé tử vong.
Sáng 14/6, Q cùng chồng đưa con trai 2 tháng tuổi đến bệnh viện Nhi đồng
Thành phố (cơ sở 2, huyện Bình Chánh, TP Hồ Chí Minh) khám bệnh.
Tại Khoa nội thần kinh, lầu 1, Bệnh viện Nhi đồng, sau khi thăm khám và thực
hiện các bước xét nghiệm, bác sĩ cho biết bé trai bị trào ngược dạ dày, thực
quản. Vì muốn khám tổng quán để trị dứt điểm cho con, Q đã gặp chồng trao
đổi. Chồng của Q cho rằng Q không tin kết quả khám bệnh của bác sĩ, muốn 5 T ầ
r n Thơ Nhị: Thực trạng trầm cảm và hành vi tìm kiếm ỗ h t ợ r ở p ụ
h nữ mang thai, sau sinh tại
huyện Đông Anh Hà Nội, 2018, 1.5.2., tr.22 8
khám lại nên giữa 2 xảy ra mâu thuẫn. Chồng Q bỏ xuống căn tin bệnh viện
ngồi, Q tiếp tục bế con đi đăng ký khám lại.
Sau khi khám lại, bác sĩ vẫn có kết luận như trên kèm theo thông tin bé trai bị
phổi yếu. Q yêu cầu bác sĩ cho con mình nhập viện nên bác sĩ đã cho Q chuyển
con trai đến Khoa chăm sóc sơ sinh tại lầu 2.
Q gọi điện cho chồng nói chờ vì con bệnh nặng phải nhập viện. Trên giường
bệnh, Q thấy con mình quấy khóc, nghĩ đến việc con bệnh nặng, không có tiền
trị bệnh nên nghĩ quẫn, Q bế con trai mình lên lầu 5 của bệnh viện và ném qua
cửa thông gió xuống đất.
Sau khi ném con, Q lên tầng 6 ngồi bất động trong một căn phòng. Khi bé trai
được phát hiện tử vong, mọi người chạy đi tìm kiếm và vận động Q ra khỏi căn phòng trên lầu 6.6
2.1. Tình hình các bên liên quan:
a. Người mẹ: P.T.Q (SN 1985, quê Long An) có hành vi ném con trai 2
tháng tuổi từ lầu 5 bệnh viện xuống đất khiến bé trai tử vong.
Chị Q. khai với công an rằng nghĩ con mình bệnh nặng, không có tiền chữa
bệnh. Bên cạnh đó, con thường xuyên khóc khiến vợ chồng bà mệt mỏi, stress
nên bà ném con từ tầng 5 xuống đất khiến cháu H. tử vong. Bản thân chị cũng
không hiểu tại sao mình lại ném con xuống.Sau khi ném con, chị vào ngồi tại
một căn phòng ở lầu 6. Khoảng 20 phút sau, bảo vệ tìm thấy chị và đã vận động,
hỗ trợ người này đến công an đầu thú.
b. Bệnh viện Nhi đồng:
Không lên tiếng về vụ việc 6 An h Thư, Báo điện ử
t Công an nhân dân, 2022, ẹ M ném con ừ
t lầu 5 bệnh viện xuống ấ đ t 9
c. Các cơ quan chính quyền nhà nước & chuyên gia:
c.1. Cơ quan chính quyền:
Ngày 17/6, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP HCM cho biết, đã phối hợp
với Công an huyện Bình Chánh và ấy lời khai của bà P.T.Q (37 tuổi, ngụ Long
An) để điều tra về hành vi ném con trai 2 tháng tuổi từ tầng 5, Bệnh viện Nhi
đồng Thành phố xuống đất.
c.2. Chia sẻ dưới góc độ pháp lý:
Luật sư Hùng cho hay, căn cứ Điều 21 Bộ luật Hình sự năm 2015, người thực
hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh
khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình,
thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Như vậy, người mẹ chỉ không có tội và
không phải chịu trách nhiệm pháp lý khi mắc bệnh dẫn đến mất khả năng nhận
thức hoặc điều khiển hành vi. Nghĩa là hành vi ném con mình từ tầng 5 xuống
đất chỉ là rủi ro hoàn toàn mang tính khách quan và người mẹ không có lỗi.
Người không có lỗi thì không có tội."Ngược lại, nếu kết quả giám định tâm thần
cho thấy người mẹ thực hiện hành vi ném con mình xuống đất trong trạng thái
vẫn có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi thì người mẹ phải chịu trách
nhiệm hình sự. Bởi vì khi đó người mẹ cố ý làm chết con của mình, đây là hành
vi mang tính chủ quan của người mẹ.
Khi đó người mẹ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” theo điểm b
khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015. Hành vi này thuộc khung hình phạt
tăng nặng với tình tiết “Giết người dưới 16 tuổi”, hình phạt đối với người phạm
tội trong trường hợp này là phạt tù 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử
hình", luật sư Hùng nói.7
c.3. Các chuyên gia: 7 Gi
a Đạt, Tri Thức & Cuộc Sống, 2022, Mẹ ném con từ tầng 5 xuống đất: Trầm cảm có là tình tiết giảm nhẹ? 10
Các chuyên gia tâm lý cũng tham gia thảo luận và đưa ra nhiều ý kiến theo góc nhìn của tâm lý học
Chuyên gia tâm lý Vương Nguyễn Toàn Thiện, đơn vị Tâm lý, Bệnh viện Nhi
đồng Thành phố cho biết, sau khi sinh, sản phụ sẽ đối mặt với nhiều vấn đề.
Trong đó, những yếu tố bất lợi về sức khỏe tinh thần có thể tác động tiêu cực
đến đứa trẻ và chính người mẹ.8
Chuyên gia phân tích, phụ nữ sau sinh 2-3 tháng đã được ghi nhận có tình trạng
trầm buồn thoáng qua. Thông thường, tình trạng này sẽ nhanh chóng chấm dứt,
nhưng cũng có những trường hợp kéo dài trên 2 tuần. Lúc này, phải cân nhắc
suy nghĩ đến vấn đề trầm cảm.
Bác sĩ Lê Duy, chuyên gia về stress và rối loạn giấc ngủ cho rằng, trầm cảm sau
sinh cũng gây ra tác động tiêu cực đến đứa trẻ. Nhiều người mẹ có hiện tượng
đẩy con ra, chối bỏ con, làm ảnh hưởng đến sự phát triển tình cảm, hình thành
nhân cách của bé. Mẹ có sức khỏe kém thì cũng chăm sóc con kém hơn.
Tâm lý của mẹ cũng tương tác đến tâm lý của bé. Đứa trẻ sẽ quấy khóc, phản
ứng nhiều và khó dỗ hơn. Khi con càng khó chăm sóc thì mẹ càng stress, càng
trầm cảm. Cứ vậy, vòng luẩn quẩn lặp đi lặp lại khiến tình trạng càng thêm nặng
nề, cuối cùng có thể dẫn đến hành vi giết con rồi tự sát.
d. Mạng xã hội, báo đài:
d.1. Mạng xã hội:
Thời điểm vụ việc diễn ra đã tạo lên những cuộc thảo luận nảy lửa với 2 luồng ý
kiến chính là: cảm thấy thương xót cho cả người mẹ và người con, lên án chỉ
trích người mẹ là tội đồ. Bên cạnh đó các trang mạng xã hội cũng lấy tài liệu từ
vụ việc này để phân tích tâm lý và đề cao việc quan tâm tới những người phụ nữ
cũng như là các bà mẹ đang mang thai, cảnh tỉnh các gia đình qua vụ việc này. 8 Hoàn g Lê, báo điện ử t Dân Trí, 2022, ụ V mẹ ném con ừ
t lầu 5 xuống đất: Trầm cảm sau sinh đáng sợ t ế h nào ? 11
d.2. Báo đài:
Khi sự việc nảy ra đã có vô số các bài báo nêu quan điểm về vụ việc và phỏng
vấn với các chuyên gia tâm lý để phân tích không chỉ về sự việc mà còn là
những trường hợp khác đau thương có cùng hoàn cảnh như vậy đã xảy ra.
- Một số đầu báo lớn đã nhanh chóng cập nhật thông tin về sự việc đau
lòng trên như: Dân Trí, Trí thức & Cuộc sống, Người Lao Động, Phụ nữ & Gia đình.
2.2. Phân tích cách ứng xử của các bên liên quan:
Cho tới nay đã gần 1 năm trôi qua nhưng vẫn chưa có cập nhật mới về vụ việc.
a. Đối với người mẹ - đối tượng đã thả con mình xuống: 12
- Suy xét sau những thông tin có được, có thể thấy rằng người mẹ đã phải
chịu stress trong một thời gian dài từ nhiều tác động bên ngoài, cụ thể dựa trên những chi tiết sau:
+ cơm áo gạo tiền, nhà không đủ kinh tế để chữa trị cho con
+ “Vì muốn khám tổng quán để trị dứt điểm cho con, Q đã gặp
chồng trao đổi. Chồng của Q cho rằng Q không tin kết quả khám
bệnh của bác sĩ, muốn khám lại nên giữa 2 xảy ra mâu thuẫn.
Chồng Q bỏ xuống căn tin bệnh viện ngồi, Q tiếp tục bế con đi
đăng ký khám lại.” -> chồng không tỏ ý đồng thuận và hợp tác
+ Sau khi nghe tin con bệnh nặng phải nhập viện, Q gọi điện báo cho
chồng tuy nhiên có thể thấy chồng Q không đi lên xem tình hình,
lúc đó chỉ còn Q và con mình ở trong phòng bệnh. Cùng lúc đó con
quấy khóc và Q nghĩ sẽ không đủ điều kiện để chữa trị cho con ->
cùng quẫn và không có người ở bên chia sẻ -> Trong giây lát Q
không ý thức được hành động của mình nên đã thả con từ tầng 5
xuống. Sau đó Q cũng đã nói với bác sĩ rằng Q không hiểu tại sao
mình lại hành động như vậy.
- Từ những tình tiết trên cùng với những nghiên cứu về vấn đề trầm cảm
sau sinh ở phần 1, có thể rằng người mẹ đã gặp phải những nguyên nhân
nêu trên và không nhận được sự trợ giúp cần thiết kịp thời nên đã dẫn đến ứng xử như vậy.
b. Đối với bệnh viện Nhi Đồng:
- Có thể noí rằng bệnh viện Nhi Đồng là địa điểm xảy ra vụ việc tuy nhiên
không trực tiếp và cũng không phải động cơ của sự việc kể trên nên việc
không lên tiếng mà chỉ thuật lại diễn biến và cung cấp đủ thông tin phục vụ cho điều tra
c. Đối với chính quyền nhà nước: 13
- Đây cũng là một sự việc nghiêm trọng vì gây ra chết người, kèm với đó là
vấn đề nhân đạo (mẹ giết chính con đẻ của mình) nên chính quyền phải
ngay lập tức vào cuộc điều tra. Nếu người mẹ không có vấn đề tâm lý thì
sẽ bị kết tội giết người và phải chịu hình phạt thích đáng do pháp luật đưa ra.
- Dưới góc nhìn của các chuyên gia thì đây cũng là một sự việc tiêu biểu để
các chuyên gia đưa ra góc nhìn của tâm lý học và đề cao sức khỏe tinh
thần. Đặc biệt là phải quan tâm tới những người phụ nữ đang và sau khi
mang thai bởi lúc đó là khoảng thời gian nhạy cảm, cần được hỗ trợ,
chăm sóc nhiều nhất. Các chuyên gia đã tận dụng thời cơ này để nâng cao
nhận thức về sức khỏe tinh thần và báo động về tỉ lệ trầm cảm sau sinh
ngày càng gia tăng do sự vô tâm của những người thân xung quanh.
d. Đối với mạng xã hội, báo đài:
- Đây là một tin tức giúp lan tỏa về vấn nạn trong xã hội nên việc mạng xã
hội và báo đài quan tâm và đưa tin là điều đương nhiên. Mọi người cần
biết được các thông tin về vụ việc này và cách nhanh nhất để truyền
thông tin tới công chúng đó chính là mạng xã hội và báo đài.
- Mạng xã hội là nơi tiếp nhận thông tin cũng là nơi để mọi người tự do
nêu lên quan điểm của mình nên với một đề tài về vấn đề cấp bách như
này thì đương nhiên sẽ có những cuộc thảo luận trên đây. Các trang mạng
xã hội về vấn đề tâm lý hay chăm sóc sức khỏe cũng có thời điểm để phát
triển content để xã hội nâng cao nhận thức về vấn đề trầm cảm sau sinh
3. Đề xuất phương án giải quyết
Tôi xin phép được đề xuất phương án cho các bên dưới đây để hạn chế và
phòng ngừa các trường hợp đau thương liên quan tới vấn đề trầm cảm sau sinh. 14
3.1. Về phía chính quyền:
- Hội LHPN Việt Nam tăng cường tuyên truyền về quyền của phụ nữ cũng
như nâng cao nhận thức xã hội về vấn nạn trầm cảm sau sinh ở phụ nữ để
giúp những người phụ nữ có được sự quan tâm, chú ý cần thiết trong quá trình mang thai.
- Tổ chức các chương trình nâng cao sức khỏe tinh thần phụ nữ mang thai.
Tích cực lan tỏa thông điệp phụ nữ là để yêu, hãy chăm lo quan tâm tới
sức khỏe tinh thần của người mẹ. Thành lập quỹ, hỗ trợ kinh phí, tặng
quà cho những phụ nữ, gia đình trẻ có điều kiện kinh tế khó khăn.
- Tăng cường khảo sát khu vực, các cơ sở y tế để thu thập thông tin, số liệu
về tình hình sức khỏe cũng như gia cảnh, tỉ lệ những phụ nữ có xu hướng
bị trầm cảm/trầm cảm sau sinh để kịp thời hỗ trợ.
- đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về
việc nhận biết các dấu hiệu trầm cảm và bạo lực thông qua các cuộc nói
chuyện, các hoạt động nhóm hoặc các cuộc thi được tổ chức theo chủ đề
thông qua trò chơi cho người tham gia hoạt động.
3.2. Về giáo dục:
- Các nhà trường, lớp học cả công và tư nhân, dù giảng dạy cho bất cứ độ
tuổi nào cũng nên nâng cao và bổ sung các kiến thức về sức khỏe tinh
thần đồng thời lồng ghép kĩ năng sống để giúp những học viên có ý thức
để bảo vệ bản thân và phòng ngừa khả năng làm tổn thương người thân yêu của mình.
- Những thầy cô giáo nên dạy các em bé từ nhỏ về việc chia sẻ cùng bố mẹ,
lối sống tích cực lành mạnh để các bé rèn luyện quan tâm chăm sóc bố
mẹ đặc biệt là mẹ của mình trong thời điểm nhạy cảm. 15
3.3. Về các cơ sở y tế:
- Hướng dẫn, lồng ghép trong chương trình quốc gia về chăm sóc sức khoẻ
sinh sản cho phụ nữ bao gồm cả sàng lọc bạo lực và trầm cảm trong mang thai và sau sinh.
- Thiết lập tổ tư vấn tâm lý, tâm lý lâm sàng trong các khoa, phòng công
tác xã hội trong các bệnh viện từ tuyến trung ương tới địa phương để giúp
phụ nữ có thể tiếp cận về tư vấn và sàng lọc trầm cảm và bạo lực một
cách dễ dàng và thuận tiện.
- Đào tạo cho các bác sỹ tại tuyến chăm sóc sức khoẻ ban đầu ở bệnh viện
địa phương về cách nhận biết và sàng lọc trầm cảm và bạo lực gia đình.
Khi cần có thể giới thiệu họ đến nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ
tâm thần và các tổ chức bạo lực. 16 KẾT LUẬN
Tính tới thời điểm hiện tại, trầm cảm trong và sau khi mang thai vẫn là một
trong những vấn đề lớn trong xã hội mà bản thân mỗi người cũng như chính
quyền, các cơ sở y tế cần lưu tâm. Ngoài sự việc kể trên vẫn còn có một số
trường hợp như vậy cùng cái kết đau thương, ám ảnh cả đời của các gia đình
liên quan và chính bản thân người mẹ, đó cũng không phải thứ họ mong muốn,
căn bệnh quái ác này đã khiến cho họ không kiểm soát được hành vi, ý thức của
mình nên đã gây ra những sự việc buồn đau. Và ở ngoài xã hội kia vẫn còn rất
nhiều người phụ nữ vì không nhận được sự quan tâm chia sẻ từ những người
thân cận trong quá trình mang thai, họ phải chịu đựng một mình, hay có những
người bị bạo hành trong khi họ đang giữ một sứ mệnh thiêng liêng nhất, họ đem
đến cuộc sống cho một sinh linh bé bỏng, vậy mà không một ai chia sẻ, thấu
hiểu họ, đó là thời điểm họ nhạy cảm nhất. Chính bản thân những người mắc
bệnh cũng không biết họ đang bị bệnh nên họ không tìm kiếm sự giúp đỡ nào,
những người xung quanh họ cũng thờ ơ, không chăm sóc thai nhi và chăm sóc
em bé mới sinh, san sẻ trách nhiệm với họ đặc biệt lúc bé ốm,…
Tôi hi vọng với những phương án đề xuất ở trên phần nào sẽ giúp cho vấn đề
trầm cảm sau sinh có thể giảm bớt và các gia đình nhận thức được mức độ quan
trọng của việc chăm sóc, chia sẻ với các sản phụ. 17