Quy luật Phủ định của Phủ định và tác động của nó đến học tập và xã hội Việt Nam | Môn Triết học Mác - Lênin - Đại học Bách Khoa Hà Nội

lOMoAR cPSD| 61570513
Vai trò của quy luật phủ định của phủ định đối với học tập của sinh viên và đời sống xã hội Việt Nam hiện nay
 Quy luật phủ định của phủ định:
• Cho rằng sự phát triển của sự vật, hiện tượng diễn ra theo chu trình xoáy ốc, trong đó cái cũ
không bị loại trừ hoàn toàn mà chỉ loại bỏ những mặt tiêu cực, giữ lại giá trị tích cực để tạo
nền tảng cho cái mới phát triển ở trình độ cao hơn.
 a) Phủ định biện chứng: •
Là quá trình “gạn đục khơi trong” của sự vật, hiện tượng, tức là không xóa bỏ hoàn
toàn sự vật, hiện tượng cũ mà giữ lại nhân tố tích cực đồng thời loại bỏ những yếu tố tiêu cực, lỗi thời. •
Diễn ra theo hình thức xoáy ốc, mỗi lần phủ định giúp sự vật, hiện tượng thay thế bằng
cái mới tiến bộ hơn mà vẫn kế thừa một số giá trị cũ. •
Ví dụ: Trong lĩnh vực giáo dục, chương trình học cũ của môn Lịch sử được "gạn đục
khơi trong": giữ lại những kiến thức cơ bản về lịch sử dân tộc nhưng loại bỏ những phần không
còn phù hợp, từ đó xây dựng chương trình học mới hiện đại, đáp ứng nhu cầu của thời đại. •
Ví dụ khác: Trong ngành phần mềm, phiên bản cũ của một ứng dụng được cải tiến
bằng cách loại bỏ các tính năng lỗi thời, không hiệu quả và giữ lại những chức năng hữu ích,
từ đó tạo ra phiên bản mới với giao diện trực quan và tính năng mở rộng.
 b) Kế thừa biện chứng: •
Là việc chọn lọc và cải tạo những mặt tích cực của sự vật, hiện tượng cũ,đồng thời loại
bỏ những yếu tố không còn phù hợp. •
Nhờ đó, sự phát triển của sự vật, hiện tượng trở nên liên tục, không bị gián đoạn và
luôn tiến tới trình độ cao hơn.
Ví dụ: Trong nghệ thuật, một họa sĩ hiện đại thường kế thừa các kỹ thuật vẽ truyền thống của
các bậc họa sĩ nổi tiếng, nhưng lại áp dụng chúng theo phong cách sáng tạo của riêng mình,
tạo ra tác phẩm vừa giữ giá trị cốt lõi của truyền thống vừa mang tính đột phá. •
Ví dụ khác: Trong nghiên cứu khoa học, khi xây dựng một mô hình lý thuyết mới, các
nhà nghiên cứu thường chọn lọc những giả thuyết đã được chứng minh hiệu quả trong các
nghiên cứu trước đó (giá trị tích cực) và loại bỏ các giả thuyết không còn phù hợp, từ đó tạo
ra mô hình tiên tiến hơn.
 c) Phủ định của phủ định: •
Là quá trình cốt lõi, khi sau một lần phủ định, sự vật, hiện tượng mới tiếptục bị phủ
định để tạo ra giai đoạn phát triển cao hơn. •
Quá trình này thể hiện tính xoáy ốc, nơi mỗi chu kỳ lại bảo tồn và nâng cao những giá
trị tích cực của chu kỳ trước. •
Ví dụ: Trong quá trình phát triển sản phẩm, một công ty sản xuất ô tô ban đầu cho ra
đời một mẫu xe cơ bản. Sau đó, mẫu xe được cải tiến (phủ định lần thứ nhất) bằng cách thêm
vào nhiều tính năng an toàn và tiết kiệm nhiên liệu. Tiếp theo, mẫu xe cải tiến này lại được lOMoAR cPSD| 61570513
tiếp tục "phủ định" để nâng cao thêm công nghệ tự lái và hệ thống giải trí hiện đại, từ đó tạo
ra một mẫu xe ở trình độ cao hơn so với ban đầu. •
Ví dụ khác: Trong sinh học, quá trình tiến hóa của loài chim bắt đầu từ những tổ tiên
là loài khủng long. Các đặc điểm không phù hợp được loại bỏ từng bước (phủ định biện chứng)
và sau đó qua nhiều giai đoạn tiến hóa (phủ định của phủ định) đã cho ra đời những con chim
hiện đại với khả năng bay vượt trội.
 d) Ý nghĩa phương pháp luận: •
Quy luật này giúp nhận thức rõ khuynh hướng tiến lên của sự vận động, nhấn mạnh
việc không loại bỏ hoàn toàn cái cũ mà cần kế thừa có chọn lọc để đổi mới. •
Nó cũng cảnh báo không nên nóng vội “đốt cháy” giai đoạn cũ, mà phải tôn trọng quá
trình chuyển tiếp liên tục, qua đó thúc đẩy sự phát triển toàn diện và bền vững.
Ví dụ: Trong cải cách hành chính, chính phủ Việt Nam không loại bỏ hoàn toàn các cơ chế quản
lý cũ mà thay vào đó, tiến hành cải tổ từng bước, giữ lại những hệ thống hiệu quả và loại bỏ
dần những thủ tục lỗi thời, đảm bảo quá trình chuyển đổi liên tục và bền vững. •
Ví dụ khác: Trong đổi mới giáo dục, các trường học cập nhật chương trình giảng dạy
bằng cách bảo lưu những kiến thức nền tảng đã có (như các giá trị văn hóa, lịch sử) đồng thời
bổ sung các nội dung mới (như kỹ năng số, tư duy phản biện) theo chu trình cải tiến liên tục,
không nóng vội thay thế hoàn toàn những gì cũ.
2) Vai trò của quy luật phủ định của phủ định đối với học tập của sinh viên và đời sống xã
hội Việt Nam hiện nay a) Đối với học tập của sinh viên: •
Khuyến khích tư duy phản biện và sáng tạo:
Quy luật phủ định của phủ định nhấn mạnh rằng trong quá trình học tập, sinh viên
không chỉ cần tiếp thu kiến thức đã có mà phải biết chọn lọc, giữ lại những giá trị tích
cực và cải tiến, loại bỏ những yếu tố lỗi thời. Điều này giúp sinh viên phát triển tư duy
phản biện, không bị giới hạn bởi những quan điểm cũ mà luôn hướng tới việc đổi mới
và mở rộng hiểu biết của mình. VD:
Sinh viên trong các khóa học nghiên cứu khoa học được yêu cầu không chỉ ghi nhớ lý
thuyết mà còn phân tích, so sánh và tìm ra điểm mạnh – điểm yếu của các lý thuyết
đó, từ đó đưa ra những ý tưởng cải tiến sáng tạo.
Trong các bài tập nhóm, sinh viên thảo luận và tranh luận về các khái niệm, chọn lọc
những kiến thức cốt lõi để xây dựng một luận điểm mới, từ đó phát triển tư duy độc lập và sáng tạo. •
Tạo động lực cho quá trình học tập liên tục:
Giống như quá trình phát triển của sự vật, hiện tượng theo chu trình xoáy ốc, quá trình
học tập cũng không phải là một hành trình kết thúc mà luôn luôn tiến triển, lặp lại và
nâng cao. Sinh viên được khuyến khích xem mỗi giai đoạn học tập là cơ hội để cải
thiện, hoàn thiện bản thân, từ đó đạt đến trình độ kiến thức cao hơn và toàn diện hơn. lOMoAR cPSD| 61570513 VD:
Sinh viên được khuyến khích tham gia các khóa học bổ sung, hội thảo, để cập nhật kiến
thức mới và cải tiến kiến thức cũ, giúp quá trình học tập luôn diễn ra theo chu trình
liên tục, không ngừng phát triển.
Các chương trình học trực tuyến và tự học có tính lặp lại – mỗi giai đoạn học tập được
xây dựng trên nền tảng kiến thức đã tích lũy, khuyến khích sinh viên tự đánh giá, cải
thiện và nâng cao trình độ của mình. 
Học tập theo nguyên tắc kế thừa có chọn lọc:
Việc "gạn đục khơi trong" – giữ lại những yếu tố tích cực của kiến thức cũ và loại bỏ
những mặt không phù hợp – giúp sinh viên không chỉ học theo cách máy móc mà còn
biết cách áp dụng kiến thức một cách linh hoạt, sáng tạo để giải quyết các vấn đề mới. VD:
Trong môn học văn học, sinh viên thường phân tích các tác phẩm kinh điển, từ đó nhận
diện những giá trị tinh túy cần kế thừa và áp dụng vào bối cảnh hiện đại, đồng thời loại
bỏ những yếu tố lỗi thời.
Trong các môn xã hội học, sinh viên được khuyến khích so sánh các lý thuyết truyền
thống với các quan điểm hiện đại, giữ lại những nhân tố có giá trị và sáng tạo để giải
thích các hiện tượng xã hội đương đại.
b) Đối với đời sống xã hội Việt Nam hiện nay: 
Thúc đẩy sự phát triển bền vững và tiến bộ:
Áp dụng quy luật phủ định của phủ định vào đời sống xã hội giúp xây dựng một nền
tảng phát triển không chỉ dựa vào những thành tựu đã đạt được mà còn khuyến khích
việc cải tạo, nâng cấp để đáp ứng yêu cầu mới của thời đại. Điều này có ý nghĩa trong
việc cải cách, đổi mới các thể chế, chính sách, nhằm tạo ra môi trường sống tốt đẹp,
công bằng và hiện đại. VD:
Các chính sách cải cách kinh tế được xây dựng dựa trên việc nâng cao công nghệ và áp
dụng những bài học từ quá khứ (kế thừa có chọn lọc), giúp chuyển đổi từ các mô hình
sản xuất lỗi thời sang các mô hình hiện đại, thân thiện với môi trường.
Các chương trình cải cách hành chính, quản lý nhà nước được thiết kế theo chu kỳ cải
tiến, liên tục loại bỏ các yếu tố kém hiệu quả và giữ lại những phương thức làm việc
hiệu quả, từ đó tạo ra môi trường phát triển bền vững. 
Xây dựng truyền thống kế thừa sáng tạo:
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế – xã hội, việc kế thừa có chọn lọc
những thành tựu của quá khứ và đồng thời loại bỏ các yếu tố lỗi thời giúp xã hội Việt lOMoAR cPSD| 61570513
Nam phát triển theo hướng tiến bộ, sáng tạo và bền vững. Điều này góp phần làm giảm
sự lặp lại những sai lầm của quá khứ và thúc đẩy sự đổi mới liên tục. VD:
Các dự án phát triển văn hóa – giáo dục ở địa phương kết hợp giá trị truyền thống với
những tiến bộ công nghệ hiện đại, nhằm giữ gìn bản sắc dân tộc đồng thời tạo điều
kiện cho sự sáng tạo, đổi mới trong giáo dục và văn hóa.
Các chương trình nghệ thuật, lễ hội truyền thống được tổ chức với sự tham gia của
các thế hệ, trong đó những yếu tố tích cực của văn hóa cũ được chuyển hóa, nâng cao,
tạo ra hình thức mới đầy sáng tạo, thu hút người trẻ. 
Thúc đẩy sự đồng thuận và liên tục trong quá trình cải cách: Quy luật phủ định của phủ
định cho thấy rằng phát triển không diễn ra theo một đường thẳng mà là một quá
trình chu kỳ, trong đó mỗi giai đoạn mới tiếp nối và nâng cao từ những thành tựu của
giai đoạn trước. Điều này giúp xã hội duy trì sự ổn định, gắn kết và đồng
thuận trong quá trình chuyển đổi – từ đó tạo đà cho những cải cách sâu rộng và toàn
diện trong nhiều lĩnh vực. VD:
Các chính sách cải cách kinh tế – xã hội được triển khai theo từng giai đoạn, mỗi bước
đi mới dựa trên những thành tựu đã đạt được ở bước trước và có sự điều chỉnh phù
hợp với điều kiện hiện tại, tạo ra một quá trình chuyển đổi liên tục, không đứt quãng.
( kinh tế bao cấp -> kinh tế thị trường)
Trong quản lý hành chính và phát triển đô thị, việc tổ chức các cuộc tham vấn và đối
thoại cộng đồng cho phép mọi người cùng nhau đánh giá, bổ sung và cải thiện chính
sách, đảm bảo sự đồng thuận xã hội và tính liên tục trong quá trình phát triển.
(luật atgt đổi mới trong bối cảnh nền kt pt dẫn đến sự gia tăng số lg phương tiện)