Sách giáo khoa Hóa học 10 - Kết nối tri thức

Xin gửi tới quý thày cô và bạn đọc file PDF cuốn sách giáo khoa HÓA HỌC 10 của bộ sách "Kết nối tri thức" theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Cuốn sách gồm 122 trang giúp các bạn tra cứu nhanh lí thuyết, kiến thức và nội dung chương trình SGK. Mời bạn đọc đón xem!

113 57 lượt tải Tải xuống
Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Chủ đề: Sách giáo khoa Hóa học 10

Môn: Hóa học 10

Sách: Kết nối tri thức

Thông tin:

122 trang 3 tháng trước

Tác giả:

Profile Mai Anh Đào
LÊ KIM LONG (Tổng Chủ biên)
HOÁ HỌC 10
HOÁ HỌC
LÊ KIM LONG (Tổng Chủ biên)
ĐẶNG XUÂN THƯ (Chủ biên)
NGUYỄN THU HÀ
-
LÊ THỊ HỒNG HẢI
-
NGUYỄN VĂN HẢI
LÊ TRỌNG HUYỀN
-
VŨ ANH TUẤN
10
T
h
á
n
g
1
2
-
2
0
2
1
NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM
Kích hoạt để mở học liệu điện tử: Cào lớp nhũ trên tem
để nhận mã số. Truy cập http://hanhtrangso.nxbgd.vn
và nhập mã số tại biểu tượng chìa khoá.
BỘ SÁCH GIÁO KHOA LỚP 10 – KẾT NỐI TRI THỨC VỚI CUỘC SỐNG
1. Toán 10, tập một
2. Toán 10, tập hai
3. Chuyên đề học tập Toán 10
4. Ngữ văn 10, tập một
5. Ngữ văn 10, tập hai
6. Chuyên đề học tập Ngữ văn 10
7. Lịch sử 10
8. Chuyên đề học tập Lịch sử 10
9. Địa lí 10
10. Chuyên đề học tập Địa lí 10
11. Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10
12. Chuyên đề học tập Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10
13. Vật lí 10
14. Chuyên đề học tập Vật lí 10
15. Hoá học 10
16. Chuyên đề học tập Hoá học 10
17. Sinh học 10
18. Chuyên đề học tập Sinh học 10
19. Công nghệ 10 – Thiết kế và Công nghệ
20. Chuyên đề học tập Công nghệ 10 – Thiết kế và Công nghệ
21. Công nghệ 10 – Công nghệ trồng trọt
22. Chuyên đề học tập Công nghệ 10 – Công nghệ trồng trọt
23. Tin học 10
24. Chuyên đề học tập Tin học 10 – Định hướng Tin học ứng dụng
25. Chuyên đề học tập Tin học 10 – Định hướng Khoa học máy tính
26. Mĩ thuật 10 – Thiết kế mĩ thuật đa phương tiện
27. Mĩ thuật 10 – Thiết kế đồ hoạ
28. Mĩ thuật 10 – Thiết kế thời trang
29. Mĩ thuật 10 – Thiết kế mĩ thuật sân khấu, điện ảnh
30. Mĩ thuật 10 – Lí luận và lịch sử mĩ thuật
31. Mĩ thuật 10 – Điêu khắc
32. Mĩ thuật 10 – Kiến trúc
33. Mĩ thuật 10 – Hội hoạ
34. Mĩ thuật 10 – Đồ hoạ (tranh in)
35. Mĩ thuật 10 – Thiết kế công nghiệp
36. Chuyên đề học tập Mĩ thuật 10
37. Âm nhạc 10
38. Chuyên đề học tập Âm nhạc 10
39. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10
40. Giáo dục thể chất 10 – Cầu lông
41. Giáo dục thể chất 10 – Bóng đá
42. Giáo dục Quốc phòng và An ninh 10
43. Tiếng Anh 10, tập một
44. Tiếng Anh 10, tập hai
Các đơn vị đầu mối phát hành
x Miền Bắc: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Hà Nội
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Bắc
x Miền Trung: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Đà Nẵng
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Trung
x Miền Nam: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Phương Nam
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Nam
x Cửu Long: CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục Cửu Long
Sách điện tử: http://hanhtrangso.nxbgd.vn
*Liÿ
HUÂN CHƯƠNG HỒ CHÍ MINH
10
HOÁ HỌC
LÊ KIM LONG (Tổng Chủ biên)
ĐẶNG XUÂN THƯ (Chủ biên)
NGUYỄN THU HÀ – LÊ THỊ HỒNG HẢI – NGUYỄN VĂN HẢI
LÊ TRỌNG HUYỀN – VŨ ANH TUẤN
NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM
T
h
á
n
g
1
2
-
2
0
2
1
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG SÁCH
+m\ERTXQJL·JuQViFKJLiRNKRDÿGjQKWQJ
FiFHPKFVLQKOͳSVDX
(0&Ï%,ӂ7
!
'ӵD WUrQ [X KѭӟQJ ELӃQ
ÿәL WtQK FKҩW FӫD FiF
QJX\rQWӕKRiKӑFNKLVҳS
[ӃS WKHR FKLӅX WăQJ ÿҫQ
NKӕL OѭӧQJ QJX\rQ Wӱ
',0HQGHOHHYÿmÿѭDUD
KDLTX\ӃWÿӏQKTXDQWUӑQJ
7Kӭ QKҩW {QJ ÿm GjQK
FKӛWUӕQJFKRFiFQJX\rQ
Wӕ NKL ÿy FKѭD ÿѭӧF WuP
UD Yj Gӵ ÿRiQ WtQK FKҩW
FӫDFK~QJYtGөQJX\rQ
WӕJDOOLXPYjJHUPDQLXP
7Kӭ KDL {QJ Eӓ TXD WUұW
Wӵ FӭQJ QKҳF WKHR FKLӅX
WăQJ FӫD NKӕL OѭӧQJ
QJX\rQWӱÿӇVҳS[ӃSFiF
QJX\rQWӕWKHR[XKѭӟQJ
ELӃQ ÿәL WtQK FKҩW Yt Gө
QJX\rQ Wӕ WHOOLULXP Fy Vӕ
NKӕL OӟQ KѫQ ÿѭӧF [ӃS
WUѭӟF QJX\rQ Wӕ LRGLQH
WURQJEҧQJWXҫQKRjQFiF
QJX\rQ Wӕ &iF TX\ӃW
ÿӏQK Qj\ FӫD {QJ SK
KӧS YӟL QJX\rQ WҳF VҳS
[ӃS FiF QJX\rQ Wӕ WKHR
FKLӅX WăQJ FӫD ÿLӋQ WtFK
KҥWQKkQ
MỤC TIÊU:
– Phát biểu được định luật tuần hoàn.
– Trình bày được ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học: Mối liên hệ giữa vị trí
(trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học) với tính chất và ngược lại.
I
ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN
1ӝLGXQJFӫDÿӏQK OXұW WXҫQKRjQ³7tQKFKҩWFӫD FiF
QJX\rQWӕYjÿѫQFKҩWFNJQJQKѭWKjQK SKҫQ Yj WtQK
FKҩWFӫDFiFKӧSFKҩWWҥRQrQWӯFiFQJX\rQWӕÿyELӃQ
ÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFK KҥW QKkQ
QJX\rQWӱ´
1.
1rXPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDFiFÿѫQFKҩWELӃQÿәL
WXҫQKRjQWKHRFKXNuÿӇPLQKKRҥQӝLGXQJFӫD
ÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ
?
II
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN
9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ
KRiKӑFFKRELӃWFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFҩXKuQK
HOHFWURQQJX\rQWӱTX\ӃWÿӏQKWtQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQ
Wӕ9uYұ\FyWKӇGӵÿRiQÿѭӧFWtQKFKҩWKRiKӑFFӫD
FiFQJX\rQWӕNKLELӃWYӏWUtFӫDQyWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
FiFQJX\rQWӕKRiKӑFKD\FҩXKuQKHOHFWURQFӫDQy
7tQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕ
&ҩXKuQK
HOHFWURQ
9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕ
WURQJEҧQJWXҫQKRjQ
9t Gө  1JX\rQ Wӕ VXOIXU 6 ӣ { Vӕ  QKyP 9,$
FKXNu
± 1JX\rQWӱ6Fy
 SURWRQHOHFWURQGRVӕSURWRQ VӕHOHFWURQ =
 OӟSHOHFWURQGRVӕOӟSHOHFWURQEҵQJVӕWKӭWӵFKXNu
 HOHFWURQOӟSQJRjLFQJGRVӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ
EҵQJVӕWKӭWӵQKyP$
ĈQKOXWWXQKRjQÿyQJYDLWUzQKWKQjRWURQJYLFGΉÿRiQWtQKFKWFͿDFiFFKW"
?
ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN . Ý NGHĨA CỦA
BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
8
BÀI
43
Hình 11.2. Potassium
K\GUR[LGHOjKͻSFKWLRQ
ÿͻFGQJOjPFKWGQÿLQ
WURQJSLQDONDOLQHSLQNLP
7KӱWtQKGүQÿLӋQFӫDKӧSFKҩW
&KXQE PXӕL ăQ GҥQJ KҥW GXQJ GӏFK PXӕL ăQ EmR
KRjGXQJGӏFKQѭӟFÿѭӡQJGөQJFөWKӱWtQKGүQÿLӋQ
FӕFWKXӹWLQK
7LQ KjQK 6ӱ GөQJ GөQJ Fө WKӱ WtQK GүQ ÿLӋQ QKѭ
+uQKOҫQOѭӧWFKRFKkQNLPORҥLFӫDGөQJFөWKӱ
WtQKGүQÿLӋQWLӃS[~FYӟL
±'XQJGӏFKQѭӟFÿѭӡQJ
±0XӕLăQNKDQ
±'XQJGӏFKPXӕLăQEmRKRj
1ӃXÿqQViQJWKuFKҩWGүQÿLӋQQӃXÿqQNK{QJViQJWKu
FKҩWNK{QJGүQÿLӋQ
4XDQViWKLQ WͻQJ YjFKRELWWU͵QJ KͻSQjRGQ
ÿLQWU͵QJKͻSQjRNK{QJGQÿLQ*LLWKtFK
6.
D9uVDRPXӕLăQFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\FDR
R
&"
E+ӧSFKҩWLRQGүQÿLӋQWURQJWUѭӡQJKӧSQjR"9uVDR"
?
ĈqQWtQKLX
&KkQNLPORL
Hình 11.3.'ͽQJFͽ
WK΅WtQKGQÿLQ
&iF KӧS FKҩW LRQ WKѭӡQJ WDQ QKLӅX WURQJ QѭӟF .KL
WDQWURQJQѭӟFFiFLRQEӏWiFKNKӓLPҥQJOѭӟLWLQKWKӇ
FKX\ӇQÿӝQJNKiWӵGRYjOjWiFQKkQGүQÿLӋQ
ӢWUҥQJWKiLUҳQFiFLRQNK{QJGLFKX\ӇQWӵGRÿѭӧF
QrQKӧSFKҩW LRQNK{QJGүQ ÿLӋQ7X\QKLrQӣ WUҥQJ
WKiLQyQJFKҧ\FiFLRQFyWKӇFKX\ӇQÿӝQJNKiWӵGR
QrQKӧSFKҩWLRQGүQÿLӋQ
x 1JX\rQWӱQKѭӡQJHOHFWURQWҥRWKjQKFDWLRQKRһFQKұQHOHFWURQWҥRWKjQKDQLRQ
x /LrQNӃWLRQWURQJSKkQWӱKD\WLQKWKӇÿѭӧFWҥRWKjQKQKӡOӵFK~WWƭQKÿLӋQFӫD
FiFLRQPDQJÿLӋQWtFKWUiLGҩX/LrQNӃWLRQWKѭӡQJWҥRWKjQKWӯFiFQJX\rQWӱ
NLPORҥLÿLӇQKuQKYjSKLNLPÿLӇQKuQKSKkQWӱWKXÿѭӧFOjKӧSFKҩWLRQ
x &ҩXWU~FFӫDPҥQJWLQKWKӇLRQ FiFLRQÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRWUұWWӵQKҩWÿӏQK
WURQJNK{QJJLDQWKHRNLӇXPҥQJOѭӟLӣFiFQ~WPҥQJOjFiFLRQGѭѫQJYjLRQ
kP[ӃSOXkQSKLrQOLrQNӃWFKһWFKӁYӟLQKDXGRFkQEҵQJOӵFK~WYjOӵFÿҭ\
x &iFKӧSFKҩWLRQWKѭӡQJOjFKҩWUҳQFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFDR
FyNKҧQăQJGүQÿLӋQNKLWDQWURQJQѭӟFKD\NKLQyQJFKҧ\
EM ĐÃ HỌC
EM CÓ THỂ
*LҧLWKtFKÿѭӧFPӝWVӕWtQKFKҩWÿһFWUѭQJFӫDKӧSFKҩWLRQYjPӝWVӕӭQJGөQJ
SKәELӃQFӫDFK~QJWURQJÿӡLVӕQJ
54
MỞ ĐẦU: Câu hỏi gợi mở, thu hút sự quan tâm
tìm hiểu bài học mới.
EM CÓ BIẾT: Mở rộng kiến thức, kết nối tri thức
với cuộc sống.
EM ĐÃ HỌC: Kiến thức, kĩ năng cơ bản của
bài học.
EM CÓ THỂ: Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học.
HOẠT ĐỘNG: Tạo điều kiện cho các em trực tiếp
tham gia vào quá trình phát hiện, hình thành
và vận dụng kiến thức hoặc thực hiện các thí
nghiệm chứng minh, xây dựng niềm tin vào
khoa học.
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP: Giúp các em hiểu rõ vấn
đề của bài học, nâng cao năng lực tư duy, ứng
dụng kiến thức đã học được.
KHÁM PHÁ: Các em thực hiện các hoạt động
khám phá, tìm hiểu kết hợp với các kiến thức đã
có để rút ra các nội dung hoá học.
&XӕQViFK+RiKFQҵPWURQJEӝViFK.WQLWULWK΁FYͳLFXͱFVQJFӫD1Kj[XҩWEҧQ
*LiRGөF9LӋW1DP&XӕQViFKFyFKѭѫQJEjLKӑFYjÿѭӧFWKLӃWNӃWKjQKFiFKRҥW
ÿӝQJKӑFWұS&iFKRҥWÿӝQJKӑFWұSWURQJPӛLEjLKӑFÿѭӧFFKӍGүQFөWKӇQKѭVDX
&XӕLPӛLFKѭѫQJOjEjLÐQWS
&XӕLViFKFyEҧQJ*LLWKtFKPͱWVWKXWQJ·GQJWURQJViFKJL~SFiFHPWKXұQWLӋQ
WURQJYLӋFWUDFӭX
?
!
?
2
LỜI NÓI ĐẦU
+RiKӑFOjQJjQKNKRDKӑFWKXӝFOƭQKYӵFNKRDKӑFWӵQKLrQQJKLrQFӭXYӅ
WKjQKSKҫQFҩXWU~FWtQKFKҩWYjVӵELӃQÿәLFӫDFiFFKҩW
+RiKӑFNӃWKӧSFKһWFKӁJLӳDOtWKX\ӃWYjWKӵFQJKLӋPOjFҫXQӕLJLӳDFiFQJjQK
NKRDKӑFWӵQKLrQNKiFQKѭYұWOtVLQKKӑF\GѭӧFYjÿӏDFKҩWKӑF+RiKӑFÿyQJ
YDLWUzTXDQWUӑQJWURQJFXӝFVӕQJVҧQ[XҩWJySSKҫQYjRVӵSKiWWULӇQEӅQYӳQJ
NLQKWӃ±[mKӝLEҧRYӋP{LWUѭӡQJ
&XӕQViFK+RiKFEiPViW&KѭѫQJWUuQK*LiRGөFSKәWK{QJNӃWKӯD
YjSKiWWULӇQFiFPҥFKQӝLGXQJJLiRGөFÿmKuQKWKjQKWӯFiFFҩSKӑFGѭӟL
YӯDJL~SFiFHPFyKLӇXELӃWVkXVҳFYӅFiFNLӃQWKӭFFѫVӣFKXQJFӫDKRiKӑF
YӯDPDQJWtQKÿӏQKKѭӟQJQJKӅQJKLӋSFKRFiFHPWURQJWѭѫQJODL
1ӝLGXQJFӫDFXӕQViFKJL~SFiFHPFyQKӳQJWULWKӭFFӕWO}LYӅKRiKӑFYj
FyWKӇYұQGөQJFK~QJYjRFXӝFVӕQJ&iFHPÿѭӧFKӑFQKӳQJNLӃQWKӭFFѫ
EҧQYӅFҩXWU~FYjWtQKFKҩWFӫDFKҩWFҩXWҥR
QJX\rQWӱEҧQJWXҫQKRjQFiF
QJX\rQWӕKRiKӑFVӵKuQKWKjQKSKkQWӱSKҧQӭQJKRiKӑFELӃQWKLrQQăQJ
OѭӧQJWURQJTXiWUuQKSKҧQӭQJWӕFÿӝSKҧQӭQJYjFiF\ӃXWӕҧQKKѭӣQJYj
VӱGөQJFiFNLӃQWKӭFQj\ÿӇQJKLrQFӭXWtQKFKҩWFӫDQKyPQJX\rQWӕÿLӇQ
KuQKOjQKyPKDORJHQ
ĈLӇPQәLEұWFѫEҧQFӫDFXӕQViFKOjÿѭӧFYLӃWWKHRKѭӟQJJL~SFiFHPSKiW
WULӇQQăQJOӵFFKRQrQFXӕLPӛLEjLKӑFFyPөF(PÿmKFYj(PFyWKÿӇ
FiFHPÿѭӧFWKӇKLӋQQăQJOӵFFӫDEҧQWKkQ
&iFWiFJLҧKLYӑQJFXӕQViFKVӁOjQJѭӡLEҥQÿӗQJKjQKWLQFұ\FӫDFiFHP
YjJL~SFiFHPKѭӟQJÿӃQPӝWQJKӅQJKLӋSWӕWÿҽSWURQJWѭѫQJODL
&iFWiFJLҧ
3
7UDQJ
+ѭӟQJGүQVӱGөQJViFK
/ӡLQyLÿҫX
0ӣÿҫX
6
Chương 1. Cấu tạo nguyên tử

Bài 1 7KjQKSKҫQFӫDQJX\rQWӱ

Bài 2 1JX\rQWӕKRiKӑF

Bài 3 &ҩXWU~FOӟSYӓHOHFWURQQJX\rQWӱ

Bài 4 ÐQWұSFKѭѫQJ

Chương 2. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học
và định luật tuần hoàn

Bài 5 &ҩXWҥRFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF

Bài 6 ;XKѭӟQJELӃQÿәLPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕWURQJ
PӝWFKXNuYjWURQJPӝWQKyP

Bài 7 ;XKѭӟQJELӃQÿәLWKjQKSKҫQYjPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDKӧSFKҩWWURQJ
PӝWFKXNu

Bài 8 ĈӏQKOXұWWXҫQKRjQéQJKƭDFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF

Bài 9 ÐQWұSFKѭѫQJ

Chương 3. Liên kết hoá học

Bài 10 4X\WҳFRFWHW

Bài 11 /LrQNӃWLRQ

Bài 12 /LrQNӃWFӝQJKRiWUӏ

Bài 13 /LrQNӃWK\GURJHQYjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV

Bài 14 ÐQWұSFKѭѫQJ

MỤC LỤC
4
7UDQJ
Chương 4. Phản ứng oxi hoá – khử

Bài 15 3KҧQӭQJR[LKRi±NKӱ

Bài 16 ÐQWұSFKѭѫQJ

Chương 5. Năng lượng hoá học

Bài 17 %LӃQWKLrQHQWKDOS\WURQJFiFSKҧQӭQJKRiKӑF

Bài 18 ÐQWұSFKѭѫQJ

Chương 6. Tốc độ phản ứng

Bài 19 7ӕFÿӝSKҧQӭQJ

Bài 20 ÐQWұSFKѭѫQJ

Chương 7. Nguyên tố nhóm halogen

Bài 21 1KyPKDORJHQ

Bài 22 +\GURJHQKDOLGH
0XӕLKDOLGH

Bài 23 ÐQWұSFKѭѫQJ

Giải thích một số thuật ngữ dùng trong sách

5
MỞ ĐẦU
I
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA HOÁ HỌC
+Ri KӑF QJKLrQ FӭX YӅ WKjQK SKҫQ FҩX WU~F WtQK
FKҩW Vӵ ELӃQ ÿәL FӫD FiF FKҩW Yj FiF KLӋQ WѭӧQJ
NqPWKHR+RiKӑFFyPӕLOLrQKӋFKһWFKӁYӟLFiF
QJjQKNKRDKӑFWӵQKLrQQJKLrQFӭXYӅFKҩWYjYұW
WKӇQKѭYұWOtVLQKKӑFYjÿӏDFKҩW
ĈӕLWѭӧQJQJKLrQFӭXFӫDKRiKӑFEDRJӗPFiFFKҩW
KӳXFѫFiFFKҩWY{FѫFiFORҥLYұWOLӋXWӵQKLrQYj
QKkQWҥR
0{Q.KRDKӑFWӵQKLrQFҩS7UXQJKӑFFѫVӣÿmWUuQK
Ej\QKӳQJNKiLQLӋPEDQÿҫXFӫDKRiKӑFQKѭPRO
OѭӧQJFKҩWOLrQNӃWKRiKӑFYjWѭѫQJWiFJLӳDFiFFKҩWÿӇKLӇXÿѭӧFFiFKRҥWÿӝQJ
FӫDWKӃJLӟLVLQKKӑFYjFiFKLӋQWѭӧQJYұWOt
7KHRWUX\ӅQWKӕQJKRiKӑFÿѭӧFFKLDWKjQKFiFFKX\rQQJjQKQKѭKRiOtKRiKӑF
Y{FѫKRiKӑFKӳXFѫKRiKӑFSKkQWtFKKRiVLQK«
+RiKFK·XF˿+RiVLQK +RiKFY{F˿+RiOt +RiKFSKkQWtFK
MỤC TIÊU:
– Nêu được đối tượng nghiên cứu của hoá học.
– Trình bày được phương pháp học tập và nghiên cứu hoá học.
– Nêu được vai trò của hoá học đối với đời sống, sản xuất,...
+RiKFOjPͱWWURQJFiFQͱLGXQJFͿDP{Q.KRDKFWΉQKLrQͷFS7UXQJKFF˿VͷYjWUͷ
WKjQKP{QKFÿͱFOSͷFS7UXQJKFSKWK{QJĈLWͻQJQJKLrQF΁XFͿDP{Q+RiKF
OjJu"+RiKFFyYDLWUzQKWKQjRÿLYͳLÿ͵LVQJYjVQ[XW"/jPWKQjRÿKFWS
WWP{Q+RiKF"
?
+uQK/LrQKJL·DKRiKFYjFiF
QJjQKNKRDKFWΉQKLrQNKiF
HOÁ
HỌC
SINH
HỌC
ĐỊA
CHẤT
VẬT LÍ
HOÁ LÍ
HOÁ SINH
ĐỊA HOÁ
+uQK0ͱWVFKX\rQQJjQKWURQJKRiKF
6
(0&Ï%,ӂ7
!
/ѭӧFVӱKRiKӑF
7ӯKjQJQJKuQQăPWUѭӟFÿk\KRiKӑFÿѭӧFKuQKWKjQKGRVӵPRQJѭӟFWuPÿѭӧFWKXӕF
³WUѭӡQJVLQKEҩWOmR´KD\WuPÿѭӧFKzQÿiSKWKXӹGQJÿӇELӃQÿәLFiFFKҩWUҿWLӅQWKjQK
YjQJ&iFQKjJLҧNLPWKXұWNKLWLӃQKjQKFiFWKtQJKLӋPÿmWҥRUDQKLӅXGөQJFөWKtQJKLӋP
PjÿӃQWұQQJj\QD\FK~QJYүQFzQÿѭӧFVӱGөQJWURQJKRiKӑF
7KӡLÿLӇPÿiQKGҩXYLӋF KRiKӑF WiFKNKӓLNKRDKӑFJLҧ NLPOj QăPYӟLWiFSKҭP
³1KjKRiKӑFKRjLQJKL´7KH6NHSWLFDO&KHPLVWFӫD5REHUW%R\OH5{EӟW%RLOѫYjVӵNLӋQ
ÿiQKGҩXKRiKӑFWUӣWKjQKP{QNKRDKӑFÿӝFOұSOjVӵWuPUDNKtR[\JHQYjRQăPEӣL
$QWRLQH/DYRLVLHUĂQJWRDQ/DYRDGLr+RiKӑFÿmSKiWWULӇQPҥQKPӁYjRWKӃNӍ;,;TXD
QKӳQJQJKLrQFӭXYӅWiFÿӝQJFӫDSKkQEyQÿӃQQ{QJQJKLӋSYjQKӳQJQӛOӵFWuPNLӃPFKҩW
PjXWәQJKӧSÿӇQKXӝPYҧLWҥRWLӅQÿӅFKRQJjQKKRiKӑFKӳXFѫ
1Jj\QD\KRiKӑFÿmWKXÿѭӧFQKLӅXWKjQKWӵXYѭӧWEұFQKѭQJFiFQKjNKRDKӑFYүQNK{QJ
QJӯQJNKiP
SKiVkXKѫQEҧQFKҩWFӫDWKӃJLӟLYұWFKҩWWuPWzLQJKLrQFӭXUDFiFVҧQSKҭP
PӟLÿӇSKөFYөFKRÿӡLVӕQJFӫDFRQQJѭӡL
VAI TRÒ CỦA HOÁ HỌC VỚI ĐỜI SỐNG VÀ SẢN XUẤT
+RiKӑFFyYDLWUzY{FQJTXDQWUӑQJYӟLÿӡLVӕQJYj
VҧQ[XҩW&iFFKҩWKRiKӑFFyWURQJPӑLWKӭ[XQJTXDQK
WDQKѭOѭѫQJWKӵF±WKӵFSKҭPQKLrQOLӋXQJX\rQOLӋX
YұWOLӋXÿӇVҧQ[XҩWFiFORҥLWKXӕFFKӳDEӋQK«
1JjQKF{QJQJKLӋSKRiKӑFVҧQ[XҩWFiFKRiFKҩWWӯ
ÿѫQJLҧQÿӃQ SKӭFWҥS0ӛL QăPKjQJWULӋX WҩQFiF
KRiFKҩWFѫEҧQQKѭVXOIXULFDFLGKD\DPPRQLDSKkQ
EyQFKҩWGҿRÿѭӧFVҧQ[XҩWÿӇSKөFYөQKXFҫXFӫD
ÿӡLVӕQJYjF{QJQJKLӋS
II
+uQK3KkQEyQKRiKF
OjPWăQJQăQJVXWFk\WUQJ
1Jj\QD\VӵSKiWWULӇQFӫDNKRDKӑFOjP[XҩWKLӋQQKLӅXFKX\rQQJjQKPӟLNK{QJ
WKXӝFFiFQJjQKWUX\ӅQWKӕQJQKѭNKRDKӑFYұWOLӋXKRiGѭӧFF{QJQJKӋKRiKӑF«
7X\QKLrQVӵSKkQELӋWFiFFKX\rQQJjQKQKѭYұ\FKӍFyWtQKFKҩWWѭѫQJÿӕLĈӇJLҧL
TX\ӃWPӝWEjLWRiQKRiKӑFWURQJWKӵFWӃFҫQELӃWYұQGөQJFiFNLӃQWKӭFWәQJKӧSPӝW
FiFKKӧSOt
1.
ĈӕLWѭӧQJQJKLrQFӭXFӫDKRiKӑFOjVӵELӃQÿәLFKҩWKm\Oҩ\YtGөYӅVӵELӃQ
ÿәLKRiKӑF
2.
+m\FKRELӃWNKiLQLӋPFKҩWY{FѫYjFKҩWKӳXFѫ
?
7
3.
+m\NӇWrQPӝWVӕVҧQSKҭPKRiKӑFWURQJÿӡLVӕQJKҵQJQJj\
4.
1JѭӡLQ{QJGkQVӱGөQJVҧQSKҭPQjRFӫDKRiKӑFÿӇWăQJQăQJVXҩWFk\WUӗQJ"
?
+RiKӑFSKyQJ[ҥQJKLrQFӭXYjVӱGөQJVӵSKkQUm
KҥWQKkQFKRFiFTXiWUuQKKRiOtVLQKKRi«
1JXӗQQăQJ OѭӧQJ ÿѭӧF FRL QKѭ Y{ WұQÿӕL YӟL ORjL
QJѭӡLOjQăQJOѭӧQJWӯ0һW7UӡL9LӋFVӱGөQJQăQJ
OѭӧQJPһWWUӡLOjOƭQKYӵFSKiWWULӇQUҩWQKDQKWURQJWKӡL
JLDQJҫQÿk\YӟLQKӳQJWUDQJWUҥLSLQPһWWUӡLSKәELӃQ
ӣQKLӅXQѭӟFWUrQWKӃJLӟL&iFQKjKRiKӑFFyÿyQJ
JySUҩWOӟQ WURQJYLӋFFKӃ WҥRYұWOLӋX PӟLJL~SWăQJ
KLӋXVXҩWFKX\ӇQKRiQăQJOѭӧQJPһWWUӡL
1KӳQJWKiFKWKӭFPӟLYӅNKRDKӑFF{QJQJKӋÿDQJOj
ÿӝQJOӵFWK~Fÿҭ\KRiKӑFWӵSKiWWULӇQYjFQJSKiW
WULӇQYӟLFiFOƭQKYӵFNKiF
+uQK7KXFVQSKP
FͿDQJjQKKRiGͻF
(0&Ï%,ӂ7
!
0ӝWVӕQJKӅQJKLӋSOLrQTXDQÿӃQKRiKӑF
 1KjKRiKӑFFӱQKkQYjNƭVѭKRiKӑFNLӇPWUDWtQK
FKҩWYұWOtYjKRiKӑFFӫDVҧQSKҭP+ӑFyWKӇQJKLrQ
FӭXÿӇWҥRUDVҧQSKҭPPӟLKRһFFҧLWLӃQFiFVҧQSKҭP
ÿDQJFy+ӑFyWKӇWѭYҩQKӛWUӧNƭWKXұWYӅVҧQSKҭP
 1KjKRiKӑFFyWKӇOjPJLiRYLrQGҥ\P{Q.KRDKӑF
WӵQKLrQӣFҩS7UXQJKӑFFѫVӣYjP{Q+RiKӑFӣFҩS
7UXQJKӑF SKәWK{QJ +ӑFNJQJ FyWKӇ YӯDJLҧQJGҥ\
YjYӯDQJKLrQFӭXKRiKӑFӣFiFWUѭӡQJÿҥLKӑFFDR
ÿҷQJYjGҥ\QJKӅ
 1KjKRiKӑFFyWKӇOjPYLӋFWURQJOƭQKYӵFP{LWUѭӡQJ
+ӑYӯDFyWKӇNLӇPWUDPӭFÿӝ{QKLӉPFӫDP{LWUѭӡQJFNJQJQKѭWuPFiFK[ӱOtÿӇJL~S
P{LWUѭӡQJWURQJOjQKKѫQ
 1KjKRiKӑFFyWKӇOjPYLӋFWURQJFiFFѫVӣSKiS\KD\[pWQJKLӋP\KӑFÿӇSKkQWtFKFiF
PүXOҩ\WӯKLӋQWUѭӡQJYөiQKRһFEӋQKSKҭPÿӇWuPVӵKLӋQGLӋQFӫDPDWXêKRһFFiF
FKҩWJk\EӋQK
 1KjKRiKӑFFyWKӇJySSKҫQEҧRYӋKRһFNK{L
SKөFFiFEӭFWUDQKÿӗFәKRһFSKiWKLӋQ
UDFiFWiFSKҭPJLҧPҥR
+RiKӑFOjQJjQKNKRDKӑFWKLӃWWKӵFFyQKLӅXӭQJGөQJ7UrQÿk\FKӍOjPӝWVӕQJjQK
QJKӅFѫEҧQFyVӵWKDPJLDFӫDFiFQKjKRiKӑFQJRjLUDFzQUҩWQKLӅXQJjQKQJKӅNKiF
WKұPFKtWURQJWѭѫQJODLFyWKӇFyUҩWQKLӅXQJjQKQJKӅPӟL[XҩWKLӋQOLrQTXDQÿӃQP{Q
KӑFWK~YӏQj\
+uQK1KjKRiKFP{LWU͵QJ
ÿDQJO\PXQJKLrQF΁X
8
PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP VÀ NGHIÊN CỨU HOÁ HỌC
+uQK3KzQJWKtQJKLPKRiKF
1. .KLKӑFWұSP{Q+RiKӑFKӑFVLQKFҫQWKӵFKLӋQFiFKRҥWÿӝQJWuPNLӃPWK{QJWLQ[ӱ
OtWK{QJWLQYjQҳPYӳQJQKӳQJWK{QJWLQFҫQWKLӃWTXDViFKJLiRNKRD&өWKӇ
± ;XҩW SKiW Wӯ PөF WLrX FӫD PӛL EjL KӑF KӑF VLQK WuP KLӇX NLӃQ WKӭF TXD ViFK
JLiRNKRDQӝLGXQJKӑFWұSTXDQViWWKtQJKLӋPGӵÿRiQNӃWTXҧÿӗQJWKӡLOLrQ
KӋYӟLFiFWK{QJWLQÿmELӃWWӯFiFKLӋQWѭӧQJWӵQKLrQWӯFXӝFVӕQJKҵQJQJj\
± ;ӱOtFiFWK{QJWLQÿmFyÿӇÿѭDUDFiFJLҧLWKtFKGӵÿRiQYjNӃWOXұQFҫQWKLӃWWUҧ
OӡLFkXKӓLJLҧLEjLWұS
± *KLQKӟQKӳQJNLӃQWKӭFFӕWO}LOjPFѫVӣFKRYLӋFWLӃSWөFKӑFWұSKD\QJKLrQFӭX
± 9ұQGөQJQKӳQJNLӃQWKӭFNƭQăQJÿmKӑFYjRFiFWuQKKXӕQJWURQJWKӵFWLӉQ
2. ĈӇKӑFWӕWP{Q+RiKӑFKӑFVLQKFҫQQҳPYӳQJYjYұQGөQJFiFNLӃQWKӭFÿmKӑF
ÿӗQJWKӡLFK~êUqQFiFNƭQăQJWKӵFKLӋQWKtQJKLӋPSKiWKLӋQJLҧLTX\ӃWYҩQÿӅYj
ViQJWҥR
± %LӃWOjPWKtQJKLӋPKRiKӑFDQWRjQYjWKjQKF{QJ
%LӃWTXDQViWJKLFKpSP{Wҧ
YjJLҧLWKtFKFiFKLӋQWѭӧQJ[ҧ\UDNK{QJFKӍWURQJSKzQJWKtQJKLӋPPjFҧWURQJ
WӵQKLrQYjWKӵFWӃFXӝFVӕQJ
± 5qQOX\ӋQWKyLTXHQWuPWzLNKiPSKiWѭGX\YjKjQKÿӝQJVX\OXұQYjViQJWҥR
TXDQViWYjOLrQNӃWJLӳDFiFKLӋQWѭӧQJVӵYұWWURQJFXӝFVӕQJ
± +uQKWKjQKQX{LGѭӥQJVӵKӭQJWK~VD\PrYjFKӫÿӝQJWURQJYLӋFKӑFWұS5qQ
OX\ӋQNƭQăQJWUDFӭXPӣUӝQJNLӃQWKӭFWӯFiFQJXӗQWjLOLӋXNKiFQKDXSKKӧS
YӟLEjLKӑFYjOӭDWXәL
3. +ӑFWuPKLӇXYjQJKLrQFӭXKRiKӑFFyQKLӅXÿLӇPFKXQJYӟLFiFP{Q.KRDKӑF
WӵQKLrQNKiF FөWKӇOj TX\WUuQKQJKLrQ FӭXFҫQWKӵF KLӋQFiFEѭӟF WKHRVѫÿӗ
GѭӟLÿk\
III
9
%ѭӟF4XDQViWYjÿһWFkXKӓL
4XDQViWFiFKLӋQWѭӧQJKRiKӑFYjÿһWFkXKӓLYӅEҧQFKҩWKRiKӑFFӫDKLӋQWѭӧQJKD\PӝW
YҩQÿӅFҫQJLҧLTX\ӃW
9tGө&KҩWWҭ\UӱD;FyNKҧQăQJORҥLEӓGҫXPӥWӕWKѫQFKҩWWҭ\UӱD<7ҥLVDR"
%ѭӟFĈһWUDJLҧWKX\ӃWNKRDKӑF
ĈѭDUDPӝWKD\PӝWVӕJLҧWKX\ӃWJLҧLWKtFKFKRKLӋQWѭӧQJTXDQViWÿѭӧFFyWKӇFҫQWKDP
NKҧRWKrPWӯViFKJLiRNKRDKRһFFiFWjLOLӋXNKiFNӇFҧTXD,QWHUQHW
9tGөĈӑFWKjQKSKҫQFKҩWWҭ\UӱDJKLWUrQFiFQKmQFӫD;Yj<7URQJ;Yj<ÿӅXFyWKjQK
SKҫQVRGLXPK\GUR[LGH6RGLXPK\GUR[LGHÿѭӧFVӱGөQJWURQJFKҩWWҭ\UӱDQKjEӃSÿӇORҥL
EӓGҫXPӥ
*LҧWKX\ӃWNKRDKӑFÿһWUDOj;FyWKӇFKӭDQKLӅXVRGLXPK\GUR[LGHKѫQ<
%ѭӟF/ұSNӃKRҥFKWKtQJKLӋPÿӇNLӇPFKӭQJJLҧWKX\ӃWNKRDKӑF
±&iFGөQJFөYjKRiFKҩWFҫQVӱGөQJVӕQJѭӡLWKDPJLDQKyPWKtQJKLӋPSKkQF{QJF{QJ
YLӋFFKRPӛLWKjQKYLrQWURQJQKyP
±/ұSNӃKRҥFKFKLWLӃWFiFF{QJYLӋFÿӇWKӵFKLӋQWKtQJKLӋP
9tGө/ұSNӃKRҥFKWKtQJKLӋPÿӇ[iFÿӏQKKjPOѭӧQJVRGLXPK\GUR[LGHWURQJFiFFKҩWWҭ\
UӱD;Yj<
%ѭӟF7LӃQKjQKWKtQJKLӋP
7KӵFKjQKWKtQJKLӋPQKѭNӃKRҥFKÿmOұSӣEѭӟFYjJKLFKpSOҥLFiFNӃWTXҧWKtQJKLӋP
%ѭӟF3KkQWtFKNӃWTXҧWKtQJKLӋP
&yWKӇWUuQKEj\FiFNӃWTXҧWKtQJKLӋPWKjQKEҧQJELӇXÿӗWKӏKRһFWKӵFKLӋQFiFWtQKWRiQ
FҫQWKLӃWÿӇSKkQWtFKNӃWTXҧWKtQJKLӋP
%ѭӟF6RViQKNӃWTXҧYӟLJLҧWKX\ӃW
6RViQKNӃWTXҧWKtQJKLӋPYӟLFiFJLҧWKX\ӃWÿmÿһWUDEDQÿҫXĈѭDUDNӃWOXұQJLҧWKX\ӃW
QjROjKӧSOtSKKӧSYӟLNӃWTXҧWKtQJKLӋPJLҧWKX\ӃWQjRNK{QJSKKӧS
9tGө+jPOѭӧQJVRGLXPK\GUR[LGHFӫDKDLFKҩWWҭ\UӱDQKѭQKDXFKRWKҩ\JLҧWKX\ӃWNKRD
KӑFӣEѭӟFNK{QJÿ~QJWKuWKӵFKLӋQOҥLTX\WUuQKQJKLrQFӭXWӯEѭӟF
%ѭӟF%iRFiRNӃWTXҧ
*KLOҥLYjREiRFiRWKtQJKLӋPKRһFWUuQKEj\WUѭӟFJLiRYLrQYjFiFEҥQWURQJOӟSYӅWLӃQWUuQK
WKtQJKLӋPNӃWTXҧWKtQJKLӋPYjNӃWOXұQ
10
4.3KѭѫQJSKiSP{KuQKÿѭӧFVӱGөQJÿӇP{WҧP{SKӓQJFҩXWҥRFӫDFiFKҥWTXiQKӓ
NK{QJTXDQViWÿѭӧFEҵQJPҳWWKѭӡQJQKѭSKkQWӱQJX\rQWӱYjFiFKҥWQKӓKѫQ
7ӯÿyVX\UDFҩXWҥRFiFYұWWKӇWKұWWURQJFXӝFVӕQJ
0{KuQKFҩXWҥRQJX\rQWӱFӫD5XWKHUIRUG5ѫGѫSKROjPӝWWKtGө7ӯWKӵFQJKLӋP
EҳQSKiOiYjQJEҵQJWLDD5XWKHUIRUGSKiWKLӋQUDFҩXWҥRUӛQJFӫDQJX\rQWӱSKiW
KLӋQUDO}LQJX\rQWӱOjKҥWQKkQFyNKӕLOѭӧQJ[ҩS[ӍNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ5XWKHUIRUG
ÿӅ[XҩWP{KuQKKjQKWLQKQJX\rQWӱFRLFiFHOHFWURQTXD\TXDQKKҥWQKkQQKѭFiF
KjQKWLQKTXD\[XQJTXDQK0һW7UӡL
3KѭѫQJ SKiS P{ KuQK ÿѭӧF Vӱ GөQJ SKә ELӃQ WURQJ ED FKѭѫQJ ÿҫX WLrQ YӅ
QJX\rQWӱSKkQWӱOLrQNӃWKRiKӑFYjEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
5. 3KѭѫQJSKiSWKӵFQJKLӋPÿyQJYDLWUzFӕWO}LFӫDQJKLrQFӭXKRiKӑF&iFJLҧWKX\ӃW
YjP{KuQKKRi ÿӅXSKҧLÿѭӧFNLӇP FKӭQJ EҵQJWKӵFQJKLӋPYj Wӯ WKӵFQJKLӋP
QJѭӡLWDFyWKӇP{KuQKKRiWKjQK
TX\OXұW3KѭѫQJSKiSWKӵFQJKLӋPÿѭӧFVӱGөQJ
[X\rQVXӕWWRjQEӝ&KѭѫQJWUuQK*LiRGөFSKәWK{QJP{Q+RiKӑF
9tGө6ӱGөQJSKѭѫQJSKiSWKӵFQJKLӋPÿӇQJKLrQFӭXFKORULQH
± 7ӯKLӇXELӃWYӅFҩXWҥRQJX\rQWӱYjOLrQNӃWKRiKӑFÿӇGӵÿRiQWtQKFKҩWKRiKӑF
ÿһFWUѭQJFӫDFKORULQH
± 7KӵFKLӋQFiFWKtQJKLӋPFKRFKORULQHWiFGөQJYӟLNLPORҥLK\GURJHQGXQJGӏFKPXӕL
FӫDKDORJHQÿӇFKӭQJPLQKGӵÿRiQWUrQ
± 9ұQGөQJWtQKFKҩWKRiKӑFFӫDFKORULQHYjRWKӵFWӃGQJGXQJGӏFKQѭӟFFKORULQH
FORUXDY{L«ÿӇWҭ\WUҳQJ
&iFHPKm\EҳWÿҫXKӑFKRiKӑFYӟLVӵWzPzNKRDKӑFNLrQWUuWӯQKӳQJEѭӟFÿҫX
WLrQYӟLQKӳQJWKtQJKLӋPÿѫQJLҧQÿӇFyWKӇQKұQUDUҵQJ³+RiKӑFWKұWOjÿѫQJLҧQ´
YjVDXÿyVӁWKҩ\³+RiKӑFWKұWOjOtWK~´
EM CÓ THỂ
%LӃWYұQGөQJSKѭѫQJSKiSKӑFWұSYjQJKLrQFӭXKRiKӑFÿӇKӑFWӕWP{Q+Ri
KӑFYjJLҧLTX\ӃWPӝWVӕWuQKKXӕQJWURQJÿӡLVӕQJ
x +RiKӑFQJKLrQFӭXYӅFKҩWVӵELӃQÿәLFӫDFKҩWYjFiFKLӋQWѭӧQJÿLNqPYӟL
QKӳQJELӃQÿәLKRiKӑF
x +RiKӑFFyYDLWUzTXDQWUӑQJYӟLÿӡLVӕQJYjVҧQ[XҩW
x &iFKKӑFWұSQJKLrQFӭXYӅKRiKӑFTXDTXDQViWYjÿһWFkXKӓLÿһWUDJLҧ
WKX\ӃWNKRDKӑFFKӭQJPLQKEҵQJWKtQJKLӋPSKkQWtFKNӃWTXҧWKtQJKLӋP
WUuQKEj\NӃWTXҧWKXÿѭӧFYjEiRFiR
EM ĐÃ HỌC
11
7LVDRÿQJGQÿLQPjJOLFiFKÿLQ"7LVDRWKpSUWF΁QJPjYQGiW
PQJYjNpRVͻLÿͻF"7΃KLXELWYFXWRQJX\rQW΅ FiFQKjNKRD KF
NK{QJFKJLLWKtFKÿͻFWtQKFKWFͿDYWOLXPjFzQWRUDQKLXYWOLXPͳL
YͳLQK·QJWtQKFKWPͳL
0{KuQKYWOLXFDUERQQDQRWXEH
 7KjQKSKҫQFӫDQJX\rQWӱ
 1JX\rQWӕKRiKӑF
 &ҩXWU~FOӟSYӓHOHFWURQQJX\rQWӱ
 ÐQWұS
CẤU TẠO NGUYÊN TỬ
CHƯƠNG
1
12
I
CÁC LOẠI HẠT CẤU TẠO NÊN NGUYÊN TỬ
1ăP--7KRPVRQ7{P[ѫQQJѭӡL$QKWKӵF
KLӋQWKtQJKLӋPSKyQJÿLӋQTXDNK{QJNKtORmQJÿmSKiW
KLӋQUDFKPWLD SKiW UDWӯFӵFkPYj Eӏ K~WOӋFKYӅ
SKtDFӵFGѭѫQJFӫDÿLӋQWUѭӡQJFKӭQJWӓFK~QJPDQJ
ÿLӋQWtFKkP[HP+uQKĈyFKtQKOjFKPFiFKҥW
HOHFWURQ(OHFWURQOjPӝWWKjQKSKҫQFӫDQJX\rQWӱ
1ăP(5XWKHUIRUG5ѫGѫSKRQJѭӡL1LX'LOkQ
WKӵFKLӋQWKtQJKLӋPEҳQSKiOiYjQJUҩWPӓQJEҵQJ
FKP KҥW D

DOSKD +uQK  ÐQJ Vӱ GөQJ PjQ
KXǤQK TXDQJ EDR TXDQK Oi YjQJ ÿӇ TXDQ ViW Yӏ WUt
YDFKҥPFӫDKҥWD.ӃWTXҧWKtQJKLӋPFKRWKҩ\KҫX
KӃWFiFKҥWDÿӅX[X\rQWKҷQJTXDOiYjQJFKӭQJWӓ
QJX\rQWӱFyFҩXWҥRUӛQJӣWkPFKӭDPӝWKҥWQKkQ
PDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJYjFyNtFKWKѭӟFUҩWQKӓVRYӟL
NtFKWKѭӟFQJX\rQWӱ
1ăP(5XWKHUIRUGYjFiFFӝQJVӵNKLGQJKҥWD
EҳQSKiQLWURJHQÿmSKiWKLӋQUDKҥWSURWRQ
1ăP-&KDGZLFN&KDWXêFKQJѭӡL$QKFӝQJ
VӵFӫD5XWKHUIRUGÿmSKiWKLӋQUDKҥWQHXWURQNKLEҳQ
SKiEHU\OOLXPEҵQJ
FiFKҥWD
3URWRQ QHXWURQ Yj HOHFWURQ Oj FiF KҥW FҩX WҥR QrQ
QJX\rQWӱ
MỤC TIÊU:
– Trình bày được thành phần của nguyên tử (nguyên tử vô cùng nhỏ; nguyên tử gồm 2 phần:
hạt nhân và lớp vỏ nguyên tử; hạt nhân tạo nên bởi các hạt proton (p), neutron (n); lớp vỏ
tạo nên bởi các electron (e); điện tích, khối lượng mỗi loại hạt).
– So sánh được khối lượng của electron với proton và neutron, kích thước của hạt nhân với kích
thước nguyên tử.
1JX\rQW΅JPFiFORLKWF˿EQQjR"&iFQKjNKRDKFÿmSKiWKLQUDFiFORLKW
F˿EQÿyQKWKQjR"
?
+uQK7KtQJKLP
SKiWKLQKWQKkQQJX\rQW΅
0jQ
KXǤQKTXDQJ
+ͱSSKyQJUD
FKPKW
D
/iYjQJPQJ
.KHKͷ
7PNLPORLWtFKÿLQ
OjPWKD\ÿLÿ͵QJÿL
FͿDFKPWLD
0jQKXǤQKTXDQJ
+
&ΉFkP
&ΉFG˿QJ
+uQK7KtQJKLP
SKiWKLQKWHOHFWURQ
(*)
+WDKWQKkQKHOLXPPDQJÿLQWtFKG˿QJ
THÀNH PHẦN CỦA NGUYÊN TỬ
BÀI
1
13
7KjQKSKҫQFҩXWҥRFӫDQJX\rQWӱJӗP
± +WQKkQQXFOHXVӣWkPFӫDQJX\rQWӱFKӭDFiFSURWRQPDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJYjFiF
QHXWURQNK{QJPDQJÿLӋQ
± 9QJX\rQW΅FKӭDFiFHOHFWURQPDQJÿLӋQWtFKkPFKX\ӇQÿӝQJUҩWQKDQK[XQJTXDQK
KҥWQKkQ
%QJ.KLOͻQJÿLQWtFKFͿDFiFORLKWFXWRQrQQJX\rQW΅
+ҥW .tKLӋX
.KӕLOѭӧQJ
NJ
.KӕLOѭӧQJDPX
ĈLӋQWtFK
&
ĈLӋQWtFK
WѭѫQJÿӕL
3URWRQ S 

±
| 

±

1HXWURQ Q 

±
|
(OHFWURQ H 

±
|

±

±
±
7URQJQJX\rQWӱVӕSURWRQEҵQJVӕHOHFWURQQrQQJX\rQWӱWUXQJKRjÿLӋQ
.KӕLOѭӧQJFӫDHOHFWURQUҩWQKӓNK{QJÿiQJNӇVRYӟLNKӕLOѭӧQJFӫDSURWRQKD\
QHXWURQQrQNKӕLOѭӧQJFӫDQJX\rQWӱWұSWUXQJKҫXKӃWӣKҥWQKkQ
1.
9ӁP{KuQKELӇXGLӉQFiFWKjQKSKҫQFҩXWҥRQrQQJX\rQWӱ
2.
1JX\rQWӱFKӭDQKӳQJKҥWPDQJÿLӋQOj
$SURWRQYjD%SURWRQYjQHXWURQ
&SURWRQYjHOHFWURQ 'HOHFWURQYjQHXWURQ
3.
4XDQViWKuQKҧQKP{SKӓQJNӃWTXҧWKtQJKLӋPEҳQSKiOiYjQJWKӵFKLӋQEӣL
5XWKHUIRUG+uQKYjQKұQ[pWYӅÿѭӡQJÿLFӫDFiFKҥWD
?
+uQK0{SKQJNWTXWKtQJKLPEQSKiOiYjQJ
14
(0&Ï%,ӂ7
!
.KӕLOѭӧQJWtQKUDNJFӫDQJX\rQWӱFDUERQOj

±
NJ
DPXÿѭӧFÿӏQKQJKƭDEҵQJ
1
12
NKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱFDUERQ
DPX
19,926 10
12
27
kg


±
NJ
4.
1ӃXSKyQJÿҥLPӝWQJX\rQWӱYjQJOrQWӍ
OҫQWKuNtFKWKѭӟFFӫDQyWѭѫQJ
ÿѭѫQJPӝWTXҧEyQJUәFyÿѭӡQJNtQKFPYjNtFKWKѭӟFFӫDKҥWQKkQWѭѫQJ
ÿѭѫQJPӝWKҥWFiWFyÿѭӡQJNtQKFP&KRELӃWNtFKWKѭӟFQJX\rQWӱYjQJ
OӟQKѫQVRYӟLKҥWQKkQEDRQKLrXOҫQ
5.
0ӝWORҥLQJX\rQWӱQLWURJHQFySURWRQYjQHXWURQWURQJKҥWQKkQ'ӵDYjR
%ҧQJKm\WtQKYjVRViQK
D.KӕLOѭӧQJKҥWQKkQYӟLNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ
E.KӕLOѭӧQJKҥWQKkQYӟLNKӕLOѭӧQJYӓQJX\rQWӱ
?
(0&Ï%,ӂ7
!
0ӝW OѭӧQJ FKҩW UҩW QKӓ
FNJQJ FKӭD Vӕ QJX\rQ
WӱOӟQWӟLPӭFNKyKuQK
GXQJÿѭӧF9tGөWURQJ
OtWQѭӟFFKӭDNKRҧQJ



FiF QJX\rQ Wӱ
R[\JHQYjK\GURJHQ'R
ÿyNK{QJWKӇQKuQWKҩ\
QJX\rQ Wӱ EҵQJ PҳW
WKѭӡQJ WKұP FKt EҵQJ
NtQKKLӇQYLFyÿӝSKyQJ
ÿҥL UҩW OӟQ KjQJ FKөF
WULӋXOҫQ
KÍCH THƯỚC VÀ KHỐI LƯỢNG CỦA NGUYÊN TỬ
 .tFKWKѭӟF
.tFKWKѭӟF FӫDQJX\rQWӱOj NKRҧQJNK{QJJLDQWҥR EӣLVӵFKX\ӇQ ÿӝQJFӫDFiF
HOHFWURQ&iFQJX\rQWӱNKiFQKDXFyVӕHOHFWURQNKiFQKDXQrQFyNtFKWKѭӟFNKiF
QKDX1ӃXFRLQJX\rQWӱQKѭPӝWNKӕLFҫXWKuÿѭӡQJNtQKFӫDQyFKӍNKRҧQJ
±
P
.tFKWKѭӟFQJX\rQWӱUҩWQKӓQrQWKѭӡQJÿѭӧFELӇX
GLӉQ EҵQJ ÿѫQ Yӏ SLFRPHW SP KD\ cQJVWU|P A
R

SP 
±
PA
R
 
±
P1JX\rQWӱK\GURJHQFy
EiQNtQKNKRҧQJSP
+ҥWQKkQQJX\rQWӱFyÿѭӡQJNtQKNKRҧQJ
±
SPNtFK
WKѭӟFQKӓKѫQQKLӅXVRYӟLNtFKWKѭӟFQJX\rQWӱ
 .KӕLOѭӧQJ
.KӕL OѭӧQJ QJX\rQ Wӱ EҵQJ WәQJ NKӕL OѭӧQJ FiF KҥW
SURWRQ QHXWURQ Yj HOHFWURQ Fy WURQJ QJX\rQ Wӱ .KӕL
OѭӧQJQJX\rQWӱ
UҩWQKӓQrQPӝWOѭӧQJFKҩWUҩWQKӓFNJQJ
FKӭDWӟLKjQJWӍWӍQJX\rQWӱ9tGө7URQJJFDUERQFKӭD
NKRҧQJ

QJX\rQWӱFDUERQ
&yWKӇELӇXWKӏNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱWKHRÿѫQYӏNKӕLOѭӧQJ
QJX\rQWӱNtKLӋXDPX
9tGө0ӝWQJX\rQWӱR[\JHQFyNKӕLOѭӧQJOj

±
NJ
DPX 

±
NJQrQNKӕLOѭӧQJPӝWQJX\rQWӱR[\JHQOjDPX
II
15
6.
$OXPLQLXPOjNLPORҥLSKәELӃQQKҩWWUrQYӓ7UiLĈҩWÿѭӧFVӱGөQJWURQJFiF
QJjQK[k\GӵQJQJjQKÿLӋQKRһFVҧQ[XҩWÿӗJLDGөQJ+ҥWQKkQFӫDQJX\rQWӱ
DOXPLQLXPFyÿLӋQWtFKEҵQJYjVӕNKӕLEҵQJ7tQKVӕSURWRQVӕQHXWURQ
YjVӕHOHFWURQFyWURQJQJX\rQWӱDOXPLQLXP
?
EM CÓ THỂ
9ұQGөQJSKѭѫQJSKiSP{KuQKÿӇP{WҧFҩXWҥRQJX\rQWӱ
III
ĐIỆN TÍCH HẠT NHÂN VÀ SỐ KHỐI
6ӕSURWRQWURQJKҥWQKkQQJX\rQWӱEҵQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQNtKLӋXOj=
9tGө+ҥWQKkQQJX\rQWӱ1DFySURWRQQrQVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQOj= 
7әQJVӕSURWRQYjQHXWURQWURQJKҥWQKkQFӫDPӝWQJX\rQWӱÿѭӧFJӑLOjVӕNKӕLKD\
VӕQXFOHRQNtKLӋXOj$
$ =VӕQHXWURQ
9tGө+ҥWQKkQQJX\rQWӱ1DFyVӕSURWRQOjYjVӕQHXWURQOjQrQVӕNKӕLFӫD
KҥWQKkQQJX\rQWӱ1DOj
$  
x 1JX\rQWӱY{FQJQKӓQKѭQJÿѭӧFWҥRWKjQKWӯFiFKҥWQKӓKѫQJӗPKҥW
QKkQFKӭDSURWRQPDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJYjQHXWURQNK{QJPDQJÿLӋQYjYӓ
QJX\rQWӱFKӭDFiFHOHFWURQPDQJÿLӋQWtFKkP1JX\rQWӱWUXQJKRjYӅÿLӋQ
YuFyVӕSURWRQEҵQJVӕHOHFWURQ
x .KӕLOѭӧQJQJX\rQWӱWұSWUXQJӣKҥWQKkQGRNKӕLOѭӧQJFӫDHOHFWURQUҩWQKӓ
VRYӟLNKӕLOѭӧQJFӫDSURWRQYjQHXWURQ
x +ҥWQKkQQJX\rQWӱFyNtFKWKѭӟFY{FQJQKӓVRYӟLQJX\rQWӱ
EM ĐÃ HỌC
16
NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
I
NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
1JX\rQWӕKRiKӑFOjWұSKӧSFiFQJX\rQWӱFyFQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQ7URQJ
QJX\rQWӱVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQEҵQJVӕHOHFWURQӣYӓQJX\rQWӱ&iFHOHFWURQ
WURQJQJX\rQWӱTX\ӃWÿӏQKWtQKFKҩWKRiKӑFFӫDQJX\rQWӱQrQFiFQJX\rQWӱFӫD
FQJPӝWQJX\rQWӕKRiKӑFFyWtQKFKҩWKRiKӑFJLӕQJQKDX
9tGө7ҩWFҧQJX\rQWӱFyFQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQOjÿӅXWKXӝFQJX\rQWӕ
FDUERQGFK~QJFyWKӇFyVӕQHXWURQNKiFQKDX
+LӋQQD\FRQQJѭӡLÿm ELӃWQJX\rQWӕKRi KӑFWURQJÿyFy QJX\rQWӕKRi
KӑF WӗQ WҥL WURQJ Wӵ QKLrQ Yj  QJX\rQ Wӕ ÿѭӧF WҥR UD WURQJ SKzQJ WKt QJKLӋP
WKұPFKtFyQKӳQJQJX\rQWӕPӟLFKӍWҥRUDÿѭӧFPӝWOѭӧQJUҩWtWWKӡLJLDQWӗQWҥL
UҩWQJҳQ

1.
&KRFiFQJX\rQWӱVDX%= $ '= $ (= $ *= 
$ 7URQJFiFQJX\rQWӱWUrQFiFQJX\rQWӱQjRWKXӝFFQJPӝWQJX\rQWӕ
KRiKӑF"
?
MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm về nguyên tố hoá học, số hiệu nguyên tử và kí hiệu nguyên tử.
– Phát biểu được khái niệm đồng vị, nguyên tử khối.
– Tính được nguyên tử khối trung bình (theo amu) dựa vào khối lượng nguyên tử và phần
trăm số nguyên tử của các đồng vị theo phổ khối lượng được cung cấp.
&iFQJX\rQW΅FyFQJVÿ˿QYÿLQWtFKKWQKkQWKuFyÿFÿLPJuFKXQJ"*L·DVÿ˿QY
ÿLQWtFKKWQKkQVSURWRQYjVHOHFWURQFyPLOLrQKQKWKQjR"
?
(*)
1JXQ/LrQPLQK4XFWY+RiKFF˿EQYj+RiKF΁QJGͽQJ,83$&
II
KÍ HIỆU NGUYÊN TỬ
6ӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱFӫDPӝWQJX\rQ
WӕKRiKӑFFzQÿѭӧFJӑLOjVӕKLӋXQJX\rQWӱ=FӫD
QJX\rQWӕÿyYjVӕNKӕL$OjQKӳQJÿһFWUѭQJFѫEҧQ
FӫDPӝWQJX\rQWӱ
+uQK.tKLXQJX\rQW΅
Z
A
X
6NKL
6KLXQJX\rQW΅
.tKLX
QJX\rQW
BÀI
2
17
III
ĐỒNG VỊ
0ӝWVӕQJX\rQWӱFyFQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQFyFQJVӕSURWRQQKѭQJFyVӕ
QHXWURQNKiFQKDX1KӳQJQJX\rQWӱQKѭWKӃJӑLOjFiFÿӗQJYӏFQJYӏWUtWURQJEҧQJ
WXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFFӫDPӝWQJX\rQWӕKRiKӑF
4.
;iFÿӏQKWKjQKSKҫQQJX\rQWӱVӕSURWRQQHXWURQHOHFWURQFӫDPӛLÿӗQJYӏVDX
aSiSiSi
bFeFeF
eF
e
),,.
)
,,,.
14
28
14
29
14
30
26
54
26
56
26
57
26
58
?
&iF ÿӗQJ Yӏ NKiF QKDX YӅ Vӕ QHXWURQ QrQ NKiF QKDX YӅ NKӕL OѭӧQJ FӫD KҥW QKkQ
QJX\rQWӱÿӗQJWKӡLNKiFQKDXYӅPӝWVӕWtQKFKҩWYұWOt9tGөӢGҥQJÿѫQFKҩW
ÿӗQJYӏ
17
37
Cl
FyWӍNKӕLOӟQKѫQQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFDRKѫQÿӗQJYӏ
17
35
Cl
1JRjLFiFÿӗQJYӏEӅQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFFzQFyPӝWVӕÿӗQJYӏNK{QJEӅQ&iF
ÿӗQJYӏNK{QJEӅQÿѭӧFJӑLOjÿӗQJYӏSKyQJ[ҥ1KLӅXÿӗQJYӏSKyQJ[ҥÿѭӧFVӱ
GөQJWURQJ\KӑFQ{QJQJKLӋSQJKLrQFӭXNKRDKӑF
2.
.tKLӋXPӝWQJX\rQWӱFKRELӃWQKӳQJWK{QJWLQJu"&KRYtGө
3.
+m\ELӇXGLӉQNtKLӋXFӫDPӝWVӕQJX\rQWӱVDX
D1LWURJHQVӕSURWRQ YjVӕQHXWURQ 
E3KRVSKRUXVVӕSURWRQ YjVӕQHXWURQ 
F&RSSHUVӕSURWRQ YjVӕQHXWURQ 
?
+uQK0{KuQKFXWRQJX\rQW΅
FiFÿQJYFͿDQJX\rQWK\GURJHQ
D3URWLXP
1
1
H
)
E'HXWHULXP
1
2
H
) F7ULWLXP
1
3
H
)
+WHOHFWURQ +WSURWRQ +WQHXWURQ
.KLYLӃWNtKLӋXQJX\rQWӱÿһWKDLFKӍVӕÿһFWUѭQJӣErQWUiLNtKLӋXQJX\rQWӕWURQJÿy
VӕKLӋXQJX\rQWӱ=ӣSKtDGѭӟLYjVӕNKӕL$ӣSKtDWUrQ
9tGө.tKLӋX
2
4
He
FKRELӃWQJX\rQWӱKHOLXPFyNtKLӋXOj+HVӕKLӋXQJX\rQWӱKHOLXP
EҵQJQrQWURQJKҥWQKkQKHOLXPFySURWRQYӓQJX\rQWӱFyHOHFWURQVӕNKӕLFӫD
QJX\rQWӱ+HOjQrQWURQJKҥWQKkQFyVӕQHXWURQOj± 
18
1JX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQKFӫDFKORULQH
A

,,
35 48 35 5
+uQK3KNKLOͻQJFͿDFKORULQH
IV
NGUYÊN TỬ KHỐI
 1JX\rQWӱNKӕL
1JX\rQWӱNKӕLOjNKӕLOѭӧQJWѭѫQJÿӕLFӫDQJX\rQWӱ1JX\rQWӱNKӕLFӫDPӝWQJX\rQ
WӱFKRELӃWNKӕLOѭӧQJFӫDQJX\rQWӱÿyQһQJJҩSEDRQKLrXOҫQÿѫQYӏNKӕLOѭӧQJ
QJX\rQWӱ'RNKӕLOѭӧQJSURWRQYjQHXWURQÿӅX[ҩS[ӍDPXFzQNKӕLOѭӧQJHOHFWURQ
QKӓKѫQUҩWQKLӅXDPXQrQFyWKӇFRLQJX\rQWӱNKӕL[ҩS[ӍVӕNKӕLFӫDKҥW
QKkQ
9tGө1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕSRWDVVLXP.Fy= VӕQHXWURQ QrQQJX\rQ
WӱNKӕLFӫD.Oj$ 
 1JX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQK
+ҫXKӃWFiFQJX\rQWӕWURQJWӵQKLrQOjKӛQKӧSFӫDQKLӅXÿӗQJYӏPӛLÿӗQJYӏFyWӍOӋ
SKҫQWUăPVӕQJX\rQWӱ[iFÿӏQK1JX\rQWӱNKӕLFӫDPӝWQJX\rQWӕOjQJX\rQWӱNKӕL
WUXQJEuQKNtKLӋXOjA
FӫDKӛQKӧSFiFÿӗQJYӏFӫDQJX\rQWӕÿy
9tGө%ҵQJSKѭѫQJSKiSSKәNKӕLOѭӧQJQJѭӡLWD[iFÿӏQKÿѭӧFWURQJWӵQKLrQ
QJX\rQWӕFKORULQHFyKDLÿӗQJYӏEӅQOj
17
35
Cl
FKLӃPYj
17
37
Cl
FKLӃP
VӕQJX\rQWӱ+uQK
(*)
POjNKLOͻQJ]OjVÿ˿QYÿLQWtFKFͿDLRQĈLYͳLSKNKLOͻQJFͿDFKORULQH] QrQP]FyJLiWUEQJNKLOͻQJ
QJX\rQW΅KD\QJX\rQW΅NKL
7OVQJX\rQW΅
17
35
Cl

17
37
Cl

P]
(*)
    
75

19
5.
7ӍOӋSKҫQWUăPVӕQJX\rQWӱ
FiF ÿӗQJ Yӏ FӫD QHRQ 1H
ÿѭӧF[iFÿӏQKWKHRSKәNKӕL
OѭӧQJ+uQK7tQKQJX\rQ
WӱNKӕLWUXQJEuQKFӫD1H
6.
9uVDRWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
FiFQJX\rQWӕKRiKӑFJLiWUӏ
QJX\rQWӱNKӕLFӫDFKURPLXP
&UNK{QJSKҧLOjVӕQJX\rQ
PjOj"
7.
&RSSHU ÿӗQJ ÿѭӧF Vӱ GөQJ OjP Gk\ GүQ ÿLӋQ KX\ FKѭѫQJ WUӕQJ ÿӗQJ«
1JX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQKFӫDFRSSHUEҵQJ&RSSHUWӗQWҥLWURQJWӵQKLrQ
GѭӟLKDLGҥQJÿӗQJYӏ
29
63
Cu
Yj
29
65
Cu
7tQKSKҫQWUăPVӕQJX\rQWӱFӫDÿӗQJYӏ
29
63
Cu
WӗQWҥLWURQJWӵQKLrQ
?
EM CÓ THỂ
x ;iF ÿӏQK ÿѭӧF QJX\rQ Wӱ NKӕL QJX\rQ Wӱ NKӕL WUXQJ EuQK Yj SKҫQ WUăP Vӕ
QJX\rQWӱFiFÿӗQJYӏFӫDPӝWQJX\rQWӕKRiKӑF
x *LҧLWKtFKÿѭӧFYuVDRQJX\rQWӱNKӕLFӫDFiFQJX\rQWӕKRiKӑFNK{QJSKҧLOj
FiFWUӏVӕQJX\rQYjKLӇXÿѭӧFVӵÿDGҥQJFӫDQJX\rQWӕKRiKӑFWURQJWӵQKLrQ
WK{QJTXDNKiLQLӋPÿӗQJYӏ
x 1JX\rQWӕKRiKӑFOjWұSKӧSFiFQJX\rQWӱFyFQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQ
x ĈӗQJYӏOjQKӳQJQJX\rQWӱFyFQJVӕ ÿѫQ Yӏ ÿLӋQ WtFK KҥW QKkQFQJVӕ
SURWRQQKѭQJFyVӕQHXWURQNKiFQKDX
x .tKLӋXFӫDQJX\rQWӱ
A
Z
X.
x 1JX\rQWӱNKӕLFKRELӃWNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱÿyQһQJJҩSEDRQKLrXOҫQÿѫQ
YӏNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ
x 1JX\rQWӱNKӕLFӫDPӝWQJX\rQWӕOjQJX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQKFӫDKӛQKӧSFiF
ÿӗQJYӏFӫDQJX\rQWӕÿy
EM ĐÃ HỌC
7OVQJX\rQW΅
10
20
Ne

10
21
Ne

10
22
Ne

   

P]
(*)

75

+uQK3KNKLOͻQJFͿDQHRQ
(*)
ĈLYͳLSKNKLOͻQJFͿDQHRQ] QrQP]FyJLiWUEQJNKLOͻQJQJX\rQW΅KD\QJX\rQW΅NKL
20
I
CHUYỂN ĐỘNG CỦA ELECTRON TRONG NGUYÊN TỬ
ĈӃQÿҫXWKӃNӍ;;QJѭӡLWDYүQFKRUҵQJFiFHOHFWURQ
FKX\ӇQ ÿӝQJ [XQJ TXDQK KҥW QKkQ QJX\rQ Wӱ WKHR
QKӳQJ TXӻ ÿҥR WUzQ KD\ EҫX GөF JLӕQJ QKѭ TXӻ
ÿҥR FӫD FiF KjQK WLQK TXD\ [XQJ TXDQK 0һW 7UӡL
+uQK
0{ KuQK KjQK WLQK QJX\rQ Wӱ ÿm Fy ҧQK KѭӣQJ UҩW
OӟQWK~Fÿҭ\VӵSKiWWULӇQOtWKX\ӃWFҩXWҥRQJX\rQWӱ
QKѭQJNK{QJÿҫ\ÿӫÿӇJLҧLWKtFKQKLӅXWtQKFKҩWFӫD
QJX\rQWӱ
7KHR P{ KuQK KLӋQ ÿҥL WURQJ QJX\rQ Wӱ HOHFWURQ
FKX\ӇQÿӝQJUҩWQKDQKNK{QJWKHRTXӻÿҥR[iFÿӏQK
7X\QKLrQQJѭӡLWDFyWKӇ[iFÿӏQKÿѭӧFYQJNK{QJ
JLDQ[XQJTXDQKKҥWQKkQPjӣÿy[iFVXҩWFyPһW[iF
VXҩWWuPWKҩ\HOHFWURQOjOӟQQKҩWNKRҧQJ9QJ
NK{QJJLDQ[XQJTXDQKKҥWQKkQWuPWKҩ\HOHFWURQFy
WKӇKuQKGXQJQKѭPӝWÿiPPk\HOHFWURQÿѭӧFJӑLOj
RUELWDOQJX\rQWӱ+uQK2UELWDOQJX\rQWӱÿѭӧFNt
KLӋXOj$2$WRPLF2UELWDO
+uQK0{KuQKKjQKWLQK
QJX\rQW΅FͿD(5XWKHUIRUG
5˿G˿SKR1%RKU%RYj
$6RPPHUIHOG=RPP˿SKHQ
+uQK0{KuQK
ÿiPPk\HOHFWURQFͿD
QJX\rQW΅K\GURJHQ
MỤC TIÊU:
– Trình bày và so sánh được mô hình của Rutherford – Bohr với mô hình hiện đại mô tả sự
chuyển động của electron trong nguyên tử.
– Nêu được khái niệm về orbital nguyên tử (AO), mô tả được hình dạng của AO (s, p), số lượng
electron trong 1 AO.
– Trình bày được khái niệm lớp, phân lớp electron và mối quan hệ về số lượng phân lớp trong
một lớp. Liên hệ được về số lượng AO trong một phân lớp, trong một lớp.
– Viết được cấu hình electron nguyên tử theo lớp, phân lớp electron và theo ô orbital khi biết
số hiệu nguyên tử Z của 20 nguyên tố đầu tiên trong bảng tuần hoàn.
– Dựa vào đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử dự đoán được tính chất
hoá học cơ bản (kim loại hay phi kim) của nguyên tố tương ứng.
7URQJQJX\rQW΅FiFHOHFWURQFKX\QÿͱQJQKWKQjR"6ΉVS[SFiFHOHFWURQͷFiFOͳS
FiFSKkQOͳSWXkQWKHRQJX\rQOtYjTX\WFQjR"
?
CẤU TRÚC LỚP VỎ ELECTRON
NGUYÊN TỬ
BÀI
3
(OHFWURQ
+WQKkQ
4XΏÿR
HOHFWURQ
21
 +uQKGҥQJRUELWDOQJX\rQWӱ
.KLFKX\ӇQÿӝQJWURQJQJX\rQWӱFiFHOHFWURQFyQKӳQJPӭFQăQJOѭӧQJNKiFQKDX
ÿһFWUѭQJFKRWUҥQJWKiLFKX\ӇQÿӝQJFӫDQy'ӵDWUrQVӵNKiFQKDXYӅKuQKGҥQJ
VӵÿӏQKKѭӟQJFӫDRUELWDOWURQJQJX\rQWӱÿӇSKkQORҥLRUELWDOWKjQKRUELWDOVRUELWDOS
RUELWDOGYjRUELWDOI&iFRUELWDOVFyGҥQJKuQKFҫXYjRUELWDOSFyGҥQJKuQKVӕQәL
+uQK
ÐRUELWDO
0ӝW$2ÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJPӝW{YX{QJJӑLOj{RUELWDO
7URQJRUELWDOFKӍFKӭDWӕLÿDHOHFWURQFyFKLӅXWӵTXD\QJѭӧFQKDXQJX\rQOtORL
WU΃3DXOL3DXOL1ӃXRUELWDOFyHOHFWURQWKuELӇXGLӉQEҵQJPNJLWrQÿLOrQ
n

QӃXRUELWDOFyHOHFWURQWKuÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJPNJLWrQQJѭӧFFKLӅXQKDXPNJLWrQ
ÿLOrQYLӃWWUѭӟF
np

1.
0{ KuQK KLӋQ ÿҥL P{ Wҧ Vӵ FKX\ӇQ ÿӝQJ FӫD HOHFWURQ WURQJ QJX\rQ Wӱ QKѭ
WKӃQjR"
2.
2UELWDOVFyGҥQJ
$KuQKWUzQ%KuQKVӕWiPQәL&KuQKFҫX'KuQKEҫXGөF
3.
4XDQViW+uQKYjQrXVӵÿӏQKKѭӟQJFӫDFiF$2SWURQJNK{QJJLDQ
?
II
LỚP VÀ PHÂN LỚP ELECTRON
7URQJQJX\rQWӱFiFHOHFWURQVҳS[ӃSWKjQKWӯQJOӟSYjSKkQOӟSWKHRQăQJOѭӧQJWӯ
WKҩSÿӃQFDR
 /ӟSHOHFWURQ
1KӳQJHOHFWURQӣOӟSJҫQKҥWQKkQEӏK~WPҥQKKѫQYӅSKtDKҥWQKkQYuWKӃFyQăQJ
OѭӧQJWKҩSKѫQVRYӟLQKӳQJHOHFWURQӣOӟS[DKҥWQKkQ
&iFHOHFWURQWKXӝFFQJPӝWOӟSFyPӭFQăQJOѭӧQJJҫQEҵQJQKDX
1JѭӡLWDWKѭӡQJÿiQKVӕWKӭWӵOӟSWӯWURQJUDQJRjLYjÿѭӧFELӇXWKӏEҵQJFiFVӕ
QJX\rQQ YӟLWrQJӑLOjFiFFKӳFiLLQKRDQKѭVDX
Q 6
7rQOӟS . L M 1 2 P Q
$2V $2S
]
$2S
[
$2S
\
+uQK+uQKGQJRUELWDOVYjS
[ [
[
[
\
\ \
\
z z
z
z
22
4.
+m\FKRELӃWWәQJVӕHOHFWURQWӕLÿDFKӭDWURQJ
D3KkQOӟSSE3KkQOӟSG
5.
/ӟSHOHFWURQFyVӕHOHFWURQWӕLÿDJӑLOjOӟSHOHFWURQEmRKRj7әQJVӕHOHFWURQ
WӕLÿDFyWURQJFiFOӟS/Yj0Oj
$Yj%Yj&Yj'Yj
?
III
CẤU HÌNH ELECTRON CỦA NGUYÊN TỬ
&ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱELӇXGLӉQVӵSKkQEӕHOHFWURQWUrQFiFSKkQOӟS
WKXӝFFiFOӟSNKiFQKDX
&iFHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱӣWUҥQJWKiLFѫEҧQOҫQOѭӧWFKLӃPFiFRUELWDOFyPӭF
QăQJOѭӧQJWӯWKҩSÿӃQFDRQJX\rQOtY·QJEQ
7URQJFQJPӝWSKkQOӟSFiFHOHFWURQVӁSKkQEӕWUrQ
FiFRUELWDOVDRFKRVӕ HOHFWURQ ÿӝF WKkQ OjWӕLÿDYj
FiFHOHFWURQQj\FyFKLӅXWӵTXD\JLӕQJQKDXTX\WF
+XQG+XQ
&ҩX KuQK HOHFWURQ FӫD QJX\rQ Wӱ FKR ELӃW Vӕ OӟS
HOHFWURQWKӭWӵSKkQOӟSHOHFWURQYjVӕHOHFWURQWURQJ
PӛLOӟSYjPӛLSKkQOӟS
V
1
6WK΁WΉ
OͳSHOHFWURQ
6HOHFWURQ
WURQJSKkQOͳS
.tKLX
SKkQOͳS
+uQK&XKuQKHOHFWURQ
QJX\rQW΅K\GURJHQ
3KkQOӟSHOHFWURQ
&iFSKkQOӟSWURQJPӛLOӟSHOHFWURQÿѭӧFNtKLӋXEҵQJFiFFKӳFiLYLӃWWKѭӡQJWKHR
WKӭWӵVSGI
&iFHOHFWURQWUrQFQJPӝWSKkQOӟSFyPӭFQăQJOѭӧQJEҵQJQKDX
6ӕSKkQOӟSWURQJPӛLOӟSEҵQJVӕWKӭWӵFӫDOӟSQd
/ӟSWKӭQKҩWOӟS.YӟLQ FyPӝWSKkQOӟSÿѭӧFNtKLӋXOjV
/ӟSWKӭKDLOӟS/YӟLQ FySKkQOӟSÿѭӧFNtKLӋXOjVYjS
/ӟSWKӭEDOӟS0YӟLQ FySKkQOӟSÿѭӧFNtKLӋXOjVSYjG
/ӟSWKӭWѭOӟS1YӟLQ FySKkQOӟSÿѭӧFNtKLӋXVSGYjI
&iFHOHFWURQӣSKkQOӟSVJӑLOjHOHFWURQVFiFHOHFWURQӣSKkQOӟSSJӑLOjHOHFWURQS«
 6ӕOѭӧQJRUELWDOWURQJPӝWSKkQOӟSWURQJPӝWOӟS
7URQJPӝWSKkQOӟSFiFRUELWDOFyFQJPӭFQăQJOѭӧQJ
± 3KkQOӟSVFy$2V
 ±3KkQOӟSGFy$2
± 3KkQOӟSSFy$2S
[
S
\
S
z
 ±3KkQOӟSIFy$2
7URQJOӟSHOHFWURQWKӭQFyQ
$2Qd
9tGө/ӟS/Q FySKkQOӟSOjVYjS7URQJÿySKkQOӟSVFy$2SKkQ
OӟSSFy$2QrQWәQJVӕRUELWDOWURQJOӟS/Oj KD\
$2
23
 9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ
%ѭӟF;iFÿӏQKVӕHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱ
%ѭӟF9LӃWWKӭWӵFiFOӟSYjSKkQOӟSHOHFWURQWKHR
FKLӅXWăQJFӫDQăQJOѭӧQJVVSVSV
%ѭӟF  ĈLӅQ FiF HOHFWURQ YjR FiF SKkQ OӟS WKHR
QJX\rQOtYӳQJEӅQFKRÿӃQHOHFWURQFXӕLFQJ
9t Gө 9LӃW FҩX KuQK HOHFWURQ FӫD QJX\rQ Wӱ R[\JHQ
= YjSRWDVVLXP= 
 7әQJVӕHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ2Oj
9LӃWWKӭWӵFiFOӟSYjSKkQOӟSHOHFWURQÿӃQSKkQ
OӟSVWKHRFKLӅXWăQJFӫDQăQJOѭӧQJ
VVSVSV
ĈLӅQFiFHOHFWURQV
V
S
EӓSKҫQWKӯDVSV
&yWKӇWKD\V
EҵQJNtKLӋX>+H@&ҩXKuQKHOHFWURQ
FӫDQJX\rQWӱ2OjV
V
S
KRһF>+H@V
S
KRһF

(OHFWURQFXӕLFQJÿLӅQYjRSKkQOӟSSQrQR[\JHQ
OjQJX\rQWӕS
 7әQJVӕHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ.Oj
9LӃWWKӭWӵFiFOӟSYjSKkQOӟSHOHFWURQÿӃQSKkQ
OӟSVWKHRFKLӅXWăQJFӫDQăQJOѭӧQJ
VVSVSV
ĈLӅQFiFHOHFWURQV
V
S
6
V
S
6
V
&yWKӇWKD\
V
V
S
6
V
S
6
EҵQJNtKLӋX>$U@&ҩX
KuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ.OjV
V
S
6
V
S
6
V
KRһF>$U@V
KRһF
(OHFWURQFXӕLFQJÿLӅQYjRSKkQOӟSVQrQSRWDVVLXP
OjQJX\rQWӕV
%LӇXGLӉQFҩXKuQKHOHFWURQWKHR{RUELWDO
9tGө&ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱQLWURJHQFy= V
V
S
FyWKӇÿѭӧFELӇX
GLӉQWKHR{RUELWDOQKѭVDX
=
.t
KLӋX
&ҩXKuQKHOHFWURQ
H V
+H V
Li V
V
%H V
V
B V
V
S
6 C V
V
S
1 V
V
S
2 V
V
S
F V
V
S
 1H V
V
S
6
 1D V
V
S
6
V
 0J V
V
S
6
V
 $O V
V
S
6
V
S
 6L V
V
S
6
V
S
 P V
V
S
6
V
S
 6 V
V
S
6
V
S
 &O V
V
S
6
V
S
 $U V
V
S
6
V
S
6
 . V
V
S
6
V
S
6
V
 &D V
V
S
6
V
S
6
V
%QJ&XKuQKHOHFWURQ
QJX\rQW΅FͿDQJX\rQW
ÿXWLrQWURQJEQJWXQKRjQ
ĹĻ
ĹĻ
Ĺ
V
V
S
Ĺ Ĺ
+DL{RUELWDOVYjVFyÿӫHOHFWURQÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJKDLPNJLWrQQJѭӧFFKLӅX
QKDXQJX\rQOt3DXOLHOHFWURQFzQOҥLÿѭӧFVҳS[ӃSYjR{RUELWDOSEҵQJPNJL
WrQÿLOrQÿӇVӕHOHFWURQÿӝFWKkQOjWӕLÿDTX\WҳF+XQG
6.
&ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱFy= Oj
$V
V
S
6
V
S
 %V
V
S
6
V
S

&V
V
S
6
V
S
 'V
V
S
V
S
6
7.
%LӇXGLӉQFҩXKuQKHOHFWURQFӫDFiFQJX\rQWӱFy= Yj= WKHR{RUELWDO
?
24
 ĈһFÿLӇPFӫDOӟSHOHFWURQQJRjLFQJ
&iF HOHFWURQ OӟS QJRjL FQJ TX\ӃW ÿӏQK WtQK FKҩW KRi KӑF Fѫ EҧQ FӫD QJX\rQ Wӕ
NLPORҥLSKLNLPNKtKLӃP
&iFQJX\rQWӱFyHOHFWURQOӟSQJRjLFQJÿӅXUҩWEӅQYӳQJFK~QJKҫXQKѭNK{QJ
WKDPJLDYjRFiFSKҧQӭQJKRiKӑFÿyOjFiFQJX\rQWӱNKtKLӃPULrQJ+HFyVӕ
HOHFWURQOӟSQJRjLFQJOj
&iFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQӣOӟSQJRjLFQJOjNLPORҥLWUӯ++H%
&iFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQӣOӟSQJRjLFQJWKѭӡQJOjSKLNLP
&iFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQӣOӟSQJRjLFQJFyWKӇOjNLPORҥLKRһFSKLNLP
8.
6LOLFRQÿѭӧFVӱGөQJWURQJQKLӅXQJjQKF{QJQJKLӋSJӕPPHQVӭWKXӹWLQK
OX\ӋQWKpSYұWOLӋXEiQGүQ«+m\ELӇXGLӉQFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ
VLOLFRQ=WKHR{RUELWDOFKӍU}YLӋFiSGөQJFiFQJX\rQOtYӳQJEӅQQJX\rQ
Ot3DXOLYjTX\WҳF+XQG
9.
&KORULQH= WKѭӡQJÿѭӧFVӱGөQJÿӇNKӱWUQJQѭӟFPi\WURQJVLQKKRҥW
9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱFKORULQHYjFKRELӃWWҥLVDRFKORULQHOjSKLNLP
10.
1JX\rQWӕFDOFLXPJL~SFKR[ѭѫQJFKҳFNKRҿ&ҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ
FӫDQJX\rQWӱFDOFLXPOjV
+m\YLӃWFҩXKuQKHOHFWURQÿҫ\ÿӫFӫDQJX\rQWӱ
FDOFLXPYjFKRELӃWQJX\rQWӕFDOFLXPOjNLPORҥLSKLNLPKD\NKtKLӃP
?
EM CÓ THỂ
9LӃWÿѭӧFFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFӫD PӝW Vӕ QJX\rQ Wӕ KRi KӑF TXHQ
WKXӝFWURQJWKӵFWӃQKѭQLWURJHQR[\JHQDOXPLQLXP«YjGӵÿRiQÿѭӧFWtQK
FKҩWKRiKӑFFѫEҧQFӫDFK~QJ
x .KiLQLӋPYӅRUELWDOQJX\rQWӱWKHRP{KuQKKLӋQÿҥLYӅVӵFKX\ӇQÿӝQJFӫD
HOHFWURQWURQJQJX\rQWӱKuQKGҥQJFiFRUELWDOVSYjELӇXGLӉQ{RUELWDO
x /ӟSHOHFWURQFKӭDFiFHOHFWURQFyPӭFQăQJOѭӧQJJҫQEҵQJQKDX
x 3KkQOӟSHOHFWURQFKӭDFiFHOHFWURQFyPӭFQăQJOѭӧQJEҵQJQKDX
x 6ӕRUELWDOWURQJPӝWSKkQOӟSVSGIYjVӕRUELWDOWURQJPӝWOӟS n
2
Qd
x &ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱYjFiFKYLӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӕ
ÿҫXWLrQWURQJEҧQJWXҫQKRjQWXkQWKHRQJX\rQOt3DXOLQJX\rQOtYӳQJEӅQYj
TX\WҳF+XQG
x 'ӵDYjRÿһFÿLӇPYӅFҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJÿӇGӵÿRiQWtQKFKҩWKRi
KӑFFѫEҧQFӫDQJX\rQWӕ
± 1JX\rQWӕPjQJX\rQWӱÿӫHOHFWURQOӟSQJRjLFQJOjNKtKLӃPWUӯ+H
± 1JX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQOӟSQJRjLFQJWKѭӡQJOjQJX\rQWӕ
NLPORҥL
± 1JX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQOӟSQJRjLFQJWKѭӡQJOjQJX\rQWӕ
SKLNLP
EM ĐÃ HỌC
25
ÔN TẬP CHƯƠNG 1
I
HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKVѫÿӗKӋWKӕQJKRiNLӃQWKӭFVDX
Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng
Số electron 1, 2, 3 4 5, 6, 7 8
Loại
nguyên tố
+Ҥ71+Æ1
9Ӓ1*8<Ç17Ӱ
.KӕLOѭӧQJ "
ĈLӋQWtFK "
.KӕLOѭӧQJ "
ĈLӋQWtFK "
7KӭWӵQăQJOѭӧQJFiFSKkQ
OӟSWӯWKҩSÿӃQFDR"
&ҩXKuQKHOHFWURQ
.KӕLOѭӧQJ "
ĈLӋQWtFK "
$2VFyGҥQJ"
$2SJӗP"""
$2SFyGҥQJ"
1*8<Ç17Ӕ
+2È+Ӑ&
Q
/ӟSHOHFWURQ
3KkQOӟS
6ӕ$2
6ӕHOHFWURQWӕLÿD
6ӕNKӕL$ " + "
ĈӗQJYӏ
a
b
X
Yj
a
d
XA

..?....?.. ..?....?..
..?....?..
Hạt
electron
1*8<Ç1
7Ӱ
Hạt
neutron
Hạt
proton
.tFKWKѭӟF"
.KӕLOѭӧQJ
"
=
""
Nguyên lí vững bền: .."..
Nguyên lí Pauli: .."..
Quy tắc Hund: .."..
.tKLӋXQJX\rQWӱ
"
X
BÀI
4
"
26
II
LUYỆN TẬP
&kX
6ӕSURWRQQHXWURQYjHOHFWURQFӫD
19
39
K
OҫQOѭӧWOj
$ % & '
&kX
1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕQjRVDXÿk\FyHOHFWURQWKXӝFOӟSQJRjLFQJ"
$
11
23
Na
 %
7
14
N
 &
13
27
Al
 '
6
12
C 
&kX
1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕSRWDVVLXPFyHOHFWURQӢWUҥQJWKiLFѫEҧQSRWDVVLXP
FyVӕRUELWDOFKӭDHOHFWURQOj
$ % & '
&kX
1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕVRGLXP= FyFҩXKuQKHOHFWURQOj
$V
V
S
6
V
 %V
V
S
6
 &V
V
S
6
V
 'V
V
S
V
&kX
7әQJVӕKҥWSURWRQQHXWURQYjHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱ;Oj6ӕKҥWPDQJÿLӋQ
QKLӅXKѫQVӕKҥWNK{QJPDQJÿLӋQOj;Oj
$&O %&D &. '6
&kX
1JX\rQWӕFKORULQHFy= +m\FKRELӃWVӕOӟSHOHFWURQVӕHOHFWURQWKXӝFOӟS
QJRjLFQJVӕHOHFWURQÿӝFWKkQFӫDQJX\rQWӱFKORULQH
&kX
1JX\rQWӱQJX\rQWӕ;FyOӟSHOHFWURQOӟSWKӭFyHOHFWURQ+m\FKRELӃWVӕ
KLӋXQJX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ;
&kX
1JX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQKFӫDYDQDGLXP9Oj1JX\rQWӕ9FyÿӗQJYӏ
WURQJÿyÿӗQJYӏ
23
50
V
FKLӃP7tQKVӕNKӕLFӫDÿӗQJYӏFzQOҥL
&kX
&ҩXKuQKHOHFWURQFӫD
± 1JX\rQWӱ;V
V
S
6
V
S
6
V
± 1JX\rQWӱ<V
V
S
6
V
S
D0ӛLQJX\rQWӱ;Yj<FKӭDEDRQKLrXHOHFWURQ"
E+m\FKRELӃWVӕKLӋXQJX\rQWӱFӫD;Yj<
F /ӟSHOHFWURQQjRWURQJQJX\rQWӱ;Yj<FyPӭFQăQJOѭӧQJFDRQKҩW"
G0ӛLQJX\rQWӱ;Yj<FyEDRQKLrXOӟSHOHFWURQEDRQKLrXSKkQOӟSHOHFWURQ"
H;Yj<OjQJX\rQWӕNLPORҥLSKLNLPKD\NKtKLӃP"
&kX
1JX\rQWӕ;ÿѭӧFGQJÿӇFKӃWҥRKӧSNLPQKҽEӅQGQJWURQJQKLӅXOƭQKYӵF
KjQJNK{QJ{W{[k\GӵQJKjQJWLrXGQJ1JX\rQWӕ<ӣGҥQJ
YO
4
3
ÿyQJYDLWUz
TXDQWUӑQJWURQJFiFSKkQWӱVLQKKӑFQKѭ'1$Yj51$&iFWӃEjRVӕQJVӱGөQJ
YO
4
3
ÿӇYұQFKX\ӇQQăQJOѭӧQJ1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ;FyFҩXKuQKHOHFWURQNӃWWK~Fӣ
SKkQOӟSS
1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ<FyFҩXKuQKHOHFWURQNӃWWK~FӣSKkQOӟSS

9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFӫD;Yj< 7tQKVӕHOHFWURQWURQJFiFQJX\rQWӱ;Yj<
1JX\rQWӕ;Yj<FyWtQKNLPORҥLKD\SKLNLP"
&kX
1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ;FyWәQJVӕKҥWFѫEҧQSURWRQHOHFWURQQHXWURQOj
WURQJÿyVӕKҥWNK{QJPDQJÿLӋQEҵQJVӕKҥWPDQJÿLӋQ;iFÿӏQKÿLӋQWtFK
KҥWQKkQVӕSURWRQVӕHOHFWURQVӕQHXWURQYjVӕNKӕLFӫD;
27
.KLVOͻQJFiFQJX\rQ WWuPUD QJj\FjQJQKLX YjNWTX QJKLrQF΁XWKΉF
QJKLPYWtQKFKWFͿDFK~QJWăQJOrQFiFQKjNKRDKFQKQWK\UQJQK·QJ
VΉELQÿLOSOLYWtQKFKWFͿDQJX\rQWFyOLrQTXDQÿQFXWRQJX\rQW΅
%QJWXQKRjQFiFQJX\rQWGR',0HQGHOHHYÿ[XWW΃QăPYjÿQQD\
ÿmÿͻFFiFQKjNKRDKFKRjQWKLQYͳLQJX\rQWÿmOjPViQJWPLTXDQK
Qj\'ΉDYjRYWUtWURQJEQJWXQKRjQOjPWKQjRÿGΉÿRiQÿͻFFiFWtQKFKW
F˿EQFͿDPͱWQJX\rQWKRiKF"
BẢNG TUẦN HOÀN CÁC
NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC VÀ
ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN
CHƯƠNG
2
 &ҩXWҥRFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
 ;XKѭӟQJELӃQÿәLPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQ
WӕWURQJPӝWFKXNuYjWURQJPӝWQKyP
 ;XKѭӟQJELӃQÿәLWKjQKSKҫQYjPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDKӧSFKҩW
WURQJPӝWFKXNu
 ĈӏQKOXұWWXҫQKRjQéQJKƭDFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ
KRiKӑF
 ÐQWұS
28
0ӝWVӕFҩXKuQKHOHFWURQÿһFELӋW
4
Be
beryllium
9,012
ns
1
1s
2
ns
2
ns
2
ns
2
np
1
ns
2
np
2
ns
2
np
3
ns
2
np
4
ns
2
np
5
ns
2
np
6
(n–1)d
1
ns
2
(n–1)d
2
ns
2
(n–1)d
3
ns
2
(n–1)d
5
ns
1
(n–1)d
5
ns
2
(n–1)d
6
ns
2
(n–1)d
7
ns
2
(n–1)d
8
ns
2
(n–1)d
10
ns
1
(n–1)d
10
ns
2
1
H
hydrogen
1,008
12
magnesium
24,305
3
Li
lithium
6,94
4
Be
beryllium
9,012
11
sodium
22,990
Na
87
francium
[223]
Fr
88
radium
[226,03]
Ra
55
caesium
132,91
Cs
56
barium
137,33
Ba
37
rubidium
85,468
Rb
38
strontium
87,62
Sr
19
potassium
39,098
K
20
calcium
40,08
Ca
Mg
21
scandium
44,956
Sc
22
titanium
47,867
Ti
23
vanadium
50,942
V
24
chromium
51,996
Cr
25
manganese
54,938
Mn
26
iron
55,845
Fe
27
cobalt
58,933
Co
28
nickel
58,693
Ni
29
copper
63,546
Cu
30
zinc
65,38
Zn
39
yttrium
88,906
Y
40
zirconium
91,224
Zr
41
niobium
92,906
Nb
42
molybdenum
95,95
Mo
43
technetium
(98)
Tc
44
ruthenium
101,07
Ru
45
rhodium
102,91
Rh
46
palladium
106,42
Pd
47
silver
107,87
Ag
48
cadmium
112,41
Cd
72
hafnium
178,49
Hf
73
tantalum
180,95
Ta
74
tungsten
183,84
W
75
rhenium
186,21
Re
76
osmium
190,23
Os
77
iridium
192,22
Ir
78
platinum
195,08
Pt
79
gold
196,97
Au
80
mercury
200,59
Hg
104
rutherfordium
[267]
Rf
105
dubnium
[270]
Db
106
seaborgium
[269]
Sg
107
bohrium
[270]
Bh
108
hassium
[270]
Hs
109
meitnerium
[278]
Mt
110
darmstadtium
[281]
Ds
111
roentgenium
[281]
Rg
112
copernicium
[285]
Cn
31
gallium
69,723
Ga
32
germanium
72,63
Ge
33
arsenic
74,92
As
34
selenium
78,97
Se
35
bromine
79,904
Br
36
krypton
83,80
Kr
49
indium
114,82
In
50
tin
118,71
Sn
51
antimony
121,76
Sb
52
tellurium
127,60
Te
53
iodine
126,90
I
54
xenon
131,29
Xe
5
boron
10,81
B
6
carbon
12,011
C
7
nitrogen
14,007
N
8
oxygen
15,999
O
9
uorine
18,998
F
10
neon
20,18
Ne
2
helium
4,003
He
13
aluminium
26,982
Al
14
silicon
28,085
Si
15
phosphorus
30,974
P
16
sulfur
32,06
S
17
chlorine
35,45
Cl
18
argon
39,95
Ar
81
thallium
204,38
Tl
82
lead
207,20
Pb
83
bismuth
208,98
Bi
84
polonium
[209]
Po
85
astatine
[210]
At
86
radon
[222]
Rn
113
nihonium
[286]
Nh
114
erovium
[289]
Fl
115
moscovium
[288]
Mc
116
livermorium
[292]
Lv
117
tennessine
[294]
Ts
118
oganesson
[294]
Og
57
lanthanum
138,91
La
58
cerium
140,12
Ce
59
praseodymium
140,91
Pr
60
neodymium
144,24
Nd
61
promethium
[145]
Pm
62
samarium
150,36
Sm
63
europium
151,96
Eu
64
gadolinium
157,25
Gd
65
terbium
158,93
Tb
66
dysprosium
162,50
Dy
67
holmium
164,93
Ho
68
erbium
167,26
Er
69
thulium
168,93
Tm
70
ytterbium
173,05
Yb
71
lutetium
174,97
Lu
89
actinium
[227]
Ac
90
thorium
232,04
Th
91
protactinium
231,04
Pa
92
uranium
238,03
U
93
neptunium
[237]
Np
94
plutonium
[244]
Pu
95
americium
[243]
Am
96
curium
[247]
Cm
97
berkelium
[247]
Bk
98
californium
[251]
Cf
99
einsteinium
[252]
Es
100
fermium
[257]
Fm
101
mendelevium
[258]
Md
102
nobelium
[259]
No
103
lawrencium
[262]
Lr
*
**
* lanthanides
** actinides
41
4d
4
5s
1
Nb
44
4d
7
5s
1
Ru
45
4d
8
5s
1
Rh
46
4d
10
5s
0
Pd
74
5d
4
6s
2
W
78
5d
9
6s
1
Pt
&ӝW
1KyP
6ӕKLӋXQJX\rQWӱ
1JX\rQWӱNKӕL
WUXQJEuQK
.tKLӋXQJX\rQWӕ
&ҩXKuQKHOHFWURQKRiWUӏ
QOjVӕWKӭWӵFKXNu
7rQQJX\rQWӕ
&KXNu
%Ҧ1*78Ҫ1+2¬1&È&1*8<Ç17Ӕ+2È+Ӑ&
(*)
.LPORҥL
.LPORҥLFKX\ӇQWLӃS
3KLNLP
.KtKLӃP
1JXӗQ,83$&$WRPLFZHLJKWVRIWKHHOHPHQWV
29
CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN
CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
5
BÀI
I
LỊCH SỬ PHÁT MINH BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
.KLÿm ELӃWPӝWVӕÿiQJNӇFiFQJX\rQWӕ KRiKӑFQJѭӡLWDÿm WuPFiFKSKkQ ORҥL
FK~QJ&iFKSKkQORҥLÿҫXWLrQÿѭӧF$/DYRLVLHU/DYRDGLHQJѭӡL3KiSWKӵFKLӋQ
QăP[ӃSQJX\rQWӕKRiKӑFWKjQKQKyPFiFFKҩWNKtNLPORҥLSKLNLPYjÿҩW
1ăP-:'|EHUHLQHUĈ{EHUDLQѫQJѭӡLĈӭFSKkQORҥLFiFQJX\rQWӕWKjQK
FiFQKyPFyWtQKFKҩWKRiKӑFJLӕQJQKDXYtGөOLWKLXPVRGLXPYjSRWDVVLXPOjQKyP
FiFNLPORҥLPӅPGӉSKҧQӭQJ1ăP-1HZODQGV1LXODQQJѭӡL$QKÿm[ӃS
FiFQJX\rQWӕKRiKӑFWKHRFKLӅXWăQJNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱWKjQKFiFRFWDYHTXmQJ
WiPWURQJÿyQJX\rQWӕWKӭWiPOһSOҥLWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕÿҫXWLrQ
1ăP  KDL QKj KRi KӑF ' , 0HQGHOHHY
0HQÿrOrpSQJѭӡL1JDYj-/0H\HU0D\ѫ
QJѭӡLĈӭFÿӅXVҳS[ӃSFiFQJX\rQWӕWKHRFKLӅX
WăQJNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱYjRFiFKjQJYjFӝWEҳW
ÿҫXPӛLKjQJEҧQJFӫD0HQGHOHHYKRһFFӝWPӟL
EҧQJFӫD0D\HUNKLFiFWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕ
EҳWÿҫXOһSOҥL7URQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ
KRiKӑFFӫDPuQK0HQGHOHHYÿmWKD\ÿәLYӏWUtPӝW
VӕQJX\rQWӕÿӇWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕSKKӧS
YӟLTX\OXұWÿӗQJWKӡLÿӇWUӕQJPӝWVӕFKӛFKRFiF
QJX\rQWӕFKѭDELӃW
6DXQj\FiFQJX\rQWӕӣYӏWUtFzQWUӕQJÿyÿѭӧF
WuPUDYjWtQKFKҩWFӫDFK~QJÿӅXSKKӧSYӟLGӵ
ÿRiQFӫD0HQGHOHHY
+uQK%QJWXQKRjQFͿD
',0HQGHOHHYQăP
MỤC TIÊU:
– Nêu được lịch sử phát minh định luật tuần hoàn và bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học.
– Mô tả được cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học và nêu được các khái niệm
liên quan (ô, chu kì, nhóm).
– Nêu được nguyên tắc sắp xếp của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học (dựa theo cấu hình
electron).
– Phân loại được nguyên tố (dựa theo cấu hình electron: nguyên tố s, p, d, f; dựa theo tính chất
hoá học: kim loại, phi kim, khí hiếm).
%QJWXQKRjQFiFQJX\rQWKRiKFFyFXWRQKWKQjR"7URQJEQJWXQKRjQFiF
QJX\rQWÿͻFVS[SWKHRQJX\rQWFQjR"
?
30
1.
7KHRWLӃQWUuQKOӏFKVӱFiFQKjNKRDKӑFÿmSKkQORҥLFiFQJX\rQWӕKRiKӑFGӵD
WUrQFiFFѫVӣQjR"
?
CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN
 ÐQJX\rQWӕ
7URQJEҧQJWXҫQKRjQPӛLQJX\rQWӕÿѭӧF[ӃSYjRPӝW{JӑLOj{QJX\rQWӕ6ӕWKӭ
WӵFӫD{OjVӕKLӋXQJX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕÿy0ӛL{QJX\rQWӕFyFiFWK{QJWLQTXDQ
WUӑQJQKҩWYӅQJX\rQWӕKRiKӑF7XǤWKHRWӯQJORҥLEҧQJFiFWK{QJWLQQj\FyWKӇOj
VӕKLӋXQJX\rQWӱNtKLӋXQJX\rQWӕWrQQJX\rQWӕQJX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQK
4
Be
beryllium
9,012
ns
1
1s
2
ns
2
ns
2
ns
2
np
1
ns
2
np
2
ns
2
np
3
ns
2
np
4
ns
2
np
5
ns
2
np
6
(n–1)d
1
ns
2
(n–1)d
2
ns
2
(n–1)d
3
ns
2
(n–1)d
5
ns
1
(n–1)d
5
ns
2
(n–1)d
6
ns
2
(n–1)d
7
ns
2
(n–1)d
8
ns
2
(n–1)d
10
ns
1
(n–1)d
10
ns
2
1
H
hydrogen
1,008
12
magnesium
24,305
3
Li
lithium
6,94
4
Be
beryllium
9,012
11
sodium
22,990
Na
87
francium
[223]
Fr
88
radium
[226,03]
Ra
55
caesium
132,91
Cs
56
barium
137,33
Ba
37
rubidium
85,468
Rb
38
strontium
87,62
Sr
19
potassium
39,098
K
20
calcium
40,08
Ca
Mg
21
scandium
44,956
Sc
22
titanium
47,867
Ti
23
vanadium
50,942
V
24
chromium
51,996
Cr
25
manganese
54,938
Mn
26
iron
55,845
Fe
27
cobalt
58,933
Co
28
nickel
58,693
Ni
29
copper
63,546
Cu
30
zinc
65,38
Zn
39
yttrium
88,906
Y
40
zirconium
91,224
Zr
41
niobium
92,906
Nb
42
molybdenum
95,95
Mo
43
technetium
(98)
Tc
44
ruthenium
101,07
Ru
45
rhodium
102,91
Rh
46
palladium
106,42
Pd
47
silver
107,87
Ag
48
cadmium
112,41
Cd
72
hafnium
178,49
Hf
73
tantalum
180,95
Ta
74
tungsten
183,84
W
75
rhenium
186,21
Re
76
osmium
190,23
Os
77
iridium
192,22
Ir
78
platinum
195,08
Pt
79
gold
196,97
Au
80
mercury
200,59
Hg
104
rutherfordium
[267]
Rf
105
dubnium
[270]
Db
106
seaborgium
[269]
Sg
107
bohrium
[270]
Bh
108
hassium
[270]
Hs
109
meitnerium
[278]
Mt
110
darmstadtium
[281]
Ds
111
roentgenium
[281]
Rg
112
copernicium
[285]
Cn
31
gallium
69,723
Ga
32
germanium
72,63
Ge
33
arsenic
74,92
As
34
selenium
78,97
Se
35
bromine
79,904
Br
36
k rypton
83,80
Kr
49
indium
114,82
In
50
tin
118,71
Sn
51
antimony
121,76
Sb
52
tellurium
127,60
Te
53
iodine
126,90
I
54
xenon
131,29
Xe
5
boron
10,81
B
6
carbon
12,011
C
7
nitrogen
14,007
N
8
oxygen
15,999
O
9
uorine
18,998
F
10
neon
20,18
Ne
2
helium
4,003
He
13
aluminium
26,982
Al
14
silicon
28,085
Si
15
phosphorus
30,974
P
16
sulfur
32,06
S
17
chlorine
35,45
Cl
18
argon
39,95
Ar
81
thallium
204,38
Tl
82
lead
207,20
Pb
83
bismuth
208,98
Bi
84
polonium
[209]
Po
85
astatine
[210]
At
86
radon
[222]
Rn
113
nihonium
[286]
Nh
114
erovium
[289]
Fl
115
moscovium
[288]
Mc
116
livermorium
[292]
Lv
117
tennessine
[294]
Ts
118
oganesson
[294]
Og
57
lanthanum
138,91
La
58
cerium
140,12
Ce
59
praseodymium
140,91
Pr
60
neodymium
144,24
Nd
61
promethium
[145]
Pm
62
samarium
150,36
Sm
63
europium
151,96
Eu
64
gadolinium
157,25
Gd
65
terbium
158,93
Tb
66
dysprosium
162,50
Dy
67
holmium
164,93
Ho
68
erbium
167,26
Er
69
thulium
168,93
Tm
70
ytterbium
173,05
Yb
71
lutetium
174,97
Lu
89
actinium
[227]
Ac
90
thorium
232,04
Th
91
protactinium
231,04
Pa
92
uranium
238,03
U
93
neptunium
[237]
Np
94
plutonium
[244]
Pu
95
americium
[243]
Am
96
curium
[247]
Cm
97
berkelium
[247]
Bk
98
californium
[251]
Cf
99
einsteinium
[252]
Es
100
fermium
[257]
Fm
101
mendelevium
[258]
Md
102
nobelium
[259]
No
103
lawrencium
[262]
Lr
*
**
* lanthanides
** actinides
41
4d
4
5s
1
Nb
44
4d
7
5s
1
Ru
45
4d
8
5s
1
Rh
46
4d
10
5s
0
Pd
74
5d
4
6s
2
W
78
5d
9
6s
1
Pt
II
III
NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN
%ҧQJWXҫQKRjQFKӭDQJX\rQWӕKRiKӑFÿѭӧFVҳS
[ӃSWKHRFiFQJX\rQWҳFVDX
 &iFQJX\rQWӕÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRFKLӅXWăQJGҫQÿLӋQ
WtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ
 &iFQJX\rQWӕFyFQJVӕOӟSHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱ
ÿѭӧF[ӃSWKjQKPӝWKjQJ
 &iF QJX\rQ Wӕ Fy FQJ Vӕ HOHFWURQ KRi WU WURQJ
QJX\rQWӱÿѭӧF[ӃSWKjQKPӝWFӝW
.KLVҳS[ӃSQKѭYұ\VӵWXҫQKRjQWtQKFKҩWFӫDFiF
ÿѫQFKҩWYjKӧSFKҩWÿѭӧFWKӇKLӋQTXDFKXNuKjQJ
YjQKyPFӝW
2.
7URQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFÿѭӧFVҳS[ӃSWKHREDQJX\rQWҳF
QJX\rQWҳFQjRVDXÿk\Ojÿ~QJ"
$1JX\rQWӱNKӕLWăQJGҫQ %&QJVӕOӟSHOHFWURQ[ӃSFQJFӝW
&ĈLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQ '&QJVӕHOHFWURQKRiWUӏ[ӃSFQJKjQJ
?
(0&Ï%,ӂ7
!
(OHFWURQ KRi WU Oj FiF
HOHFWURQ Fy NKҧ QăQJ
WKDPJLDWҥRWKjQKOLrQNӃW
KRi KӑF FK~QJ WKѭӡQJ
QҵPӣOӟSHOHFWURQQJRjL
FQJYjSKkQOӟSViWOӟS
QJRjLFQJ
6KLXQJX\rQW΅
1JX\rQW΅NKL
WUXQJEuQK
.tKLX
QJX\rQW
7rQQJX\rQW
+uQK0ͱW{QJX\rQW
+LӋQQD\YӟLQKӳQJKLӇXELӃWYӅFҩXWҥRQJX\rQWӱEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
KLӋQÿҥLVҳS[ӃSQJX\rQWӕWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ
31
&KXNu
&KXNuOjGm\FiFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDFK~QJFyFQJVӕOӟSHOHFWURQÿѭӧF
[ӃSWKHRFKLӅXÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQ
%ҧQJWXҫQKRjQKLӋQQD\FyFKXNu6ӕWKӭWӵFӫDFKXNuEҵQJVӕOӟSHOHFWURQFӫD
QJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕWURQJFKXNu
&KXNuJӗPQJX\rQWӕOj+Yj+HÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNuJӗPQJX\rQWӕWӯ/LÿӃQ1HÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNuJӗPQJX\rQWӕWӯ1DÿӃQ$UÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNuJӗPQJX\rQWӕWӯ.ÿӃQ.UÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNuJӗPQJX\rQWӕWӯ5EÿӃQ;HÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNu
(*)
:JӗPQJX\rQWӕWӯ&VÿӃQ5QÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNu
(*)
:JӗPQJX\rQWӕWӯ)UÿӃQ2JÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
1KyPQJX\rQWӕ
1KyPQJX\rQWӕJӗPFiFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDFK~QJFyFҩXKuQKHOHFWURQ
WѭѫQJWӵQKDXGRÿyFyWtQKFKҩWKRiKӑFJҫQJLӕQJQKDXYjÿѭӧF[ӃSWKjQKPӝWFӝW
%ҧQJWXҫQKRjQKLӋQQD\FyFӝWFKLD
WKjQKQKyP$,$ÿӃQ9,,,$YjQKyP%
,%ÿӃQ9,,,%0ӛLQKyPOjPӝWFӝWULrQJQKyP9,,,%JӗPFӝW
9tGө1KyP,$±QKyPFiFNLPORҥLNLӅPQKyP9,,$±QKyPFiFKDORJHQ
1JX\rQWӱFiFQJX\rQWӕWURQJFQJPӝWQKyP$FyVӕHOHFWURQKRiWUӏEҵQJQKDXYj
EҵQJVӕWKӭWӵFӫDQKyPWUӯ+H
 3KkQORҥLQJX\rQWӕ
D7KHRFXKuQKHOHFWURQ
&iFQJX\rQWӕVSGIOjQKӳQJQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQFXӕLFQJÿѭӧF
ÿLӅQYjRSKkQOӟSVSGIWѭѫQJӭQJ
9tGө

1DV
V
S
6
V
QJX\rQWӕV

$OV
V
S
6
V
S
QJX\rQWӕS
&iFQKyP$JӗPFiFQJX\rQWӕV,$,,$YjQJX\rQWӕSWӯ,,,$ÿӃQ9,,,$WUӯ+H
&iFQKyP%JӗPFiFQJX\rQWӕGWӯ,%ÿӃQ9,,,%YjFiFQJX\rQWӕIODQWKDQLGHVYj
DFWLQLGHV
E7KHRWtQKFKWKRiKF
&iFQKyP,$,,$,,,$JӗPFiFQJX\rQWӕVYjSOjNLPORҥLWUӯ+Yj%
&iFQKyP9$9,$9,,$JӗPFiFQJX\rQWӕSWKѭӡQJOjSKLNLP
1KyP9,,,$JӗPFiFQJX\rQWӕNKtKLӃP
&iFQKyP
%JӗPFiFQJX\rQWӕGYjIÿӅXOjNLPORҥLFKX\ӇQWLӃS
(*)
QJX\rQWW΃/DÿQ/XWKXͱFFKXNuFiFQJX\rQWKODQWKDQLGHYjQJX\rQWW΃$FÿQ/UWKXͱFFKXNu
FiFQJX\rQWKDFWLQLGHÿͻF[SWKjQKKDLKjQJͷFXLEQJGRFyWtQKFKWKRiKFW˿QJWΉQKDX
32
3.
ÐQJX\rQ WӕWURQJ EҧQJWXҫQKRjQFKRWDELӃWQKӳQJWK{QJWLQJu"/ҩ\YtGө
PLQKKRҥ
4.
'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQKm\FKRELӃWFҩXKuQKHOHFWURQYjVӕHOHFWURQKRiWUӏFӫD
FiFQJX\rQWӕ&0JYj&O
5.
'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQKm\FKRELӃW

0J

3

)H

$UWKXӝFORҥLQJX\rQWӕ
QjRVDXÿk\
DVSGKD\I" ESKLNLPNLPORҥLKD\NKtKLӃP"
6.
1JX\rQWӕSKRVSKRUXVFy=FyWURQJWKjQKSKҫQFӫDPӝWORҥLSKkQEyQ
GLrPSKiRKRDQJX\rQWӕFDOFLXPFy= ÿyQJYDLWUzUҩWTXDQWUӑQJÿӕLYӟL
FѫWKӇÿһFELӋWOj[ѭѫQJYjUăQJ;iFÿӏQKYӏWUtFӫDKDLQJX\rQWӕWUrQWURQJ
EҧQJWXҫQKRjQYjFKRELӃWFK~QJWKXӝFORҥLQJX\rQWӕVSKD\GOjNLPORҥL
SKLNLPKD\NKtKLӃP
7.
6XOIXU 6 Oj FKҩW UҳQ [ӕS PjX YjQJ QKҥW ӣ ÿLӅX NLӋQ WKѭӡQJ 6XOIXU Yj
KӧS FKҩW FӫD Qy ÿѭӧF Vӱ GөQJ WURQJ DFTX\ EӝW JLһW WKXӕF GLӋW QҩP
GR GӉ FKi\ QrQ 6 FzQ ÿѭӧF GQJ ÿӇ VҧQ [XҩW FiF ORҥL GLrP WKXӕF V~QJ
SKiRKRD7URQJ
EҧQJWXҫQKRjQQJX\rQWӕ6QҵPӣFKXNuQKyP9,$
D1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ6FyEDRQKLrXHOHFWURQWKXӝFOӟSQJRjLFQJ"
E&iFHOHFWURQOӟSQJRjLFQJWKXӝFQKӳQJSKkQOӟSQjR"
F9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFӫD6
G6OjQJX\rQWӕNLPORҥLKD\SKLNLP"
?
EM CÓ THỂ
;iFÿӏQKÿѭӧFYӏWUtFiFQJX\rQWӕKRiKӑFWURQJEҧQJWXҫQKRjQYjSKkQORҥL
ÿѭӧFWKjQKQJX\rQWӕVSGIKD\QJX\rQWӕNLPORҥLSKLNLPNKtKLӃP
x &iFQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQ
WtFKKҥWQKkQWKjQKFiFKjQJYjFiFFӝW
x &ҩXWҥRFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
± ÐQJX\rQWӕFKRELӃWVӕKLӋXQJX\rQWӱNtKLӋXQJX\rQWӕWrQQJX\rQWӕYj
QJX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQK
± &KXNuOjGm\FiFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDFK~QJFyFQJVӕOӟSHOHFWURQ
ÿѭӧF[ӃSWKHRFKLӅXÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQ
± 1KyPJӗPFiFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyFҩXKuQKHOHFWURQWѭѫQJWӵQKDX
GRÿyFyWtQKFKҩWKRiKӑFJҫQJLӕQJQKDX
EM ĐÃ HỌC
33
MỤC TIÊU:
– Giải thích được xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử trong một chu kì, trong một nhóm
(nhóm A) (dựa theo lực hút tĩnh điện của hạt nhân với electron ngoài cùng và dựa theo số lớp
electron tăng trong một nhóm theo chiều từ trên xuống dưới).
– Nhận xét và giải thích được xu hướng biến đổi độ âm điện và tính kim loại, phi kim của nguyên
tử các nguyên tố trong một chu kì, trong một nhóm (nhóm A).
XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI MỘT SỐ TÍNH CHẤT
CỦA NGUYÊN TỬ CÁC NGUYÊN TỐ
TRONG MỘT CHU KÌ VÀ TRONG MỘT NHÓM
I
CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ NHÓM A
%QJ&XKuQKHOHFWURQOͳSQJRjLFQJFͿDQJX\rQW΅FiFQJX\rQWQKyP$
1KyP
&KXNu
,$ ,,$ ,,,$ ,9$ 9$ 9,$ 9,,$ 9,,,$
H
V
+H
V
Li
V
%H
V
B
V
S
C
V
S
N
V
S
O
V
S
F
V
S
1H
V
S
6
1D
V
Mg
V
$O
V
S
6L
V
S
3
V
S
6
V
S
&O
V
S
$U
V
S
6
K
V
&D
V
*D
V
S
*H
V
S
$V
V
S
6H
V
S
%U
V
S
.U
V
S
6
5E
V
6U
V
,Q
V
S
6Q
V
S
6E
V
S
7H
V
S
I
V
S
;H
V
S
6
6
&V
V
%D
V
7O
V
S
3E
V
S
Bi
V
S
3R
V
S
At
V
S
5Q
V
S
6
)U
V
5D
V
1KyP$JӗPFiFQJX\rQWӕVYjS1JX\rQWӱFӫDFiFQJX\rQWӕFQJPӝWQKyP$Fy
VӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJHOHFWURQKRiWUӏEҵQJQKDXWUӯ+HWURQJQKyP9,,,$6ӵ
JLӕQJQKDXYӅVӕHOHFWURQKRiWUӏGүQÿӃQVӵWѭѫQJWӵQKDXYӅWtQKFKҩWKRiKӑFFӫD
FiFQJX\rQWӕWURQJFQJQKyP$
6DXPӛLFKXNuFҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕQKyP$
ÿѭӧFOһSÿLOһSOҥLPӝWFiFKWXҫQKRjQ6ӵELӃQÿәLWXҫQKRjQFҩX
KuQKHOHFWURQOӟS
QJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕNKLÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQOjQJX\rQ
QKkQFӫDVӵELӃQÿәLWXҫQKRjQYӅWtQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕ
7URQJEQJWXQKRjQPͱWVWtQKFKWFͿDQJX\rQW΅Yjÿ˿QFKWELQÿLWKHR[XKͳQJ
QjRWURQJPͱWFKXNuWURQJPͱWQKyP$"9uVDR"
?
6
BÀI
34
II
+uQK*LiWUEiQNtQKQJX\rQW΅
SP
(*)
&KLXWăQJFͿDEiQNtQKQJX\rQW΅
&KLXJLPFͿDEiQNtQKQJX\rQW΅
/L

IA IIA I VAIIIA VA VIA VIIA











77



75











%H
5
%
&
7
N
2
9
F

1D

0J

$O

6L

P

S

&O

K

&D

*D

*H

$V

6H

%U

5E

6U

,Q

6Q

6E

7H

,
5
+uQK6ΉJLPEiQNtQKQJX\rQW΅
FͿDFiFQJX\rQWWURQJFKXNu
%iQNtQKQJX\rQW΅SP
6ÿ˿QYÿLQWtFKKWQKkQ

1D

6L

0J

P

&O

$O

S

$U


BÁN KÍNH NGUYÊN TỬ
0ӝWFiFKJҫQÿ~QJEiQNtQKQJX\rQWӱ
ÿѭӧF [iF ÿӏQK EҵQJ QӱD NKRҧQJ FiFK
WUXQJ EuQK JLӳD KDL KҥW QKkQ QJX\rQ
Wӱ JҫQ QKDX QKҩW WURQJ FKҩW UҳQ ÿѫQ
FKҩWKRһFWURQJSKkQWӱKDLQJX\rQWӱ
JLӕQJQKDX
%iQNtQKQJX\rQWӱSKөWKXӝFYjROӵFK~WJLӳDKҥWQKkQYӟLFiFHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ
%iQNtQKJLҧPOjGROӵFK~WWăQJYjQJѭӧFOҥLEiQNtQKWăQJOjGROӵFK~WJLҧP
;XKѭӟQJELӃQÿәLEiQNtQKQJX\rQWӱ
 7URQJPӝWFKXNuEiQNtQKQJX\rQW΅JLPWKHRFKLXWăQJGQFͿDÿLQWtFKKWQKkQ
 7URQJPӝWQKyP$EiQNtQKQJX\rQW΅WăQJWKHRFKLXWăQJGQFͿDÿLQWtFKKWQKkQ
1.
'ӵDYjR%ҧQJFKRELӃWVӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQ
Wӕ/L$O$U&D6L6H3%U
2.
1rXYӏWUtWURQJEҧQJWXҫQKRjQFӫDFiFQJX\rQWӕFy===Yj=
;iFÿӏQKVӕHOHFWURQKRiWUӏFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕÿy
?
(*)
 1JXQ0DUWLQ66LOEHUEHUJ3ULQFLSOHVRI*(1(5$/&+(0,675<0F*UDZ+LOO
35
(0&Ï%,ӂ7
!
1ăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩW
1ăQJOͻQJLRQKRiWK΁QKWN-PRO
6ÿ˿QYÿLQWtFKKWQKkQ
H
+H

     6      




Li
%H
B
1
F
1H
1D
0J
$O
6L
P
&O
$U
6
C
2
+uQK6ΉELQÿLQăQJOͻQJLRQKRiWK΁QKW
FͿDFiFQJX\rQWFKXNuYj
1ăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩWFӫDQJX\rQWӱOjQăQJOѭӧQJWӕLWKLӇXFҫQWKLӃWÿӇWiFKHOHFWURQWKӭ
QKҩWUDNKӓLQJX\rQWӱӣWKӇNKtӣWUҥQJWKiLFѫEҧQ
;Jo X
+
JH
1ăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩWNtKLӋXOj,
ÿѫQYӏOjN-PRO
9tGөĈӇWiFKPӝWPROHOHFWURQUDNKӓLPӝWPROQJX\rQWӱK\GURJHQWKHRTXiWUuQK
+Jo H
+
JHSKҧLWLrXWӕQPӝWQăQJOѭӧQJOjN-GRÿy,

N-PRO
 7URQJPӝWFKXNuQăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩWFy[XKѭӟQJWăQJWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQ
WtFKKҥWQKkQ
 7URQJPӝWQKyP$QăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩWFy[XKѭӟQJJLҧPWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫD
ÿLӋQWtFKKҥWQKkQ
ĐỘ ÂM ĐIỆN
ĈӝkPÿLӋQFӫDQJX\rQWӱFOjÿҥLOѭӧQJÿһFWUѭQJFKRNKҧQăQJK~WHOHFWURQFӫD
QJX\rQWӱPӝWQJX\rQWӕKRiKӑFNKLWҥRWKjQKOLrQNӃWKRiKӑF
.KLWKDPJLDOLrQ
NӃWKRiKӑFQJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQQKӓGӉQKѭӡQJHOHFWURQQJX\rQ
WӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQGӉQKұQHOHFWURQ
'ѭӟLÿk\OjEҧQJJLiWUӏÿӝkPÿLӋQGRQKjKRiKӑF/&3DXOLQJ3DXOLQKWKLӃWOұSYjR
QăP
III
3.
'ӵDYjREҧQJWXҫQ KRjQKm\VR ViQKYjJLҧLWKtFK VӵNKiFQKDX YӅEiQNtQK
QJX\rQWӱFӫD
DOLWKLXP= YjSRWDVVLXP= 
EFDOFLXP= YjVHOHQLXP= 
?
36
+uQK6ΉELQÿLÿͱkPÿLQ
WKHRFKXNuYjQKyP
;XKѭӟQJELӃQÿәLÿӝkPÿLӋQWKHRFKLӅX
WăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQ
 ĈͱkPÿLQWăQJWӯWUiLTXDSKҧLWURQJPӝW
FKXNu
7URQJPӝWFKXNuNKLVӕHOHFWURQOӟSQJRjL
FQJWăQJÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJWKuOӵF
K~W JLӳD KҥW QKkQ YӟL FiF HOHFWURQ OӟS
QJRjLFQJWăQJQrQÿӝkPÿLӋQWăQJ
 ĈͱkPÿLQJLPWӯWUrQ[XӕQJGѭӟLWURQJ
PӝWQKyP$
7URQJPӝWQKyP$NKLVӕOӟSHOHFWURQWăQJ
OӵFK~WJLӳDKҥWQKkQYӟLFiFHOHFWURQOӟS
QJRjLFQJJLҧPQrQÿӝkPÿLӋQJLҧP
4.
'm\FiFQJX\rQWӕÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRWKӭWӵÿӝkPÿLӋQWăQJGҫQOj&D0J36
+m\JLҧLWKtFKVӵVҳS[ӃSQj\GӵDWUrQVӵELӃQÿәLÿӝkPÿLӋQWKHRFKXNuYj
QKyP$
5.
$OPHOHF Oj KӧS NLP FӫD DOXPLQLXP YӟLPӝW OѭӧQJ QKӓ PDJQHVLXPYj VLOLFRQ
DOXPLQLXPPDJQHVLXPYjVLOLFRQ$OPHOHFÿѭӧFVӱGөQJ
OjPGk\ÿLӋQFDRWKӃGRQKҽGүQÿLӋQWӕWYjEӅQ'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQFiF
QJX\rQWӕKRiKӑFKm\
D6ҳS[ӃSWKHRWKӭWӵWăQJGҫQYӅEiQNtQKQJX\rQWӱFӫDFiFQJX\rQWӕKRi
KӑFFyWURQJDOPHOHF
E&KRELӃWWKӭWӵJLҧPGҫQYӅÿӝkPÿLӋQFӫDFiFQJX\rQWӕKRiKӑFFyWURQJ
DOPHOHF
?
%QJ*LiWUÿͱkPÿLQW˿QJÿLWKHR/&3DXOLQJ
1KyP
&KXNu
,$ ,,$ ,,,$ ,9$ 9$ 9,$ 9,,$
H

Li

%H

B

6
C

1

2

F


1D


0J


$O


6L


P


6


&O


.


&D


*D


*H


$V


6H


%U


5E


6U


,Q


6Q


6E


7H


,

6

&V


%D


7O


3E


Bi


3R


$W

ĈͱkPÿLQ
6ÿ˿QYÿLQWtFKKWQKkQ

H
Li
%H
0J
1D
.
&D
B
6L
$O
1
2
F
&O
6
P


5   

C
37
TÍNH KIM LOẠI VÀ TÍNH PHI KIM
.KiLQLӋP
7tQKNLPORҥLOjWtQKFKҩWFӫDPӝWQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDQyGӉQKѭӡQJHOHFWURQ
ÿӇWUӣWKjQKLRQGѭѫQJ1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕQjRFjQJGӉQKѭӡQJHOHFWURQÿӇWUӣ
WKjQKLRQGѭѫQJWtQKNLPORҥLFӫDQJX\rQWӕÿyFjQJPҥQK
7tQKSKLNLPOjWtQKFKҩWFӫDPӝWQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDQyGӉQKұQHOHFWURQÿӇ
WUӣWKjQKLRQkP1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕQjRFjQJGӉQKұQHOHFWURQÿӇWUӣWKjQKLRQ
kPWtQKSKLNLPFӫDQJX\rQWӕÿyFjQJPҥQK
 6ӵELӃQÿәLWtQKNLPORҥLWtQKSKLNLP
6RViQKWtQKNLPORҥLFӫDVRGLXPYjPDJQHVLXP
&KXQENLPORҥL1D0JGXQJGӏFKSKHQROSKWDOHLQQѭӟFFӕFWKXӹWLQK
7LQKjQK
± /ҩ\KDLFӕFWKXӹWLQKPӛLFӕFFyFKӭDNKRҧQJP/QѭӟFQKӓWLӃSYjLJLӑW
GXQJGӏFKSKHQROSKWDOHLQ
± &KRPӝWPҭXQKӓ1DYjRFӕFPӝWGk\0JYjRFӕF
/Xê+XKWFiFNLPORLNLPSKQ΁QJYͳLQͳFPmQKOLWFKV΅GͽQJFiFNLP
ORLNLPYͳLOͻQJQKFQOjPVFKEPWGk\0JWUͳFNKLFKRYjRFF
4XDQViWKLQWͻQJYjWUO͵LFkXKL
 9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDFiFSKҧQӭQJ
 6RViQKPӭFÿӝSKҧQӭQJFӫDVRGLXPYjPDJQHVLXPYӟLQѭӟF
6RViQKWtQKSKLNLPFӫDFKORULQHYjLRGLQH
&KXQ E +uQK ҧQK KRһF YLGHR SKҧQ ӭQJ FӫD QѭӟF
FKORULQHYӟLGXQJGӏFKSRWDVVLXPLRGLGH


7LQKjQK 4XDQ ViW KuQKҧQKKRһF[HPYLGHR SKҧQ
ӭQJFӫDQѭӟFFKORULQHYӟL
GXQJGӏFKSRWDVVLXPLRGLGH
&kXKL6RViQKWtQKSKLNLPFӫDFKORULQHYjLRGLQH
IV
+uQK3KQ΁QJFͿDQͳFFKORULQH
YͳLGXQJGFKSRWDVVLXPLRGLGH
1ͳFFKORULQH
'XQJGFKSRWDVVLXPLRGLGH
;XKѭӟQJELӃQÿәLWtQKNLPORҥLYjWtQKSKLNLP
± 7URQJPӝWFKXNuWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQWtQKNLPORҥLJLҧPGҫQ
YjWtQKSKLNLPWăQJGҫQ'REiQNtQKQJX\rQWӱJLҧPOӵFK~WJLӳDKҥWQKkQYӟLFiF
HOHFWURQOӟSQJRjLFQJWăQJGүQÿӃQNKҧQăQJQKѭӡQJHOHFWURQJLҧPQrQWtQKNLP
ORҥLJLҧPNKҧQăQJQKұQHOHFWURQWăQJQrQWtQKSKLNLPWăQJ
¨
¨
(*)
 1JXQ<RXWXEHFRP
38
1KyP9,,$
F

&O

%U

,
1KyP,$
Li

1D

.

5E

&V
6.
'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFVҳS[ӃSFiFQJX\rQWӕ%D0J
&D6UWKHRWKӭWӵJLҧPGҫQWtQKNLPORҥLYjJLҧLWKtFK
7.
7URQJFiFQJX\rQWӕ2)&O6HQJX\rQWӕFyWtQKSKLNLPPҥQKQKҩWOj
$2 %) &6H '&O
?
&KLӅXWăQJWtQKNLPORҥL
&KLӅXJLҧPWtQKSKLNLP
± 7URQJPӝWQKyP$WKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQWtQKNLPORLWăQJGQ
YjWtQKSKLNLPJLPGQ7X\ÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQQKѭQJEiQNtQKQJX\rQWӱ
WăQJQKDQKKѫQOӵFK~WJLӳDKҥWQKkQYӟLFiFHOHFWURQOӟSQJRjLFQJJLҧPGүQÿӃQ
NKҧQăQJQKѭӡQJHOHFWURQWăQJQrQWtQKNLPORҥLWăQJNKҧQăQJQKұQHOHFWURQJLҧP
QrQWtQKSKLNLPJLҧP
9tGө
9tGө
&KXNu

1D

0J

$O

6L

P

6

&O
.LPORҥL
ÿLӇQKuQK
.LPORҥL
PҥQK
.LPORҥL
KRҥWÿӝQJ
3KLNLP
UҩW\ӃX
3KLNLP
\ӃX
3KLNLP
WUXQJEuQK
3KLNLP
ÿLӇQKuQK
&KLӅXJLҧPWtQKNLPORҥLYjWăQJWtQKSKLNLP
EM CÓ THỂ
6RViQKYjJLҧLWKtFKÿѭӧF[XKѭӟQJELӃQÿәLPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕ
WKHRYӏWUtFӫDFK~QJWURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
7KHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ
 7URQJPӝWFKXNu
± %iQNtQKQJX\rQWӱJLҧPGҫQÿӝkPÿLӋQWăQJGҫQ
± 7tQKNLPORҥLJLҧPGҫQYjWtQKSKLNLPWăQJGҫQ
± 6ӕHOHFWURQKRiWUӏFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕQKyP$WăQJOҫQOѭӧWWӯÿӃQ
 7URQJPӝWQKyP$
± %iQNtQKQJX\rQWӱWăQJGҫQÿӝkPÿLӋQJLҧPGҫQ
± 7tQKNLPORҥLWăQJGҫQYjWtQKSKLNLPJLҧPGҫQ
EM ĐÃ HỌC
39
MỤC TIÊU:
Nhận xét được xu hướng biến đổi thành phần và tính acid – base của các oxide và các hydroxide
theo chu kì. Viết được phương trình hoá học minh hoạ.
I
THÀNH PHẦN CỦA CÁC OXIDE VÀ HYDROXIDE
+RiWUӏFDRQKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕQKyP$WURQJKӧSFKҩWYӟLR[\JHQWăQJWӯ,ÿӃQ9,,
NKLÿLWӯWUiLTXDSKҧLWURQJPӝWFKXNuWUӯFKXNuYjQJX\rQWӕÀXRULQHӣFKXNu
GRÿyWKjQKSKҫQFӫDFiFR[LGHYjK\GUR[LGHFyVӵOһSOҥLWKHRFKXNu
%QJ&{QJWK΁FR[LGHK\GUR[LGH΁QJYͳLKRiWUFDRQKWFͿDFiFQJX\rQWWKXͱFFKXNu
1KyP ,$ ,,$ ,,,$ ,9$ 9$ 9,$ 9,,$
2[LGH
&KXNu Li
2 %H2 B
2
&2
1
2
&KXNu 1D
2 0J2 $O
2
6L2
P
2
62
&O
2
+\GUR[LGH
&KXNu /L2+ %H2+
H
%2
H
&2
+12
&KXNu 1D2+ 0J2+
$O2+
H
6L2
H
32
H
62
+&O2
XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI THÀNH PHẦN
VÀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA HỢP CHẤT
TRONG MỘT CHU KÌ
1.
1JX\rQWӕJDOOLXPWKXӝFQKyP,,,$YjQJX\rQWӕVHOHQLXPWKXӝFQKyP9,$FӫD
EҧQJWXҫQKRjQ9LӃWF{QJWKӭFKRiKӑFFӫDR[LGHK\GUR[LGHӭQJYӟLKRiWUӏ
FDRQKҩWFӫDKDLQJX\rQWӕWUrQ
?
7URQJPͱWFKXNuFͿDEQJWXQKRjQWtQKFKWFͿDFiFR[LGHYjK\GUR[LGHELQÿLWKHR
[XKͳQJQjR"
?
7
BÀI
40
TÍNH CHẤT CỦA OXIDE VÀ HYDROXIDE
3KҧQӭQJFӫDR[LGHYӟLQѭӟF
7URQJPӝWWKtQJKLӋPFKROҫQOѭӧWFiFR[LGH1D
20J23
2
YjRQѭӟFQK~QJ
JLҩ\TXǤWtPYjRGXQJGӏFKVDXSKҧQӭQJKLӋQWѭӧQJSKҧQӭQJÿѭӧFWUuQKEj\
WURQJEҧQJVDX
2[LGH +LӋQWѭӧQJ
1D
2
7DQKRjQWRjQWURQJQѭӟF
4XǤWtPFKX\ӇQPjX[DQKÿұP
0J2
7DQPӝWSKҫQWURQJQѭӟF
4XǤWtPFKX\ӇQPjX[DQKQKҥW
P
2
7DQKRjQWRjQWURQJQѭӟF
4XǤWtPFKX\ӇQPjXÿӓ
7UO͵LFkXKL
9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDFiFSKҧQӭQJ[ҧ\UDWURQJWKtQJKLӋPWUrQ
6RViQKWtQKDFLG±EDVHFӫDFiFR[LGHYjK\GUR[LGHWѭѫQJӭQJ
3KҧQӭQJFӫDPXӕLYӟLGXQJGӏFKDFLG
&KXQEGXQJGӏFK1D
&2
GXQJGӏFK+12
ORmQJӕQJQJKLӋP
7LQKjQK
7KrPWӯQJJLӑWGXQJGӏFK1D
&2
YjRӕQJQJKLӋPFKӭDGXQJGӏFK+12

4XDQViWKLQWͻQJYjWUO͵LFkXKL
D9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJ
E+m\VRViQKÿӝPҥQK\ӃXJLӳDDFLG+12
Yj+
&2
&iFR[LGHNKLWiFGөQJYӟLQѭӟFWҥRWKjQKK\GUR[LGHFyWtQKEDVHKRһFDFLG1yLFKXQJ
K\GUR[LGHFӫDFiFQJX\rQWӕQKyP,$WKӇKLӋQWtQKEDVHPҥQKK\GUR[LGHӭQJYӟLKRi
WUӏFDRQKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕQKyP9,,$WUӯÀXRULQHWKӇKLӋQWtQKDFLGPҥQK
%QJ7tQKDFLG±EDVHFͿDR[LGHYjK\GUR[LGH΁QJYͳLKRiWUFDRQKW
FͿDFiFQJX\rQWFKXNu
1D
2 0J2 $O
2
6L2
P
2
62
&O
2
EDVLFR[LGH EDVLFR[LGH
R[LGH
OѭӥQJWtQK
DFLGLFR[LGH DFLGLFR[LGH DFLGLFR[LGH DFLGLFR[LGH
1D2+ 0J2+
$O2+
H
6L2
H
32
H
62
+&O2
EDVHPҥQK EDVH\ӃX
K\GUR[LGH
OѭӥQJWtQK
DFLG\ӃX
DFLG
WUXQJEuQK
DFLGPҥQK
DFLG
UҩWPҥQK
&KLӅXJLҧPWtQKEDVHYjWăQJWtQKDFLG
II
41
2.
7URQJFiFFKҩWGѭӟLÿk\FKҩWQjRFyWtQKDFLG\ӃXQKҩW"
$+
62
%+&O2
&+
32
'+
6L2
3.
'm\JӗPFiFFKҩWFyWtQKEDVHWăQJGҫQOj
$$O2+
0J2+
1D2+
%1D2+0J2+
$O2+
&0J2+
$O2+
1D2+
'$O2+
1D2+0J2+

4.
1KӳQJÿҥLOѭӧQJYjWtQKFKҩWQjRFӫDQJX\rQWӕKRiKӑFFKRGѭӟLÿk\NK{QJ
ELӃQÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ"
$7tQKNLPORҥLYjSKLNLP
%7tQKDFLG±EDVHFӫDFiFK\GUR[LGH
&.KӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ
'&ҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱ
?
EM CÓ THỂ
6RViQKÿѭӧFWtQKDFLGYjEDVHFӫDFiFR[LGHYjK\GUR[LGHGӵDYjRYӏWUtFӫD
QJX\rQWӕWҥRQrQFK~QJWURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
7URQJPӝWFKXNuWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQWtQKEDVHFӫDR[LGH
YjK\GUR[LGHWѭѫQJӭQJJLҧPGҫQÿӗQJWKӡLWtQKDFLGFӫDFK~QJWăQJGҫQ
EM ĐÃ HỌC
7URQJPӝWFKXNuWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQWtQKEDVHFͿDR[LGHYj
K\GUR[LGHW˿QJ΁QJJLPGQÿQJWK͵LWtQKDFLGFͿDFK~QJWăQJGQ
42
(0&Ï%,ӂ7
!
'ӵD WUrQ [X KѭӟQJ ELӃQ
ÿәL WtQK FKҩW FӫD FiF
QJX\rQWӕKRiKӑFNKLVҳS
[ӃS WKHR FKLӅX WăQJ ÿҫQ
NKӕL OѭӧQJ QJX\rQ Wӱ
',0HQGHOHHYÿmÿѭDUD
KDLTX\ӃWÿӏQKTXDQWUӑQJ
7Kӭ QKҩW {QJ ÿm GjQK
FKӛWUӕQJFKRFiFQJX\rQ
Wӕ NKL ÿy FKѭD ÿѭӧF WuP
UD Yj Gӵ ÿRiQ WtQK FKҩW
FӫDFK~QJYtGөQJX\rQ
WӕJDOOLXPYjJHUPDQLXP
7Kӭ KDL {QJ Eӓ TXD WUұW
Wӵ FӭQJ QKҳF WKHR FKLӅX
WăQJ FӫD NKӕL OѭӧQJ
QJX\rQWӱÿӇVҳS[ӃSFiF
QJX\rQWӕWKHR[XKѭӟQJ
ELӃQ ÿәL WtQK FKҩW Yt Gө
QJX\rQ Wӕ WHOOLULXP Fy Vӕ
NKӕL OӟQ KѫQ ÿѭӧF [ӃS
WUѭӟF QJX\rQ Wӕ LRGLQH
WURQJEҧQJWXҫQKRjQFiF
QJX\rQ Wӕ &iF TX\ӃW
ÿӏQK Qj\ FӫD {QJ SK
KӧS YӟL QJX\rQ WҳF VҳS
[ӃS FiF QJX\rQ Wӕ WKHR
FKLӅX WăQJ FӫD ÿLӋQ WtFK
KҥWQKkQ
MỤC TIÊU:
– Phát biểu được định luật tuần hoàn.
– Trình bày được ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học: Mối liên hệ giữa vị trí
(trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học) với tính chất và ngược lại.
I
ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN
1ӝLGXQJFӫDÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ³7tQKFKҩWFӫDFiF
QJX\rQWӕYjÿѫQ FKҩWFNJQJQKѭWKjQK SKҫQYjWtQK
FKҩWFӫDFiFKӧSFKҩWWҥRQrQWӯFiFQJX\rQWӕÿyELӃQ
ÿәLWXҫQKRjQWKHR FKLӅX WăQJFӫDÿLӋQWtFK KҥWQKkQ
QJX\rQWӱ´
1.
1rXPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDFiFÿѫQFKҩWELӃQÿәL
WXҫQKRjQWKHRFKXNuÿӇPLQKKRҥQӝLGXQJFӫD
ÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ
?
II
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN
9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ
KRiKӑFFKRELӃWFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFҩXKuQK
HOHFWURQQJX\rQWӱTX\ӃWÿӏQKWtQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQ
Wӕ9uYұ\FyWKӇGӵÿRiQÿѭӧFWtQKFKҩWKRiKӑFFӫD
FiFQJX\rQWӕNKLELӃWYӏWUtFӫDQyWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
FiFQJX\rQWӕKRiKӑFKD\FҩXKuQKHOHFWURQFӫDQy
7tQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕ
&ҩXKuQK
HOHFWURQ
9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕ
WURQJEҧQJWXҫQKRjQ
9t Gө  1JX\rQ Wӕ VXOIXU 6 ӣ { Vӕ  QKyP 9,$
FKXNu
± 1JX\rQWӱ6Fy
 SURWRQHOHFWURQGRVӕSURWRQVӕHOHFWURQ=
 OӟSHOHFWURQGRVӕOӟSHOHFWURQEҵQJVӕWKӭWӵFKXNu
 HOHFWURQOӟSQJRjLFQJGRVӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ
EҵQJVӕWKӭWӵQKyP$
ĈQKOXWWXQKRjQÿyQJYDLWUzQKWKQjRWURQJYLFGΉÿRiQWtQKFKWFͿDFiFFKW"
?
ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN . Ý NGHĨA CỦA
BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
8
BÀI
43
2.
1JX\rQWӕPDJQHVLXPWKXӝF{VӕFKXNuQKyP,,$FӫDEҧQJWXҫQKRjQ
D9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDPDJQHVLXPQrXPӝWVӕWtQKFKҩWFѫEҧQFӫDÿѫQ
FKҩWYjR[LGHK\GUR[LGHFKӭDPDJQHVLXP
E6RViQKWtQKNLPORҥLFӫDPDJQHVLXPYӟLFiFQJX\rQWӕOkQFұQWURQJEҧQJ
WXҫQKRjQ
3.
3RWDVVLXPOjQJX\rQWӕGLQKGѭӥQJWKLӃW\ӃXFKRWKӵFYұWYjFRQQJѭӡL1JX\rQWӱ
SRWDVVLXPFyFҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJOjV

D1rXYӏWUtFӫDSRWDVVLXPWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
E1rXPӝWVӕWtQKFKҩWFѫEҧQFӫDÿѫQFKҩWYjKӧSFKҩWFKӭDSRWDVVLXP
?
± &ҩXKuQKHOHFWURQFӫD6V
V
S
6
V
S
6OjQJX\rQWӕSKLNLP2[LGHFDRQKҩW
62
OjDFLGLFR[LGHYjDFLGWѭѫQJӭQJ+
62
OjDFLGPҥQK
9tGө&ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱSKRVSKRUXV3OjV
V
S
6
V
S
± 1JX\rQWӱ3Fy= GRVӕSURWRQ VӕHOHFWURQ =
± 1JX\rQWӱ3ӣFKXNuQKyP9$GRFyOӟSHOHFWURQYjFyHOHFWURQӣOӟSQJRjL
FQJ
± 3OjQJX\rQWӕSKLNLP2[LGHFDRQKҩW3
2
OjDFLGLFR[LGHYjDFLGWѭѫQJӭQJOj
+32
KD\+
32
OjDFLGWUXQJEuQK
'ӵDYjRÿӏQKOXұWWXҫQKRjQFyWKӇVR ViQKWtQKFKҩWFӫDPӝW QJX\rQWӕYӟLFiF
QJX\rQWӕ[XQJTXDQK
9tGө6RViQKWtQKSKLNLPFӫD3= YӟL1= Yj6= 
1JX\rQWӕ3Yj1FQJQKyPQrQ1FyWtQKSKLNLPPҥQKKѫQ33Yj6FQJFKXNu
QrQ3FyWtQKSKLNLP\ӃXKѫQ6
EM CÓ THỂ
7ӯYӏWUtFӫDQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQFyWKӇ
x 9LӃWÿѭӧFFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱYjQJѭӧFOҥL
x 'ӵÿRiQÿѭӧFWtQKFKҩWWtQKNLPORҥLWtQKSKLNLPFӫDQJX\rQWӕÿy
x 9LӃWÿѭӧFF{QJWKӭFR[LGHK\GUR[LGHYjQrXWtQKDFLGEDVHWѭѫQJӭQJ
x ĈӏQKOXұWWXҫQKRjQ7tQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕYjÿѫQFKҩWFNJQJQKѭ
WKjQKSKҫQYjWtQKFKҩWFӫDFiFKӧSFKҩWWҥRQrQWӯFiFQJX\rQWӕÿyELӃQ
ÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ
x éQJKƭDFӫDEҧQJWXҫQKRjQ
7tQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕ
&ҩXKuQK
HOHFWURQ
9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕ
WURQJEҧQJWXҫQKRjQ
EM ĐÃ HỌC
44
I
HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
 &ҩXWҥREҧQJWXҫQKRjQ
DĈLӅQFiFFөPWӯµ¶VӕOӟSHOHFWURQ¶¶µ¶ÿLӋQWtFKKҥWQKkQ¶¶
Yjµ¶VӕHOHFWURQKRiWUӏ¶¶YjRFKӛWUӕQJWURQJFiFPӋQK
ÿӅVDXWKHRÿ~QJFiFQJX\rQWҳFVҳS[ӃSFiFQJX\rQ
WӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
 «««««"««« WăQJGҫQ
 &QJ««««"«««« FQJFKXNuKjQJ
 &QJ««««"«««« FQJQKyPFӝW
E7URQJEҧQJWXҫQKRjQKLӋQQD\FyEDRQKLrXQJX\rQ
WӕEDRQKLrXFKXNuEDRQKLrXQKyP"
 ;XKѭӟQJELӃQÿәLWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
ĈLӅQFiFÿҥLOѭӧQJYjWtQKFKҩWGѭӟLÿk\YjRErQWURQJFiFPNJLWrQWKHRFKLӅXWăQJ
GҫQÿӇWKҩ\[XKѭӟQJELӃQÿәLFӫDFiFÿҥLOѭӧQJYjWtQKFKҩWÿy
 %iQNtQKQJX\rQWӱ
 *LiWUӏÿӝkPÿLӋQ
 7tQKNLPORҥL
 7tQKSKLNLP
 7tQKDFLG±EDVHFӫDFiFR[LGHYjK\GUR[LGH
ÔN TẬP CHƯƠNG 2


"
"


&KXNu
Ô
1KyP
"
"
" "
" "
9
BÀI
45
II
LUYỆN TẬP
&kX
&KRYӏWUtFӫDFiFQJX\rQWӕ(74;< =WURQJEҧQJWXҫQKRjQU~WJӑQFKӍ
ELӇXGLӉQFiFQJX\rQWӕQKyP$QKѭVDX
IA VIIIA
IIA IIIA I VA VA VIA VIIA
< E X 7
Z
4
&yFiFQKұQ[pWVDX
7KӭWӵJLҧPGҫQWtQKNLPORҥLOj<(;
7KӭWӵWăQJGҫQÿӝkPÿLӋQOj<;=7
7KӭWӵWăQJGҫQWtQKSKLNLPOj7=4
7KӭWӵJLҧPGҫQEiQNtQKQJX\rQWӱOj<(;7
6ӕQKұQ[pWÿ~QJOj
$ % & '
 %ҧQJWXҫQKRjQYjFҩXWҥRQJX\rQWӱ
ĈLӅQ FiF FөP Wӯ µ¶Vӕ SURWRQ¶¶ µ¶Vӕ OӟS HOHFWURQ¶¶ µ¶Vӕ =¶¶ µ¶Vӕ WKӭ Wӵ QKyP$¶ µ¶Vӕ
HOHFWURQ¶¶µ¶VӕWKӭWӵFKXNu¶¶µ¶VӕKLӋXQJX\rQWӱ¶¶µ¶VӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ¶¶WKtFK
KӧSWKD\FKRFiFVӕVDXÿk\ÿӇFKRWKҩ\êQJKƭDFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ
KRiKӑF
««««« «««««« «««««« ««««««
«««««« ««««««
«««««« ««««««
 ĈӏQKOXұWWXҫQKRjQ
&KӑQWӯKRһFFөPWӯWKtFKKӧSÿӇKRjQWKjQKQӝLGXQJFӫDÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ
7tQKFKҩWFӫDFiF«"YjÿѫQFKҩWFNJQJQKѭWKjQKSKҫQYj«"FӫDFiFKӧSFKҩW
WҥRQrQWӯFiFQJX\rQWӕÿyELӃQÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫD«"QJX\rQWӱ
46
&kX
6XOIXU6OjQJX\rQWӕWKXӝFQKyP9,$FKXNuFӫDEҧQJWXҫQKRjQ7URQJFiFSKiW
ELӇXVDX
1JX\rQWӱ6FyOӟSHOHFWURQYjFyHOHFWURQS
1JX\rQWӱ6FyHOHFWURQKRiWUӏYjHOHFWURQV
&{QJWKӭFR[LGHFDRQKҩWFӫD6FyGҥQJ62
YjOjDFLGLFR[LGH
1JX\rQWӕ6FyWtQKSKLNLPPҥQKKѫQVRYӟLQJX\rQWӕFyVӕKLӋXQJX\rQWӱOj
+\GUR[LGHFDRQKҩWFӫD6FyGҥQJ+
62
YjFyWtQKDFLG
6ӕSKiWELӇXÿ~QJOj
$ % & '
&kX
;Yj<OjKDLQJX\rQWӕWKXӝFQKyP$WURQJFQJPӝWFKXNuFӫDEҧQJWXҫQKRjQ
2[LGHFDRQKҩWFӫD;Yj<FyGҥQJOj;2Yj<2
7URQJFiFSKiWELӇXVDX
;Yj<WKXӝFQKyP$NӃWLӃSQKDX
;OjNLPORҥL<OjSKLNLP
;
2
OjEDVLFR[LGHYj<2
OjDFLGLFR[LGH
+\GUR[LGHFDRQKҩWFӫD<FyGҥQJ<2+
6
YjFyWtQKEDVH
6ӕSKiWELӇXÿ~QJOj
$ % & '
&kX
%RUD[1D
B
2
+
2FzQJӑLOjKjQWKHOjNKRiQJFKҩWGҥQJWLQKWKӇ1KӡFy
NKҧQăQJKRjWDQR[LGHFӫDNLPORҥLERUD[ÿѭӧFGQJÿӇOjPVҥFKEӅPһWNLPORҥLWUѭӟF
NKLKjQFKӃWҥRWKXӹWLQKTXDQJKӑFPHQÿӗVӭ«0ӝWOѭӧQJOӟQERUD[ÿѭӧFGQJÿӇ
VҧQ[XҩWEӝWJLһW
D1rXYӏWUtWURQJEҧQJWXҫQKRjQFӫDPӛLQJX\rQWӕFyWURQJWKjQKSKҫQFӫDERUD[Yj
YLӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕÿy
E6ҳS[ӃSFiFQJX\rQWӕWUrQWKHRFKLӅXEiQNtQKQJX\rQWӱWăQJGҫQ
F 6ҳS[ӃSFiFQJX\rQWӕWUrQWKHRFKLӅXÿӝkPÿLӋQJLҧPGҫQ
*LҧLWKtFKGӵDYjRTX\OXұWELӃQWKLrQWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
&kX
&{QJWKӭFFҩXWҥRFӫDSKkQWӱFDIHLQPӝW FKҩW
Jk\ÿҳQJWuPWKҩ\QKLӅXWURQJFDIHYjWUjÿѭӧFELӇXGLӉQ
ӣKuQKErQ
D1rXYӏWUtFӫDFiFQJX\rQWӕWҥRQrQFDIHLQWURQJEҧQJ
WXҫQKRjQ
E6RViQKWtQKSKLNLPEiQNtQKQJX\rQWӱYjÿӝkPÿLӋQ
FӫDFiFQJX\rQWӕÿyYjJLҧLWKtFK
&kX
0ӝWORҥLKӧSNLPQKҽEӅQÿѭӧFVӱGөQJUӝQJUmLWURQJNƭWKXұWKjQJNK{QJFKӭD
KDLQJX\rQWӕ$%ÿӭQJNӃWLӃSQKDXWURQJFQJPӝWFKXNuFӫDEҧQJWXҫQKRjQYjFy
WәQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQOj
D9LӃW FҩX KuQK HOHFWURQ Wӯ ÿy [iF ÿӏQK Yӏ WUt FӫD KDL QJX\rQ Wӕ$ Yj % WURQJ EҧQJ
WXҫQKRjQ
E6RViQKWtQKFKҩWKRiKӑFFӫD$YӟL%YjJLҧLWKtFK
H
C
CH
2
CH
1
1
1
1
2
47
&iFFKWGOjÿ˿QFKWKD\KͻSFKWWK͵QJWQWLGͳLGQJSKkQW΅KRFWLQKWK
3KkQW΅GRFiFQJX\rQW΅NWKͻSYͳLQKDXEQJOLrQNWKRiKFOLrQNWFͱQJ
KRiWUOLrQNWLRQ*L·DFiFSKkQW΅FzQFyW˿QJWiFNKiF\XK˿QQKOLrQNW
K\GURJHQW˿QJWiFYDQGHU:DDOV
&KXL[RQNpS'1$ÿͻFWRWKjQKW΃UWQKLXOLrQNWFͱQJKRiWUYjOLrQNWK\GURJHQ
LIÊN KẾT HOÁ HỌC
CHƯƠNG
3
 4X\WҳFRFWHW
 /LrQNӃWLRQ
 /LrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
 /LrQNӃWK\GURJHQYjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
 ÐQWұS
48
MỤC TIÊU:
Trình bày và vận dụng được quy tắc octet trong quá trình hình thành liên kết hoá học cho các
nguyên tố nhóm A.
I
KHÁI NIỆM LIÊN KẾT HOÁ HỌC
7KHRWKX\ӃWFҩXWҥRKRiKӑFVӵOLrQNӃWJLӳDFiFQJX\rQWӱWҥRWKjQKSKkQWӱKD\WLQK
WKӇÿѭӧFJLҧLWKtFKEҵQJVӵJLҧPQăQJOѭӧQJNKLFiFQJX\rQWӱNӃWKӧSOҥLYӟLQKDX
.KLWҥROLrQNӃWKRiKӑFWKuQJX\rQWӱFy[XKѭӟQJÿҥWWӟLFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJ
FӫDNKtKLӃP
/LrQNWKRiKFOjVΉNWKͻSJL·DFiFQJX\rQW΅WRWKjQKSKkQW΅KD\WLQKWKEQ
Y·QJK˿Q
7URQJFiFSKҧQӭQJKRiKӑFFKӍFyFiFHOHFWURQWKXӝFOӟSQJRjLFQJYjSKkQOӟSViW
OӟSQJRjLFQJWKDPJLDYjRTXiWUuQKWҥRWKjQKOLrQNӃWHOHFWURQKRiWUӏ
&iFHOHFWURQKRiWUӏFӫDQJX\rQWӱPӝWQJX\rQWӕÿѭӧFTX\ѭӟFELӇXGLӉQEҵQJFiF
GҩXFKҩPÿһW[XQJTXDQKNtKLӋXQJX\rQWӕ
%QJ%LXGLQHOHFWURQKRiWUFͿDPͱWVQJX\rQW΅
1KyP ,$ ,,$ ,,,$ ,9$ 9$ 9,$ 9,,$ 9,,,$
6ӕHOHFWURQ
KRiWUӏ
6
%LӇXGLӉQ
QJX\rQWӱ
YӟLHOHFWURQ
KRiWUӏ
+
+H
/L
%H
%
& 1 2 F 1H
1D
0J
$O
6L 3 6 CO $U
QUY TẮC OCTET
.KLFiFQJX\rQW΅NWKͻSYͳLQKDXWRWKjQKSKkQW΅WKHRPͱWWO[iFÿQK\XWQjR
TX\WÿQKWOVQJX\rQW΅FͿDPLQJX\rQWWURQJSKkQW΅ÿy"
?
1.
.KLQJX\rQWӱÀXRULQHQKұQWKrPHOHFWURQWKuLRQWҥRWKjQKFyFҩXKuQKHOHFWURQ
FӫDQJX\rQWӱQJX\rQWӕQjR"
2.
ĈӇJLҧPQăQJOѭӧQJFiFQJX\rQWӱNӃWKӧSOҥLWKjQKSKkQWӱWKHR[XKѭӟQJQjR"
?




10
BÀI
49
II
QUY TẮC OCTET
.KLKuQKWKjQKOLrQNWKRiKFFiFQJX\rQW΅Fy[XKͳQJ
QK͵QJQKQKRFJySFKXQJHOHFWURQÿÿWWͳLFXKuQK
HOHFWURQEQY·QJFͿDQJX\rQW΅NKtKLP9uFiFNKtKLP
WU΃KHOLXPÿXFyHOHFWURQOͳSQJRjLFQJQrQTX\WF
Qj\ÿͻFJLOjTX\WFRFWHW
.KL KuQK WKjQK OLrQ NӃW KRi KӑF WURQJ SKkQ Wӱ &O

QJX\rQWӱFKORULQHFyHOHFWURQKRiWUӏPӛLQJX\rQWӱ
FKORULQHFҫQWKrPHOHFWURQÿӇÿҥWFҩXKuQKHOHFWURQ
EmRKRjWKHRTX\WҳFRFWHWQrQPӛLQJX\rQWӱFKORULQH
JySFKXQJHOHFWURQ
3KkQWӱ&O
ÿѭӧFELӇXGLӉQ
&O
&O
;XQJTXDQKPӛL
QJX\rQWӱFKORULQHÿӅXFyHOHFWURQ
.KL KuQKWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFWURQJSKkQWӱ+
2
QJX\rQWӱK\GURJHQFyHOHFWURQKRiWUӏQJX\rQWӱ
R[\JHQFyHOHFWURQKRiWUӏPӛLQJX\rQWӱK\GURJHQ
FҫQWKrPHOHFWURQYjQJX\rQWӱR[\JHQFҫQWKrP
3.
9ұQGөQJTX\WҳFRFWHWÿӇJLҧLWKtFKVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWWURQJFiFSKkQWӱ
F
&&O
Yj1)
4.
3KRVSKLQHOjKӧSFKҩWKRiKӑFJLӳDSKRVSKRUXVYӟLK\GURJHQFyF{QJWKӭFKRi
KӑFOj3+
Ĉk\OjFKҩWNKtNK{QJPjXFyPLWӓLUҩWÿӝFNK{QJEӅQWӵFKi\WURQJ
NK{QJNKtӣQKLӋWÿӝWKѭӡQJYjWҥRWKjQKNKӕLSKiWViQJED\OѫOӱQJ3KRVSKLQH
VLQKUDNKLSKkQKXӹ[iFÿӝQJWKӵFYұWYjWKѭӡQJ[XҩWKLӋQWURQJWKӡLWLӃWPѭD
SKQKLӋQWѭӧQJ³PDWUѫL´
9ұQGөQJTX\WҳFRFWHWÿӇJLҧLWKtFKVӵWҥRWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFWURQJSKRVSKLQH
?
 /LrQNӃWKRiKӑFOjVӵNӃWKӧSJLӳDFiFQJX\rQWӱWҥRWKjQKSKkQWӱKD\WLQK
WKӇEӅQYӳQJKѫQ
 4X\WҳFRFWHW.KLKuQKWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFFiFQJX\rQWӱFy[XKѭӟQJ
QKѭӡQJQKұQKRһFJySFKXQJHOHFWURQÿӇÿҥWWӟLFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJ
FӫDQJX\rQWӱNKtKLӃP
EM ĐÃ HỌC
(0&Ï%,ӂ7
!
4X\WҳFRFWHWFKӍÿ~QJFKR
VӵWҥRWKjQKOLrQNӃWKRi
KӑF JLӳD FiF QJX\rQ Wӱ
FӫD FiF QJX\rQ Wӕ WKXӝF
FKX Nu  FӫD EҧQJ WXҫQ
KRjQYjPӝWVӕQJX\rQWӱ
FӫDFiFQJX\rQWӕFyWtQK
NLPORҥLSKLNLPÿLӇQKuQK
1JRjLUDFyFiFQJRҥLOӋ
9tGө7URQJSKkQWӱ3&O

OӟS QJRjL FQJ FӫD 3 Fy
HOHFWURQ





&O
P
&O
&O
&O
&O















HOHFWURQÿӇÿҥWFҩXKuQKHOHFWURQEmRKRjWKHRTX\WҳFRFWHW
3KkQWӱ+
2ÿѭӧFELӇXGLӉQ
2
HH
;XQJTXDQKQJX\rQWӱR[\JHQFyHOHFWURQ
.KLKuQKWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFWURQJSKkQWӱ1D)QJX\rQWӱ1DFyHOHFWURQKRi
WUӏQJX\rQWӱ)FyHOHFWURQKRiWUӏQJX\rQWӱ1DQKѭӡQJHOHFWURQKRiWUӏWҥR
WKjQKKҥWPDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJQJX\rQWӱ)QKұQHOHFWURQWҥRWKjQKKҥWPDQJÿLӋQ
WtFKkP&iFKҥWQj\ÿӅXÿҥWFҩXKuQKHOHFWURQEmRKRjWKHRTX\WҳFRFWHWYjFyÿLӋQ
WtFKWUiLGҩXQrQK~WQKDX
9ұQGөQJTX\WҳFRFWHWÿӇJLҧLWKtFKVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFWURQJPӝW
VӕSKkQWӱFӫDFiFQJX\rQWӱQJX\rQWӕQKyP$
EM CÓ THỂ
50
MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm và sự hình thành liên kết ion (nêu một số ví dụ điển hình tuân theo
quy tắc octet).
– Nêu được cấu tạo tinh thể NaCl. Giải thích được vì sao các hợp chất ion thường ở trạng thái rắn
trong điều kiện thường (dạng tinh thể ion).
– Lắp được mô hình tinh thể NaCl (theo mô hình có sẵn).
LIÊN KẾT ION
I
SỰ TẠO THÀNH ION
.LPORҥLÿLӇQKuQKYtGөVRGLXPSKҧQӭQJUҩWPҥQKYӟLSKLNLPÿLӇQKuQKYtGө
FKORULQHWҥRUDKӧSFKҩWLRQ.KLÿyQJX\rQWӱNLPORҥLQKѭӡQJHOHFWURQÿӇWҥRWKjQK
LRQPDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJFDWLRQFzQQJX\rQWӱSKLNLPQKұQHOHFWURQÿӇWUӣWKjQK
LRQPDQJÿLӋQWtFKkPDQLRQ&yWKӇP{WҧTXiWUuQKWҥRWKjQKLRQQKѭVDX
1JX\rQW΅VRGLXP
V
V
S
6
V
o
V
V
S
6
V
V
S
6
V
S

o
V
V
S
6
V
S
6
QK͵QJH QKQH
1JX\rQW΅FKORULQH&DWLRQVRGLXP $QLRQFKORULGH
6ΉWRWKjQKLRQG˿QJFDWLRQ 6ΉWRWKjQKLRQkPDQLRQ
6ӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKFӫDLRQGѭѫQJFDWLRQEҵQJVӕHOHFWURQPjQJX\rQWӱÿmQKѭӡQJ
9tGө 1Do1D
+
H 0Jo0J

H $Oo$O

H
7rQJӑL FDWLRQVRGLXP FDWLRQPDJQHVLXP FDWLRQDOXPLQLXP
6ӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKFӫDLRQkPDQLRQEҵQJVӕHOHFWURQPjQJX\rQWӱÿmQKұQ
9tGө &OHo&O
±
)Ho F
±
 6Ho6
±
7rQJӑL DQLRQFKORULGH DQLRQÀXRULGH DQLRQVXO¿GH
&iFLRQWKѭӡQJFyFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJFӫDQJX\rQWӱNKtKLӃPJҫQQKҩWYӟL
QJX\rQWӕWҥRWKjQKLRQÿyWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
(0&Ï%,ӂ7
!
1JRjLFiFLRQÿѭӧFWҥRWKjQKWӯPӝWQJX\rQWӱLRQÿѫQQJX\rQWӱQKѭ1D
+
0J

&O
±

FzQFyFiFLRQWҥRWKjQKWӯKDLKD\QKLӅXQJX\rQWӱLRQÿDQJX\rQWӱYtGө
23
4 3 34 4
NH , OH , NO , HCO , SO , PO ,...

23
4 3 34 4
NH , OH , NO , HCO , SO , PO ,...

23
4 3 34 4
NH , OH , NO , HCO , SO , PO ,...

+ͻSFKW1D&OQyQJFK\ͷQKLWÿͱFDRYjFyNKQăQJGQÿLQNKLQyQJFK\KRFNKL
KRjWDQWURQJGXQJGFK<XWQjRWURQJSKkQW΅1D&OJk\UDFiFWtQKFKWWUrQ"
?
11
BÀI
1D &O1D
+
&O
±
51
1.
+RjQWKjQKFiFVѫÿӗWҥRWKjQKLRQVDX
D/Lo Li
+
" E%Ho"H F%U"o%U
í
G2Ho"
2.
9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDFiFLRQ.
+
0J

)
±
6
±
0ӛLFҩXKuQKÿyJLӕQJYӟL
FҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱNKtKLӃPQjR"
3.
9uVDRPӝWLRQ2
í
NӃWKӧSÿѭӧFYӟLKDLLRQ/L
+
"
?
II
SỰ TẠO THÀNH LIÊN KẾT ION
 6RGLXPFKORULGH.KLNLPORҥLVRGLXPNӃWKӧSYӟLSKLNLPFKORULQHWҥRWKjQKFiFLRQ
1D
+
Yj&O
±
FiFLRQQj\WtFKÿLӋQWUiLGҩXVӁK~WQKDXWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQ
&yWKӇELӇXGLӉQVӵWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQWURQJSKkQWӱ1D&OQKѭVDX
V
V
S
6
V

V
V
S
6
V
S

 V
V
S
6
V
V
S
6
V
S
6
1D 1D
+
&O+ + &O
±
o
+RһF
1D&Oo1D
+
&O
±
o1D&O
 &DOFLXPFKORULGH.KLNLPORҥLFDOFLXPNӃWKӧSYӟLSKLNLPFKORULQHWҥRWKjQKFiFLRQ
&D

Yj&O
±
&iFLRQQj\WtFKÿLӋQWUiLGҩXVӁK~WQKDXWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQ
&yWKӇELӇXGLӉQVӵWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQWURQJSKkQWӱ&D&O
QKѭVDX
&O&D&Oo&O
±
&D

&O
±
o&D&O
/ΉFK~WWƭQKÿLQJL·DFiFLRQWtFKÿLQWUiLGXWURQJSKkQW΅KD\WLQKWKWRUD
OLrQNWLRQ/LrQNӃWLRQWKѭӡQJÿѭӧFKuQKWKjQKJLӳDNLPORҥLÿLӇQKuQKYjSKLNLP
ÿLӇQKuQK&iFKӧSFKҩWWҥRQrQWӯFiFLRQÿѭӧFJӑLOjQKӳQJKӧSFKҩWLRQ
4.
&KRFiFLRQ1D
+
0J

2
±
&O
±
1KӳQJLRQQjRFyWKӇNӃWKӧSYӟLQKDXWҥR
WKjQKOLrQNӃWLRQ"
5.
0{WҧVӵWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQWURQJ
D&DOFLXPR[LGH
E0DJQHVLXPFKORULGH
?
52
+uQK6ΉVS[SFͿDFiFLRQWURQJWLQKWKVRGLXPFKORULGH
D0{KuQKÿFE0{KuQKUQJ
7URQJWLQKWKӇVRGLXPFKORULGHPӛLLRQVRGLXPÿѭӧFEDRTXDQKEӣLLRQFKORULGHJҫQ
QKҩWYjPӛLLRQFKORULGHFNJQJÿѭӧFEDRTXDQKEӣLLRQVRGLXPJҫQQKҩW
7URQJWLQKWKӇLRQVӕLRQFQJGҩXEDRTXDQKPӝWLRQWUiLGҩXSKөWKXӝFYjRNLӇX
PҥQJOѭӟLWLQKWKӇVӕÿLӋQWtFKYjNtFKWKѭӟFFӫDLRQ
'ROӵFK~WJLӳDFiFFDWLRQYjDQLRQNK{QJFyWtQKEmRKRjYjWtQKÿӏQKKѭӟQJQrQ
FK~QJFy[XKѭӟQJK~WOүQQKDXWҥRUDPҥQJOѭӟLFiFLRQWURQJNK{QJJLDQEDFKLӅX
/ҳSUiSP{KuQKWLQKWKӇ1D&O
&KXQEEӝP{KuQKWLQKWKӇ1D&O
7LQKjQK
± &KӑQKuQKFҫXFyPjXVҳFNKiFQKDXÿҥLGLӋQFKRLRQ1D
+
YjLRQ&O
±
± /ҳSFiFKuQKFҫXYjTXHQӕLWKHRPүX+uQKE
4XDQViWP{KuQKYj[iFÿQKVLRQJQQKWEDRTXDQKPͱWLRQWUiLGXͷJL·D
P{KuQK
III
TINH THỂ ION
 &ҩXWU~FFӫDWLQKWKӇLRQ
&iFLRQÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRPӝWWUұWWӵQKҩWÿӏQKWURQJNK{QJJLDQWKHRNLӇXPҥQJOѭӟL
WURQJÿyӣFiFQ~WFӫDPҥQJOѭӟLOjQKӳQJLRQGѭѫQJYjLRQkPÿѭӧFVҳS[ӃSOXkQ
SKLrQOLrQNӃWFKһWFKӁYӟLQKDXGRVӵFkQEҵQJJLӳDOӵFK~WFiFLRQWUiLGҩXK~W
QKDXYjOӵFÿҭ\FiFLRQFQJGҩXÿҭ\QKDXWҥRWKjQKPҥQJWLQKWKӇLRQ
9tGө[pWWLQKWKӇPXӕLăQ
D E
 ĈӝEӅQYjWtQKFKҩWFӫDKӧSFKҩWLRQ
7URQJWLQKWKӇLRQJLӳDFiFLRQFyOӵFK~WWƭQKÿLӋQUҩWPҥQKQrQFiFKӧSFKҩWLRQ
WKѭӡQJOjFKҩWUҳQNKyQyQJFKҧ\NKyED\KѫLӣÿLӅXNLӋQWKѭӡQJ9tGө1KLӋWÿӝ
QyQJFKҧ\FӫD0J2Oj 
R
&
'ROӵFK~WWƭQKÿLӋQUҩWPҥQKJLӳDFiFLRQQrQFiFWLQKWKӇLRQNKiUҳQFKҳFQKѭQJ
NKiJLzQĈk\OjWtQKFKҩWÿһFWUѭQJFӫDWLQKWKӇLRQ
9tGө7LQKWKӇPXӕLăQӣGҥQJUҳQFӭQJQKѭQJNKLWiFGөQJPӝWOӵFPҥQKWKuEӏYӥYөQ
1D
+
1D
+
1D
+
1D
+
1D
+
&O
±
&O
±
&O
±
&O
±
53
+uQK3RWDVVLXP
K\GUR[LGHOjKͻSFKWLRQ
ÿͻFGQJOjPFKWGQÿLQ
WURQJSLQDONDOLQHSLQNLP
7KӱWtQKGүQÿLӋQFӫDKӧSFKҩW
&KXQ E PXӕL ăQ GҥQJ KҥW GXQJ GӏFK PXӕL ăQ EmR
KRjGXQJGӏFKQѭӟFÿѭӡQJGөQJFөWKӱWtQKGүQÿLӋQ
FӕFWKXӹWLQK
7LQ KjQK 6ӱ GөQJ GөQJ Fө WKӱ WtQK GүQ ÿLӋQ QKѭ
+uQKOҫQOѭӧWFKRFKkQNLPORҥLFӫDGөQJFөWKӱ
WtQKGүQÿLӋQWLӃS[~FYӟL
±'XQJGӏFKQѭӟFÿѭӡQJ
±0XӕLăQNKDQ
±'XQJGӏFKPXӕLăQEmRKRj
1ӃXÿqQViQJWKuFKҩWGүQÿLӋQQӃXÿqQNK{QJViQJWKu
FKҩWNK{QJGүQÿLӋQ
4XDQViWKLQWͻQJYjFKRELWWU͵QJKͻSQjRGQ
ÿLQWU͵QJKͻSQjRNK{QJGQÿLQ*LLWKtFK
6.
D9 u VDRPXӕLăQFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\FDR
R
&"
E+ӧSFKҩWLRQGүQÿLӋQWURQJWUѭӡQJKӧSQjR"9uVDR"
?
ĈqQWtQKLX
&KkQNLPORL
+uQK'ͽQJFͽ
WK΅WtQKGQÿLQ
&iF KӧS FKҩW LRQ WKѭӡQJ WDQ QKLӅX WURQJ QѭӟF .KL
WDQWURQJQѭӟFFiFLRQEӏWiFKNKӓLPҥQJOѭӟLWLQKWKӇ
FKX\ӇQÿӝQJNKiWӵGRYjOjWiFQKkQGүQÿLӋQ
ӢWUҥQJWKiLUҳQFiFLRQNK{QJGLFKX\ӇQWӵGRÿѭӧF
QrQKӧSFKҩWLRQNK{QJGүQÿLӋQ7X\QKLrQӣWUҥQJ
WKiLQyQJFKҧ\FiFLRQFyWKӇFKX\ӇQÿӝQJNKiWӵGR
QrQKӧSFKҩWLRQGүQÿLӋQ
x 1JX\rQWӱQKѭӡQJHOHFWURQWҥRWKjQKFDWLRQKRһFQKұQHOHFWURQWҥRWKjQKDQLRQ
x /LrQNӃWLRQWURQJSKkQWӱKD\WLQKWKӇÿѭӧFWҥRWKjQKQKӡOӵFK~WWƭQKÿLӋQFӫD
FiFLRQPDQJÿLӋQWtFKWUiLGҩX/LrQNӃWLRQWKѭӡQJWҥRWKjQKWӯFiFQJX\rQWӱ
NLPORҥLÿLӇQKuQKYjSKLNLPÿLӇQKuQKSKkQWӱWKXÿѭӧFOjKӧSFKҩWLRQ
x &ҩXWU~FFӫDPҥQJWLQKWKӇLRQFiFLRQÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRWUұWWӵQKҩWÿӏQK
WURQJNK{QJJLDQWKHRNLӇXPҥQJOѭӟLӣFiFQ~WPҥQJOjFiFLRQGѭѫQJYjLRQ
kP[ӃSOXkQSKLrQOLrQNӃWFKһWFKӁYӟLQKDXGRFkQEҵQJOӵFK~WYjOӵFÿҭ\
x &iFKӧSFKҩWLRQWKѭӡQJOjFKҩWUҳQFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFDR
FyNKҧQăQJGүQÿLӋQNKLWDQWURQJQѭӟFKD\NKLQyQJFKҧ\
EM ĐÃ HỌC
EM CÓ THỂ
*LҧLWKtFKÿѭӧFPӝWVӕWtQKFKҩWÿһFWUѭQJFӫDKӧSFKҩWLRQYjPӝWVӕӭQJGөQJ
SKәELӃQFӫDFK~QJWURQJÿӡLVӕQJ
54
MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm và lấy được ví dụ về liên kết cộng hoá trị (liên kết đơn, đôi, ba) khi
áp dụng quy tắc octet.
– Viết được công thức Lewis của một số chất đơn giản.
– Trình bày được khái niệm về liên kết cho – nhận.
– Phân biệt được các loại liên kết (liên kết cộng hoá trị không phân cực, phân cực, liên kết ion)
dựa theo độ âm điện.
– Giải thích được sự hình thành liên kết V và liên kết S qua sự xen phủ AO.
– Trình bày được khái niệm năng lượng liên kết (cộng hoá trị).
– Lắp ráp được mô hình một số phân tử có liên kết cộng hoá trị.
LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ
I
SỰ TẠO THÀNH LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ
1JX\rQWӱSKLNLPFy OӟS HOHFWURQ KRiWUӏJҫQEmRKRj Yj Fy [XKѭӟQJQKұQWKrP
HOHFWURQÿӇÿҥWFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJFӫDQJX\rQWӱNKtKLӃP.KLKDLQJX\rQWӱ
SKLNLPNӃWKӧSYӟLQKDXWҥRWKjQKSKkQWӱFK~QJVӁJySPӝWKRһFQKLӅXHOHFWURQÿӇ
WҥRWKjQKFiFFһSHOHFWURQGQJFKXQJ&iFFһSHOHFWURQGQJFKXQJÿѭӧFWtQKFKRFҧ
KDLQJX\rQWӱWURQJSKkQWӱQrQPӛLQJX\rQWӱÿӅXÿҥWÿѭӧFFҩXKuQKEӅQYӳQJWKHR
TX\WҳFRFWHW&һSHOHFWURQGQJFKXQJWҥRUDOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏJLӳDKDLQJX\rQWӱ
&һS HOHFWURQ GQJ FKXQJ JLӳD KDL QJX\rQ Wӱ Fy WKӇ ÿѭӧF WҥR WKjQK WKHR KDL NLӇX
NKiFQKDX
± 0ӛLQJX\rQWӱJySPӝWKD\QKLӅXHOHFWURQÿӇWҥRWKjQKFiFFһSHOHFWURQGQJFKXQJ
9tGө$%o A
%KRһF$±%OLrQNӃW$±%OjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
± &һSHOHFWURQGQJFKXQJFKӍGRPӝWQJX\rQWӱÿyQJJySOLrQNӃWJLӳDKDLQJX\rQ
WӱOjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNLӇXFKR±QKұQ
9tGө.KLFһSHOHFWURQGQJFKXQJFKӍGRQJX\rQWӱ%
ÿyQJJySQJX\rQWӱ%Oj
QJX\rQWӱFKRHOHFWURQQJX\rQWӱ$OjQJX\rQWӱQKұQHOHFWURQ.tKLӋX%ĺ$
 6ӵWҥRWKjQKSKkQWӱFyOLrQNӃWÿѫQ
 3KkQWӱFKORULQH0ӛLQJX\rQWӱFKORULQHFyHOHFWURQKRiWUӏKDLQJX\rQWӱFKORULQH
OLrQNӃWYӟLQKDXEҵQJFiFKPӛLQJX\rQWӱFKORULQHJySHOHFWURQWҥRWKjQKPӝWFһS
HOHFWURQGQJFKXQJ.KLÿyWURQJSKkQWӱ&O
PӛLQJX\rQWӱÿӅXFyHOHFWURQWKRҧ
PmQTX\WҳFRFWHW
1JX\rQW΅K\GURJHQYjFKORULQHGGjQJNWKͻSÿWRWKjQKSKkQW΅K\GURJHQFKORULGH
+&OOLrQNWWURQJWU͵QJ KͻSQj\ FyJu NKiFVRYͳL OLrQNW LRQWURQJ SKkQW΅ VRGLXP
FKORULGH1D&O"
?
12
BÀI
55
 3KkQWӱK\GURJHQFKORULGH1JX\rQWӱK\GURJHQOLrQNӃWYӟLQJX\rQWӱFKORULQHEҵQJ
FiFKPӛLQJX\rQWӱJySHOHFWURQWҥRWKjQKFһSHOHFWURQGQJFKXQJWURQJSKkQWӱ
+&O.KLÿyQJX\rQWӱK\GURJHQFyHOHFWURQFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJFӫDQJX\rQ
WӱNKtKLӃP+HYjQJX\rQWӱFKORULQHFyHOHFWURQWKRҧPmQTX\WҳFRFWHW
H H&O &O+
o




H &O



&{QJWK΁F/HZLV&{QJWK΁FHOHFWURQ
H
&O
&{QJWK΁FFXWR

+uQK6˿ÿVΉWRWKjQKSKkQW΅K\GURJHQFKORULGH
*LӳDKDLQJX\rQWӱK\GURJHQYjFKORULQHFyPӝWFһSHOHFWURQGQJFKXQJELӇXGLӉQ
EҵQJPӝWJҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWÿѫQ
 3KkQWӱKӧSFKҩWFyOLrQNӃWFKR±QKұQ
7URQJSKkQWӱ1+
OӟSQJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱQLWURJHQFyHOHFWURQWURQJÿyFy
FһSHOHFWURQFKѭDOLrQNӃW,RQ+
+
FyRUELWDOWUӕQJNK{QJFyHOHFWURQ.KLSKkQWӱ1+
NӃWKӧSYӟLLRQ+
+
QJX\rQWӱQLWURJHQÿyQJJySFһSHOHFWURQFKѭDOLrQNӃWÿӇWҥROLrQ
NӃWYӟLLRQ+
+
WҥRWKjQK
NH
4
.KLÿyOLrQNӃWFKR±QKұQÿѭӧFKuQKWKjQKWURQJSKkQ
Wӱ1+
QJX\rQWӱQLWURJHQOjQJX\rQWӱFKRLRQ+
+
OjQJX\rQWӱQKұQ7URQJLRQ
NH
4
EӕQOLrQNӃW1±+KRjQWRjQWѭѫQJÿѭѫQJQKDX
H H
+
H
H
1 +
o




&{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁FFXWR
H H
H
H
1




H H
H
H
1
+ +
»
»
o
+uQK6˿ÿVΉWRWKjQKLRQ1+
+
&O &O&O &O
+
FSHOHFWURQGQJFKXQJ
+DLQJX\rQW΅&O

3KkQW΅&O
&XKuQKHOHFWURQFͿDPL
QJX\rQW΅
+uQK6˿ÿP{WVΉGQJFKXQJFSHOHFWURQJL·D
KDLQJX\rQW΅FKORULQHWRWKjQKSKkQW΅FKORULQH
7ӯF{QJWKӭFHOHFWURQWKD\PӝWFһSHOHFWURQGQJFKXQJEҵQJPӝWJҥFKQӕLWKuWKX
ÿѭӧFF{QJWKӭF/HZLV/LXêW
&yWKӇELӇXGLӉQEҵQJVѫÿӗ
&O &O&O &O+
o





 
 
&{QJWK΁F/HZLV&{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁FFXWR
&O
&O&O &O




+uQK6˿ÿVΉWRWKjQKSKkQW΅FKORULQH
*LӳD KDLQJX\rQWӱFKORULQH Fy PӝWFһSHOHFWURQGQJ FKXQJELӇXGLӉQEҵQJ PӝW
JҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWÿѫQ
56
 6ӵWҥRWKjQKSKkQWӱFyOLrQNӃWÿ{L
 3KkQWӱR[\JHQ0ӛLQJX\rQWӱR[\JHQFyHOHFWURQKRiWUӏKDLQJX\rQWӱR[\JHQOLrQ
NӃWYӟLQKDXEҵQJFiFKPӛLQJX\rQWӱÿyQJJySHOHFWURQWҥRWKjQKFһSHOHFWURQ
GQJFKXQJ7URQJSKkQWӱ2
PӛLQJX\rQWӱR[\JHQÿӅXFyHOHFWURQWKRҧPmQTX\
WҳFRFWHW
&{QJWK΁FHOHFWURQ
2 22 2+
o
 
 


&{QJWK΁FFXWR
2
2
&{QJWK΁F/HZLV


2
2
+uQK6˿ÿVΉWRWKjQKSKkQW΅R[\JHQ
*LӳD KDL QJX\rQ Wӱ R[\JHQ Fy KDL FһS HOHFWURQ GQJ FKXQJ ELӇX GLӉQ EҵQJ KDL
JҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWÿ{L
 3KkQWӱFDUERQGLR[LGH1JX\rQWӱFDUERQFyHOHFWURQKRiWUӏQJX\rQWӱR[\JHQFy
HOHFWURQKRiWUӏ+DLQJX\rQWӱR[\JHQOLrQNӃWPӝWQJX\rQWӱFDUERQEҵQJFiFKPӛL
QJX\rQWӱR[\JHQÿyQJJySHOHFWURQYjQJX\rQWӱFDUERQÿyQJJySHOHFWURQWҥR
WKjQKEӕQFһSHOHFWURQGQJFKXQJ.KLÿyWURQJSKkQWӱ&2
PӛLQJX\rQWӱÿӅXFy
HOHFWURQWKRҧPmQTX\WҳFRFWHW
C C2 22 2+ +
o







&{QJWK΁FHOHFWURQ
C2 2


&{QJWK΁F/HZLV
2
C
2
&{QJWK΁FFXWR
+uQK6˿ÿVΉWRWKjQKSKkQW΅FDUERQGLR[LGH
*LӳDQJX\rQWӱ&YjQJX\rQWӱ2FyFһSHOHFWURQGQJFKXQJELӇXGLӉQEҵQJKDL
JҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWÿ{L3KkQWӱ&2
FyKDLOLrQNӃWÿ{L
 6ӵWҥRWKjQKSKkQWӱFyOLrQNӃWED
3KkQWӱQLWURJHQ1JX\rQWӱQLWURJHQFyHOHFWURQKRiWUӏKDLQJX\rQWӱQLWURJHQOLrQ
NӃWYӟLQKDXEҵQJFiFKPӛLQJX\rQWӱQLWURJHQÿyQJJySHOHFWURQWҥRWKjQKEDFһS
HOHFWURQGQJFKXQJ.KLÿyWURQJSKkQWӱ1
PӛLQJX\rQWӱÿӅXFyHOHFWURQWKRҧ
PmQTX\WҳFRFWHW
1 1
11
o
1 1+

1 1


&{QJWK΁F/HZLV&{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁FFXWR
+uQK6˿ÿVΉWRWKjQKSKkQW΅QLWURJHQ
*LӳD KDL QJX\rQ Wӱ QLWURJHQ Fy ED FһS HOHFWURQ GQJ FKXQJ ELӇX GLӉQ EҵQJ ED
JҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWED
/LrQNӃWWҥRWKjQKWURQJFiFSKkQWӱ&O
+&O2
&2
1
OjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
/LrQNWFͱQJKRiWUOjOLrQNWÿͻFWRWKjQKJL·DKDLQJX\rQW΅EQJPͱWKD\QKLX
FSHOHFWURQGQJFKXQJ
/LrQNӃWWURQJFiFSKkQWӱ&O
2
1
FyFһSHOHFWURQGQJFKXQJNK{QJEӏK~WOӋFK
YӅSKtDQJX\rQWӱQjRÿѭӧFJӑLOjOLrQNӃWFӝQJKRi
WUӏNK{QJSKkQFӵF/LrQNӃWWURQJ
SKkQWӱ+&OFyFһSHOHFWURQGQJFKXQJOӋFKYӅSKtDQJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQKѫQ
&OÿѭӧFJӑLOjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵF
57
1.
9LӃWF{QJWKӭFHOHFWURQF{QJWKӭFFҩXWҥRYjF{QJWKӭF/HZLVFӫDFiFSKkQWӱ
D%URPLQH%U
 E+\GURJHQVXO¿GH+
6
F0HWKDQH&+
 G$PPRQLD1+

H(WKHQH&
H
 J(WK\QH&
H

?
/ҳSUiSP{KuQKPӝWVӕSKkQWӱ
&KXQE%ӝOҳSUiSP{KuQKFiFSKkQWӱ&+
&
H
&
H
&
H
2+&+
&22+
7LQKjQK
±&KӑQKuQKFҫXFyPjXVҳFNKiFQKDXÿҥLGLӋQFKRQJX\rQWӱ&2+
±/ҳSFiFKuQKFҫXYjTXHQӕLWKHRPүX+uQK
4XDQViWP{KuQKYjFKRELWVOLrQNWÿ˿QOLrQNWÿ{LOLrQNWEDWURQJPL
SKkQW΅
0HWKDQH&+
)
(WKDQRLFDFLG&+
&22+
(WKHQH&
H
)
(WKDQRO&
H
5
2+
(WK\QH&
H
)
+uQK0{KuQKPͱWVSKkQW΅FyOLrQNWFͱQJKRiWU
58
2.
'ӵDYjRJLiWUӏÿӝkPÿLӋQWURQJ%ҧQJGӵÿRiQORҥLOLrQNӃWOLrQNӃWFӝQJ
KRiWUӏSKkQFӵFOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFOLrQNӃWLRQWURQJFiF
SKkQWӱ0J&O
$O&O
+%U2
+
1+

?
ĐỘ ÂM ĐIỆN VÀ LIÊN KẾT HOÁ HỌC
ĈӝkPÿLӋQÿһFWUѭQJFKRNKҧQăQJK~WHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱNKLKuQKWKjQKOLrQNӃW
KRiKӑF'ӵDYjRVӵNKiFQKDXYӅÿӝkPÿLӋQJLӳDFiFQJX\rQWӱWKDPJLDOLrQNӃWFy
WKӇGӵÿRiQÿѭӧFORҥLOLrQNӃWJLӳDKDLQJX\rQWӱÿy%ҧQJ
%QJ0LTXDQKJL·DKLXÿͱkPÿLQYͳLOLrQNWKRiKF
7UҥQJWKiLFӫDFһSHOHFWURQOLrQNӃW
+LӋX
ÿӝkPÿLӋQ'F
ĈһFÿLӇP
OLrQNӃW
/RҥL
OLrQNӃW
&һSHOHFWURQOLrQNӃWNK{QJEӏK~WOӋFKYӅSKtD
QJX\rQWӱQjR
d_'F_ /LrQNӃW
NK{QJEӏ
SKkQFӵF
&ӝQJKRi
WUӏNK{QJ
SKkQFӵF
&һSHOHFWURQOLrQNӃWK~WOӋFKYӅSKtDQJX\rQWӱ
FyÿӝkPÿLӋQOӟQKѫQ
d_'F_ /LrQNӃWEӏ
SKkQFӵF
&ӝQJKRi
WUӏSKkQ
FӵF
&һSHOHFWURQOLrQNӃWFKX\ӇQKҷQÿӃQQJX\rQ
WӱQKұQHOHFWURQWҥRWKjQKLRQkPYjQJX\rQWӱ
QKѭӡQJHOHFWURQWҥRWKjQKLRQGѭѫQJ
_'F_ t /LrQNӃWEӏ
SKkQFӵF
PҥQK
,RQ
9tGө
± 7URQJSKkQWӱ+&OKLӋXÿӝkPÿLӋQFӫD&OYj+± 9uYұ\OLrQNӃW
JLӳD+Yj&OOjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵF
± 7URQJSKkQWӱ&2
KLӋXÿӝkPÿLӋQFӫD2Yj&± 9uYұ\OLrQNӃW
JLӳD&Yj2OjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵF7X\QKLrQGRSKkQWӱ&2
FyFҩXWҥR
WKҷQJQrQÿӝSKkQFӵFFӫDKDLOLrQNӃWÿ{L&
2WULӋWWLrXQKDXGүQÿӃQWRjQEӝ
SKkQWӱNK{QJEӏSKkQFӵF
± 7URQJSKkQWӱ1D&OKLӋXÿӝkPÿLӋQFӫD&OYj1D±9uYұ\OLrQNӃW
JLӳD1DYj&OOjOLrQNӃWLRQ
/LrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFFyWKӇÿѭӧFFRLOjGҥQJWUXQJJLDQJLӳDOLrQNӃWFӝQJKRi
WUӏNK{QJSKkQFӵFYjOLrQNӃWLRQ
II
59
MÔ TẢ LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ BẰNG SỰ XEN PHỦ CÁC ORBITAL
NGUYÊN TỬ
 6ӵ[HQSKӫFiFRUELWDOQJX\rQWӱWҥROLrQNӃWVVLJPD
 6ӵ[HQSKӫV±V
3KkQWӱ+
WҥRWKjQKWӯQJX\rQWӱ+V
.KLQJX\rQWӱ+WLӃQOҥLJҫQQKDX
KҥW QKkQ FӫD QJX\rQ Wӱ Qj\ K~W ÿiP Pk\ HOHFWURQ FӫD QJX\rQ Wӱ NLD KDL RUELWDO
QJX\rQWӱ[HQSKӫYjRQKDXPӝWSKҫQ9QJ[HQSKӫFyPұWÿӝÿLӋQWtFKkPOӟQOjP
WăQJOӵFK~WFӫDPӛLKҥWQKkQYӟLYQJQj\YjOjPFkQEҵQJOӵFÿҭ\JLӳDKDLKҥWQKkQ
ÿӇKDLQJX\rQWӱOLrQNӃWYӟLQKDX
III
+
o
9QJ[HQSKͿ
$2V $2V ;HQSKͿV±V
+uQK6˿ÿ[HQSKͿRUELWDOVYjVWROLrQNWV
7URQJSKkQWӱ+

NKRҧQJFiFKJLӳDWkPFӫDKDLKҥWQKkQQJX\rQWӱ+ÿӝGjLOLrQNӃW
H
±
+OjSPQJҳQKѫQWәQJEiQNtQKFӫDKDLQJX\rQWӱ+SP3KkQWӱ+

EӅQ
KѫQYjFyQăQJOѭӧQJWKҩSKѫQWәQJQăQJOѭӧQJFӫDKDLQJX\rQWӱ+ULrQJUӁ
 6ӵ[HQSKӫV±S
3KkQWӱ+)WҥRWKjQKNKLRUELWDOVFӫDQJX\rQWӱ+V
[HQSKӫYӟLRUELWDOSFӫD
QJX\rQWӱ)V
S
WKHRWUөFOLrQNӃWWҥROLrQNӃWFӝQJKRiWUӏJLӳD+Yj)YQJ[HQ
SKӫFjQJOӟQWKuOLrQNӃWFjQJEӅQ
$2V $2S ;HQSKͿV±S
+
o
+uQK6˿ÿ[HQSKͿRUELWDOVYjSWROLrQNWV
(0&Ï%,ӂ7
!
7tQKFKҩWFӫDFiFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
7ѭѫQJWiFJLӳDFiFSKkQWӱFyOLrQNӃWKRiWUӏ\ӃXKѫQQKLӅXVRYӟLFiFSKkQWӱFyOLrQNӃWLRQ
7UQJ WKiL &iF FKҩW Fy OLrQ NӃW FӝQJ KRi WUӏ Fy WKӇ WӗQ WҥL ӣ FiF WUҥQJ WKiL UҳQ OӓQJ
YjNKt
±.KtK\GURJHQÀXRULQHFDUERQGLR[LGHFKORULQH«
±/ӓQJEURPLQHQѭӟFDOFRKRO«
±5ҳQVXOIXULRGLQHÿѭӡQJJOXFRVHVXFURVH«
7tQKWDQ&iFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFQKѭHWKDQROÿѭӡQJWDQQKLӅXWURQJ
QѭӟF«&iFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFQKѭLRGLQHK\GURFDUERQtWWDQWURQJ
QѭӟFWDQWURQJEHQ]HQHFDUERQWHWUDFKORULGH«
1KLWÿͱQyQJFK\+ӧSFKҩWFӝQJKRiWUӏNK{QJFyOӵFK~WWƭQKÿLӋQPҥQKQKѭKӧSFKҩWLRQ
QrQFK~QJFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LWKҩS
.KQăQJGQÿLQ&iFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFNK{QJGүQÿLӋQӣPӑL
WUҥQJWKiLFzQFiFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFPҥQKFyWKӇGүQÿLӋQ
60
NĂNG LƯỢNG LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ
1ăQJOѭӧQJOLrQNӃW(
E

OjQăQJOѭӧQJFҫQWKLӃWÿӇSKiYӥPӝWOLrQNӃWKRiKӑFWURQJ
SKkQWӱӣWKӇNKtWKjQKFiFQJX\rQWӱӣWKӇNKt1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWWKѭӡQJFyÿѫQYӏ
OjN-PRO
9tGөĈӇSKiYӥPROOLrQNӃW+
±
&OWKjQKFiFQJX\rQWӱ+Yj&OӣWKӇNKtWKHR
SKѭѫQJWUuQK
+&OJo+J&OJ
FҫQQăQJOѭӧQJOjN-QrQQăQJOѭӧQJOLrQNӃW+
±
&OOj(
E
 N-PRO
IV
 6ӵ[HQSKӫS±S
3KkQWӱ&O
WҥRWKjQKNKLKDLRUELWDOSFӫDKDLQJX\rQWӱ&OV
S
[HQSKӫWKHRWUөF
OLrQNӃWFӫDKDLQJX\rQWӱ&O
+
o
$2S $2S ;HQSKͿS±S
+uQK6˿ÿ[HQSKͿRUELWDOSYjSWROLrQNWV
7URQJFiFWUѭӡQJKӧS[HQSKӫWUrQÿӇYQJ[HQSKӫFӵFÿҥLFiFRUELWDOVӁ[HQSKӫ
YӟLQKDXWKHRWUөFOLrQNӃW6ӵ[HQSKӫQKѭWKӃJӑLOj[HQSKӫWUөFWҥRUDOLrQNӃWV
&iFOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏÿѫQÿӅXOjOLrQNӃWV7URQJOLrQNӃWVPұWÿӝ[iFVXҩWWuP
WKҩ\HOHFWURQOӟQQKҩWGӑFWKHRWUөFOLrQNӃW
 6ӵ[HQSKӫFiFRUELWDOQJX\rQWӱWҥROLrQNӃW
SSL
6ӵ[HQSKӫWURQJÿyWUөFFӫDFiFRUELWDOWKDPJLDOLrQ
NӃWVRQJVRQJYӟLQKDXYjYX{QJJyFYӟLÿѭӡQJQӕL
WkPFӫDKDLQJX\rQWӱOLrQNӃWÿѭӧFJӑLOj[HQSKӫ
ErQ6ӵ[HQSKӫErQWҥRUDOLrQNӃWSSL+uQK
Ӣ QKӳQJ OLrQ NӃW ÿ{L Yj ED QKѭ WURQJ SKkQ Wӱ 1

C
H
«QJRjLOLrQNӃWVFzQFyOLrQNӃWS
/LrQNӃWÿ{LJӗPPӝWOLrQNӃWVYjPӝWOLrQNӃWS/LrQ
NӃWEDJӗPPӝWOLrQNӃWVYjKDLOLrQNӃWS
+uQK6˿ÿ[HQSKͿ
RUELWDOSYjSWROLrQNWS
3.
6ӵKuQKWKjQKOLrQNӃWVYjOLrQNӃWSNKiFQKDXQKѭWKӃQjR"
4.
6ӕOLrQNӃWVYjSFyWURQJSKkQWӱ&
H
OҫQOѭӧWOj
$Yj %Yj &Yj 'Yj
?
(*)
E
E
OjQăQJOͻQJOLrQNWFK·EYLWWWFͿDW΃WLQJ$QKERQGQJKƭDOjOLrQNW
61
5.
1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWOjJu"1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDSKkQWӱ&O
OjN-PROFKR
ELӃWÿLӅXJu"
6.
'ӵDYjRJLiWUӏQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣ%ҧQJKm\FKӑQSKѭѫQJiQÿ~QJNKL
VRViQKÿӝEӅQOLrQNӃWJLӳD&O
%U
Yj,

$,
!%U
!&O
%%U
!&O
!,
 
&&O
!%U
!,
'&O
!,
!%U

?
(*)
1JXQ5D\PRQG('DYLV5HJLQD)UH\0LFNH\6DUTXLV-HUU\/6DUTXLV
0RGHUQ&KHPLVWU\+ROW5LQHKDUWDQG:LVWRQ
%QJ1ăQJOͻQJOLrQNWWUXQJEuQKFͿDPͱWVOLrQNWKRiKF
(*)
/LrQNӃW (
E
N-PRO /LrQNӃW (
E
N-PRO
F
±
F  C
±
C 
&O
±
&O  C
C 
%U
±
%U  C
Ł
C 
,
±
,  C
±
H 
H
±
F  C
2 
H
±
&O  2
2 
H
±
%U  1
Ł
1 
H
±
,  1
±
H 
H
±
H  2
±
H 
1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWÿһFWUѭQJFKRÿӝEӅQFӫDOLrQNӃW1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWFjQJOӟQ
WKuOLrQNӃWFjQJEӅQYjSKkQWӱFjQJNKyEӏSKkQKXӹ
(0&Ï%,ӂ7
!
'ӵDYjRKLӋXJLӳDQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFiFFKҩWWKDPJLDYjWҥRWKjQKVDXSKҧQӭQJ
FyWKӇELӃWÿѭӧFSKҧQӭQJQjRWRҧQKLӋWYjSKҧQӭQJQjRWKXQKLӋWWӯÿyVӱGөQJELӋQ
SKiSWKtFKKӧSÿӇWұQGөQJQKLӋWYjVӱGөQJQKLӋWSKKӧSKRһFFyWKӇWtQKÿѭӧFOѭӧQJ
QKLӋWWRҧUDKD\WKXYjRFӫDSKҧQӭQJ
9tGө7URQJSKҧQӭQJÿӕWWKDQGҫX[ăQJGRQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDVҧQSKҭPFKi\
OӟQKѫQQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFKҩWEӏÿӕWQrQSKҧQӭQJWRҧQKLӋW1JѭӧFOҥLWURQJSKҧQ
ӭQJSKkQKXӹQѭӟFÿӇÿLӅXFKӃK\GURJHQOjPQKLrQOLӋXGRQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFKҩW
EDQÿҫXOӟQKѫQQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDVҧQSKҭPQrQSKҧQӭQJWKXQKLӋWSKҧLFXQJ
FҩSQKLӋWÿӇSKҧQӭQJ[ҧ\UD
62
EM CÓ THỂ
3KkQELӋWÿѭӧFOLrQNӃWLRQOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFYjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
NK{QJSKkQFӵFWKHRÿӝkPÿLӋQ
x &iFKYLӃWF{QJWKӭF/HZLVFӫDPӝWVӕFKҩWÿѫQJLҧQ
x /LrQNӃWFӝQJKRiWUӏÿѭӧFWҥRWKjQKJLӳDKDLQJX\rQWӱEҵQJPӝWKD\QKLӅX
FһSHOHFWURQGQJFKXQJ
x 6ӵ[HQSKӫRUELWDOWKHRWUөFOLrQNӃWWҥRUDOLrQNӃWV6ӵ[HQSKӫErQFӫDFiF
RUELWDOWҥRUDOLrQNӃWS
x &iFOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏÿѫQÿӅXOjOLrQNӃWVOLrQNӃWÿ{LJӗPOLrQNӃWVYj
OLrQNӃWSOLrQNӃWEDJӗPOLrQNӃWVYjOLrQNӃWS
x 'ӵDYjRKLӋXÿӝkPÿLӋQFӫDFiFQJX\rQWӱGӵÿRiQORҥLOLrQNӃW
x 1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWOjQăQJOѭӧQJFҫQWKLӃWÿӇSKiYӥPӝWOLrQNӃWKRiKӑF
WURQJSKkQWӱӣWKӇNKtWKjQKFiFQJX\rQWӱӣWKӇNKt1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWÿһF
WUѭQJFKRÿӝEӅQFӫDOLrQNӃW
EM ĐÃ HỌC
/LrQNӃWFӝQJ
KRiWUӏNK{QJ
SKkQFӵF
 
/LrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
SKkQFӵF
/LrQNӃWLRQ
63
MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm liên kết hydrogen. Vận dụng để giải thích sự xuất hiện liên kết
hydrogen (với nguyên tố có độ âm điện lớn: N, O, F).
– Nêu được vai trò, ảnh hưởng của liên kết hydrogen tới tính chất vật lí của nước.
– Nêu được khái niệm về tương tác van der Waals và ảnh hưởng của tương tác này tới nhiệt độ
nóng chảy, nhiệt độ sôi của các chất.
II
I
LIÊN KẾT HYDROGEN
%ҧQFKҩWFӫDOLrQNӃWK\GURJHQ
&iFSKkQWӱ+)+
21+
FyFKӭDQJX\rQWӱ+ÿӝkPÿLӋQOjYjFiFQJX\rQWӱ
SKLNLPFyÿӝkPÿLӋQOӟQ) 21 6ӵFKrQKOӋFKÿӝkPÿLӋQ
OӟQOjPFKRFiFOLrQNӃWSKkQFӵFFһSHOHFWURQGQJFKXQJWURQJOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
EӏK~WOӋFKYӅSKtDFiFQJX\rQWӱ)21WҥRWKjQKNKXYӵFFyÿLӋQWtFKkPG
±

1JX\rQWӱK\GURJHQWURQJFiFSKkQWӱ+)+
21+
UҩWOLQKÿӝQJFyÿLӋQWtFKGѭѫQJ
G
+
ÿӫOӟQÿӇK~WFһSHOHFWURQKRiWUӏFKѭDOLrQNӃWWUrQQJX\rQWӱ)2KRһF1FӫD
SKkQWӱNKiFFyÿӝkPÿLӋQOӟQWҥRWKjQKOLrQNӃWK\GURJHQ/LrQNӃWK\GURJHQWKѭӡQJ
ÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJGҩXEDFKҩPJLӳDFiFQJX\rQWӱ+uQK


KD\YӁÿѫQJLҧQ
H H
1 1
H H
H H
H

1

H

1
H H
H H

+uQK/LrQNWK\GURJHQJL·DKDLSKkQW΅DPPRQLD
MỞ ĐẦU
&iFWtQKFKҩWYұWOtFӫDFiFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏÿѭӧFTX\ӃWÿӏQKEӣLOӵFWѭѫQJ
WiFJLӳDFiFSKkQWӱKuQKGҥQJFӫDSKkQWӱYjPӭFÿӝSKkQFӵFFӫDOLrQNӃWFӝQJ
KRiWUӏWURQJSKkQWӱ.HRGiQOjPӝWYtGөYӅYLӋFVӱGөQJOӵFWѭѫQJWiFJLӳDFiF
SKkQWӱÿӇJҳQFiFYұWYӟLQKDX%RQJEyQJ[jSKzQJWKӇKLӋQWѭѫQJWiFJLӳDFiF
SKkQWӱQѭӟFYjFiFSKkQWӱ[jSKzQJWҥRWKjQKPjQJPӓQJJLӳÿѭӧFNK{QJNKtErQ
WURQJÿӇED\OrQ
/ӵFWѭѫQJWiFJLӳDFiFSKkQWӱ\ӃXKѫQUҩWQKLӅXVRYӟLOӵFOLrQNӃWLRQOLrQNӃWFӝQJ
KRiWUӏKD\OLrQNӃWNLPORҥL0ӝWVӕWѭѫQJWiFÿLӇQKuQKJLӳDFiFSKkQWӱOjOLrQNӃW
K\GURJHQYjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV9DQÿѫ9DQ
ͶiSVXWNKtTX\QQKLWÿͱV{LFͿD+
2Oj
o
&&+
Oj±
o
&+
6Oj±
o
&
9uVDRFiFFKWWUrQFyQKLWÿͱV{LNKiFQKDX"
?
13
LIÊN KẾT HYDROGEN VÀ
TƯƠNG TÁC VAN DER WAALS
BÀI
G
±
G
+
13
64
 9DLWUzYjҧQKKѭӣQJFӫDOLrQNӃWK\GURJHQWӟLWtQKFKҩWYұWOtFӫDQѭӟF
/LrQNӃWK\GURJHQOjPWăQJQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LFӫDQѭӟF
%QJ1KLWÿͱQyQJFK\YjQKLWÿͱV{LPͱWVFKW
H
2 H
6 CH
1KLӋWÿӝQyQJFKҧ\
R
& ± ±
1KLӋWÿӝV{L
R
&  ± ±
6ӕOLӋX%ҧQJFKRWKҩ\GRҧQKKѭӣQJFӫDOLrQNӃW
K\GURJHQQrQQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFӫD
H
2FDRKѫQQKLӅXVRYӟL+
6Yj&+
ĈLӅXNLӋQFҫQYjÿӫÿӇWҥRWKjQKOLrQNӃWK\GURJHQ
 1JX\rQWӱK\GURJHQOLrQNӃWYӟLFiFQJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQQKѭ)21
 1JX\rQWӱ)21OLrQNӃWYӟLK\GURJHQSKҧLFytWQKҩWPӝWFһSHOHFWURQKRiWUӏFKѭD
OLrQNӃW
0ӝWVӕNLӇXWҥRWKjQKOLrQNӃWK\GURJHQ

2 H

2 H

2 H

H H H

2 H

F H

2 H

H H
D/LrQNWJL·DFiFSKkQW΅FQJORL E/LrQNWJL·DFiFSKkQW΅NKiFORL
+uQK+DLNLXWRWKjQKOLrQNWK\GURJHQ
(0&Ï%,ӂ7
!
/LrQNӃW K\GURJHQ ҧQK KѭӣQJ ÿӃQ WtQKFKҩWFӫD QѭӟF ÿi
1JX\rQWӱ2FyFһSHOHFWURQFKѭDOLrQNӃWQrQFyWKӇWҥR
OLrQNӃWK\GURJHQYӟLQJX\rQWӱ+FӫDFiFSKkQWӱQѭӟF
NKiFQJX\rQWӱ+FӫDSKkQWӱQѭӟFÿӫÿLӅXNLӋQÿӇWҥROLrQ
NӃWK\GURJHQYӟLQJX\rQWӱ2FӫDFiFSKkQWӱQѭӟFNKiF
1KѭYұ\PӝWSKkQWӱQѭӟFFyWKӇWҥRUDOLrQNӃWK\GURJHQYӟL
FiFSKkQWӱQѭӟFNKiF[XQJTXDQKWҥRWKjQKFҩXWU~FWӭGLӋQ
+uQK0ҥQJWLQKWKӇQѭӟFÿiFyY{VӕFҩXWU~FQKѭYұ\
&ҩXWU~FQj\NKi³UӛQJ´QrQQѭӟFÿiQKҽKѫQQѭӟFOӓQJYj
FyWKӇQәLPӝWSKҫQWUrQEӅPһWQѭӟFOӓQJ
'RFyOLrQNӃWK\GURJHQPjQѭӟFGӉGjQJGkQJOrQWURQJ
PDRTXҧQFӫDUӉFk\ÿӇYұQFKX\ӇQOrQWKkQYjOiFk\
.KLQKLӋWÿӝWăQJWӯ
R
&ÿӃQ
R
&FiFFҩXWU~FWӭGLӋQWURQJ
QѭӟFÿiEӏSKiYӥPӝWSKҫQYjFiFSKkQWӱQѭӟFÿѭӧFVҳS
[ӃSOҥLJҫQQKDXKѫQOjPFKRNKӕLOѭӧQJULrQJFӫDQѭӟF
WăQJGҫQ.KLQKLӋWÿӝWLӃSWөFWăQJOrQNKRҧQJFiFKJLӳD
FiFSKkQWӱQѭӟFWăQJOjPNKӕLOѭӧQJULrQJFӫDQѭӟFJLҧP&iFSKkQWӱQѭӟFÿyQJYDLWUz
ÿLӅXKRjQKLӋWÿӝWUrQ7UiLĈҩW
/LrQNӃWK\GURJHQFzQWҥRQrQFҩXWU~F[RҳQFӫDFiFSURWHLQFDUERK\GUDWHYjQXFOHLFDFLG
ÿҧPEҧRFKӭFQăQJÿһFELӋWFӫDFK~QJÿӕLYӟLFѫWKӇVӕQJ
H H
2
3KkQW΅+
2
+uQK0{KuQKFXWU~F
QͳFÿi
65
1.
9ӁVѫÿӗELӇXGLӉQOLrQNӃWK\GURJHQJLӳD
DKDLSKkQWӱK\GURJHQÀXRULGH+)
ESKkQWӱK\GURJHQÀXRULGH+)YjSKkQWӱDPPRQLD1+

2.
1KӳQJ QJX\rQ Wӱ K\GURJHQ QjR WURQJ SKkQ Wӱ HWKDQRO &+
CH
2+ NK{QJ
WKDPJLDYjROLrQNӃWK\GURJHQ"9uVDR"
?
III
TƯƠNG TÁC VAN DER WAALS
.KiLQLӋPWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
&QJOjSKkQWӱNK{QJSKkQFӵFӣQKLӋWÿӝSKzQJÀXRULQHFKORULQHOjQKӳQJFKҩWNKt
FzQEURPLQHOjFKҩWOӓQJ1KѭYұ\ӣWUҥQJWKiLOӓQJJLӳDFiFSKkQWӱEURPLQHWӗQWҥL
PӝWWѭѫQJWiF\ӃX7ѭѫQJWiF\ӃXÿyJӑLOjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
&iFNKtKLӃPQKѭQHRQDUJRQ«WӗQWҥLGѭӟLGҥQJFiFQJX\rQWӱÿӝFOұS7X\QKLrQ
ӣQKLӋWÿӝWKҩSNKtKLӃPFyWKӇKRiOӓQJ1KѭYұ\ӣQKLӋWÿӝWKҩSJLӳDFiFQJX\rQ
WӱNKtKLӃPWӗQWҥLPӝWWѭѫQJWiF\ӃXÿӇJLӳFiFQJX\rQWӱNKtKLӃPOҥLYӟLQKDXWURQJ
WUҥQJWKiLOӓQJ7ѭѫQJWiFÿyFNJQJOjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
7ѭѫQJ WiFYDQGHU:DDOVOj WѭѫQJWiFWƭQKÿLӋQ OѭӥQJ FӵF±OѭӥQJFӵF JLӳDFiF
QJX\rQWӱKD\SKkQWӱ
(0&Ï%,ӂ7
!
6ӵKuQKWKjQKWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVWKӇKLӋQU}ӣFiFFKҩWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFGRFK~QJFyFҩXWҥR
OѭӥQJFӵFPӝWÿҫXPDQJPӝWSKҫQÿLӋQWtFKkPYjPӝWÿҫXPDQJPӝWSKҫQÿLӋQWtFKGѭѫQJ
&iFQJX\rQWӱNKtKLӃPKRһFFiFFKҩWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFGRÿiPPk\HOHFWURQ
OX{QFKX\ӇQÿӝQJQrQFNJQJFyWKӇWҥRUDPӝWOѭӥQJFӵFWҥPWKӡL+uQK/ӵFK~WJLӳD
PӝWÿҫXPDQJ PӝWSKҫQ ÿLӋQ WtFKkP G
±
FӫDOѭӥQJ FӵFWURQJ SKkQ WӱQj\ YjPӝW ÿҫX
PDQJPӝWSKҫQÿLӋQWtFKGѭѫQJG
+
FӫDOѭӥQJFӵFWURQJSKkQWӱNKiFWҥRWKjQKWѭѫQJWiF
YDQGHU:DDOV
G
+
G
±
G
±
G
+
G
+
G
±
G
+
G
±
&KX\QÿͱQJFͿDHOHFWURQ
GQÿQO͹QJFΉFWPWK͵L
1JX\rQW΅NK{QJ
FyO͹QJFΉF
/͹QJFΉFWUrQPͱWQJX\rQW΅WRUD
O͹QJFΉFWUrQPͱWQJX\rQW΅NKiF
OΉFK~WOΉFÿ\
+uQK0{WVΉWRWKjQKW˿QJWiFYDQGHU:DDOV
G
+
G
±
 ҦQKKѭӣQJFӫDWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVÿӃQQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{L
FӫDFiFFKҩW
9tGө7URQJGm\KDORJHQWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVWăQJWKHRVӵWăQJFӫDVӕHOHFWURQ
YjSURWRQWURQJSKkQWӱOjPWăQJQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LFӫDFiFFKҩW
%ҧQJ
66
9t Gө  3HQWDQH Oj K\GURFDUERQ QR Fy F{QJWKӭF&
H

ĈӗQJSKkQPҥFKNK{QJ
SKkQQKiQKSHQWDQHFyQKLӋWÿӝV{L
R
&FDRKѫQVRYӟLÿӗQJSKkQPҥFKQKiQK
QHRSHQWDQH
R
&GRGLӋQWtFKWLӃS[~FJLӳDFiFSKkQWӱSHQWDQHOӟQKѫQQKLӅXVR
YӟLQHRSHQWDQH
3.
+m\JLҧLWKtFKVӵNKiFQKDXYӅQKLӋWÿӝV{LFӫDEXWDQHYjLVREXWDQH
?
CH
CH
CH
CH
CH
CH
CH
CH
CH
CH
CH
C C
CH
CH
CH
CH
CH
CH
CH
ÿLPWLS[~F
SHQWDQH QHRSHQWDQH
+uQK7˿QJWiFYDQGHU:DDOVJL·DFiFSKkQW΅SHQWDQH
YjQHRSHQWDQH
+uQK  FKR WKҩ\ ÿӇ SKi Yӥ OӵF OLrQ SKkQ Wӱ JLӳD
FiFSKkQWӱSHQWDQHFҫQQKLӅXQăQJOѭӧQJKѫQVRYӟL
QHRSHQWDQHQrQQKLӋWÿӝV{LFDRKѫQ
(0&Ï%,ӂ7
!
.KL NKӕL OѭӧQJ SKkQ Wӱ
WăQJ WKu WѭѫQJ WiF YDQ
GHU :DDOV WăQJ 9t Gө
WәQJ WѭѫQJ WiF YDQ GHU
:DDOV JLӳD FiF SKkQ Wӱ
SRO\HWKHQH OӟQ KѫQ UҩW
QKLӅXVRYӟLJLӳDFiFSKkQ
Wӱ HWKHQH Ĉy Oj Ot GR WҥL
VDRSRO\HWKHQHOjPӝWFKҩW
UҳQӣÿLӅXNLӋQWKѭӡQJ
%QJ1KLWÿͱQyQJFK\YjQKLWÿͱV{LWăQJNKLW˿QJWiFYDQGHU:DDOVWăQJ
+DORJHQ F
&O
%U
,
.KӕLOѭӧQJPROJPRO    
7әQJVӕHOHFWURQ    
1KLӋWÿӝV{L
R
& ± ±  
1KLӋWÿӝQyQJFKҧ\
R
& ± ± ± 
x /LrQ NӃW K\GURJHQ ÿѭӧF KuQK WKjQK JLӳD QJX\rQ Wӱ + ÿm OLrQ NӃW YӟL PӝW
QJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQYӟLPӝWQJX\rQWӱNKiFFyÿӝkPÿLӋQOӟQFzQ
FһSHOHFWURQKRiWUӏFKѭDWKDPJLDOLrQNӃW
x /LrQNӃWK\GURJHQOjPWăQJQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFӫDQѭӟF
x 7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVOjWѭѫQJWiFWƭQKÿLӋQOѭӥQJFӵF±OѭӥQJFӵFÿѭӧF
KuQKWKjQKJLӳDFiFSKkQWӱKD\QJX\rQWӱ
x 7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVOjPWăQJQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFӫD
FiFFKҩW
EM ĐÃ HỌC
EM CÓ THỂ
6RViQKÿѭӧFWtQKFKҩWYұWOtJLӳDFiFSKkQWӱGӵDYjROLrQNӃWK\GURJHQYjWѭѫQJ
WiFYDQGHU:DDOV
67
I
HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKVѫÿӗKӋWKӕQJKRiNLӃQWKӭFVDX
ÔN TẬP CHƯƠNG 3
 .+È,1,ӊ0OjOLrQNӃWKRiKӑFÿѭӧFKuQKWKjQKJLӳDKDLQJX\rQWӱ
EҵQJ«««««««"««««««
 .,ӆ8/,Ç1.ӂ7"««í"«« Yj«"«{
/,Ç1.ӂ7
&Ӝ1*+2È75ӎ
/,Ç1.ӂ7
ION
/,Ç1.ӂ7
+<'52*(19¬
7ѬѪ1*7È&
9$1'(5:$$/6
 .+È,1,ӊ0ÿӅXOjOLrQNӃWJLӳDFiF««"«««"««
WUXQJKRjK~WQKDXEӣLEҧQFKҩWWƭQKÿLӋQJLӳDFiFOѭӥQJFӵF
GYjGí
 /,Ç1.ӂ7+<'52*(1
 7ѬѪ1*7È&9$1'(5:$$/6
 Ҧ1++ѬӢ1*ÿӅXOjP«"«QKLӋWÿӝV{LQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\
FӫDFiFFKҩW
 .+È,1,ӊ0OjOLrQNӃWKRiKӑFÿѭӧFKuQKWKjQK
JLӳDKDL««"«WӗQWҥLWURQJNKӕLWLQKWKӇ
9tGө«««"««
 7,1+7+ӆ,21&iFLRQ«"Yj««"«VҳS[ӃSWҥLFiFQ~W
FӫD«"«WKHRWUұWWӵOXkQSKLrQOLrQNӃWEҵQJ«"«
.+Ð1*3+Æ1&Ӵ&FһSHOHFWURQGQJFKXQJ«««««"«««
9tGө««««««"««««««
&Ï3+Æ1&Ӵ&FһSHOHFWURQGQJFKXQJ««««"««««
9tGө««««««"««««««
&+2±1+Ұ1FһSHOHFWURQGQJFKXQJ««««««"«««««
9tGө««««««"««««««
G+Gí G+Gí
Ĉͱ
SKkQ
FΉF
OLrQ
NW
WăQJ
GQ
+LӋXÿӝkPÿLӋQJLӳDKDLQJX\rQWӱOLrQNӃWFyJLiWUӏWURQJNKRҧQJ
/LrQNӃWFӝQJ
KRiWUӏNK{QJ
SKkQFӵF
 
/LrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
SKkQFӵF
/LrQNӃWLRQ
/,Ç1.ӂ7
+2È+Ӑ&
G+ GíG+ GíG+
+±2±+)±+
14
BÀI
68
II
LUYỆN TẬP
&kX
'm\FiFFKҩWQjRGѭӟLÿk\PjWҩWFҧFiFSKkQWӱÿӅXFyOLrQNӃWLRQ"
$&O
%U
,
+&O %1D
2.&O%D&O
$O
2
&+&O+
61D&O1
2 '0J2+
62
+
32
+&O
&kX
'm\FiFFKҩWQjRGѭӟLÿk\PjWҩWFҧFiFSKkQWӱÿӅXFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJ
SKkQFӵF"
$1
&2
&O
+
%1
&O
+
+&O
&1
+,&O
&+
'&O
2
1
)
&kX
9LӃWF{QJWKӭFFҩXWҥRYjF{QJWKӭF/HZLVFӫDFiFSKkQWӱVDX3+
+
2&
H
6
7URQJSKkQWӱQjRFyOLrQNӃWSKkQFӵFPҥQKQKҩW"
&kX
'ӵDYjRJLiWUӏÿӝkPÿLӋQFӫDFiFQJX\rQWӱWURQJ%ҧQJ[iFÿӏQKORҥLOLrQNӃW
WURQJSKkQWӱFiFFKҩW&+
&D&O
+%U1+
&kX
&KRGm\FiFR[LGHVDX1D
20J2$O
2
6L2
3
2
62
&O
2
DĈӝSKkQFӵFFӫDFiFOLrQNӃWWURQJGm\FiFR[LGHWUrQWKD\ÿәL
WKӃQjR"
E'ӵDYjRJLiWUӏÿӝkPÿLӋQFӫDFiFQJX\rQWӕWURQJ%ҧQJFKRELӃWORҥLOLrQNӃW
LRQFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFWURQJWӯQJSKkQWӱR[LGH
&kX
D&KRGm\FiFSKkQWӱ&
H
6
&+
2+1+
3KkQWӱQjRWURQJGm\FyWKӇWҥROLrQNӃW
K\GURJHQ"9uVDR"
E9ӁVѫÿӗELӇXGLӉQOLrQNӃWK\GURJHQJLӳDFiFSKkQWӱÿy
69
PHẢN ỨNG OXI HOÁ
-
KHỬ
CHƯƠNG
4
3KQ΁QJR[LKRi±NK΅OjORLSKQ΁QJ[\UDSKELQWURQJWΉQKLrQWURQJ
ÿ͵LVQJVQ[XWYjWURQJF˿WKFRQQJ͵L
7URQJ WΉ QKLrQ SKQ ΁QJ R[L KRi ± NK΅ [\ UD WURQJ TXi WUuQK TXDQJ KͻS
FKi\U΃QJQ~LO΅DSKXQWUjROrQPHQSKkQKX΍ÿͱQJWKΉFYW«
7URQJ ÿ͵L VQJ Yj VQ [XW FiF TXi WUuQK R[L KRi ± NK΅ QK VΉ FKi\ FͿD
QKLrQOLX FiFTXiWUuQK ÿLQSKkQFiFSKQ΁QJ [\UDWURQJ SLQFTX\«
FXQJ FS SKQ OͳQ QăQJ OͻQJ SKͽF Yͽ FKR FiF KRW ÿͱQJ FͿD FRQ QJ͵L
1KLXTXiWUuQKR[LKRi±NK΅OjF˿VͷFͿDFiFTXiWUuQKVQ[XWQKOX\QNLP
VQ[XWSKkQEyQGͻFSKPSKPQKXͱPWKXFERYWKΉFYW«
7URQJ F˿ WK QJ͵L SKQ ΁QJ R[L KRi ± NK΅ [\ UD WURQJ TXi WUuQK WLrX KRi
WK΁FăQR[LKRiG͹QJFKWOmRKRiYjQKLXTXiWUuQKVLQKKRi
.LPORLEJGR[\UDFiFSKQ΁QJR[LKRi±NK΅
 3KҧQӭQJR[LKRi±NKӱ
 ÐQWұS
70
MỤC TIÊU:
– Nêu được khái niệm và xác định được số oxi hoá của nguyên tử các nguyên tố trong hợp chất.
– Nêu được khái niệm và ý nghĩa của phản ứng oxi hoá − khử.
– Lập được phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá − khử bằng phương pháp thăng bằng
electron.
– Mô tả được một số phản ứng oxi hoá − khử quan trọng trong cuộc sống.
I
SỐ OXI HOÁ
 .KiLQLӋP
6ӕR[LKRiOjÿLӋQWtFKTX\ѭӟFFӫDQJX\rQWӱWURQJSKkQWӱNKLFRLWҩWFҧFiFHOHFWURQ
OLrQNӃWÿӅXFKX\ӇQKRjQWRjQYӅQJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQKѫQ
6ӕR[LKRiÿѭӧFYLӃWӣGҥQJVӕÿҥLVӕGҩXYLӃWWUѭӟFVӕYLӃWVDX
9tGө;pWSKkQWӱ1D&O
1JX\rQWӱ1DQKѭӡQJHOHFWURQFKRQJX\rQWӱ&ONKLÿyQJX\rQWӱ1DWUӣWKjQKLRQ
GѭѫQJPDQJÿLӋQWtFKVӕR[LKRiFӫD1DOjYjQJX\rQWӱ&OWUӣWKjQKLRQkP
PDQJÿLӋQWtFK±VӕR[LKRiFӫD&OOj±
1D&O
±
9tGө;pWSKkQWӱ+
2
2
H
H




Ĉӝ kP ÿLӋQ FӫD QJX\rQ Wӱ 2 OӟQ KѫQ ÿӝ kP ÿLӋQ FӫD QJX\rQ Wӱ + QӃX
FiF FһS HOHFWURQ OLrQ NӃW FKX\ӇQ KRjQ WRjQ YӅ QJX\rQ Wӱ 2 WKu QJX\rQ Wӱ
2 Fy WKrP  HOHFWURQ Yj WUӣ WKjQK LRQ kP Fy ÿLӋQ WtFK ± Vӕ R[L KRi FӫD 2
Oj±PӛLQJX\rQ Wӱ +PҩWÿL HOHFWURQ YjWUӣWKjQKLRQ GѭѫQJ FyÿLӋQWtFK
VӕR[LKRiFӫD+Oj
H
2
±
9tGө;pWSKkQWӱ+

H

H
PHẢN ỨNG OXI HOÁ – KHỬ
7URQJOzOX\QJDQJ[\UDSKQ΁QJR[LKRi±NK΅WKHRV˿ÿVDX
)H
2
&2o)H&2
9EQFKWSKQ΁QJR[LKRi±NK΅OjJuGΉDYjRGXKLXQjRÿQKQUDORLSKQ΁QJÿy"
/jPWKQjRÿOSSK˿QJWUuQKKRiKFFͿDSKQ΁QJWUrQ"
?
W
o
15
BÀI
71
+DLQJX\rQWӱ+JLӕQJQKDXQrQFһSHOHFWURQOLrQNӃWNK{QJOӋFKYӅQJX\rQWӱQjR
'RYұ\PӛLQJX\rQWӱ+ÿӅXWUXQJKRjÿLӋQFyÿLӋQWtFKEҵQJYjVӕR[LKRiOj
H
6ӕR[LKRiWKѭӡQJÿѭӧFGQJÿӇOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ
4X\WҳF[iFÿӏQKVӕR[LKRi
7K{QJWKѭӡQJVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱÿѭӧF[iFÿӏQKWUӵFWLӃSWӯF{QJWKӭFSKkQWӱ
WKHRFiFTX\WҳFVDX
4X\WҳF7URQJÿѫQFKҩWVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱEҵQJ
9tGө
C 1D H
2
4X\WҳF7URQJSKkQWӱFiFKӧSFKҩWWK{QJWKѭӡQJVӕR[LKRiFӫDK\GURJHQOj
FӫDR[\JHQOjíFiFNLPORҥLÿLӇQKuQKFyVӕR[LKRiGѭѫQJEҵQJVӕHOHFWURQKRiWUӏ
%QJ6R[LKRiWK͵QJJSFͿDPͱWVQJX\rQW΅WURQJKͻSFKW
1JX\rQWӱ +\GURJHQ 2[\JHQ
.LPORҥLNLӅP
QKyP,$
.LPORҥLNLӅPWKә
QKyP,,$
$OXPLQLXP
6ӕR[LKRi  ±   
4X\WҳF7URQJKӧSFKҩWWәQJVӕR[LKRiFӫDFiFQJX\rQWӱWURQJSKkQWӱEҵQJ
9tGө
Al OA
lO
23 2
3
3
2

7әQJVӕR[LKRi 
±
 
4X\WҳF7URQJLRQÿѫQQJX\rQWӱVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱEҵQJÿLӋQWtFKLRQWURQJ
LRQÿDQJX\rQWӱWәQJVӕR[LKRiFӫDFiFQJX\rQWӱEҵQJÿLӋQWtFKLRQ
9tGө
1
3
44
NH N H
ªº
o
«»
¬¼
7әQJVӕR[LKRi ±
 
È3'Ө1*6ӱGөQJFiFTX\WҳFQj\FyWKӇ[iFÿӏQKVӕR[LKRiFӫDPӝWQJX\rQWӱ
WURQJKӧSFKҩWNKLELӃWVӕR[LKRiFӫDFiFQJX\rQWӱFzQOҥL
9tGө;iFÿӏQKVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱ&WURQJSKkQWӱ&D&2
'ӵDYjR%ҧQJELӃWÿѭӧFVӕR[LKRiFӫD&DOjYj2Oj±
6ӕR[LKRiFӫDWӯQJQJX\rQWӱ&D&2
3KkQWӱ&D&2
WUXQJKRjÿLӋQQrQWәQJVӕR[LKRiFӫDFiFQJX\rQWӱEҵQJ
x±
 QrQx 
 ±
x
72
1.
;iFÿӏQKVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱ)HYj6WURQJFiFFKҩWVDX
D)H)H2)H
2
)H2+
)H
2

E6+
662
62
+
62
1D
62

?
CHẤT OXI HOÁ, CHẤT KHỬ, PHẢN ỨNG OXI HOÁ – KHỬ
 &KҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
9tGөĈѭDPҭXWKDQJӛQyQJÿӓYjREuQKÿӵQJNKt2
PҭXWKDQFKi\ViQJ
±
&2
o
&2
7URQJSKҧQӭQJWUrQQJX\rQWӱ&QKѭӡQJHOHFWURQOjFKҩWNKӱSKkQWӱ2

QKұQ
HOHFWURQOjFKҩWR[LKRi

C
o&H TXiWUuQKR[LKRi
 ±
2

H
o2 TXiWUuQKNKӱ
9tGө3KҧQӭQJÿӕWFKi\PHWKDQH
 ±±±
CH
2
o &2
+
2
&KҩWR[LKRiOjR[\JHQFKҩWNKӱOjPHWKDQH
9tGө3KҧQӭQJNKӱ)H
2
EҵQJ&2ÿӇVҧQ[XҩWJDQJYjWKpS
 
)H
2
&2
o)H&2
&KҩWR[LKRiOjLURQ,,,R[LGHFKҩWNKӱOjFDUERQPRQRR[LGH
&KWNK΅OjFKWQK͵QJHOHFWURQFKWR[LKRiOjFKWQKQHOHFWURQ
4XiWUuQKR[LKRiOjTXiWUuQKFKWNK΅QK͵QJHOHFWURQTXiWUuQKNK΅OjTXiWUuQKFKW
R[LKRiQKQHOHFWURQ
;iFÿӏQKFKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
&KXQEÿLQKVҳWGXQJGӏFK&X62
GXQJGӏFK+
62
ORmQJӕQJQJKLӋP
7KΉFKLQ
7KtQJKLP&KRÿLQKVҳWYjRӕQJQJKLӋPÿӵQJGXQJGӏFK&X62
7KtQJKLP&KRÿLQKVҳWYjRӕQJQJKLӋPÿӵQJGXQJGӏFK+
62

4XDQViWKLQWͻQJYjWUO͵LFkXKL
 9LӃWTXiWUuQKR[L
KRiTXiWUuQKNKӱ
 ;iFÿӏQKFKҩWR[LKRiFKҩWNKӱWURQJKDLSKҧQӭQJWUrQ
II
W
R
W
R
W
R
73
2.
7URQJNK{QJNKtҭP)H2+
PjXWUҳQJ[DQKFKX\ӇQGҫQVDQJ)H2+
PjXQkXÿӓ
)H2+
2
+ H
2
o)H2+
D+m\[iFÿӏQKFiFQJX\rQWӱFyVӵWKD\ÿәLVӕR[LKRi
E9LӃWTXiWUuQKR[LKRiTXiWUuQKNKӱ
F 'QJPNJLWrQELӇXGLӉQVӵFKX\ӇQHOHFWURQWӯFKҩWNKӱVDQJFKҩWR[LKRi
?
LẬP PHƯƠNG TRÌNH HOÁ HỌC CỦA PHẢN ỨNG OXI HOÁ – KHỬ
3KѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQÿѭӧFGQJÿӇOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQ
ӭQJR[LKRi±NKӱWKHRQJX\rQWҳF
7QJVHOHFWURQFKWNK΅QK͵QJEQJWQJVHOHFWURQFKWR[LKRiQKQ
9tGө4XiWUuQK2VWZDOGӔW[YDQGQJÿӇVҧQ[XҩWQLWULFDFLGWӯDPPRQLDÿѭӧFÿӅ
[XҩWYjRQăPӢJLDLÿRҥQÿҫXFӫDTXiWUuQKDPPRQLDEӏR[LKRiEӣLR[\JHQӣ
QKLӋWÿӝFDRNKLFyFKҩW[~FWiF
1+
2

o12+
2
7KHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJWUrQ
ÿѭӧFOұSWKHRFiFEѭӟFQKѭVDX
%ѭӟF;iFÿӏQKFiFQJX\rQWӱFyVӵWKD\ÿәLVӕR[LKRiWӯÿy[iFÿӏQKFKҩWR[LKRi
FKҩWNKӱ
&KҩWNKӱ &KҩWR[LKRi
NH ONOHO
3
3
2
022
2
2

%ѭӟF%LӇXGLӉQTXiWUuQKR[LKRiTXiWUuQKNKӱ
NN
e
Oe O




32
2
0
2
5
42
%ѭӟF7uPKӋVӕWKtFKKӧSFKRFKҩWNKӱYjFKҩWR[LKRiGӵDWUrQQJX\rQWҳF
7әQJVӕHOHFWURQFKҩWNKӱQKѭӡQJEҵQJWәQJVӕHOHFWURQFKҩWR[LKRiQKұQ
4
5
5
42
32
2
0
2




NN
e
Oe O
III
 3KҧQӭQJR[LKRi±NKӱ
3KҧQӭQJR[LKRi±NKӱOjSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDÿӗQJWKӡLTXiWUuQKQKѭӡQJYj
TXiWUuQKQKұQHOHFWURQ
'ҩXKLӋXÿӇQKұQELӃWSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱOjFyVӵWKD\ÿәLVӕR[LKRiFӫDFiF
QJX\rQWӱ
W
R
[~FWiF3
74
PHẢN ỨNG OXI HOÁ – KHỬ TRONG THỰC TIỄN
7URQJWKӵFWLӉQSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱUҩWSKәELӃQGѭӟLÿk\OjPӝWVӕWUѭӡQJKӧS
ÿLӇQKuQK
6ӵFKi\
3KҧQӭQJFKi\OjSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ[ҧ\UDӣQKLӋWÿӝFDRJLӳDFKҩWFKi\YjFKҩW
R[LKRi
7URQJSKҧQӭQJFKi\FKҩWFKi\WKѭӡQJOjQKLrQOLӋXWKDQÿiNKtWKLrQQKLrQ[ăQJ
GҫXFzQFKҩWR[LKRiWKѭӡQJOjR[\JHQ6ӵFKi\NqPWKHRVӵWRҧQKLӋWYjSKiW
ViQJWҥRUDQKLӋWOѭӧQJÿӫÿӇGX\WUuVӵFKi\
9tGө3KҧQӭQJR[LKRiíNKӱ[ҧ\UDNKLÿӕWFKi\FDUERQWURQJWKDQÿiYjEXWDQH
WURQJNKtJDV
C 2
o

&2
&
H

2
o

&2
+
2
 6ӵKDQJӍNLPORҥL
6DXPӝWWKӡLJLDQVӱGөQJQKLӅXWKLӃWEӏPi\PyFYұWGөQJEҵQJNLPORҥLWKѭӡQJEӏ
KDQJӍGRVӵR[LKRiFӫDR[\JHQWURQJNK{QJNKtĈһFELӋWQѭӟFWDFyNKtKұXQKLӋW
ÿӟLÿӝҭPFDRQrQVӵKDQJӍNLPORҥL[ҧ\UDUҩWSKәELӃQ
9tGө7URQJNK{QJNKtҭPFiFYұWGөQJEҵQJWKpSEӏR[LKRiWҥR
JӍVҳW
)H2
[+
2
o)H
2

[+
2
6ҧQ[XҩWKRiFKҩW
7URQJF{QJQJKLӋSSKҫQOӟQFiFSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDWURQJFiFTX\WUuQKVҧQ
[XҩWOjSKҧQӭQJR[LKRiíNKӱ9tGө6XOIXULFDFLGOjKRiFKҩWTXDQWUӑQJWURQJF{QJ
QJKLӋSÿѭӧFVҧQ[XҩWFKӫ\ӃXWӯVXOIXUKRһFTXһQJS\ULWH
IV
W
R
W
R
3.
;pWFiFSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDWURQJF{QJQJKLӋS
D1
+ H

o 1+
E$O2+

o $O
2
+ H
2
F&&2

o &2
 3KҧQӭQJQjROjSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ"/ұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJ
R[LKRi±NKӱWKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQ
?
%ѭӟFĈһWKӋVӕFӫDFKҩWR[LKRiYjFKҩWNKӱYjRVѫÿӗSKҧQӭQJWӯÿyWtQKUD
KӋVӕFӫDFiFFKҩWNKiFFyPһWWURQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑF.LӇPWUDVӵFkQEҵQJVӕ
QJX\rQWӱFӫDFiFQJX\rQWӕӣKDLYӃ
1+
2
o12+
2
W
R
[~FWiF3
W
R
W
R
75
&KX\ӇQKRiFiFFKҩWWURQJWӵQKLrQ
7URQJWӵQKLrQFNJQJ[ҧ\UDUҩWQKLӅXTXiWUuQKNqPWKHRSKҧQӭQJR[LKRiíNKӱ
9tGө
/~DFKLrPOҩSOyÿҫXEӡ
+ӉQJKHWLӃQJVҩPSKҩWFӡPjOrQ
&DGDR9LW1DP
Ĉk\OjKLӋQWѭӧQJFk\O~DSKiWWULӇQQKDQKNKLFyQKӳQJFѫQPѭDUjRÿҫXWLrQNqP
WKHRVҩPVpWYjRNKRҧQJFXӕLPD[XkQ
7LDVpWWҥRUDWLDOӱDÿLӋQOjÿLӅXNLӋQFKRQLWURJHQSKҧQӭQJYӟLR[\JHQ
1
2
o12
.Kt 12 VLQK UD QKDQK FKyQJ FKX\ӇQ KRi WKjQK 12
 VDX ÿy WLӃS WөF Eӏ R[L KRi
WKjQK+12
122
o12
12
2
+
2
o+12
1LWULFDFLGWDQYjRQѭӟFPѭDYjFKX\ӇQKRiWKjQKJӕFQLWUDWH
NO
3
FXQJFҩSFKҩW
ÿҥPFKRFk\O~D1KӡTXiWUuQKWUrQKҵQJQăPPӝWOѭӧQJOӟQSKkQÿҥPWӵQKLrQ
ÿѭӧFEәVXQJFKRÿҩW
WLDOӱDÿLӋQ
6ѫÿӗSKҧQӭQJ
6
)H6
62

o62

oH
62
2

[WW
R
+H
2
2
W
R
2
W
R
o
o
4.
1rXPӝWVӕSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱFyOӧLYjFyKҥLWURQJWKӵFWӃ
5.
/ұSSKѭѫQJ WUuQK KRi KӑF FӫD FiF SKҧQ ӭQJ WURQJ TXi WUuQK VҧQ [XҩW VXOIXULF
DFLGWKHRVѫ ÿӗPөF,97URQJ FiFSKҧQӭQJ ÿySKҧQӭQJQjR OjSKҧQӭQJ
R[LKRi±NKӱ"
6.
ĈqQ[uR[\JHQ±DFHW\OHQHFyFҩXWҥRJӗPKDLӕQJ
GүQNKtPӝWӕQJGүQNKtR[\JHQPӝWӕQJGүQNKt
DFHW\OHQH+uQK.KLÿqQKRҥWÿӝQJKDLNKtQj\
ÿѭӧFWUӝQYjRQKDXÿӇWKӵFKLӋQSKҧQӭQJÿӕWFKi\
WKHRVѫÿӗ
C
H
2

o&2
+ H
2
3KҧQӭQJWRҧQKLӋWOӟQWҥRUDQJӑQOӱDFyQKLӋWÿӝÿҥWÿӃQ
R
&QrQÿѭӧF
GQJÿӇKjQFҳWNLPORҥL
+m\[iFÿӏQKFKҩWR[LKRiFKҩWNKӱYjOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJWUrQ
WKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQ
?
+uQK6˿ÿFXWR
ÿqQ[uR[\JHQDFHW\OHQH
2[\JHQ
$FHW\OHQH
W
R
76
7.
7URQJTXiWUuQKOX\ӋQJDQJWӯTXһQJFKӭD)H
2
EDQÿҫXNK{QJNKtQyQJÿѭӧF
QpQYjROzFDRÿӕWFKi\KRjQWRjQWKDQFӕFNqPWKHRWRҧQKLӋWPҥQK
&2
o&2
.Kt&2
ÿLOrQSKtDWUrQJһSFiFOӟSWKDQFӕFYjEӏNKӱWKjQK&2
&2
+ C
o&2
7LӃSÿyNKt&2NKӱ)H
2
WKjQK)HWKHRSKҧQӭQJWәQJTXiW
)H
2
&2
o)H&2
/ұSFiFSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFӣWUrQFKӍU}FKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
W
R
W
R
W
R
;iFÿӏQKQӗQJÿӝPӝWFKҩWEҵQJSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ
7URQJWKӵFWӃGXQJGӏFKWKXӕFWtP.0Q2
ÿѭӧFVӱGөQJSKәELӃQQKѭPӝWWiFQKkQ
R[LKRiPҥQKÿӇ[iFÿӏQKKjPOѭӧQJFiFFKҩWNKӱQKѭLURQ,,K\GURJHQSHUR[LGH
R[DOLFDFLG«
9tGө7URQJTXiWUuQKEҧRTXҧQPӝWPүXLURQ,,VXOIDWHEӏR[LKRiPӝWSKҫQWKjQK
KӧSFKҩWLURQ,,,+jPOѭӧQJLURQ,,VXOIDWHFzQOҥLWURQJPүXÿѭӧF[iFÿӏQKWK{QJ
TXDSKҧQӭQJYӟLGXQJGӏFKWKXӕFWtPFyQӗQJÿӝÿmELӃW
)H62
.0Q2
+
62
o)H
62
.
62
0Q62
+
2
EM CÓ THỂ
6ӱGөQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱÿӇJLҧLWKtFKPӝWVӕ
TXiWUuQKOLrQTXDQWURQJWKӵFWLӉQ
 6ӕR[LKRiOjÿLӋQWtFKTX\ѭӟFFӫDQJX\rQWӱÿѭӧFWtQKWKHRFiFTX\WҳF[iF
ÿӏQKVӕR[LKRi
 &KҩWNKӱOjFKҩWQKѭӡQJHOHFWURQFKҩWR[LKRiOjFKҩWQKұQHOHFWURQ
 %ҧQFKҩWFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ
&KҩWR[LKRi&KҩWNKӱo&KҩWNKӱ&KҩWR[LKRi
4XiWUuQKNKӱ
4XiWUuQKR[LKRi
o
o
 1JX\rQWҳFOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱWKHRSKѭѫQJ
SKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQ
6
Vӕ
HOHFWURQFKҩWNKӱQKѭӡQJ 6
Vӕ
HOHFWURQFKҩWR[LKRiQKұQ
 &iFSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ[ҧ\UDSKәELӃQWURQJWKӵFWLӉQVӵFKi\VӵKDQJӍ
FӫDNLPORҥLVҧQ[XҩWKRiFKҩWFKX\ӇQKRiQLWURJHQWURQJWӵQKLrQ«
EM ĐÃ HỌC
77
I
LUYỆN TẬP
&kX
7URQJSKҧQӭQJR[LKRiíNKӱFKҩWR[LKRiOjFKҩW
$QKұQHOHFWURQ %QKѭӡQJSURWRQ
&QKѭӡQJHOHFWURQ 'QKұQSURWRQ
&kX
7URQJSKҧQӭQJKRiKӑF)H+
62
o)H62
+ H
PӛLQJX\rQWӱ)Hÿm
$QKѭӡQJHOHFWURQ %QKұQHOHFWURQ
&QKѭӡQJHOHFWURQ 'QKұQHOHFWURQ
&kX
7URQJSKҧQӭQJKRiKӑF1D+
2
o1D2++
FKҩWR[LKRiOj
$+
2 %1D2+ &1D '+
&kX
&KRQѭӟF&O
YjRGXQJGӏFK1D%U[ҧ\UDSKҧQӭQJKRiKӑF
&O
1D%U
o1D&O%U
7URQJSKҧQӭQJKRiKӑFWUrQ[ҧ\UDTXiWUuQKR[LKRiFKҩWQjR"
$1D&O %%U
 &&O
 '1D%U
II
/ұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ
t 1JX\rQWҳF
7QJVHOHFWURQFKWNK΅QK͵QJ«"«WQJVHOHFWURQFKWR[LKRiQKQ
t 1rXFiFEѭӟFOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFYjFKRYtGө
ÔN TẬP CHƯƠNG 4
16
BÀI
HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKFiFQӝLGXQJFzQWKLӃXVDXÿk\
Chất ........?........
electron là chất khử
Quá trình oxi hoá là quá trình
.......?....... nhường electron
Chất ........?........ electron
là chất oxi hoá
Quá trình khử là quá trình
.......?....... nhận electron
Phản ứng
oxi hoá í khử
78
&kX
;pWFiFSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDWURQJFiFTXiWUuQKVDX
D/X\ӋQJDQJWӯTXһQJKHPDWLWHÿӓ
)H
2
&2
o)H2&2
)H2&2
o)H&2
E/X\ӋQNӁPWӯTXһQJEOHQG
=Q62
o=Q262
=Q2&
o=Q&2
F6ҧQ[XҩW[~WFKORULQHWӯGXQJGӏFKPXӕLăQ
1D&O+
2

o1D2+&O
+ H
GĈӕWFKi\HWKDQROFyWURQJ[ăQJ(
C
H
2+2
o&2
+ H
2
+m\FKӍUDFiFSKҧQӭQJR[LKRiíNKӱOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDFiFSKҧQӭQJÿy
WKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQYjFKӍU}FKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
&kX
;pWSKҧQӭQJWURQJJLDLÿRҥQÿҫXFӫDTXiWUuQK2VWZDOG
1+
2
o12+
2
7URQJF{QJQJKLӋSFҫQWUӝQWKӇWtFKNKtDPPRQLDYӟLEDRQKLrXWKӇWtFKNK{QJNKtÿӇ
WKӵFKLӋQSKҧQӭQJWUrQ"%LӃWNK{QJNKtFKӭDWKӇWtFKR[\JHQYjFiFWKӇWtFKNKtÿR
ӣFQJÿLӅXNLӋQYӅQKLӋWÿӝYjiSVXҩW
&kX
&RSSHU,,VXOIDWHÿѭӧFGQJÿӇGLӋWWҧRURQJUrXWURQJQѭӟFEӇEѫLGQJÿӇSKD
FKӃWKXӕF%RUGDX[WUӯEӋQKPӕFVѭѫQJWUrQFk\FjFKXDNKRDLWk\EӋQKWKӕLWKkQWUrQ
Fk\ăQTXҧFk\F{QJQJKLӋS
7URQJF{QJQJKLӋSFRSSHU,,VXOIDWHWKѭӡQJÿѭӧFVҧQ[XҩWEҵQJFiFKQJkPÿӗQJSKӃ
OLӋXWURQJGXQJGӏFKVXOIXULFDFLGORmQJYjVөFNK{QJNKt
&X2
+ H
62
o&X62
+ H
2 
D/ұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJWKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQ
FKӍU}FKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
E&RSSHU,,VXOIDWHFzQÿѭӧFÿLӅXFKӃEҵQJFiFKFKRÿӗQJSKӃOLӋXWiFGөQJYӟLVXOIXULF
DFLGÿһFQyQJ
Cu + H
62
ÿһF
o&X62
62
+ H
2 
7URQJKDLFiFKWUrQFiFKQjRVӱGөQJtWVXOIXULFDFLGKѫQFiFKQjRtWJk\{QKLӉPP{L
WUѭӡQJKѫQ"
W
R
W
R
W
R
W
R
ÿLӋQSKkQGXQJGӏFK
FyPjQJQJăQ[ӕS
W
R
W
R
79
7΃NKLELWV΅GͽQJO΅DFRQQJ͵LEWÿXNKDLWKiFQăQJOͻQJFͿDFiFSKQ΁QJ
KRiKF7K͵LWLQV΅QJ͵LWDÿWFKi\FͿLÿVͷLPQXFKtQWK΁FăQ[XDÿXL
WK~G·1Jj\QD\KÿWWKDQNKtWURQJFiFOzFDRÿW[ăQJGXÿFK\ÿͱQJF˿
Pi\ED\{W{YjPi\SKiWÿLQ1ăQJOͻQJFͿDFiFSKQ΁QJKRiKFFzQÿͻF
FKX\QKRiWKjQKFiFGQJQăQJOͻQJNKiFSKͽFYͽÿ͵LVQJYjVQ[XW
ĈWFKi\FͿLOjPQyQJNK{QJNKtÿVͷLP
 %LӃQWKLrQHQWKDOS\WURQJFiFSKҧQӭQJKRiKӑF
 ÐQWұS
NĂNG LƯỢNG HOÁ HỌC
CHƯƠNG
5
80
MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm phản ứng toả nhiệt, thu nhiệt; điều kiện chuẩn; nhiệt tạo thành và
biến thiên enthalpy (nhiệt phản ứng) của phản ứng.
– Nêu được ý nghĩa của dấu và giá trị của biến thiên enthalpy chuẩn.
– Tính được biến thiên enthalpy chuẩn của một số phản ứng theo năng lượng liên kết, nhiệt
tạo thành.
3KQ΁QJJL·Dÿ͵QJJOXFRVHYͳLR[\JHQWRUDFDUERQGLR[LGHK˿LQͳFYjWRQKLXQKLW
6DXNKLFK˿LWKWKDRF˿WKPWPLQXXQJPͱWFFQͳFKRDTXHPVFPWK\NKR
K˿Q&ySKLÿ͵QJJOXFRVHÿmFKi\YjFSEQăQJOͻQJFKRF˿WK"
?
PHẢN ỨNG TOẢ NHIỆT, PHẢN ỨNG THU NHIỆT
.KLFiFSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDWKѭӡQJFyVӵWUDRÿәLQKLӋWYӟLP{LWUѭӡQJOjPWKD\
ÿәLQKLӋWÿӝP{LWUѭӡQJ
3KҧQӭQJWRҧQKLӋWOjSKҧQӭQJJLҧLSKyQJQăQJOѭӧQJGѭӟLGҥQJQKLӋW
3KҧQӭQJWKXQKLӋWOjSKҧQӭQJKҩSWKөQăQJOѭӧQJGѭӟLGҥQJQKLӋW
3KҧQӭQJ
WKXQKLӋW
3KҧQӭQJ
WRҧQKLӋW
0{LWU͵QJ 0{LWU͵QJ
0{L
WU͵QJ
0{L
WU͵QJ
0{L
WU͵QJ
0{L
WU͵QJ
0{LWU͵QJ 0{LWU͵QJ
9tGө9jRQKӳQJQJj\WUӡLOҥQKQKLӅXQJѭӡLKD\QJӗLErQEӃSOӱDÿӇVѭӣL.KLWKDQ
FӫLFKi\NK{QJNKt[XQJTXDQKҩPKѫQGRSKҧQӭQJWRҧQKLӋW1KӳQJO~FQyQJQӵF
SKDYLrQVӫLYLWDPLQ&YjRQѭӟFÿӇJLҧLNKiWNKLYLrQVӫLWDQWKҩ\QѭӟFWURQJFӕF
PiWKѫQÿyOjGR[ҧ\UDSKҧQӭQJWKXQKLӋW
.KLQXQJY{LQJѭӡLWDVӱGөQJSKҧQӭQJÿӕWFKi\WKDQÿӇFXQJFҩSQKLӋWFKRSKҧQ
ӭQJSKkQKXӹÿiY{L3KҧQӭQJÿӕWWKDQOjSKҧQӭQJWRҧQKLӋWSKҧQӭQJSKkQKXӹÿi
Y{LOjSKҧQӭQJWKXQKLӋW
I
BIẾN THIÊN ENTHALPY
TRONG CÁC PHẢN ỨNG HOÁ HỌC
1.
.KLÿXQQyQJӕQJQJKLӋPÿӵQJ.0Q2
WKXӕFWtPQKLӋWFӫDQJӑQOӱDOjPFKR
.0Q2
EӏQKLӋWSKkQWҥRKӛQKӧSEӝWPjXÿHQ
.0Q2
o.
0Q2
0Q2
2
(PKm\GӵÿRiQSKҧQӭQJQj\WRҧQKLӋWKD\WKXQKLӋW
?
17
BÀI
81
II
BIẾN THIÊN ENTHALPY CỦA PHẢN ỨNG
 %LӃQWKLrQHQWKDOS\
+ҫXKӃWFiFTXiWUuQKKRiKӑFWURQJWKӵFWӃ[ҧ\UDӣÿLӅXNLӋQiSVXҩWNK{QJÿәL1KLӋW
OѭӧQJWRҧUDKD\WKXYjRFӫDSKҧQӭQJӣÿLӅXNLӋQQj\JӑLOjELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫD
SKҧQӭQJQKLӋWSKҧQӭQJNtKLӋXOj¨
U
H

3KѭѫQJWUuQKKRiKӑFNqPWKHRWUҥQJWKiLFӫDFiFFKҩWYjJLiWUӏ¨
U
+JӑLOjSKѭѫQJWUuQK
QKLӋWKRiKӑF
9t Gө  3KҧQ ӭQJ ÿӕW FKi\  PRO NKt K\GURJHQ EҵQJ  PRO NKt R[\JHQ WҥR WKjQK
PROQѭӟFӣWUҥQJWKiLOӓQJWRҧUDQKLӋWOѭӧQJN-3KҧQӭQJWUrQFyELӃQWKLrQ
HQWKDOS\
'
r
o
H
298
 ±N-ELӇXGLӉQEҵQJSKѭѫQJWUuQKQKLӋWKRiKӑFQKѭVDX
+
J2
J
o+
2l
'
r
o
H
298
 ±N-
7KHRG}LVӵWKD\ÿәLQKLӋWÿӝFӫDSKҧQӭQJWUXQJKRj
&KXQEGXQJGӏFK+&O0GXQJGӏFK1D2+0FӕFP/JLiWUHRQKLӋW
NӃQKLӋWNӃFyGҧLÿRÿӃQ
R
&TXHNKXҩ\YjӕQJÿRQJP/
7LQKjQK
 'QJӕQJÿRQJOҩ\P/GXQJGӏFK+&O0
FKRYjRFӕFSKҧQӭQJOҳSQKLӋWNӃOrQJLiVDR
FKRÿҫXQKLӋWNӃQK~QJYjRGXQJGӏFKWURQJ
FӕF+uQKĈӑFQKLӋWÿӝGXQJGӏFK
 'QJӕQJÿRQJNKiFOҩ\P/GXQJGӏFK1D2+
0FKRYjRFӕFSKҧQӭQJ.KXҩ\QKҽ
7KHRG}LVΉWKD\ÿLQKLWÿͱFͿDGXQJGFKYj
WUO͵LFkXKL
1KLӋWÿӝWUrQQKLӋWNӃWKD\ÿәLQKѭWKӃQjRVDXNKLUyWGXQJGӏFK1D2+YjRFӕF"
3KҧQӭQJWUXQJKRjOjWRҧQKLӋWKD\WKXQKLӋW"
 7URQJWKtQJKLӋPWUrQQӃXWKD\FiFGXQJGӏFK+&OYj1D2+EҵQJFiFGXQJGӏFK
ORmQJKѫQWKuQKLӋWÿӝWKD\ÿәLQKѭWKӃQjRVRYӟLWKtQJKLӋPWUrQ"
(0&Ï%,ӂ7
!
6ӵÿӕWFKi\FiFORҥLQKLrQOLӋXQKѭ[ăQJGҫXFӗQNKtJDV«[ҧ\UDQKDQKWRҧQKLӅXQKLӋW
GӉJk\KRҧKRҥQWKұPFKtJk\QәPҥQKUҩWNKyNLӇPVRiW9uYұ\NKLVӱGөQJFK~QJFҫQWXkQ
WKӫQJKLrPQJһWFiFQJX\rQWҳFSKzQJFKi\
(*)
¨
U
+OjELQWKLrQHQWKDOS\FͿDSKQ΁QJQKLWSKQ΁QJ&K·UOjYLWWWFͿDW΃WLQJ$QKUHDFWLRQQJKƭDOjSKQ΁QJ
1KLWN
4XHNKX\
'XQJGFK+&O
GXQJGFK1D2+
+uQK7KHRG}LVΉWKD\ÿL
QKLWÿͱFͿDSKQ΁QJWUXQJKRj
82
9tGө3KҧQӭQJQKLӋW SKkQKRjQWRjQPRO &X2+
WҥRWKjQKPRO &X2Yj
 PRO +
2 WKX YjR QKLӋW OѭӧQJ  N- 3KҧQ ӭQJ WUrQ Fy ELӃQ WKLrQ HQWKDOS\
'
r
o
H
298
 N-YjELӇXGLӉQEҵQJSKѭѫQJWUuQKQKLӋWKRiKӑFQKѭVDX
&X2+
V
o&X2V+
2l
'
r
o
H
298
 N-
 %LӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQ
%LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDFiFSKҧQӭQJSKөWKXӝFYjRÿLӅXNLӋQ[ҧ\UDSKҧQӭQJQKѭ
QKLӋWÿӝiSVXҩWYjWUҥQJWKiLYұWOtFӫDFiFFKҩWĈӇVRViQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫD
FiFSKҧQӭQJNKiFQKDXWKuFҫQ[iFÿӏQKFK~QJӣFQJPӝWÿLӅXNLӋQ%LӃQWKLrQHQWKDOS\
FKXҭQOjQKLӋWWRҧUDKD\WKXYjRFӫDSKҧQӭQJÿѭӧF[iFÿӏQKӣÿLӅXNLӋQFKXҭQiSVXҩW
EDUÿӕLYӟLFKҩWNKtQӗQJÿӝPRO/ÿӕLYӟLFKҩWWDQWURQJGXQJGӏFKYjQKLӋWÿӝ
WKѭӡQJÿѭӧFFKӑQOj
R
&.NtKLӋX
'
r
o
H
298
9t Gө 3KҧQ ӭQJ ÿӕW FKi\ KRjQ WRjQ  PRO FDUERQ JUDSKLWH WURQJ NKt R[\JHQ Gѭ
ӣÿLӅXNLӋQFKXҭQWҥRUDPRO&2
QKLӋWOѭӧQJWRҧUDOjN-3KѭѫQJWUuQK
QKLӋWKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJÿѭӧFYLӃWQKѭVDX
&JUDSKLWH2
J
o&2
J
'
r
o
H
298
±N-
 éQJKƭDFӫDELӃQWKLrQHQWKDOS\
'ҩXFӫDELӃQWKLrQHQWKDOS\FKRELӃWSKҧQӭQJWRҧQKLӋWKD\WKXQKLӋW
'
U
+!SKҧQӭQJWKXQKLӋW
'
U
+SKҧQӭQJWRҧQKLӋW
*LiWUӏWX\ӋWÿӕLFӫDELӃQWKLrQHQWKDOS\FjQJOӟQWKuQKLӋWOѭӧQJWRҧUDKD\WKXYjRFӫD
SKҧQӭQJFjQJQKLӅX
9tGө;pWSKҧQӭQJ
CH gOgCOg HO
Hk
Jmol
CH OH
t
r
o
o
42 22 298
3
22 890() () () () /
()
 l
l
 
3
2
2 726
222 298
Og CO gHOHkJ mol
t
r
o
o
() () () /l
9ұ\NKLÿӕWPROPHWKDQHJWRҧUDQKLӋWOѭӧQJQKLӅXKѫQÿӕWPROPHWKDQRO
J
&iFSKҧQӭQJ[ҧ\UDӣQKLӋWÿӝSKzQJWKѭӡQJOjSKҧQӭQJWRҧQKLӋWFiFSKҧQӭQJWKX
QKLӋWWKѭӡQJ[ҧ\UDNKLÿXQQyQJ
W
R
2.
&KRFiFSKѭѫQJWUuQKQKLӋWKRiKӑF
&D&2
V
o&D2V&2
J
'
r
o
H
298
N-
&
H
J+
J
oC
H
6
J
'
r
o
H
298
±N-
)H
2
V$OV
o$O
2
V)HV
'
r
o
H
298
±N-
7URQJFiFSKҧQӭQJWUrQSKҧQӭQJQjRWRҧQKLӋWSKҧQӭQJQjRWKXQKLӋW"
3.
%LӃWSKҧQӭQJÿӕWFKi\NKtFDUERQPRQR[LGH&2QKѭVDX
CO gO
gCOg HkJ
r
o
() ()
(),,


1
2
851 5
22298
'
r
o
H
298
±N-
?
W
R
83
ӢÿLӅXNLӋQFKXҭQQӃXÿӕWFKi\KRjQWRjQ/NKt&2WKuQKLӋWOѭӧQJWRҧUD
OjEDRQKLrX"
4.
3KҧQӭQJW{LY{LWRҧUDQKLӋWOѭӧQJUҩWOӟQFyWKӇOjPV{LQѭӟF+m\QrXFiFELӋQ
SKiSÿӇÿҧPEҧRDQWRjQNKLWKӵFKLӋQTXiWUuQKW{LY{L
III
TÍNH BIẾN THIÊN ENTHALPY CỦA PHẢN ỨNG
THEO NHIỆT TẠO THÀNH
 .KiLQLӋPQKLӋWWҥRWKjQK
1KLӋWWҥRWKjQK'
I
+

FӫDPӝWFKҩWOjELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJWҥRWKjQK
PROFKҩWÿyWӯFiFÿѫQFKҩWӣGҥQJEӅQYӳQJQKҩWӣPӝWÿLӅXNLӋQ[iFÿӏQK
1KLӋWWҥRWKjQKFKXҭQ
'
f
o
H
298
OjQKLӋWWҥRWKjQKӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
1KLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫDFiFÿѫQFKҩWӣGҥQJEӅQYӳQJQKҩWEҵQJNK{QJYtGө
'
f
o
H
298
2

J N-PRO
9tGө1ѭӟFOӓQJÿѭӧFWҥRWKjQKWӯNKtK\GURJHQYjNKtR[\JHQWKHRSKҧQӭQJ
H
J
1
2
2
J
o H
2(l)
ӢÿLӅXNLӋQFKXҭQFӭPRO+
2(l)WҥRWKjQKWӯPRO+
JYj
1
2
PRO2
JJLҧLSKyQJ
QKLӋWOѭӧQJOjN-
1KѭYұ\QKLӋWWҥRWKjQKFӫDQѭӟFOӓQJ
'
f
o
H
298
+
2(l) ±N-PRO
9tGө3KҧQӭQJ
1
2
1
J
1
2
2
J
o12J
FyELӃQWKLrQHQWKDOS\
'
f
o
H
298
12J N-PRO*LiWUӏ
'
f
o
H
298
!WӭFSKҧQӭQJ
Qj\OjSKҧQӭQJWKXQKLӋW
(0&Ï%,ӂ7
!
7UrQ FiF Yӓ KӝS WKӵF SKҭP WKѭӡQJ JKLJLiWUӏQăQJ
OѭӧQJ±ÿy OjQăQJ OѭӧQJ GRPӝW OѭӧQJWKӵFSKҭP
QKҩW ÿӏQK FXQJFҩSNKL FKX\ӇQ KRi KRjQ WRjQ WURQJ
FѫWKӇ
(*)
'
I
+OjQKLWWRWKjQKFK·IYLWWWFͿDW΃WLQJ$QK³IRUPDWLRQ´QJKƭDOjWRWKjQK
84
 7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJWKHRQKLӋWWҥRWKjQK
%LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJÿѭӧF[iFÿӏQKEҵQJKLӋXVӕJLӳDWәQJQKLӋWWҥR
WKjQKFiFFKҩWVҧQSKҭPVSYjWәQJQKLӋWWҥRWKjQKFӫDFiFFKҩWÿҫXFÿ
ӢÿLӅXNLӋQFKXҭQ
'
r
o
H
298
f
o
H
298
VSí
f
o
H
298
Fÿ
7URQJWtQKWRiQFҫQOѭXêÿӃQKӋVӕFӫDFiFFKҩWWURQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑF
9tGө;iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJVDXӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
62
J
1
2
2
J
o62
l
ELӃWQKLӋWWҥRWKjQK
'
f
o
H
298
FӫD62
JOj±N-PROFӫD62
lOj±N-PRO
/͵LJLL
'
r
o
H
298
'
f
o
H
298
62
l±>
'
f
o
H
298
62
J
1
2
'
f
o
H
298
2
J@
 ±±±
1
2
 ±N-
%QJ1KLWWRWKjQKFKXQFͿDPͱWVFKWWK͵QJJS
(*)
&KҩW
'
f
o
H
298
N-PRO
&KҩW
'
f
o
H
298
N-PRO
$J&OV ± +&OJ ±
%D&O
V ± +,J 
%D62
V ± H
2l ±
&D&O
V ± H
2J ±
&D&2
V ± .&OV ±
&D2V ± .2+V ±
CH
J ± )H
2
V ±
C
H
6
J ± 1D&OV ±
C
H
J  1D2+V ±
&2J ± 1+
J ±
&2
J ± 2
J 
&D2+
V ± 62
J ±
+%UJ ± 62
l ±
(*)
1JXQ6LOEHUEHUJ0DUWLQ&KHPL௾U\WKHPROHFXODUQDWXUHRIPDWWHUDQGFKDQJHZLWKDGYDQFHGWRSLFV
0F*UDZ+LOO(GXFDWLRQ
85
9tGө;iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJVDXӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
)H6
V2
J
o)H
2
V62
J
ELӃW QKLӋW WҥR WKjQK
'
f
o
H
298
FӫD FiF FKҩW )H6
V )H
2
V Yj 62
J OҫQ OѭӧW Oj
±N-PRO±N-PROYj±N-PRO
/͵LJLL
7әQJQKLӋWWҥRWKjQKFiFFKҩWÿҫXOj
f
o
H
298
Fÿ
'
f
o
H
298
)H6
V

'
f
o
H
298
2
J
 ±


 ±N-
7әQJQKLӋWWҥRWKjQKFiFFKҩWVҧQSKҭPOj
f
o
H
298
VS 
'
f
o
H
298
)H
2
V

'
f
o
H
298
62
J
 ±
±
 ±N-
9ұ\ELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJ
'
r
o
H
298
 
f
o
H
298
VSí
f
o
H
298
Fÿ ±±± ±N-
(0&Ï%,ӂ7
!
7ӯFiFQJKLrQFӭXWKӵFQJKLӋPQăPQKjKRiKӑFQJѭӡL7KXӷ6ƭOj*+HVV+H[ѫÿm
ÿӅ[XҩWPӝWÿӏQKOXұWYӅVDXPDQJWrQ{QJWURQJÿyQyLUҵQJQKӳQJVӵWKD\ÿәLQăQJOѭӧQJ
WURQJPӝWTXiWUuQKKRiKӑFFKӍSKөWKXӝFYjRWUҥQJWKiLFӫDFiFFKҩWEDQÿҫXYjVҧQSKҭP
PjNK{QJSKөWKXӝFYjRFiFKSKҧQӭQJ[ҧ\UDYjFiFVҧQSKҭPWUXQJJLDQ
'ӵDYjRÿӏQKOXұW+HVVFiFQKjNKRDKӑFÿmWKXWKұSFiFVӕOLӋXWKӵFQJKLӋPFӫDFiFSKҧQ
ӭQJFѫEҧQQKѭQKLӋWWҥRWKjQKQKLӋWFKi\QăQJOѭӧQJOLrQNӃW«ÿѭDYjRFiFWjLOLӋXWUDFӭX
7ӯFiFVӕOLӋXWKӵFQJKLӋPQj\WDFyWKӇWtQKÿѭӧFFiFÿҥLOѭӧQJFӫDFiFSKҧQӭQJNKiFPj
NK{QJFҫQWLӃQKjQKWKtQJKLӋP
5.
&KRSKҧQӭQJ
&NLPFѭѫQJo&JUDSKLWH
'
r
o
H
298
±N-
DӢÿLӅXNLӋQFKXҭQNLPFѭѫQJKD\JUDSKLWHFyPӭFQăQJOѭӧQJWKҩSKѫQ"
E7URQJSKҧQӭQJ[iFÿӏQKQKLӋWWҥRWKjQKFӫD&2
J&V2
Jo&2
J
FDUERQӣGҥQJNLPFѭѫQJKD\JUDSKLWH"
6.
7ӯVӕOLӋX%ҧQJKm\[iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJÿӕW
FKi\HWKDQH
C
H
6
J
7
2
2
Jo&2
J+
2l
W
R
?
TÍNH BIẾN THIÊN ENTHALPY CỦA PHẢN ỨNG
THEO NĂNG LƯỢNG LIÊN KẾT
3KҧQӭQJKRiKӑFOjTXiWUuQKSKiYӥFiFOLrQNӃWWURQJFKҩWÿҫXYjKuQKWKjQKFiFOLrQ
NӃWPӟLÿӇWҥRWKjQKVҧQSKҭP6ӵSKiYӥOLrQNӃWFҫQFXQJFҩSQăQJOѭӧQJWURQJ
NKLVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWOҥLJLҧLSKyQJQăQJOѭӧQJ%LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQ
ӭQJPjFiFFKҩWÿӅXӣWKӇNKtEҵQJKLӋXVӕJLӳDWәQJQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFiF
IV
86
FKҩWÿҫXYjWәQJQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFiFVҧQSKҭPӣFQJÿLӅXNLӋQQKLӋWÿӝYj
iSVXҩW
ӢÿLӅXNLӋQFKXҭQ
'
r
o
H
298
 
f
o
H
298
(
E
Fÿ±
f
o
H
298
(
E
VS
9tGө7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJ
H
J&O
Jo+&OJ
ELӃW(
E
+
±
+ N-PRO(
E
&O
±
&O N-PRO(
E
+
±
&O N-PRO
/͵LJLL
%LӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJOj
'
r
o
H
298
 (
E
+
±
+(
E
&O
±
&O±
(
E
+
±
&O ±
 ±N-
3KҧQӭQJWRҧQKLӋWYuNKLWҥRWKjQKOLrQNӃW+
±
&OWRҧUDQăQJOѭӧQJOӟQKѫQQăQJ
OѭӧQJFҫQWKLӃWÿӇSKiYӥOLrQNӃW+
±
+Yj&O
±
&O
9tGө;iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJ
C
H
J+
J
o C
H
6
J
ELӃWQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
/LrQNӃW H
±
H C
±
H C
±
C C
C
3KkQWӱ K\GURJHQ K\GURFDUERQ DONDQH DONHQH
(
E
N-PRO    
/͵LJLL
H HH
H H
H
H H
H
H HC CH
o
C C
+

'
r
o
H
298
 (
E
&
&(
E
&
±
+(
E
+
±
+±(
E
&
±
&±(
E
&
±
+
  

±±

 ±N-
(0&Ï%,ӂ7
!
;iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\EҵQJWKӵFQJKLӋP
%LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJFyWKӇ[iFÿӏQKEҵQJQKLӋW
OѭӧQJNӃ+uQK'ӵDYjRNӃWTXҧNKL[iFÿӏQKVӵWKD\
ÿәL QKLӋW ÿӝ FӫD QѭӟF VӁ WtQK ÿѭӧF QKLӋW OѭӧQJ ÿm FKR ÿL
KRһFQKұQYjRWӯÿy[iFÿӏQKÿѭӧFELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫD
SKҧQӭQJ
4XHNKX\
1KLWN
9FiFK
QKLW
%uQKNtQ
1ͳF
+QKͻS
FiFFKW
SKQ΁QJ
+uQK0ͱWP{KuQK
QKLWOͻQJN
87
EM CÓ THỂ
 1KұQELӃWÿѭӧFPӝWSKҧQӭQJOjWRҧQKLӋWKD\WKXQKLӋW
 7tQKÿѭӧFELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDPӝWVӕSKҧQӭQJNKLELӃWQKLӋWWҥRWKjQK
KRһFQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFiFFKҩW
x 3KҧQӭQJWRҧQKLӋWOjSKҧQӭQJNKL[ҧ\UDNqPWKHRVӵWUX\ӅQQKLӋWWӯFKҩW
SKҧQӭQJUDP{LWUѭӡQJ
x 3KҧQӭQJWKXQKLӋWOjSKҧQӭQJNKL[ҧ\UDNqPWKHRVӵWUX\ӅQQKLӋWWӯP{L
WUѭӡQJYjRFKҩWSKҧQӭQJ
x %LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJOjQKLӋWOѭӧQJWRҧUDKD\WKXYjRFӫDSKҧQ
ӭQJӣPӝWÿLӅXNLӋQ[iFÿӏQK
x %LӇXWKӭFWtQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDFiFSKҧQӭQJӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
±7KHRQKLӋWWҥRWKjQK
'
r
o
H
298
f
o
H
298
VSí
f
o
H
298
Fÿ
±7KHRQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFiFFKҩWÿӅXӣWKӇNKt
'
r
o
H
298
f
o
H
298
(
E
Fÿ±
f
o
H
298
(
E
VS
EM ĐÃ HỌC
7.
D&KRELӃWQăQJOѭӧQJOLrQNӃWWURQJFiFSKkQWӱ2

1
Yj12OҫQOѭӧWOjN-PRO
N-PROYjN-PRO7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJ
1
J2
J
o12J
E*LҧLWKtFKYuVDRQLWURJHQFKӍSKҧQӭQJYӟLR[\JHQӣQKLӋWÿӝFDRKRһFNKLFyWLD
OӱDÿLӋQ
8.
7ӯVӕOLӋXQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣ%ҧQJKm\WtQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫD
SKҧQӭQJÿӕWFKi\EXWDQHWKHRQăQJOѭӧQJOLrQNӃWELӃWVҧQSKҭPSKҧQӭQJ
ÿӅXӣWKӇNKt
?
88
I
II
HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKFiFQӝLGXQJFzQWKLӃXVDXÿk\
&KҩWSKҧQӭQJo6ҧQSKҭP
'
r
o
H
298
!SKҧQӭQJ«"«QKLӋW
'
r
o
H
298
SKҧQӭQJ«"«QKLӋW
7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJWKHRQKLӋWWҥRWKjQKӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
'
r
o
H
298
"
7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJPjFiFFKҩWÿӅXӣWKӇNKtWKHRQăQJOѭӧQJ
OLrQNӃWӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
'
r
o
H
298
"
LUYỆN TẬP
&kX
3KҧQӭQJFKX\ӇQKRiJLӳDKDLGҥQJÿѫQFKҩWFӫDSKRVSKRUXV3
3Vÿӓo3VWUҳQJ
CO gOgCOg HkJ
r
o
() () () ,
1
2
2830
22
298
N-
ĈLӅXQj\FKӭQJWӓSKҧQӭQJ
$WKXQKLӋW3ÿӓEӅQKѫQ3WUҳQJ  %WKXQKLӋW3WUҳQJEӅQKѫQ3ÿӓ
&WRҧQKLӋW3ÿӓEӅQKѫQ3WUҳQJ  'WRҧQKLӋW3WUҳQJEӅQKѫQ3ÿӓ
&kX
&KRELӃWELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJVDXӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
CO gO
gCOg HkJ
r
o
() ()
() ,

1
2
2830
22298
CO gOgCOg Hk
J
r
o
() () ()
,

1
2
2830
22
298
%LӃWQKLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫD&2
 '
f
o
HC
Og
298 2
((
))
±N-PRO
1KLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫD&2Oj
$±N- %N- &±N- '±N-
&kX
'XQJGӏFKJOXFRVH&
6
H

2
6
FyNKӕLOѭӧQJULrQJOjJP/SKҧQӭQJ
R[LKRiPROJOXFRVHWҥRWKjQK&2
JYj+
2lWRҧUDQKLӋWOѭӧQJOjN-
0ӝWQJѭӡLEӋQKÿѭӧFWUX\ӅQPӝWFKDLFKӭDP/GXQJGӏFKJOXFRVH1ăQJOѭӧQJ
WӕLÿDWӯSKҧQӭQJR[LKRiKRjQWRjQJOXFRVHPjEӋQKQKkQÿyFyWKӇQKұQÿѭӧFOj
$N- %±N- &N- '±N-
ÔN TẬP CHƯƠNG 5
18
BÀI
89
&kX
&KRJLiWUӏWUXQJEuQKFӫDFiFQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
/LrQNӃW C
±
H C
±
C C
C
(
E
N-PRO   
%LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJ&
H
J
o CH
J&
H
JFyJLiWUӏOj
$N- %±N- &N- '±N-
&kX
0HWKDQHOjWKjQKSKҫQFKtQKFӫDNKtWKLrQQKLrQ;pWSKҧQӭQJÿӕWFKi\PHWKDQH
CH gOgCOg HO
HkJ
r
o
42 22 298
22890 3
() () ()
() ,

 
l
%LӃWQKLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫD&2
JYj+
2lWѭѫQJӭQJOj±Yj±N-PRO
+m\WtQKQKLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫDNKtPHWKDQH
&kX
6RViQKQKLӋWWRҧUDNKLÿӕWFKi\KRjQWRjQNJFӗQ&
H
2+YjNJWULVWHDULQ
&

H

2
6
FyWURQJPӥOӧQ&KRELӃW
CHOHO CO HO
25 222
323()
()ll
(g
)(
g)
'
r
o
H
298
 ±N-
CH OO CO HO
57 110 62
22
163
2
57 55(s)(g) (g)


()
l
'
r
o
H
298
 ±N-
&kX
%LӃW&+
&2&+

FyF{QJWKӭFFҩXWҥR
H
H
H
H
2 H
C HC C
7ӯVӕOLӋXQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣ%ҧQJKm\[iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQ
ӭQJÿӕWFKi\DFHWRQH&+
&2&+

CH COCH gOgCOg HOg
33 222
433() () ()
()


&kX
0ӝWEuQKJDVNKtKRiOӓQJFKӭDKӛQKӧSSURSDQHYjEXWDQHYӟLWӍOӋVӕPRO
;iFÿӏQKQKLӋWOѭӧQJWRҧUDNKLÿӕWFKi\KRjQWRjQNJNKtJDVWUrQӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
&KRELӃWFiFSKҧQӭQJ
CH OC
OH
O
38
22
2
534(g)(g) (g)


l
'
r
o
H
298
±N-
CH
OCOH
O
4102
22
13
2
45
(g)(g) (g)


l
'
r
o
H
298
±N-
7UXQJEuQKPӛLQJj\PӝWKӝJLDÿuQKFҫQÿӕWJDVÿӇFXQJFҩSN-QKLӋWKLӋX
VXҩWKҩSWKөQKLӋWOj6DXEDRQKLrXQJj\KӝJLDÿuQKWUrQVӁVӱGөQJKӃWEuQKJDV
NJ"
CH gOgCOg HO Hk
J
r
o
42 22 298
22
890 3
() () () ()
,


l
90
TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG
CHƯƠNG
6
&iFSKQ΁QJKRiKF[\UDYͳLWFÿͱQKDQKFKPNKiFQKDX&K~QJWDOX{Q
PRQJPXQÿ\QKDQKQK·QJSKQ΁QJFyOͻLYjOjPFKPQK·QJSKQ΁QJFy
KL+LXELWYWFÿͱSKQ΁QJVJL~SFK~QJWDWKΉFKLQÿͻFÿLXÿy
7KXFQWURQJSKiRKRDEFKi\YjSKiWUDQK·QJWLDViQJUΉFU͹FKWURQJWK͵LJLDQQJQĈk\OjPͱW
YtGͽYSKQ΁QJKRiKFFyWFÿͱQKDQK
 7ӕFÿӝSKҧQӭQJ
 ÐQWұS
91
MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm tốc độ phản ứng hoá học và cách tính tốc độ trung bình của phản ứng.
– Viết được biểu thức tốc độ phản ứng theo hằng số tốc độ phản ứng và nồng độ (còn gọi là định luật
tác dụng khối lượng, chỉ đúng cho phản ứng đơn giản nên không tuỳ ý áp dụng cho mọi phản ứng).
Từ đó nêu được ý nghĩa hằng số tốc độ phản ứng.
– Thực hiện được một số thí nghiệm nghiên cứu và giải thích được các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ
phản ứng (nồng độ, nhiệt độ, áp suất, diện tích bề mặt, chất xúc tác).
– Nêu được ý nghĩa của hệ số nhiệt độ Van’t Ho.
– Vận dụng được kiến thức tốc độ phản ứng hoá học vào việc giải thích một số vấn đề trong cuộc sống
và sản xuất.
I
TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC
 .KiLQLӋPWӕFÿӝSKҧQӭQJKRiKӑF
.KLSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDOѭӧQJFKҩWÿҫXJLҧPGҫQ
WKHRWKӡLJLDQWURQJNKLOѭӧQJFKҩWVҧQSKҭPWăQJGҫQ
WKHRWKӡLJLDQ+uQK
7ӕFÿӝSKҧQӭQJÿѭӧF[iFÿӏQKEҵQJVӵWKD\ÿәLOѭӧQJ
FKҩW ÿҫX KRһF FKҩW VҧQ SKҭP WURQJ PӝW ÿѫQ Yӏ WKӡL
JLDQ JLk\ V SK~W PLQJLӡ K QJj\ G /ѭӧQJ
FKҩWFyWKӇÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJVӕPROQӗQJÿӝPRO
NKӕLOѭӧQJKRһFWKӇWtFK
&iFSKҧQӭQJNKiFQKDX[ҧ\UDYӟLWӕFÿӝNKiFQKDXFySKҧQӭQJ[ҧ\UDQKDQKFy
SKҧQӭQJ[ҧ\UDFKұP+uQK
TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG
+uQK6ΉWKD\ÿL
OͻQJFKWWKHRWK͵LJLDQ
+uQK3KQ΁QJ[\UDQKDQKD7KDQFKi\
3KQ΁QJ[\UDFKPE6WEJF7LQKEͱWOrQPHQUͻX
/jPWKQjRFyWKVRViQKVΉQKDQKFKPFͿDFiFSKQ΁QJKRiKFÿWK~Fÿ\KRF
NuPKmPQyWKHRPRQJPXQ"
?
/ͻQJ
FKW
7K͵LJLDQ
SKQ΁QJ
W
W
W
W
W
5
&KWVQSKP
&KWÿX
D
E F
19
BÀI
92
1.
;pWSKҧQӭQJ+
&O
o+&O
1JKLrQFӭXVӵWKD\ÿәLQӗQJÿӝPӝWFKҩWWURQJSKҧQӭQJWKHRWKӡLJLDQWKX
ÿѭӧFÿӗWKӏVDX
DĈӗWKӏQj\P{WҧVӵWKD\ÿәLQӗQJÿӝWKHRWKӡLJLDQFӫDFKҩWQjR"
E1rXÿѫQYӏFӫDWӕFÿӝSKҧQӭQJWURQJWUѭӡQJKӧSQj\
?
1QJÿͱPRO/
7K͵LJLDQ
SKQ΁QJPLQ





  
 7ӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJ
3KҧQӭQJSKkQKXӹ+
2
HO HO O
22
22
1
2

.ӃWTXҧWKtQJKLӋPÿRQӗQJÿӝ+
2
WҥLFiFWKӡLÿLӇPNKiFQKDXÿѭӧFWUuQKEj\
WUrQ%ҧQJ
%QJ.WTXWKtQJKLPSKQ΁QJSKkQKX΍+
2
7KӡLJLDQSKҧQӭQJK 6 
1ӗQJÿӝ+
2
PRO/     
%LӃQWKLrQQӗQJÿӝWURQJNKRҧQJWKӡLJLDQWӯJLӡÿӃQJLӡOj
± ±PRO/
'ҩX±WKӇKLӋQUҵQJQӗQJÿӝ+
2
JLҧPGҫQNKLSKҧQӭQJ[ҧ\UD
7ӕFÿӝSKҧQӭQJWURQJNKRҧQJWKӡLJLDQWӯJLӡÿӃQJLӡÿѭӧFWtQKQKѭVDX
v
CC
molLh
tb
HO hHOh


22 22
30
30
0 707 1 000
3
0 098
() ()
,,
,(/( .))
ĈһWGҩX±WUѭӟFELӇXWKӭFÿӇWӕFÿӝSKҧQӭQJFyJLiWUӏGѭѫQJ
93
(0&Ï%,ӂ7
!
6ӵ WKD\ ÿәL OѭӧQJ FKҩW
WURQJNKRҧQJWKӡLJLDQY{
FQJQJҳQÿѭӧFJӑLOjWӕF
ÿӝWӭFWKӡLFӫDSKҧQӭQJ
ĈDVӕFiFSKҧQӭQJKRiKӑFFyWӕFÿӝJLҧPGҫQWKHR
WKӡLJLDQĈӇÿһFWUѭQJFKRVӵQKDQKFKұPFӫDSKҧQ
ӭQJWURQJPӝWNKRҧQJWKӡLJLDQWDGQJWӕFÿӝSKҧQӭQJ
WUXQJEuQK
9tGө;pWSKҧQӭQJWәQJKӧS1+
1
+
o1+
7ҥLWKӡLÿLӇPW
QӗQJÿӝ1
+
1+
OҫQOѭӧWOj
CCC
NHN
H
22 3
11 1(),(), ()
7ҥLWKӡLÿLӇPW
QӗQJÿӝ1
+
1+
OҫQOѭӧWOj
CCC
NHN
H
22 3
22 2(),(), ()
9ұ\WURQJNKRҧQJWKӡLJLDQ'W W
±W
ELӃQWKLrQQӗQJÿӝFiFFKҩWOj
CC C
CC C
CC C
NN N
HH H
NH NH NH
22 2
22 2
33 3
21
21
21



() ()
() ()
()
()
.KLSKҧQӭQJ[ҧ\UDWKHRWKӡLJLDQQӗQJÿӝ1
Yj+
JLҧPQӗQJÿӝ1+
WăQJQrQ
CC C
CC C
CC C
NN N
HH H
NH NH NH
22 2
22 2
33 3
21
21
21



() ()
() ()
() ()
Yj
CC C
CC C
CC C
NN N
HH H
NH NH NH
22 2
22 2
33 3
21
21
21



() ()
() ()
() ()
kP
CC C
CC C
CC C
NN N
HH H
NH NH NH
22 2
22 2
33 3
21
21
21



() ()
() ()
() ()
GѭѫQJ
7ӯSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFKRWKҩ\WӍOӋFӭPRO1
SKҧQӭQJYӟLPRO+
VLQKUD
PRO1+
9uYұ\
CCC
NHNH
223
1
3
1
2
7ӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJÿѭӧFWtQKWKHRELӇXWKӭF
v
C
t
C
t
C
t
tb
NH
NH



22
3
1
3
1
2
2.
&KRSKҧQӭQJFӫDFiFFKҩWӣWKӇNKt
12+
o1
+
2
+m\YLӃWELӇXWKӭFWtQKWӕFÿӝWUXQJEuQKWKHRVӵELӃQÿәLQӗQJÿӝFKҩWÿҫXYj
FKҩWVҧQSKҭPFӫDSKҧQӭQJWUrQ
?
7UO͵LFkXKL
 +m\WtQKWӕFÿӝSKҧQӭQJWKHRQӗQJÿӝ+
2
WURQJFiFNKRҧQJWKӡLJLDQWӯ
DJLӡÿӃQJLӡ EJLӡÿӃQJLӡ FJLӡÿӃQJLӡ
 1KұQ[pWYӅVӵWKD\ÿәLWӕFÿӝSKҧQӭQJWKHRWKӡLJLDQ
ĈӕLYӟLSKҧQӭQJWәQJTXiWD$E%
o
G'H(
*ӑL¨&
A
¨&
B
¨&
'
¨&
(
OҫQOѭӧWOjELӃQWKLrQOѭӧQJFKҩWFiFFKҩW$%'(WURQJNKRҧQJ
WKӡLJLDQ¨W7ӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJÿѭӧFWtQKWKHRELӇXWKӭF
Y
WE
 
A BDE
C CCC
1 111
at btdtet
' '''
 
' '''
94
6ӵWKD\ÿәLQӗQJÿӝFiFFKҩWWKDPJLDVӁҧQKKѭӣQJÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJWK{QJ
WKѭӡQJNKLQӗQJÿӝWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJVӁWăQJ0ӕLOLrQKӋJLӳDWӕFÿӝSKҧQӭQJ
YjQӗQJÿӝFiFFKҩWWKDPJLDÿѭӧF[iFÿӏQKEҵQJWKӵFQJKLӋP
ӢQKLӋWÿӝNK{QJÿәLWӕFÿӝSKҧQӭQJWӍOӋWKXұQYӟLWtFKVӕQӗQJÿӝFiFFKҩWSKҧQ
ӭQJYӟLVӕPNJWKtFKKӧSĈӕLYӟLSKҧQӭQJÿѫQJLҧQSKҧQӭQJFKӍ[ҧ\UDTXDPӝWJLDL
ÿRҥQVӕPNJOjKӋVӕFӫDFKҩWWKDPJLDWURQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑF
9tGө;pWSKҧQӭQJ
122
o12


7ӯWKӵFQJKLӋP[iFÿӏQKÿѭӧFPӕLOLrQKӋJLӳDWӕFÿӝSKҧQӭQJYjQӗQJÿӝFiF
FKҩWWKDPJLDSKҧQӭQJ
vk
CC
NO O

2
2
.

II
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG
 ҦQKKѭӣQJFӫDQӗQJÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1JKLrQFӭXҧQKKѭӣQJFӫDQӗQJÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1D
6
2
+ H
62
o1D
62
662
+ H
2
&KXQ E &iF GXQJ GӏFK 1D
6
2
 0 1D
6
2
 0 1D
6
2
 0
H
62
0EuQKWDPJLiFÿӗQJKӗEҩPJLӡWӡJLҩ\WUҳQJFyNҿFKӳ;
7LQKjQK
± &KRYjRPӛLEuQKWDPJLiFP/GXQJGӏFK1D
6
2

YӟLFiFQӗQJÿӝWѭѫQJӭQJ
Oj00Yj0ĈһWFiFEuQKOrQWӡJLҩ\WUҳQJFyNҿVҹQFKӳ;
± 5yWQKDQKYjRPӛLEuQKP/GXQJGӏFK+
62
0YjEҳWÿҫXEҩPJLӡ
/Xê3KQ΁QJFyVLQKUDNKtÿͱF&QWLQKjQKFQWKQYjWUiQKQJ΅LWUΉFWLS
WUrQPLQJEuQKWDPJLiF
+uQK7KtQJKLPQJKLrQF΁XQKKͷQJFͿDQQJÿͱÿQWFÿͱSKQ΁QJ
4XDQViWYFKFK·;WUrQW͵JL\GͳLÿi\EuQKJKLOLWK͵LÿLPNK{QJQKuQWK\
YFKFK·;Q·DYjWUO͵LFkXKL
3KҧQӭQJӣEuQKQjR[ҧ\UDQKDQKQKҩW"&KұPQKҩW"
1ӗQJÿӝҧQKKѭӣQJWKӃQjRÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ"
D7UͳFNKLSKQ΁QJ
QKuQWK\YFKFK·;
E7K͵LÿLPNK{QJ
QKuQWK\YFKFK·;
95
7URQJ FiF SKҧQ ӭQJ SKӭF
WҥS FiF FKҩW ÿҫX WUҧL TXD
QKLӅX JLDL ÿRҥQ WUXQJ JLDQ
PӟL WҥR WKjQK ÿѭӧF VҧQ
SKҭPFXӕLFQJ.KLÿyWӕF
ÿӝSKҧQӭQJSKөWKXӝFYjR
QӗQJÿӝFӫDFiFFKҩWWKDP
JLD SKҧQ ӭQJ YӟL Vӕ PNJ
QKuQFKXQJ NKiFYӟLKӋVӕ
WӍ OѭӧQJ FӫD FKҩW ÿy WURQJ
SKѭѫQJWUuQKKRiKӑF
9t Gө 3KҧQ ӭQJ WәQJ
KӧS SKRVJHQH &2&O
Oj PӝW FKҩW ÿӝF KRi KӑF
ÿѭӧF Vӱ GөQJ WURQJ
FKLӃQ WUDQK WKӃ JLӟL
WKӭQKҩW
&2&O
o&2&O
3KѭѫQJWUuQKWӕFÿӝSKҧQ
ӭQJÿѭӧF[iFÿӏQKWӯWKӵF
QJKLӋPFyGҥQJQKѭVDX
vk
CC
CO
Cl
2
32/
(0&Ï%,ӂ7
!
3.
&KRSKҧQӭQJFӫDFiFFKҩWӣWKӇNKt,
+ H
o+,
%LӃWWӕFÿӝSKҧQӭQJWӍOӋWKXұQYӟLQӗQJÿӝFӫDFiFFKҩWWKDPJLDSKҧQӭQJYӟL
VӕPNJOjKӋVӕWӍOѭӧQJFӫDFKҩWÿyWURQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑF
D+m\YLӃWSKѭѫQJWUuQKWӕFÿӝFӫDSKҧQӭQJQj\
EӢPӝWQKLӋWÿӝ[iFÿӏQKKҵQJVӕWӕFÿӝFӫDSKҧQӭQJQj\Oj
í
/PROV
1ӗQJÿӝÿҫXFӫD,
Yj+
OҫQOѭӧWOj0Yj0+m\WtQKWӕFÿӝSKҧQӭQJ
±7ҥLWKӡLÿLӇPÿҫX
±7ҥLWKӡLÿLӇPÿmKӃWPӝWQӱDOѭӧQJ,
?
 ҦQKKѭӣQJFӫDiSVXҩWÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
7URQJKӛQKӧSNKtQӗQJÿӝPӛLNKtWӍOӋWKXұQYӟLiS
VXҩWFӫDQy.KL QpQ KӛQKӧSNKtJLҧPWKӇ WtFK WKu
QӗQJÿӝPӛLNKtWăQJOrQ+uQK9LӋFWăQJiSVXҩW
KӛQKӧSNKtFNJQJWѭѫQJWӵQKѭWăQJQӗQJÿӝVӁOjP
WӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
9LӋFWKD\ÿәLiSVXҩWNK{QJOjPҧQKKѭӣQJÿӃQWӕFÿӝ
FӫDSKҧQӭQJNK{QJFyFKҩWNKtWKDPJLD
+uQK0LOLrQKJL·D
WăQJiSVXWYjWăQJQQJÿͱ
ÈSVXWWK͵QJ ÈSVXWFDR
7URQJÿy&
12
Yj&
O
2
OjQӗQJÿӝPROFӫD12Yj2
WҥL
WKӡLÿLӇPÿDQJ[pWNÿѭӧFJӑLOjKQJVWFÿͱSKQ
΁QJYOjWӕFÿӝSKҧQӭQJWҥLWKӡLÿLӇPÿDQJ[pW ;pWWҥL
WKӡLÿLӇP&
12
0Yj&
O
2
0NKLÿyYN1Kѭ
Yұ\KҵQJVӕWӕFÿӝNOjWӕFÿӝSKҧQӭQJNKLQӗQJÿӝ
FӫDWҩWFҧFiFFKҩWÿҫXÿӅXEҵQJÿѫQYӏ
ĈҥLOѭӧQJNÿһFWUѭQJFKRPӛLSKҧQӭQJYjFKӍSKө
WKXӝFYjRQKLӋWÿӝNK{QJSKөWKXӝFYjRQӗQJÿӝFKҩW
SKҧQӭQJ*LiWUӏFӫDNÿѭӧF[iFÿӏQKWӯWKӵFQJKLӋP
ҦQKKѭӣQJFӫDQӗQJÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJFyWKӇ
JLҧLWKtFKQKѭVDXWURQJTXiWUuQKSKҧQӭQJFiFKҥW
SKkQWӱQJX\rQWӱKRһFLRQOX{QFKX\ӇQÿӝQJNK{QJ
QJӯQJYjYDFKҥPYӟLQKDX1KӳQJYDFKҥPFyQăQJ
OѭӧQJÿӫOӟQSKiYӥOLrQNӃWFNJYjKuQKWKjQKOLrQNӃW
PӟLGүQWӟLSKҧQӭQJKRiKӑFÿѭӧFJӑLOjYDFKҥP
KLӋXTXҧ
.KLQӗQJÿӝFKҩWSKҧQӭQJWăQJOrQVӕYDFKҥPJLӳD
FiFKҥWWăQJOrQOjPVӕYDFKҥPKLӋXTXҧFNJQJWăQJ
OrQYjGүQÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
96
.KLWăQJQKLӋWÿӝFiFKҥWSKkQWӱQJX\rQWӱKRһFLRQVӁFKX\ӇQÿӝQJQKDQKKѫQ
ÿӝQJQăQJFDRKѫQ.KLÿyVӕYDFKҥPKLӋXTXҧJLӳDFiFKҥWWăQJOrQGүQÿӃQWӕF
ÿӝSKҧQӭQJWăQJ
7KӵFQJKLӋPFKRWKҩ\NKLWăQJQKLӋWÿӝOrQ
R
&WKuWӕFÿӝSKҧQӭQJWKѭӡQJWăQJWӯ
ÿӃQOҫQ
*ӑLY
T
OjWӕFÿӝSKҧQӭQJWҥLQKLӋWÿӝ7Y
7
OjWӕFÿӝ
SKҧQӭQJWҥLQKLӋWÿӝ7NKLÿy
v
v
T
T
10
.
7URQJ ELӇX WKӭF WUrQ J ÿѭӧF JӑL Oj KӋ Vӕ QKLӋW ÿӝ
9DQ¶W+Rႇ9DQ+ӕS*LiWUӏJFjQJOӟQWKuҧQKKѭӣQJ
FӫDQKLӋWÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJFjQJPҥQK
9tGө[pWSKҧQӭQJFӫDDFHWRQHYӟLLRGLQH
CH
&2&+
,
o CH
&2&+
,+,
3KҧQӭQJFyKӋVӕQKLӋWÿӝJWURQJNKRҧQJWӯ 
R
C
ÿӃQ 
R
& Oj  1ӃX ӣ
R
& SKҧQ ӭQJ Fy WӕF ÿӝ
OjPRO/KWKuӣ
R
&SKҧQӭQJFyWӕFÿӝOj

PRO/K
 ҦQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1JKLrQFӭXҧQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
0J+
2o0J2+
+ H
n
&KXQE0JGҥQJSKRLEjRGXQJGӏFKSKHQROSKWDOHLQQѭӟFFҩWӕQJQJKLӋP
ÿqQFӗQNҽSJӛ
7LQKjQK
 &KRYjRPӛLӕQJQJKLӋPNKRҧQJP/QѭӟFFҩW
 1KӓYjRPӛLӕQJQJKLӋP±JLӑWSKHQROSKWDOHLQYjFKRYjRPӛLӕQJPҭX
SKRLEjR0J
 ĈXQQyQJӕQJQJKLӋP
/Xê/jPVҥFKEӅPһW0JWUѭӟFNKLWLӃQKjQKWKtQJKLӋP
4XDQViWYjWUO͵LFkXKL
 6ӵWKD\ÿәLPjXVҳFWURQJӕQJQJKLӋPQjRQKDQKKѫQ"
1KLӋWÿӝҧQKKѭӣQJQKѭWKӃQjRÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ"
(0&Ï%,ӂ7
!
4XiWUuQKFKtQFӫD
WUiLFk\
.KL FiF SKҧQ ӭQJ KRi
KӑF FKX\ӇQ KRi WLQK EӝW
WKjQK ÿѭӡQJ [ҧ\ UD WUiL
Fk\ VӁ FKtQ .KLWKӡLWLӃW
QyQJ OrQ SKҧQ ӭQJ [ҧ\
UDQKDQKKѫQQrQWUiLFk\
FKtQQKDQKKѫQ
4.
1rXPӕLOLrQKӋJLӳDQӗQJÿӝYjiSVXҩWFӫDNKtWURQJKӛQKӧS
5.
ÈSVXҩWҧQKKѭӣQJÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJQjRVDXÿk\"
1
J+
Jo1+
J 
&2
J&D2+
DTo&D&2
V+ H
2l 
6L2
V&D2Vo&D6L2
V 
%D&O
DT+ H
62
DT o%D62
V+&ODT 
W
R
[~FWiF
?
97
 ҦQKKѭӣQJFӫDGLӋQWtFKEӅPһWÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1JKLrQFӭXҧQKKѭӣQJFӫDGLӋQWtFKEӅPһWÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
&D&2
+&Oo&D&O
&2
+ H
2
&KXQEEuQKWDPJLiFGXQJGӏFK+&O0ÿiY{LGҥQJYLrQÿiY{LÿұSQKӓ
7LQKjQK
 &KRFQJPӝWOѭӧQJNKRҧQJJÿiY{LGҥQJYLrQYjREuQKWDPJLiFYjÿi
Y{LÿұSQKӓYjREuQKWDPJLiF
 5yWP/GXQJGӏFK+&O0YjRPӛLEuQK
4XDQViWKLQWͻQJYjWUO͵LFkXKL
 3KҧQӭQJWURQJEuQKQjRFyWӕFÿӝWKRiWNKtQKDQKKѫQ"
 ĈiY{LGҥQJQjRFyWәQJGLӋQWtFKEӅPһWOӟQKѫQ"
 1rXҧQKKѭӣQJFӫDGLӋQWtFKEӅPһWWLӃS[~FÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
6.
+m\JLҧLWKtFKWҥLVDRNKLQKLӋWÿӝWăQJWKuWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
7.
1rXêQJKƭDFӫDKӋVӕQKLӋWÿӝ9DQW+Rႇ
8.
Ӣ
R
&WӕFÿӝPӝWSKҧQӭQJOjPRO/PLQӢ
R
&WӕFÿӝSKҧQӭQJ
Qj\OjPRO/PLQ
D+m\WtQKKӋVӕQKLӋWÿӝ9DQW+RႇFӫDSKҧQӭQJWUrQ
E'ӵÿRiQWӕFÿӝSKҧQӭQJWUrQӣ
R
&JLҧWKLӃWKӋVӕQKLӋWÿӝJWURQJNKRҧQJ
QKLӋWÿӝQj\NK{QJÿәL
?
.KLWăQJGLӋQWtFKEӅPһWWLӃS[~FVӕYDFKҥPJLӳDFiFFKҩWÿҫXWăQJOrQVӕYDFKҥP
KLӋXTXҧFNJQJWăQJWKHRGүQÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
(0&Ï%,ӂ7
!
1ӃXNtFKWKѭӟFKҥWFjQJQKӓWKuWәQJGLӋQWtFK
EӅPһWFjQJOӟQQrQFyWKӇWăQJGLӋQWtFKWLӃS
[~FEҵQJFiFKÿұSQKӓKҥW
1JRjLUDFyWKӇWăQJGLӋQWtFKEӅPһWFӫDPӝW
NKӕL FKҩW EҵQJ FiFK WҥR QKLӅX ÿѭӡQJ UmQK Oӛ
[ӕSWURQJOzQJNKӕLFKҩWÿyWѭѫQJWӵQKѭPLӃQJ
EӑWELӇQ.KLÿyGLӋQWtFKEӅPһWEDRJӗPGLӋQ
WtFKEӅPһWWURQJYjGLӋQWtFKEӅPһWQJRjL
98
9.
7KӵFKLӋQKDLSKҧQӭQJSKkQKXӹ+
2
PӝWSKҧQ
ӭQJFy[~FWiF0Q2
PӝWSKҧQӭQJNK{QJ[~FWiF
ĈRWKӇWtFKNKtR[\JHQWKHRWKӡLJLDQYjELӇXGLӉQ
WUrQÿӗWKӏQKѭKuQKErQ
ĈѭӡQJSKҧQӭQJQjRWUrQÿӗWKӏ+uQKWѭѫQJ
ӭQJYӟLSKҧQӭQJFy[~FWiFYӟLSKҧQӭQJNK{QJFy
[~FWiF"
?
 ҦQKKѭӣQJFӫDFKҩW[~FWiFÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1JKLrQFӭXҧQKKѭӣQJFӫDFKҩW[~FWiFÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
+
2
o+
22
&KXQEEuQKWDPJLiFGXQJGӏFK+
2

0Q2

7LQKjQK
 5yWYjREuQKWDPJLiFPӛLEuQKP/GXQJGӏFK+
2

 7KrPNKRҧQJJ[~FWiF0Q2
YjRPӝWEuQKYjOҳFÿӅX
4XDQViWKLQWͻQJYjWUO͵LFkXKL
 6RViQKWӕFÿӝWKRiWNKtӣKDLEuQK
 &KҩW[~FWiFҧQKKѭӣQJWKӃQjRÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ"
ҦQKKѭӣQJFӫD[~FWiFÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJÿѭӧFJLҧLWKtFKGӵDYjRQăQJOѭӧQJKRҥW
KRiĈk\OjQăQJOѭӧQJWӕLWKLӇXFҫQFXQJFҩSFKRFiFKҥWQJX\rQWӱSKkQWӱKRһF
LRQÿӇYDFKҥPJLӳDFK~QJJk\UDSKҧQӭQJKRiKӑF
.KLFy[~FWiFSKҧQӭQJVӁ[ҧ\UDTXDQKLӅXJLDLÿRҥQ0ӛLJLDLÿRҥQÿӅXFyQăQJ
OѭӧQJKRҥWKRiWKҩSKѫQVRYӟLSKҧQӭQJNK{QJ[~FWiF+uQK'RÿyVӕKҥWFy
ÿӫQăQJOѭӧQJKRҥWKRiVӁQKLӅXKѫQGүQÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJOrQ
6DXSKҧQӭQJNKӕLOѭӧQJEҧQFKҩWKRiKӑFFӫD[~FWiFNK{QJÿәLWX\QKLrQNtFK
WKѭӟFKuQKGҥQJKҥWÿӝ[ӕS«FyWKӇWKD\
ÿәL
1ăQJOͻQJ
7LQWUuQKSKQ΁QJ
.K{QJ[~FWiF
$
%
&
&y[~FWiF
+uQK1ăQJOͻQJKRWKRiFͿDSKQ΁QJNKLNK{QJFy[~FWiFOj$
YjNKLFy[~FWiFYͳLQăQJOͻQJKRWKRiOj%&FͿDFiFJLDLÿRQ

E
D
V
R[\JHQ
P/
7K͵LJLDQSK~W


5
5
+uQK7LQWUuQKFͿD
SKQ΁QJSKkQKX΍+
2
99
+uQK0ͱWV΁QJGͽQJWKD\ÿLWFÿͱSKQ΁QJ
DĈqQ[uR[\JHQ±DFHW\OHQH E7ͿOQKERTXQWK΁FăQ F%uQKGDPXL
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA VIỆC THAY ĐỔI TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG
7URQJÿӡLVӕQJYjWURQJVҧQ[XҩWFRQQJѭӡLiSGөQJQKLӅXELӋQSKiSNƭWKXұWÿӇWKD\
ÿәLWӕFÿӝSKҧQӭQJQKѭWKD\ÿәLQӗQJÿӝQKLӋWÿӝGQJFKҩW[~FWiF«9tGө7URQJ
KjQ[uÿӕWDFHW\OHQHEҵQJR[\JHQQJX\rQFKҩWFKi\QKDQKYjFKRQKLӋWÿӝFDRKѫQ
NKLÿӕWEҵQJR[\JHQWURQJNK{QJNKt
10.
<ӃXWӕQjRÿmÿѭӧFiSGөQJÿӇOjPWKD\ÿәLWӕFÿӝFӫDFiFSKҧQӭQJWURQJ
+uQK"
11.
3KҧQӭQJWҥR12Wӯ1+
OjPӝWJLDLÿRҥQWUXQJJLDQWURQJTXiWUuQKVҧQ[XҩW
QLWULFDFLG
45
46
32 2
NH gOgNOg HOg() () ()
()


+m\QrXPӝWVӕFiFKÿӇWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJQj\
?
III
EM CÓ THỂ
*LҧLWKtFKÿѭӧFWҥLVDRQKLӅXSKҧQӭQJKRiKӑFWURQJF{QJQJKLӋSFҫQWLӃQKjQK
ӣQKLӋWÿӝFDRYjVӱGөQJFKҩW[~FWiF
x 7ӕFÿӝSKҧQӭQJÿһFWUѭQJFKRVӵQKDQKFKұPFӫDPӝWSKҧQӭQJKRiKӑF
x 7ӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJÿѭӧFWtQKEҵQJVӵWKD\ÿәLOѭӧQJFKҩWWURQJ
PӝWÿѫQYӏWKӡLJLDQ
x .KLQӗQJÿӝFKҩWWDQWURQJGXQJGӏFKWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
x ĈӕLYӟLSKҧQӭQJFyVӵWKDPJLDFӫDFKҩWNKtNKLiSVXҩWWăQJWӕFÿӝSKҧQ
ӭQJWăQJ
x .KLQKLӋWÿӝSKҧQӭQJWăQJGүQÿӃQVӕYDFKҥPKLӋXTXҧJLӳDFiFFKҩWSKҧQ
ӭQJWăQJOjPWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
x ĈӇWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJWDFyWKӇWăQJGLӋQWtFKEӅPһWWLӃS[~FFӫDFKҩWSKҧQ
ӭQJEҵQJFiFKOjPJLҧPNtFKWKѭӟFKҥWUҳQKRһFWҥRQKӳQJKҥW[ӕS
x &KҩW[~FWiFOjPWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJQKѭQJQyNK{QJEӏELӃQÿәLYӅOѭӧQJYj
FKҩWVDXSKҧQӭQJ
EM ĐÃ HỌC
100
I
HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKFiFQӝLGXQJFzQWKLӃXVDXÿk\
7ӕFÿӝSKҧQӭQJ
;pWSKҧQӭQJKRiKӑFGҥQJWәQJTXiWD$E%oF&G'
%LӇXWKӭFWӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJY
WE
«"«
1ӃXSKҧQӭQJWUrQOjPӝWSKҧQӭQJÿѫQJLҧQWKuELӇXWKӭFWӕFÿӝSKҧQӭQJWKHRKҵQJ
VӕWӕFÿӝSKҧQӭQJY «"«
&iF\ӃXWӕҧQKKѭӣQJÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
ÔN TẬP CHƯƠNG 6
.KLWăQJFiF\ӃXWӕQj\
OjPWăQJVӕYDFKҥP
KLӋXTXҧGүQÿӃQWӕF
ÿӝSKҧQӭQJWăQJ
.KLFyFKҩWQj\QăQJOѭӧQJ
KRҥWKRiJLҧPGүQÿӃQWӕF
ÿӝSKҧQӭQJWăQJ
«"«
«"«
«"«
«"«
«"«
&iF\ӃXWӕҧQKKѭӣQJ
ÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
20
BÀI
101
II
LUYỆN TẬP
&kX
+m\FKRELӃWWURQJFiFSKҧQӭQJVDXSKҧQӭQJQjRFyWӕFÿӝQKDQKSKҧQӭQJ
QjRFyWӕFÿӝFKұP"
DĈӕWFKi\QKLrQOLӋX
E6ҳWEӏJӍ
F7UXQJKRjDFLG±EDVH
&kX
&KRNKRҧQJJ]LQFGҥQJKҥWYjRPӝWFӕFÿӵQJGXQJGӏFK+
62
0Gѭӣ
QKLӋWÿӝSKzQJ1ӃXFKӍELӃQÿәLPӝWWURQJFiFÿLӅXNLӋQVDXÿk\FiFÿLӅXNLӋQNKiFJLӳ
QJX\rQWKuWӕFÿӝSKҧQӭQJVӁWKD\ÿәLWKӃQjRWăQJOrQJLҧP[XӕQJKD\NK{QJÿәL"
D7KD\NӁPKҥWEҵQJNӁPEӝWFQJNKӕLOѭӧQJYjNKXҩ\ÿӅX
E7KD\GXQJGӏFK+
62
0EҵQJGXQJGӏFK+
62
0FyFQJWKӇWtFK
F7KӵFKLӋQSKҧQӭQJӣQKLӋWÿӝFDRKѫQNKRҧQJ
R
&
&kX
+\GURJHQSHUR[LGHSKkQKXӹWKHRSKҧQӭQJ+
2
o+
22

ĈRWKӇWtFKR[\JHQWKXÿѭӧFWKHRWKӡLJLDQNӃWTXҧÿѭӧFJKLWURQJEҧQJVDX
7KӡLJLDQPLQ
   
7KӇWtFKNKtR[\JHQFP
   
D9 Ӂ ÿӗWKӏP{WҧVӵSKөWKXӝFFӫDWKӇWtFKNKtR[\JHQWKHRWKӡLJLDQ
E7tQKWӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJWKHRFP
PLQWURQJFiFNKRҧQJWKӡLJLDQ
± 7ӯySK~W ±7ӯySK~W
± 7ӯySK~W ±7ӯySK~W
1KұQ[pWVӵWKD\ÿәLWӕFÿӝWUXQJEuQKWKHRWKӡLJLDQ
&kX
+m\WKLӃWNӃPӝWWKtQJKLӋPÿӇFKӭQJPLQKҧQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝÿӃQWӕFÿӝ
SKҧQӭQJFӫD]LQFYjVXOIXULFDFLGORmQJ
&kX
0ӝWSKҧQӭQJӣ
R
&FyWӕFÿӝOjPRO/
PLQ+ӓLSKҧLJLҧP[XӕQJQKLӋW
ÿӝEDRQKLrXÿӇWӕFÿӝSKҧQӭQJOjPRO/
PLQ*LҧVӱWURQJNKRҧQJQKLӋWÿӝWKt
QJKLӋPKӋVӕQKLӋWÿӝ9DQW+RႇFӫDSKҧQӭQJEҵQJ
102
7rQJLFKXQJFͿDFiFQJX\rQWQKyP9,,$OjKDORJHQ7KHRWLQJ+\/S³KDOV´
OjPXL Yj³JHQHV´OjVLQKUD KDORJHQQJKƭDOjVLQKUD PXL6RGLXPFKORULGH
1D&OOjKͻSFKWTXDQWUQJYjSKELQFͿDFKORULQHWURQJWΉQKLrQFyQKLX
WURQJQͳFELQYjPPXL%LQYjÿLG˿QJOjNKRY{WQFK΁DFiFPXL
KDOLGHY΃DOjP{LWU͵QJVQJFͿDQKLXORjLVLQKYWY΃DOjÿLWͻQJNKDLWKiF
FKELQFͿDQKLXQJjQKQJK
1J͵LGkQOjPPXLW΃QͳFELQ
 1KyPKDORJHQ
 +\GURJHQKDOLGH0XӕLKDOLGH
 ÐQWұS
NGUYÊN TỐ NHÓM HALOGEN
CHƯƠNG
7
103
MỤC TIÊU:
– Nêu được trạng thái tự nhiên của các nguyên tố halogen.
– Mô tả được trạng thái, màu sắc, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi của các đơn chất halogen.
– Giải thích được sự biến đổi nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi của các đơn chất halogen dựa vào
tương tác van der Waals.
– Trình bày được xu hướng các halogen nhận thêm 1 electron (từ kim loại) hoặc dùng chung
electron (với phi kim) để tạo hợp chất ion hoặc hợp chất cộng hoá trị dựa theo cấu hình electron.
– Giải thích được xu hướng phản ứng của các đơn chất halogen với hydrogen.
– Viết được phương trình hoá học của phản ứng tự oxi hoá – khử của chlorine.
– Thực hiện được (hoặc quan sát video) một số thí nghiệm chứng minh tính oxi hoá mạnh của các
halogen và so sánh tính oxi hoá của các halogen trong nhóm VIIA.
I
TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
1KyP9,,$WURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFFzQJӑLOjQKyPKDORJHQ
JӗPViXQJX\rQWӕÀXRULQH)FKORULQH&OEURPLQH%ULRGLQH,DVWDWLQH$WYj
WHQQHVVLQH7V%ӕQQJX\rQWӕ)&O%UYj,WӗQWҥLWURQJWӵQKLrQFzQ$WYj7VOjFiF
QJX\rQWӕSKyQJ[ҥ
7URQJWӵQKLrQKDORJHQFKӍWӗQWҥLӣGҥQJKӧSFKҩWSKҫQOӟQӣGҥQJPXӕLKDOLGHSKә
ELӃQQKѭFDOFLXPÀXRULGHVRGLXPFKORULGH
%QJ1QJÿͱFiFLRQKDOLGHWURQJQͳFELQ
(*)
,RQKDOLGH F
±
&O
±
%U
±
O
±
1ӗQJÿӝ
PJNJ
  
7URQJFѫWKӇQJѭӡLQJX\rQWӕFKORULQHFyWURQJPiX
YjGӏFKYӏGҥGj\ӣGҥQJLRQ&O
í
QJX\rQWӕLRGLQHFy
ӣWX\ӃQJLiSӣGҥQJKӧSFKҩWKӳXFѫ
NHÓM HALOGEN
7URQJWΉQKLrQPͱWVSKLNLPQKFDUERQQLWURJHQR[\JHQWQWLͷFGQJÿ˿QFKWYj
KͻSFKWFzQFiFKDORJHQÿXFKWQWLͷGQJKͻSFKW9uVDRFyVΉNKiFELWQj\"
?
+uQK5RQJELQFK΁D
QJX\rQWLRGLQH
(*)
1JXQ-RKQ:ULJKW$QJHOD&ROOLQJ6HDZDWHU,WV&RPSRVLWLRQ
3URSHUWLHVDQG%HKDYLRXU7KH2SHQ8QLYHUVLW\
21
BÀI
104
II
CẤU TẠO NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ
1. 7UDFӭXVӕOLӋX%ҧQJ%ҧQJYj+uQKÿӇKRjQWKjQKEҧQJP{WҧPӝW
VӕÿһFÿLӇPFҩXWҥRFӫDFiFQJX\rQWӱKDORJHQWKHRPүXVDX
1JX\rQWӱ /ӟSHOHFWURQQJRjLFQJ %iQNtQKQJX\rQWӱ ĈӝkPÿLӋQ
)OXRULQH " " "
&KORULQH " " "
%URPLQH " " "
,RGLQH " " "
7ӯEҧQJVӕOLӋXWKXÿѭӧFKm\
D*LҧLWKtFKWҥLVDRQJX\rQWӱKDORJHQFy[XKѭӟQJQKұQHOHFWURQWӯQJX\rQWӱ
NLPORҥLKRһFJySFKXQJHOHFWURQYӟLQJX\rQWӱSKLNLPÿӇKuQKWKjQKOLrQNӃW
E1rXYjJLҧLWKtFK[XKѭӟQJELӃQÿәLEiQNtQKQJX\rQWӱÿӝkPÿLӋQFӫDFiF
QJX\rQWӱKDORJHQ7ӯÿyGӵÿRiQ[XKѭӟQJELӃQÿәLWtQKR[LKRiWӯ)ÿӃQ,
F 'ӵD YjR FҩX KuQK HOHFWURQ OӟS QJRjL FQJ Yj ÿӝ kP ÿLӋQ JLҧL WKtFK WҥL VDR
QJX\rQWӱÀXRULQHFKӍFyVӕR[LKRi±WURQJFiFKӧSFKҩW"
2.7KDPNKҧR%jL/LrQNӃWFӝQJKRiWUӏKm\
D0{WҧVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWWURQJSKkQWӱKDORJHQEҵQJF{QJWKӭFHOHFWURQ
E/LrQNӃW WURQJ SKkQ Wӱ KDORJHQ Oj OLrQ NӃW FӝQJ KRi WUӏ SKkQ FӵF KD\ NK{QJ
SKkQFӵF"
F 'ӵDYjREiQNtQKQJX\rQWӱ+uQKKm\GӵÿRiQ[XKѭӟQJELӃQÿәLÿӝGjL
OLrQNӃWWURQJGm\FiFSKkQWӱKDORJHQ
1.
.ӇWrQPӝWVӕKӧSFKҩWSKәELӃQFӫDKDORJHQWURQJWӵQKLrQ
?
(0&Ï%,ӂ7
!
0XӕLPӓ
1JRjLNKDLWKiFFKӫ\ӃXWӯQѭӟFELӇQPXӕLăQFzQÿѭӧF
NKDLWKiFWӯPӓPXӕL0XӕLPӓFyQKLӅXӭQJGөQJYtGөÿi
PXӕL +LPDOD\D +uQK  ÿѭӧF VӱGөQJWURQJҭPWKӵF
FKăPVyFVӭFNKRҿVҳFÿҽSWUDQJWUtQӝLWKҩW
+uQKĈiPXL+LPDOD\D
105
1.;iFÿӏQKVӕR[LKRiFӫDFKORULQHWURQJFiFFKҩWVDX&O
+&O+&O2+&O2

+&O2
+&O2
2.7ӯFiFVӕR[LKRiFӫDFKORULQHKm\JLҧLWKtFKWҥLVDR&O
YӯDFyWtQKR[LKRiYӯD
FyWtQKNKӱ"
2.
7URQJWӵQKLrQFiFQJX\rQWӕKDORJHQWӗQWҥLӣGҥQJKӧSFKҩW9LӃWF{QJWKӭF
PӝWYjLKӧSFKҩWFӫDKDORJHQWKѭӡQJÿѭӧFGQJWURQJWKӵFWӃ
3.
1JX\rQWӱKDORJHQFyWKӇQKұQHOHFWURQWӯQJX\rQWӱNLPORҥLKRһFJySFKXQJ
HOHFWURQYӟLQJX\rQWӱSKLNLP
0{WҧVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWWURQJSKkQWӱ1D&OYj+&OÿӇPLQKKRҥ
?
(0&Ï%,ӂ7
!
ĈӗQJYӏSKyQJ[ҥWURQJ\KӑF
 .ƭWKXұWFKөS3(7&7QKҵPSKiWKLӋQYӏWUtFiFWӃEjR
FyWӕFÿӝWLrXWKөJOXFRVHOӟQWKѭӡQJOjWӃEjRXQJ
WKѭ
'ѭӧFFKҩW

F±)'*GQJWURQJ FKөS3(7&7 ÿѭӧF
WҥRUDNKLWKD\WKӃPӝWQKyP2+WURQJSKkQWӱJOXFRVH
EҵQJQJX\rQWӱÿӗQJYӏÿiQKGҩX

)
 ĈӗQJ Yӏ SKyQJ [ҥ

, GQJ ÿLӅX WUӏ PӝW Vӕ EӋQK
Ot WX\ӃQ JLiS QKѭ FѭӡQJ JLiS Wӵ PLӉQ %DVHGRZ
XQJWKѭWX\ӃQJLiS
&iFQJX\rQWӱKDORJHQFyHOHFWURQӣOӟSQJRjLFQJGӉQKұQWKrPHOHFWURQÿӇÿҥW
ÿѭӧFFҩXKuQKHOHFWURQEӅQFӫDNKtKLӃPJҫQQKҩW
QV
QS
H
oQV
QS
6
'RYұ\VӕR[LKRiÿһFWUѭQJFӫDFiFKDORJHQWURQJKӧSFKҩWOj±
7X\QKLrQNKLOLrQNӃWYӟLFiFQJX\rQWӕFyÿӝkPÿLӋQOӟQFiFKDORJHQFyWKӇFyFiF
VӕR[LKRiGѭѫQJWUӯÀXRULQHFyÿӝkPÿLӋQOӟQQKҩWQrQÀXRULQHOX{Q
FyVӕR[LKRiEҵQJ±WURQJPӑLKӧSFKҩW
+uQK7KLWEFKͽS3(7&7
106
TÍNH CHẤT VẬT LÍ
7UҥQJWKiLWӗQWҥLPjXVҳFQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\W
QF
QKLӋWÿӝV{LW
V
FӫDKDORJHQÿѭӧF
WUuQKEj\ӣ%ҧQJ
%QJ0ͱWVWtQKFKWYWOtFͿDÿ˿QFKWKDORJHQ
(*)
ĈѫQFKҩW 7UҥQJWKiL 0jXVҳF W
QF
R
& W
V
R
&
ĈӝWDQWURQJQѭӟF
PRO/ӣ
R
&
F
.Kt 9jQJQKҥW ± ± ±
&O
.Kt 9jQJOөF ± ± 
%U
/ӓQJ 1kXÿӓ ±  
,
5ҳQ 7tPÿHQ   
1KLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LWăQJWӯ)
ÿӃQ,
GR
 7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVJLӳDFiFSKkQWӱWăQJ
 .KӕLOѭӧQJSKkQWӱWăQJ
Ӣ ÿLӅX NLӋQ WKѭӡQJ FiF KDORJHQ tW WDQ WURQJ QѭӟF
QKѭQJWDQQKLӅXWURQJGXQJP{LKӳXFѫQKѭDOFRKRO
EHQ]HQH 7URQJ \ KӑF GXQJ GӏFK LRGLQH ORmQJ WURQJ
HWKDQROÿѭӧFGQJOjPWKXӕFViWWUQJ
%URPLQH Jk\ EӓQJ VkX NKL WLӃS [~F YӟL GD +tW WKӣ
NK{QJNKtFyFKӭDKDORJHQYӟLQӗQJÿӝYѭӧWQJѭӥQJ
FKRSKpSOjPWәQKҥLQLrPPҥFWӃEjRÿѭӡQJK{KҩS
Jk\FRWKҳWSKӃTXҧQNKyWKӣ
III
4.
7ӯ%ҧQJQKұQ[pW[XKѭӟQJELӃQÿәLQKLӋW
ÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LFӫDFiFKDORJHQYj
JLҧLWKtFK
?
(0&Ï%,ӂ7
!
,RGLQHWKăQJKRD
Ӣ QKLӋW ÿӝ FDR LRGLQH
WKăQJKRDFKX\ӇQWӯWKӇ
UҳQVDQJWKӇKѫLGѭӟLiS
VXҩWWKѭӡQJ
+uQK6ΉWKăQJKRD
FͿDLRGLQH
TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
+DORJHQ OjFiFSKLNLP ÿLӇQ KuQKFyWtQKR[L KRiPҥQKWtQKR[L KRi JLҧPGҫQWӯ
ÀXRULQHÿӃQLRGLQH
7iFGөQJYӟLNLPORҥL
&iFKDORJHQSKҧQӭQJWUӵFWLӃSYӟLQKLӅXNLPORҥLWҥRPXӕLKDOLGH
IV
(*)
1JXQKWWSFKHPOLEULWH[WVRUJ
107
+uQK&KORULQH
WiFGͽQJYͳLGk\VWLURQ
ͷQKLWÿͱFDR
5.
;iFÿӏQKFKҩWR[LKRiFKҩWNKӱWURQJSKҧQӭQJ
FӫDVRGLXPYjLURQ YӟLFKORULQHGQJPNJL WrQ
FKӍ U} Vӵ QKѭӡQJ HOHFWURQ Wӯ FKҩW NKӱ VDQJ
FKҩWR[LKRi
?
7iFGөQJYӟLK\GURJHQ
&iFKDORJHQSKҧQӭQJYӟLK\GURJHQWҥRWKjQKK\GURJHQKDOLGH
%QJ0ͱWVÿFÿLPFͿDSKQ΁QJJL·DKDORJHQYjK\GURJHQ
3KҧQӭQJ ĈLӅXNLӋQ ĈһFÿLӇPSKҧQӭQJ
H
+ F
o+)
3KҧQӭQJQJD\ӣQKLӋWÿӝ
SKzQJYjWURQJEyQJWӕL
1әPҥQK
H
&O
o+&O ÈQKViQJKRһFW
R
*k\Qә
H
%U
o+%U a
R
&[~FWiF3W .K{QJJk\Qә
H
,
Cl HO HCl HClO
22
U
+,
a
R
&[~FWiF3W 7KXұQQJKӏFK
0ӭFÿӝSKҧQӭQJFӫDFiFKDORJHQYӟLK\GURJHQJLҧPGҫQNKLÿLWӯÀXRULQHÿӃQLRGLQH
SKKӧSYӟLWtQKR[LKRiFӫDFiFKDORJHQJLҧPGҫQWӯ)
ÿӃQ,
;pWFiFSKҧQӭQJKRiKӑF+
J;
Jo+;J;OjFiFKDORJHQ
7UDVӕOLӋXWURQJ%ҧQJÿӇ
 *LҧLWKtFK[XKѭӟQJSKҧQӭQJFӫDFiFÿѫQFKҩWKDORJHQYӟLK\GURJHQWKHRNKҧ
QăQJKRҥWÿӝQJFӫDFiFKDORJHQ
 'ӵDYjRVӕOLӋXQăQJOѭӧQJOLrQNӃW+
±;JLҧLWKtFK[XKѭӟQJSKҧQӭQJJLҧP
GҫQWӯ)
ÿӃQ,
6RGLXP QyQJ FKҧ\ VӁ FKi\ YӟL QJӑQ OӱD ViQJ FKyL
WURQJNKtFKORULQHWҥRWKjQKVRGLXPFKORULGH
1D&O
o 1D&,
'k\VҳWLURQQXQJÿӓVӁEӕFFKi\WURQJNKtFKORULQHWҥR
WKjQKNKyLPjXQkXÿӓOjLURQ,,,FKORULGH+uQK
)H&O
o )H&O
W
R
W
R
(*)
3KQ΁QJWKXQQJKFKOjSKQ΁QJ[\UDWKHRKDLFKLXWUiLQJͻFQKDXͷFQJÿLXNLQ
108
 7iFGөQJYӟLQѭӟF
.KL WDQ YjR QѭӟF PӝW SKҫQ &O
WiF GөQJ YӟL
QѭӟF WҥR WKjQK +&O K\GURFKORULF DFLG Yj +&O2
K\SRFKORURXVDFLG
Cl HO HCl HClO
22

U
+\SRFKORURXVDFLGFyWtQKR[LKRiPҥQKQrQFKORULQH
WURQJQѭӟFFyNKҧQăQJGLӋWNKXҭQWҭ\PjXYjÿѭӧF
ӭQJGөQJWURQJNKӱWUQJQѭӟFVLQKKRҥW
7uPKLӇXWtQKWҭ\PjXFӫDNKtFKORULQHҭP
7LQKjQK
ĈtQKPӝWPҭXJLҩ\PjXҭPYjRWKDQKNLPORҥLJҳQ
YӟLQ~Wÿұ\EuQKWDPJLiF6DXÿyÿѭDPҭXJLҩ\
YjREuQKWDPJLiFFKӭDNKtFKORULQH+uQK
4XDQViWKLQWͻQJYjWUO͵LFkXKL
1KұQ[pWPjXFӫDPҭXJLҩ\WUѭӟFYjVDXNKLFKR
YjREuQKWDPJLiF*LҧLWKtFK
;iFÿӏQKYDLWUzFӫDFKORULQHWURQJSKҧQӭQJYӟL
QѭӟFWҥLVDRQyLFKORULQHWӵR[LKRi±WӵNKӱWURQJ
SKҧQӭQJQj\"
7iFGөQJYӟLGXQJGӏFKNLӅP
&KORULQH SKҧQ ӭQJ YӟL GXQJ GӏFK NLӅP ӣ ÿLӅX NLӋQ WKѭӡQJ WҥR WKjQK QѭӟF -DYHO
*LDYHQ
&O
1D2+
o1D&O1D&O2+
2
1ѭӟF-DYHOFKӭD1D&O2VRGLXPK\SRFKORULWH1D&OYjPӝWSKҫQ1D2+GѭÿѭӧF
GQJOjPFKҩWWҭ\UӱDNKӱWUQJ
.KLÿXQQyQJ&O
SKҧQӭQJYӟLGXQJGӏFKNLӅPWҥRWKjQKPXӕLFKORUDWH
&O
.2+
o.&O.&O2
+
2
3RWDVVLXPFKORUDWHOjFKҩWR[LKRiPҥQKÿѭӧFVӱGөQJFKӃWҥRWKXӕFQәKӛQKӧS
ÿҫXTXHGLrP«
W
R
0XJL\PjXP
EDQÿX
0XJL\
PjX
.Kt
&O
+uQK7tQKW\PjX
FͿDNKtFKORULQHP
(0&Ï%,ӂ7
!
F
SKҧQ ӭQJ PҥQK YӟL
QѭӟF QJD\ ӣ QKLӋW ÿӝ
WKѭӡQJ JLҧL SKyQJ NKt
2
)
+
2o+)2
&iF KDORJHQ &O
 %U
Yj
,
SKҧQ ӭQJ FKұP YӟL
QѭӟF Yj PӭF ÿӝ SKҧQ
ӭQJ JLҧP GҫQ Wӯ &O

ÿӃQ,

6.
0ӝW QKj Pi\ QѭӟF Vӱ GөQJ  PJ &O
ÿӇ NKӱ WUQJ  / QѭӟF VLQK KRҥW
7tQK NKӕL OѭӧQJ &O
QKj Pi\ FҫQ GQJ ÿӇ NKӱ WUQJ   P
QѭӟF
VLQKKRҥW
?
109
7iFGөQJYӟLGXQJGӏFKKDOLGH
&KORULQHFyWKӇR[LKRiLRQ%U
±
WURQJGXQJGӏFKPXӕLEURPLGHYjLRQ,
±
WURQJGXQJGӏFK
PXӕLLRGLGHEURPLQHFyWKӇR[LKRiLRQ,
±
WURQJGXQJGӏFKPXӕLLRGLGH
&O
1D%U
o1D&O%U
%U
1D,
o1D%U,
7URQJF{QJQJKLӋSSKҧQӭQJJLӳDFKORULQHYjLRQEURPLGHÿѭӧFӭQJGөQJÿӇÿLӅXFKӃ
EURPLQHWӯQѭӟFELӇQ
3KҧQӭQJWKӃFӫDPӝWVӕPXӕLKDOLGH
&KXQEӕQJQJKLӋPGXQJGӏFK1D%UGXQJGӏFK1D,QѭӟF&O
QѭӟF%U
ORmQJ
7LQKjQK
 /ҩ\NKRҧQJP/GXQJGӏFK1D%UYjRӕQJQJKLӋPP/GXQJGӏFK1D,YjR
PӛLӕQJQJKLӋPYj
 7KrPYjRӕQJQJKLӋPYjYjLJLӑWQѭӟF&O
WKrPYjRӕQJYjLJLӑWQѭӟF
%U
OҳFÿӅXFiFӕQJQJKLӋP
/Xê&QWKQNK{QJÿQͳF&O
QͳF%U
JLk\UDWD\TXQiR
+uQK3KQ΁QJWKFͿDPͱWVPXLKDOLGH
'XQJGFK
1D%U
1ͳF&O
1ͳF%U
QJ QJ QJ
'XQJGFK
1D,
4XDQViWVΉWKD\ÿLPjXFͿDGXQJGFKWURQJFiFQJQJKLPYjWUO͵LFkXKL
 1KұQ[pWVӵWKD\ÿәLPjXFӫDGXQJGӏFKWURQJFiFӕQJQJKLӋP
 6RViQKWtQKR[LKRiFӫD&O
%U
,
 +m\FKӑQPӝWWKXӕFWKӱÿӇFKӭQJWӓFyVӵWҥRWKjQK,
NKLFKRQѭӟFFKORULQH
KRһFQѭӟFEURPLQHWiFGөQJYӟLGXQJGӏFKVRGLXPLRGLGH
8.
9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFPLQKKRҥWtQKR[LKRiJLҧPGҫQWURQJGm\&O
%U
,
?
7.
.Kt &O
SKҧQ ӭQJ YӟL GXQJ GӏFK VRGLXP K\GUR[LGH QyQJ WҥR WKjQK VRGLXP
FKORULGHVRGLXPFKORUDWHYjQѭӟF
/ұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJWUrQWKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJ
HOHFWURQFKӍU}FKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
?
110
V
ĐIỀU CHẾ CHLORINE
1ăP  & : 6FKHHOH 6HOѫ QKj KRi KӑF QJѭӡL 7KXӷ ĈLӇQ ÿLӅX FKӃ ÿѭӧF
FKORULQHNKLFKRTXһQJS\UROXVLWH0Q2
WiFGөQJYӟLK\GURFKORULFDFLGÿһF
0Q2
+&OÿһF
o0Q&O
&O
+
2
1Jj\ QD\ SKҧQӭQJWUrQYүQ ÿѭӧFGQJNKL FҫQÿLӅXFKӃNKt &O
WURQJSKzQJ WKt
QJKLӋP1JRjLUDFzQFyWKӇWKD\0Q2
EҵQJ.0Q2
UҳQÿӇÿLӅXFKӃNKt&O

.0Q2
+&OÿһF
o.&O0Q&O
&O
+
2
7URQJF{QJQJKLӋSFKORULQHÿѭӧFVҧQ[XҩWӣQKLӋWÿӝWKѭӡQJEҵQJFiFKÿLӋQSKkQ
GXQJGӏFKPXӕLăQEmRKRjFyPjQJQJăQJLӳDFiFÿLӋQFӵF
1D&O+
2 o1D2++
&O
ÿLӋQSKkQGXQJGӏFK
FyPjQJQJăQ[ӕS
9.
.KLVҧQ[XҩWFKORULQHWURQJF{QJQJKLӋS1D2+Yj+
ÿѭӧFWҥRWKjQKӣFӵFkP
FzQ&O
ÿѭӧFWҥRWKjQKӣFӵFGѭѫQJ7ҥLVDRFҫQVӱGөQJPjQJQJăQ[ӕSÿӇ
QJăQFiFKKDLÿLӋQFӵF"
?
W
R
EM CÓ THỂ
 7KӵFKLӋQÿѭӧFWKtQJKLӋPFKӭQJPLQKYjVRViQKWtQKR[LKRiFӫDÿѫQFKҩW
KDORJHQ
 6ӱGөQJQѭӟF-DYHODQWRjQ
x &iFQJX\rQWӕKDORJHQWӗQWҥLWURQJWӵQKLrQӣGҥQJKӧSFKҩWSKәELӃQOj
PXӕLFӫDÀXRULQHYjFKORULQH
x &iFÿѫQFKҩWKDORJHQWӯÀXRULQHÿӃQLRGLQH
±1KLӋWÿӝQyQJFKҧ\WăQJGҫQQKLӋWÿӝV{LWăQJGҫQ
±/jSKLNLPÿLӇQKuQKWtQKR[LKRiJLҧPGҫQ
EM ĐÃ HỌC
111
I
HYDROGEN HALIDE
 &ҩXWҥRSKkQWӱ
3KkQWӱK\GURJHQKDOLGH+;JӗPPӝWOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ&iFSKkQWӱ+;OjSKkQ
WӱSKkQFӵF
0{KuQKOLrQNӃW
$2V$2SOLrQNWV
%QJ0ͱWVÿFÿLPFͿDK\GURJHQKDOLGH
&{QJWKӭF
SKkQWӱ
7rQJӑL
0{KuQK
SKkQWӱ
ĈӝGjL
OLrQNӃWSP
1ăQJOѭӧQJ
OLrQNӃWN-PRO
HF +\GURJHQÀXRULGH
 
+&O +\GURJHQFKORULGH
 
+%U +\GURJHQEURPLGH
 
+, +\GURJHQLRGLGH
 
+
o
+\GURFKORULFDFLGÿͻFV΅GͽQJUͱQJUmLWURQJVQ[XWÿLQKuQKOjGQJÿÿiQKVFKEPW
NLPORLWUͳFNKLJLDF{QJV˿QKjQPÿLQ«7URQJF{QJÿRQQj\WKpSÿͻFÿDTXDFiF
EFK΁DGXQJGFK+&OÿͻFJLOjE3LFNLQJÿW\EOͳSUVpWVDXÿyU΅DVFKEQJQͳF
WUͳFNKLTXDFiFF{QJÿRQWLSWKHR9\FiF΁QJGͽQJWUrQGΉDYjRWtQKFKWTXDQWUQJQjR
FͿDK\GURFKORULFDFLG"
?
H + X
o+;KRһFH
X
MỤC TIÊU:
– Nhận xét và giải thích được xu hướng biến đổi nhiệt độ sôi của các hydrogen halide từ HCl
tới HI. Giải thích được sự bất thường về nhiệt độ sôi của HF so với các HX khác.
– Trình bày được xu hướng biến đổi tính acid của dãy hydrohalic acid.
– Thực hiện được thí nghiệm phân biệt các ion F
–
, Cl
–
, Br
–
, I
–
.
– Trình bày được tính khử của các ion halide (Cl
–
, Br
–
, I
–
) thông qua phản ứng với chất oxi hoá là
sulfuric acid đặc.
– Nêu được ứng dụng của một số hydrogen halide.
HYDROGEN HALIDE . MUỐI HALIDE
22
BÀI
112
II
HYDROHALIC ACID
 7tQKFKҩWKRiKӑF
D7tQKDFLG
7URQJGm\K\GURKDOLFDFLGWtQKDFLGWăQJWӯK\GURÀXRULFDFLG\ӃXÿӃQK\GURLRGLFDFLG
UҩWPҥQK
'XQJGӏFK+&OWiFGөQJYӟLNLPORҥL
&KXQEӕQJQJKLӋPGXQJGӏFK+&OORmQJ=QGҥQJKҥW&XGҥQJOi
7LQKjQK
 &KRYjRӕQJQJKLӋPPӛLӕQJNKRҧQJP/GXQJGӏFK+&OORmQJ
 &KRYjLKҥW=QYjRӕQJYjLOi&XYjRӕQJ
4XDQViWKLQWͻQJYjYLWSK˿QJWUuQKKRiKF
1.
1rX[XKѭӟQJELӃQÿәLÿӝGjLOLrQNӃWWURQJGm\+;
2.
7ӯ%ҧQJKm\QKұQ[pW[XKѭӟQJELӃQÿәLQKLӋWÿӝV{LFӫDFiFK\GURJHQ
KDOLGH*LҧLWKtFK
?
3.
ӢPӝWQKjPi\VҧQ[XҩWYjQJWӯTXһQJVDXNKLFKRGXQJGӏFKFKӭDKӧSFKҩW
WDQFӫDYjQJFKҧ\TXDFӝWFKӭDNӁPKҥWWKXÿѭӧFFKҩWUҳQJӗPYjQJYjNӁP
ĈӅ[XҩWSKѭѫQJSKiSWKXÿѭӧFYjQJWLQKNKLӃW
?
 7tQKFKҩWYұWOt
ӢÿLӅXNLӋQWKѭӡQJK\GURJHQKDOLGHWӗQWҥLӣWKӇNKtWDQWӕWWURQJQѭӟFWҥRWKjQK
GXQJGӏFKK\GURKDOLFDFLGWѭѫQJӭQJ
%QJ1KLWÿͱV{LW
V
FͿDFiFK\GURJHQKDOLGH
+\GURJHQKDOLGH HF +&O +%U +,
W
V

R
&  í í í
+)OӓQJFyQKLӋWÿӝV{LFDREҩWWKѭӡQJOjGRSKkQWӱ+)SKkQFӵFPҥQKFyNKҧQăQJ
WҥROLrQNӃWK\GURJHQ
+±)

+±)

+±)
7ӯ+&OÿӃQ+,QKLӋWÿӝV{LWăQJGR
 /ӵFWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVJLӳDFiFSKkQWӱWăQJ
 .KӕLOѭӧQJSKkQWӱWăQJ
113
E7tQKNK΅
1JRjLWtQKDFLGK\GURKDOLFDFLGFzQFyWtQKNKӱYtGө
.0Q2
+&O
o.&O0Q&O
&O
+
2
2. 'XQJGӏFK+&OWiFGөQJYӟLPXӕL1D+&2
3
UҳQ
&KXQEGXQJGӏFK+&OORmQJPXӕL1D+&2

UҳQӕQJQJKLӋP
7LQKjQK
&KRWKuDQKӓ1D+&2
YjRӕQJQJKLӋPWKrPWLӃSGXQJGӏFK+&OORmQJ
4XDQViWKLQWͻQJYjWUO͵LFkXKL
 9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJ
 6RViQKWtQKDFLGFӫD+&OYj+
&2
(0&Ï%,ӂ7
!
ĈLӅXFKӃK\GURÀXRULFDFLGYjK\GURFKORULFDFLG
 1ăP  & : 6FKHHOH FKR VXOIXULF DFLG ÿһF WiF GөQJ YӟL TXһQJ ÀXRULWH &D)

WKXÿѭӧFK\GURJHQÀXRULGH
&D)
+ H
62
ÿһF

o&D62
+)
+LӋQQD\SKҧQӭQJWUrQYүQÿѭӧFGQJÿӇVҧQ[XҩWK\GURÀXRULFDFLGWURQJF{QJQJKLӋS
 7URQJF{QJQJKLӋSK\GURJHQFKORULGHÿѭӧFWҥRUDWURQJQKLӅXTXiWUuQKWәQJKӧSKӳXFѫ
0ӝWOѭӧQJQKӓK\GURJHQFKORULGHÿѭӧFVҧQ[XҩWWӯFiFÿѫQFKҩW
H

&O


o+&O
7URQJSKzQJWKtQJKLӋPFKRPXӕLVRGLXPFKORULGHUҳQWiFGөQJYӟLVXOIXULFDFLGÿһFWKX
ÿѭӧFNKtK\GURJHQFKORULGH
1D&O+
62
ÿһFo1D+62
+&O
+RjWDQNKtK\GURJHQFKORULGHYjRQѭӟFWҥRWKjQKGXQJGӏFKK\GURFKORULFDFLG
W
R
4.
9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFNKLFKRGXQJGӏFKK\GURFKORULFDFLGOҫQOѭӧWWiFGөQJ
YӟL)H0J2&X2+
$J12
5.
+\GURFKORULFDFLGWKѭӡQJÿѭӧFGQJÿӇÿiQKVҥFKOӟSR[LGHK\GUR[LGHPXӕL
FDUERQDWHEiPWUrQEӅPһWNLPORҥLWUѭӟFNKLVѫQKjQPҥÿLӋQ
ӬQJGөQJQj\GӵDWUrQWtQKFKҩWKRiKӑFQjRFӫDK\GURFKORULFDFLG"
?
 ӬQJGөQJ
D+\GURJHQÀXRULGH
+\GURJHQÀXRULGHÿѭӧFVӱGөQJWURQJTXiWUuQKVҧQ[XҩWWHÀRQWKHRVѫÿӗ
CH CHCl CHClF CF CF
Cl
HCl
HF
HCl HCl
tp
xt
o
43 222
2

  
,

()
CF CF
n
22
114
III
MUỐI HALIDE
 7tQKWDQ
+ҫXKӃWFiFPXӕLKDOLGHÿӅXGӉWDQWURQJQѭӟFWUӯPӝWVӕPXӕLNK{QJWDQQKѭVLOYHU
FKORULGHVLOYHUEURPLGHVLOYHULRGLGHYjPӝWVӕPXӕLtWWDQQKѭOHDGFKURULGHOHDGEURPLGH
 7tQKFKҩWKRiKӑF
D3KQ΁QJWUDRÿL
1KұQELӃWLRQKDOLGH
&KXQEӕQJQJKLӋPFiFGXQJGӏFK$J12
1D)1D&O1D%U1D,
7LQKjQK
 &KRP/PӛLGXQJGӏFK1D)1D&O1D%U1D,YjRWӯQJӕQJQJKLӋP
 1KӓYjLJLӑWGXQJGӏFK$J12
YjRPӛLӕQJQJKLӋP
4XDQViWKLQWͻQJYjWUO͵LFkXKL
9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFiFSKҧQӭQJ[ҧ\UD
1rXFiFKQKұQELӃWGXQJGӏFKPXӕLKDOLGHEҵQJGXQJGӏFK$J12
E7tQKNK΅FͿDLRQKDOLGH
6RGLXPEURPLGHNKӱÿѭӧFVXOIXULFDFLGÿһFWKjQKVXOIXUGLR[LGHFzQVRGLXPLRGLGHFy
WKӇNKӱÿѭӧFVXOIXULFDFLGÿһFWKjQKK\GURJHQVXO¿GH
1D%U+
62
o1D
62
%U
62
+
2
1D,+
62
o1D
62
,
+ H
6+
2
7HÀRQFyKӋVӕPDViWQKӓEӅQQKLӋWÿѭӧFGQJOjPFKҩWFKӕQJGtQKӣQӗLFKҧR
+\GURÀXRULFDFLGFzQFyNKҧQăQJÿһFELӋWOjăQPzQWKXӹWLQKY{FѫFyWKjQKSKҫQ
JҫQÿ~QJOj1D
2&D26L2
GR[ҧ\UDSKҧQӭQJ
6L2
+)o6L)
+
2
7URQJF{QJQJKLӋSKӛQKӧSJӗP.)Yj+)FyWӍOӋPROWѭѫQJӭQJÿѭӧFGQJÿӇ
ÿLӋQSKkQQyQJFKҧ\VҧQ[XҩWÀXRULQH
E+\GURJHQFKORULGH
7URQJVҧQ[XҩWW{QWKpSK\GURFKORULFDFLGÿѭӧFVӱGөQJSKәELӃQÿӇORҥLEӓJӍVpW
WUrQVҳWWKpSWUѭӟFNKLFKX\ӇQVDQJFiFF{QJÿRҥQVҧQ[XҩWWLӃSWKHRӢNƭWKXұWQj\
GXQJGӏFK+&OWKѭӡQJGQJYӟLQӗQJÿӝNKRҧQJ
7URQJF{QJQJKLӋSK\GURFKORULFDFLGÿѭӧFGQJÿӇVҧQ[XҩWFiFKӧSFKҩWY{FѫYj
KӳXFѫQKѭDOXPLQLXPFKORULGH
GQJOjPFKҩWSKө JLD FKӕQJ QKRq FKRJLҩ\ 3$&
SROLDOXPLQLXPFKORULGHGQJÿӇ[ӱOtQѭӟFQLFNHOFKORULGHGQJWURQJPҥÿLӋQ]LQF
FKORULGHGQJWURQJVҧQ[XҩWSLQYLQ\OFKORULGHGQJVҧQ[XҩW39&«
7URQJVҧQ[XҩWQѭӟFXӕQJÿyQJFKDLK\GURFKORULFDFLGWLQKNKLӃWÿѭӧFVӱGөQJÿӇWiL
VLQKFiFQKӵDWUDRÿәLLRQQKҵPWKD\WKӃFiFLRQ1D
+
Yj&D

ÿmEӏKҩSSKөWUrQQKӵD
WURQJTXiWUuQKNKӱNKRiQJQѭӟFQJX\rQOLӋXEҵQJLRQ+
+
115
6.
&KRELӃWYDLWUzFӫD1D%UYj1D,NKLWKDPJLDSKҧQӭQJYӟLVXOIXULFDFLGÿһF
?
7URQJÿLӅX NLӋQ QKѭ WUrQ 1D&O FKӍ [ҧ\ UD SKҧQ ӭQJWUDR ÿәL WҥR WKjQK K\GURJHQ
FKORULGH
7tQKNKӱFӫDFiFLRQKDOLGHWăQJGҫQWKHRWKӭWӵ&O
±
%U
±
,
±
 0XӕLăQ
D9DLWUzFͿDPXLăQ
7URQJFѫWKӇVӕQJPXӕLăQFyYDLWUzTXDQWUӑQJWURQJYLӋFFkQEҵQJÿLӋQJLҧLWUX\ӅQ
GүQ[XQJÿLӋQWKҫQNLQKWUDRÿәLFKҩW«
7URQJÿӡLVӕQJPXӕLăQÿѭӧFGQJÿӇEҧRTXҧQYjFKӃELӃQWKӵFSKҭPѭӟSPXӕL«
7URQJ\KӑFPXӕLăQÿѭӧFGQJVҧQ[XҩWQѭӟFPXӕLVLQKOtQѭӟFQKӓPҳWGӏFKWLrP
WUX\ӅQWƭQKPҥFK«
7URQJF{QJQJKLӋSPXӕLăQOjQJX\rQOLӋXÿӇVҧQ[XҩW[~WFKORULQHQѭӟF-DYHO«
E7LQKFKPXLăQ
0XӕLăQWKѭӡQJÿѭӧFVҧQ[XҩWWӯQѭӟFELӇQEҵQJSKѭѫQJSKiSNӃWWLQKQKӡTXiWUuQK
OjPED\KѫLQѭӟFELӇQGѭӟLVӭFQyQJFӫD0һW7UӡL
0XӕL ăQ WK{ WKXÿѭӧFWUrQUXӝQJPXӕLFy OүQ WҥS FKҩW QKѭ PXӕL FӫD PDJQHVLXP
FDOFLXPĈӇÿҥWÿӝWLQKNKLӃWOjPWKӭFăQFKRFRQQJѭӡLPXӕLăQWK{FҫQÿѭӧFNӃWWLQK
OҥL7URQJ\KӑFPXӕLăQÿѭӧFVӱGөQJFyÿӝWLQKNKLӃWUҩWFDRGRÿyFҫQNӃWWLQKOҥL
QKLӅX
OҫQ
7.
9uVDRNK{QJGQJWUӵFWLӃSQѭӟFELӇQOjPQѭӟFXӕQJQѭӟFWѭӟLFk\"
8.
1ѭӟFPXӕLVLQKOtWKѭӡQJFKLDOjPKDLORҥLORҥLGQJÿӇWLrPWUX\ӅQWƭQKPҥFK
YjORҥLGQJÿӇQKӓPҳWQKӓPNJLV~FPLӋQJUӱDYӃWWKѭѫQJ
D/RҥLQjRFҫQY{WUQJWX\ӋWÿӕLYjSKҧLGQJWKHRFKӍÿӏQKFӫDEiFVƭ"
EĈӇSKDOtWQѭӟFPXӕLVLQKOt1D&OGQJOjPQѭӟFV~FPLӋQJWKuFҫQ
EDRQKLrXJDPPXӕLăQ"
?
EM CÓ THỂ
7KӵFKLӋQÿѭӧFWKtQJKLӋPSKkQELӋWFiFLRQKDOLGHEҵQJGXQJGӏFKVLOYHUQLWUDWH
 +\GURJHQKDOLGH+)FyQKLӋWÿӝV{LFDREҩWWKѭӡQJGRJLӳDFiFSKkQWӱFyOLrQ
NӃWK\GURJHQWӯ+&OÿӃQ+,QKLӋWÿӝV{LWăQJGҫQGRWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
WăQJGҫQ
 +\GURKDOLFDFLGWtQKDFLGWăQJGҫQWӯ+)DFLG\ӃXÿӃQ+,DFLGUҩWPҥQK
 ,RQKDOLGHPXӕLKDOLGH7tQKNKӱWăQJGҫQWӯÀXRULGHÿӃQLRGLGH
EM ĐÃ HỌC
116
I
HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKFiFQӝLGXQJFzQWKLӃXVDXÿk\
+$/2*(1
1JX\rQWӱKDORJHQ
±&ҩXKuQKOӟSHOHFWURQQJRjLFQJFӫDFiFQJX\rQWӱKDORJHQ"
±;XKѭӟQJQKұQHOHFWURQWUӣWKjQKLRQKDOLGH;H
o X
±
WKӇKLӋQ
WtQK"FӫD;
ĈѫQFKҩWKDORJHQ
±;XKѭӟQJELӃQÿәLQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LWӯ)
ÿӃQ,
"
*LҧLWKtFK"
±;XKѭӟQJELӃQÿәLWtQKR[LKRiFӫDFiFKDORJHQ
*LҧLWKtFK"
±&iFSKҧQӭQJKRiKӑFÿѭӧFVӱGөQJÿӇÿLӅXFKӃFKORULQH
7URQJF{QJQJKLS"
7URQJSKzQJWKtQJKLP"
0XӕLKDOLGH
±&iFKSKkQELӋWFiFLRQ)
±

&O
±
%U
±
,
±
WURQJGXQJGӏFK
PXӕLYjDFLG"
±6ҳS[ӃSFiFLRQ&O
±
%U
±

,
±
WKHRWKӭWӵWtQKNKӱWăQJ
GҫQ"
+\GURJHQKDOLGH
±6ӵELӃQÿәLQKLӋWÿӝV{LFӫDFiFKDORJHQ
KDOLGHWӯ+)ÿӃQ+,"
*LҧLWKtFK"
±;XKѭӟQJELӃQÿәLWtQKDFLGWӯ+)ÿӃQ+,
"
ÔN TẬP CHƯƠNG 7
23
BÀI
117
II
LUYỆN TẬP
&kX
/LrQNӃWWURQJSKkQWӱQjRVDXÿk\FyÿӝSKkQFӵFOӟQQKҩW"
$+²) %+²&O &+²%U '+²,
&kX
7URQJQKyPKDORJHQWӯ)ÿӃQ,EiQNtQKQJX\rQWӱELӃQÿәLWKHRFKLӅXQjR"
$*LҧPGҫQ %.K{QJÿәL &7ăQJGҫQ '7XҫQKRjQ
&kX
7URQJGm\ÿѫQFKҩWWӯ)
ÿӃQ,
FKҩWFyWtQKR[LKRiPҥQKQKҩWOj
$)
 %&O
 &%U
 ',
&kX
.KLWLӃQKjQKÿLӅXFKӃYjWKXNKt&O
YjREuQKÿӇQJăQNKt&O
WKRiWUDQJRjLJk\
ÿӝFFҫQÿұ\PLӋQJEuQKWKXNKt&O
EҵQJE{QJFyWҭPGXQJGӏFK
$1D&O %+&O &1D2+ '.&O
&kX
/jPPXӕLOjQJKӅSKәELӃQWҥLQKLӅXYQJYHQELӇQ9LӋW1DP0ӝWKӝJLDÿuQKWLӃQ
KjQKOjPPXӕLWUrQUXӝQJPXӕLFKӭD/QѭӟFELӇQ*LҧWKLӃW/QѭӟFELӇQFy
FKӭDJ1D&OYjKLӋXVXҩWTXiWUuQKOjPPXӕLWKjQKSKҭPÿҥW
.KӕLOѭӧQJPXӕLKӝJLDÿuQKWKXÿѭӧFOj
$NJ %NJ &NJ 'NJ
&kX
&KR;<OjKDLQJX\rQWӕKDORJHQFyWURQJWӵQKLrQӣKDLFKXNuOLrQWLӃS=
X
=
<
+RjWDQKRjQWRjQJKӛQKӧS1D;Yj1D<YjRQѭӟFWKXÿѭӧFGXQJGӏFK(&KR
WӯWӯ(YjRFӕFÿӵQJGXQJGӏFK$J12
GѭWKXÿѭӧFJNӃWWӫD
.tKLӋXFӫDQJX\rQWӕ;Yj<OҫQOѭӧWOj
$)Yj&O %&OYj%U &%UYj, '&OYj,
118
THUẬT NGỮ
7UDQJ
C
&KW[~FWiFFKҩWOjPWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJQKѭQJNKӕLOѭӧQJYjEҧQFKҩWFӫDFKҩW
NK{QJEӏWKD\ÿәLVDXNKLSKҧQӭQJNӃWWK~F

Đ
ĈQJYSKyQJ[GҥQJQJX\rQWӱNK{QJEӅQFӫDPӝWQJX\rQWӕKRiKӑFPjKҥW
QKkQFyWKӇELӃQÿәLWKjQKKҥWQKkQNKiFYjSKiWUDWLDSKyQJ[ҥ

L
/LrQNWFKR±QKQOLrQNӃWÿѭӧFWҥRWKjQKJLӳDKDLQJX\rQWӱEҵQJFiFFһS
HOHFWURQGQJFKXQJFiFHOHFWURQQj\FKӍGRPӝWQJX\rQWӱÿyQJJyS

/LrQNWFͱQJKRiWUOLrQNӃWJLӳDKDLQJX\rQWӱÿѭӧFWҥRUDEҵQJVӵGQJFKXQJ
PӝWKD\QKLӅXFһSHOHFWURQ

/LrQNWFͱQJKRiWUNK{QJSKkQFΉFNK{QJFΉFOLrQNӃWPjFһSHOHFWURQGQJ
FKXQJNK{QJEӏOӋFKYӅSKtDQJX\rQWӱQjR

/LrQNWFͱQJKRiWUSKkQFΉFFyFΉFOLrQNӃWPjFһSHOHFWURQFKXQJOӋFKYӅSKtD
QJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQKѫQ

/LrQNWLRQOLrQNӃWÿѭӧFWҥRWKjQKGROӵFK~WWƭQKÿLӋQJLӳDFiFLRQPDQJÿLӋQWtFK
WUiLGҩX

N
1ăQJOͻQJKRWKRiQăQJOѭӧQJWӕLWKLӇXPjFiFFKҩWSKҧQӭQJFҫQFyÿӇSKҧQ
ӭQJKRiKӑFFyWKӇ[ҧ\UDÿѭӧF

1JX\rQOt3DXOLWURQJPӝW{RUELWDOFyWӕLÿDHOHFWURQQJѭӧFQKDXYӅFKLӅXWӵTXD\

1JX\rQOtY·QJEQӣWUҥQJWKiLFѫ
EҧQWURQJQJX\rQWӱFiFHOHFWURQFKLӃPOҫQ
OѭӧWQKӳQJRUELWDOFyPӭFQăQJOѭӧQJWӯWKҩSÿӃQFDR

1KLWOͻQJNGөQJFөGQJÿӇÿRQKLӋWOѭӧQJWKXYjRKRһFWRҧUD

P
3KNKLOͻQJSKNKLSKѭѫQJSKiSLRQKRiFKҩWYjVӱGөQJPӕLTXDQKӋJLӳD
VӕLRQYӟLWӍOӋNKӕLOѭӧQJÿLӋQWtFKFӫDLRQQKҵP[iFÿӏQKNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ
KRһFSKkQWӱFӫDFKҩW

3K˿QJWUuQKQKLWKRiKFSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFyJKLÿҫ\ÿӫWUҥQJWKiLFӫDFiF
FKҩWYjELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJ

Q
4X\WF+XQGWURQJFQJPӝWSKkQOӟSFiFHOHFWURQVӁSKkQEӕWUrQFiFRUELWDOVDR
FKRVӕHOHFWURQÿӝFWKkQOjWӕLÿDWURQJÿyFiFHOHFWURQQj\SKҧLFyFKLӅXWӵTXD\
JLӕQJQKDX

T
7LQKWKGҥQJUҳQFӫDFKҩWWURQJÿyFiFQJX\rQWӱLRQKRһFSKkQWӱÿѭӧFVҳS[ӃS
PӝWFiFKÿӅXÿһQWKHRPӝWWUұWWӵQKҩWÿӏQKWURQJNK{QJJLDQ

GIẢI THÍCH MỘT SỐ THUẬT NGỮ
DÙNG TRONG SÁCH
119
&KӏXWUiFKQKLӋP[XҩWEҧQ
&KӫWӏFK+ӝLÿӗQJ7KjQKYLrQ1*8<ӈ1ĈӬ&7+È,
7әQJ*LiPÿӕF+2¬1*/Ç%È&+
&KӏXWUiFKQKLӋPQӝLGXQJ
7әQJ*LiPÿӕF+2¬1*/Ç%È&+
%LrQWұSQӝLGXQJ1*8<ӈ17+$1+*,$1*±9Ă17+ӎ0,1++8ӊ±
3+Ô1*7+ӎ3+ѬѪ1*/,Ç1
%LrQWұSPƭWKXұW1*8<ӈ1%Ë&+/$
7KLӃWNӃViFK3+Ҥ07+ӎ0,1+7+8
7UuQKEj\EuD1*8<ӈ1%Ë&+/$
0LQKKRҥ1*8<ӈ1%Ë&+/$
6ӱDEҧQLQ3+Ҥ07+ӎ7Î1+
&KӃEҧQ&7&30Ƭ7+8Ұ79¬758<ӄ17+Ð1*
1KÃ[XŖWEþQ*LÄRGĨF9LŤW1DP[LQWUÅQWUĔQJFþPðQ
FÄFWÄFJLþFÖWÄFSKŘPWòOLŤXîòļFVńGĨQJWUÐFKGřQ
WURQJFXŪQVÄFKQÃ\
%ҧQTX\ӅQWKXӝF1Kj[XҩWEҧQ*LiRGөF9LӋW1DP
;XҩWEҧQSKҭPÿmÿăQJNtTX\ӅQWiFJLҧ7ҩWFҧFiFSKҫQFӫDQӝLGXQJFXӕQViFK
Qj\ÿӅXNK{QJÿѭӧFVDRFKpSOѭXWUӳFKX\ӇQWKӇGѭӟLEҩWNuKuQKWKӭFQjRNKL
FKѭDFyVӵFKRSKpSEҵQJYăQEҧQFӫD1Kj[XҩWEҧQ*LiRGөF9LӋW1DP
+2¤+ę&
0mVӕ
,Q«EҧQ4Ĉ«NKә[FP
ĈѫQYӏLQ«
&ѫVӣLQ«
6ӕĈ.;%&;%,3+*'
6ӕ4Ĉ;%«4Ĉ*'+1QJj\«WKiQJ«QăP«
,Q[RQJYjQӝSOѭXFKLӇXWKiQJQăP
0mVӕ,6%1
LÊ KIM LONG (Tổng Chủ biên)
HOÁ HỌC 10
HOÁ HỌC
LÊ KIM LONG (Tổng Chủ biên)
ĐẶNG XUÂN THƯ (Chủ biên)
NGUYỄN THU HÀ
-
LÊ THỊ HỒNG HẢI
-
NGUYỄN VĂN HẢI
LÊ TRỌNG HUYỀN
-
VŨ ANH TUẤN
10
T
h
á
n
g
1
2
-
2
0
2
1
NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM
Kích hoạt để mở học liệu điện tử: Cào lớp nhũ trên tem
để nhận mã số. Truy cập http://hanhtrangso.nxbgd.vn
và nhập mã số tại biểu tượng chìa khoá.
BỘ SÁCH GIÁO KHOA LỚP 10 – KẾT NỐI TRI THỨC VỚI CUỘC SỐNG
1. Toán 10, tập một
2. Toán 10, tập hai
3. Chuyên đề học tập Toán 10
4. Ngữ văn 10, tập một
5. Ngữ văn 10, tập hai
6. Chuyên đề học tập Ngữ văn 10
7. Lịch sử 10
8. Chuyên đề học tập Lịch sử 10
9. Địa lí 10
10. Chuyên đề học tập Địa lí 10
11. Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10
12. Chuyên đề học tập Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10
13. Vật lí 10
14. Chuyên đề học tập Vật lí 10
15. Hoá học 10
16. Chuyên đề học tập Hoá học 10
17. Sinh học 10
18. Chuyên đề học tập Sinh học 10
19. Công nghệ 10 – Thiết kế và Công nghệ
20. Chuyên đề học tập Công nghệ 10 – Thiết kế và Công nghệ
21. Công nghệ 10 – Công nghệ trồng trọt
22. Chuyên đề học tập Công nghệ 10 – Công nghệ trồng trọt
23. Tin học 10
24. Chuyên đề học tập Tin học 10 – Định hướng Tin học ứng dụng
25. Chuyên đề học tập Tin học 10 – Định hướng Khoa học máy tính
26. Mĩ thuật 10 – Thiết kế mĩ thuật đa phương tiện
27. Mĩ thuật 10 – Thiết kế đồ hoạ
28. Mĩ thuật 10 – Thiết kế thời trang
29. Mĩ thuật 10 – Thiết kế mĩ thuật sân khấu, điện ảnh
30. Mĩ thuật 10 – Lí luận và lịch sử mĩ thuật
31. Mĩ thuật 10 – Điêu khắc
32. Mĩ thuật 10 – Kiến trúc
33. Mĩ thuật 10 – Hội hoạ
34. Mĩ thuật 10 – Đồ hoạ (tranh in)
35. Mĩ thuật 10 – Thiết kế công nghiệp
36. Chuyên đề học tập Mĩ thuật 10
37. Âm nhạc 10
38. Chuyên đề học tập Âm nhạc 10
39. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10
40. Giáo dục thể chất 10 – Cầu lông
41. Giáo dục thể chất 10 – Bóng đá
42. Giáo dục Quốc phòng và An ninh 10
43. Tiếng Anh 10, tập một
44. Tiếng Anh 10, tập hai
Các đơn vị đầu mối phát hành
x Miền Bắc: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Hà Nội
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Bắc
x Miền Trung: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Đà Nẵng
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Trung
x Miền Nam: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Phương Nam
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Nam
x Cửu Long: CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục Cửu Long
Sách điện tử: http://hanhtrangso.nxbgd.vn
*Liÿ
HUÂN CHƯƠNG HỒ CHÍ MINH
| 1/122
| | Tải xuống

Có thể bạn quan tâm:

Preview text:

LÊ KIM L
LÊ KIM LONG (Tổng Chủ biên)
ĐẶNG XUÂN THƯ (Chủ biên) ONG (
NGUYỄN THU HÀ - LÊ THỊ HỒNG HẢI - NGUYỄN VĂN HẢI
LÊ TRỌNG HUYỀN - VŨ ANH TUẤN Tổng Chủ biên)
HUÂN CHƯƠNG HỒ CHÍ MINH
BỘ SÁCH GIÁO KHOA LỚP 10 – KẾT NỐI TRI THỨC VỚI CUỘC SỐNG 1. Toán 10, tập một
24. Chuyên đề học tập Tin học 10 – Định hướng Tin học ứng dụng 2. Toán 10, tập hai
25. Chuyên đề học tập Tin học 10 – Định hướng Khoa học máy tính 3.
Chuyên đề học tập Toán 10
26. Mĩ thuật 10 – Thiết kế mĩ thuật đa phương tiện 4.
Ngữ văn 10, tập một
27. Mĩ thuật 10 – Thiết kế đồ hoạ 5.
Ngữ văn 10, tập hai
28. Mĩ thuật 10 – Thiết kế thời trang 6.
Chuyên đề học tập Ngữ văn 10 HOÁ HỌC
29. Mĩ thuật 10 – Thiết kế mĩ thuật sân khấu, điện ảnh 10 7. Lịch sử 10
30. Mĩ thuật 10 – Lí luận và lịch sử mĩ thuật 8.
Chuyên đề học tập Lịch sử 10
31. Mĩ thuật 10 – Điêu khắc 9. Địa lí 10
32. Mĩ thuật 10 – Kiến trúc
10. Chuyên đề học tập Địa lí 10
33. Mĩ thuật 10 – Hội hoạ
11. Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10
34. Mĩ thuật 10 – Đồ hoạ (tranh in) H
12. Chuyên đề học tập Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10
35. Mĩ thuật 10 – Thiết kế công nghiệp O 13. Vật lí 10
36. Chuyên đề học tập Mĩ thuật 10 Á HỌC
14. Chuyên đề học tập Vật lí 10 37. Âm nhạc 10 15. Hoá học 10
38. Chuyên đề học tập Âm nhạc 10
16. Chuyên đề học tập Hoá học 10
39. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 1 17. Sinh học 10 0
40. Giáo dục thể chất 10 – Cầu lông
18. Chuyên đề học tập Sinh học 10
41. Giáo dục thể chất 10 – Bóng đá
19. Công nghệ 10 – Thiết kế và Công nghệ
42. Giáo dục Quốc phòng và An ninh 10
20. Chuyên đề học tập Công nghệ 10 – Thiết kế và Công nghệ
43. Tiếng Anh 10, tập một
21. Công nghệ 10 – Công nghệ trồng trọt
44. Tiếng Anh 10, tập hai
22. Chuyên đề học tập Công nghệ 10 – Công nghệ trồng trọt 23. Tin học 10
Các đơn vị đầu mối phát hành
x Miền Bắc: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Hà Nội
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Bắc
x Miền Trung: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Đà Nẵng
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Trung
x Miền Nam: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Phương Nam
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Nam
x Cửu Long: CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục Cửu Long
Sách điện tử: http://hanhtrangso.nxbgd.vn
Kích hoạt để mở học liệu điện tử: Cào lớp nhũ trên tem
để nhận mã số. Truy cập http://hanhtrangso.nxbgd.vn
và nhập mã số tại biểu tượng chìa khoá. Thán *Liÿ g 12 - 2021
NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM
LÊ KIM LONG (Tổng Chủ biên)
ĐẶNG XUÂN THƯ (Chủ biên)
NGUYỄN THU HÀ – LÊ THỊ HỒNG HẢI – NGUYỄN VĂN HẢI
LÊ TRỌNG HUYỀN – VŨ ANH TUẤN HOÁ HỌC Tháng 12 - 2021 10
NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG SÁCH
&XӕQViFK+RiKͥFQҵPWURQJEӝViFK.͗WQͩLWULWK΁FYͳLFXͱFVͩQJFӫD1Kj[XҩWEҧQ
*LiRGөF9LӋW1DP&XӕQViFKFyFKѭѫQJEjLKӑFYjÿѭӧFWKLӃWNӃWKjQKFiFKRҥW
ÿӝQJKӑFWұS&iFKRҥWÿӝQJKӑFWұSWURQJPӛLEjLKӑFÿѭӧFFKӍGүQFөWKӇQKѭVDX
ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN . Ý NGHĨA CỦA
MỞ ĐẦU: Câu hỏi gợi mở, thu hút sự quan tâm
BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 8BÀI
? tìm hiểu bài học mới. MỤC TIÊU:
– Phát biểu được định luật tuần hoàn.
– Trình bày được ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học: Mối liên hệ giữa vị trí
(trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học) với tính chất và ngược lại.
? ĈͣQKOXͅWWX̿QKRjQÿyQJYDLWUzQḰWK͗QjRWURQJYL͟FGΉÿRiQWtQKFK̽WFͿDFiFFK̽W"
KHÁM PHÁ: Các em thực hiện các hoạt động
I ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN
1ӝLGXQJFӫDÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ³7tQKFKҩWFӫDFiF ! (0&Ï%,ӂ7
khám phá, tìm hiểu kết hợp với các kiến thức đã
QJX\rQWӕYjÿѫQFKҩWFNJQJQKѭWKjQKSKҫQYjWtQK 'ӵD WUrQ [X KѭӟQJ ELӃQ
FKҩWFӫDFiFKӧSFKҩWWҥRQrQWӯFiFQJX\rQWӕÿyELӃQ ÿәL WtQK FKҩW FӫD FiF
có để rút ra các nội dung hoá học.
ÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQ QJX\rQWӕKRiKӑFNKLVҳS [ӃS WKHR FKLӅX WăQJ ÿҫQ QJX\rQWӱ´ NKӕL OѭӧQJ QJX\rQ Wӱ ? ',0HQGHOHHYÿmÿѭDUD
1. 1rXPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDFiFÿѫQFKҩWELӃQÿәL KDLTX\ӃWÿӏQKTXDQWUӑQJ
WXҫQKRjQWKHRFKXNuÿӇPLQKKRҥQӝLGXQJFӫD 7Kӭ QKҩW {QJ ÿm GjQK ÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ FKӛWUӕQJFKRFiFQJX\rQ Wӕ NKL ÿy FKѭD ÿѭӧF WuP UD Yj Gӵ ÿRiQ WtQK FKҩW
II Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN FӫDFK~QJYtGөQJX\rQ WӕJDOOLXPYjJHUPDQLXP
9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ 7Kӭ KDL {QJ Eӓ TXD WUұW
KRiKӑFFKRELӃWFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFҩXKuQK Wӵ FӭQJ QKҳF WKHR FKLӅX EM CÓ BIẾT: !
HOHFWURQQJX\rQWӱTX\ӃWÿӏQKWtQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQ
Mở rộng kiến thức, kết nối tri thức WăQJ FӫD NKӕL OѭӧQJ
Wӕ9uYұ\FyWKӇGӵÿRiQÿѭӧFWtQKFKҩWKRiKӑFFӫD QJX\rQWӱÿӇVҳS[ӃSFiF
FiFQJX\rQWӕNKLELӃWYӏWUtFӫDQyWURQJEҧQJWXҫQKRjQ QJX\rQWӕWKHR[XKѭӟQJ với cuộc sống.
FiFQJX\rQWӕKRiKӑFKD\FҩXKuQKHOHFWURQFӫDQy ELӃQ ÿәL WtQK FKҩW Yt Gө QJX\rQ Wӕ WHOOLULXP Fy Vӕ &ҩXKuQK 9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕ NKӕL OӟQ KѫQ ÿѭӧF [ӃS HOHFWURQ WURQJEҧQJWXҫQKRjQ WUѭӟF QJX\rQ Wӕ LRGLQH WURQJEҧQJWXҫQKRjQFiF 7tQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕ QJX\rQ Wӕ &iF TX\ӃW
9t Gө 1JX\rQ Wӕ VXOIXU 6 ӣ { Vӕ QKyP 9,$ ÿӏQK Qj\ FӫD {QJ SK KӧS YӟL QJX\rQ WҳF VҳS FKXNu [ӃS FiF QJX\rQ Wӕ WKHR ± 1JX\rQWӱ6Fy FKLӅX WăQJ FӫD ÿLӋQ WtFK
SURWRQHOHFWURQGRVӕSURWRQ VӕHOHFWURQ = KҥWQKkQ
OӟSHOHFWURQGRVӕOӟSHOHFWURQEҵQJVӕWKӭWӵFKXNu
HOHFWURQOӟSQJRjLFQJGRVӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ EҵQJVӕWKӭWӵQKyP$ 43
HOẠT ĐỘNG: Tạo điều kiện cho các em trực tiếp
tham gia vào quá trình phát hiện, hình thành
và vận dụng kiến thức hoặc thực hiện các thí
&iF KӧS FKҩW LRQ WKѭӡQJ WDQ QKLӅX WURQJ QѭӟF .KL
WDQWURQJQѭӟFFiFLRQEӏWiFKNKӓLPҥQJOѭӟLWLQKWKӇ
FKX\ӇQÿӝQJNKiWӵGRYjOjWiFQKkQGүQÿLӋQ
nghiệm chứng minh, xây dựng niềm tin vào
ӢWUҥQJWKiLUҳQFiFLRQNK{QJGLFKX\ӇQWӵGRÿѭӧF
Hình 11.2. Potassium
QrQKӧSFKҩWLRQNK{QJGүQÿLӋQ7X\QKLrQӣWUҥQJ K\GUR[LGHOjKͻSFK̽WLRQ
WKiLQyQJFKҧ\FiFLRQFyWKӇFKX\ӇQÿӝQJNKiWӵGR
ÿ́ͻFGQJOjPFK̽WG̓QÿL͟Q khoa học. QrQKӧSFKҩWLRQGүQÿLӋQ
WURQJSLQDONDOLQHSLQNL͙P
7KӱWtQKGүQÿLӋQFӫDKӧSFKҩW ĈqQWtQKL͟X
&KX́Q Eͣ PXӕL ăQ GҥQJ KҥW GXQJ GӏFK PXӕL ăQ EmR
KRjGXQJGӏFKQѭӟFÿѭӡQJGөQJFөWKӱWtQKGүQÿLӋQ FӕFWKXӹWLQK
7L͗Q KjQK 6ӱ GөQJ GөQJ Fө WKӱ WtQK GүQ ÿLӋQ QKѭ
+uQKOҫQOѭӧWFKRFKkQNLPORҥLFӫDGөQJFөWKӱ WtQKGүQÿLӋQWLӃS[~FYӟL
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP: Giúp các em hiểu rõ vấn ? ±'XQJGӏFKQѭӟFÿѭӡQJ ±0XӕLăQNKDQ &KkQNLPOR̹L
đề của bài học, nâng cao năng lực tư duy, ứng ±'XQJGӏFKPXӕLăQEmRKRj
1ӃXÿqQViQJWKuFKҩWGүQÿLӋQQӃXÿqQNK{QJViQJWKu FKҩWNK{QJGүQÿLӋQ
dụng kiến thức đã học được.
Hình 11.3.'ͽQJFͽ
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjFKREL͗WWÚ͵QJKͻSQjRG̓Q WK΅WtQKG̓QÿL͟Q
ÿL͟QWÚ͵QJKͻSQjRNK{QJG̓QÿL͟Q*L̻LWKtFK ? 6.
D9uVDRPXӕLăQFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\FDRR&"
E+ӧSFKҩWLRQGүQÿLӋQWURQJWUѭӡQJKӧSQjR"9uVDR" EM ĐÃ HỌC
EM ĐÃ HỌC: Kiến thức, kĩ năng cơ bản của
x 1JX\rQWӱQKѭӡQJHOHFWURQWҥRWKjQKFDWLRQKRһFQKұQHOHFWURQWҥRWKjQKDQLRQ
x /LrQNӃWLRQWURQJSKkQWӱKD\WLQKWKӇÿѭӧFWҥRWKjQKQKӡOӵFK~WWƭQKÿLӋQFӫD
FiFLRQPDQJÿLӋQWtFKWUiLGҩX/LrQNӃWLRQWKѭӡQJWҥRWKjQKWӯFiFQJX\rQWӱ bài học.
NLPORҥLÿLӇQKuQKYjSKLNLPÿLӇQKuQKSKkQWӱWKXÿѭӧFOjKӧSFKҩWLRQ
x &ҩXWU~FFӫDPҥQJWLQKWKӇLRQFiFLRQÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRWUұWWӵQKҩWÿӏQK
WURQJNK{QJJLDQWKHRNLӇXPҥQJOѭӟLӣFiFQ~WPҥQJOjFiFLRQGѭѫQJYjLRQ
kP[ӃSOXkQSKLrQOLrQNӃWFKһWFKӁYӟLQKDXGRFkQEҵQJOӵFK~WYjOӵFÿҭ\
x &iFKӧSFKҩWLRQWKѭӡQJOjFKҩWUҳQFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFDR
FyNKҧQăQJGүQÿLӋQNKLWDQWURQJQѭӟFKD\NKLQyQJFKҧ\ EM CÓ THỂ
EM CÓ THỂ: Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học.
*LҧLWKtFKÿѭӧFPӝWVӕWtQKFKҩWÿһFWUѭQJFӫDKӧSFKҩWLRQYjPӝWVӕӭQJGөQJ
SKәELӃQFӫDFK~QJWURQJÿӡLVӕQJ 54
&XӕLPӛLFKѭѫQJOjEjLÐQWͅS
&XӕLViFKFyEҧQJ*L̻LWKtFKPͱWVͩWKXͅWQJ·GQJWURQJViFKJL~SFiFHPWKXұQWLӋQ WURQJYLӋFWUDFӭX
+m\E̻RTX̻QJL·JuQViFKJLiRNKRDÿ͛GjQKW͏QJ
FiFHPKͥFVLQKOͳSVDX 2 LỜI NÓI ĐẦU
+RiKӑFOjQJjQKNKRDKӑFWKXӝFOƭQKYӵFNKRDKӑFWӵQKLrQQJKLrQFӭXYӅ
WKjQKSKҫQFҩXWU~FWtQKFKҩWYjVӵELӃQÿәLFӫDFiFFKҩW
+RiKӑFNӃWKӧSFKһWFKӁJLӳDOtWKX\ӃWYjWKӵFQJKLӋPOjFҫXQӕLJLӳDFiFQJjQK
NKRDKӑFWӵQKLrQNKiFQKѭYұWOtVLQKKӑF\GѭӧFYjÿӏDFKҩWKӑF+RiKӑFÿyQJ
YDLWUzTXDQWUӑQJWURQJFXӝFVӕQJVҧQ[XҩWJySSKҫQYjRVӵSKiWWULӇQEӅQYӳQJ
NLQKWӃ±[mKӝLEҧRYӋP{LWUѭӡQJ
&XӕQViFK+RiKͥFEiPViW&KѭѫQJWUuQK*LiRGөFSKәWK{QJNӃWKӯD
YjSKiWWULӇQFiFPҥFKQӝLGXQJJLiRGөFÿmKuQKWKjQKWӯFiFFҩSKӑFGѭӟL
YӯDJL~SFiFHPFyKLӇXELӃWVkXVҳFYӅFiFNLӃQWKӭFFѫVӣFKXQJFӫDKRiKӑF
YӯDPDQJWtQKÿӏQKKѭӟQJQJKӅQJKLӋSFKRFiFHPWURQJWѭѫQJODL
1ӝLGXQJFӫDFXӕQViFKJL~SFiFHPFyQKӳQJWULWKӭFFӕWO}LYӅKRiKӑFYj
FyWKӇYұQGөQJFK~QJYjRFXӝFVӕQJ&iFHPÿѭӧFKӑFQKӳQJNLӃQWKӭFFѫ
EҧQYӅFҩXWU~FYjWtQKFKҩWFӫDFKҩWFҩXWҥRQJX\rQWӱEҧQJWXҫQKRjQFiF
QJX\rQWӕKRiKӑFVӵKuQKWKjQKSKkQWӱSKҧQӭQJKRiKӑFELӃQWKLrQQăQJ
OѭӧQJWURQJTXiWUuQKSKҧQӭQJWӕFÿӝSKҧQӭQJYjFiF\ӃXWӕҧQKKѭӣQJYj
VӱGөQJFiFNLӃQWKӭFQj\ÿӇQJKLrQFӭXWtQKFKҩWFӫDQKyPQJX\rQWӕÿLӇQ KuQKOjQKyPKDORJHQ
ĈLӇPQәLEұWFѫEҧQFӫDFXӕQViFKOjÿѭӧFYLӃWWKHRKѭӟQJJL~SFiFHPSKiW
WULӇQQăQJOӵFFKRQrQFXӕLPӛLEjLKӑFFyPөF(PÿmKͥFYj(PFyWK͛ÿӇ
FiFHPÿѭӧFWKӇKLӋQQăQJOӵFFӫDEҧQWKkQ
&iFWiFJLҧKLYӑQJFXӕQViFKVӁOjQJѭӡLEҥQÿӗQJKjQKWLQFұ\FӫDFiFHP
YjJL~SFiFHPKѭӟQJÿӃQPӝWQJKӅQJKLӋSWӕWÿҽSWURQJWѭѫQJODL &iFWiFJLҧ 3 MỤC LỤC 7UDQJ +ѭӟQJGүQVӱGөQJViFK /ӡLQyLÿҫX 0ӣÿҫX 6
Chương 1. Cấu tạo nguyên tử Bài 1 7KjQKSKҫQFӫDQJX\rQWӱ Bài 2 1JX\rQWӕKRiKӑF Bài 3
&ҩXWU~FOӟSYӓHOHFWURQQJX\rQWӱ Bài 4 ÐQWұSFKѭѫQJ
Chương 2. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học
và định luật tuần hoàn Bài 5
&ҩXWҥRFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF Bài 6
;XKѭӟQJELӃQÿәLPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕWURQJ PӝWFKXNuYjWURQJPӝWQKyP Bài 7
;XKѭӟQJELӃQÿәLWKjQKSKҫQYjPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDKӧSFKҩWWURQJ PӝWFKXNu Bài 8
ĈӏQKOXұWWXҫQKRjQéQJKƭDFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF Bài 9 ÐQWұSFKѭѫQJ
Chương 3. Liên kết hoá học Bài 10 4X\WҳFRFWHW Bài 11 /LrQNӃWLRQ
Bài 12 /LrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
Bài 13 /LrQNӃWK\GURJHQYjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV Bài 14 ÐQWұSFKѭѫQJ 4 7UDQJ
Chương 4. Phản ứng oxi hoá – khử
Bài 15 3KҧQӭQJR[LKRi±NKӱ Bài 16 ÐQWұSFKѭѫQJ
Chương 5. Năng lượng hoá học
Bài 17 %LӃQWKLrQHQWKDOS\WURQJFiFSKҧQӭQJKRiKӑF Bài 18 ÐQWұSFKѭѫQJ
Chương 6. Tốc độ phản ứng
Bài 19 7ӕFÿӝSKҧQӭQJ Bài 20 ÐQWұSFKѭѫQJ
Chương 7. Nguyên tố nhóm halogen Bài 21 1KyPKDORJHQ
Bài 22 +\GURJHQKDOLGH0XӕLKDOLGH Bài 23 ÐQWұSFKѭѫQJ
Giải thích một số thuật ngữ dùng trong sách 5 MỞ ĐẦU MỤC TIÊU:
– Nêu được đối tượng nghiên cứu của hoá học.
– Trình bày được phương pháp học tập và nghiên cứu hoá học.
– Nêu được vai trò của hoá học đối với đời sống, sản xuất,...
? +RiKͥFOjPͱWWURQJFiFQͱLGXQJFͿDP{Q.KRDKͥFWΉQKLrQͷF̽S7UXQJKͥFF˿VͷYjWUͷ
WKjQKP{QKͥFÿͱFOͅSͷF̽S7UXQJKͥFSKͭWK{QJĈͩLẂͻQJQJKLrQF΁XFͿDP{Q+RiKͥF
OjJu"+RiKͥFFyYDLWUzQḰWK͗QjRÿͩLYͳLÿ͵LVͩQJYjV̻Q[X̽W"/jPWK͗QjRÿ͛KͥFWͅS WͩWP{Q+RiKͥF"
I ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA HOÁ HỌC VẬT LÍ
+Ri KӑF QJKLrQ FӭX YӅ WKjQK SKҫQ FҩX WU~F WtQK
FKҩW Vӵ ELӃQ ÿәL FӫD FiF FKҩW Yj FiF KLӋQ WѭӧQJ HOÁ LÍ
NqPWKHR+RiKӑFFyPӕLOLrQKӋFKһWFKӁYӟLFiF HO
QJjQKNKRDKӑFWӵQKLrQQJKLrQFӭXYӅFKҩWYjYұW HOÁ Á SINH Á
WKӇQKѭYұWOtVLQKKӑFYjÿӏDFKҩW HỌC SINH ĐỊA
ĈӕLWѭӧQJQJKLrQFӭXFӫDKRiKӑFEDRJӗPFiFFKҩW HỌC ĐỊA HO CHẤT
KӳXFѫFiFFKҩWY{FѫFiFORҥLYұWOLӋXWӵQKLrQYj QKkQWҥR
+uQK/LrQK͟JL·DKRiKͥFYjFiF
0{Q.KRDKӑFWӵQKLrQFҩS7UXQJKӑFFѫVӣÿmWUuQK
QJjQKNKRDKͥFWΉQKLrQNKiF
Ej\QKӳQJNKiLQLӋPEDQÿҫXFӫDKRiKӑFQKѭPRO
OѭӧQJFKҩWOLrQNӃWKRiKӑFYjWѭѫQJWiFJLӳDFiFFKҩWÿӇKLӇXÿѭӧFFiFKRҥWÿӝQJ
FӫDWKӃJLӟLVLQKKӑFYjFiFKLӋQWѭӧQJYұWOt
7KHRWUX\ӅQWKӕQJKRiKӑFÿѭӧFFKLDWKjQKFiFFKX\rQQJjQKQKѭKRiOtKRiKӑF
Y{FѫKRiKӑFKӳXFѫKRiKӑFSKkQWtFKKRiVLQK« +RiOt +RiVLQK +RiKͥFK·XF˿
+RiKͥFSKkQWtFK +RiKͥFY{F˿
+uQK0ͱWVͩFKX\rQQJjQKWURQJKRiKͥF 6
1Jj\QD\VӵSKiWWULӇQFӫDNKRDKӑFOjP[XҩWKLӋQQKLӅXFKX\rQQJjQKPӟLNK{QJ
WKXӝFFiFQJjQKWUX\ӅQWKӕQJQKѭNKRDKӑFYұWOLӋXKRiGѭӧFF{QJQJKӋKRiKӑF«
7X\QKLrQVӵSKkQELӋWFiFFKX\rQQJjQKQKѭYұ\FKӍFyWtQKFKҩWWѭѫQJÿӕLĈӇJLҧL
TX\ӃWPӝWEjLWRiQKRiKӑFWURQJWKӵFWӃFҫQELӃWYұQGөQJFiFNLӃQWKӭFWәQJKӧSPӝW FiFKKӧSOt
? 1. ĈӕLWѭӧQJQJKLrQFӭXFӫDKRiKӑFOjVӵELӃQÿәLFKҩWKm\Oҩ\YtGөYӅVӵELӃQ ÿәLKRiKӑF
2. +m\FKRELӃWNKiLQLӋPFKҩWY{FѫYjFKҩWKӳXFѫ ! (0&Ï%,ӂ7 /ѭӧFVӱKRiKӑF
 7ӯKjQJQJKuQQăPWUѭӟFÿk\KRiKӑFÿѭӧFKuQKWKjQKGRVӵPRQJѭӟFWuPÿѭӧFWKXӕF
³WUѭӡQJVLQKEҩWOmR´KD\WuPÿѭӧFKzQÿiSKWKXӹGQJÿӇELӃQÿәLFiFFKҩWUҿWLӅQWKjQK
YjQJ&iFQKjJLҧNLPWKXұWNKLWLӃQKjQKFiFWKtQJKLӋPÿmWҥRUDQKLӅXGөQJFөWKtQJKLӋP
PjÿӃQWұQQJj\QD\FK~QJYүQFzQÿѭӧFVӱGөQJWURQJKRiKӑF
7KӡLÿLӇPÿiQKGҩXYLӋFKRiKӑFWiFKNKӓLNKRDKӑFJLҧNLPOjQăPYӟLWiFSKҭP
³1KjKRiKӑFKRjLQJKL´7KH6NHSWLFDO&KHPLVWFӫD5REHUW%R\OH5{EӟW%RLOѫYjVӵNLӋQ
ÿiQKGҩXKRiKӑFWUӣWKjQKP{QNKRDKӑFÿӝFOұSOjVӵWuPUDNKtR[\JHQYjRQăPEӣL
$QWRLQH/DYRLVLHUĂQJWRDQ/DYRDGLr+RiKӑFÿmSKiWWULӇQPҥQKPӁYjRWKӃNӍ;,;TXD
QKӳQJQJKLrQFӭXYӅWiFÿӝQJFӫDSKkQEyQÿӃQQ{QJQJKLӋSYjQKӳQJQӛOӵFWuPNLӃPFKҩW
PjXWәQJKӧSÿӇQKXӝPYҧLWҥRWLӅQÿӅFKRQJjQKKRiKӑFKӳXFѫ
1Jj\QD\KRiKӑFÿmWKXÿѭӧFQKLӅXWKjQKWӵXYѭӧWEұFQKѭQJFiFQKjNKRDKӑFYүQNK{QJ
QJӯQJNKiPSKiVkXKѫQEҧQFKҩWFӫDWKӃJLӟLYұWFKҩWWuPWzLQJKLrQFӭXUDFiFVҧQSKҭP
PӟLÿӇSKөFYөFKRÿӡLVӕQJFӫDFRQQJѭӡL
II VAI TRÒ CỦA HOÁ HỌC VỚI ĐỜI SỐNG VÀ SẢN XUẤT
+RiKӑFFyYDLWUzY{FQJTXDQWUӑQJYӟLÿӡLVӕQJYj
VҧQ[XҩW&iFFKҩWKRiKӑFFyWURQJPӑLWKӭ[XQJTXDQK
WDQKѭOѭѫQJWKӵF±WKӵFSKҭPQKLrQOLӋXQJX\rQOLӋX
YұWOLӋXÿӇVҧQ[XҩWFiFORҥLWKXӕFFKӳDEӋQK«
1JjQKF{QJQJKLӋSKRiKӑFVҧQ[XҩWFiFKRiFKҩWWӯ
ÿѫQJLҧQÿӃQSKӭFWҥS0ӛLQăPKjQJWULӋXWҩQFiF
KRiFKҩWFѫEҧQQKѭVXOIXULFDFLGKD\DPPRQLDSKkQ
+uQK3KkQEyQKRiKͥF
EyQFKҩWGҿRÿѭӧFVҧQ[XҩWÿӇSKөFYөQKXFҫXFӫD
OjPWăQJQăQJVX̽WFk\WUͫQJ ÿӡLVӕQJYjF{QJQJKLӋS 7
+RiKӑFSKyQJ[ҥQJKLrQFӭXYjVӱGөQJVӵSKkQUm
KҥWQKkQFKRFiFTXiWUuQKKRiOtVLQKKRi«
1JXӗQ QăQJ OѭӧQJ ÿѭӧF FRL QKѭ Y{ WұQ ÿӕL YӟL ORjL
QJѭӡLOjQăQJOѭӧQJWӯ0һW7UӡL9LӋFVӱGөQJQăQJ
OѭӧQJPһWWUӡLOjOƭQKYӵFSKiWWULӇQUҩWQKDQKWURQJWKӡL
JLDQJҫQÿk\YӟLQKӳQJWUDQJWUҥLSLQPһWWUӡLSKәELӃQ
ӣQKLӅXQѭӟFWUrQWKӃJLӟL&iFQKjKRiKӑFFyÿyQJ
+uQK7KXͩFV̻QSḰP
JySUҩWOӟQWURQJYLӋFFKӃWҥRYұWOLӋXPӟLJL~SWăQJ FͿDQJjQKKRiǴͻF
KLӋXVXҩWFKX\ӇQKRiQăQJOѭӧQJPһWWUӡL
1KӳQJWKiFKWKӭFPӟLYӅNKRDKӑFF{QJQJKӋÿDQJOj
ÿӝQJOӵFWK~Fÿҭ\KRiKӑFWӵSKiWWULӇQYjFQJSKiW WULӇQYӟLFiFOƭQKYӵFNKiF
? 3.+m\NӇWrQPӝWVӕVҧQSKҭPKRiKӑFWURQJÿӡLVӕQJKҵQJQJj\
4. 1JѭӡLQ{QJGkQVӱGөQJVҧQSKҭPQjRFӫDKRiKӑFÿӇWăQJQăQJVXҩWFk\WUӗQJ" ! (0&Ï%,ӂ7
0ӝWVӕQJKӅQJKLӋSOLrQTXDQÿӃQKRiKӑF
 1KjKRiKӑFFӱQKkQYjNƭVѭKRiKӑFNLӇPWUDWtQK
FKҩWYұWOtYjKRiKӑFFӫDVҧQSKҭP+ӑFyWKӇQJKLrQ
FӭXÿӇWҥRUDVҧQSKҭPPӟLKRһFFҧLWLӃQFiFVҧQSKҭP
ÿDQJFy+ӑFyWKӇWѭYҩQKӛWUӧNƭWKXұWYӅVҧQSKҭP
1KjKRiKӑFFyWKӇOjPJLiRYLrQGҥ\P{Q.KRDKӑF
WӵQKLrQӣFҩS7UXQJKӑFFѫVӣYjP{Q+RiKӑFӣFҩS
7UXQJKӑFSKәWK{QJ+ӑFNJQJFyWKӇYӯDJLҧQJGҥ\
YjYӯDQJKLrQFӭXKRiKӑFӣFiFWUѭӡQJÿҥLKӑFFDR ÿҷQJYjGҥ\QJKӅ
+uQK1KjKRiKͥFP{LWÚ͵QJ ÿDQJO̽\P̓XQJKLrQF΁X
1KjKRiKӑFFyWKӇOjPYLӋFWURQJOƭQKYӵFP{LWUѭӡQJ
+ӑYӯDFyWKӇNLӇPWUDPӭFÿӝ{QKLӉPFӫDP{LWUѭӡQJFNJQJQKѭWuPFiFK[ӱOtÿӇJL~S P{LWUѭӡQJWURQJOjQKKѫQ
1KjKRiKӑFFyWKӇOjPYLӋFWURQJFiFFѫVӣSKiS\KD\[pWQJKLӋP\KӑFÿӇSKkQWtFKFiF
PүXOҩ\WӯKLӋQWUѭӡQJYөiQKRһFEӋQKSKҭPÿӇWuPVӵKLӋQGLӋQFӫDPDWXêKRһFFiF FKҩWJk\EӋQK
1KjKRiKӑFFyWKӇJySSKҫQEҧRYӋKRһFNK{LSKөFFiFEӭFWUDQKÿӗFәKRһFSKiWKLӋQ UDFiFWiFSKҭPJLҧPҥR
+RiKӑFOjQJjQKNKRDKӑFWKLӃWWKӵFFyQKLӅXӭQJGөQJ7UrQÿk\FKӍOjPӝWVӕQJjQK
QJKӅFѫEҧQFyVӵWKDPJLDFӫDFiFQKjKRiKӑFQJRjLUDFzQUҩWQKLӅXQJjQKQJKӅNKiF
WKұPFKtWURQJWѭѫQJODLFyWKӇFyUҩWQKLӅXQJjQKQJKӅPӟL[XҩWKLӋQOLrQTXDQÿӃQP{Q KӑFWK~YӏQj\ 8
III PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP VÀ NGHIÊN CỨU HOÁ HỌC
+uQK3KzQJWKtQJKL͟PKRiKͥF
1. .KLKӑFWұSP{Q+RiKӑFKӑFVLQKFҫQWKӵFKLӋQFiFKRҥWÿӝQJWuPNLӃPWK{QJWLQ[ӱ
OtWK{QJWLQYjQҳPYӳQJQKӳQJWK{QJWLQFҫQWKLӃWTXDViFKJLiRNKRD&өWKӇ
± ;XҩW SKiW Wӯ PөF WLrX FӫD PӛL EjL KӑF KӑF VLQK WuP KLӇX NLӃQ WKӭF TXD ViFK
JLiRNKRDQӝLGXQJKӑFWұSTXDQViWWKtQJKLӋPGӵÿRiQNӃWTXҧÿӗQJWKӡLOLrQ
KӋYӟLFiFWK{QJWLQÿmELӃWWӯFiFKLӋQWѭӧQJWӵQKLrQWӯFXӝFVӕQJKҵQJQJj\
± ;ӱOtFiFWK{QJWLQÿmFyÿӇÿѭDUDFiFJLҧLWKtFKGӵÿRiQYjNӃWOXұQFҫQWKLӃWWUҧ OӡLFkXKӓLJLҧLEjLWұS
± *KLQKӟQKӳQJNLӃQWKӭFFӕWO}LOjPFѫVӣFKRYLӋFWLӃSWөFKӑFWұSKD\QJKLrQFӭX
± 9ұQGөQJQKӳQJNLӃQWKӭFNƭQăQJÿmKӑFYjRFiFWuQKKXӕQJWURQJWKӵFWLӉQ
2. ĈӇKӑFWӕWP{Q+RiKӑFKӑFVLQKFҫQQҳPYӳQJYjYұQGөQJFiFNLӃQWKӭFÿmKӑF
ÿӗQJWKӡLFK~êUqQFiFNƭQăQJWKӵFKLӋQWKtQJKLӋPSKiWKLӋQJLҧLTX\ӃWYҩQÿӅYj ViQJWҥR
± %LӃWOjPWKtQJKLӋPKRiKӑFDQWRjQYjWKjQKF{QJ%LӃWTXDQViWJKLFKpSP{Wҧ
YjJLҧLWKtFKFiFKLӋQWѭӧQJ[ҧ\UDNK{QJFKӍWURQJSKzQJWKtQJKLӋPPjFҧWURQJ WӵQKLrQYjWKӵFWӃFXӝFVӕQJ
± 5qQOX\ӋQWKyLTXHQWuPWzLNKiPSKiWѭGX\YjKjQKÿӝQJVX\OXұQYjViQJWҥR
TXDQViWYjOLrQNӃWJLӳDFiFKLӋQWѭӧQJVӵYұWWURQJFXӝFVӕQJ
± +uQKWKjQKQX{LGѭӥQJVӵKӭQJWK~VD\PrYjFKӫÿӝQJWURQJYLӋFKӑFWұS5qQ
OX\ӋQNƭQăQJWUDFӭXPӣUӝQJNLӃQWKӭFWӯFiFQJXӗQWjLOLӋXNKiFQKDXSKKӧS YӟLEjLKӑFYjOӭDWXәL
3. +ӑFWuPKLӇXYjQJKLrQFӭXKRiKӑFFyQKLӅXÿLӇPFKXQJYӟLFiFP{Q.KRDKӑF
WӵQKLrQNKiFFөWKӇOjTX\WUuQKQJKLrQFӭXFҫQWKӵFKLӋQFiFEѭӟFWKHRVѫÿӗ GѭӟLÿk\ 9 %ѭӟF4XDQViWYjÿһWFkXKӓL
4XDQViWFiFKLӋQWѭӧQJKRiKӑFYjÿһWFkXKӓLYӅEҧQFKҩWKRiKӑFFӫDKLӋQWѭӧQJKD\PӝW YҩQÿӅFҫQJLҧLTX\ӃW
9tGө&KҩWWҭ\UӱD;FyNKҧQăQJORҥLEӓGҫXPӥWӕWKѫQFKҩWWҭ\UӱD<7ҥLVDR"
%ѭӟFĈһWUDJLҧWKX\ӃWNKRDKӑF
ĈѭDUDPӝWKD\PӝWVӕJLҧWKX\ӃWJLҧLWKtFKFKRKLӋQWѭӧQJTXDQViWÿѭӧFFyWKӇFҫQWKDP
NKҧRWKrPWӯViFKJLiRNKRDKRһFFiFWjLOLӋXNKiFNӇFҧTXD,QWHUQHW
9tGөĈӑFWKjQKSKҫQFKҩWWҭ\UӱDJKLWUrQFiFQKmQFӫD;Yj<7URQJ;Yj<ÿӅXFyWKjQK
SKҫQVRGLXPK\GUR[LGH6RGLXPK\GUR[LGHÿѭӧFVӱGөQJWURQJFKҩWWҭ\UӱDQKjEӃSÿӇORҥL EӓGҫXPӥ
*LҧWKX\ӃWNKRDKӑFÿһWUDOj;FyWKӇFKӭDQKLӅXVRGLXPK\GUR[LGHKѫQ<
%ѭӟF/ұSNӃKRҥFKWKtQJKLӋPÿӇNLӇPFKӭQJJLҧWKX\ӃWNKRDKӑF
±&iFGөQJFөYjKRiFKҩWFҫQVӱGөQJVӕQJѭӡLWKDPJLDQKyPWKtQJKLӋPSKkQF{QJF{QJ YLӋFFKRPӛLWKjQKYLrQWURQJQKyP
±/ұSNӃKRҥFKFKLWLӃWFiFF{QJYLӋFÿӇWKӵFKLӋQWKtQJKLӋP
9tGө/ұSNӃKRҥFKWKtQJKLӋPÿӇ[iFÿӏQKKjPOѭӧQJVRGLXPK\GUR[LGHWURQJFiFFKҩWWҭ\ UӱD;Yj< %ѭӟF7LӃQKjQKWKtQJKLӋP
7KӵFKjQKWKtQJKLӋPQKѭNӃKRҥFKÿmOұSӣEѭӟFYjJKLFKpSOҥLFiFNӃWTXҧWKtQJKLӋP
%ѭӟF3KkQWtFKNӃWTXҧWKtQJKLӋP
&yWKӇWUuQKEj\FiFNӃWTXҧWKtQJKLӋPWKjQKEҧQJELӇXÿӗWKӏKRһFWKӵFKLӋQFiFWtQKWRiQ
FҫQWKLӃWÿӇSKkQWtFKNӃWTXҧWKtQJKLӋP
%ѭӟF6RViQKNӃWTXҧYӟLJLҧWKX\ӃW
6RViQKNӃWTXҧWKtQJKLӋPYӟLFiFJLҧWKX\ӃWÿmÿһWUDEDQÿҫXĈѭDUDNӃWOXұQJLҧWKX\ӃW
QjROjKӧSOtSKKӧSYӟLNӃWTXҧWKtQJKLӋPJLҧWKX\ӃWQjRNK{QJSKKӧS
9tGө+jPOѭӧQJVRGLXPK\GUR[LGHFӫDKDLFKҩWWҭ\UӱDQKѭQKDXFKRWKҩ\JLҧWKX\ӃWNKRD
KӑFӣEѭӟFNK{QJÿ~QJWKuWKӵFKLӋQOҥLTX\WUuQKQJKLrQFӭXWӯEѭӟF %ѭӟF%iRFiRNӃWTXҧ
*KLOҥLYjREiRFiRWKtQJKLӋPKRһFWUuQKEj\WUѭӟFJLiRYLrQYjFiFEҥQWURQJOӟSYӅWLӃQWUuQK
WKtQJKLӋPNӃWTXҧWKtQJKLӋPYjNӃWOXұQ 10
4.3KѭѫQJSKiSP{KuQKÿѭӧFVӱGөQJÿӇP{WҧP{SKӓQJFҩXWҥRFӫDFiFKҥWTXiQKӓ
NK{QJTXDQViWÿѭӧFEҵQJPҳWWKѭӡQJQKѭSKkQWӱQJX\rQWӱYjFiFKҥWQKӓKѫQ
7ӯÿyVX\UDFҩXWҥRFiFYұWWKӇWKұWWURQJFXӝFVӕQJ
0{KuQKFҩXWҥRQJX\rQWӱFӫD5XWKHUIRUG5ѫGѫSKROjPӝWWKtGө7ӯWKӵFQJKLӋP
EҳQSKiOiYjQJEҵQJWLDD5XWKHUIRUGSKiWKLӋQUDFҩXWҥRUӛQJFӫDQJX\rQWӱSKiW
KLӋQUDO}LQJX\rQWӱOjKҥWQKkQFyNKӕLOѭӧQJ[ҩS[ӍNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ5XWKHUIRUG
ÿӅ[XҩWP{KuQKKjQKWLQKQJX\rQWӱFRLFiFHOHFWURQTXD\TXDQKKҥWQKkQQKѭFiF KjQKWLQKTXD\[XQJTXDQK0һW7UӡL
3KѭѫQJ SKiS P{ KuQK ÿѭӧF Vӱ GөQJ SKә ELӃQ WURQJ ED FKѭѫQJ ÿҫX WLrQ YӅ
QJX\rQWӱSKkQWӱOLrQNӃWKRiKӑFYjEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
5. 3KѭѫQJSKiSWKӵFQJKLӋPÿyQJYDLWUzFӕWO}LFӫDQJKLrQFӭXKRiKӑF&iFJLҧWKX\ӃW
YjP{KuQKKRiÿӅXSKҧLÿѭӧFNLӇPFKӭQJEҵQJWKӵFQJKLӋPYjWӯWKӵFQJKLӋP
QJѭӡLWDFyWKӇP{KuQKKRiWKjQKTX\OXұW3KѭѫQJSKiSWKӵFQJKLӋPÿѭӧFVӱGөQJ
[X\rQVXӕWWRjQEӝ&KѭѫQJWUuQK*LiRGөFSKәWK{QJP{Q+RiKӑF
9tGө6ӱGөQJSKѭѫQJSKiSWKӵFQJKLӋPÿӇQJKLrQFӭXFKORULQH
± 7ӯKLӇXELӃWYӅFҩXWҥRQJX\rQWӱYjOLrQNӃWKRiKӑFÿӇGӵÿRiQWtQKFKҩWKRiKӑF ÿһFWUѭQJFӫDFKORULQH
± 7KӵFKLӋQFiFWKtQJKLӋPFKRFKORULQHWiFGөQJYӟLNLPORҥLK\GURJHQGXQJGӏFKPXӕL
FӫDKDORJHQÿӇFKӭQJPLQKGӵÿRiQWUrQ
± 9ұQGөQJWtQKFKҩWKRiKӑFFӫDFKORULQHYjRWKӵFWӃGQJGXQJGӏFKQѭӟFFKORULQH FORUXDY{L«ÿӇWҭ\WUҳQJ
&iFHPKm\EҳWÿҫXKӑFKRiKӑFYӟLVӵWzPzNKRDKӑFNLrQWUuWӯQKӳQJEѭӟFÿҫX
WLrQYӟLQKӳQJWKtQJKLӋPÿѫQJLҧQÿӇFyWKӇQKұQUDUҵQJ³+RiKӑFWKұWOjÿѫQJLҧQ´
YjVDXÿyVӁWKҩ\³+RiKӑFWKұWOjOtWK~´ EM ĐÃ HỌC
x +RiKӑFQJKLrQFӭXYӅFKҩWVӵELӃQÿәLFӫDFKҩWYjFiFKLӋQWѭӧQJÿLNqPYӟL QKӳQJELӃQÿәLKRiKӑF
x +RiKӑFFyYDLWUzTXDQWUӑQJYӟLÿӡLVӕQJYjVҧQ[XҩW
x &iFKKӑFWұSQJKLrQFӭXYӅKRiKӑFTXDTXDQViWYjÿһWFkXKӓLÿһWUDJLҧ
WKX\ӃWNKRDKӑFFKӭQJPLQKEҵQJWKtQJKLӋPSKkQWtFKNӃWTXҧWKtQJKLӋP
WUuQKEj\NӃWTXҧWKXÿѭӧFYjEiRFiR EM CÓ THỂ
%LӃWYұQGөQJSKѭѫQJSKiSKӑFWұSYjQJKLrQFӭXKRiKӑFÿӇKӑFWӕWP{Q+Ri
KӑFYjJLҧLTX\ӃWPӝWVӕWuQKKXӕQJWURQJÿӡLVӕQJ 11 CHƯƠNG
CẤU TẠO NGUYÊN TỬ 1
0{KuQKYͅWOL͟XFDUERQQDQRWXEH
7̹LVDRÿͫQJG̓QÿL͟QPjJͯO̹LFiFKÿL͟Q"7̹LVDRWKpSU̽WF΁QJPjY̓QGiW
PͧQJYjNpRVͻLÿ́ͻF"7΃KL͛XEL͗WY͙F̽XW̹RQJX\rQW΅FiFQKjNKRDKͥF
NK{QJFK͡JL̻LWKtFKÿ́ͻFWtQKFK̽WFͿDYͅWOL͟XPjFzQW̹RUDQKL͙XYͅWOL͟XPͳL YͳLQK·QJWtQKFK̽WPͳL 7KjQKSKҫQFӫDQJX\rQWӱ 1JX\rQWӕKRiKӑF
&ҩXWU~FOӟSYӓHOHFWURQQJX\rQWӱ ÐQWұS 12
THÀNH PHẦN CỦA NGUYÊN TỬ BÀI 1 MỤC TIÊU:
– Trình bày được thành phần của nguyên tử (nguyên tử vô cùng nhỏ; nguyên tử gồm 2 phần:
hạt nhân và lớp vỏ nguyên tử; hạt nhân tạo nên bởi các hạt proton (p), neutron (n); lớp vỏ
tạo nên bởi các electron (e); điện tích, khối lượng mỗi loại hạt).
– So sánh được khối lượng của electron với proton và neutron, kích thước của hạt nhân với kích thước nguyên tử.
? 1JX\rQW΅JͫPFiFOR̹LK̹WF˿E̻QQjR"&iFQKjNKRDKͥFÿmSKiWKL͟QUDFiFOR̹LK̹W F˿E̻QÿyQḰWK͗QjR"
I CÁC LOẠI HẠT CẤU TẠO NÊN NGUYÊN TỬ 7̽PNLPOR̹LWtFKÿL͟Q OjPWKD\ÿͭLÿ́͵QJÿL
1ăP--7KRPVRQ7{P[ѫQQJѭӡL$QKWKӵF
FͿDFKPWLD &ΉFǴ˿QJ
KLӋQWKtQJKLӋPSKyQJÿLӋQTXDNK{QJNKtORmQJÿmSKiW &ΉFkP
KLӋQUDFKPWLDSKiWUDWӯFӵFkPYjEӏK~WOӋFKYӅ
SKtDFӵFGѭѫQJFӫDÿLӋQWUѭӡQJFKӭQJWӓFK~QJPDQJ +
ÿLӋQWtFKkP[HP+uQKĈyFKtQKOjFKPFiFKҥW
HOHFWURQ(OHFWURQOjPӝWWKjQKSKҫQFӫDQJX\rQWӱ 0jQKXǤQKTXDQJ +uQK7KtQJKL͟P
1ăP(5XWKHUIRUG5ѫGѫSKRQJѭӡL1LX'LOkQ SKiWKL͟QK̹WHOHFWURQ
WKӵFKLӋQWKtQJKLӋPEҳQSKiOiYjQJUҩWPӓQJEҵQJ
FKP KҥW D DOSKD +uQK ÐQJ Vӱ GөQJ PjQ
KXǤQK TXDQJ EDR TXDQK Oi YjQJ ÿӇ TXDQ ViW Yӏ WUt
YDFKҥPFӫDKҥWD.ӃWTXҧWKtQJKLӋPFKRWKҩ\KҫX
KӃWFiFKҥWDÿӅX[X\rQWKҷQJTXDOiYjQJFKӭQJWӓ
QJX\rQWӱFyFҩXWҥRUӛQJӣWkPFKӭDPӝWKҥWQKkQ /iYjQJPͧQJ +ͱSSKyQJUD
PDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJYjFyNtFKWKѭӟFUҩWQKӓVRYӟL FKPK̹WD NtFKWKѭӟFQJX\rQWӱ
1ăP(5XWKHUIRUGYjFiFFӝQJVӵNKLGQJKҥWD 0jQ .KHKͷ
EҳQSKiQLWURJHQÿmSKiWKLӋQUDKҥWSURWRQ KXǤQKTXDQJ
1ăP-&KDGZLFN&KDWXêFKQJѭӡL$QKFӝQJ +uQK7KtQJKL͟P
VӵFӫD5XWKHUIRUGÿmSKiWKLӋQUDKҥWQHXWURQNKLEҳQ
SKiWKL͟QK̹WQKkQQJX\rQW΅ SKiEHU\OOLXPEҵQJFiFKҥWD
3URWRQ QHXWURQ Yj HOHFWURQ Oj FiF KҥW FҩX WҥR QrQ QJX\rQWӱ
(*)+̹WDK̹WQKkQKHOLXPPDQJÿL͟QWtFKǴ˿QJ 13
7KjQKSKҫQFҩXWҥRFӫDQJX\rQWӱJӗP
± +̹WQKkQQXFOHXVӣWkPFӫDQJX\rQWӱFKӭDFiFSURWRQPDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJYjFiF QHXWURQNK{QJPDQJÿLӋQ
± 9ͧQJX\rQW΅FKӭDFiFHOHFWURQPDQJÿLӋQWtFKkPFKX\ӇQÿӝQJUҩWQKDQK[XQJTXDQK KҥWQKkQ
%̻QJ.KͩLÓͻQJÿL͟QWtFKFͿDFiFOR̹LK̹WF̽XW̹RQrQQJX\rQW΅ .KӕLOѭӧQJ ĈLӋQWtFK ĈLӋQWtFK +ҥW .tKLӋX .KӕLOѭӧQJDPX NJ & WѭѫQJÿӕL 3URWRQ S ± | ± 1HXWURQ Q ± | (OHFWURQ H ± | ±± ±
7URQJQJX\rQWӱVӕSURWRQEҵQJVӕHOHFWURQQrQQJX\rQWӱWUXQJKRjÿLӋQ
.KӕLOѭӧQJFӫDHOHFWURQUҩWQKӓNK{QJÿiQJNӇVRYӟLNKӕLOѭӧQJFӫDSURWRQKD\
QHXWURQQrQNKӕLOѭӧQJFӫDQJX\rQWӱWұSWUXQJKҫXKӃWӣKҥWQKkQ
? 1.9ӁP{KuQKELӇXGLӉQFiFWKjQKSKҫQFҩXWҥRQrQQJX\rQWӱ
2. 1JX\rQWӱFKӭDQKӳQJKҥWPDQJÿLӋQOj $SURWRQYjD %SURWRQYjQHXWURQ &SURWRQYjHOHFWURQ 'HOHFWURQYjQHXWURQ
3. 4XDQViWKuQKҧQKP{SKӓQJNӃWTXҧWKtQJKLӋPEҳQSKiOiYjQJWKӵFKLӋQEӣL
5XWKHUIRUG+uQKYjQKұQ[pWYӅÿѭӡQJÿLFӫDFiFKҥWD
+uQK0{SKͧQJN͗WTX̻WKtQJKL͟PE͇QSKiOiYjQJ 14
II KÍCH THƯỚC VÀ KHỐI LƯỢNG CỦA NGUYÊN TỬ .tFKWKѭӟF
 .tFKWKѭӟFFӫDQJX\rQWӱOjNKRҧQJNK{QJJLDQWҥREӣLVӵFKX\ӇQÿӝQJFӫDFiF
HOHFWURQ&iFQJX\rQWӱNKiFQKDXFyVӕHOHFWURQNKiFQKDXQrQFyNtFKWKѭӟFNKiF
QKDX1ӃXFRLQJX\rQWӱQKѭPӝWNKӕLFҫXWKuÿѭӡQJNtQKFӫDQyFKӍNKRҧQJ±P
.tFKWKѭӟFQJX\rQWӱUҩWQKӓQrQWKѭӡQJÿѭӧFELӇX ! (0&Ï%,ӂ7
GLӉQ EҵQJ ÿѫQ Yӏ SLFRPHW SP KD\ cQJVWU|P AR 0ӝW OѭӧQJ FKҩW UҩW QKӓ
SP ±PAR ±P1JX\rQWӱK\GURJHQFy FNJQJ FKӭD Vӕ QJX\rQ EiQNtQKNKRҧQJSP WӱOӟQWӟLPӭFNKyKuQK
+ҥWQKkQQJX\rQWӱFyÿѭӡQJNtQKNKRҧQJ±SPNtFK GXQJÿѭӧF9tGөWURQJ
WKѭӟFQKӓKѫQQKLӅXVRYӟLNtFKWKѭӟFQJX\rQWӱ OtWQѭӟFFKӭDNKRҧQJ FiF QJX\rQ Wӱ .KӕLOѭӧQJ R[\JHQYjK\GURJHQ'R ÿyNK{QJWKӇQKuQWKҩ\
.KӕL OѭӧQJ QJX\rQ Wӱ EҵQJ WәQJ NKӕL OѭӧQJ FiF KҥW QJX\rQ Wӱ EҵQJ PҳW
SURWRQ QHXWURQ Yj HOHFWURQ Fy WURQJ QJX\rQ Wӱ .KӕL WKѭӡQJWKұPFKtEҵQJ
OѭӧQJQJX\rQWӱUҩWQKӓQrQPӝWOѭӧQJFKҩWUҩWQKӓFNJQJ NtQKKLӇQYLFyÿӝSKyQJ
FKӭDWӟLKjQJWӍWӍQJX\rQWӱ9tGө7URQJJFDUERQFKӭD ÿҥL UҩW OӟQ KjQJ FKөF NKRҧQJQJX\rQWӱFDUERQ WULӋXOҫQ
&yWKӇELӇXWKӏNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱWKHRÿѫQYӏNKӕLOѭӧQJ QJX\rQWӱNtKLӋXDPX
9tGө0ӝWQJX\rQWӱR[\JHQFyNKӕLOѭӧQJOj±NJ
DPX ±NJQrQNKӕLOѭӧQJPӝWQJX\rQWӱR[\JHQOjDPX ! (0&Ï%,ӂ7
.KӕLOѭӧQJWtQKUDNJFӫDQJX\rQWӱFDUERQOj±NJ
DPXÿѭӧFÿӏQKQJKƭDEҵQJ 1 NKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱFDUERQ 12 27 kg DPX 19,926 10 12 ±NJ
? 4.1ӃXSKyQJÿҥLPӝWQJX\rQWӱYjQJOrQWӍOҫQWKuNtFKWKѭӟFFӫDQyWѭѫQJ
ÿѭѫQJPӝWTXҧEyQJUәFyÿѭӡQJNtQKFPYjNtFKWKѭӟFFӫDKҥWQKkQWѭѫQJ
ÿѭѫQJPӝWKҥWFiWFyÿѭӡQJNtQKFP&KRELӃWNtFKWKѭӟFQJX\rQWӱYjQJ
OӟQKѫQVRYӟLKҥWQKkQEDRQKLrXOҫQ
5. 0ӝWORҥLQJX\rQWӱQLWURJHQFySURWRQYjQHXWURQWURQJKҥWQKkQ'ӵDYjR %ҧQJKm\WtQKYjVRViQK
D.KӕLOѭӧQJKҥWQKkQYӟLNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ
E.KӕLOѭӧQJKҥWQKkQYӟLNKӕLOѭӧQJYӓQJX\rQWӱ 15
III ĐIỆN TÍCH HẠT NHÂN VÀ SỐ KHỐI
6ӕSURWRQWURQJKҥWQKkQQJX\rQWӱEҵQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQNtKLӋXOj=
9tGө+ҥWQKkQQJX\rQWӱ1DFySURWRQQrQVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQOj=
7әQJVӕSURWRQYjQHXWURQWURQJKҥWQKkQFӫDPӝWQJX\rQWӱÿѭӧFJӑLOjVӕNKӕLKD\ VӕQXFOHRQNtKLӋXOj$ $ =VӕQHXWURQ
9tGө+ҥWQKkQQJX\rQWӱ1DFyVӕSURWRQOjYjVӕQHXWURQOjQrQVӕNKӕLFӫD KҥWQKkQQJX\rQWӱ1DOj $
? 6.$OXPLQLXPOjNLPORҥLSKәELӃQQKҩWWUrQYӓ7UiLĈҩWÿѭӧFVӱGөQJWURQJFiF
QJjQK[k\GӵQJQJjQKÿLӋQKRһFVҧQ[XҩWÿӗJLDGөQJ+ҥWQKkQFӫDQJX\rQWӱ
DOXPLQLXPFyÿLӋQWtFKEҵQJYjVӕNKӕLEҵQJ7tQKVӕSURWRQVӕQHXWURQ
YjVӕHOHFWURQFyWURQJQJX\rQWӱDOXPLQLXP EM ĐÃ HỌC
x 1JX\rQWӱY{FQJQKӓQKѭQJÿѭӧFWҥRWKjQKWӯFiFKҥWQKӓKѫQJӗPKҥW
QKkQFKӭDSURWRQPDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJYjQHXWURQNK{QJPDQJÿLӋQYjYӓ
QJX\rQWӱFKӭDFiFHOHFWURQPDQJÿLӋQWtFKkP1JX\rQWӱWUXQJKRjYӅÿLӋQ YuFyVӕSURWRQEҵQJVӕHOHFWURQ
x .KӕLOѭӧQJQJX\rQWӱWұSWUXQJӣKҥWQKkQGRNKӕLOѭӧQJFӫDHOHFWURQUҩWQKӓ
VRYӟLNKӕLOѭӧQJFӫDSURWRQYjQHXWURQ
x +ҥWQKkQQJX\rQWӱFyNtFKWKѭӟFY{FQJQKӓVRYӟLQJX\rQWӱ EM CÓ THỂ
9ұQGөQJSKѭѫQJSKiSP{KuQKÿӇP{WҧFҩXWҥRQJX\rQWӱ 16 NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC BÀI 2 MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm về nguyên tố hoá học, số hiệu nguyên tử và kí hiệu nguyên tử.
– Phát biểu được khái niệm đồng vị, nguyên tử khối.
– Tính được nguyên tử khối trung bình (theo amu) dựa vào khối lượng nguyên tử và phần
trăm số nguyên tử của các đồng vị theo phổ khối lượng được cung cấp.
? &iFQJX\rQW΅FyFQJVͩÿ˿QYͣÿL͟QWtFKK̹WQKkQWKuFyÿ͏FÿL͛PJuFKXQJ"*L·DVͩÿ˿QYͣ
ÿL͟QWtFKK̹WQKkQVͩSURWRQYjVͩHOHFWURQFyPͩLOLrQK͟QḰWK͗QjR"
I NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
1JX\rQWӕKRiKӑFOjWұSKӧSFiFQJX\rQWӱFyFQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQ7URQJ
QJX\rQWӱVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQEҵQJVӕHOHFWURQӣYӓQJX\rQWӱ&iFHOHFWURQ
WURQJQJX\rQWӱTX\ӃWÿӏQKWtQKFKҩWKRiKӑFFӫDQJX\rQWӱQrQFiFQJX\rQWӱFӫD
FQJPӝWQJX\rQWӕKRiKӑFFyWtQKFKҩWKRiKӑFJLӕQJQKDX
9tGө7ҩWFҧQJX\rQWӱFyFQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQOjÿӅXWKXӝFQJX\rQWӕ
FDUERQGFK~QJFyWKӇFyVӕQHXWURQNKiFQKDX
+LӋQQD\FRQQJѭӡLÿmELӃWQJX\rQWӕKRiKӑFWURQJÿyFyQJX\rQWӕKRi
KӑF WӗQ WҥL WURQJ Wӵ QKLrQ Yj QJX\rQ Wӕ ÿѭӧF WҥR UD WURQJ SKzQJ WKt QJKLӋP
WKұPFKtFyQKӳQJQJX\rQWӕPӟLFKӍWҥRUDÿѭӧFPӝWOѭӧQJUҩWtWWKӡLJLDQWӗQWҥL UҩWQJҳQ
? 1.&KRFiFQJX\rQWӱVDX%= $ '= $ (= $ *=
$ 7URQJFiFQJX\rQWӱWUrQFiFQJX\rQWӱQjRWKXӝFFQJPӝWQJX\rQWӕ KRiKӑF" 6ͩNKͩL
II KÍ HIỆU NGUYÊN TỬ A X .tKL͟X
6ӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱFӫDPӝWQJX\rQ Z QJX\rQWͩ
WӕKRiKӑFFzQÿѭӧFJӑLOjVӕKLӋXQJX\rQWӱ=FӫD
QJX\rQWӕÿyYjVӕNKӕL$OjQKӳQJÿһFWUѭQJFѫEҧQ 6ͩKL͟XQJX\rQW΅ FӫDPӝWQJX\rQWӱ
+uQK.tKL͟XQJX\rQW΅
(*)1JXͫQ/LrQPLQK4XͩFW͗Y͙+RiKͥFF˿E̻QYj+RiKͥF΁QJGͽQJ,83$& 17
.KLYLӃWNtKLӋXQJX\rQWӱÿһWKDLFKӍVӕÿһFWUѭQJӣErQWUiLNtKLӋXQJX\rQWӕWURQJÿy
VӕKLӋXQJX\rQWӱ=ӣSKtDGѭӟLYjVӕNKӕL$ӣSKtDWUrQ
9tGө.tKLӋX42HeFKRELӃWQJX\rQWӱKHOLXPFyNtKLӋXOj+HVӕKLӋXQJX\rQWӱKHOLXP
EҵQJQrQWURQJKҥWQKkQKHOLXPFySURWRQYӓQJX\rQWӱFyHOHFWURQVӕNKӕLFӫD
? QJX\rQWӱ+HOjQrQWURQJKҥWQKkQFyVӕQHXWURQOj±
2. .tKLӋXPӝWQJX\rQWӱFKRELӃWQKӳQJWK{QJWLQJu"&KRYtGө
3. +m\ELӇXGLӉQNtKLӋXFӫDPӝWVӕQJX\rQWӱVDX
D1LWURJHQVӕSURWRQ YjVӕQHXWURQ
E3KRVSKRUXVVӕSURWRQ YjVӕQHXWURQ
F&RSSHUVӕSURWRQ YjVӕQHXWURQ III ĐỒNG VỊ
0ӝWVӕQJX\rQWӱFyFQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQFyFQJVӕSURWRQQKѭQJFyVӕ
QHXWURQNKiFQKDX1KӳQJQJX\rQWӱQKѭWKӃJӑLOjFiFÿӗQJYӏFQJYӏWUtWURQJEҧQJ
WXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFFӫDPӝWQJX\rQWӕKRiKӑF D3URWLXP1 2 3 1H ) E'HXWHULXP 1H) F7ULWLXP 1H) +̹WHOHFWURQ +̹WSURWRQ +̹WQHXWURQ
+uQK0{KuQKF̽XW̹RQJX\rQW΅
FiFÿͫQJYͣFͿDQJX\rQWͩK\GURJHQ
&iF ÿӗQJ Yӏ NKiF QKDX YӅ Vӕ QHXWURQ QrQ NKiF QKDX YӅ NKӕL OѭӧQJ FӫD KҥW QKkQ
QJX\rQWӱÿӗQJWKӡLNKiFQKDXYӅPӝWVӕWtQKFKҩWYұWOt9tGөӢGҥQJÿѫQFKҩW ÿӗQJYӏ37
17Cl Fy WӍ NKӕL OӟQ KѫQ QKLӋW ÿӝ QyQJ FKҧ\ Yj QKLӋW ÿӝ V{L FDR KѫQ ÿӗQJ Yӏ 35 17Cl
1JRjLFiFÿӗQJYӏEӅQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFFzQFyPӝWVӕÿӗQJYӏNK{QJEӅQ&iF
ÿӗQJYӏNK{QJEӅQÿѭӧFJӑLOjÿӗQJYӏSKyQJ[ҥ1KLӅXÿӗQJYӏSKyQJ[ҥÿѭӧFVӱ
GөQJWURQJ\KӑFQ{QJQJKLӋSQJKLrQFӭXNKRDKӑF
? 4.;iFÿӏQKWKjQKSKҫQQJX\rQWӱVӕSURWRQQHXWURQHOHFWURQFӫDPӛLÿӗQJYӏVDX a) 28 29 30 14Si, 14Si, 14Si. b ) 54 56 57 58 26Fe, 26Fe, 26Fe, 26Fe. 18 IV NGUYÊN TỬ KHỐI 1JX\rQWӱNKӕL
 1JX\rQWӱNKӕLOjNKӕLOѭӧQJWѭѫQJÿӕLFӫDQJX\rQWӱ1JX\rQWӱNKӕLFӫDPӝWQJX\rQ
WӱFKRELӃWNKӕLOѭӧQJFӫDQJX\rQWӱÿyQһQJJҩSEDRQKLrXOҫQÿѫQYӏNKӕLOѭӧQJ
QJX\rQWӱ'RNKӕLOѭӧQJSURWRQYjQHXWURQÿӅX[ҩS[ӍDPXFzQNKӕLOѭӧQJHOHFWURQ
QKӓKѫQUҩWQKLӅXDPXQrQFyWKӇFRLQJX\rQWӱNKӕL[ҩS[ӍVӕNKӕLFӫDKҥW QKkQ
9tGө1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕSRWDVVLXP.Fy= VӕQHXWURQ QrQQJX\rQ WӱNKӕLFӫD.Oj$ 1JX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQK
 +ҫXKӃWFiFQJX\rQWӕWURQJWӵQKLrQOjKӛQKӧSFӫDQKLӅXÿӗQJYӏPӛLÿӗQJYӏFyWӍOӋ
SKҫQWUăPVӕQJX\rQWӱ[iFÿӏQK1JX\rQWӱNKӕLFӫDPӝWQJX\rQWӕOjQJX\rQWӱNKӕL
WUXQJEuQKNtKLӋXOjAFӫDKӛQKӧSFiFÿӗQJYӏFӫDQJX\rQWӕÿy
9tGө%ҵQJSKѭѫQJSKiSSKәNKӕLOѭӧQJQJѭӡLWD[iFÿӏQKÿѭӧFWURQJWӵQKLrQ
QJX\rQWӕFKORULQHFyKDLÿӗQJYӏEӅQOj35 37 17Cl FKLӃPYj17 Cl FKLӃP VӕQJX\rQWӱ+uQK 35 17Cl 75 7͡O͟VͩQJX\rQW΅ 37 17 Cl P](*)
+uQK3KͭNKͩLÓͻQJFͿDFKORULQH
1JX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQKFӫDFKORULQH A ( , 75 77 35) ( , 24 23 37) , 35 48 , 35 5 100
(*)POjNKͩLÓͻQJ]OjVͩÿ˿QYͣÿL͟QWtFKFͿDLRQĈͩLYͳLSKͭNKͩLÓͻQJFͿDFKORULQH] QrQP]FyJLiWUͣE͉QJNKͩLÓͻQJ
QJX\rQW΅KD\QJX\rQW΅NKͩL 19
? 5.7ӍOӋSKҫQWUăPVӕQJX\rQWӱ 20 10 Ne FiF ÿӗQJ Yӏ FӫD QHRQ 1H ÿѭӧF[iFÿӏQKWKHRSKәNKӕL OѭӧQJ+uQK7tQKQJX\rQ 75 WӱNKӕLWUXQJEuQKFӫD1H
6. 9uVDRWURQJEҧQJWXҫQKRjQ FiFQJX\rQWӕKRiKӑFJLiWUӏ 7͡O͟VͩQJX\rQW΅ QJX\rQWӱNKӕLFӫDFKURPLXP &UNK{QJSKҧLOjVӕQJX\rQ 22 10 Ne PjOj" 21 10Ne P](*)
+uQK3KͭNKͩLÓͻQJFͿDQHRQ
7. &RSSHU ÿӗQJ ÿѭӧF Vӱ GөQJ OjP Gk\ GүQ ÿLӋQ KX\ FKѭѫQJ WUӕQJ ÿӗQJ«
1JX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQKFӫDFRSSHUEҵQJ&RSSHUWӗQWҥLWURQJWӵQKLrQ GѭӟLKDLGҥQJÿӗQJYӏ 63 65
29Cu Yj 29Cu7tQKSKҫQWUăPVӕQJX\rQWӱFӫDÿӗQJYӏ 63 29Cu WӗQWҥLWURQJWӵQKLrQ EM ĐÃ HỌC
x 1JX\rQWӕKRiKӑFOjWұSKӧSFiFQJX\rQWӱFyFQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQ
x ĈӗQJ Yӏ Oj QKӳQJ QJX\rQ Wӱ Fy FQJ Vӕ ÿѫQ Yӏ ÿLӋQ WtFK KҥW QKkQ FQJ Vӕ
SURWRQQKѭQJFyVӕQHXWURQNKiFQKDX x .tKLӋXFӫDQJX\rQWӱ AZX.
x 1JX\rQWӱNKӕLFKRELӃWNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱÿyQһQJJҩSEDRQKLrXOҫQÿѫQ YӏNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ
x 1JX\rQWӱNKӕLFӫDPӝWQJX\rQWӕOjQJX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQKFӫDKӛQKӧSFiF ÿӗQJYӏFӫDQJX\rQWӕÿy EM CÓ THỂ
x ;iF ÿӏQK ÿѭӧF QJX\rQ Wӱ NKӕL QJX\rQ Wӱ NKӕL WUXQJ EuQK Yj SKҫQ WUăP Vӕ
QJX\rQWӱFiFÿӗQJYӏFӫDPӝWQJX\rQWӕKRiKӑF
x *LҧLWKtFKÿѭӧFYuVDRQJX\rQWӱNKӕLFӫDFiFQJX\rQWӕKRiKӑFNK{QJSKҧLOj
FiFWUӏVӕQJX\rQYjKLӇXÿѭӧFVӵÿDGҥQJFӫDQJX\rQWӕKRiKӑFWURQJWӵQKLrQ WK{QJTXDNKiLQLӋPÿӗQJYӏ
(*)ĈͩLYͳLSKͭNKͩLÓͻQJFͿDQHRQ] QrQP]FyJLiWUͣE͉QJNKͩLÓͻQJQJX\rQW΅KD\QJX\rQW΅NKͩL 20
CẤU TRÚC LỚP VỎ ELECTRON BÀI NGUYÊN TỬ 3 MỤC TIÊU:
– Trình bày và so sánh được mô hình của Rutherford – Bohr với mô hình hiện đại mô tả sự
chuyển động của electron trong nguyên tử.
– Nêu được khái niệm về orbital nguyên tử (AO), mô tả được hình dạng của AO (s, p), số lượng electron trong 1 AO.
– Trình bày được khái niệm lớp, phân lớp electron và mối quan hệ về số lượng phân lớp trong
một lớp. Liên hệ được về số lượng AO trong một phân lớp, trong một lớp.
– Viết được cấu hình electron nguyên tử theo lớp, phân lớp electron và theo ô orbital khi biết
số hiệu nguyên tử Z của 20 nguyên tố đầu tiên trong bảng tuần hoàn.
– Dựa vào đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử dự đoán được tính chất
hoá học cơ bản (kim loại hay phi kim) của nguyên tố tương ứng.
? 7URQJQJX\rQW΅FiFHOHFWURQFKX\͛QÿͱQJQḰWK͗QjR"6ΉV͇S[͗SFiFHOHFWURQͷFiFOͳS
FiFSKkQOͳSWXkQWKHRQJX\rQOtYjTX\W͇FQjR"
I CHUYỂN ĐỘNG CỦA ELECTRON TRONG NGUYÊN TỬ
ĈӃQÿҫXWKӃNӍ;;QJѭӡLWDYүQFKRUҵQJFiFHOHFWURQ
FKX\ӇQ ÿӝQJ [XQJ TXDQK KҥW QKkQ QJX\rQ Wӱ WKHR (OHFWURQ
QKӳQJ TXӻ ÿҥR WUzQ KD\ EҫX GөF JLӕQJ QKѭ TXӻ
ÿҥR FӫD FiF KjQK WLQK TXD\ [XQJ TXDQK 0һW 7UӡL +̹WQKkQ +uQK 4XΏÿ̹R
0{ KuQK KjQK WLQK QJX\rQ Wӱ ÿm Fy ҧQK KѭӣQJ UҩW HOHFWURQ
OӟQWK~Fÿҭ\VӵSKiWWULӇQOtWKX\ӃWFҩXWҥRQJX\rQWӱ
+uQK0{KuQKKjQKWLQK
QKѭQJNK{QJÿҫ\ÿӫÿӇJLҧLWKtFKQKLӅXWtQKFKҩWFӫD
QJX\rQW΅FͿD(5XWKHUIRUG QJX\rQWӱ 5˿G˿SKR1%RKU%RYj $6RPPHUIHOG=RPP˿SKHQ
7KHR P{ KuQK KLӋQ ÿҥL WURQJ QJX\rQ Wӱ HOHFWURQ
FKX\ӇQÿӝQJUҩWQKDQKNK{QJWKHRTXӻÿҥR[iFÿӏQK
7X\QKLrQQJѭӡLWDFyWKӇ[iFÿӏQKÿѭӧFYQJNK{QJ
JLDQ[XQJTXDQKKҥWQKkQPjӣÿy[iFVXҩWFyPһW[iF
VXҩWWuPWKҩ\HOHFWURQOjOӟQQKҩWNKRҧQJ9QJ
NK{QJJLDQ[XQJTXDQKKҥWQKkQWuPWKҩ\HOHFWURQFy
WKӇKuQKGXQJQKѭPӝWÿiPPk\HOHFWURQÿѭӧFJӑLOj +uQK0{KuQK
RUELWDOQJX\rQWӱ+uQK2UELWDOQJX\rQWӱÿѭӧFNt ÿiPPk\HOHFWURQFͿD KLӋXOj$2$WRPLF2UELWDO QJX\rQW΅K\GURJHQ 21 +uQKGҥQJRUELWDOQJX\rQWӱ
 .KLFKX\ӇQÿӝQJWURQJQJX\rQWӱFiFHOHFWURQFyQKӳQJPӭFQăQJOѭӧQJNKiFQKDX
ÿһFWUѭQJFKRWUҥQJWKiLFKX\ӇQÿӝQJFӫDQy'ӵDWUrQVӵNKiFQKDXYӅKuQKGҥQJ
VӵÿӏQKKѭӟQJFӫDRUELWDOWURQJQJX\rQWӱÿӇSKkQORҥLRUELWDOWKjQKRUELWDOVRUELWDOS
RUELWDOGYjRUELWDOI&iFRUELWDOVFyGҥQJKuQKFҫXYjRUELWDOSFyGҥQJKuQKVӕQәL +uQK z z z z [ [ [ [ \ \ \ \ $2V $2S[ $2S\ $2S]
+uQK+uQKG̹QJRUELWDOVYjS ÐRUELWDO
 0ӝW$2ÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJPӝW{YX{QJJӑLOj{RUELWDO
7URQJRUELWDOFKӍFKӭDWӕLÿDHOHFWURQFyFKLӅXWӵTXD\QJѭӧFQKDXQJX\rQOtOR̹L
WU΃3DXOL3DXOL1ӃXRUELWDOFyHOHFWURQWKuELӇXGLӉQEҵQJPNJLWrQÿLOrQ n
QӃXRUELWDOFyHOHFWURQWKuÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJPNJLWrQQJѭӧFFKLӅXQKDXPNJLWrQ ÿLOrQYLӃWWUѭӟFnp
? 1.0{KuQKKLӋQÿҥLP{WҧVӵFKX\ӇQÿӝQJFӫDHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱQKѭ WKӃQjR" 2. 2UELWDOVFyGҥQJ
$KuQKWUzQ%KuQKVӕWiPQәL&KuQKFҫX'KuQKEҫXGөF
3. 4XDQViW+uQKYjQrXVӵÿӏQKKѭӟQJFӫDFiF$2SWURQJNK{QJJLDQ
II LỚP VÀ PHÂN LỚP ELECTRON
7URQJQJX\rQWӱFiFHOHFWURQVҳS[ӃSWKjQKWӯQJOӟSYjSKkQOӟSWKHRQăQJOѭӧQJWӯ WKҩSÿӃQFDR /ӟSHOHFWURQ
 1KӳQJHOHFWURQӣOӟSJҫQKҥWQKkQEӏK~WPҥQKKѫQYӅSKtDKҥWQKkQYuWKӃFyQăQJ
OѭӧQJWKҩSKѫQVRYӟLQKӳQJHOHFWURQӣOӟS[DKҥWQKkQ
&iFHOHFWURQWKXӝFFQJPӝWOӟSFyPӭFQăQJOѭӧQJJҫQEҵQJQKDX
1JѭӡLWDWKѭӡQJÿiQKVӕWKӭWӵOӟSWӯWURQJUDQJRjLYjÿѭӧFELӇXWKӏEҵQJFiFVӕ
QJX\rQQ YӟLWrQJӑLOjFiFFKӳFiLLQKRDQKѭVDX Q 6 7rQOӟS . L M 1 2 P Q 22 3KkQOӟSHOHFWURQ
 &iFSKkQOӟSWURQJPӛLOӟSHOHFWURQÿѭӧFNtKLӋXEҵQJFiFFKӳFiLYLӃWWKѭӡQJWKHR WKӭWӵVSGI
&iFHOHFWURQWUrQFQJPӝWSKkQOӟSFyPӭFQăQJOѭӧQJEҵQJQKDX
6ӕSKkQOӟSWURQJPӛLOӟSEҵQJVӕWKӭWӵFӫDOӟSQd
/ӟSWKӭQKҩWOӟS.YӟLQ FyPӝWSKkQOӟSÿѭӧFNtKLӋXOjV
/ӟSWKӭKDLOӟS/YӟLQ FySKkQOӟSÿѭӧFNtKLӋXOjVYjS
/ӟSWKӭEDOӟS0YӟLQ FySKkQOӟSÿѭӧFNtKLӋXOjVSYjG
/ӟSWKӭWѭOӟS1YӟLQ FySKkQOӟSÿѭӧFNtKLӋXVSGYjI
&iFHOHFWURQӣSKkQOӟSVJӑLOjHOHFWURQVFiFHOHFWURQӣSKkQOӟSSJӑLOjHOHFWURQS«
6ӕOѭӧQJRUELWDOWURQJPӝWSKkQOӟSWURQJPӝWOӟS
 7URQJPӝWSKkQOӟSFiFRUELWDOFyFQJPӭFQăQJOѭӧQJ ± 3KkQOӟSVFy$2V ±3KkQOӟSGFy$2 ± 3KkQOӟSSFy$2S[S\Sz ± 3KkQOӟSIFy$2 7URQJOӟSHOHFWURQWKӭQFyQ$2Qd
9tGө/ӟS/Q FySKkQOӟSOjVYjS7URQJÿySKkQOӟSVFy$2SKkQ
OӟSSFy$2QrQWәQJVӕRUELWDOWURQJOӟS/Oj KD\$2
? 4. +m\FKRELӃWWәQJVӕHOHFWURQWӕLÿDFKӭDWURQJ D3KkQOӟSS E3KkQOӟSG
5. /ӟSHOHFWURQFyVӕHOHFWURQWӕLÿDJӑLOjOӟSHOHFWURQEmRKRj7әQJVӕHOHFWURQ WӕLÿDFyWURQJFiFOӟS/Yj0Oj $Yj%Yj&Yj'Yj
III CẤU HÌNH ELECTRON CỦA NGUYÊN TỬ
&ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱELӇXGLӉQVӵSKkQEӕHOHFWURQWUrQFiFSKkQOӟS WKXӝFFiFOӟSNKiFQKDX
&iFHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱӣWUҥQJWKiLFѫEҧQOҫQOѭӧWFKLӃPFiFRUELWDOFyPӭF
QăQJOѭӧQJWӯWKҩSÿӃQFDRQJX\rQOtY·QJE͙Q
7URQJFQJPӝWSKkQOӟSFiFHOHFWURQVӁSKkQEӕWUrQ 6ͩHOHFWURQ WURQJSKkQOͳS
FiFRUELWDOVDRFKRVӕHOHFWURQÿӝFWKkQOjWӕLÿDYj 6ͩWK΁WΉ V1
FiFHOHFWURQQj\FyFKLӅXWӵTXD\JLӕQJQKDXTX\W͇F OͳSHOHFWURQ .tKL͟X +XQG+XQ SKkQOͳS
+uQK&̽XKuQKHOHFWURQ
&ҩX KuQK HOHFWURQ FӫD QJX\rQ Wӱ FKR ELӃW Vӕ OӟS QJX\rQW΅K\GURJHQ
HOHFWURQWKӭWӵSKkQOӟSHOHFWURQYjVӕHOHFWURQWURQJ PӛLOӟSYjPӛLSKkQOӟS 23
9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ
%̻QJ&̽XKuQKHOHFWURQ
%ѭӟF;iFÿӏQKVӕHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱ QJX\rQW΅FͿDQJX\rQWͩ
ÿ̿XWLrQWURQJE̻QJWX̿QKRjQ
%ѭӟF9LӃWWKӭWӵFiFOӟSYjSKkQOӟSHOHFWURQWKHR
FKLӅXWăQJFӫDQăQJOѭӧQJVVSVSV = .t
%ѭӟF ĈLӅQ FiF HOHFWURQ YjR FiF SKkQ OӟS WKHR KLӋX &ҩXKuQKHOHFWURQ
QJX\rQOtYӳQJEӅQFKRÿӃQHOHFWURQFXӕLFQJ H V
9t Gө 9LӃW FҩX KuQK HOHFWURQ FӫD QJX\rQ Wӱ R[\JHQ +H V = YjSRWDVVLXP= Li VV
7әQJVӕHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ2Oj %H VV
9LӃWWKӭWӵFiFOӟSYjSKkQOӟSHOHFWURQÿӃQSKkQ B VVS
OӟSVWKHRFKLӅXWăQJFӫDQăQJOѭӧQJ 6 C VVS VVSVSV 1 VVS
ĈLӅQFiFHOHFWURQVVSEӓSKҫQWKӯDVSV 2 VVS
&yWKӇWKD\VEҵQJNtKLӋX>+H@&ҩXKuQKHOHFWURQ F VVS
FӫDQJX\rQWӱ2OjVVSKRһF>+H@VSKRһF 1H VVS6 1D VVS6V
(OHFWURQFXӕLFQJÿLӅQYjRSKkQOӟSSQrQR[\JHQ OjQJX\rQWӕS 0J VVS6V
7әQJVӕHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ.Oj $O VVS6VS
9LӃWWKӭWӵFiFOӟSYjSKkQOӟSHOHFWURQÿӃQSKkQ 6L VVS6VS
OӟSVWKHRFKLӅXWăQJFӫDQăQJOѭӧQJ P VVS6VS VVSVSV 6 VVS6VS ĈLӅQFiFHOHFWURQVVS6VS6V &O VVS6VS
&yWKӇWKD\VVS6VS6EҵQJNtKLӋX>$U@&ҩX $U VVS6VS6
KuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ.OjVVS6VS6V . VVS6VS6V KRһF>$U@VKRһF &D VVS6VS6V
(OHFWURQFXӕLFQJÿLӅQYjRSKkQOӟSVQrQSRWDVVLXP OjQJX\rQWӕV
%LӇXGLӉQFҩXKuQKHOHFWURQWKHR{RUELWDO
 9tGө&ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱQLWURJHQFy= VVSFyWKӇÿѭӧFELӇX GLӉQWKHR{RUELWDOQKѭVDX ĹĻ ĹĻ Ĺ Ĺ Ĺ V V S
+DL{RUELWDOVYjVFyÿӫHOHFWURQÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJKDLPNJLWrQQJѭӧFFKLӅX
QKDXQJX\rQOt3DXOLHOHFWURQFzQOҥLÿѭӧFVҳS[ӃSYjR{RUELWDOSEҵQJPNJL
WrQÿLOrQÿӇVӕHOHFWURQÿӝFWKkQOjWӕLÿDTX\WҳF+XQG
? 6.&ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱFy= Oj $VVS6VS %VVS6VS &VVS6VS 'VVSVS6
7. %LӇXGLӉQFҩXKuQKHOHFWURQFӫDFiFQJX\rQWӱFy= Yj= WKHR{RUELWDO 24
ĈһFÿLӇPFӫDOӟSHOHFWURQQJRjLFQJ
 &iF HOHFWURQ OӟS QJRjL FQJ TX\ӃW ÿӏQK WtQK FKҩW KRi KӑF Fѫ EҧQ FӫD QJX\rQ Wӕ NLPORҥLSKLNLPNKtKLӃP
&iFQJX\rQWӱFyHOHFWURQOӟSQJRjLFQJÿӅXUҩWEӅQYӳQJFK~QJKҫXQKѭNK{QJ
WKDPJLDYjRFiFSKҧQӭQJKRiKӑFÿyOjFiFQJX\rQWӱNKtKLӃPULrQJ+HFyVӕ HOHFWURQOӟSQJRjLFQJOj
&iFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQӣOӟSQJRjLFQJOjNLPORҥLWUӯ++H%
&iFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQӣOӟSQJRjLFQJWKѭӡQJOjSKLNLP
&iFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQӣOӟSQJRjLFQJFyWKӇOjNLPORҥLKRһFSKLNLP
? 8.6LOLFRQÿѭӧFVӱGөQJWURQJQKLӅXQJjQKF{QJQJKLӋSJӕPPHQVӭWKXӹWLQK
OX\ӋQWKpSYұWOLӋXEiQGүQ«+m\ELӇXGLӉQFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱ
VLOLFRQ= WKHR{RUELWDOFKӍU}YLӋFiSGөQJFiFQJX\rQOtYӳQJEӅQQJX\rQ Ot3DXOLYjTX\WҳF+XQG
9. &KORULQH= WKѭӡQJÿѭӧFVӱGөQJÿӇNKӱWUQJQѭӟFPi\WURQJVLQKKRҥW
9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱFKORULQHYjFKRELӃWWҥLVDRFKORULQHOjSKLNLP
10.1JX\rQWӕFDOFLXPJL~SFKR[ѭѫQJFKҳFNKRҿ&ҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ
FӫDQJX\rQWӱFDOFLXPOjV+m\YLӃWFҩXKuQKHOHFWURQÿҫ\ÿӫFӫDQJX\rQWӱ
FDOFLXPYjFKRELӃWQJX\rQWӕFDOFLXPOjNLPORҥLSKLNLPKD\NKtKLӃP EM ĐÃ HỌC
x .KiLQLӋPYӅRUELWDOQJX\rQWӱWKHRP{KuQKKLӋQÿҥLYӅVӵFKX\ӇQÿӝQJFӫD
HOHFWURQWURQJQJX\rQWӱKuQKGҥQJFiFRUELWDOVSYjELӇXGLӉQ{RUELWDO
x /ӟSHOHFWURQFKӭDFiFHOHFWURQFyPӭFQăQJOѭӧQJJҫQEҵQJQKDX
x 3KkQOӟSHOHFWURQFKӭDFiFHOHFWURQFyPӭFQăQJOѭӧQJEҵQJQKDX
x 6ӕRUELWDOWURQJPӝWSKkQOӟSVSGIYjVӕRUELWDOWURQJPӝWOӟS n2 Qd
x &ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱYjFiFKYLӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӕ
ÿҫXWLrQWURQJEҧQJWXҫQKRjQWXkQWKHRQJX\rQOt3DXOLQJX\rQOtYӳQJEӅQYj TX\WҳF+XQG
x 'ӵDYjRÿһFÿLӇPYӅFҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJÿӇGӵÿRiQWtQKFKҩWKRi KӑFFѫEҧQFӫDQJX\rQWӕ
± 1JX\rQWӕPjQJX\rQWӱÿӫHOHFWURQOӟSQJRjLFQJOjNKtKLӃPWUӯ+H
± 1JX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQOӟSQJRjLFQJWKѭӡQJOjQJX\rQWӕ NLPORҥL
± 1JX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQOӟSQJRjLFQJWKѭӡQJOjQJX\rQWӕ SKLNLP EM CÓ THỂ
9LӃW ÿѭӧF FҩX KuQK HOHFWURQ QJX\rQ Wӱ FӫD PӝW Vӕ QJX\rQ Wӕ KRi KӑF TXHQ
WKXӝFWURQJWKӵFWӃQKѭQLWURJHQR[\JHQDOXPLQLXP«YjGӵÿRiQÿѭӧFWtQK FKҩWKRiKӑFFѫEҧQFӫDFK~QJ 25 ÔN TẬP CHƯƠNG 1 BÀI 4
I HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKVѫÿӗKӋWKӕQJKRiNLӃQWKӭFVDX Hạt .KӕLOѭӧQJ " neutron ĈLӋQWtFK " +Ҥ71+Æ1 Hạt .KӕLOѭӧQJ " proton ĈLӋQWtFK " Hạt .KӕLOѭӧQJ " electron ĈLӋQWtFK " .tFKWKѭӟF" $2VFyGҥQJ" .KӕLOѭӧQJ" $2SJӗP""" = " " $2SFyGҥQJ" 1*8<Ç1 9Ӓ1*8<Ç17Ӱ Q 7Ӱ /ӟSHOHFWURQ 3KkQOӟS 6ӕ$2 6ӕHOHFWURQWӕLÿD 1*8<Ç17Ӕ 7KӭWӵQăQJOѭӧQJFiFSKkQ +2È+Ӑ& OӟSWӯWKҩSÿӃQFDR" &ҩXKuQKHOHFWURQ 6ӕNKӕL$ " + "
Nguyên lí vững bền: .."..
Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng Nguyên lí Pauli: ..".. .tKLӋXQJX\rQWӱ " Quy tắc Hund: ..".. Số electron 1, 2, 3 4 5, 6, 7 8 " X Loại nguyên tố ..?....?.. ..?.. ..?.. ĈӗQJYӏ b d a X Yj a X A ..?.. ..?.. 26 II LUYỆN TẬP
&kX6ӕSURWRQQHXWURQYjHOHFWURQFӫD 39 19K OҫQOѭӧWOj $ % & '
&kX1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕQjRVDXÿk\FyHOHFWURQWKXӝFOӟSQJRjLFQJ" $ 23 14 27 12 11 Na % 7 N &13 Al ' 6 C
&kX1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕSRWDVVLXPFyHOHFWURQӢWUҥQJWKiLFѫEҧQSRWDVVLXP FyVӕRUELWDOFKӭDHOHFWURQOj $ % & '
&kX1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕVRGLXP= FyFҩXKuQKHOHFWURQOj $VVS6V %VVS6 &VVS6V 'VVSV
&kX7әQJVӕKҥWSURWRQQHXWURQYjHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱ;Oj6ӕKҥWPDQJÿLӋQ
QKLӅXKѫQVӕKҥWNK{QJPDQJÿLӋQOj;Oj $&O %&D &. '6
&kX1JX\rQWӕFKORULQHFy= +m\FKRELӃWVӕOӟSHOHFWURQVӕHOHFWURQWKXӝFOӟS
QJRjLFQJVӕHOHFWURQÿӝFWKkQFӫDQJX\rQWӱFKORULQH
&kX1JX\rQWӱQJX\rQWӕ;FyOӟSHOHFWURQOӟSWKӭFyHOHFWURQ+m\FKRELӃWVӕ KLӋXQJX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ;
&kX1JX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQKFӫDYDQDGLXP9Oj1JX\rQWӕ9FyÿӗQJYӏ WURQJÿyÿӗQJYӏ 50
23 V FKLӃP7tQKVӕNKӕLFӫDÿӗQJYӏFzQOҥL
&kX&ҩXKuQKHOHFWURQFӫD ± 1JX\rQWӱ;VVS6VS6V
± 1JX\rQWӱD0ӛLQJX\rQWӱ;YjE+m\FKRELӃWVӕKLӋXQJX\rQWӱFӫD;Yj<
F /ӟSHOHFWURQQjRWURQJQJX\rQWӱ;YjG0ӛLQJX\rQWӱ;YjH;Yj&kX1JX\rQWӕ;ÿѭӧFGQJÿӇFKӃWҥRKӧSNLPQKҽEӅQGQJWURQJQKLӅXOƭQKYӵF
KjQJNK{QJ{W{[k\GӵQJKjQJWLrXGQJ1JX\rQWӕ<ӣGҥQJYO3 4 ÿyQJYDLWUz
TXDQWUӑQJWURQJFiFSKkQWӱVLQKKӑFQKѭ'1$Yj51$&iFWӃEjRVӕQJVӱGөQJYO3 4
ÿӇYұQFKX\ӇQQăQJOѭӧQJ1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ;FyFҩXKuQKHOHFWURQNӃWWK~Fӣ
SKkQOӟSS1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFӫD;Yj<7tQKVӕHOHFWURQWURQJFiFQJX\rQWӱ;Yj<
1JX\rQWӕ;Yj&kX1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ;FyWәQJVӕKҥWFѫEҧQSURWRQHOHFWURQQHXWURQOj
WURQJÿyVӕKҥWNK{QJPDQJÿLӋQEҵQJVӕKҥWPDQJÿLӋQ;iFÿӏQKÿLӋQWtFK
KҥWQKkQVӕSURWRQVӕHOHFWURQVӕQHXWURQYjVӕNKӕLFӫD; 27 CHƯƠNG BẢNG TUẦN HOÀN CÁC
NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC VÀ
2 ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN
.KLVͩÓͻQJFiFQJX\rQWͩWuPUDQJj\FjQJQKL͙XYjN͗WTX̻QJKLrQF΁XWKΉF
QJKL͟PY͙WtQKFK̽WFͿDFK~QJWăQJOrQFiFQKjNKRDKͥFQKͅQWK̽\U͉QJQK·QJ
VΉEL͗QÿͭLO͏SO̹LY͙WtQKFK̽WFͿDQJX\rQWͩFyOLrQTXDQÿ͗QF̽XW̹RQJX\rQW΅
%̻QJWX̿QKRjQFiFQJX\rQWͩGR',0HQGHOHHYÿ͙[X̽WW΃QăPYjÿ͗QQD\
ÿmÿ́ͻFFiFQKjNKRDKͥFKRjQWKL͟QYͳLQJX\rQWͩÿmOjPViQJWͧPͩLTXDQK͟
Qj\'ΉDYjRYͣWUtWURQJE̻QJWX̿QKRjQOjPWK͗QjRÿ͛GΉÿRiQÿ́ͻFFiFWtQKFK̽W
F˿E̻QFͿDPͱWQJX\rQWͩKRiKͥF"
&ҩXWҥRFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
;XKѭӟQJELӃQÿәLPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQ
WӕWURQJPӝWFKXNuYjWURQJPӝWQKyP
;XKѭӟQJELӃQÿәLWKjQKSKҫQYjPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDKӧSFKҩW WURQJPӝWFKXNu
ĈӏQKOXұWWXҫQKRjQéQJKƭDFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ KRiKӑF ÐQWұS 28 6 He Ne Ar Rn Og Lu Lr 1 Pt 6s gon Kr 2 on Xe 1s np2 etium encium 9 helium 4,003 ns neon 20,18 ar 39,95 krypt 83,80 xenon 131,29 radon [222] [294] 174,97 [262] 5d 2 10 18 36 54 wr F I 86 118 oganesson 71 lut 103 la 78 5 Cl At Ts ine ine Br np Yb 2 W tine bium No 2 ELӋW 6s omine 4 ns er fluor 18,998 chlor 35,45 79,904 iodine 126,90 asta [210] [294] 173,05 [259] 9 17 35 br 53 85 117 tennessine 70 ytt 102 nobelium ÿһF 5d S 74 4 O Te ium Lv np Se ium Po Tm Md 0 2 mor 5s Pd ns oxygen sulfur 32,06 78,97 15,999 127,60 [209] er [292] thulium 168,93 [258] 10 8 16 34 selenium 52 tellur P 84 polonium 116 liv 69 101 mendelevium 4d 46 3 y N HOHFWURQ Bi Mc Er ogen As np Sb Fm 2 ovium bium mium 1 Rh ns 14,007 30,974 arsenic 74,92 timon 121,76 [288] er 167,26 [257] 5s 7 nitr 15 8 phosphorus 33 51 an 83 bismuth 208,98 115 mosc 68 100 fer (*) KuQK C 4d 45 2 Si Fl Es np Pb Ho bon on Ge Sn 2 tin ovium einium FҩX lead 1 ns manium car silic 72,63 12,011 28,085 118,71 207,20 [289] [252] 5s Ru 6 14 32 ger 50 82 114 fler 67 holmium 164,93 99 einst Vӕ 7 4d 1 B Al Tl Cf 44 on In np Dy osium nium 0ӝW Ga Nh 2 or ns bor 10,81 26,982 gallium 69,723 indium 114,82 [286] spr 162,50 [251] 1 5 13 aluminium 31 49 81 thallium 204,38 113 nihonium 66 dy 98 calif 5s Nb 4 4d 10 y 41 2 Zn Cd Hg Cn Tb Bk ns cur zinc nicium bium 65,38 [285] kelium [247] (n–1)d 200,59 ter 158,93 30 48 cadmium 112,41 80 mer 112 coper 65 97 ber 10 1 Cu er Ag Au Rg ,25 Gd ns ium Cm silv gold tgenium [281] [247] WUӏ (n–1)d copper 63,546 107,87 196,97 157 cur 29 47 79 111 roen 64 gadolinium 96 8 KRi Nu Ni Pt 2 Pd Ds Eu ns tinum icium opium Wӕ Am FKX (n–1)d nickel 58,693 195,08 mstadtium [281] 151,96 [243] 28 46 palladium 106,42 78 pla 110 dar 63 eur 95 amer Wӵ Wӕ NLP KLӃP 7 HOHFWURQ Ir 2 Co WKӭ Rh ium Mt ium Pu 3KL QJX\rQ ns Sm onium .Kt (n–1)d cobalt 58,933 iridium 192,22 [278] 150,36 [244] 27 45 rhodium 102,91 77 109 meitner 62 samar 94 plut KuQK Vӕ QJX\rQ 6 Oj KLӋX &ҩX Q .t 7rQ Fe 2 Ru Os Hs Np ns Pm iron (n–1)d 55,845 101,07 osmium 190,23 [237] 26 44 ruthenium 76 108 hassium [270] 61 omethium [145] pr 93 neptunium 5 Tc U 2 Re ium Bh Nd ns Mn (98) anium (n–1)d 54,938 [270] 144,24 238,03 2 25 manganese 43 technetium 75 rhenium 186,21 107 bohr 60 neodymium 92 ur ns
Be yllium 9,012 5 Cr W Pr WLӃS 1 en Sg Pa 4 ber gium ns Mo tinium omium (n–1)d 51,996 95,95 183,84 [269] 231,04 24 chr 42 aseodymium 140,91 otac molybdenum 74 tungst 106 seabor 59 pr 91 pr ORҥL 3 V Ta 2 Wӱ Nb Db Ce Th .LP FKX\ӇQ ns ium talum ium NKӕL EuQK (n–1)d 180,95 [270] cer 140,12 thor 232,04 23 vanadium 50,942 41 niobium 92,906 73 tan 105 dubnium 58 90 ORҥL Wӱ 2
%Ҧ1*78Ҫ1+2¬1&È&1*8<Ç17Ӕ+2È+Ӑ& HOHPHQWV WUXQJ Ti Zr Rf QJX\rQ Ac 2 Hf dium La .LP ns for conium thanum tinium WKH (n–1)d 91,224 [267] 138,91 [227] 22 titanium 47,867 40 zir 72 hafnium 178,49 104 ruther 57 lan 89 ac KLӋX 1JX\rQ RI 1 6ӕ Sc Y 2 ns ium * ** (n–1)d yttr 88,906 tinides 21 scandium 44,956 39 ZHLJKWV Mg Ca Sr ** ac 2 Be 2 tium Ba ium Ra ns yllium nesium * lanthanides 9,012 24,305 on 87,6 ber calcium 40,08 bar 137,33 radium [226,03] H 4 12 mag 20 38 str 56 88 $WRPLF Li K Rb Cs Fr $& 1 Na ns ogen 1,008 lithium 6,94 sodium 22,990 ancium [223] 1 hydr 3 11 19 potassium 39,098 37 rubidium 85,468 55 caesium 132,91 87 fr ,83 Nu &ӝW 1KyP &KX 1JXӗQ 29
CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 5BÀI MỤC TIÊU:
– Nêu được lịch sử phát minh định luật tuần hoàn và bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học.
– Mô tả được cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học và nêu được các khái niệm
liên quan (ô, chu kì, nhóm).
– Nêu được nguyên tắc sắp xếp của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học (dựa theo cấu hình electron).
– Phân loại được nguyên tố (dựa theo cấu hình electron: nguyên tố s, p, d, f; dựa theo tính chất
hoá học: kim loại, phi kim, khí hiếm).
? %̻QJWX̿QKRjQFiFQJX\rQWͩKRiKͥFFyF̽XW̹RQḰWK͗QjR"7URQJE̻QJWX̿QKRjQFiF
QJX\rQWͩÿ́ͻFV͇S[͗SWKHRQJX\rQW͇FQjR"
I LỊCH SỬ PHÁT MINH BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
.KLÿmELӃWPӝWVӕÿiQJNӇFiFQJX\rQWӕKRiKӑFQJѭӡLWDÿmWuPFiFKSKkQORҥL
FK~QJ&iFKSKkQORҥLÿҫXWLrQÿѭӧF$/DYRLVLHU/DYRDGLHQJѭӡL3KiSWKӵFKLӋQ
QăP[ӃSQJX\rQWӕKRiKӑFWKjQKQKyPFiFFKҩWNKtNLPORҥLSKLNLPYjÿҩW
1ăP-:'|EHUHLQHUĈ{EHUDLQѫQJѭӡLĈӭFSKkQORҥLFiFQJX\rQWӕWKjQK
FiFQKyPFyWtQKFKҩWKRiKӑFJLӕQJQKDXYtGөOLWKLXPVRGLXPYjSRWDVVLXPOjQKyP
FiFNLPORҥLPӅPGӉSKҧQӭQJ1ăP-1HZODQGV1LXODQQJѭӡL$QKÿm[ӃS
FiFQJX\rQWӕKRiKӑFWKHRFKLӅXWăQJNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱWKjQKFiFRFWDYHTXmQJ
WiPWURQJÿyQJX\rQWӕWKӭWiPOһSOҥLWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕÿҫXWLrQ
1ăP KDL QKj KRi KӑF ' , 0HQGHOHHY
0HQÿrOrpSQJѭӡL1JDYj-/0H\HU0D\ѫ
QJѭӡLĈӭFÿӅXVҳS[ӃSFiFQJX\rQWӕWKHRFKLӅX
WăQJNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱYjRFiFKjQJYjFӝWEҳW
ÿҫXPӛLKjQJEҧQJFӫD0HQGHOHHYKRһFFӝWPӟL
EҧQJFӫD0D\HUNKLFiFWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕ
EҳWÿҫXOһSOҥL7URQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ
KRiKӑFFӫDPuQK0HQGHOHHYÿmWKD\ÿәLYӏWUtPӝW
VӕQJX\rQWӕÿӇWtQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕSKKӧS
YӟLTX\OXұWÿӗQJWKӡLÿӇWUӕQJPӝWVӕFKӛFKRFiF QJX\rQWӕFKѭDELӃW
6DXQj\FiFQJX\rQWӕӣYӏWUtFzQWUӕQJÿyÿѭӧF
WuPUDYjWtQKFKҩWFӫDFK~QJÿӅXSKKӧSYӟLGӵ ÿRiQFӫD0HQGHOHHY
+uQK%̻QJWX̿QKRjQFͿD ',0HQGHOHHYQăP 30
+LӋQQD\YӟLQKӳQJKLӇXELӃWYӅFҩXWҥRQJX\rQWӱEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
KLӋQÿҥLVҳS[ӃSQJX\rQWӕWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ
? 1.7KHRWLӃQWUuQKOӏFKVӱFiFQKjNKRDKӑFÿmSKkQORҥLFiFQJX\rQWӕKRiKӑFGӵD WUrQFiFFѫVӣQjR"
II NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN
%ҧQJWXҫQKRjQFKӭDQJX\rQWӕKRiKӑFÿѭӧFVҳS ! (0&Ï%,ӂ7 [ӃSWKHRFiFQJX\rQWҳFVDX
(OHFWURQ KRi WUͣ Oj FiF
&iFQJX\rQWӕÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRFKLӅXWăQJGҫQÿLӋQ HOHFWURQ Fy NKҧ QăQJ WtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ WKDPJLDWҥRWKjQKOLrQNӃW
&iFQJX\rQWӕFyFQJVӕOӟSHOHFWURQWURQJQJX\rQWӱ KRi KӑF FK~QJ WKѭӡQJ ÿѭӧF[ӃSWKjQKPӝWKjQJ QҵPӣOӟSHOHFWURQQJRjL FQJYjSKkQOӟSViWOӟS
&iF QJX\rQ Wӕ Fy FQJ Vӕ HOHFWURQ KRi WUͣ WURQJ QJRjLFQJ
QJX\rQWӱÿѭӧF[ӃSWKjQKPӝWFӝW
.KLVҳS[ӃSQKѭYұ\VӵWXҫQKRjQWtQKFKҩWFӫDFiF
ÿѫQFKҩWYjKӧSFKҩWÿѭӧFWKӇKLӋQTXDFKXNuKjQJ YjQKyPFӝW 1s2 ? ns1
2. 7URQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFÿѭӧFVҳS[ӃSWKHREDQJX\rQWҳF QJX\rQWҳFQjRVDXÿk\Ojÿ~QJ" 2 ns2 $1JX\rQWӱNKӕLWăQJGҫQ
%&QJVӕOӟSHOHFWURQ[ӃSFQJFӝW He 1 H
&ĈLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQ
'&QJVӕHOHFWURQKRiWUӏ[ӃSFQJKjQJ helium hydrogen 4 4,003 1,008 ns2 Be
III CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN ns2np1 ns2np2 ns2np3 ns2np4 ns2np5 ns2np6 ÐQJX\rQWӕ 3 4 7URQJEҧQJWXҫQKRjQPӛLQJX\rQ
5 WӕÿѭӧF[ӃSYjRPӝW{JӑLOj{QJX\rQWӕ6ӕWKӭ Li Be beryllium B 6 C 7 N 8 O 9 F 10 Ne
WӵFӫD{OjVӕKLӋXQJX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕÿy0ӛL{QJX\rQWӕFyFiFWK{QJWLQTXDQ
WUӑQJQKҩWYӅQJX\rQWӕKRiKӑF7XǤWKHRWӯQJORҥLEҧQJFiFWK{QJWLQQj\FyWKӇOj lithium beryllium
VӕKLӋXQJX\rQWӱNtKLӋXQJX\rQWӕWrQ borQJX\rQ on WӕQJX\rQ carWӱNKӕL bon WUXQJEuQK 9,012 nitrogen oxygen fluorine neon 6,94 9,012 10,81 6ͩKL͟XQJX\rQW΅ 12,011 14,007 15,999 18,998 20,18 11 12 Na Mg 13 Al 14.tKL͟X QJX\rQWͩ Si 15 P 16 S 17 Cl 18 Ar sodium magnesium (n–1)d1 (n–1)d2 (n–1)d3 (n–1)d5 (n–1)d5 (n–1)d6 (n–1)d7 (n–1)d8
(n–1)d10 (n–1)d10 aluminium silicon 7rQQJX\rQWͩ phosphorus sulfur chlorine argon 22,990 24,305 ns2 ns2 ns2 ns1 ns2 ns2 ns2 ns2 ns1 ns2 26,982 28,085 1JX\rQW΅NKͩL WUXQJEuQK 30,974 32,06 35,45 39,95 19
K 20 Ca 21 Sc 22 Ti 23 V 24 Cr 25 Mn 26 Fe 27 Co 28 Ni 29 Cu 30 Zn 31
+uQK Ga 32 0ͱW{QJX\rQWͩ
Ge 33 As 3431 Se 35 Br 36 Kr potassium calcium scandium titanium vanadium chromium manganese iron cobalt nickel copper zinc gallium germanium arsenic selenium bromine krypton 39,098 40,08 44,956 47,867 50,942 51,996 54,938 55,845 58,933 58,693 63,546 65,38 69,723 72,63 74,92 78,97 79,904 83,80
37 Rb 38 Sr 39 Y 40 Zr 41 Nb 42 Mo 43 Tc 44 Ru 45 Rh 46 Pd 47 Ag 48 Cd 49 In 50 Sn 51 Sb 52 Te 53 I 54 Xe rubidium strontium yttrium zirconium niobium molybdenum technetium ruthenium rhodium palladium silver cadmium indium tin antimony tellurium iodine xenon 85,468 87,62 88,906 91,224 92,906 95,95 (98) 101,07 102,91 106,42 107,87 112,41 114,82 118,71 121,76 127,60 126,90 131,29 55 Cs 56 Ba
72 Hf 73 Ta 74 W 75 Re 76 Os 77 Ir 78 Pt 79 Au 80 Hg 81 Tl 82 Pb 83 Bi 84 Po 85 At 86 Rn * caesium barium hafnium tantalum tungsten rhenium osmium iridium platinum gold mercury thallium lead bismuth polonium astatine radon 132,91 137,33 178,49 180,95 183,84 186,21 190,23 192,22 195,08 196,97 200,59 204,38 207,20 208,98 [209] [210] [222] 87 Fr 88 Ra
104 Rf 105 Db 106 Sg 107 Bh 108 Hs 109 Mt 110 Ds 111 Rg 112 Cn 113 Nh 114 Fl 115 Mc 116 Lv 117 Ts 118 Og ** francium radium rutherfordium dubnium seaborgium bohrium hassium
meitnerium darmstadtium roentgenium copernicium nihonium flerovium moscovium livermorium tennessine oganesson [223] [226,03] [267] [270] [269] [270] [270] [278] [281] [281] [285] [286] [289] [288] [292] [294] [294]
57 La 58 Ce 59 Pr 60 Nd 61 Pm 62 Sm 63 Eu 64 Gd 65 Tb 66 Dy 67 Ho 68 Er 69 Tm 70 Yb 71 Lu
* lanthanides lanthanum cerium praseodymium neodymium promethium samarium europium gadolinium terbium dysprosium holmium erbium thulium ytterbium lutetium 138,91 140,12 140,91 144,24 [145] 150,36 151,96 157,25 158,93 162,50 164,93 167,26 168,93 173,05 174,97 89
Ac 90 Th 91 Pa 92 U 93 Np 94 Pu 95 Am 96 Cm 97 Bk 98 Cf 99 Es 100Fm 101Md 102 No 103 Lr
** actinides actinium thorium protactinium uranium neptunium plutonium americium curium berkelium californium einsteinium fermium mendelevium nobelium lawrencium [227] 232,04 231,04 238,03 [237] [244] [243] [247] [247] [251] [252] [257] [258] [259] [262]
41 Nb 44 Ru 45 Rh 46 Pd 74 W 78 Pt 4d45s1 4d75s1 4d85s1 4d105s0 5d46s2 5d96s1 &KXNu
 &KXNuOjGm\FiFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDFK~QJFyFQJVӕOӟSHOHFWURQÿѭӧF
[ӃSWKHRFKLӅXÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQ
%ҧQJWXҫQKRjQKLӋQQD\FyFKXNu6ӕWKӭWӵFӫDFKXNuEҵQJVӕOӟSHOHFWURQFӫD
QJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕWURQJFKXNu
&KXNuJӗPQJX\rQWӕOj+Yj+HÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNuJӗPQJX\rQWӕWӯ/LÿӃQ1HÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNuJӗPQJX\rQWӕWӯ1DÿӃQ$UÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNuJӗPQJX\rQWӕWӯ.ÿӃQ.UÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNuJӗPQJX\rQWӕWӯ5EÿӃQ;HÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNu(*):JӗPQJX\rQWӕWӯ&VÿӃQ5QÿӅXFyOӟSHOHFWURQ
&KXNu(*):JӗPQJX\rQWӕWӯ)UÿӃQ2JÿӅXFyOӟSHOHFWURQ 1KyPQJX\rQWӕ
 1KyPQJX\rQWӕJӗPFiFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDFK~QJFyFҩXKuQKHOHFWURQ
WѭѫQJWӵQKDXGRÿyFyWtQKFKҩWKRiKӑFJҫQJLӕQJQKDXYjÿѭӧF[ӃSWKjQKPӝWFӝW
%ҧQJWXҫQKRjQKLӋQQD\FyFӝWFKLDWKjQKQKyP$,$ÿӃQ9,,,$YjQKyP%
,%ÿӃQ9,,,%0ӛLQKyPOjPӝWFӝWULrQJQKyP9,,,%JӗPFӝW
9tGө1KyP,$±QKyPFiFNLPORҥLNLӅPQKyP9,,$±QKyPFiFKDORJHQ
1JX\rQWӱFiFQJX\rQWӕWURQJFQJPӝWQKyP$FyVӕHOHFWURQKRiWUӏEҵQJQKDXYj EҵQJVӕWKӭWӵFӫDQKyPWUӯ+H 3KkQORҥLQJX\rQWӕ D7KHRF̽XKuQKHOHFWURQ
 &iFQJX\rQWӕVSGIOjQKӳQJQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyHOHFWURQFXӕLFQJÿѭӧF
ÿLӅQYjRSKkQOӟSVSGIWѭѫQJӭQJ 9tGө 1DVVS6VQJX\rQWӕV $OVVS6VSQJX\rQWӕS
&iFQKyP$JӗPFiFQJX\rQWӕV,$,,$YjQJX\rQWӕSWӯ,,,$ÿӃQ9,,,$WUӯ+H
&iFQKyP%JӗPFiFQJX\rQWӕGWӯ,%ÿӃQ9,,,%YjFiFQJX\rQWӕIODQWKDQLGHVYj DFWLQLGHV E7KHRWtQKFK̽WKRiKͥF
&iFQKyP,$,,$,,,$JӗPFiFQJX\rQWӕVYjSOjNLPORҥLWUӯ+Yj%
&iFQKyP9$9,$9,,$JӗPFiFQJX\rQWӕSWKѭӡQJOjSKLNLP
1KyP9,,,$JӗPFiFQJX\rQWӕNKtKLӃP
&iFQKyP%JӗPFiFQJX\rQWӕGYjIÿӅXOjNLPORҥLFKX\ӇQWLӃS
(*) QJX\rQWͩW΃/Dÿ͗Q/XWKXͱFFKXNuFiFQJX\rQWͩKͥODQWKDQLGHYjQJX\rQWͩW΃$Fÿ͗Q/UWKXͱFFKXNu
FiFQJX\rQWͩKͥDFWLQLGHÿ́ͻF[͗SWKjQKKDLKjQJͷFXͩLE̻QJGRFyWtQKFK̽WKRiKͥFẂ˿QJWΉQKDX 32
? 3.ÐQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQFKRWDELӃWQKӳQJWK{QJWLQJu"/ҩ\YtGө PLQKKRҥ
4. 'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQKm\FKRELӃWFҩXKuQKHOHFWURQYjVӕHOHFWURQKRiWUӏFӫD FiFQJX\rQWӕ&0JYj&O
5. 'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQKm\FKRELӃW0J3)H$UWKXӝFORҥLQJX\rQWӕ QjRVDXÿk\ DVSGKD\I" ESKLNLPNLPORҥLKD\NKtKLӃP"
6. 1JX\rQWӕSKRVSKRUXVFy= FyWURQJWKjQKSKҫQFӫDPӝWORҥLSKkQEyQ
GLrPSKiRKRDQJX\rQWӕFDOFLXPFy= ÿyQJYDLWUzUҩWTXDQWUӑQJÿӕLYӟL
FѫWKӇÿһFELӋWOj[ѭѫQJYjUăQJ;iFÿӏQKYӏWUtFӫDKDLQJX\rQWӕWUrQWURQJ
EҧQJWXҫQKRjQYjFKRELӃWFK~QJWKXӝFORҥLQJX\rQWӕVSKD\GOjNLPORҥL SKLNLPKD\NKtKLӃP
7. 6XOIXU 6 Oj FKҩW UҳQ [ӕS PjX YjQJ QKҥW ӣ ÿLӅX NLӋQ WKѭӡQJ 6XOIXU Yj
KӧS FKҩW FӫD Qy ÿѭӧF Vӱ GөQJ WURQJ DFTX\ EӝW JLһW WKXӕF GLӋW QҩP
GR GӉ FKi\ QrQ 6 FzQ ÿѭӧF GQJ ÿӇ VҧQ [XҩW FiF ORҥL GLrP WKXӕF V~QJ
SKiRKRD7URQJEҧQJWXҫQKRjQQJX\rQWӕ6QҵPӣFKXNuQKyP9,$
D1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕ6FyEDRQKLrXHOHFWURQWKXӝFOӟSQJRjLFQJ"
E&iFHOHFWURQOӟSQJRjLFQJWKXӝFQKӳQJSKkQOӟSQjR"
F9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFӫD6
G6OjQJX\rQWӕNLPORҥLKD\SKLNLP" EM ĐÃ HỌC
x &iFQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQ
WtFKKҥWQKkQWKjQKFiFKjQJYjFiFFӝW
x &ҩXWҥRFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF
± ÐQJX\rQWӕFKRELӃWVӕKLӋXQJX\rQWӱNtKLӋXQJX\rQWӕWrQQJX\rQWӕYj QJX\rQWӱNKӕLWUXQJEuQK
± &KXNuOjGm\FiFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDFK~QJFyFQJVӕOӟSHOHFWURQ
ÿѭӧF[ӃSWKHRFKLӅXÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQ
± 1KyPJӗPFiFQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFyFҩXKuQKHOHFWURQWѭѫQJWӵQKDX
GRÿyFyWtQKFKҩWKRiKӑFJҫQJLӕQJQKDX EM CÓ THỂ
;iFÿӏQKÿѭӧFYӏWUtFiFQJX\rQWӕKRiKӑFWURQJEҧQJWXҫQKRjQYjSKkQORҥL
ÿѭӧFWKjQKQJX\rQWӕVSGIKD\QJX\rQWӕNLPORҥLSKLNLPNKtKLӃP 33
XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI MỘT SỐ TÍNH CHẤT
CỦA NGUYÊN TỬ CÁC NGUYÊN TỐ
TRONG MỘT CHU KÌ VÀ TRONG MỘT NHÓM 6BÀI MỤC TIÊU:
– Giải thích được xu hướng biến đổi bán kính nguyên tử trong một chu kì, trong một nhóm
(nhóm A) (dựa theo lực hút tĩnh điện của hạt nhân với electron ngoài cùng và dựa theo số lớp
electron tăng trong một nhóm theo chiều từ trên xuống dưới).
– Nhận xét và giải thích được xu hướng biến đổi độ âm điện và tính kim loại, phi kim của nguyên
tử các nguyên tố trong một chu kì, trong một nhóm (nhóm A).
? 7URQJE̻QJWX̿QKRjQPͱWVͩWtQKFK̽WFͿDQJX\rQW΅Yjÿ˿QFK̽WEL͗QÿͭLWKHR[XḰͳQJ
QjRWURQJPͱWFKXNuWURQJPͱWQKyP$"9uVDR"
I CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ NHÓM A
%̻QJ&̽XKuQKHOHFWURQOͳSQJRjLFQJFͿDQJX\rQW΅FiFQJX\rQWͩQKyP$ 1KyP ,$ ,,$ ,,,$ ,9$ 9$ 9,$ 9,,$ 9,,,$ &KXNu H +H V V Li %H B C N O F 1H V V VS VS VS VS VS VS6 1D Mg $O 6L 3 6 &O $U V V VS VS VS VS VS VS6 K &D *D *H $V 6H %U .U V V VS VS VS VS VS VS6 5E 6U ,Q 6Q 6E 7H I ;H V V VS VS VS VS VS VS6 6 &V %D 7O 3E Bi 3R At 5Q V V VS VS VS VS VS VS6 )U 5D V V
1KyP$JӗPFiFQJX\rQWӕVYjS1JX\rQWӱFӫDFiFQJX\rQWӕFQJPӝWQKyP$Fy
VӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJHOHFWURQKRiWUӏEҵQJQKDXWUӯ+HWURQJQKyP9,,,$6ӵ
JLӕQJQKDXYӅVӕHOHFWURQKRiWUӏGүQÿӃQVӵWѭѫQJWӵQKDXYӅWtQKFKҩWKRiKӑFFӫD FiFQJX\rQWӕWURQJFQJQKyP$
6DXPӛLFKXNuFҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕQKyP$
ÿѭӧFOһSÿLOһSOҥLPӝWFiFKWXҫQKRjQ6ӵELӃQÿәLWXҫQKRjQFҩXKuQKHOHFWURQOӟS
QJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕNKLÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQOjQJX\rQ
QKkQFӫDVӵELӃQÿәLWXҫQKRjQYӅWtQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕ 34
? 1.'ӵDYjR%ҧQJFKRELӃWVӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQ Wӕ/L$O$U&D6L6H3%U
2. 1rXYӏWUtWURQJEҧQJWXҫQKRjQFӫDFiFQJX\rQWӕFy= = = Yj=
;iFÿӏQKVӕHOHFWURQKRiWUӏFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕÿy
II BÁN KÍNH NGUYÊN TỬ
0ӝWFiFKJҫQÿ~QJEiQNtQKQJX\rQWӱ
ÿѭӧF [iF ÿӏQK EҵQJ QӱD NKRҧQJ FiFK
WUXQJ EuQK JLӳD KDL KҥW QKkQ QJX\rQ
Wӱ JҫQ QKDX QKҩW WURQJ FKҩW UҳQ ÿѫQ
FKҩWKRһFWURQJSKkQWӱKDLQJX\rQWӱ %iQNtQKQJX\rQW΅SP JLӕQJQKDX 1D 0J $O 6L P S &O $U
6ͩÿ˿QYͣÿL͟QWtFKK̹WQKkQ
+uQK6ΉJL̻PEiQNtQKQJX\rQW΅
FͿDFiFQJX\rQWͩWURQJFKXNu IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA
&KL͙XWăQJFͿDEiQNtQKQJX\rQW΅ /L %H 5% & 7N 2 9F 77 75 1D 0J $O 6L P S &O K &D *D *H $V 6H %U 5 5E 6U ,Q 6Q 6E 7H ,
&KL͙XJL̻PFͿDEiQNtQKQJX\rQW΅
+uQK*LiWUͣEiQNtQKQJX\rQW΅ SP(*)
%iQNtQKQJX\rQWӱSKөWKXӝFYjROӵFK~WJLӳDKҥWQKkQYӟLFiFHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ
%iQNtQKJLҧPOjGROӵFK~WWăQJYjQJѭӧFOҥLEiQNtQKWăQJOjGROӵFK~WJLҧP
;XKѭӟQJELӃQÿәLEiQNtQKQJX\rQWӱ
7URQJPӝWFKXNuEiQNtQKQJX\rQW΅JL̻PWKHRFKL͙XWăQJG̿QFͿDÿL͟QWtFKK̹WQKkQ
7URQJPӝWQKyP$EiQNtQKQJX\rQW΅WăQJWKHRFKL͙XWăQJG̿QFͿDÿL͟QWtFKK̹WQKkQ
(*) 1JXͫQ0DUWLQ66LOEHUEHUJ3ULQFLSOHVRI*(1(5$/&+(0,675<0F*UDZ+LOO 35
? 3.'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQKm\VRViQKYjJLҧLWKtFKVӵNKiFQKDXYӅEiQNtQK QJX\rQWӱFӫD DOLWKLXP= YjSRWDVVLXP= EFDOFLXP= YjVHOHQLXP= ! (0&Ï%,ӂ7
1ăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩW +H 1H $U F 1 &O H P C 2 %H 6 B 0J 6L Li $O
1ăQJÓͻQJLRQKRiWK΁QK̽WN-PRO 1D 6
6ͩÿ˿QYͣÿL͟QWtFKK̹WQKkQ
+uQK6ΉEL͗QÿͭLQăQJÓͻQJLRQKRiWK΁QK̽W FͿDFiFQJX\rQWͩFKXNuYj
1ăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩWFӫDQJX\rQWӱOjQăQJOѭӧQJWӕLWKLӇXFҫQWKLӃWÿӇWiFKHOHFWURQWKӭ
QKҩWUDNKӓLQJX\rQWӱӣWKӇNKtӣWUҥQJWKiLFѫEҧQ ;Jo X+JH
1ăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩWNtKLӋXOj,ÿѫQYӏOjN-PRO
9tGөĈӇWiFKPӝWPROHOHFWURQUDNKӓLPӝWPROQJX\rQWӱK\GURJHQWKHRTXiWUuQK
+Jo H+JHSKҧLWLrXWӕQPӝWQăQJOѭӧQJOjN-GRÿy, N-PRO
7URQJPӝWFKXNuQăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩWFy[XKѭӟQJWăQJWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQ WtFKKҥWQKkQ
7URQJPӝWQKyP$QăQJOѭӧQJLRQKRiWKӭQKҩWFy[XKѭӟQJJLҧPWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫD ÿLӋQWtFKKҥWQKkQ III ĐỘ ÂM ĐIỆN
ĈӝkPÿLӋQFӫDQJX\rQWӱFOjÿҥLOѭӧQJÿһFWUѭQJFKRNKҧQăQJK~WHOHFWURQFӫD
QJX\rQWӱPӝWQJX\rQWӕKRiKӑFNKLWҥRWKjQKOLrQNӃWKRiKӑF
.KLWKDPJLDOLrQNӃWKRiKӑFQJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQQKӓGӉQKѭӡQJHOHFWURQQJX\rQ
WӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQGӉQKұQHOHFWURQ
'ѭӟLÿk\OjEҧQJJLiWUӏÿӝkPÿLӋQGRQKjKRiKӑF/&3DXOLQJ3DXOLQKWKLӃWOұSYjR QăP 36
%̻QJ*LiWUͣÿͱkPÿL͟QẂ˿QJÿͩLWKHR/&3DXOLQJ 1KyP ,$ ,,$ ,,,$ ,9$ 9$ 9,$ 9,,$ &KXNu H Li %H B 6C 1 2 F 1D 0J $O 6L P 6 &O . &D *D *H $V 6H %U 5E 6U ,Q 6Q 6E 7H , 6 &V %D 7O 3E Bi 3R $W
;XKѭӟQJELӃQÿәLÿӝkPÿLӋQWKHRFKLӅX F
WăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQ 2
ĈͱkPÿL͟QWăQJWӯWUiLTXDSKҧLWURQJPӝW 1 &O FKXNu 6 H C P
7URQJPӝWFKXNuNKLVӕHOHFWURQOӟSQJRjL ĈͱkPÿL͟Q B 6L $O
FQJWăQJÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJWKuOӵF %H 0J
K~W JLӳD KҥW QKkQ YӟL FiF HOHFWURQ OӟS &D Li 1D .
QJRjLFQJWăQJQrQÿӝkPÿLӋQWăQJ
ĈͱkPÿL͟QJL̻PWӯWUrQ[XӕQJGѭӟLWURQJ 5 PӝWQKyP$
6ͩÿ˿QYͣÿL͟QWtFKK̹WQKkQ
7URQJPӝWQKyP$NKLVӕOӟSHOHFWURQWăQJ
+uQK6ΉEL͗QÿͭLÿͱkPÿL͟Q WKHRFKXNuYjQKyP
OӵFK~WJLӳDKҥWQKkQYӟLFiFHOHFWURQOӟS
QJRjLFQJJLҧPQrQÿӝkPÿLӋQJLҧP
? 4.'m\FiFQJX\rQWӕÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRWKӭWӵÿӝkPÿLӋQWăQJGҫQOj&D0J36
+m\JLҧLWKtFKVӵVҳS[ӃSQj\GӵDWUrQVӵELӃQÿәLÿӝkPÿLӋQWKHRFKXNuYj QKyP$
5. $OPHOHF Oj KӧS NLP FӫD DOXPLQLXP YӟL PӝW OѭӧQJ QKӓ PDJQHVLXP Yj VLOLFRQ
DOXPLQLXPPDJQHVLXPYjVLOLFRQ$OPHOHFÿѭӧFVӱGөQJ
OjPGk\ÿLӋQFDRWKӃGRQKҽGүQÿLӋQWӕWYjEӅQ'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQFiF QJX\rQWӕKRiKӑFKm\
D6ҳS[ӃSWKHRWKӭWӵWăQJGҫQYӅEiQNtQKQJX\rQWӱFӫDFiFQJX\rQWӕKRi KӑFFyWURQJDOPHOHF
E&KRELӃWWKӭWӵJLҧPGҫQYӅÿӝkPÿLӋQFӫDFiFQJX\rQWӕKRiKӑFFyWURQJ DOPHOHF 37
IV TÍNH KIM LOẠI VÀ TÍNH PHI KIM .KiLQLӋP
 7tQKNLPORҥLOjWtQKFKҩWFӫDPӝWQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDQyGӉQKѭӡQJHOHFWURQ
ÿӇWUӣWKjQKLRQGѭѫQJ1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕQjRFjQJGӉQKѭӡQJHOHFWURQÿӇWUӣ
WKjQKLRQGѭѫQJWtQKNLPORҥLFӫDQJX\rQWӕÿyFjQJPҥQK
7tQKSKLNLPOjWtQKFKҩWFӫDPӝWQJX\rQWӕPjQJX\rQWӱFӫDQyGӉQKұQHOHFWURQÿӇ
WUӣWKjQKLRQkP1JX\rQWӱFӫDQJX\rQWӕQjRFjQJGӉQKұQHOHFWURQÿӇWUӣWKjQKLRQ
kPWtQKSKLNLPFӫDQJX\rQWӕÿyFjQJPҥQK
6ӵELӃQÿәLWtQKNLPORҥLWtQKSKLNLP
6RViQKWtQKNLPORҥLFӫDVRGLXPYjPDJQHVLXP
 &KX́QEͣNLPORҥL1D0JGXQJGӏFKSKHQROSKWDOHLQQѭӟFFӕFWKXӹWLQK 7L͗QKjQK
± /ҩ\KDLFӕFWKXӹWLQKPӛLFӕFFyFKӭDNKRҧQJP/QѭӟFQKӓWLӃSYjLJLӑW GXQJGӏFKSKHQROSKWDOHLQ
± &KRPӝWPҭXQKӓ1DYjRFӕFPӝWGk\0JYjRFӕF
/́Xê+̿XK͗WFiFNLPOR̹LNL͙PSK̻Q΁QJYͳLQ́ͳFPmQKOL͟WFK͡V΅GͽQJFiFNLP
OR̹LNL͙PYͳLÓͻQJQKͧF̿QOjPV̹FKE͙P͏WGk\0JWÚͳFNKLFKRYjRFͩF
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjWU̻O͵LFkXKͧL
9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDFiFSKҧQӭQJ
6RViQKPӭFÿӝSKҧQӭQJFӫDVRGLXPYjPDJQHVLXPYӟLQѭӟF
6RViQKWtQKSKLNLPFӫDFKORULQHYjLRGLQH 1́ͳFFKORULQH ¨
&KX́Q Eͣ +uQK ҧQK KRһF YLGHR SKҧQ ӭQJ FӫD QѭӟF
FKORULQHYӟLGXQJGӏFKSRWDVVLXPLRGLGH
7L͗Q KjQK 4XDQ ViW KuQK ҧQK KRһF [HP YLGHR SKҧQ ¨
ӭQJFӫDQѭӟFFKORULQHYӟLGXQJGӏFKSRWDVVLXPLRGLGH
&kXKͧL6RViQKWtQKSKLNLPFӫDFKORULQHYjLRGLQH
'XQJGͣFKSRWDVVLXPLRGLGH
+uQK3K̻Q΁QJFͿDQ́ͳFFKORULQH
YͳLGXQJGͣFKSRWDVVLXPLRGLGH
;XKѭӟQJELӃQÿәLWtQKNLPORҥLYjWtQKSKLNLP
± 7URQJPӝWFKXNuWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQWtQKNLPORҥLJLҧPGҫQ
YjWtQKSKLNLPWăQJGҫQ'REiQNtQKQJX\rQWӱJLҧPOӵFK~WJLӳDKҥWQKkQYӟLFiF
HOHFWURQOӟSQJRjLFQJWăQJGүQÿӃQNKҧQăQJQKѭӡQJHOHFWURQJLҧPQrQWtQKNLP
ORҥLJLҧPNKҧQăQJQKұQHOHFWURQWăQJQrQWtQKSKLNLPWăQJ (*) 1JXͫQ 38 9tGө &KXNu 1D 0J $O 6L P 6 &O .LPORҥL .LPORҥL .LPORҥL 3KLNLP 3KLNLP 3KLNLP 3KLNLP ÿLӇQKuQK PҥQK KRҥWÿӝQJ UҩW\ӃX \ӃX WUXQJEuQK ÿLӇQKuQK
&KLӅXJLҧPWtQKNLPORҥLYjWăQJWtQKSKLNLP
± 7URQJPӝWQKyP$WKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQWtQKNLPOR̹LWăQJG̿Q
YjWtQKSKLNLPJL̻PG̿Q7X\ÿLӋQWtFKKҥWQKkQWăQJGҫQQKѭQJEiQNtQKQJX\rQWӱ
WăQJQKDQKKѫQOӵFK~WJLӳDKҥWQKkQYӟLFiFHOHFWURQOӟSQJRjLFQJJLҧPGүQÿӃQ
NKҧQăQJQKѭӡQJHOHFWURQWăQJQrQWtQKNLPORҥLWăQJNKҧQăQJQKұQHOHFWURQJLҧP QrQWtQKSKLNLPJLҧP 9tGө 1KyP,$ Li 1D . 5E &V &KLӅXWăQJWtQKNLPORҥL 1KyP9,,$ F &O %U , ? &KLӅXJLҧPWtQKSKLNLP
6. 'ӵDYjREҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFVҳS[ӃSFiFQJX\rQWӕ%D0J
&D6UWKHRWKӭWӵJLҧPGҫQWtQKNLPORҥLYjJLҧLWKtFK
7. 7URQJFiFQJX\rQWӕ2)&O6HQJX\rQWӕFyWtQKSKLNLPPҥQKQKҩWOj $2 %) &6H '&O EM ĐÃ HỌC
7KHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ 7URQJPӝWFKXNu
± %iQNtQKQJX\rQWӱJLҧPGҫQÿӝkPÿLӋQWăQJGҫQ
± 7tQKNLPORҥLJLҧPGҫQYjWtQKSKLNLPWăQJGҫQ
± 6ӕHOHFWURQKRiWUӏFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕQKyP$WăQJOҫQOѭӧWWӯÿӃQ 7URQJPӝWQKyP$
± %iQNtQKQJX\rQWӱWăQJGҫQÿӝkPÿLӋQJLҧPGҫQ
± 7tQKNLPORҥLWăQJGҫQYjWtQKSKLNLPJLҧPGҫQ EM CÓ THỂ
6RViQKYjJLҧLWKtFKÿѭӧF[XKѭӟQJELӃQÿәLPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕ
WKHRYӏWUtFӫDFK~QJWURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF 39
XU HƯỚNG BIẾN ĐỔI THÀNH PHẦN
VÀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA HỢP CHẤT TRONG MỘT CHU KÌ 7BÀI MỤC TIÊU:
 Nhận xét được xu hướng biến đổi thành phần và tính acid – base của các oxide và các hydroxide
theo chu kì. Viết được phương trình hoá học minh hoạ.
? 7URQJPͱWFKXNuFͿDE̻QJWX̿QKRjQWtQKFK̽WFͿDFiFR[LGHYjK\GUR[LGHEL͗QÿͭLWKHR [XḰͳQJQjR"
I THÀNH PHẦN CỦA CÁC OXIDE VÀ HYDROXIDE
+RiWUӏFDRQKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕQKyP$WURQJKӧSFKҩWYӟLR[\JHQWăQJWӯ,ÿӃQ9,,
NKLÿLWӯWUiLTXDSKҧLWURQJPӝWFKXNuWUӯFKXNuYjQJX\rQWӕÀXRULQHӣFKXNu
GRÿyWKjQKSKҫQFӫDFiFR[LGHYjK\GUR[LGHFyVӵOһSOҥLWKHRFKXNu
%̻QJ&{QJWK΁FR[LGHK\GUR[LGH΁QJYͳLKRiWUͣFDRQK̽WFͿDFiFQJX\rQWͩWKXͱFFKXNu 1KyP ,$ ,,$ ,,,$ ,9$ 9$ 9,$ 9,,$ &KXNu Li2 %H2 B2 &2 12 2[LGH &KXNu 1D2 0J2 $O2 6L2 P2 62 &O2 &KXNu /L2+ %H2+ H%2 H&2 +12 +\GUR[LGH &KXNu 1D2+ 0J2+ $O2+ H6L2 H32 H62 +&O2
? 1.1JX\rQWӕJDOOLXPWKXӝFQKyP,,,$YjQJX\rQWӕVHOHQLXPWKXӝFQKyP9,$FӫD
EҧQJWXҫQKRjQ9LӃWF{QJWKӭFKRiKӑFFӫDR[LGHK\GUR[LGHӭQJYӟLKRiWUӏ FDRQKҩWFӫDKDLQJX\rQWӕWUrQ 40
II TÍNH CHẤT CỦA OXIDE VÀ HYDROXIDE
3KҧQӭQJFӫDR[LGHYӟLQѭӟF
 7URQJPӝWWKtQJKLӋPFKROҫQOѭӧWFiFR[LGH1D20J232YjRQѭӟFQK~QJ
JLҩ\TXǤWtPYjRGXQJGӏFKVDXSKҧQӭQJKLӋQWѭӧQJSKҧQӭQJÿѭӧFWUuQKEj\ WURQJEҧQJVDX 2[LGH +LӋQWѭӧQJ 7DQKRjQWRjQWURQJQѭӟF 1D2 4XǤWtPFKX\ӇQPjX[DQKÿұP 7DQPӝWSKҫQWURQJQѭӟF 0J2 4XǤWtPFKX\ӇQPjX[DQKQKҥW 7DQKRjQWRjQWURQJQѭӟF P2 4XǤWtPFKX\ӇQPjXÿӓ 7U̻O͵LFkXKͧL
 9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDFiFSKҧQӭQJ[ҧ\UDWURQJWKtQJKLӋPWUrQ
6RViQKWtQKDFLG±EDVHFӫDFiFR[LGHYjK\GUR[LGHWѭѫQJӭQJ
3KҧQӭQJFӫDPXӕLYӟLGXQJGӏFKDFLG
&KX́QEͣGXQJGӏFK1D&2GXQJGӏFK+12ORmQJӕQJQJKLӋP 7L͗QKjQK
 7KrPWӯQJJLӑWGXQJGӏFK1D&2YjRӕQJQJKLӋPFKӭDGXQJGӏFK+12
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjWU̻O͵LFkXKͧL
D9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJ
E+m\VRViQKÿӝPҥQK\ӃXJLӳDDFLG+12Yj+&2
&iFR[LGHNKLWiFGөQJYӟLQѭӟFWҥRWKjQKK\GUR[LGHFyWtQKEDVHKRһFDFLG1yLFKXQJ
K\GUR[LGHFӫDFiFQJX\rQWӕQKyP,$WKӇKLӋQWtQKEDVHPҥQKK\GUR[LGHӭQJYӟLKRi
WUӏFDRQKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕQKyP9,,$WUӯÀXRULQHWKӇKLӋQWtQKDFLGPҥQK
%̻QJ7tQKDFLG±EDVHFͿDR[LGHYjK\GUR[LGH΁QJYͳLKRiWUͣFDRQK̽W FͿDFiFQJX\rQWͩFKXNu 1D2 0J2 $O2 6L2 P2 62 &O2 R[LGH EDVLFR[LGH EDVLFR[LGH
DFLGLFR[LGH DFLGLFR[LGH DFLGLFR[LGH DFLGLFR[LGH OѭӥQJWtQK 1D2+ 0J2+ $O2+ H6L2 H32 H62 +&O2 K\GUR[LGH DFLG DFLG EDVHPҥQK EDVH\ӃX DFLG\ӃX DFLGPҥQK OѭӥQJWtQK WUXQJEuQK UҩWPҥQK
&KLӅXJLҧPWtQKEDVHYjWăQJWtQKDFLG 41
7URQJPӝWFKXNuWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQWtQKEDVHFͿDR[LGHYj
K\GUR[LGHẂ˿QJ΁QJJL̻PG̿QÿͫQJWK͵LWtQKDFLGFͿDFK~QJWăQJG̿Q
? 2. 7URQJFiFFKҩWGѭӟLÿk\FKҩWQjRFyWtQKDFLG\ӃXQKҩW" $+62 %+&O2 &+32 '+6L2
3. 'm\JӗPFiFFKҩWFyWtQKEDVHWăQJGҫQOj $$O2+0J2+1D2+ %1D2+0J2+$O2+ &0J2+$O2+1D2+ '$O2+1D2+0J2+
4. 1KӳQJÿҥLOѭӧQJYjWtQKFKҩWQjRFӫDQJX\rQWӕKRiKӑFFKRGѭӟLÿk\NK{QJ
ELӃQÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ" $7tQKNLPORҥLYjSKLNLP
%7tQKDFLG±EDVHFӫDFiFK\GUR[LGH &.KӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ
'&ҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱ EM ĐÃ HỌC
7URQJPӝWFKXNuWKHRFKLӅXWăQJGҫQFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQWtQKEDVHFӫDR[LGH
YjK\GUR[LGHWѭѫQJӭQJJLҧPGҫQÿӗQJWKӡLWtQKDFLGFӫDFK~QJWăQJGҫQ EM CÓ THỂ
6RViQKÿѭӧFWtQKDFLGYjEDVHFӫDFiFR[LGHYjK\GUR[LGHGӵDYjRYӏWUtFӫD
QJX\rQWӕWҥRQrQFK~QJWURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑF 42
ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN . Ý NGHĨA CỦA
BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 8BÀI MỤC TIÊU:
– Phát biểu được định luật tuần hoàn.
– Trình bày được ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học: Mối liên hệ giữa vị trí
(trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học) với tính chất và ngược lại.
? ĈͣQKOXͅWWX̿QKRjQÿyQJYDLWUzQḰWK͗QjRWURQJYL͟FGΉÿRiQWtQKFK̽WFͿDFiFFK̽W"
I ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN
1ӝLGXQJFӫDÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ³7tQKFKҩWFӫDFiF ! (0&Ï%,ӂ7
QJX\rQWӕYjÿѫQFKҩWFNJQJQKѭWKjQKSKҫQYjWtQK 'ӵD WUrQ [X KѭӟQJ ELӃQ
FKҩWFӫDFiFKӧSFKҩWWҥRQrQWӯFiFQJX\rQWӕÿyELӃQ ÿәL WtQK FKҩW FӫD FiF
ÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQ QJX\rQWӕKRiKӑFNKLVҳS [ӃS WKHR FKLӅX WăQJ ÿҫQ QJX\rQWӱ´ NKӕL OѭӧQJ QJX\rQ Wӱ ? ',0HQGHOHHYÿmÿѭDUD
1. 1rXPӝWVӕWtQKFKҩWFӫDFiFÿѫQFKҩWELӃQÿәL KDLTX\ӃWÿӏQKTXDQWUӑQJ
WXҫQKRjQWKHRFKXNuÿӇPLQKKRҥQӝLGXQJFӫD 7Kӭ QKҩW {QJ ÿm GjQK ÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ FKӛWUӕQJFKRFiFQJX\rQ Wӕ NKL ÿy FKѭD ÿѭӧF WuP UD Yj Gӵ ÿRiQ WtQK FKҩW
II Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN FӫDFK~QJYtGөQJX\rQ WӕJDOOLXPYjJHUPDQLXP
9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ 7Kӭ KDL {QJ Eӓ TXD WUұW
KRiKӑFFKRELӃWFҩXKuQKHOHFWURQQJX\rQWӱFҩXKuQK Wӵ FӭQJ QKҳF WKHR FKLӅX
HOHFWURQQJX\rQWӱTX\ӃWÿӏQKWtQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQ WăQJ FӫD NKӕL OѭӧQJ
Wӕ9uYұ\FyWKӇGӵÿRiQÿѭӧFWtQKFKҩWKRiKӑFFӫD QJX\rQWӱÿӇVҳS[ӃSFiF
FiFQJX\rQWӕNKLELӃWYӏWUtFӫDQyWURQJEҧQJWXҫQKRjQ QJX\rQWӕWKHR[XKѭӟQJ
FiFQJX\rQWӕKRiKӑFKD\FҩXKuQKHOHFWURQFӫDQy ELӃQ ÿәL WtQK FKҩW Yt Gө QJX\rQ Wӕ WHOOLULXP Fy Vӕ &ҩXKuQK 9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕ NKӕL OӟQ KѫQ ÿѭӧF [ӃS HOHFWURQ WURQJEҧQJWXҫQKRjQ WUѭӟF QJX\rQ Wӕ LRGLQH WURQJEҧQJWXҫQKRjQFiF 7tQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕ QJX\rQ Wӕ &iF TX\ӃW
9t Gө 1JX\rQ Wӕ VXOIXU 6 ӣ { Vӕ QKyP 9,$ ÿӏQK Qj\ FӫD {QJ SK KӧS YӟL QJX\rQ WҳF VҳS FKXNu [ӃS FiF QJX\rQ Wӕ WKHR ± 1JX\rQWӱ6Fy FKLӅX WăQJ FӫD ÿLӋQ WtFK
SURWRQHOHFWURQGRVӕSURWRQ VӕHOHFWURQ = KҥWQKkQ
OӟSHOHFWURQGRVӕOӟSHOHFWURQEҵQJVӕWKӭWӵFKXNu
HOHFWURQOӟSQJRjLFQJGRVӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ EҵQJVӕWKӭWӵQKyP$ 43
± &ҩXKuQKHOHFWURQFӫD6VVS6VS6OjQJX\rQWӕSKLNLP2[LGHFDRQKҩW
62OjDFLGLFR[LGHYjDFLGWѭѫQJӭQJ+62OjDFLGPҥQK
9tGө&ҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱSKRVSKRUXV3OjVVS6VS
± 1JX\rQWӱ3Fy= GRVӕSURWRQ VӕHOHFWURQ =
± 1JX\rQWӱ3ӣFKXNuQKyP9$GRFyOӟSHOHFWURQYjFyHOHFWURQӣOӟSQJRjL FQJ
± 3OjQJX\rQWӕSKLNLP2[LGHFDRQKҩW32OjDFLGLFR[LGHYjDFLGWѭѫQJӭQJOj +32KD\+32OjDFLGWUXQJEuQK
'ӵDYjRÿӏQKOXұWWXҫQKRjQFyWKӇVRViQKWtQKFKҩWFӫDPӝWQJX\rQWӕYӟLFiF QJX\rQWӕ[XQJTXDQK
9tGө6RViQKWtQKSKLNLPFӫD3= YӟL1= Yj6=
1JX\rQWӕ3Yj1FQJQKyPQrQ1FyWtQKSKLNLPPҥQKKѫQ33Yj6FQJFKXNu QrQ3FyWtQKSKLNLP\ӃXKѫQ6
? 2.1JX\rQWӕPDJQHVLXPWKXӝF{VӕFKXNuQKyP,,$FӫDEҧQJWXҫQKRjQ
D9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDPDJQHVLXPQrXPӝWVӕWtQKFKҩWFѫEҧQFӫDÿѫQ
FKҩWYjR[LGHK\GUR[LGHFKӭDPDJQHVLXP
E6RViQKWtQKNLPORҥLFӫDPDJQHVLXPYӟLFiFQJX\rQWӕOkQFұQWURQJEҧQJ WXҫQKRjQ
3. 3RWDVVLXPOjQJX\rQWӕGLQKGѭӥQJWKLӃW\ӃXFKRWKӵFYұWYjFRQQJѭӡL1JX\rQWӱ
SRWDVVLXPFyFҩXKuQKHOHFWURQOӟSQJRjLFQJOjV
D1rXYӏWUtFӫDSRWDVVLXPWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
E1rXPӝWVӕWtQKFKҩWFѫEҧQFӫDÿѫQFKҩWYjKӧSFKҩWFKӭDSRWDVVLXP EM ĐÃ HỌC
x ĈӏQKOXұWWXҫQKRjQ7tQKFKҩWFӫDFiFQJX\rQWӕYjÿѫQFKҩWFNJQJQKѭ
WKjQKSKҫQYjWtQKFKҩWFӫDFiFKӧSFKҩWWҥRQrQWӯFiFQJX\rQWӕÿyELӃQ
ÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫDÿLӋQWtFKKҥWQKkQQJX\rQWӱ x éQJKƭDFӫDEҧQJWXҫQKRjQ &ҩXKuQK 9ӏWUtFӫDQJX\rQWӕ HOHFWURQ WURQJEҧQJWXҫQKRjQ 7tQKFKҩWFӫDQJX\rQWӕ EM CÓ THỂ
7ӯYӏWUtFӫDQJX\rQWӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQFyWKӇ
x 9LӃWÿѭӧFFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱYjQJѭӧFOҥL
x 'ӵÿRiQÿѭӧFWtQKFKҩWWtQKNLPORҥLWtQKSKLNLPFӫDQJX\rQWӕÿy
x 9LӃWÿѭӧFF{QJWKӭFR[LGHK\GUR[LGHYjQrXWtQKDFLGEDVHWѭѫQJӭQJ 44 ÔN TẬP CHƯƠNG 2 9BÀI
I HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC &ҩXWҥREҧQJWXҫQKRjQ
DĈLӅQFiFFөPWӯµ¶VӕOӟSHOHFWURQ¶¶µ¶ÿLӋQWtFKKҥWQKkQ¶¶ &KXNu
Yjµ¶VӕHOHFWURQKRiWUӏ¶¶YjRFKӛWUӕQJWURQJFiFPӋQK Ô
ÿӅVDXWKHRÿ~QJFiFQJX\rQWҳFVҳS[ӃSFiFQJX\rQ WӕWURQJEҧQJWXҫQKRjQ «««««"««« WăQJGҫQ 1KyP
&QJ««««"«««« FQJFKXNuKjQJ
&QJ««««"«««« FQJQKyPFӝW
E7URQJEҧQJWXҫQKRjQKLӋQQD\FyEDRQKLrXQJX\rQ WӕEDRQKLrXFKXNuEDRQKLrXQKyP"
;XKѭӟQJELӃQÿәLWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
 ĈLӅQFiFÿҥLOѭӧQJYjWtQKFKҩWGѭӟLÿk\YjRErQWURQJFiFPNJLWrQWKHRFKLӅXWăQJ
GҫQÿӇWKҩ\[XKѭӟQJELӃQÿәLFӫDFiFÿҥLOѭӧQJYjWtQKFKҩWÿy %iQNtQKQJX\rQWӱ *LiWUӏÿӝkPÿLӋQ 7tQKNLPORҥL 7tQKSKLNLP
7tQKDFLG±EDVHFӫDFiFR[LGHYjK\GUR[LGH " " " " " " " " 45
%ҧQJWXҫQKRjQYjFҩXWҥRQJX\rQWӱ
 ĈLӅQ FiF FөP Wӯ µ¶Vӕ SURWRQ¶¶ µ¶Vӕ OӟS HOHFWURQ¶¶ µ¶Vӕ =¶¶ µ¶Vӕ WKӭ Wӵ QKyP$¶¶ µ¶Vӕ
HOHFWURQ¶¶µ¶VӕWKӭWӵFKXNu¶¶µ¶VӕKLӋXQJX\rQWӱ¶¶µ¶VӕHOHFWURQOӟSQJRjLFQJ¶¶WKtFK
KӧSWKD\FKRFiFVӕVDXÿk\ÿӇFKRWKҩ\êQJKƭDFӫDEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕ KRiKӑF
««««« «««««« «««««« «««««« «««««« «««««« «««««« «««««« ĈӏQKOXұWWXҫQKRjQ
 &KӑQWӯKRһFFөPWӯWKtFKKӧSÿӇKRjQWKjQKQӝLGXQJFӫDÿӏQKOXұWWXҫQKRjQ
7tQKFKҩWFӫDFiF«"YjÿѫQFKҩWFNJQJQKѭWKjQKSKҫQYj«"FӫDFiFKӧSFKҩW
WҥRQrQWӯFiFQJX\rQWӕÿyELӃQÿәLWXҫQKRjQWKHRFKLӅXWăQJFӫD«"QJX\rQWӱ II LUYỆN TẬP
&kX&KRYӏWUtFӫDFiFQJX\rQWӕ(74;<=WURQJEҧQJWXҫQKRjQU~WJӑQFKӍ
ELӇXGLӉQFiFQJX\rQWӕQKyP$QKѭVDX IA VIIIA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA < E X 7 Z 4 &yFiFQKұQ[pWVDX
7KӭWӵJLҧPGҫQWtQKNLPORҥLOj<(;
7KӭWӵWăQJGҫQÿӝkPÿLӋQOj<;=7
7KӭWӵWăQJGҫQWtQKSKLNLPOj7=4
7KӭWӵJLҧPGҫQEiQNtQKQJX\rQWӱOj<(;7 6ӕQKұQ[pWÿ~QJOj $ % & ' 46
&kX6XOIXU6OjQJX\rQWӕWKXӝFQKyP9,$FKXNuFӫDEҧQJWXҫQKRjQ7URQJFiFSKiW ELӇXVDX
1JX\rQWӱ6FyOӟSHOHFWURQYjFyHOHFWURQS
1JX\rQWӱ6FyHOHFWURQKRiWUӏYjHOHFWURQV
&{QJWKӭFR[LGHFDRQKҩWFӫD6FyGҥQJ62YjOjDFLGLFR[LGH
1JX\rQWӕ6FyWtQKSKLNLPPҥQKKѫQVRYӟLQJX\rQWӕFyVӕKLӋXQJX\rQWӱOj
+\GUR[LGHFDRQKҩWFӫD6FyGҥQJ+62YjFyWtQKDFLG 6ӕSKiWELӇXÿ~QJOj $ % & '
&kX;Yj2[LGHFDRQKҩWFӫD;Yj;Yj;OjNLPORҥL;2OjEDVLFR[LGHYj<2OjDFLGLFR[LGH
+\GUR[LGHFDRQKҩWFӫD 6ӕSKiWELӇXÿ~QJOj $ % & ' &kX%RUD[1D
B2 +2FzQJӑLOjKjQWKHOjNKRiQJFKҩWGҥQJWLQKWKӇ1KӡFy
NKҧQăQJKRjWDQR[LGHFӫDNLPORҥLERUD[ÿѭӧFGQJÿӇOjPVҥFKEӅPһWNLPORҥLWUѭӟF
NKLKjQFKӃWҥRWKXӹWLQKTXDQJKӑFPHQÿӗVӭ«0ӝWOѭӧQJOӟQERUD[ÿѭӧFGQJÿӇ VҧQ[XҩWEӝWJLһW
D1rXYӏWUtWURQJEҧQJWXҫQKRjQFӫDPӛLQJX\rQWӕFyWURQJWKjQKSKҫQFӫDERUD[Yj
YLӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱFiFQJX\rQWӕÿy
E6ҳS[ӃSFiFQJX\rQWӕWUrQWKHRFKLӅXEiQNtQKQJX\rQWӱWăQJGҫQ
F 6ҳS[ӃSFiFQJX\rQWӕWUrQWKHRFKLӅXÿӝkPÿLӋQJLҧPGҫQ
*LҧLWKtFKGӵDYjRTX\OXұWELӃQWKLrQWURQJEҧQJWXҫQKRjQ
&kX&{QJWKӭFFҩXWҥRFӫDSKkQWӱFDIHLQPӝWFKҩW 2 CH
Jk\ÿҳQJWuPWKҩ\QKLӅXWURQJFDIHYjWUjÿѭӧFELӇXGLӉQ HC 1 ӣKuQKErQ 1
D1rXYӏWUtFӫDFiFQJX\rQWӕWҥRQrQFDIHLQWURQJEҧQJ 2 1 1 WXҫQKRjQ CH
E6RViQKWtQKSKLNLPEiQNtQKQJX\rQWӱYjÿӝkPÿLӋQ
FӫDFiFQJX\rQWӕÿyYjJLҧLWKtFK
&kX0ӝWORҥLKӧSNLPQKҽEӅQÿѭӧFVӱGөQJUӝQJUmLWURQJNƭWKXұWKjQJNK{QJFKӭD
KDLQJX\rQWӕ$%ÿӭQJNӃWLӃSQKDXWURQJFQJPӝWFKXNuFӫDEҧQJWXҫQKRjQYjFy
WәQJVӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKKҥWQKkQOj
D9LӃW FҩX KuQK HOHFWURQ Wӯ ÿy [iF ÿӏQK Yӏ WUt FӫD KDL QJX\rQ Wӕ$ Yj % WURQJ EҧQJ WXҫQKRjQ
E6RViQKWtQKFKҩWKRiKӑFFӫD$YӟL%YjJLҧLWKtFK 47 CHƯƠNG LIÊN KẾT HOÁ HỌC 3
&KXͯL[R͇QNpS'1$ÿ́ͻFW̹RWKjQKW΃U̽WQKL͙XOLrQN͗WFͱQJKRiWUͣYjOLrQN͗WK\GURJHQ
&iFFK̽WGOjÿ˿QFK̽WKD\KͻSFK̽WWḰ͵QJWͫQW̹LǴͳLG̹QJSKkQW΅KR͏FWLQKWK͛
3KkQW΅GRFiFQJX\rQW΅N͗WKͻSYͳLQKDXE͉QJOLrQN͗WKRiKͥFOLrQN͗WFͱQJ
KRiWUͣOLrQN͗WLRQ*L·DFiFSKkQW΅FzQFyẂ˿QJWiFNKiF\͗XK˿QQḰOLrQN͗W
K\GURJHQẂ˿QJWiFYDQGHU:DDOV 4X\WҳFRFWHW /LrQNӃWLRQ /LrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
/LrQNӃWK\GURJHQYjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV ÐQWұS 48 QUY TẮC OCTET 10 BÀI MỤC TIÊU:
 Trình bày và vận dụng được quy tắc octet trong quá trình hình thành liên kết hoá học cho các nguyên tố nhóm A.
? .KLFiFQJX\rQW΅N͗WKͻSYͳLQKDXW̹RWKjQKSKkQW΅WKHRPͱWW͡O͟[iFÿͣQK\͗XWͩQjR
TX\͗WÿͣQKW͡O͟VͩQJX\rQW΅FͿDPͯLQJX\rQWͩWURQJSKkQW΅ÿy"
I KHÁI NIỆM LIÊN KẾT HOÁ HỌC
7KHRWKX\ӃWFҩXWҥRKRiKӑFVӵOLrQNӃWJLӳDFiFQJX\rQWӱWҥRWKjQKSKkQWӱKD\WLQK
WKӇÿѭӧFJLҧLWKtFKEҵQJVӵJLҧPQăQJOѭӧQJNKLFiFQJX\rQWӱNӃWKӧSOҥLYӟLQKDX
.KLWҥROLrQNӃWKRiKӑFWKuQJX\rQWӱFy[XKѭӟQJÿҥWWӟLFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJ FӫDNKtKLӃP
/LrQN͗WKRiKͥFOjVΉN͗WKͻSJL·DFiFQJX\rQW΅W̹RWKjQKSKkQW΅KD\WLQKWK͛E͙Q Y·QJK˿Q
7URQJFiFSKҧQӭQJKRiKӑFFKӍFyFiFHOHFWURQWKXӝFOӟSQJRjLFQJYjSKkQOӟSViW
OӟSQJRjLFQJWKDPJLDYjRTXiWUuQKWҥRWKjQKOLrQNӃWHOHFWURQKRiWUӏ
&iFHOHFWURQKRiWUӏFӫDQJX\rQWӱPӝWQJX\rQWӕÿѭӧFTX\ѭӟFELӇXGLӉQEҵQJFiF
GҩXFKҩPÿһW[XQJTXDQKNtKLӋXQJX\rQWӕ
%̻QJ%L͛XGL͝QHOHFWURQKRiWUͣFͿDPͱWVͩQJX\rQW΅ 1KyP ,$ ,,$ ,,,$ ,9$ 9$ 9,$ 9,,$ 9,,,$ 6ӕHOHFWURQ 6 KRiWUӏ %LӇXGLӉQ + +H QJX\rQWӱ YӟLHOHFWURQ /L %H % & 1 2 F 1H KRiWUӏ 1D 0J $O 6L 3 6 CO $U
? 1..KLQJX\rQWӱÀXRULQHQKұQWKrPHOHFWURQWKuLRQWҥRWKjQKFyFҩXKuQKHOHFWURQ FӫDQJX\rQWӱQJX\rQWӕQjR"
2. ĈӇJLҧPQăQJOѭӧQJFiFQJX\rQWӱNӃWKӧSOҥLWKjQKSKkQWӱWKHR[XKѭӟQJQjR" 49 II QUY TẮC OCTET ! (0&Ï%,ӂ7
.KLKuQKWKjQKOLrQN͗WKRiKͥFFiFQJX\rQW΅Fy[XḰͳQJ 4X\WҳFRFWHWFKӍÿ~QJFKR
QḰ͵QJQKͅQKR͏FJySFKXQJHOHFWURQÿ͛ÿ̹WWͳLF̽XKuQK VӵWҥRWKjQKOLrQNӃWKRi
HOHFWURQE͙QY·QJFͿDQJX\rQW΅NKtKL͗P9uFiFNKtKL͗P KӑF JLӳD FiF QJX\rQ Wӱ
WU΃KHOLXPÿ͙XFyHOHFWURQOͳSQJRjLFQJQrQTX\W͇F FӫD FiF QJX\rQ Wӕ WKXӝF
Qj\ÿ́ͻFJͥLOjTX\W͇FRFWHW FKX Nu FӫD EҧQJ WXҫQ KRjQYjPӝWVӕQJX\rQWӱ
.KL KuQK WKjQK OLrQ NӃW KRi KӑF WURQJ SKkQ Wӱ &O FӫDFiFQJX\rQWӕFyWtQK
QJX\rQWӱFKORULQHFyHOHFWURQKRiWUӏPӛLQJX\rQWӱ NLPORҥLSKLNLPÿLӇQKuQK
FKORULQHFҫQWKrPHOHFWURQÿӇÿҥWFҩXKuQKHOHFWURQ 1JRjLUDFyFiFQJRҥLOӋ
EmRKRjWKHRTX\WҳFRFWHWQrQPӛLQJX\rQWӱFKORULQH JySFKXQJHOHFWURQ 9tGө7URQJSKkQWӱ3&O OӟS QJRjL FQJ FӫD 3 Fy 3KkQWӱ&O ÿѭӧFELӇXGLӉQ&O &O ;XQJTXDQKPӛL HOHFWURQ
QJX\rQWӱFKORULQHÿӅXFyHOHFWURQ &O
.KLKuQKWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFWURQJSKkQWӱ+2 &O
QJX\rQWӱK\GURJHQFyHOHFWURQKRiWUӏQJX\rQWӱ &O P
R[\JHQFyHOHFWURQKRiWUӏPӛLQJX\rQWӱK\GURJHQ &O
FҫQWKrPHOHFWURQYjQJX\rQWӱR[\JHQFҫQWKrP &O
HOHFWURQÿӇÿҥWFҩXKuQKHOHFWURQEmRKRjWKHRTX\WҳFRFWHW 3KkQWӱ+ 2ÿѭӧFELӇXGLӉQH 2
H;XQJTXDQKQJX\rQWӱR[\JHQFyHOHFWURQ
.KLKuQKWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFWURQJSKkQWӱ1D)QJX\rQWӱ1DFyHOHFWURQKRi
WUӏQJX\rQWӱ)FyHOHFWURQKRiWUӏQJX\rQWӱ1DQKѭӡQJHOHFWURQKRiWUӏWҥR
WKjQKKҥWPDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJQJX\rQWӱ)QKұQHOHFWURQWҥRWKjQKKҥWPDQJÿLӋQ
WtFKkP&iFKҥWQj\ÿӅXÿҥWFҩXKuQKHOHFWURQEmRKRjWKHRTX\WҳFRFWHWYjFyÿLӋQ ? WtFKWUiLGҩXQrQK~WQKDX
3. 9ұQGөQJTX\WҳFRFWHWÿӇJLҧLWKtFKVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWWURQJFiFSKkQWӱ F&&OYj1)
4. 3KRVSKLQHOjKӧSFKҩWKRiKӑFJLӳDSKRVSKRUXVYӟLK\GURJHQFyF{QJWKӭFKRi
KӑFOj3+Ĉk\OjFKҩWNKtNK{QJPjXFyPLWӓLUҩWÿӝFNK{QJEӅQWӵFKi\WURQJ
NK{QJNKtӣQKLӋWÿӝWKѭӡQJYjWҥRWKjQKNKӕLSKiWViQJED\OѫOӱQJ3KRVSKLQH
VLQKUDNKLSKkQKXӹ[iFÿӝQJWKӵFYұWYjWKѭӡQJ[XҩWKLӋQWURQJWKӡLWLӃWPѭD SKQKLӋQWѭӧQJ³PDWUѫL´
9ұQGөQJTX\WҳFRFWHWÿӇJLҧLWKtFKVӵWҥRWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFWURQJSKRVSKLQH EM ĐÃ HỌC
/LrQNӃWKRiKӑFOjVӵNӃWKӧSJLӳDFiFQJX\rQWӱWҥRWKjQKSKkQWӱKD\WLQK WKӇEӅQYӳQJKѫQ
4X\WҳFRFWHW.KLKuQKWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFFiFQJX\rQWӱFy[XKѭӟQJ
QKѭӡQJQKұQKRһFJySFKXQJHOHFWURQÿӇÿҥWWӟLFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJ FӫDQJX\rQWӱNKtKLӃP EM CÓ THỂ
9ұQGөQJTX\WҳFRFWHWÿӇJLҧLWKtFKVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWKRiKӑFWURQJPӝW
VӕSKkQWӱFӫDFiFQJX\rQWӱQJX\rQWӕQKyP$ 50 LIÊN KẾT ION 11 BÀI MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm và sự hình thành liên kết ion (nêu một số ví dụ điển hình tuân theo quy tắc octet).
– Nêu được cấu tạo tinh thể NaCl. Giải thích được vì sao các hợp chất ion thường ở trạng thái rắn
trong điều kiện thường (dạng tinh thể ion).
– Lắp được mô hình tinh thể NaCl (theo mô hình có sẵn).
? +ͻSFK̽W1D&OQyQJFK̻\ͷQKL͟WÿͱFDRYjFyNK̻QăQJG̓QÿL͟QNKLQyQJFK̻\KR͏FNKL
KRjWDQWURQJGXQJGͣFK<͗XWͩQjRWURQJSKkQW΅1D&OJk\UDFiFWtQKFK̽WWUrQ" I SỰ TẠO THÀNH ION
.LPORҥLÿLӇQKuQKYtGөVRGLXPSKҧQӭQJUҩWPҥQKYӟLSKLNLPÿLӇQKuQKYtGө
FKORULQHWҥRUDKӧSFKҩWLRQ.KLÿyQJX\rQWӱNLPORҥLQKѭӡQJHOHFWURQÿӇWҥRWKjQK
LRQPDQJÿLӋQWtFKGѭѫQJFDWLRQFzQQJX\rQWӱSKLNLPQKұQHOHFWURQÿӇWUӣWKjQK
LRQPDQJÿLӋQWtFKkPDQLRQ&yWKӇP{WҧTXiWUuQKWҥRWKjQKLRQQKѭVDX 1D o QḰ͵QJH 1D+ &O o QKͅQH &O± VVS6V VVS6 VVS6VS VVS6VS6 1JX\rQW΅VRGLXP &DWLRQVRGLXP 1JX\rQW΅FKORULQH $QLRQFKORULGH
6ΉW̹RWKjQKLRQǴ˿QJFDWLRQ 6ΉW̹RWKjQKLRQkPDQLRQ
6ӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKFӫDLRQGѭѫQJFDWLRQEҵQJVӕHOHFWURQPjQJX\rQWӱÿmQKѭӡQJ 9tGө 1Do1D+H 0Jo0JH $Oo$OH
7rQJӑL FDWLRQVRGLXP FDWLRQPDJQHVLXP FDWLRQDOXPLQLXP
6ӕÿѫQYӏÿLӋQWtFKFӫDLRQkPDQLRQEҵQJVӕHOHFWURQPjQJX\rQWӱÿmQKұQ 9tGө &OHo&O± )Ho F± 6Ho6±
7rQJӑL DQLRQFKORULGH DQLRQÀXRULGH DQLRQVXO¿GH
&iFLRQWKѭӡQJFyFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJFӫDQJX\rQWӱNKtKLӃPJҫQQKҩWYӟL
QJX\rQWӕWҥRWKjQKLRQÿyWURQJEҧQJWXҫQKRjQ ! (0&Ï%,ӂ7
1JRjLFiFLRQÿѭӧFWҥRWKjQKWӯPӝWQJX\rQWӱLRQÿѫQQJX\rQWӱQKѭ1D+ 0J&O±
FzQFyFiFLRQWҥRWKjQKWӯKDLKD\QKLӅXQJX\rQWӱLRQÿDQJX\rQWӱYtGө 2 2 3 3 4 NH , O 4 H O , 3 NO , 3 3 HCO , SO 3 S 4 O , PO 4 P 4 O ,.,.. 4 2 3 4 NH , OH , 3 NO , 3 HCO , SO4 , PO4 ,... 51
? 1.+RjQWKjQKFiFVѫÿӗWҥRWKjQKLRQVDX
D/Lo Li+" E%Ho"H F%U"o%Uí G2Ho"
2. 9LӃWFҩXKuQKHOHFWURQFӫDFiFLRQ.+0J)±6±0ӛLFҩXKuQKÿyJLӕQJYӟL
FҩXKuQKHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱNKtKLӃPQjR"
3. 9uVDRPӝWLRQ2íNӃWKӧSÿѭӧFYӟLKDLLRQ/L+"
II SỰ TẠO THÀNH LIÊN KẾT ION
6RGLXPFKORULGH.KLNLPORҥLVRGLXPNӃWKӧSYӟLSKLNLPFKORULQHWҥRWKjQKFiFLRQ
1D+Yj&O±FiFLRQQj\WtFKÿLӋQWUiLGҩXVӁK~WQKDXWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQ
&yWKӇELӇXGLӉQVӵWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQWURQJSKkQWӱ1D&OQKѭVDX 1D + o 1D+ &O + &O± VVS6VVVS6VS VVS6 VVS6VS6 +RһF 1D &O o 1D+&O±o1D&O
&DOFLXPFKORULGH.KLNLPORҥLFDOFLXPNӃWKӧSYӟLSKLNLPFKORULQHWҥRWKjQKFiFLRQ
&DYj&O±&iFLRQQj\WtFKÿLӋQWUiLGҩXVӁK~WQKDXWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQ
&yWKӇELӇXGLӉQVӵWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQWURQJSKkQWӱ&D&OQKѭVDX &O &D &O o
&O±&D&O±o&D&O
/ΉFK~WWƭQKÿL͟QJL·DFiFLRQWtFKÿL͟QWUiLG̽XWURQJSKkQW΅KD\WLQKWK͛W̹RUD
OLrQN͗WLRQ/LrQNӃWLRQWKѭӡQJÿѭӧFKuQKWKjQKJLӳDNLPORҥLÿLӇQKuQKYjSKLNLP
ÿLӇQKuQK&iFKӧSFKҩWWҥRQrQWӯFiFLRQÿѭӧFJӑLOjQKӳQJKӧSFKҩWLRQ
? 4.&KRFiFLRQ1D+0J2±&O±1KӳQJLRQQjRFyWKӇNӃWKӧSYӟLQKDXWҥR WKjQKOLrQNӃWLRQ"
5. 0{WҧVӵWҥRWKjQKOLrQNӃWLRQWURQJ D&DOFLXPR[LGH E0DJQHVLXPFKORULGH 52 III TINH THỂ ION
&ҩXWU~FFӫDWLQKWKӇLRQ
 &iFLRQÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRPӝWWUұWWӵQKҩWÿӏQKWURQJNK{QJJLDQWKHRNLӇXPҥQJOѭӟL
WURQJÿyӣFiFQ~WFӫDPҥQJOѭӟLOjQKӳQJLRQGѭѫQJYjLRQkPÿѭӧFVҳS[ӃSOXkQ
SKLrQOLrQNӃWFKһWFKӁYӟLQKDXGRVӵFkQEҵQJJLӳDOӵFK~WFiFLRQWUiLGҩXK~W
QKDXYjOӵFÿҭ\FiFLRQFQJGҩXÿҭ\QKDXWҥRWKjQKPҥQJWLQKWKӇLRQ 9tGө[pWWLQKWKӇPXӕLăQ 1D+ &O± 1D+ &O± 1D+ &O± 1D+ &O± 1D+ D E
+uQK6ΉV͇S[͗SFͿDFiFLRQWURQJWLQKWK͛VRGLXPFKORULGH
D0{KuQKÿ͏FE0{KuQKUͯQJ
7URQJWLQKWKӇVRGLXPFKORULGHPӛLLRQVRGLXPÿѭӧFEDRTXDQKEӣLLRQFKORULGHJҫQ
QKҩWYjPӛLLRQFKORULGHFNJQJÿѭӧFEDRTXDQKEӣLLRQVRGLXPJҫQQKҩW
7URQJWLQKWKӇLRQVӕLRQFQJGҩXEDRTXDQKPӝWLRQWUiLGҩXSKөWKXӝFYjRNLӇX
PҥQJOѭӟLWLQKWKӇVӕÿLӋQWtFKYjNtFKWKѭӟFFӫDLRQ
'ROӵFK~WJLӳDFiFFDWLRQYjDQLRQNK{QJFyWtQKEmRKRjYjWtQKÿӏQKKѭӟQJQrQ
FK~QJFy[XKѭӟQJK~WOүQQKDXWҥRUDPҥQJOѭӟLFiFLRQWURQJNK{QJJLDQEDFKLӅX
/ҳSUiSP{KuQKWLQKWKӇ1D&O
 &KX́QEͣEӝP{KuQKWLQKWKӇ1D&O 7L͗QKjQK
± &KӑQKuQKFҫXFyPjXVҳFNKiFQKDXÿҥLGLӋQFKRLRQ1D+YjLRQ&O±
± /ҳSFiFKuQKFҫXYjTXHQӕLWKHRPүX+uQKE
4XDQViWP{KuQKYj[iFÿͣQKVͩLRQJ̿QQK̽WEDRTXDQKPͱWLRQWUiLG̽XͷJL·D P{KuQK
ĈӝEӅQYjWtQKFKҩWFӫDKӧSFKҩWLRQ
 7URQJWLQKWKӇLRQJLӳDFiFLRQFyOӵFK~WWƭQKÿLӋQUҩWPҥQKQrQFiFKӧSFKҩWLRQ
WKѭӡQJOjFKҩWUҳQNKyQyQJFKҧ\NKyED\KѫLӣÿLӅXNLӋQWKѭӡQJ9tGө1KLӋWÿӝ QyQJFKҧ\FӫD0J2Oj R&
'ROӵFK~WWƭQKÿLӋQUҩWPҥQKJLӳDFiFLRQQrQFiFWLQKWKӇLRQNKiUҳQFKҳFQKѭQJ
NKiJLzQĈk\OjWtQKFKҩWÿһFWUѭQJFӫDWLQKWKӇLRQ
9tGө7LQKWKӇPXӕLăQӣGҥQJUҳQFӭQJQKѭQJNKLWiFGөQJPӝWOӵFPҥQKWKuEӏYӥYөQ 53
&iF KӧS FKҩW LRQ WKѭӡQJ WDQ QKLӅX WURQJ QѭӟF .KL
WDQWURQJQѭӟFFiFLRQEӏWiFKNKӓLPҥQJOѭӟLWLQKWKӇ
FKX\ӇQÿӝQJNKiWӵGRYjOjWiFQKkQGүQÿLӋQ
ӢWUҥQJWKiLUҳQFiFLRQNK{QJGLFKX\ӇQWӵGRÿѭӧF +uQK3RWDVVLXP
QrQKӧSFKҩWLRQNK{QJGүQÿLӋQ7X\QKLrQӣWUҥQJ K\GUR[LGHOjKͻSFK̽WLRQ
WKiLQyQJFKҧ\FiFLRQFyWKӇFKX\ӇQÿӝQJNKiWӵGR
ÿ́ͻFGQJOjPFK̽WG̓QÿL͟Q QrQKӧSFKҩWLRQGүQÿLӋQ
WURQJSLQDONDOLQHSLQNL͙P
7KӱWtQKGүQÿLӋQFӫDKӧSFKҩW ĈqQWtQKL͟X
&KX́Q Eͣ PXӕL ăQ GҥQJ KҥW GXQJ GӏFK PXӕL ăQ EmR
KRjGXQJGӏFKQѭӟFÿѭӡQJGөQJFөWKӱWtQKGүQÿLӋQ FӕFWKXӹWLQK
7L͗Q KjQK 6ӱ GөQJ GөQJ Fө WKӱ WtQK GүQ ÿLӋQ QKѭ
+uQKOҫQOѭӧWFKRFKkQNLPORҥLFӫDGөQJFөWKӱ WtQKGүQÿLӋQWLӃS[~FYӟL ±'XQJGӏFKQѭӟFÿѭӡQJ ±0XӕLăQNKDQ &KkQNLPOR̹L ±'XQJGӏFKPXӕLăQEmRKRj
1ӃXÿqQViQJWKuFKҩWGүQÿLӋQQӃXÿqQNK{QJViQJWKu FKҩWNK{QJGүQÿLӋQ +uQK'ͽQJFͽ
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjFKREL͗WWÚ͵QJKͻSQjRG̓Q WK΅WtQKG̓QÿL͟Q
ÿL͟QWÚ͵QJKͻSQjRNK{QJG̓QÿL͟Q*L̻LWKtFK ? 6.
D9uVDRPXӕLăQFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\FDRR&"
E+ӧSFKҩWLRQGүQÿLӋQWURQJWUѭӡQJKӧSQjR"9uVDR" EM ĐÃ HỌC
x 1JX\rQWӱQKѭӡQJHOHFWURQWҥRWKjQKFDWLRQKRһFQKұQHOHFWURQWҥRWKjQKDQLRQ
x /LrQNӃWLRQWURQJSKkQWӱKD\WLQKWKӇÿѭӧFWҥRWKjQKQKӡOӵFK~WWƭQKÿLӋQFӫD
FiFLRQPDQJÿLӋQWtFKWUiLGҩX/LrQNӃWLRQWKѭӡQJWҥRWKjQKWӯFiFQJX\rQWӱ
NLPORҥLÿLӇQKuQKYjSKLNLPÿLӇQKuQKSKkQWӱWKXÿѭӧFOjKӧSFKҩWLRQ
x &ҩXWU~FFӫDPҥQJWLQKWKӇLRQFiFLRQÿѭӧFVҳS[ӃSWKHRWUұWWӵQKҩWÿӏQK
WURQJNK{QJJLDQWKHRNLӇXPҥQJOѭӟLӣFiFQ~WPҥQJOjFiFLRQGѭѫQJYjLRQ
kP[ӃSOXkQSKLrQOLrQNӃWFKһWFKӁYӟLQKDXGRFkQEҵQJOӵFK~WYjOӵFÿҭ\
x &iFKӧSFKҩWLRQWKѭӡQJOjFKҩWUҳQFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFDR
FyNKҧQăQJGүQÿLӋQNKLWDQWURQJQѭӟFKD\NKLQyQJFKҧ\ EM CÓ THỂ
*LҧLWKtFKÿѭӧFPӝWVӕWtQKFKҩWÿһFWUѭQJFӫDKӧSFKҩWLRQYjPӝWVӕӭQJGөQJ
SKәELӃQFӫDFK~QJWURQJÿӡLVӕQJ 54 LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ 12 BÀI MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm và lấy được ví dụ về liên kết cộng hoá trị (liên kết đơn, đôi, ba) khi áp dụng quy tắc octet.
– Viết được công thức Lewis của một số chất đơn giản.
– Trình bày được khái niệm về liên kết cho – nhận.
– Phân biệt được các loại liên kết (liên kết cộng hoá trị không phân cực, phân cực, liên kết ion) dựa theo độ âm điện.
– Giải thích được sự hình thành liên kết V và liên kết S qua sự xen phủ AO.
– Trình bày được khái niệm năng lượng liên kết (cộng hoá trị).
– Lắp ráp được mô hình một số phân tử có liên kết cộng hoá trị.
? 1JX\rQW΅K\GURJHQYjFKORULQHG͝GjQJN͗WKͻSÿ͛W̹RWKjQKSKkQW΅K\GURJHQFKORULGH
+&O OLrQ N͗W WURQJ WÚ͵QJ KͻS Qj\ Fy Ju NKiF VR YͳL OLrQ N͗W LRQ WURQJ SKkQ W΅ VRGLXP FKORULGH1D&O"
I SỰ TẠO THÀNH LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ
1JX\rQWӱSKLNLPFyOӟSHOHFWURQKRiWUӏJҫQEmRKRjYjFy[XKѭӟQJQKұQWKrP
HOHFWURQÿӇÿҥWFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJFӫDQJX\rQWӱNKtKLӃP.KLKDLQJX\rQWӱ
SKLNLPNӃWKӧSYӟLQKDXWҥRWKjQKSKkQWӱFK~QJVӁJySPӝWKRһFQKLӅXHOHFWURQÿӇ
WҥRWKjQKFiFFһSHOHFWURQGQJFKXQJ&iFFһSHOHFWURQGQJFKXQJÿѭӧFWtQKFKRFҧ
KDLQJX\rQWӱWURQJSKkQWӱQrQPӛLQJX\rQWӱÿӅXÿҥWÿѭӧFFҩXKuQKEӅQYӳQJWKHR
TX\WҳFRFWHW&һSHOHFWURQGQJFKXQJWҥRUDOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏJLӳDKDLQJX\rQWӱ
&һS HOHFWURQ GQJ FKXQJ JLӳD KDL QJX\rQ Wӱ Fy WKӇ ÿѭӧF WҥR WKjQK WKHR KDL NLӇX NKiFQKDX
± 0ӛLQJX\rQWӱJySPӝWKD\QKLӅXHOHFWURQÿӇWҥRWKjQKFiFFһSHOHFWURQGQJFKXQJ
9tGө$%o A %KRһF$±%OLrQNӃW$±%OjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
± &һSHOHFWURQGQJFKXQJFKӍGRPӝWQJX\rQWӱÿyQJJySOLrQNӃWJLӳDKDLQJX\rQ
WӱOjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNLӇXFKR±QKұQ
9tGө.KLFһSHOHFWURQGQJFKXQJFKӍGRQJX\rQWӱ%ÿyQJJySQJX\rQWӱ%Oj
QJX\rQWӱFKRHOHFWURQQJX\rQWӱ$OjQJX\rQWӱQKұQHOHFWURQ.tKLӋX%ĺ$
6ӵWҥRWKjQKSKkQWӱFyOLrQNӃWÿѫQ
 3KkQWӱFKORULQH0ӛLQJX\rQWӱFKORULQHFyHOHFWURQKRiWUӏKDLQJX\rQWӱFKORULQH
OLrQNӃWYӟLQKDXEҵQJFiFKPӛLQJX\rQWӱFKORULQHJySHOHFWURQWҥRWKjQKPӝWFһS
HOHFWURQGQJ FKXQJ.KLÿyWURQJSKkQWӱ&OPӛLQJX\rQWӱÿӅXFyHOHFWURQWKRҧ PmQTX\WҳFRFWHW 55 F͏SHOHFWURQGQJFKXQJ &O + &O &O &O +DLQJX\rQW΅&O 3KkQW΅&O
&̽XKuQKHOHFWURQFͿDPͯL QJX\rQW΅
+uQK6˿ÿͫP{W̻VΉGQJFKXQJF͏SHOHFWURQJL·D
KDLQJX\rQW΅FKORULQHW̹RWKjQKSKkQW΅FKORULQH
7ӯF{QJWKӭFHOHFWURQWKD\PӝWFһSHOHFWURQGQJFKXQJEҵQJPӝWJҥFKQӕLWKuWKX ÿѭӧFF{QJWKӭF/HZLV/LXêW
&yWKӇELӇXGLӉQEҵQJVѫÿӗ
&O + &O o &O &O &O &O &O&O &{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁F/HZLV &{QJWK΁FF̽XW̹R
+uQK6˿ÿͫVΉW̹RWKjQKSKkQW΅FKORULQH
*LӳDKDLQJX\rQWӱFKORULQHFyPӝWFһSHOHFWURQGQJFKXQJELӇXGLӉQEҵQJPӝW JҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWÿѫQ
3KkQWӱK\GURJHQFKORULGH1JX\rQWӱK\GURJHQOLrQNӃWYӟLQJX\rQWӱFKORULQHEҵQJ
FiFKPӛLQJX\rQWӱJySHOHFWURQWҥRWKjQKFһSHOHFWURQGQJFKXQJWURQJSKkQWӱ
+&O.KLÿyQJX\rQWӱK\GURJHQFyHOHFWURQFҩXKuQKHOHFWURQEӅQYӳQJFӫDQJX\rQ
WӱNKtKLӃP+HYjQJX\rQWӱFKORULQHFyHOHFWURQWKRҧPmQTX\WҳFRFWHW H + &O o H &O H &O H &O &{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁F/HZLV &{QJWK΁FF̽XW̹R
+uQK6˿ÿͫVΉW̹RWKjQKSKkQW΅K\GURJHQFKORULGH
*LӳDKDLQJX\rQWӱK\GURJHQYjFKORULQHFyPӝWFһSHOHFWURQGQJFKXQJELӇXGLӉQ
EҵQJPӝWJҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWÿѫQ
3KkQWӱKӧSFKҩWFyOLrQNӃWFKR±QKұQ
7URQJSKkQWӱ1+OӟSQJRjLFQJFӫDQJX\rQWӱQLWURJHQFyHOHFWURQWURQJÿyFy
FһSHOHFWURQFKѭDOLrQNӃW,RQ++FyRUELWDOWUӕQJNK{QJFyHOHFWURQ.KLSKkQWӱ1+
NӃWKӧSYӟLLRQ++QJX\rQWӱQLWURJHQÿyQJJySFһSHOHFWURQFKѭDOLrQNӃWÿӇWҥROLrQ
NӃWYӟLLRQ++WҥRWKjQKNH4.KLÿyOLrQNӃWFKR±QKұQÿѭӧFKuQKWKjQKWURQJSKkQ Wӱ1+
QJX\rQWӱQLWURJHQOjQJX\rQWӱFKRLRQ++OjQJX\rQWӱQKұQ7URQJLRQNH4
EӕQOLrQNӃW1±+KRjQWRjQWѭѫQJÿѭѫQJQKDX H H + H» + H 1 + H+ o H 1 H H 1 o » H H H H &{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁FF̽XW̹R
+uQK6˿ÿͫVΉW̹RWKjQKLRQ1+ + 56
6ӵWҥRWKjQKSKkQWӱFyOLrQNӃWÿ{L
 3KkQWӱR[\JHQ0ӛLQJX\rQWӱR[\JHQFyHOHFWURQKRiWUӏKDLQJX\rQWӱR[\JHQOLrQ
NӃWYӟLQKDXEҵQJFiFKPӛLQJX\rQWӱÿyQJJySHOHFWURQWҥRWKjQKFһSHOHFWURQ
GQJFKXQJ7URQJSKkQWӱ2PӛLQJX\rQWӱR[\JHQÿӅXFyHOHFWURQWKRҧPmQTX\ WҳFRFWHW 2 + 2 o 2 2 2 2 2 2 &{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁F/HZLV &{QJWK΁FF̽XW̹R
+uQK6˿ÿͫVΉW̹RWKjQKSKkQW΅R[\JHQ
*LӳD KDL QJX\rQ Wӱ R[\JHQ Fy KDL FһS HOHFWURQ GQJ FKXQJ ELӇX GLӉQ EҵQJ KDL JҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWÿ{L
3KkQWӱFDUERQGLR[LGH1JX\rQWӱFDUERQFyHOHFWURQKRiWUӏQJX\rQWӱR[\JHQFy
HOHFWURQKRiWUӏ+DLQJX\rQWӱR[\JHQOLrQNӃWPӝWQJX\rQWӱFDUERQEҵQJFiFKPӛL
QJX\rQWӱR[\JHQÿyQJJySHOHFWURQYjQJX\rQWӱFDUERQÿyQJJySHOHFWURQWҥR
WKjQKEӕQFһSHOHFWURQGQJFKXQJ.KLÿyWURQJSKkQWӱ&2PӛLQJX\rQWӱÿӅXFy HOHFWURQWKRҧPmQTX\WҳFRFWHW 2 + C + 2 o 2 C 2 2 C 2 2 C 2 &{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁F/HZLV &{QJWK΁FF̽XW̹R
+uQK6˿ÿͫVΉW̹RWKjQKSKkQW΅FDUERQGLR[LGH
*LӳDQJX\rQWӱ&YjQJX\rQWӱ2FyFһSHOHFWURQGQJFKXQJELӇXGLӉQEҵQJKDL
JҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWÿ{L3KkQWӱ&2FyKDLOLrQNӃWÿ{L
6ӵWҥRWKjQKSKkQWӱFyOLrQNӃWED
 3KkQWӱQLWURJHQ1JX\rQWӱQLWURJHQFyHOHFWURQKRiWUӏKDLQJX\rQWӱQLWURJHQOLrQ
NӃWYӟLQKDXEҵQJFiFKPӛLQJX\rQWӱQLWURJHQÿyQJJySHOHFWURQWҥRWKjQKEDFһS
HOHFWURQGQJFKXQJ.KLÿyWURQJSKkQWӱ1PӛLQJX\rQWӱÿӅXFyHOHFWURQWKRҧ PmQTX\WҳFRFWHW 1 + 1 o 1 1 1 1 1 1
&{QJWK΁FHOHFWURQ &{QJWK΁F/HZLV &{QJWK΁FF̽XW̹R
+uQK6˿ÿͫVΉW̹RWKjQKSKkQW΅QLWURJHQ
*LӳD KDL QJX\rQ Wӱ QLWURJHQ Fy ED FһS HOHFWURQ GQJ FKXQJ ELӇX GLӉQ EҵQJ ED JҥFKQӕLÿyOjOLrQNӃWED
/LrQNӃWWҥRWKjQKWURQJFiFSKkQWӱ&O+&O2&21OjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
/LrQN͗WFͱQJKRiWUͣOjOLrQN͗Wÿ́ͻFW̹RWKjQKJL·DKDLQJX\rQW΅E͉QJPͱWKD\QKL͙X F͏SHOHFWURQGQJFKXQJ
/LrQNӃWWURQJFiFSKkQWӱ&O21FyFһSHOHFWURQGQJFKXQJNK{QJEӏK~WOӋFK
YӅSKtDQJX\rQWӱQjRÿѭӧFJӑLOjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵF/LrQNӃWWURQJ
SKkQWӱ+&OFyFһSHOHFWURQGQJFKXQJOӋFKYӅSKtDQJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQKѫQ
&OÿѭӧFJӑLOjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵF 57 /ҳSUiSP{KuQKPӝWVӕSKkQWӱ
&KX́QEͣ%ӝOҳSUiSP{KuQKFiFSKkQWӱ&+&H&H&H2+&+&22+ 7L͗QKjQK
±&KӑQKuQKFҫXFyPjXVҳFNKiFQKDXÿҥLGLӋQFKRQJX\rQWӱ&2+
±/ҳSFiFKuQKFҫXYjTXHQӕLWKHRPүX+uQK 0HWKDQH&+) (WKHQH&H) (WK\QH&H) (WKDQRO&H52+
(WKDQRLFDFLG&+&22+
+uQK0{KuQKPͱWVͩSKkQW΅FyOLrQN͗WFͱQJKRiWUͣ
4XDQViWP{KuQKYjFKREL͗WVͩOLrQN͗Wÿ˿QOLrQN͗Wÿ{LOLrQN͗WEDWURQJPͯL SKkQW΅
? 1.9LӃWF{QJWKӭFHOHFWURQF{QJWKӭFFҩXWҥRYjF{QJWKӭF/HZLVFӫDFiFSKkQWӱ D%URPLQH%U E+\GURJHQVXO¿GH+6 F0HWKDQH&+ G$PPRQLD1+ H(WKHQH&H J(WK\QH&H 58
II ĐỘ ÂM ĐIỆN VÀ LIÊN KẾT HOÁ HỌC
ĈӝkPÿLӋQÿһFWUѭQJFKRNKҧQăQJK~WHOHFWURQFӫDQJX\rQWӱNKLKuQKWKjQKOLrQNӃW
KRiKӑF'ӵDYjRVӵNKiFQKDXYӅÿӝkPÿLӋQJLӳDFiFQJX\rQWӱWKDPJLDOLrQNӃWFy
WKӇGӵÿRiQÿѭӧFORҥLOLrQNӃWJLӳDKDLQJX\rQWӱÿy%ҧQJ
%̻QJ0ͩLTXDQK͟JL·DKL͟XÿͱkPÿL͟QYͳLOLrQN͗WKRiKͥF +LӋX ĈһFÿLӇP /RҥL
7UҥQJWKiLFӫDFһSHOHFWURQOLrQNӃW ÿӝkPÿLӋQ'F OLrQNӃW OLrQNӃW
&һSHOHFWURQOLrQNӃWNK{QJEӏK~WOӋFKYӅSKtD d_'F_ /LrQNӃW &ӝQJKRi QJX\rQWӱQjR NK{QJEӏ WUӏNK{QJ SKkQFӵF SKkQFӵF
&һSHOHFWURQOLrQNӃWK~WOӋFKYӅSKtDQJX\rQWӱ d_'F_ /LrQNӃWEӏ &ӝQJKRi FyÿӝkPÿLӋQOӟQKѫQ SKkQFӵF WUӏSKkQ FӵF
&һSHOHFWURQOLrQNӃWFKX\ӇQKҷQÿӃQQJX\rQ _'F_ t /LrQNӃWEӏ ,RQ
WӱQKұQHOHFWURQWҥRWKjQKLRQkPYjQJX\rQWӱ SKkQFӵF
QKѭӡQJHOHFWURQWҥRWKjQKLRQGѭѫQJ PҥQK 9tGө
± 7URQJSKkQWӱ+&OKLӋXÿӝkPÿLӋQFӫD&OYj+± 9uYұ\OLrQNӃW
JLӳD+Yj&OOjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵF
± 7URQJSKkQWӱ&2KLӋXÿӝkPÿLӋQFӫD2Yj&± 9uYұ\OLrQNӃW
JLӳD&Yj2OjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵF7X\QKLrQGRSKkQWӱ&2FyFҩXWҥR
WKҷQJQrQÿӝSKkQFӵFFӫDKDLOLrQNӃWÿ{L& 2WULӋWWLrXQKDXGүQÿӃQWRjQEӝ SKkQWӱNK{QJEӏSKkQFӵF
± 7URQJSKkQWӱ1D&OKLӋXÿӝkPÿLӋQFӫD&OYj1D± 9uYұ\OLrQNӃW JLӳD1DYj&OOjOLrQNӃWLRQ
/LrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFFyWKӇÿѭӧFFRLOjGҥQJWUXQJJLDQJLӳDOLrQNӃWFӝQJKRi WUӏNK{QJSKkQFӵFYjOLrQNӃWLRQ
? 2.'ӵDYjRJLiWUӏÿӝkPÿLӋQWURQJ%ҧQJGӵÿRiQORҥLOLrQNӃWOLrQNӃWFӝQJ
KRiWUӏSKkQFӵFOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFOLrQNӃWLRQWURQJFiF SKkQWӱ0J&O$O&O+%U2+1+ 59 ! (0&Ï%,ӂ7
7tQKFKҩWFӫDFiFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
7ѭѫQJWiFJLӳDFiFSKkQWӱFyOLrQNӃWKRiWUӏ\ӃXKѫQQKLӅXVRYӟLFiFSKkQWӱFyOLrQNӃWLRQ
7U̹QJ WKiL &iF FKҩW Fy OLrQ NӃW FӝQJ KRi WUӏ Fy WKӇ WӗQ WҥL ӣ FiF WUҥQJ WKiL UҳQ OӓQJ YjNKt
±.KtK\GURJHQÀXRULQHFDUERQGLR[LGHFKORULQH« ±/ӓQJEURPLQHQѭӟFDOFRKRO«
±5ҳQVXOIXULRGLQHÿѭӡQJJOXFRVHVXFURVH«
7tQKWDQ&iFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFQKѭHWKDQROÿѭӡQJWDQQKLӅXWURQJ
QѭӟF«&iFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFQKѭLRGLQHK\GURFDUERQtWWDQWURQJ
QѭӟFWDQWURQJEHQ]HQHFDUERQWHWUDFKORULGH«
1KL͟WÿͱQyQJFK̻\+ӧSFKҩWFӝQJKRiWUӏNK{QJFyOӵFK~WWƭQKÿLӋQPҥQKQKѭKӧSFKҩWLRQ
QrQFK~QJFyQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LWKҩS
.K̻QăQJG̓QÿL͟Q&iFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFNK{QJGүQÿLӋQӣPӑL
WUҥQJWKiLFzQFiFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFPҥQKFyWKӇGүQÿLӋQ
III MÔ TẢ LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ BẰNG SỰ XEN PHỦ CÁC ORBITAL NGUYÊN TỬ
6ӵ[HQSKӫFiFRUELWDOQJX\rQWӱWҥROLrQNӃWVVLJPD 6ӵ[HQSKӫV±V
3KkQWӱ+WҥRWKjQKWӯQJX\rQWӱ+V.KLQJX\rQWӱ+WLӃQOҥLJҫQQKDX
KҥW QKkQ FӫD QJX\rQ Wӱ Qj\ K~W ÿiP Pk\ HOHFWURQ FӫD QJX\rQ Wӱ NLD KDL RUELWDO
QJX\rQWӱ[HQSKӫYjRQKDXPӝWSKҫQ9QJ[HQSKӫFyPұWÿӝÿLӋQWtFKkPOӟQOjP
WăQJOӵFK~WFӫDPӛLKҥWQKkQYӟLYQJQj\YjOjPFkQEҵQJOӵFÿҭ\JLӳDKDLKҥWQKkQ
ÿӇKDLQJX\rQWӱOLrQNӃWYӟLQKDX 9QJ[HQSKͿ + o $2V $2V ;HQSKͿV±V
+uQK6˿ÿͫ[HQSKͿRUELWDOVYjVW̹ROLrQN͗WV
7URQJSKkQWӱ+NKRҧQJFiFKJLӳDWkPFӫDKDLKҥWQKkQQJX\rQWӱ+ÿӝGjLOLrQNӃW
H±+OjSPQJҳQKѫQWәQJEiQNtQKFӫDKDLQJX\rQWӱ+SP3KkQWӱ+EӅQ
KѫQYjFyQăQJOѭӧQJWKҩSKѫQWәQJQăQJOѭӧQJFӫDKDLQJX\rQWӱ+ULrQJUӁ 6ӵ[HQSKӫV±S
3KkQWӱ+)WҥRWKjQKNKLRUELWDOVFӫDQJX\rQWӱ+V[HQSKӫYӟLRUELWDOSFӫD
QJX\rQWӱ)VSWKHRWUөFOLrQNӃWWҥROLrQNӃWFӝQJKRiWUӏJLӳD+Yj)YQJ[HQ
SKӫFjQJOӟQWKuOLrQNӃWFjQJEӅQ + o $2V $2S ;HQSKͿV±S
+uQK6˿ÿͫ[HQSKͿRUELWDOVYjSW̹ROLrQN͗WV 60 6ӵ[HQSKӫS±S
3KkQWӱ&OWҥRWKjQKNKLKDLRUELWDOSFӫDKDLQJX\rQWӱ&OVS[HQSKӫWKHRWUөF OLrQNӃWFӫDKDLQJX\rQWӱ&O + o $2S $2S ;HQSKͿS±S
+uQK6˿ÿͫ[HQSKͿRUELWDOSYjSW̹ROLrQN͗WV
7URQJFiFWUѭӡQJKӧS[HQSKӫWUrQÿӇYQJ[HQSKӫFӵFÿҥLFiFRUELWDOVӁ[HQSKӫ
YӟLQKDXWKHRWUөFOLrQNӃW6ӵ[HQSKӫQKѭWKӃJӑLOj[HQSKӫWUөFWҥRUDOLrQNӃWV
&iFOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏÿѫQÿӅXOjOLrQNӃWV7URQJOLrQNӃWVPұWÿӝ[iFVXҩWWuP
WKҩ\HOHFWURQOӟQQKҩWGӑFWKHRWUөFOLrQNӃW
6ӵ[HQSKӫFiFRUELWDOQJX\rQWӱWҥROLrQNӃWSSL
 6ӵ[HQSKӫWURQJÿyWUөFFӫDFiFRUELWDOWKDPJLDOLrQ
NӃWVRQJVRQJYӟLQKDXYjYX{QJJyFYӟLÿѭӡQJQӕL
WkPFӫDKDLQJX\rQWӱOLrQNӃWÿѭӧFJӑLOj[HQSKӫ
ErQ6ӵ[HQSKӫErQWҥRUDOLrQNӃWSSL+uQK
Ӣ QKӳQJ OLrQ NӃW ÿ{L Yj ED QKѭ WURQJ SKkQ Wӱ 1
CH«QJRjLOLrQNӃWVFzQFyOLrQNӃWS
/LrQNӃWÿ{LJӗPPӝWOLrQNӃWVYjPӝWOLrQNӃWS/LrQ
+uQK6˿ÿͫ[HQSKͿ
NӃWEDJӗPPӝWOLrQNӃWVYjKDLOLrQNӃWS
RUELWDOSYjSW̹ROLrQN͗WS
? 3.6ӵKuQKWKjQKOLrQNӃWVYjOLrQNӃWSNKiFQKDXQKѭWKӃQjR"
4. 6ӕOLrQNӃWVYjSFyWURQJSKkQWӱ&HOҫQOѭӧWOj $Yj %Yj &Yj 'Yj
IV NĂNG LƯỢNG LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ
1ăQJOѭӧQJOLrQNӃW(EOjQăQJOѭӧQJFҫQWKLӃWÿӇSKiYӥPӝWOLrQNӃWKRiKӑFWURQJ
SKkQWӱӣWKӇNKtWKjQKFiFQJX\rQWӱӣWKӇNKt1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWWKѭӡQJFyÿѫQYӏ OjN-PRO
9tGөĈӇSKiYӥPROOLrQNӃW+±&OWKjQKFiFQJX\rQWӱ+Yj&OӣWKӇNKtWKHR SKѭѫQJWUuQK +&OJo+J&OJ
FҫQQăQJOѭӧQJOjN-QrQQăQJOѭӧQJOLrQNӃW+±&OOj(E N-PRO
(*) EEOjQăQJÓͻQJOLrQN͗WFK·EYL͗WW͇WFͿDW΃WL͗QJ$QKERQGQJKƭDOjOLrQN͗W 61
%̻QJ1ăQJÓͻQJOLrQN͗WWUXQJEuQKFͿDPͱWVͩOLrQN͗WKRiKͥF(*) /LrQNӃW (EN-PRO /LrQNӃW (EN-PRO F±F C±C &O±&O C C %U±%U CŁC ,±, C±H H±F C 2 H±&O 2 2 H±%U 1Ł1 H±, 1±H H±H 2±H
1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWÿһFWUѭQJFKRÿӝEӅQFӫDOLrQNӃW1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWFjQJOӟQ
WKuOLrQNӃWFjQJEӅQYjSKkQWӱFjQJNKyEӏSKkQKXӹ ! (0&Ï%,ӂ7
'ӵDYjRKLӋXJLӳDQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFiFFKҩWWKDPJLDYjWҥRWKjQKVDXSKҧQӭQJ
FyWKӇELӃWÿѭӧFSKҧQӭQJQjRWRҧQKLӋWYjSKҧQӭQJQjRWKXQKLӋWWӯÿyVӱGөQJELӋQ
SKiSWKtFKKӧSÿӇWұQGөQJQKLӋWYjVӱGөQJQKLӋWSKKӧSKRһFFyWKӇWtQKÿѭӧFOѭӧQJ
QKLӋWWRҧUDKD\WKXYjRFӫDSKҧQӭQJ
9tGө7URQJSKҧQӭQJÿӕWWKDQGҫX[ăQJGRQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDVҧQSKҭPFKi\
OӟQKѫQQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFKҩWEӏÿӕWQrQSKҧQӭQJWRҧQKLӋW1JѭӧFOҥLWURQJSKҧQ
ӭQJSKkQKXӹQѭӟFÿӇÿLӅXFKӃK\GURJHQOjPQKLrQOLӋXGRQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFKҩW
EDQÿҫXOӟQKѫQQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDVҧQSKҭPQrQSKҧQӭQJWKXQKLӋWSKҧLFXQJ FҩSQKLӋWÿӇSKҧQӭQJ[ҧ\UD
? 5.1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWOjJu"1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDSKkQWӱ&OOjN-PROFKR ELӃWÿLӅXJu"
6. 'ӵDYjRJLiWUӏQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣ%ҧQJKm\FKӑQSKѭѫQJiQÿ~QJNKL
VRViQKÿӝEӅQOLrQNӃWJLӳD&O%UYj, $,!%U!&O %%U!&O!, &&O!%U!, '&O!,!%U
(*)1JXͫQ5D\PRQG('DYLV5HJLQD)UH\0LFNH\6DUTXLV-HUU\/6DUTXLV
0RGHUQ&KHPLVWU\+ROW5LQHKDUWDQG:LVWRQ 62 EM ĐÃ HỌC
x &iFKYLӃWF{QJWKӭF/HZLVFӫDPӝWVӕFKҩWÿѫQJLҧQ
x /LrQNӃWFӝQJKRiWUӏÿѭӧFWҥRWKjQKJLӳDKDLQJX\rQWӱEҵQJPӝWKD\QKLӅX FһSHOHFWURQGQJFKXQJ
x 6ӵ[HQSKӫRUELWDOWKHRWUөFOLrQNӃWWҥRUDOLrQNӃWV6ӵ[HQSKӫErQFӫDFiF RUELWDOWҥRUDOLrQNӃWS
x &iFOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏÿѫQÿӅXOjOLrQNӃWVOLrQNӃWÿ{LJӗPOLrQNӃWVYj
OLrQNӃWSOLrQNӃWEDJӗPOLrQNӃWVYjOLrQNӃWS
x 'ӵDYjRKLӋXÿӝkPÿLӋQFӫDFiFQJX\rQWӱGӵÿRiQORҥLOLrQNӃW /LrQNӃWFӝQJ /LrQNӃWFӝQJKRiWUӏ KRiWUӏNK{QJ /LrQNӃWLRQ SKkQFӵF SKkQFӵF
x 1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWOjQăQJOѭӧQJFҫQWKLӃWÿӇSKiYӥPӝWOLrQNӃWKRiKӑF
WURQJSKkQWӱӣWKӇNKtWKjQKFiFQJX\rQWӱӣWKӇNKt1ăQJOѭӧQJOLrQNӃWÿһF WUѭQJFKRÿӝEӅQFӫDOLrQNӃW EM CÓ THỂ
3KkQELӋWÿѭӧFOLrQNӃWLRQOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFYjOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ NK{QJSKkQFӵFWKHRÿӝkPÿLӋQ 63 LIÊN KẾT HYDROGEN VÀ 13 BÀI TƯƠNG TÁC VAN DER WAALS 13 MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm liên kết hydrogen. Vận dụng để giải thích sự xuất hiện liên kết
hydrogen (với nguyên tố có độ âm điện lớn: N, O, F).
– Nêu được vai trò, ảnh hưởng của liên kết hydrogen tới tính chất vật lí của nước.
– Nêu được khái niệm về tương tác van der Waals và ảnh hưởng của tương tác này tới nhiệt độ
nóng chảy, nhiệt độ sôi của các chất.
? ͶiSVX̽WNKtTX\͛QQKL͟WÿͱV{LFͿD+2Ojo&&+Oj±o&+6Oj±o&
9uVDRFiFFK̽WWUrQFyQKL͟WÿͱV{LNKiFQKDX" I MỞ ĐẦU
&iFWtQKFKҩWYұWOtFӫDFiFFKҩWFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏÿѭӧFTX\ӃWÿӏQKEӣLOӵFWѭѫQJ
WiFJLӳDFiFSKkQWӱKuQKGҥQJFӫDSKkQWӱYjPӭFÿӝSKkQFӵFFӫDOLrQNӃWFӝQJ
KRiWUӏWURQJSKkQWӱ.HRGiQOjPӝWYtGөYӅYLӋFVӱGөQJOӵFWѭѫQJWiFJLӳDFiF
SKkQWӱÿӇJҳQFiFYұWYӟLQKDX%RQJEyQJ[jSKzQJWKӇKLӋQWѭѫQJWiFJLӳDFiF
SKkQWӱQѭӟFYjFiFSKkQWӱ[jSKzQJWҥRWKjQKPjQJPӓQJJLӳÿѭӧFNK{QJNKtErQ WURQJÿӇED\OrQ
/ӵFWѭѫQJWiFJLӳDFiFSKkQWӱ\ӃXKѫQUҩWQKLӅXVRYӟLOӵFOLrQNӃWLRQOLrQNӃWFӝQJ
KRiWUӏKD\OLrQNӃWNLPORҥL0ӝWVӕWѭѫQJWiFÿLӇQKuQKJLӳDFiFSKkQWӱOjOLrQNӃW
K\GURJHQYjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV9DQÿѫ9DQ
II LIÊN KẾT HYDROGEN
%ҧQFKҩWFӫDOLrQNӃWK\GURJHQ
 &iFSKkQWӱ+)+21+FyFKӭDQJX\rQWӱ+ÿӝkPÿLӋQOjYjFiFQJX\rQWӱ
SKLNLPFyÿӝkPÿLӋQOӟQ) 2 1 6ӵFKrQKOӋFKÿӝkPÿLӋQ
OӟQOjPFKRFiFOLrQNӃWSKkQFӵFFһSHOHFWURQGQJFKXQJWURQJOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ
EӏK~WOӋFKYӅSKtDFiFQJX\rQWӱ)21WҥRWKjQKNKXYӵFFyÿLӋQWtFKkPG±
1JX\rQWӱK\GURJHQWURQJFiFSKkQWӱ+)+21+UҩWOLQKÿӝQJFyÿLӋQWtFKGѭѫQJ
G+ÿӫOӟQÿӇK~WFһSHOHFWURQKRiWUӏFKѭDOLrQNӃWWUrQQJX\rQWӱ)2KRһF1FӫD
SKkQWӱNKiFFyÿӝkPÿLӋQOӟQWҥRWKjQKOLrQNӃWK\GURJHQ/LrQNӃWK\GURJHQWKѭӡQJ
ÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJGҩXEDFKҩPJLӳDFiFQJX\rQWӱ+uQK H H H H G± G+ H 1 H 1 KD\YӁÿѫQJLҧQ H 1 H 1 H H H H
+uQK/LrQN͗WK\GURJHQJL·DKDLSKkQW΅DPPRQLD 64
ĈLӅXNLӋQFҫQYjÿӫÿӇWҥRWKjQKOLrQNӃWK\GURJHQ
1JX\rQWӱK\GURJHQOLrQNӃWYӟLFiFQJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQQKѭ)21
1JX\rQWӱ)21OLrQNӃWYӟLK\GURJHQSKҧLFytWQKҩWPӝWFһSHOHFWURQKRiWUӏFKѭD OLrQNӃW
0ӝWVӕNLӇXWҥRWKjQKOLrQNӃWK\GURJHQ 2 H 2 H 2 H 2 H F H 2 H H H H H H
D/LrQN͗WJL·DFiFSKkQW΅FQJOR̹L
E/LrQN͗WJL·DFiFSKkQW΅NKiFOR̹L
+uQK+DLNL͛XW̹RWKjQKOLrQN͗WK\GURJHQ
9DLWUzYjҧQKKѭӣQJFӫDOLrQNӃWK\GURJHQWӟLWtQKFKҩWYұWOtFӫDQѭӟF
 /LrQNӃWK\GURJHQOjPWăQJQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LFӫDQѭӟF
%̻QJ1KL͟WÿͱQyQJFK̻\YjQKL͟WÿͱV{LPͱWVͩFK̽W H2 H6 CH 1KLӋWÿӝQyQJFKҧ\R& ± ± 1KLӋWÿӝV{LR& ± ±
6ӕOLӋX%ҧQJFKRWKҩ\GRҧQKKѭӣQJFӫDOLrQNӃW
K\GURJHQQrQQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFӫD
H2FDRKѫQQKLӅXVRYӟL+6Yj&+ ! (0&Ï%,ӂ7
/LrQ NӃW K\GURJHQ ҧQK KѭӣQJ ÿӃQ WtQK FKҩW FӫD QѭӟF ÿi 2
1JX\rQWӱ2FyFһSHOHFWURQFKѭDOLrQNӃWQrQFyWKӇWҥR H H
OLrQNӃWK\GURJHQYӟLQJX\rQWӱ+FӫDFiFSKkQWӱQѭӟF 3KkQW΅+2
NKiFQJX\rQWӱ+FӫDSKkQWӱQѭӟFÿӫÿLӅXNLӋQÿӇWҥROLrQ
NӃWK\GURJHQYӟLQJX\rQWӱ2FӫDFiFSKkQWӱQѭӟFNKiF
1KѭYұ\PӝWSKkQWӱQѭӟFFyWKӇWҥRUDOLrQNӃWK\GURJHQYӟL
FiFSKkQWӱQѭӟFNKiF[XQJTXDQKWҥRWKjQKFҩXWU~FWӭGLӋQ
+uQK0ҥQJWLQKWKӇQѭӟFÿiFyY{VӕFҩXWU~FQKѭYұ\
&ҩXWU~FQj\NKi³UӛQJ´QrQQѭӟFÿiQKҽKѫQQѭӟFOӓQJYj
FyWKӇQәLPӝWSKҫQWUrQEӅPһWQѭӟFOӓQJ
'RFyOLrQNӃWK\GURJHQPjQѭӟFGӉGjQJGkQJOrQWURQJ
PDRTXҧQFӫDUӉFk\ÿӇYұQFKX\ӇQOrQWKkQYjOiFk\
.KLQKLӋWÿӝWăQJWӯR&ÿӃQR&FiFFҩXWU~FWӭGLӋQWURQJ
QѭӟFÿiEӏSKiYӥPӝWSKҫQYjFiFSKkQWӱQѭӟFÿѭӧFVҳS
[ӃSOҥLJҫQQKDXKѫQOjPFKRNKӕLOѭӧQJULrQJFӫDQѭӟF
+uQK0{KuQKF̽XWU~F
WăQJGҫQ.KLQKLӋWÿӝWLӃSWөFWăQJOrQNKRҧQJFiFKJLӳD Q́ͳFÿi
FiFSKkQWӱQѭӟFWăQJOjPNKӕLOѭӧQJULrQJFӫDQѭӟFJLҧP&iFSKkQWӱQѭӟFÿyQJYDLWUz
ÿLӅXKRjQKLӋWÿӝWUrQ7UiLĈҩW
/LrQNӃWK\GURJHQFzQWҥRQrQFҩXWU~F[RҳQFӫDFiFSURWHLQFDUERK\GUDWHYjQXFOHLFDFLG
ÿҧPEҧRFKӭFQăQJÿһFELӋWFӫDFK~QJÿӕLYӟLFѫWKӇVӕQJ 65
? 1.9ӁVѫÿӗELӇXGLӉQOLrQNӃWK\GURJHQJLӳD DKDLSKkQWӱK\GURJHQÀXRULGH+)
ESKkQWӱK\GURJHQÀXRULGH+)YjSKkQWӱDPPRQLD1+
2. 1KӳQJ QJX\rQ Wӱ K\GURJHQ QjR WURQJ SKkQ Wӱ HWKDQRO &+CH2+ NK{QJ
WKDPJLDYjROLrQNӃWK\GURJHQ"9uVDR"
III TƯƠNG TÁC VAN DER WAALS
.KiLQLӋPWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
 &QJOjSKkQWӱNK{QJSKkQFӵFӣQKLӋWÿӝSKzQJÀXRULQHFKORULQHOjQKӳQJFKҩWNKt
FzQEURPLQHOjFKҩWOӓQJ1KѭYұ\ӣWUҥQJWKiLOӓQJJLӳDFiFSKkQWӱEURPLQHWӗQWҥL
PӝWWѭѫQJWiF\ӃX7ѭѫQJWiF\ӃXÿyJӑLOjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
&iFNKtKLӃPQKѭQHRQDUJRQ«WӗQWҥLGѭӟLGҥQJFiFQJX\rQWӱÿӝFOұS7X\QKLrQ
ӣQKLӋWÿӝWKҩSNKtKLӃPFyWKӇKRiOӓQJ1KѭYұ\ӣQKLӋWÿӝWKҩSJLӳDFiFQJX\rQ
WӱNKtKLӃPWӗQWҥLPӝWWѭѫQJWiF\ӃXÿӇJLӳFiFQJX\rQWӱNKtKLӃPOҥLYӟLQKDXWURQJ
WUҥQJWKiLOӓQJ7ѭѫQJWiFÿyFNJQJOjWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVOjWѭѫQJWiFWƭQKÿLӋQOѭӥQJFӵF±OѭӥQJFӵFJLӳDFiF QJX\rQWӱKD\SKkQWӱ ! (0&Ï%,ӂ7
6ӵKuQKWKjQKWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV
 7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVWKӇKLӋQU}ӣFiFFKҩWFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFGRFK~QJFyFҩXWҥR
OѭӥQJFӵFPӝWÿҫXPDQJPӝWSKҫQÿLӋQWtFKkPYjPӝWÿҫXPDQJPӝWSKҫQÿLӋQWtFKGѭѫQJ
&iFQJX\rQWӱNKtKLӃPKRһFFiFFKҩWFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFGRÿiPPk\HOHFWURQ
OX{QFKX\ӇQÿӝQJQrQFNJQJFyWKӇWҥRUDPӝWOѭӥQJFӵFWҥPWKӡL+uQK/ӵFK~WJLӳD
PӝWÿҫX PDQJ PӝWSKҫQ ÿLӋQ WtFKkPG±FӫDOѭӥQJ FӵF WURQJSKkQ WӱQj\YjPӝWÿҫX
PDQJPӝWSKҫQÿLӋQWtFKGѭѫQJG+FӫDOѭӥQJFӵFWURQJSKkQWӱNKiFWҥRWKjQKWѭѫQJWiF YDQGHU:DDOV G+ G±
&KX\͛QÿͱQJFͿDHOHFWURQ 1JX\rQW΅NK{QJ
G̓Qÿ͗QÓ͹QJFΉFW̹PWK͵L FyÓ͹QJFΉF OΉFÿ́\ OΉFK~W G± G+ G+ G± G+ G± G+ G±
/́͹QJFΉFWUrQPͱWQJX\rQW΅W̹RUD
Ó͹QJFΉFWUrQPͱWQJX\rQW΅NKiF
+uQK0{W̻VΉW̹RWKjQKẂ˿QJWiFYDQGHU:DDOV
ҦQKKѭӣQJFӫDWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVÿӃQQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{L FӫDFiFFKҩW
9tGө7URQJGm\KDORJHQWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVWăQJWKHRVӵWăQJFӫDVӕHOHFWURQ
YjSURWRQWURQJSKkQWӱOjPWăQJQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LFӫDFiFFKҩW %ҧQJ 66
%̻QJ1KL͟WÿͱQyQJFK̻\YjQKL͟WÿͱV{LWăQJNKLẂ˿QJWiFYDQGHU:DDOVWăQJ +DORJHQ F &O %U , .KӕLOѭӧQJPROJPRO 7әQJVӕHOHFWURQ 1KLӋWÿӝV{LR& ± ± 1KLӋWÿӝQyQJFKҧ\R& ± ± ±
9t Gө 3HQWDQH Oj K\GURFDUERQ QR Fy F{QJ WKӭF &HĈӗQJSKkQPҥFKNK{QJ
SKkQQKiQKSHQWDQHFyQKLӋWÿӝV{LR&FDRKѫQVRYӟLÿӗQJSKkQPҥFKQKiQK
QHRSHQWDQHR&GRGLӋQWtFKWLӃS[~FJLӳDFiFSKkQWӱSHQWDQHOӟQKѫQQKLӅXVR YӟLQHRSHQWDQH CH ÿL͛PWL͗S[~F ! CH (0&Ï%,ӂ7 CH CH CH CH CH CH CH .KL NKӕL OѭӧQJ SKkQ Wӱ CH C C WăQJ WKu WѭѫQJ WiF YDQ CH CH CH CH CH GHU :DDOV WăQJ 9t Gө CH CH CH SHQWDQH QHRSHQWDQH WәQJ WѭѫQJ WiF YDQ GHU
+uQK7́˿QJWiFYDQGHU:DDOVJL·DFiFSKkQW΅SHQWDQH :DDOV JLӳD FiF SKkQ Wӱ YjQHRSHQWDQH SRO\HWKHQH OӟQ KѫQ UҩW QKLӅXVRYӟLJLӳDFiFSKkQ
+uQK FKR WKҩ\ ÿӇ SKi Yӥ OӵF OLrQ SKkQ Wӱ JLӳD Wӱ HWKHQH Ĉy Oj Ot GR WҥL
FiFSKkQWӱSHQWDQHFҫQQKLӅXQăQJOѭӧQJKѫQVRYӟL VDRSRO\HWKHQHOjPӝWFKҩW
QHRSHQWDQHQrQQKLӋWÿӝV{LFDRKѫQ UҳQӣÿLӅXNLӋQWKѭӡQJ
? 3.+m\JLҧLWKtFKVӵNKiFQKDXYӅQKLӋWÿӝV{LFӫDEXWDQHYjLVREXWDQH EM ĐÃ HỌC
x /LrQ NӃW K\GURJHQ ÿѭӧF KuQK WKjQK JLӳD QJX\rQ Wӱ + ÿm OLrQ NӃW YӟL PӝW
QJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQYӟLPӝWQJX\rQWӱNKiFFyÿӝkPÿLӋQOӟQFzQ
FһSHOHFWURQKRiWUӏFKѭDWKDPJLDOLrQNӃW
x /LrQNӃWK\GURJHQOjPWăQJQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFӫDQѭӟF
x 7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVOjWѭѫQJWiFWƭQKÿLӋQOѭӥQJFӵF±OѭӥQJFӵFÿѭӧF
KuQKWKjQKJLӳDFiFSKkQWӱKD\QJX\rQWӱ
x 7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVOjPWăQJQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\YjQKLӋWÿӝV{LFӫD FiFFKҩW EM CÓ THỂ
6RViQKÿѭӧFWtQKFKҩWYұWOtJLӳDFiFSKkQWӱGӵDYjROLrQNӃWK\GURJHQYjWѭѫQJ WiFYDQGHU:DDOV 67 ÔN TẬP CHƯƠNG 3 14 BÀI
I HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKVѫÿӗKӋWKӕQJKRiNLӃQWKӭFVDX
.+È,1,ӊ0OjOLrQNӃWKRiKӑFÿѭӧFKuQKWKjQKJLӳDKDLQJX\rQWӱ /,Ç1.ӂ7
EҵQJ«««««««"«««««« &Ӝ1*+2È75ӎ
.,ӆ8/,Ç1.ӂ7"««í"«« Yj«"«{
.+Ð1*3+Æ1&Ӵ&FһSHOHFWURQGQJFKXQJ«««««"««« 9tGө««««««"«««««« Ĉͱ SKkQ
&Ï3+Æ1&Ӵ&FһSHOHFWURQGQJFKXQJ««««"«««« FΉF OLrQ 9tGө««««««"«««««« N͗W WăQJ G̿Q
&+2±1+Ұ1FһSHOHFWURQGQJFKXQJ««««««"««««« /,Ç1.ӂ7 9tGө««««««"«««««« +2È+Ӑ&
.+È,1,ӊ0OjOLrQNӃWKRiKӑFÿѭӧFKuQKWKjQK
JLӳDKDL««"«WӗQWҥLWURQJNKӕLWLQKWKӇ
/,Ç1.ӂ7 9tGө«««"«« ION
7,1+7+ӆ,21&iFLRQ«"Yj««"«VҳS[ӃSWҥLFiFQ~W
FӫD«"«WKHRWUұWWӵOXkQSKLrQOLrQNӃWEҵQJ«"«
+LӋXÿӝkPÿLӋQJLӳDKDLQJX\rQWӱOLrQNӃWFyJLiWUӏWURQJNKRҧQJ /LrQNӃWFӝQJ /LrQNӃWFӝQJKRiWUӏ KRiWUӏNK{QJ /LrQNӃWLRQ SKkQFӵF SKkQFӵF
.+È,1,ӊ0ÿӅXOjOLrQNӃWJLӳDFiF««"«««"«« /,Ç1.ӂ7
WUXQJKRjK~WQKDXEӣLEҧQFKҩWWƭQKÿLӋQJLӳDFiFOѭӥQJFӵF GYjGí +<'52*(19¬ G+ GíG+ GíG+ /,Ç1.ӂ7+<'52*(1 +±2±+)±+ 7ѬѪ1*7È& 9$1'(5:$$/6
7ѬѪ1*7È&9$1'(5:$$/6G+Gí G+Gí
Ҧ1++ѬӢ1*ÿӅXOjP«"«QKLӋWÿӝV{LQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\ FӫDFiFFKҩW 68 II LUYỆN TẬP
&kX'm\FiFFKҩWQjRGѭӟLÿk\PjWҩWFҧFiFSKkQWӱÿӅXFyOLrQNӃWLRQ" $&O%U,+&O %1D2.&O%D&O$O2 &+&O+61D&O12 '0J2+62+32+&O
&kX'm\FiFFKҩWQjRGѭӟLÿk\PjWҩWFҧFiFSKkQWӱÿӅXFyOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏNK{QJ SKkQFӵF" $1&2&O+ %1&O++&O &1+,&O&+ '&O21)
&kX9LӃWF{QJWKӭFFҩXWҥRYjF{QJWKӭF/HZLVFӫDFiFSKkQWӱVDX3++2&H6
7URQJSKkQWӱQjRFyOLrQNӃWSKkQFӵFPҥQKQKҩW"
&kX'ӵDYjRJLiWUӏÿӝkPÿLӋQFӫDFiFQJX\rQWӱWURQJ%ҧQJ[iFÿӏQKORҥLOLrQNӃW
WURQJSKkQWӱFiFFKҩW&+&D&O+%U1+
&kX&KRGm\FiFR[LGHVDX1D20J2$O26L23262&O2
DĈӝSKkQFӵFFӫDFiFOLrQNӃWWURQJGm\FiFR[LGHWUrQWKD\ÿәLWKӃQjR"
E'ӵDYjRJLiWUӏÿӝkPÿLӋQFӫDFiFQJX\rQWӕWURQJ%ҧQJFKRELӃWORҥLOLrQNӃW
LRQFӝQJKRiWUӏSKkQFӵFFӝQJKRiWUӏNK{QJSKkQFӵFWURQJWӯQJSKkQWӱR[LGH &kX
D&KRGm\FiFSKkQWӱ&H6&+2+1+3KkQWӱQjRWURQJGm\FyWKӇWҥROLrQNӃW K\GURJHQ"9uVDR"
E9ӁVѫÿӗELӇXGLӉQOLrQNӃWK\GURJHQJLӳDFiFSKkQWӱÿy 69 CHƯƠNG
PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ 4
.LPOR̹LEͣJ͡GR[̻\UDFiFSK̻Q΁QJR[LKRi±NK΅
3K̻Q΁QJR[LKRi±NK΅OjOR̹LSK̻Q΁QJ[̻\UDSKͭEL͗QWURQJWΉQKLrQWURQJ
ÿ͵LVͩQJV̻Q[X̽WYjWURQJF˿WK͛FRQQJ́͵L
7URQJ WΉ QKLrQ SK̻Q ΁QJ R[L KRi ± NK΅ [̻\ UD WURQJ TXi WUuQK TXDQJ KͻS
FKi\U΃QJQ~LO΅DSKXQWUjROrQPHQSKkQKX΍ÿͱQJWKΉFYͅW«
7URQJ ÿ͵L VͩQJ Yj V̻Q [X̽W FiF TXi WUuQK R[L KRi ± NK΅ QḰ VΉ FKi\ FͿD
QKLrQOL͟XFiFTXiWUuQKÿL͟QSKkQFiFSK̻Q΁QJ[̻\UDWURQJSLQ͇FTX\«
FXQJ F̽S SK̿Q OͳQ QăQJ ÓͻQJ SKͽF Yͽ FKR FiF KR̹W ÿͱQJ FͿD FRQ QJ́͵L
1KL͙XTXiWUuQKR[LKRi±NK΅OjF˿VͷFͿDFiFTXiWUuQKV̻Q[X̽WQḰOX\͟QNLP
V̻Q[X̽WSKkQEyQǴͻFSḰPSḰPQKXͱPWKXͩFE̻RY͟WKΉFYͅW«
7URQJ F˿ WK͛ QJ́͵L SK̻Q ΁QJ R[L KRi ± NK΅ [̻\ UD WURQJ TXi WUuQK WLrX KRi
WK΁FăQR[LKRiǴ͹QJFK̽WOmRKRiYjQKL͙XTXiWUuQKVLQKKRi 3KҧQӭQJR[LKRi±NKӱ ÐQWұS 70
PHẢN ỨNG OXI HOÁ – KHỬ 15 BÀI MỤC TIÊU:
– Nêu được khái niệm và xác định được số oxi hoá của nguyên tử các nguyên tố trong hợp chất.
– Nêu được khái niệm và ý nghĩa của phản ứng oxi hoá − khử.
– Lập được phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá − khử bằng phương pháp thăng bằng electron.
– Mô tả được một số phản ứng oxi hoá − khử quan trọng trong cuộc sống.
? 7URQJOzOX\͟QJDQJ[̻\UDSK̻Q΁QJR[LKRi±NK΅WKHRV˿ÿͫVDX )H Wo 2&2o)H&2
9͙E̻QFK̽WSK̻Q΁QJR[LKRi±NK΅OjJuGΉDYjRG̽XKL͟XQjRÿ͛QKͅQUDOR̹LSK̻Q΁QJÿy"
/jPWK͗QjRÿ͛OͅSSḰ˿QJWUuQKKRiKͥFFͿDSK̻Q΁QJWUrQ" I SỐ OXI HOÁ .KiLQLӋP
 6ӕR[LKRiOjÿLӋQWtFKTX\ѭӟFFӫDQJX\rQWӱWURQJSKkQWӱNKLFRLWҩWFҧFiFHOHFWURQ
OLrQNӃWÿӅXFKX\ӇQKRjQWRjQYӅQJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQKѫQ
6ӕR[LKRiÿѭӧFYLӃWӣGҥQJVӕÿҥLVӕGҩXYLӃWWUѭӟFVӕYLӃWVDX 9tGө;pWSKkQWӱ1D&O
1JX\rQWӱ1DQKѭӡQJHOHFWURQFKRQJX\rQWӱ&ONKLÿyQJX\rQWӱ1DWUӣWKjQKLRQ
GѭѫQJPDQJÿLӋQWtFKVӕR[LKRiFӫD1DOjYjQJX\rQWӱ&OWUӣWKjQKLRQkP
PDQJÿLӋQWtFK±VӕR[LKRiFӫD&OOj± ± 1D&O 9tGө;pWSKkQWӱ+2 2 H H
Ĉӝ kP ÿLӋQ FӫD QJX\rQ Wӱ 2 OӟQ KѫQ ÿӝ kP ÿLӋQ FӫD QJX\rQ Wӱ + QӃX
FiF FһS HOHFWURQ OLrQ NӃW FKX\ӇQ KRjQ WRjQ YӅ QJX\rQ Wӱ 2 WKu QJX\rQ Wӱ
2 Fy WKrP HOHFWURQ Yj WUӣ WKjQK LRQ kP Fy ÿLӋQ WtFK ± Vӕ R[L KRi FӫD 2
Oj±PӛLQJX\rQWӱ+PҩWÿLHOHFWURQYjWUӣWKjQKLRQGѭѫQJFyÿLӋQWtFK VӕR[LKRiFӫD+Oj ± H2 9tGө;pWSKkQWӱ+ H H 71
+DLQJX\rQWӱ+JLӕQJQKDXQrQFһSHOHFWURQOLrQNӃWNK{QJOӋFKYӅQJX\rQWӱQjR
'RYұ\PӛLQJX\rQWӱ+ÿӅXWUXQJKRjÿLӋQFyÿLӋQWtFKEҵQJYjVӕR[LKRiOj H
6ӕR[LKRiWKѭӡQJÿѭӧFGQJÿӇOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ 4X\WҳF[iFÿӏQKVӕR[LKRi
 7K{QJWKѭӡQJVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱÿѭӧF[iFÿӏQKWUӵFWLӃSWӯF{QJWKӭFSKkQWӱ WKHRFiFTX\WҳFVDX
4X\WҳF7URQJÿѫQFKҩWVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱEҵQJ 9tGө C 1D H 2
4X\WҳF7URQJSKkQWӱFiFKӧSFKҩWWK{QJWKѭӡQJVӕR[LKRiFӫDK\GURJHQOj
FӫDR[\JHQOjíFiFNLPORҥLÿLӇQKuQKFyVӕR[LKRiGѭѫQJEҵQJVӕHOHFWURQKRiWUӏ
%̻QJ6ͩR[LKRiWḰ͵QJJ͏SFͿDPͱWVͩQJX\rQW΅WURQJKͻSFK̽W .LPORҥLNLӅP .LPORҥLNLӅPWKә 1JX\rQWӱ +\GURJHQ 2[\JHQ $OXPLQLXP QKyP,$ QKyP,,$ 6ӕR[LKRi ±
4X\WҳF7URQJKӧSFKҩWWәQJVӕR[LKRiFӫDFiFQJX\rQWӱWURQJSKkQWӱEҵQJ 3 2 Al 2O 9t 3 Gө Al2 O3 7әQJVӕR[LKRi ±
4X\WҳF7URQJLRQÿѫQQJX\rQWӱVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱEҵQJÿLӋQWtFKLRQWURQJ
LRQÿDQJX\rQWӱWәQJVӕR[LKRiFӫDFiFQJX\rQWӱEҵQJÿLӋQWtFKLRQ 3 1 ª º 4 NH 9tGө o «N 4 H » ¬ ¼ 7әQJVӕR[LKRi ±
È3'Ө1*6ӱGөQJFiFTX\WҳFQj\FyWKӇ[iFÿӏQKVӕR[LKRiFӫDPӝWQJX\rQWӱ
WURQJKӧSFKҩWNKLELӃWVӕR[LKRiFӫDFiFQJX\rQWӱFzQOҥL
9tGө;iFÿӏQKVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱ&WURQJSKkQWӱ&D&2
'ӵDYjR%ҧQJELӃWÿѭӧFVӕR[LKRiFӫD&DOjYj2Oj± x ±
6ӕR[LKRiFӫDWӯQJQJX\rQWӱ&D&2
3KkQWӱ&D&2WUXQJKRjÿLӋQQrQWәQJVӕR[LKRiFӫDFiFQJX\rQWӱEҵQJ x± QrQx 72
?1.;iFÿӏQKVӕR[LKRiFӫDQJX\rQWӱ)HYj6WURQJFiFFKҩWVDX D)H)H2)H2)H2+)H2 E6+66262+621D62
II CHẤT OXI HOÁ, CHẤT KHỬ, PHẢN ỨNG OXI HOÁ – KHỬ &KҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
 9tGөĈѭDPҭXWKDQJӛQyQJÿӓYjREuQKÿӵQJNKt2PҭXWKDQFKi\ViQJ ± &2 WR o&2
7URQJSKҧQӭQJWUrQQJX\rQWӱ&QKѭӡQJHOHFWURQOjFKҩWNKӱSKkQWӱ2QKұQ HOHFWURQOjFKҩWR[LKRi C o&H TXiWUuQKR[LKRi ± 2H o2 TXiWUuQKNKӱ
9tGө3KҧQӭQJÿӕWFKi\PHWKDQH ±±± CH WR 2 o &2+2
&KҩWR[LKRiOjR[\JHQFKҩWNKӱOjPHWKDQH
9tGө3KҧQӭQJNKӱ)H2EҵQJ&2ÿӇVҧQ[XҩWJDQJYjWKpS )H WR 2&2 o)H&2
&KҩWR[LKRiOjLURQ,,,R[LGHFKҩWNKӱOjFDUERQPRQRR[LGH
&K̽WNK΅OjFK̽WQḰ͵QJHOHFWURQFK̽WR[LKRiOjFK̽WQKͅQHOHFWURQ
4XiWUuQKR[LKRiOjTXiWUuQKFK̽WNK΅QḰ͵QJHOHFWURQTXiWUuQKNK΅OjTXiWUuQKFK̽W R[LKRiQKͅQHOHFWURQ
;iFÿӏQKFKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
 &KX́QEͣÿLQKVҳWGXQJGӏFK&X62GXQJGӏFK+62ORmQJӕQJQJKLӋP 7KΉFKL͟Q
7KtQJKL͟P&KRÿLQKVҳWYjRӕQJQJKLӋPÿӵQJGXQJGӏFK&X62
7KtQJKL͟P&KRÿLQKVҳWYjRӕQJQJKLӋPÿӵQJGXQJGӏFK+62
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjWU̻O͵LFkXKͧL
9LӃWTXiWUuQKR[LKRiTXiWUuQKNKӱ
;iFÿӏQKFKҩWR[LKRiFKҩWNKӱWURQJKDLSKҧQӭQJWUrQ 73 3KҧQӭQJR[LKRi±NKӱ
 3KҧQӭQJR[LKRi±NKӱOjSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDÿӗQJWKӡLTXiWUuQKQKѭӡQJYj TXiWUuQKQKұQHOHFWURQ
'ҩXKLӋXÿӇQKұQELӃWSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱOjFyVӵWKD\ÿәLVӕR[LKRiFӫDFiF QJX\rQWӱ
?2.7URQJNK{QJNKtҭP)H2+PjXWUҳQJ[DQKFKX\ӇQGҫQVDQJ)H2+PjXQkXÿӓ )H2+2 + H2o)H2+
D+m\[iFÿӏQKFiFQJX\rQWӱFyVӵWKD\ÿәLVӕR[LKRi
E9LӃWTXiWUuQKR[LKRiTXiWUuQKNKӱ
F 'QJPNJLWrQELӇXGLӉQVӵFKX\ӇQHOHFWURQWӯFKҩWNKӱVDQJFKҩWR[LKRi
III LẬP PHƯƠNG TRÌNH HOÁ HỌC CỦA PHẢN ỨNG OXI HOÁ – KHỬ
3KѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQÿѭӧFGQJÿӇOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQ
ӭQJR[LKRi±NKӱWKHRQJX\rQWҳF
7ͭQJVͩHOHFWURQFK̽WNK΅QḰ͵QJE͉QJWͭQJVͩHOHFWURQFK̽WR[LKRiQKͅQ
 9tGө4XiWUuQK2VWZDOGӔW[YDQGQJÿӇVҧQ[XҩWQLWULFDFLGWӯDPPRQLDÿѭӧFÿӅ
[XҩWYjRQăPӢJLDLÿRҥQÿҫXFӫDTXiWUuQKDPPRQLDEӏR[LKRiEӣLR[\JHQӣ QKLӋWÿӝFDRNKLFyFKҩW[~FWiF 1+ WR[~FWiF3 2 o12+2
7KHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJWUrQ
ÿѭӧFOұSWKHRFiFEѭӟFQKѭVDX
%ѭӟF;iFÿӏQKFiFQJX\rQWӱFyVӵWKD\ÿәLVӕR[LKRiWӯÿy[iFÿӏQKFKҩWR[LKRi FKҩWNKӱ 3 0 2 2 2 NH3 O2 NO H2O &KҩWNKӱ &KҩWR[LKRi
%ѭӟF%LӇXGLӉQTXiWUuQKR[LKRiTXiWUuQKNKӱ 3 2 N N 5e 0 2 O 2 4e 2 O
%ѭӟF7uPKӋVӕWKtFKKӧSFKRFKҩWNKӱYjFKҩWR[LKRiGӵDWUrQQJX\rQWҳF
7әQJVӕHOHFWURQFKҩWNKӱQKѭӡQJEҵQJWәQJVӕHOHFWURQFKҩWR[LKRiQKұQ 3 2 4 N N 5e 0 2 5 O2 4e 2 O 74
%ѭӟFĈһWKӋVӕFӫDFKҩWR[LKRiYjFKҩWNKӱYjRVѫÿӗSKҧQӭQJWӯÿyWtQKUD
KӋVӕFӫDFiFFKҩWNKiFFyPһWWURQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑF.LӇPWUDVӵFkQEҵQJVӕ
QJX\rQWӱFӫDFiFQJX\rQWӕӣKDLYӃ 1+ ? 2 o12+2
3.;pWFiFSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDWURQJF{QJQJKLӋS D1 WR[~FWiF3 + H o 1+ E$O2+ WR o $O2 + H2 F&&2 WR o &2
3KҧQӭQJQjROjSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ"/ұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJ
R[LKRi±NKӱWKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQ
IV PHẢN ỨNG OXI HOÁ – KHỬ TRONG THỰC TIỄN
7URQJWKӵFWLӉQSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱUҩWSKәELӃQGѭӟLÿk\OjPӝWVӕWUѭӡQJKӧS ÿLӇQKuQK 6ӵFKi\
 3KҧQӭQJFKi\OjSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ[ҧ\UDӣQKLӋWÿӝFDRJLӳDFKҩWFKi\YjFKҩW R[LKRi
7URQJSKҧQӭQJFKi\FKҩWFKi\WKѭӡQJOjQKLrQOLӋXWKDQÿiNKtWKLrQQKLrQ[ăQJ
GҫXFzQFKҩWR[LKRiWKѭӡQJOjR[\JHQ6ӵFKi\NqPWKHRVӵWRҧQKLӋWYjSKiW
ViQJWҥRUDQKLӋWOѭӧQJÿӫÿӇGX\WUuVӵFKi\
9tGө3KҧQӭQJR[LKRiíNKӱ[ҧ\UDNKLÿӕWFKi\FDUERQWURQJWKDQÿiYjEXWDQH WURQJNKtJDV C 2 WR o &2 & WR H 2 o &2 +2 6ӵKDQJӍNLPORҥL
 6DXPӝWWKӡLJLDQVӱGөQJQKLӅXWKLӃWEӏPi\PyFYұWGөQJEҵQJNLPORҥLWKѭӡQJEӏ
KDQJӍGRVӵR[LKRiFӫDR[\JHQWURQJNK{QJNKtĈһFELӋWQѭӟFWDFyNKtKұXQKLӋW
ÿӟLÿӝҭPFDRQrQVӵKDQJӍNLPORҥL[ҧ\UDUҩWSKәELӃQ
9tGө7URQJNK{QJNKtҭPFiFYұWGөQJEҵQJWKpSEӏR[LKRiWҥRJӍVҳW )H2 [+2o)H2 [+2 6ҧQ[XҩWKRiFKҩW
 7URQJF{QJQJKLӋSSKҫQOӟQFiFSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDWURQJFiFTX\WUuQKVҧQ
[XҩWOjSKҧQӭQJR[LKRiíNKӱ9tGө6XOIXULFDFLGOjKRiFKҩWTXDQWUӑQJWURQJF{QJ
QJKLӋSÿѭӧFVҧQ[XҩWFKӫ\ӃXWӯVXOIXUKRһFTXһQJS\ULWH 75 6ѫÿӗSKҧQӭQJ 2 6 WR o 2 2 62 [WWR +H2 WR o62 oH62 )H6 o
&KX\ӇQKRiFiFFKҩWWURQJWӵQKLrQ
 7URQJWӵQKLrQFNJQJ[ҧ\UDUҩWQKLӅXTXiWUuQKNqPWKHRSKҧQӭQJR[LKRiíNKӱ 9tGө /~DFKLrPOҩSOyÿҫXEӡ +ӉQJKHWLӃQJVҩPSKҩWFӡPjOrQ &DGDR9L͟W1DP
Ĉk\OjKLӋQWѭӧQJFk\O~DSKiWWULӇQQKDQKNKLFyQKӳQJFѫQPѭDUjRÿҫXWLrQNqP
WKHRVҩPVpWYjRNKRҧQJFXӕLPD[XkQ
7LDVpWWҥRUDWLDOӱDÿLӋQOjÿLӅXNLӋQFKRQLWURJHQSKҧQӭQJYӟLR[\JHQ 1 WLDOӱDÿLӋQ 2 o12
.Kt 12 VLQK UD QKDQK FKyQJ FKX\ӇQ KRi WKjQK 12 VDX ÿy WLӃS WөF Eӏ R[L KRi WKjQK+12 122 o12 122+2o+12
1LWULFDFLGWDQYjRQѭӟFPѭDYjFKX\ӇQKRiWKjQKJӕFQLWUDWHNO3 FXQJFҩSFKҩW
ÿҥPFKRFk\O~D1KӡTXiWUuQKWUrQKҵQJQăPPӝWOѭӧQJOӟQSKkQÿҥPWӵQKLrQ ÿѭӧFEәVXQJFKRÿҩW
?4.1rXPӝWVӕSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱFyOӧLYjFyKҥLWURQJWKӵFWӃ
5./ұS SKѭѫQJ WUuQK KRi KӑF FӫD FiF SKҧQ ӭQJ WURQJ TXi WUuQK VҧQ [XҩW VXOIXULF
DFLGWKHRVѫÿӗPөF,97URQJFiFSKҧQӭQJÿySKҧQӭQJQjROjSKҧQӭQJ R[LKRi±NKӱ"
6.ĈqQ[uR[\JHQ±DFHW\OHQHFyFҩXWҥRJӗPKDLӕQJ
GүQNKtPӝWӕQJGүQNKtR[\JHQPӝWӕQJGүQNKt
DFHW\OHQH+uQK.KLÿqQKRҥWÿӝQJKDLNKtQj\ 2[\JHQ $FHW\OHQH
ÿѭӧFWUӝQYjRQKDXÿӇWKӵFKLӋQSKҧQӭQJÿӕWFKi\ WKHRVѫÿӗ
+uQK6˿ÿͫF̽XW̹R ÿqQ[uR[\JHQDFHW\OHQH C WR H2 o&2 + H2
3KҧQӭQJWRҧQKLӋWOӟQWҥRUDQJӑQOӱDFyQKLӋWÿӝÿҥWÿӃQR&QrQÿѭӧF GQJÿӇKjQFҳWNLPORҥL
+m\[iFÿӏQKFKҩWR[LKRiFKҩWNKӱYjOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJWUrQ
WKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQ 76
7.7URQJTXiWUuQKOX\ӋQJDQJWӯTXһQJFKӭD)H2EDQÿҫXNK{QJNKtQyQJÿѭӧF
QpQYjROzFDRÿӕWFKi\KRjQWRjQWKDQFӕFNqPWKHRWRҧQKLӋWPҥQK &2 WR o&2
.Kt&2ÿLOrQSKtDWUrQJһSFiFOӟSWKDQFӕFYjEӏNKӱWKjQK&2 &2 WR + C o&2
7LӃSÿyNKt&2NKӱ)H2WKjQK)HWKHRSKҧQӭQJWәQJTXiW )H WR 2&2o)H&2
/ұSFiFSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFӣWUrQFKӍU}FKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
;iFÿӏQKQӗQJÿӝPӝWFKҩWEҵQJSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ
 7URQJWKӵFWӃGXQJGӏFKWKXӕFWtP.0Q2ÿѭӧFVӱGөQJSKәELӃQQKѭPӝWWiFQKkQ
R[LKRiPҥQKÿӇ[iFÿӏQKKjPOѭӧQJFiFFKҩWNKӱQKѭLURQ,,K\GURJHQSHUR[LGH R[DOLFDFLG«
9tGө7URQJTXiWUuQKEҧRTXҧQPӝWPүXLURQ,,VXOIDWHEӏR[LKRiPӝWSKҫQWKjQK
KӧSFKҩWLURQ,,, +jPOѭӧQJLURQ,,VXOIDWHFzQOҥLWURQJPүXÿѭӧF[iFÿӏQKWK{QJ
TXDSKҧQӭQJYӟLGXQJGӏFKWKXӕFWtPFyQӗQJÿӝÿmELӃW )H62.0Q2+62 o)H62.620Q62+2 EM ĐÃ HỌC
6ӕR[LKRiOjÿLӋQWtFKTX\ѭӟFFӫDQJX\rQWӱÿѭӧFWtQKWKHRFiFTX\WҳF[iF ÿӏQKVӕR[LKRi
&KҩWNKӱOjFKҩWQKѭӡQJHOHFWURQFKҩWR[LKRiOjFKҩWQKұQHOHFWURQ
%ҧQFKҩWFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ 4XiWUuQKNKӱ o
&KҩWR[LKRi&KҩWNKӱo&KҩWNKӱ&KҩWR[LKRi o 4XiWUuQKR[LKRi
1JX\rQWҳFOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱWKHRSKѭѫQJ SKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQ
6Vӕ HOHFWURQFKҩWNKӱQKѭӡQJ 6Vӕ HOHFWURQFKҩWR[LKRiQKұQ
&iFSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ[ҧ\UDSKәELӃQWURQJWKӵFWLӉQVӵFKi\VӵKDQJӍ
FӫDNLPORҥLVҧQ[XҩWKRiFKҩWFKX\ӇQKRiQLWURJHQWURQJWӵQKLrQ« EM CÓ THỂ
6ӱGөQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱÿӇJLҧLWKtFKPӝWVӕ
TXiWUuQKOLrQTXDQWURQJWKӵFWLӉQ 77 ÔN TẬP CHƯƠNG 4 16 BÀI
I HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKFiFQӝLGXQJFzQWKLӃXVDXÿk\ Chất ........?........
Quá trình oxi hoá là quá trình
electron là chất khử
.......?....... nhường electron Phản ứng
oxi hoá í khử
Chất ........?........ electron
Quá trình khử là quá trình là chất oxi hoá
.......?....... nhận electron
/ұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJR[LKRi±NKӱ t 1JX\rQWҳF
7ͭQJVͩHOHFWURQFK̽WNK΅QḰ͵QJ«"«WͭQJVͩHOHFWURQFK̽WR[LKRiQKͅQ
t 1rXFiFEѭӟFOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFYjFKRYtGө II LUYỆN TẬP
&kX7URQJSKҧQӭQJR[LKRiíNKӱFKҩWR[LKRiOjFKҩW $QKұQHOHFWURQ %QKѭӡQJSURWRQ &QKѭӡQJHOHFWURQ 'QKұQSURWRQ
&kX7URQJSKҧQӭQJKRiKӑF)H+62 o)H62 + HPӛLQJX\rQWӱ)Hÿm $QKѭӡQJHOHFWURQ %QKұQHOHFWURQ &QKѭӡQJHOHFWURQ 'QKұQHOHFWURQ
&kX7URQJSKҧQӭQJKRiKӑF1D+2o1D2++FKҩWR[LKRiOj $+2 %1D2+ &1D '+
&kX&KRQѭӟF&OYjRGXQJGӏFK1D%U[ҧ\UDSKҧQӭQJKRiKӑF &O1D%Uo1D&O%U
7URQJSKҧQӭQJKRiKӑFWUrQ[ҧ\UDTXiWUuQKR[LKRiFKҩWQjR" $1D&O %%U &&O '1D%U 78
&kX;pWFiFSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDWURQJFiFTXiWUuQKVDX
D/X\ӋQJDQJWӯTXһQJKHPDWLWHÿӓ )H WR WR 2&2 o)H2&2 )H2&2 o)H&2 E/X\ӋQNӁPWӯTXһQJEOHQG =Q62 WR WR o=Q262 =Q2& o=Q&2
F6ҧQ[XҩW[~WFKORULQHWӯGXQJGӏFKPXӕLăQ 1D&O+ ÿLӋQSKkQGXQJGӏFK 2o1D2+&O + H FyPjQJQJăQ[ӕS GĈӕWFKi\HWKDQROFyWURQJ[ăQJ( C WR H2+2 o&2 + H2
+m\FKӍUDFiFSKҧQӭQJR[LKRiíNKӱOұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDFiFSKҧQӭQJÿy
WKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQYjFKӍU}FKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
&kX;pWSKҧQӭQJWURQJJLDLÿRҥQÿҫXFӫDTXiWUuQK2VWZDOG 1+2 o12+2
7URQJF{QJQJKLӋSFҫQWUӝQWKӇWtFKNKtDPPRQLDYӟLEDRQKLrXWKӇWtFKNK{QJNKtÿӇ
WKӵFKLӋQSKҧQӭQJWUrQ"%LӃWNK{QJNKtFKӭDWKӇWtFKR[\JHQYjFiFWKӇWtFKNKtÿR
ӣFQJÿLӅXNLӋQYӅQKLӋWÿӝYjiSVXҩW
&kX&RSSHU,,VXOIDWHÿѭӧFGQJÿӇGLӋWWҧRURQJUrXWURQJQѭӟFEӇEѫLGQJÿӇSKD
FKӃWKXӕF%RUGDX[WUӯEӋQKPӕFVѭѫQJWUrQFk\FjFKXDNKRDLWk\EӋQKWKӕLWKkQWUrQ Fk\ăQTXҧFk\F{QJQJKLӋS
7URQJF{QJQJKLӋSFRSSHU,,VXOIDWHWKѭӡQJÿѭӧFVҧQ[XҩWEҵQJFiFKQJkPÿӗQJSKӃ
OLӋXWURQJGXQJGӏFKVXOIXULFDFLGORmQJYjVөFNK{QJNKt &X2 + H62 o&X62 + H2
D/ұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJWKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJHOHFWURQ FKӍU}FKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ
E&RSSHU,,VXOIDWHFzQÿѭӧFÿLӅXFKӃEҵQJFiFKFKRÿӗQJSKӃOLӋXWiFGөQJYӟLVXOIXULF DFLGÿһFQyQJ Cu + H WR 62ÿһF o&X6262 + H2
7URQJKDLFiFKWUrQFiFKQjRVӱGөQJtWVXOIXULFDFLGKѫQFiFKQjRtWJk\{QKLӉPP{L WUѭӡQJKѫQ" 79 CHƯƠNG
NĂNG LƯỢNG HOÁ HỌC 5
ĈͩWFKi\FͿLOjPQyQJNK{QJNKtÿ͛V́ͷL̽P
7΃NKLEL͗WV΅GͽQJO΅DFRQQJ́͵LE͇Wÿ̿XNKDLWKiFQăQJÓͻQJFͿDFiFSK̻Q΁QJ
KRiKͥF7K͵LWL͙QV΅QJ́͵LWDÿͩWFKi\FͿLÿ͛V́ͷL̽PQ̽XFKtQWK΁FăQ[XDÿXͭL
WK~G·1Jj\QD\KͥÿͩWWKDQNKtWURQJFiFOzFDRÿͩW[ăQJG̿Xÿ͛FK̹\ÿͱQJF˿
Pi\ED\{W{YjPi\SKiWÿL͟Q1ăQJÓͻQJFͿDFiFSK̻Q΁QJKRiKͥFFzQÿ́ͻF
FKX\͛QKRiWKjQKFiFG̹QJQăQJÓͻQJNKiFSKͽFYͽÿ͵LVͩQJYjV̻Q[X̽W
%LӃQWKLrQHQWKDOS\WURQJFiFSKҧQӭQJKRiKӑF ÐQWұS 80 BIẾN THIÊN ENTHALPY
TRONG CÁC PHẢN ỨNG HOÁ HỌC 17 BÀI MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm phản ứng toả nhiệt, thu nhiệt; điều kiện chuẩn; nhiệt tạo thành và
biến thiên enthalpy (nhiệt phản ứng) của phản ứng.
– Nêu được ý nghĩa của dấu và giá trị của biến thiên enthalpy chuẩn.
– Tính được biến thiên enthalpy chuẩn của một số phản ứng theo năng lượng liên kết, nhiệt tạo thành.
? 3K̻Q΁QJJL·Dÿ́͵QJJOXFRVHYͳLR[\JHQW̹RUDFDUERQGLR[LGHK˿LQ́ͳFYjWR̻QKL͙XQKL͟W
6DXNKLFK˿LWK͛WKDRF˿WK͛P͟WPͧLQ͗XXͩQJPͱWFͩFQ́ͳFKRDTX̻HPV͕F̻PWK̽\NKR͓
K˿Q&ySK̻Lÿ́͵QJJOXFRVHÿmFKi\YjF̽SEQăQJÓͻQJFKRF˿WK͛"
I PHẢN ỨNG TOẢ NHIỆT, PHẢN ỨNG THU NHIỆT
.KLFiFSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDWKѭӡQJFyVӵWUDRÿәLQKLӋWYӟLP{LWUѭӡQJOjPWKD\ ÿәLQKLӋWÿӝP{LWUѭӡQJ
3KҧQӭQJWRҧQKLӋWOjSKҧQӭQJJLҧLSKyQJQăQJOѭӧQJGѭӟLGҥQJQKLӋW
3KҧQӭQJWKXQKLӋWOjSKҧQӭQJKҩSWKөQăQJOѭӧQJGѭӟLGҥQJQKLӋW 0{LWÚ͵QJ 0{LWÚ͵QJ 3KҧQӭQJ 3KҧQӭQJ 0{L 0{L 0{L 0{L WÚ͵QJ WKXQKLӋW WÚ͵QJ WÚ͵QJ WRҧQKLӋW WÚ͵QJ 0{LWÚ͵QJ 0{LWÚ͵QJ
9tGө9jRQKӳQJQJj\WUӡLOҥQKQKLӅXQJѭӡLKD\QJӗLErQEӃSOӱDÿӇVѭӣL.KLWKDQ
FӫLFKi\NK{QJNKt[XQJTXDQKҩPKѫQGRSKҧQӭQJWRҧQKLӋW1KӳQJO~FQyQJQӵF
SKDYLrQVӫLYLWDPLQ&YjRQѭӟFÿӇJLҧLNKiWNKLYLrQVӫLWDQWKҩ\QѭӟFWURQJFӕF
PiWKѫQÿyOjGR[ҧ\UDSKҧQӭQJWKXQKLӋW
.KLQXQJY{LQJѭӡLWDVӱGөQJSKҧQӭQJÿӕWFKi\WKDQÿӇFXQJFҩSQKLӋWFKRSKҧQ
ӭQJSKkQKXӹÿiY{L3KҧQӭQJÿӕWWKDQOjSKҧQӭQJWRҧQKLӋWSKҧQӭQJSKkQKXӹÿi Y{LOjSKҧQӭQJWKXQKLӋW
? 1..KLÿXQQyQJӕQJQJKLӋPÿӵQJ.0Q2WKXӕFWtPQKLӋWFӫDQJӑQOӱDOjPFKR
.0Q2EӏQKLӋWSKkQWҥRKӛQKӧSEӝWPjXÿHQ .0Q2 o.0Q20Q22
(PKm\GӵÿRiQSKҧQӭQJQj\WRҧQKLӋWKD\WKXQKLӋW 81
7KHRG}LVӵWKD\ÿәLQKLӋWÿӝFӫDSKҧQӭQJWUXQJKRj
 &KX́QEͣGXQJGӏFK+&O0GXQJGӏFK1D2+0FӕFP/JLiWUHRQKLӋW
NӃQKLӋWNӃFyGҧLÿRÿӃQR&TXHNKXҩ\YjӕQJÿRQJP/ 7L͗QKjQK 1KL͟WN͗
'QJӕQJÿRQJOҩ\P/GXQJGӏFK+&O0
FKRYjRFӕFSKҧQӭQJOҳSQKLӋWNӃOrQJLiVDR 4XHNKX̽\
FKRÿҫXQKLӋWNӃQK~QJYjRGXQJGӏFKWURQJ
FӕF+uQKĈӑFQKLӋWÿӝGXQJGӏFK
'QJӕQJÿRQJNKiFOҩ\P/GXQJGӏFK1D2+ 0FKRYjRFӕFSKҧQӭQJ.KXҩ\QKҽ 'XQJGͣFK+&O GXQJGͣFK1D2+
7KHRG}LVΉWKD\ÿͭLQKL͟WÿͱFͿDGXQJGͣFKYj WU̻O͵LFkXKͧL
+uQK7KHRG}LVΉWKD\ÿͭL
QKL͟WÿͱFͿDSK̻Q΁QJWUXQJKRj
1KLӋWÿӝWUrQQKLӋWNӃWKD\ÿәLQKѭWKӃQjRVDXNKLUyWGXQJGӏFK1D2+YjRFӕF"
3KҧQӭQJWUXQJKRjOjWRҧQKLӋWKD\WKXQKLӋW"
7URQJWKtQJKLӋPWUrQQӃXWKD\FiFGXQJGӏFK+&OYj1D2+EҵQJFiFGXQJGӏFK
ORmQJKѫQWKuQKLӋWÿӝWKD\ÿәLQKѭWKӃQjRVRYӟLWKtQJKLӋPWUrQ" ! (0&Ï%,ӂ7
6ӵÿӕWFKi\FiFORҥLQKLrQOLӋXQKѭ[ăQJGҫXFӗQNKtJDV«[ҧ\UDQKDQKWRҧQKLӅXQKLӋW
GӉJk\KRҧKRҥQWKұPFKtJk\QәPҥQKUҩWNKyNLӇPVRiW9uYұ\NKLVӱGөQJFK~QJFҫQWXkQ
WKӫQJKLrPQJһWFiFQJX\rQWҳFSKzQJFKi\
II BIẾN THIÊN ENTHALPY CỦA PHẢN ỨNG %LӃQWKLrQHQWKDOS\
 +ҫXKӃWFiFTXiWUuQKKRiKӑFWURQJWKӵFWӃ[ҧ\UDӣÿLӅXNLӋQiSVXҩWNK{QJÿәL1KLӋW
OѭӧQJWRҧUDKD\WKXYjRFӫDSKҧQӭQJӣÿLӅXNLӋQQj\JӑLOjELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫD
SKҧQӭQJQKLӋWSKҧQӭQJNtKLӋXOj¨UH
3KѭѫQJWUuQKKRiKӑFNqPWKHRWUҥQJWKiLFӫDFiFFKҩWYjJLiWUӏ¨U+JӑLOjSKѭѫQJWUuQK QKLӋWKRiKӑF
9t Gө 3KҧQ ӭQJ ÿӕW FKi\ PRO NKt K\GURJHQ EҵQJ PRO NKt R[\JHQ WҥR WKjQK
PROQѭӟFӣWUҥQJWKiLOӓQJWRҧUDQKLӋWOѭӧQJN-3KҧQӭQJWUrQFyELӃQWKLrQ HQWKDOS\ ' o
rH298 ±N-ELӇXGLӉQEҵQJSKѭѫQJWUuQKQKLӋWKRiKӑFQKѭVDX + o J2Jo+2l 'rH298 ±N-
(*)¨U+OjEL͗QWKLrQHQWKDOS\FͿDSK̻Q΁QJQKL͟WSK̻Q΁QJ&K·UOjYL͗WW͇WFͿDW΃WL͗QJ$QKUHDFWLRQQJKƭDOjSK̻Q΁QJ 82
9tGө3KҧQӭQJQKLӋWSKkQKRjQWRjQPRO&X2+WҥRWKjQKPRO&X2Yj
PRO +2 WKX YjR QKLӋW OѭӧQJ N- 3KҧQ ӭQJ WUrQ Fy ELӃQ WKLrQ HQWKDOS\ ' o
rH298 N-YjELӇXGLӉQEҵQJSKѭѫQJWUuQKQKLӋWKRiKӑFQKѭVDX &X2+ WR o Vo&X2V+2l 'rH298 N- %LӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQ
 %LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDFiFSKҧQӭQJSKөWKXӝFYjRÿLӅXNLӋQ[ҧ\UDSKҧQӭQJQKѭ
QKLӋWÿӝiSVXҩWYjWUҥQJWKiLYұWOtFӫDFiFFKҩWĈӇVRViQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫD
FiFSKҧQӭQJNKiFQKDXWKuFҫQ[iFÿӏQKFK~QJӣFQJPӝWÿLӅXNLӋQ%LӃQWKLrQHQWKDOS\
FKXҭQOjQKLӋWWRҧUDKD\WKXYjRFӫDSKҧQӭQJÿѭӧF[iFÿӏQKӣÿLӅXNLӋQFKXҭQiSVXҩW
EDUÿӕLYӟLFKҩWNKtQӗQJÿӝPRO/ÿӕLYӟLFKҩWWDQWURQJGXQJGӏFKYjQKLӋWÿӝ
WKѭӡQJÿѭӧFFKӑQOjR&.NtKLӋX' o rH298
9t Gө 3KҧQ ӭQJ ÿӕW FKi\ KRjQ WRjQ PRO FDUERQ JUDSKLWH WURQJ NKt R[\JHQ Gѭ
ӣÿLӅXNLӋQFKXҭQWҥRUDPRO&2QKLӋWOѭӧQJWRҧUDOjN-3KѭѫQJWUuQK
QKLӋWKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJÿѭӧFYLӃWQKѭVDX &JUDSKLWH2 WR o Jo&2J 'rH298 ±N-
éQJKƭDFӫDELӃQWKLrQHQWKDOS\
 'ҩXFӫDELӃQWKLrQHQWKDOS\FKRELӃWSKҧQӭQJWRҧQKLӋWKD\WKXQKLӋW 'U+!SKҧQӭQJWKXQKLӋW 'U+SKҧQӭQJWRҧQKLӋW
*LiWUӏWX\ӋWÿӕLFӫDELӃQWKLrQHQWKDOS\FjQJOӟQWKuQKLӋWOѭӧQJWRҧUDKD\WKXYjRFӫD SKҧQӭQJFjQJQKLӅX 9tGө;pWSKҧQӭQJ CH (g) O 2 (g to 4 2 ) CO2(g) H 2 2O o (l) rH298 890 kJ / mol CH 3 to o 3OH(l ) O (g) CO (g) 2 2 2H O(l) rH 2 298 726 kJ / mol 2
9ұ\NKLÿӕWPROPHWKDQHJWRҧUDQKLӋWOѭӧQJQKLӅXKѫQÿӕWPROPHWKDQRO J
&iFSKҧQӭQJ[ҧ\UDӣQKLӋWÿӝSKzQJWKѭӡQJOjSKҧQӭQJWRҧQKLӋWFiFSKҧQӭQJWKX
QKLӋWWKѭӡQJ[ҧ\UDNKLÿXQQyQJ
? 2.&KRFiFSKѭѫQJWUuQKQKLӋWKRiKӑF &D&2 o Vo&D2V&2J 'rH298 N- & o HJ+JoCH6J 'rH298 ±N- )H o 2V$OVo$O2V)HV 'rH298 ±N-
7URQJFiFSKҧQӭQJWUrQSKҧQӭQJQjRWRҧQKLӋWSKҧQӭQJQjRWKXQKLӋW"
3. %LӃWSKҧQӭQJÿӕWFKi\NKtFDUERQPRQR[LGH&2QKѭVDX CO g 1 O o 2 g CO2 g o ( ) ( ) ( ),rH 298 , 851 5 kJ' H 2 r 298 ±N- 83
ӢÿLӅXNLӋQFKXҭQQӃXÿӕWFKi\KRjQWRjQ/NKt&2WKuQKLӋWOѭӧQJWRҧUD OjEDRQKLrX"
4. 3KҧQӭQJW{LY{LWRҧUDQKLӋWOѭӧQJUҩWOӟQFyWKӇOjPV{LQѭӟF+m\QrXFiFELӋQ
SKiSÿӇÿҧPEҧRDQWRjQNKLWKӵFKLӋQTXiWUuQKW{LY{L ! (0&Ï%,ӂ7
7UrQ FiF Yӓ KӝS WKӵF SKҭP WKѭӡQJ JKL JLi WUӏ QăQJ
OѭӧQJ ± ÿy Oj QăQJ OѭӧQJ GR PӝWOѭӧQJ WKӵF SKҭP
QKҩW ÿӏQK FXQJ FҩS NKL FKX\ӇQ KRi KRjQ WRjQ WURQJ FѫWKӇ
III TÍNH BIẾN THIÊN ENTHALPY CỦA PHẢN ỨNG
THEO NHIỆT TẠO THÀNH .KiLQLӋPQKLӋWWҥRWKjQK
 1KLӋWWҥRWKjQK'I+FӫDPӝWFKҩWOjELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJWҥRWKjQK
PROFKҩWÿyWӯFiFÿѫQFKҩWӣGҥQJEӅQYӳQJQKҩWӣPӝWÿLӅXNLӋQ[iFÿӏQK 1KLӋWWҥRWKjQKFKXҭQ' o
fH298OjQKLӋWWҥRWKjQKӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ
1KLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫDFiFÿѫQFKҩWӣGҥQJEӅQYӳQJQKҩWEҵQJNK{QJYtGө ' o fH2982J N-PRO
9tGө1ѭӟFOӓQJÿѭӧFWҥRWKjQKWӯNKtK\GURJHQYjNKtR[\JHQWKHRSKҧQӭQJ 1 HJ 2 2 Jo H2(l) 1
ӢÿLӅXNLӋQFKXҭQFӭPRO+2(l)WҥRWKjQKWӯPRO+JYj PRO2 2 JJLҧLSKyQJ QKLӋWOѭӧQJOjN-
1KѭYұ\QKLӋWWҥRWKjQKFӫDQѭӟFOӓQJ ' o fH298+2(l) ±N-PRO 1 1 9tGө3KҧQӭQJ 1 2 2 J 2 Jo12J FyELӃQWKLrQHQWKDOS\ ' o o
fH29812J N-PRO*LiWUӏ 'fH298!WӭFSKҧQӭQJ Qj\OjSKҧQӭQJWKXQKLӋW
(*) 'I+OjQKL͟WW̹RWKjQKFK·IYL͗WW͇WFͿDW΃WL͗QJ$QK³IRUPDWLRQ´QJKƭDOjW̹RWKjQK 84
%̻QJ1KL͟WW̹RWKjQKFKX́QFͿDPͱWVͩFK̽WWḰ͵QJJ͏S(*) &KҩW ' o o fH298 N-PRO &KҩW 'fH298 N-PRO $J&OV ± +&OJ ± %D&OV ± +,J %D62V ± H2l ± &D&OV ± H2J ± &D&2V ± .&OV ± &D2V ± .2+V ± CHJ ± )H2V ± CH6J ± 1D&OV ± CHJ 1D2+V ± &2J ± 1+J ± &2J ± 2J &D2+V ± 62J ± +%UJ ± 62l ±
7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJWKHRQKLӋWWҥRWKjQK
 %LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJÿѭӧF[iFÿӏQKEҵQJKLӋXVӕJLӳDWәQJQKLӋWWҥR
WKjQKFiFFKҩWVҧQSKҭPVSYjWәQJQKLӋWWҥRWKjQKFӫDFiFFKҩWÿҫXFÿ ӢÿLӅXNLӋQFKXҭQ ' o o H VSí o H Fÿ rH298 f 298 f 298
7URQJWtQKWRiQFҫQOѭXêÿӃQKӋVӕFӫDFiFFKҩWWURQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑF
9tGө;iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJVDXӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ 1 62J 2 2 Jo62l ELӃWQKLӋWWҥRWKjQK ' o
fH298FӫD62JOj±N-PROFӫD62lOj±N-PRO /͵LJL̻L ' o ' o o ' o rH298
fH29862l±> 'fH29862J 1 H 2 f 2982J@ ±±± 1 ±N- 2
(*)1JXͫQ6LOEHUEHUJ0DUWLQ&KHPL௾U\WKHPROHFXODUQDWXUHRIPDWWHUDQGFKDQJHZLWKDGYDQFHGWRSLFV 0F*UDZ+LOO(GXFDWLRQ 85
9tGө;iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJVDXӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ )H6V2Jo)H2V62J ELӃW QKLӋW WҥR WKjQK ' o
fH298 FӫD FiF FKҩW )H6V )H2V Yj 62J OҫQ OѭӧW Oj ±N-PRO±N-PROYj±N-PRO /͵LJL̻L
7әQJQKLӋWWҥRWKjQKFiFFKҩWÿҫXOj o o o
fH298Fÿ 'fH298)H6V 'fH2982J ± ±N-
7әQJQKLӋWWҥRWKjQKFiFFKҩWVҧQSKҭPOj o o o
fH298VS 'fH298)H2V 'fH29862J ±± ±N-
9ұ\ELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJ ' o o H VSí o H Fÿ ±±± ±N- rH298 f 298 f 298 ! (0&Ï%,ӂ7
7ӯFiFQJKLrQFӭXWKӵFQJKLӋPQăPQKjKRiKӑFQJѭӡL7KXӷ6ƭOj*+HVV+H[ѫÿm
ÿӅ[XҩWPӝWÿӏQKOXұWYӅVDXPDQJWrQ{QJWURQJÿyQyLUҵQJQKӳQJVӵWKD\ÿәLQăQJOѭӧQJ
WURQJPӝWTXiWUuQKKRiKӑFFKӍSKөWKXӝFYjRWUҥQJWKiLFӫDFiFFKҩWEDQÿҫXYjVҧQSKҭP
PjNK{QJSKөWKXӝFYjRFiFKSKҧQӭQJ[ҧ\UDYjFiFVҧQSKҭPWUXQJJLDQ
'ӵDYjRÿӏQKOXұW+HVVFiFQKjNKRDKӑFÿmWKXWKұSFiFVӕOLӋXWKӵFQJKLӋPFӫDFiFSKҧQ
ӭQJFѫEҧQQKѭQKLӋWWҥRWKjQKQKLӋWFKi\QăQJOѭӧQJOLrQNӃW«ÿѭDYjRFiFWjLOLӋXWUDFӭX
7ӯFiFVӕOLӋXWKӵFQJKLӋPQj\WDFyWKӇWtQKÿѭӧFFiFÿҥLOѭӧQJFӫDFiFSKҧQӭQJNKiFPj NK{QJFҫQWLӃQKjQKWKtQJKLӋP ? 5.&KRSKҧQӭQJ &NLPFѭѫQJo&JUDSKLWH ' o ±N- rH298
DӢÿLӅXNLӋQFKXҭQNLPFѭѫQJKD\JUDSKLWHFyPӭFQăQJOѭӧQJWKҩSKѫQ"
E7URQJSKҧQӭQJ[iFÿӏQKQKLӋWWҥRWKjQKFӫD&2J&V2Jo&2J
FDUERQӣGҥQJNLPFѭѫQJKD\JUDSKLWH"
6. 7ӯVӕOLӋX%ҧQJKm\[iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJÿӕW FKi\HWKDQH 7 C WR H6J 2 2 Jo&2J+2l
IV TÍNH BIẾN THIÊN ENTHALPY CỦA PHẢN ỨNG
THEO NĂNG LƯỢNG LIÊN KẾT
3KҧQӭQJKRiKӑFOjTXiWUuQKSKiYӥFiFOLrQNӃWWURQJFKҩWÿҫXYjKuQKWKjQKFiFOLrQ
NӃWPӟLÿӇWҥRWKjQKVҧQSKҭP6ӵSKiYӥOLrQNӃWFҫQFXQJFҩSQăQJOѭӧQJWURQJ
NKLVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWOҥLJLҧLSKyQJQăQJOѭӧQJ%LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQ
ӭQJPjFiFFKҩWÿӅXӣWKӇNKtEҵQJKLӋXVӕJLӳDWәQJQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFiF 86
FKҩWÿҫXYjWәQJQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFiFVҧQSKҭPӣFQJÿLӅXNLӋQQKLӋWÿӝYj iSVXҩW ӢÿLӅXNLӋQFKXҭQ ' o o ( HFÿ± o ( HVS rH298 fE 298 fE 298
9tGө7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJ HJ&OJo+&OJ
ELӃW(E+±+ N-PRO(E&O±&O N-PRO(E+±&O N-PRO /͵LJL̻L
%LӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJOj ' o ( rH298
E+±+(E&O±&O±(E+±&O ± ±N-
3KҧQӭQJWRҧQKLӋWYuNKLWҥRWKjQKOLrQNӃW+±&OWRҧUDQăQJOѭӧQJOӟQKѫQQăQJ
OѭӧQJFҫQWKLӃWÿӇSKiYӥOLrQNӃW+±+Yj&O±&O
9tGө;iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJ CHJ+Jo CH6J
ELӃWQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ /LrQNӃW H±H C±H C±C C C 3KkQWӱ K\GURJHQ K\GURFDUERQ DONDQH DONHQH (EN-PRO /͵LJL̻L H H H H H C C H + H H o H C C H H H ' o
rH298 (E& &(E&±+(E+±+±(E&±&±(E&±+ ±± ±N- ! (0&Ï%,ӂ7
;iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\EҵQJWKӵFQJKLӋP
 %LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJFyWKӇ[iFÿӏQKEҵQJQKLӋW
OѭӧQJNӃ+uQK'ӵDYjRNӃWTXҧNKL[iFÿӏQKVӵWKD\ 4XHNKX̽\ 1KL͟WN͗
ÿәL QKLӋW ÿӝ FӫD QѭӟF VӁ WtQK ÿѭӧF QKLӋW OѭӧQJ ÿm FKR ÿL
KRһFQKұQYjRWӯÿy[iFÿӏQKÿѭӧFELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫD SKҧQӭQJ 9ͧFiFK QKL͟W %uQKNtQ +ͯQKͻS FiFFK̽W SK̻Q΁QJ 1́ͳF +uQK0ͱWP{KuQK QKL͟WÓͻQJN͗ 87 ? 7.
D&KRELӃWQăQJOѭӧQJOLrQNӃWWURQJFiFSKkQWӱ21Yj12OҫQOѭӧWOjN-PRO
N-PROYjN-PRO7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FKXҭQFӫDSKҧQӭQJ 1J2Jo12J
E*LҧLWKtFKYuVDRQLWURJHQFKӍSKҧQӭQJYӟLR[\JHQӣQKLӋWÿӝFDRKRһFNKLFyWLD OӱDÿLӋQ
8. 7ӯVӕOLӋXQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣ%ҧQJKm\WtQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫD
SKҧQӭQJÿӕWFKi\EXWDQHWKHRQăQJOѭӧQJOLrQNӃWELӃWVҧQSKҭPSKҧQӭQJ ÿӅXӣWKӇNKt EM ĐÃ HỌC
x 3KҧQӭQJWRҧQKLӋWOjSKҧQӭQJNKL[ҧ\UDNqPWKHRVӵWUX\ӅQQKLӋWWӯFKҩW SKҧQӭQJUDP{LWUѭӡQJ
x 3KҧQӭQJWKXQKLӋWOjSKҧQӭQJNKL[ҧ\UDNqPWKHRVӵWUX\ӅQQKLӋWWӯP{L WUѭӡQJYjRFKҩWSKҧQӭQJ
x %LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJOjQKLӋWOѭӧQJWRҧUDKD\WKXYjRFӫDSKҧQ ӭQJӣPӝWÿLӅXNLӋQ[iFÿӏQK
x %LӇXWKӭFWtQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDFiFSKҧQӭQJӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ ±7KHRQKLӋWWҥRWKjQK o o ' o H H rH298 f 298 VSí f 298 Fÿ
±7KHRQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFiFFKҩWÿӅXӣWKӇNKt ' o o ( HFÿ± o ( HVS rH298 fE 298 fE 298 EM CÓ THỂ
1KұQELӃWÿѭӧFPӝWSKҧQӭQJOjWRҧQKLӋWKD\WKXQKLӋW
7tQKÿѭӧFELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDPӝWVӕSKҧQӭQJNKLELӃWQKLӋWWҥRWKjQK
KRһFQăQJOѭӧQJOLrQNӃWFӫDFiFFKҩW 88 ÔN TẬP CHƯƠNG 5 18 BÀI
I HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKFiFQӝLGXQJFzQWKLӃXVDXÿk\
&KҩWSKҧQӭQJo6ҧQSKҭP ' o rH298 !SKҧQӭQJ«"«QKLӋW ' o rH298 SKҧQӭQJ«"«QKLӋW
7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJWKHRQKLӋWWҥRWKjQKӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ ' o rH298 "
7tQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJPjFiFFKҩWÿӅXӣWKӇNKtWKHRQăQJOѭӧQJ OLrQNӃWӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ ' o rH298 " II LUYỆN TẬP
&kX3KҧQӭQJFKX\ӇQKRiJLӳDKDLGҥQJÿѫQFKҩWFӫDSKRVSKRUXV3 3V COÿӓ g 1 o O 3 2 V g WUҳQJ CO2 g o ( ) ( ) ( )rH 298 28 , 3 0 N- kJ 2 ĈLӅXQj\FKӭQJWӓSKҧQӭQJ
$WKXQKLӋW3ÿӓEӅQKѫQ3WUҳQJ %WKXQKLӋW3WUҳQJEӅQKѫQ3ÿӓ
&WRҧQKLӋW3ÿӓEӅQKѫQ3WUҳQJ
'WRҧQKLӋW3WUҳQJEӅQKѫQ3ÿӓ
&kX&KRELӃWELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJVDXӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ CO g 1 O 1 o 2 g CO(g) CO22( g o ( ) ( ) (g )r H C 298 O228 (g) , 30 k rH J 298 28 , 3 0 kJ 2 2
%LӃWQKLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫD&2 o 'fH298(CO2(g)) ±N-PRO
1KLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫD&2Oj $±N- %N- &±N- '±N-
&kX'XQJGӏFKJOXFRVH&6H26FyNKӕLOѭӧQJULrQJOjJP/SKҧQӭQJ
R[LKRiPROJOXFRVHWҥRWKjQK&2JYj+2lWRҧUDQKLӋWOѭӧQJOjN-
0ӝWQJѭӡLEӋQKÿѭӧFWUX\ӅQPӝWFKDLFKӭDP/GXQJGӏFKJOXFRVH1ăQJOѭӧQJ
WӕLÿDWӯSKҧQӭQJR[LKRiKRjQWRjQJOXFRVHPjEӋQKQKkQÿyFyWKӇQKұQÿѭӧFOj $N- %±N- &N- '±N- 89
&kX&KRJLiWUӏWUXQJEuQKFӫDFiFQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ /LrQNӃW C±H C±C C C (EN-PRO
%LӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJ&HJo CHJ&HJFyJLiWUӏOj $N- %±N- &N- '±N-
&kX0HWKDQHOjWKjQKSKҫQFKtQKFӫDNKtWKLrQQKLrQ;pWSKҧQӭQJÿӕWFKi\PHWKDQH CH (g) CH (O 2 4 g) ( g) 2 O ( 2 g) C O ( g) C O (H 2 2 g) O o o 4 2 2 2 (l 2 ) H 2O r(H l) 298 rH 890 ,3 kJ 298 890,3 kJ
%LӃWQKLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫD&2JYj+2lWѭѫQJӭQJOj±Yj±N-PRO
+m\WtQKQKLӋWWҥRWKjQKFKXҭQFӫDNKtPHWKDQH
&kX6RViQKQKLӋWWRҧUDNKLÿӕWFKi\KRjQWRjQNJFӗQ&H2+YjNJWULVWHDULQ
&H26FyWURQJPӥOӧQ&KRELӃW C H o 2 5OH(l ) O 3 2(g) CO 2 2(g) H 3 2O(l) 'rH298 ±N- C H 163 o 57 110O6(s) O2(g) CO 57 2(g) H 55 2O(l) ' H 2 r 298 ±N-
&kX%LӃW&+&2&+FyF{QJWKӭFFҩXWҥR H H H C C C H H 2 H
7ӯVӕOLӋXQăQJOѭӧQJOLrQNӃWӣ%ҧQJKm\[iFÿӏQKELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQ
ӭQJÿӕWFKi\DFHWRQH&+&2&+ CH3COCH3(g) O 4 2(g) C 3 O2(g) H 3 2O(g)
&kX0ӝWEuQKJDVNKtKRiOӓQJFKӭDKӛQKӧSSURSDQHYjEXWDQHYӟLWӍOӋVӕPRO
;iFÿӏQKQKLӋWOѭӧQJWRҧUDNKLÿӕWFKi\KRjQWRjQNJNKtJDVWUrQӣÿLӅXNLӋQFKXҭQ &KRELӃWFiFSKҧQӭQJ C H o 3 8(g) O 5 2(g) C 3 O2(g) H 4 2Ol 'rH298 ±N- C H 13 o 4 10(g) O2(g) C 4 O2(g) H 5 2Ol ' H 2 r 298 ±N-
7UXQJEuQKPӛLQJj\PӝWKӝJLDÿuQKFҫQÿӕWJDVÿӇFXQJFҩSN-QKLӋWKLӋX
VXҩWKҩSWKөQKLӋWOj6DXEDRQKLrXQJj\KӝJLDÿuQKWUrQVӁVӱGөQJKӃWEuQKJDV NJ" 90 CHƯƠNG
TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG 6
7KXͩFQͭWURQJSKiRKRDEͣFKi\YjSKiWUDQK·QJWLDViQJUΉFU͹FK͡WURQJWK͵LJLDQQJ͇QĈk\OjPͱW
YtGͽY͙SK̻Q΁QJKRiKͥFFyWͩFÿͱQKDQK
&iFSK̻Q΁QJKRiKͥF[̻\UDYͳLWͩFÿͱQKDQKFKͅPNKiFQKDX&K~QJWDOX{Q
PRQJPXͩQÿ́\QKDQKQK·QJSK̻Q΁QJFyOͻLYjOjPFKͅPQK·QJSK̻Q΁QJFy
K̹L+L͛XEL͗WY͙WͩFÿͱSK̻Q΁QJV͕JL~SFK~QJWDWKΉFKL͟Qÿ́ͻFÿL͙Xÿy 7ӕFÿӝSKҧQӭQJ ÐQWұS 91 TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG 19 BÀI MỤC TIÊU:
– Trình bày được khái niệm tốc độ phản ứng hoá học và cách tính tốc độ trung bình của phản ứng.
– Viết được biểu thức tốc độ phản ứng theo hằng số tốc độ phản ứng và nồng độ (còn gọi là định luật
tác dụng khối lượng, chỉ đúng cho phản ứng đơn giản nên không tuỳ ý áp dụng cho mọi phản ứng).
Từ đó nêu được ý nghĩa hằng số tốc độ phản ứng.
– Thực hiện được một số thí nghiệm nghiên cứu và giải thích được các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ
phản ứng (nồng độ, nhiệt độ, áp suất, diện tích bề mặt, chất xúc tác).
– Nêu được ý nghĩa của hệ số nhiệt độ Van’t Hoff.
– Vận dụng được kiến thức tốc độ phản ứng hoá học vào việc giải thích một số vấn đề trong cuộc sống và sản xuất.
? /jPWK͗QjRFyWK͛VRViQKVΉQKDQKFKͅPFͿDFiFSK̻Q΁QJKRiKͥFÿ͛WK~Fÿ́\KR͏F NuPKmPQyWKHRPRQJPXͩQ"
I TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC /́ͻQJ
.KiLQLӋPWӕFÿӝSKҧQӭQJKRiKӑF FK̽W &K̽WV̻QSḰP
.KLSKҧQӭQJKRiKӑF[ҧ\UDOѭӧQJFKҩWÿҫXJLҧPGҫQ
WKHRWKӡLJLDQWURQJNKLOѭӧQJFKҩWVҧQSKҭPWăQJGҫQ WKHRWKӡLJLDQ+uQK
7ӕFÿӝSKҧQӭQJÿѭӧF[iFÿӏQKEҵQJVӵWKD\ÿәLOѭӧQJ &K̽Wÿ̿X
FKҩW ÿҫX KRһF FKҩW VҧQ SKҭP WURQJ PӝW ÿѫQ Yӏ WKӡL W W W W W5 7K͵LJLDQ
JLDQ JLk\ V SK~W PLQ JLӡ K QJj\ G /ѭӧQJ SK̻Q΁QJ
FKҩWFyWKӇÿѭӧFELӇXGLӉQEҵQJVӕPROQӗQJÿӝPRO
+uQK6ΉWKD\ÿͭL NKӕLOѭӧQJKRһFWKӇWtFK
ÓͻQJFK̽WWKHRWK͵LJLDQ
&iFSKҧQӭQJNKiFQKDX[ҧ\UDYӟLWӕFÿӝNKiFQKDXFySKҧQӭQJ[ҧ\UDQKDQKFy SKҧQӭQJ[ҧ\UDFKұP+uQK D E F
+uQK3K̻Q΁QJ[̻\UDQKDQKD7KDQFKi\
3K̻Q΁QJ[̻\UDFKͅPE6͇WEͣJ͡F7LQKEͱWOrQPHQÚͻX 92
? 1.;pWSKҧQӭQJ+&O o+&O
1JKLrQFӭXVӵWKD\ÿәLQӗQJÿӝPӝWFKҩWWURQJSKҧQӭQJWKHRWKӡLJLDQWKX ÿѭӧFÿӗWKӏVDX 1ͫQJÿͱPRO/ 7K͵LJLDQ SK̻Q΁QJPLQ
DĈӗWKӏQj\P{WҧVӵWKD\ÿәLQӗQJÿӝWKHRWKӡLJLDQFӫDFKҩWQjR"
E1rXÿѫQYӏFӫDWӕFÿӝSKҧQӭQJWURQJWUѭӡQJKӧSQj\
7ӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJ 3KҧQӭQJSKkQKXӹ+2 H 1 2O2 H2O O2 2
.ӃWTXҧWKtQJKLӋPÿRQӗQJÿӝ+2WҥLFiFWKӡLÿLӇPNKiFQKDXÿѭӧFWUuQKEj\ WUrQ%ҧQJ
%̻QJ.͗WTX̻WKtQJKL͟PSK̻Q΁QJSKkQKX΍+2 7KӡLJLDQSKҧQӭQJK 6 1ӗQJÿӝ+2PRO/
%LӃQWKLrQQӗQJÿӝWURQJNKRҧQJWKӡLJLDQWӯJLӡÿӃQJLӡOj ± ±PRO/
'ҩX±WKӇKLӋQUҵQJQӗQJÿӝ+2JLҧPGҫQNKLSKҧQӭQJ[ҧ\UD
7ӕFÿӝSKҧQӭQJWURQJNKRҧQJWKӡLJLDQWӯJLӡÿӃQJLӡÿѭӧFWtQKQKѭVDX CH ( ) ( ) 0,707 1,000 2O2 3h C v H2O2 0h tb 0,098 mo ( l / L ( h . )) 3 0 3
ĈһWGҩX±WUѭӟFELӇXWKӭFÿӇWӕFÿӝSKҧQӭQJFyJLiWUӏGѭѫQJ 93 7U̻O͵LFkXKͧL
 +m\WtQKWӕFÿӝSKҧQӭQJWKHRQӗQJÿӝ+2WURQJFiFNKRҧQJWKӡLJLDQWӯ DJLӡÿӃQJLӡ EJLӡÿӃQJLӡ FJLӡÿӃQJLӡ
1KұQ[pWYӅVӵWKD\ÿәLWӕFÿӝSKҧQӭQJWKHRWKӡLJLDQ
ĈDVӕFiFSKҧQӭQJKRiKӑFFyWӕFÿӝJLҧPGҫQWKHR ! (0&Ï%,ӂ7
WKӡLJLDQĈӇÿһFWUѭQJFKRVӵQKDQKFKұPFӫDSKҧQ 6ӵ WKD\ ÿәL OѭӧQJ FKҩW
ӭQJWURQJPӝWNKRҧQJWKӡLJLDQWDGQJWӕFÿӝSKҧQӭQJ WURQJNKRҧQJWKӡLJLDQY{ WUXQJEuQK FQJQJҳQÿѭӧFJӑLOjWӕF ÿӝWӭFWKӡLFӫDSKҧQӭQJ 9tGө;pWSKҧQӭQJWәQJKӧS1+ 1+ o1+
7ҥLWKӡLÿLӇPWQӗQJÿӝ1+1+OҫQOѭӧWOjCN 1 ( ), C 1 ( ), 1 ( ) 2 H C 2 NH3
7ҥLWKӡLÿLӇPWQӗQJÿӝ1+1+OҫQOѭӧWOjCN (2), C (2), (2) 2 H C 2 NH3
9ұ\WURQJNKRҧQJWKӡLJLDQ'W W±WELӃQWKLrQQӗQJÿӝFiFFKҩWOj CN C (2) 1 ( ) 2 N C 2 N2 CH C (2) 1 ( ) 2 H C 2 H2 CN C (2) 1 ( ) 2 N C C 2 NH C N (2) 1 ( ) 3 2 NH C 3 NH3 .KLSKҧQӭQJ CN ( 2 C) H C 1 ( )(2) 1 ( ) 2 H C 2 [ҧ\ CUD N2 WKHR C WKӡL N2 2 JLDQQӗQJ H2
ÿӝ1Yj+JLҧPQӗQJÿӝ1+WăQJQrQ CN C Yj ( C 2 H ) C kP ( 2 C) NH C1 ( ) ( GѭѫQJ 2) 1 ( ) 3 NH C 2 H 1 ( ) C 2 N C 2 N2 H2 3 NH3 C
7ӯSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFKRWKҩ\WӍOӋFӭPRO1 H C ( C 2) NH C 1 ( (2) 1 ( ) SKҧQӭQJYӟLPRO+VLQKUD 3 NH ) C 2 H C 2 H2 3 NH3 CPRO1+9uYұ\ NH C (2) 1 ( ) 3 NH C 3 NH3 C 1 1 N C 2 H C 2 NH3 3 2
7ӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJÿѭӧFWtQKWKHRELӇXWKӭF C N 1 C 1 2 H C v 2 NH3 tb t 3 t 2 t
ĈӕLYӟLSKҧQӭQJWәQJTXiWD$E% o G'H(
*ӑL¨&A¨&B¨&'¨&(OҫQOѭӧWOjELӃQWKLrQOѭӧQJFKҩWFiFFKҩW$%'(WURQJNKRҧQJ
WKӡLJLDQ¨W7ӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJÿѭӧFWtQKWKHRELӇXWKӭF Y 1 C ' 1 C ' 1 C ' 1 C ' WE A B D E ? a t ' b t ' d t ' e t '
2. &KRSKҧQӭQJFӫDFiFFKҩWӣWKӇNKt 12+ o1+2
+m\YLӃWELӇXWKӭFWtQKWӕFÿӝWUXQJEuQKWKHRVӵELӃQÿәLQӗQJÿӝFKҩWÿҫXYj
FKҩWVҧQSKҭPFӫDSKҧQӭQJWUrQ 94
II CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG
ҦQKKѭӣQJFӫDQӗQJÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1JKLrQFӭXҧQKKѭӣQJFӫDQӗQJÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ 1D62 + H62 o1D62662 + H2
&KX́Q Eͣ &iF GXQJ GӏFK 1D62 0 1D62 0 1D62 0
H620EuQKWDPJLiFÿӗQJKӗEҩPJLӡWӡJLҩ\WUҳQJFyNҿFKӳ; 7L͗QKjQK
± &KRYjRPӛLEuQKWDPJLiFP/GXQJGӏFK1D62YӟLFiFQӗQJÿӝWѭѫQJӭQJ
Oj00Yj0ĈһWFiFEuQKOrQWӡJLҩ\WUҳQJFyNҿVҹQFKӳ;
± 5yWQKDQKYjRPӛLEuQKP/GXQJGӏFK+620YjEҳWÿҫXEҩPJLӡ
/́Xê3K̻Q΁QJFyVLQKUDNKtÿͱF&̿QWL͗QKjQKF́QWKͅQYjWUiQKQJ΅LWUΉFWL͗S WUrQPL͟QJEuQKWDPJLiF D7ÚͳFNKLSK̻Q΁QJ E7K͵LÿL͛PNK{QJ QKuQWK̽\Y̹FKFK·; QKuQWK̽\Y̹FKFK·;
+uQK7KtQJKL͟PQJKLrQF΁X̻QKḰͷQJFͿDQͫQJÿͱÿ͗QWͩFÿͱSK̻Q΁QJ
4XDQViWY̹FKFK·;WUrQW͵JL̽\ǴͳLÿi\EuQKJKLO̹LWK͵LÿL͛PNK{QJQKuQWK̽\
Y̹FKFK·;Q·DYjWU̻O͵LFkXKͧL
3KҧQӭQJӣEuQKQjR[ҧ\UDQKDQKQKҩW"&KұPQKҩW"
1ӗQJÿӝҧQKKѭӣQJWKӃQjRÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ"
6ӵWKD\ÿәLQӗQJÿӝFiFFKҩWWKDPJLDVӁҧQKKѭӣQJÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJWK{QJ
WKѭӡQJNKLQӗQJÿӝWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJVӁWăQJ0ӕLOLrQKӋJLӳDWӕFÿӝSKҧQӭQJ
YjQӗQJÿӝFiFFKҩWWKDPJLDÿѭӧF[iFÿӏQKEҵQJWKӵFQJKLӋP
ӢQKLӋWÿӝNK{QJÿәLWӕFÿӝSKҧQӭQJWӍOӋWKXұQYӟLWtFKVӕQӗQJÿӝFiFFKҩWSKҧQ
ӭQJYӟLVӕPNJWKtFKKӧSĈӕLYӟLSKҧQӭQJÿѫQJLҧQSKҧQӭQJFKӍ[ҧ\UDTXDPӝWJLDL
ÿRҥQVӕPNJOjKӋVӕFӫDFKҩWWKDPJLDWURQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑF 9tGө;pWSKҧQӭQJ 122 o12
7ӯWKӵFQJKLӋP[iFÿӏQKÿѭӧFPӕLOLrQKӋJLӳDWӕFÿӝSKҧQӭQJYjQӗQJÿӝFiF
FKҩWWKDPJLDSKҧQӭQJ v k C2NO CO . 2 95
7URQJÿy&12Yj&O OjQӗQJÿӝPROFӫD12Yj2 2 WҥL ! (0&Ï%,ӂ7
WKӡLÿLӇPÿDQJ[pWNÿѭӧFJӑLOjK͉QJVͩWͩFÿͱSK̻Q 7URQJ FiF SKҧQ ӭQJ SKӭF
΁QJYOjWӕFÿӝSKҧQӭQJWҥLWKӡLÿLӇPÿDQJ[pW ;pWWҥL WҥS FiF FKҩW ÿҫX WUҧL TXD WKӡLÿLӇP& 0NKLÿyY N1Kѭ QKLӅX JLDL ÿRҥQ WUXQJ JLDQ 12 0Yj&O2 PӟL WҥR WKjQK ÿѭӧF VҧQ
Yұ\KҵQJVӕWӕFÿӝNOjWӕFÿӝSKҧQӭQJNKLQӗQJÿӝ SKҭPFXӕLFQJ.KLÿyWӕF
FӫDWҩWFҧFiFFKҩWÿҫXÿӅXEҵQJÿѫQYӏ ÿӝSKҧQӭQJSKөWKXӝFYjR
ĈҥLOѭӧQJNÿһFWUѭQJFKRPӛLSKҧQӭQJYjFKӍSKө QӗQJÿӝFӫDFiFFKҩWWKDP
WKXӝFYjRQKLӋWÿӝNK{QJSKөWKXӝFYjRQӗQJÿӝFKҩW JLD SKҧQ ӭQJ YӟL Vӕ PNJ QKuQFKXQJNKiFYӟLKӋVӕ
SKҧQӭQJ*LiWUӏFӫDNÿѭӧF[iFÿӏQKWӯWKӵFQJKLӋP
WӍ OѭӧQJ FӫD FKҩW ÿy WURQJ
ҦQKKѭӣQJFӫDQӗQJÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJFyWKӇ SKѭѫQJWUuQKKRiKӑF
JLҧLWKtFKQKѭVDXWURQJTXiWUuQKSKҧQӭQJFiFKҥW 9t Gө 3KҧQ ӭQJ WәQJ
SKkQWӱQJX\rQWӱKRһFLRQOX{QFKX\ӇQÿӝQJNK{QJ KӧS SKRVJHQH &2&O
QJӯQJYjYDFKҥPYӟLQKDX1KӳQJYDFKҥPFyQăQJ Oj PӝW FKҩW ÿӝF KRi KӑF ÿѭӧF Vӱ GөQJ WURQJ
OѭӧQJÿӫOӟQSKiYӥOLrQNӃWFNJYjKuQKWKjQKOLrQNӃW FKLӃQ WUDQK WKӃ JLӟL
PӟLGүQWӟLSKҧQӭQJKRiKӑFÿѭӧFJӑLOjYDFKҥP WKӭQKҩW KLӋXTXҧ &2&O o&2&O
.KLQӗQJÿӝFKҩWSKҧQӭQJWăQJOrQVӕYDFKҥPJLӳD 3KѭѫQJWUuQKWӕFÿӝSKҧQ
FiFKҥWWăQJOrQOjPVӕYDFKҥPKLӋXTXҧFNJQJWăQJ ӭQJÿѭӧF[iFÿӏQKWӯWKӵF
OrQYjGүQÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ QJKLӋPFyGҥQJQKѭVDX v k C 3/2 CO CCl2
? 3.&KRSKҧQӭQJFӫDFiFFKҩWӣWKӇNKt, + H o+,
%LӃWWӕFÿӝSKҧQӭQJWӍOӋWKXұQYӟLQӗQJÿӝFӫDFiFFKҩWWKDPJLDSKҧQӭQJYӟL
VӕPNJOjKӋVӕWӍOѭӧQJFӫDFKҩWÿyWURQJSKѭѫQJWUuQKKRiKӑF
D+m\YLӃWSKѭѫQJWUuQKWӕFÿӝFӫDSKҧQӭQJQj\
EӢPӝWQKLӋWÿӝ[iFÿӏQKKҵQJVӕWӕFÿӝFӫDSKҧQӭQJQj\Ojí/PROV
1ӗQJÿӝÿҫXFӫD,Yj+OҫQOѭӧWOj0Yj0+m\WtQKWӕFÿӝSKҧQӭQJ ±7ҥLWKӡLÿLӇPÿҫX
±7ҥLWKӡLÿLӇPÿmKӃWPӝWQӱDOѭӧQJ,
ҦQKKѭӣQJFӫDiSVXҩWÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
 7URQJKӛQKӧSNKtQӗQJÿӝPӛLNKtWӍOӋWKXұQYӟLiS
VXҩWFӫDQy.KLQpQKӛQKӧSNKtJLҧPWKӇWtFKWKu
QӗQJÿӝPӛLNKtWăQJOrQ+uQK9LӋFWăQJiSVXҩW
KӛQKӧSNKtFNJQJWѭѫQJWӵQKѭWăQJQӗQJÿӝVӁOjP WӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
ÈSVX̽WWḰ͵QJ ÈSVX̽WFDR
9LӋFWKD\ÿәLiSVXҩWNK{QJOjPҧQKKѭӣQJÿӃQWӕFÿӝ
FӫDSKҧQӭQJNK{QJFyFKҩWNKtWKDPJLD
+uQK0ͩLOLrQK͟JL·D
WăQJiSVX̽WYjWăQJQͫQJÿͱ 96
? 4.1rXPӕLOLrQKӋJLӳDQӗQJÿӝYjiSVXҩWFӫDNKtWURQJKӛQKӧS
5.ÈSVXҩWҧQKKѭӣQJÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJQjRVDXÿk\" 1 WR[~FWiF J+Jo1+J
&2J&D2+DTo&D&2V+ H2l 6L2V&D2Vo&D6L2V
%D&ODT+ H62DT o%D62V+&ODT
ҦQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1JKLrQFӭXҧQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ 0J+2o0J2+ + Hn
&KX́QEͣ0JGҥQJSKRLEjRGXQJGӏFKSKHQROSKWDOHLQQѭӟFFҩWӕQJQJKLӋP ÿqQFӗQNҽSJӛ 7L͗QKjQK
&KRYjRPӛLӕQJQJKLӋPNKRҧQJP/QѭӟFFҩW
1KӓYjRPӛLӕQJQJKLӋP±JLӑWSKHQROSKWDOHLQYjFKRYjRPӛLӕQJPҭX SKRLEjR0J ĈXQQyQJӕQJQJKLӋP
/́Xê/jPVҥFKEӅPһW0JWUѭӟFNKLWLӃQKjQKWKtQJKLӋP
4XDQViWYjWU̻O͵LFkXKͧL
6ӵWKD\ÿәLPjXVҳFWURQJӕQJQJKLӋPQjRQKDQKKѫQ"
1KLӋWÿӝҧQKKѭӣQJQKѭWKӃQjRÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ"
.KLWăQJQKLӋWÿӝFiFKҥWSKkQWӱQJX\rQWӱKRһFLRQVӁFKX\ӇQÿӝQJQKDQKKѫQ
ÿӝQJQăQJFDRKѫQ.KLÿyVӕYDFKҥPKLӋXTXҧJLӳDFiFKҥWWăQJOrQGүQÿӃQWӕF ÿӝSKҧQӭQJWăQJ
7KӵFQJKLӋPFKRWKҩ\NKLWăQJQKLӋWÿӝOrQR&WKuWӕFÿӝSKҧQӭQJWKѭӡQJWăQJWӯ ÿӃQOҫQ
*ӑLYTOjWӕFÿӝSKҧQӭQJWҥLQKLӋWÿӝ7Y7OjWӕFÿӝ ! SKҧQӭQJWҥLQKLӋWÿӝ7NKLÿy (0&Ï%,ӂ7 v 4XiWUuQKFKtQFӫD T10 . v T WUiLFk\
7URQJ ELӇX WKӭF WUrQ J ÿѭӧF JӑL Oj KӋ Vӕ QKLӋW ÿӝ .KL FiF SKҧQ ӭQJ KRi
9DQ¶W+Rႇ9DQ+ӕS*LiWUӏJFjQJOӟQWKuҧQKKѭӣQJ KӑF FKX\ӇQ KRi WLQK EӝW
FӫDQKLӋWÿӝÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJFjQJPҥQK WKjQK ÿѭӡQJ [ҧ\ UD WUiL
9tGө[pWSKҧQӭQJFӫDDFHWRQHYӟLLRGLQH Fk\ VӁ FKtQ .KL WKӡL WLӃW QyQJ OrQ SKҧQ ӭQJ [ҧ\
CH&2&+, o CH&2&+,+, UDQKDQKKѫQQrQWUiLFk\
3KҧQӭQJFyKӋVӕQKLӋWÿӝJWURQJNKRҧQJWӯRC FKtQQKDQKKѫQ
ÿӃQ R& Oj 1ӃX ӣ R& SKҧQ ӭQJ Fy WӕF ÿӝ
OjPRO/KWKuӣR&SKҧQӭQJFyWӕFÿӝOj PRO/K 97
? 6.+m\JLҧLWKtFKWҥLVDRNKLQKLӋWÿӝWăQJWKuWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
7. 1rXêQJKƭDFӫDKӋVӕQKLӋWÿӝ9DQW+Rႇ
8. ӢR&WӕFÿӝPӝWSKҧQӭQJOjPRO/PLQӢR&WӕFÿӝSKҧQӭQJ Qj\OjPRO/PLQ
D+m\WtQKKӋVӕQKLӋWÿӝ9DQW+RႇFӫDSKҧQӭQJWUrQ
E'ӵÿRiQWӕFÿӝSKҧQӭQJWUrQӣR&JLҧWKLӃWKӋVӕQKLӋWÿӝJWURQJNKRҧQJ QKLӋWÿӝQj\NK{QJÿәL
ҦQKKѭӣQJFӫDGLӋQWtFKEӅPһWÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1JKLrQFӭXҧQKKѭӣQJFӫDGLӋQWtFKEӅPһWÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
&D&2+&Oo&D&O&2 + H2
&KX́QEͣEuQKWDPJLiFGXQJGӏFK+&O0ÿiY{LGҥQJYLrQÿiY{LÿұSQKӓ 7L͗QKjQK
&KRFQJPӝWOѭӧQJNKRҧQJJÿiY{LGҥQJYLrQYjREuQKWDPJLiFYjÿi Y{LÿұSQKӓYjREuQKWDPJLiF
5yWP/GXQJGӏFK+&O0YjRPӛLEuQK
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjWU̻O͵LFkXKͧL
3KҧQӭQJWURQJEuQKQjRFyWӕFÿӝWKRiWNKtQKDQKKѫQ"
ĈiY{LGҥQJQjRFyWәQJGLӋQWtFKEӅPһWOӟQKѫQ"
1rXҧQKKѭӣQJFӫDGLӋQWtFKEӅPһWWLӃS[~FÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
.KLWăQJGLӋQWtFKEӅPһWWLӃS[~FVӕYDFKҥPJLӳDFiFFKҩWÿҫXWăQJOrQVӕYDFKҥP
KLӋXTXҧFNJQJWăQJWKHRGүQÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ ! (0&Ï%,ӂ7
1ӃXNtFKWKѭӟFKҥWFjQJQKӓWKuWәQJGLӋQWtFK
EӅPһWFjQJOӟQQrQFyWKӇWăQJGLӋQWtFKWLӃS [~FEҵQJFiFKÿұSQKӓKҥW
1JRjLUDFyWKӇWăQJGLӋQWtFKEӅPһWFӫDPӝW
NKӕL FKҩW EҵQJ FiFK WҥR QKLӅX ÿѭӡQJ UmQK Oӛ
[ӕSWURQJOzQJNKӕLFKҩWÿyWѭѫQJWӵQKѭPLӃQJ
EӑWELӇQ.KLÿyGLӋQWtFKEӅPһWEDRJӗPGLӋQ
WtFKEӅPһWWURQJYjGLӋQWtFKEӅPһWQJRjL 98
ҦQKKѭӣQJFӫDFKҩW[~FWiFÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ
1JKLrQFӭXҧQKKѭӣQJFӫDFKҩW[~FWiFÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ +2 o+22
&KX́QEͣEuQKWDPJLiFGXQJGӏFK+20Q2 7L͗QKjQK
5yWYjREuQKWDPJLiFPӛLEuQKP/GXQJGӏFK+2
7KrPNKRҧQJJ[~FWiF0Q2YjRPӝWEuQKYjOҳFÿӅX
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjWU̻O͵LFkXKͧL
6RViQKWӕFÿӝWKRiWNKtӣKDLEuQK
&KҩW[~FWiFҧQKKѭӣQJWKӃQjRÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ"
ҦQKKѭӣQJFӫD[~FWiFÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJÿѭӧFJLҧLWKtFKGӵDYjRQăQJOѭӧQJKRҥW
KRiĈk\OjQăQJOѭӧQJWӕLWKLӇXFҫQFXQJFҩSFKRFiFKҥWQJX\rQWӱSKkQWӱKRһF
LRQÿӇYDFKҥPJLӳDFK~QJJk\UDSKҧQӭQJKRiKӑF
.KLFy[~FWiFSKҧQӭQJVӁ[ҧ\UDTXDQKLӅXJLDLÿRҥQ0ӛLJLDLÿRҥQÿӅXFyQăQJ
OѭӧQJKRҥWKRiWKҩSKѫQVRYӟLSKҧQӭQJNK{QJ[~FWiF+uQK'RÿyVӕKҥWFy
ÿӫQăQJOѭӧQJKRҥWKRiVӁQKLӅXKѫQGүQÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJOrQ .K{QJ[~FWiF $ &y[~FWiF & 1ăQJÓͻQJ % 7L͗QWUuQKSK̻Q΁QJ
+uQK1ăQJÓͻQJKR̹WKRiFͿDSK̻Q΁QJNKLNK{QJFy[~FWiFOj$
YjNKLFy[~FWiFYͳLQăQJÓͻQJKR̹WKRiOj%&FͿDFiFJLDLÿR̹Q
6DXSKҧQӭQJNKӕLOѭӧQJEҧQFKҩWKRiKӑFFӫD[~FWiFNK{QJÿәLWX\QKLrQNtFK
WKѭӟFKuQKGҥQJKҥWÿӝ[ӕS«FyWKӇWKD\ÿәL
? 9.7KӵFKLӋQKDLSKҧQӭQJSKkQKXӹ+2PӝWSKҧQVR[\JHQP/
ӭQJFy[~FWiF0Q2PӝWSKҧQӭQJNK{QJ[~FWiF E
ĈRWKӇWtFKNKtR[\JHQWKHRWKӡLJLDQYjELӇXGLӉQ WUrQÿӗWKӏQKѭKuQKErQ D
ĈѭӡQJSKҧQӭQJQjRWUrQÿӗWKӏ+uQKWѭѫQJ 5
ӭQJYӟLSKҧQӭQJFy[~FWiFYӟLSKҧQӭQJNK{QJFy 5 [~FWiF" 7K͵LJLDQSK~W
+uQK7L͗QWUuQKFͿD SK̻Q΁QJSKkQKX΍+2 99
III MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA VIỆC THAY ĐỔI TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG
7URQJÿӡLVӕQJYjWURQJVҧQ[XҩWFRQQJѭӡLiSGөQJQKLӅXELӋQSKiSNƭWKXұWÿӇWKD\
ÿәLWӕFÿӝSKҧQӭQJQKѭWKD\ÿәLQӗQJÿӝQKLӋWÿӝGQJFKҩW[~FWiF«9tGө7URQJ
KjQ[uÿӕWDFHW\OHQHEҵQJR[\JHQQJX\rQFKҩWFKi\QKDQKYjFKRQKLӋWÿӝFDRKѫQ
NKLÿӕWEҵQJR[\JHQWURQJNK{QJNKt
DĈqQ[uR[\JHQ±DFHW\OHQH
E7ͿO̹QKE̻RTX̻QWK΁FăQ F%uQKǴDPXͩL
+uQK0ͱWVͩ΁QJGͽQJWKD\ÿͭLWͩFÿͱSK̻Q΁QJ
? 10.<ӃXWӕQjRÿmÿѭӧFiSGөQJÿӇOjPWKD\ÿәLWӕFÿӝFӫDFiFSKҧQӭQJWURQJ +uQK"
11.3KҧQӭQJWҥR12Wӯ1+OjPӝWJLDLÿRҥQWUXQJJLDQWURQJTXiWUuQKVҧQ[XҩW QLWULFDFLG 4 3 NH (g) 5O2(g) 4NO(g) 6 2 H O(g)
+m\QrXPӝWVӕFiFKÿӇWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJQj\ EM ĐÃ HỌC
x 7ӕFÿӝSKҧQӭQJÿһFWUѭQJFKRVӵQKDQKFKұPFӫDPӝWSKҧQӭQJKRiKӑF
x 7ӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJÿѭӧFWtQKEҵQJVӵWKD\ÿәLOѭӧQJFKҩWWURQJ PӝWÿѫQYӏWKӡLJLDQ
x .KLQӗQJÿӝFKҩWWDQWURQJGXQJGӏFKWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
x ĈӕLYӟLSKҧQӭQJFyVӵWKDPJLDFӫDFKҩWNKtNKLiSVXҩWWăQJWӕFÿӝSKҧQ ӭQJWăQJ
x .KLQKLӋWÿӝSKҧQӭQJWăQJGүQÿӃQVӕYDFKҥPKLӋXTXҧJLӳDFiFFKҩWSKҧQ
ӭQJWăQJOjPWӕFÿӝSKҧQӭQJWăQJ
x ĈӇWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJWDFyWKӇWăQJGLӋQWtFKEӅPһWWLӃS[~FFӫDFKҩWSKҧQ
ӭQJEҵQJFiFKOjPJLҧPNtFKWKѭӟFKҥWUҳQKRһFWҥRQKӳQJKҥW[ӕS
x &KҩW[~FWiFOjPWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJQKѭQJQyNK{QJEӏELӃQÿәLYӅOѭӧQJYj FKҩWVDXSKҧQӭQJ EM CÓ THỂ
*LҧLWKtFKÿѭӧFWҥLVDRQKLӅXSKҧQӭQJKRiKӑFWURQJF{QJQJKLӋSFҫQWLӃQKjQK
ӣQKLӋWÿӝFDRYjVӱGөQJFKҩW[~FWiF 100 ÔN TẬP CHƯƠNG 6 20 BÀI
I HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKFiFQӝLGXQJFzQWKLӃXVDXÿk\ 7ӕFÿӝSKҧQӭQJ
 ;pWSKҧQӭQJKRiKӑFGҥQJWәQJTXiWD$E%oF&G'
%LӇXWKӭFWӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJYWE «"«
1ӃXSKҧQӭQJWUrQOjPӝWSKҧQӭQJÿѫQJLҧQWKuELӇXWKӭFWӕFÿӝSKҧQӭQJWKHRKҵQJ VӕWӕFÿӝSKҧQӭQJY «"«
&iF\ӃXWӕҧQKKѭӣQJÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ «"« «"« .KLWăQJFiF\ӃXWӕQj\ OjPWăQJVӕYDFKҥP «"« KLӋXTXҧGүQÿӃQWӕF ÿӝSKҧQӭQJWăQJ
&iF\ӃXWӕҧQKKѭӣQJ «"« ÿӃQWӕFÿӝSKҧQӭQJ .KLFyFKҩWQj\QăQJOѭӧQJ «"« KRҥWKRiJLҧPGүQÿӃQWӕF ÿӝSKҧQӭQJWăQJ 101 II LUYỆN TẬP
&kX +m\FKRELӃWWURQJFiFSKҧQӭQJVDXSKҧQӭQJQjRFyWӕFÿӝQKDQKSKҧQӭQJ QjRFyWӕFÿӝFKұP" DĈӕWFKi\QKLrQOLӋX E6ҳWEӏJӍ F7UXQJKRjDFLG±EDVH
&kX&KRNKRҧQJJ]LQFGҥQJKҥWYjRPӝWFӕFÿӵQJGXQJGӏFK+620Gѭӣ
QKLӋWÿӝSKzQJ1ӃXFKӍELӃQÿәLPӝWWURQJFiFÿLӅXNLӋQVDXÿk\FiFÿLӅXNLӋQNKiFJLӳ
QJX\rQWKuWӕFÿӝSKҧQӭQJVӁWKD\ÿәLWKӃQjRWăQJOrQJLҧP[XӕQJKD\NK{QJÿәL"
D7KD\NӁPKҥWEҵQJNӁPEӝWFQJNKӕLOѭӧQJYjNKXҩ\ÿӅX
E7KD\GXQJGӏFK+620EҵQJGXQJGӏFK+620FyFQJWKӇWtFK
F7KӵFKLӋQSKҧQӭQJӣQKLӋWÿӝFDRKѫQNKRҧQJR&
&kX+\GURJHQSHUR[LGHSKkQKXӹWKHRSKҧQӭQJ+2 o+22
ĈRWKӇWtFKR[\JHQWKXÿѭӧFWKHRWKӡLJLDQNӃWTXҧÿѭӧFJKLWURQJEҧQJVDX 7KӡLJLDQPLQ 7KӇWtFKNKtR[\JHQFP
D9ӁÿӗWKӏP{WҧVӵSKөWKXӝFFӫDWKӇWtFKNKtR[\JHQWKHRWKӡLJLDQ
E7tQKWӕFÿӝWUXQJEuQKFӫDSKҧQӭQJWKHRFPPLQWURQJFiFNKRҧQJWKӡLJLDQ ± 7ӯySK~W ±7ӯySK~W ± 7ӯySK~W ±7ӯySK~W
1KұQ[pWVӵWKD\ÿәLWӕFÿӝWUXQJEuQKWKHRWKӡLJLDQ
&kX+m\WKLӃWNӃPӝWWKtQJKLӋPÿӇFKӭQJPLQKҧQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝÿӃQWӕFÿӝ
SKҧQӭQJFӫD]LQFYjVXOIXULFDFLGORmQJ
&kX0ӝWSKҧQӭQJӣR&FyWӕFÿӝOjPRO/PLQ+ӓLSKҧLJLҧP[XӕQJQKLӋW
ÿӝEDRQKLrXÿӇWӕFÿӝSKҧQӭQJOjPRO/PLQ*LҧVӱWURQJNKRҧQJQKLӋWÿӝWKt
QJKLӋPKӋVӕQKLӋWÿӝ9DQW+RႇFӫDSKҧQӭQJEҵQJ 102 CHƯƠNG
NGUYÊN TỐ NHÓM HALOGEN 7
1J́͵LGkQOjPPXͩLW΃Q́ͳFEL͛Q
7rQJͥLFKXQJFͿDFiFQJX\rQWͩQKyP9,,$OjKDORJHQ7KHRWL͗QJ+\/̹S³KDOV´
OjPXͩLYj³JHQHV´OjVLQKUDKDORJHQQJKƭDOjVLQKUDPXͩL6RGLXPFKORULGH
1D&OOjKͻSFK̽WTXDQWUͥQJYjSKͭEL͗QFͿDFKORULQHWURQJWΉQKLrQFyQKL͙X
WURQJQ́ͳFEL͛QYjPͧPXͩL%L͛QYjÿ̹LǴ˿QJOjNKRY{WͅQFK΁DFiFPXͩL
KDOLGHY΃DOjP{LWÚ͵QJVͩQJFͿDQKL͙XORjLVLQKYͅWY΃DOjÿͩLẂͻQJNKDLWKiF
FK͗EL͗QFͿDQKL͙XQJjQKQJK͙ 1KyPKDORJHQ +\GURJHQKDOLGH0XӕLKDOLGH ÐQWұS 103 NHÓM HALOGEN 21 BÀI MỤC TIÊU:
– Nêu được trạng thái tự nhiên của các nguyên tố halogen.
– Mô tả được trạng thái, màu sắc, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi của các đơn chất halogen.
– Giải thích được sự biến đổi nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi của các đơn chất halogen dựa vào tương tác van der Waals.
– Trình bày được xu hướng các halogen nhận thêm 1 electron (từ kim loại) hoặc dùng chung
electron (với phi kim) để tạo hợp chất ion hoặc hợp chất cộng hoá trị dựa theo cấu hình electron.
– Giải thích được xu hướng phản ứng của các đơn chất halogen với hydrogen.
– Viết được phương trình hoá học của phản ứng tự oxi hoá – khử của chlorine.
– Thực hiện được (hoặc quan sát video) một số thí nghiệm chứng minh tính oxi hoá mạnh của các
halogen và so sánh tính oxi hoá của các halogen trong nhóm VIIA.
? 7URQJWΉQKLrQPͱWVͩSKLNLPQḰFDUERQQLWURJHQR[\JHQWͫQW̹LͷF̻G̹QJÿ˿QFK̽WYj
KͻSFK̽WFzQFiFKDORJHQÿ͙XFK͡WͫQW̹LͷG̹QJKͻSFK̽W9uVDRFyVΉNKiFEL͟WQj\"
I TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
1KyP9,,$WURQJEҧQJWXҫQKRjQFiFQJX\rQWӕKRiKӑFFzQJӑLOjQKyPKDORJHQ
JӗPViXQJX\rQWӕÀXRULQH)FKORULQH&OEURPLQH%ULRGLQH,DVWDWLQH$WYj
WHQQHVVLQH7V%ӕQQJX\rQWӕ)&O%UYj,WӗQWҥLWURQJWӵQKLrQFzQ$WYj7VOjFiF QJX\rQWӕSKyQJ[ҥ
7URQJWӵQKLrQKDORJHQFKӍWӗQWҥLӣGҥQJKӧSFKҩWSKҫQOӟQӣGҥQJPXӕLKDOLGHSKә
ELӃQQKѭFDOFLXPÀXRULGHVRGLXPFKORULGH
%̻QJ1ͫQJÿͱFiFLRQKDOLGHWURQJQ́ͳFEL͛Q(*) ,RQKDOLGH F± &O± %U± O± 1ӗQJÿӝ PJNJ
7URQJFѫWKӇQJѭӡLQJX\rQWӕFKORULQHFyWURQJPiX
YjGӏFKYӏGҥGj\ӣGҥQJLRQ&OíQJX\rQWӕLRGLQHFy
ӣWX\ӃQJLiSӣGҥQJKӧSFKҩWKӳXFѫ
+uQK5RQJEL͛QFK΁D
(*)1JXͫQ-RKQ:ULJKW$QJHOD&ROOLQJ6HDZDWHU,WV&RPSRVLWLRQ QJX\rQWͩLRGLQH
3URSHUWLHVDQG%HKDYLRXU7KH2SHQ8QLYHUVLW\ 104 ! (0&Ï%,ӂ7 0XӕLPӓ
 1JRjLNKDLWKiFFKӫ\ӃXWӯQѭӟFELӇQPXӕLăQFzQÿѭӧF
NKDLWKiFWӯPӓPXӕL0XӕLPӓFyQKLӅXӭQJGөQJYtGөÿi
PXӕL +LPDOD\D +uQK ÿѭӧF Vӱ GөQJ WURQJ ҭP WKӵF
FKăPVyFVӭFNKRҿVҳFÿҽSWUDQJWUtQӝLWKҩW
+uQKĈiPXͩL+LPDOD\D
? 1..ӇWrQPӝWVӕKӧSFKҩWSKәELӃQFӫDKDORJHQWURQJWӵQKLrQ
II CẤU TẠO NGUYÊN TỬ, PHÂN TỬ
1. 7UDFӭXVӕOLӋX%ҧQJ%ҧQJYj+uQKÿӇKRjQWKjQKEҧQJP{WҧPӝW
VӕÿһFÿLӇPFҩXWҥRFӫDFiFQJX\rQWӱKDORJHQWKHRPүXVDX 1JX\rQWӱ /ӟSHOHFWURQQJRjLFQJ %iQNtQKQJX\rQWӱ ĈӝkPÿLӋQ )OXRULQH " " " &KORULQH " " " %URPLQH " " " ,RGLQH " " " 7ӯEҧQJVӕOLӋXWKXÿѭӧFKm\
D*LҧLWKtFKWҥLVDRQJX\rQWӱKDORJHQFy[XKѭӟQJQKұQHOHFWURQWӯQJX\rQWӱ
NLPORҥLKRһFJySFKXQJHOHFWURQYӟLQJX\rQWӱSKLNLPÿӇKuQKWKjQKOLrQNӃW
E1rXYjJLҧLWKtFK[XKѭӟQJELӃQÿәLEiQNtQKQJX\rQWӱÿӝkPÿLӋQFӫDFiF
QJX\rQWӱKDORJHQ7ӯÿyGӵÿRiQ[XKѭӟQJELӃQÿәLWtQKR[LKRiWӯ)ÿӃQ,
F 'ӵD YjR FҩX KuQK HOHFWURQ OӟS QJRjL FQJ Yj ÿӝ kP ÿLӋQ JLҧL WKtFK WҥL VDR
QJX\rQWӱÀXRULQHFKӍFyVӕR[LKRi±WURQJFiFKӧSFKҩW"
2.7KDPNKҧR%jL/LrQNӃWFӝQJKRiWUӏKm\
D0{WҧVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWWURQJSKkQWӱKDORJHQEҵQJF{QJWKӭFHOHFWURQ
E/LrQ NӃW WURQJ SKkQ Wӱ KDORJHQ Oj OLrQ NӃW FӝQJ KRi WUӏ SKkQ FӵF KD\ NK{QJ SKkQFӵF"
F 'ӵDYjREiQNtQKQJX\rQWӱ+uQKKm\GӵÿRiQ[XKѭӟQJELӃQÿәLÿӝGjL
OLrQNӃWWURQJGm\FiFSKkQWӱKDORJHQ 105
&iFQJX\rQWӱKDORJHQFyHOHFWURQӣOӟSQJRjLFQJGӉQKұQWKrPHOHFWURQÿӇÿҥW
ÿѭӧFFҩXKuQKHOHFWURQEӅQFӫDNKtKLӃPJҫQQKҩW QVQSHoQVQS6
'RYұ\VӕR[LKRiÿһFWUѭQJFӫDFiFKDORJHQWURQJKӧSFKҩWOj±
7X\QKLrQNKLOLrQNӃWYӟLFiFQJX\rQWӕFyÿӝkPÿLӋQOӟQFiFKDORJHQFyWKӇFyFiF
VӕR[LKRiGѭѫQJWUӯÀXRULQHFyÿӝkPÿLӋQOӟQQKҩWQrQÀXRULQHOX{Q
FyVӕR[LKRiEҵQJ±WURQJPӑLKӧSFKҩW
1.;iFÿӏQKVӕR[LKRiFӫDFKORULQHWURQJFiFFKҩWVDX&O+&O+&O2+&O2 +&O2+&O2
2.7ӯFiFVӕR[LKRiFӫDFKORULQHKm\JLҧLWKtFKWҥLVDR&OYӯDFyWtQKR[LKRiYӯD FyWtQKNKӱ" ! (0&Ï%,ӂ7
ĈӗQJYӏSKyQJ[ҥWURQJ\KӑF
 .ƭWKXұWFKөS3(7&7QKҵPSKiWKLӋQYӏWUtFiFWӃEjR
FyWӕFÿӝWLrXWKөJOXFRVHOӟQWKѭӡQJOjWӃEjRXQJ WKѭ
'ѭӧF FKҩW F±)'* GQJ WURQJ FKөS 3(7&7 ÿѭӧF
WҥRUDNKLWKD\WKӃPӝWQKyP2+WURQJSKkQWӱJOXFRVH
EҵQJQJX\rQWӱÿӗQJYӏÿiQKGҩX)
ĈӗQJ Yӏ SKyQJ [ҥ , GQJ ÿLӅX WUӏ PӝW Vӕ EӋQK
Ot WX\ӃQ JLiS QKѭ FѭӡQJ JLiS Wӵ PLӉQ %DVHGRZ
+uQK7KL͗WEͣFKͽS3(7&7 XQJWKѭWX\ӃQJLiS
? 2.7URQJWӵQKLrQFiFQJX\rQWӕKDORJHQWӗQWҥLӣGҥQJKӧSFKҩW9LӃWF{QJWKӭF
PӝWYjLKӧSFKҩWFӫDKDORJHQWKѭӡQJÿѭӧFGQJWURQJWKӵFWӃ
3. 1JX\rQWӱKDORJHQFyWKӇQKұQHOHFWURQWӯQJX\rQWӱNLPORҥLKRһFJySFKXQJ HOHFWURQYӟLQJX\rQWӱSKLNLP
0{WҧVӵKuQKWKjQKOLrQNӃWWURQJSKkQWӱ1D&OYj+&OÿӇPLQKKRҥ 106
III TÍNH CHẤT VẬT LÍ
7UҥQJWKiLWӗQWҥLPjXVҳFQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\WQFQKLӋWÿӝV{LWVFӫDKDORJHQÿѭӧF WUuQKEj\ӣ%ҧQJ
%̻QJ0ͱWVͩWtQKFK̽WYͅWOtFͿDÿ˿QFK̽WKDORJHQ(*) ĈӝWDQWURQJQѭӟF ĈѫQFKҩW 7UҥQJWKiL 0jXVҳF WQFR& WVR& PRO/ӣR& F .Kt 9jQJQKҥW ± ± ± &O .Kt 9jQJOөF ± ± %U /ӓQJ 1kXÿӓ ± , 5ҳQ 7tPÿHQ
1KLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LWăQJWӯ) ! ÿӃQ,GR (0&Ï%,ӂ7
7ѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVJLӳDFiFSKkQWӱWăQJ ,RGLQHWKăQJKRD .KӕLOѭӧQJSKkQWӱWăQJ Ӣ QKLӋW ÿӝ FDR LRGLQH WKăQJKRDFKX\ӇQWӯWKӇ
Ӣ ÿLӅX NLӋQ WKѭӡQJ FiF KDORJHQ tW WDQ WURQJ QѭӟF UҳQVDQJWKӇKѫLGѭӟLiS
QKѭQJWDQQKLӅXWURQJGXQJP{LKӳXFѫQKѭDOFRKRO VXҩWWKѭӡQJ
EHQ]HQH 7URQJ \ KӑF GXQJ GӏFK LRGLQH ORmQJ WURQJ
HWKDQROÿѭӧFGQJOjPWKXӕFViWWUQJ
%URPLQH Jk\ EӓQJ VkX NKL WLӃS [~F YӟL GD +tW WKӣ
NK{QJNKtFyFKӭDKDORJHQYӟLQӗQJÿӝYѭӧWQJѭӥQJ
FKRSKpSOjPWәQKҥLQLrPPҥFWӃEjRÿѭӡQJK{KҩS Jk\FRWKҳWSKӃTXҧQNKyWKӣ
? 4.7ӯ%ҧQJQKұQ[pW[XKѭӟQJELӃQÿәLQKLӋW +uQK6ΉWKăQJKRD
ÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LFӫDFiFKDORJHQYj FͿDLRGLQH JLҧLWKtFK
IV TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
+DORJHQOjFiFSKLNLPÿLӇQKuQKFyWtQKR[LKRiPҥQKWtQKR[LKRiJLҧPGҫQWӯ ÀXRULQHÿӃQLRGLQH 7iFGөQJYӟLNLPORҥL
 &iFKDORJHQSKҧQӭQJWUӵFWLӃSYӟLQKLӅXNLPORҥLWҥRPXӕLKDOLGH
(*)1JXͫQKWWSFKHPOLEULWH[WVRUJ 107
6RGLXP QyQJ FKҧ\ VӁ FKi\ YӟL QJӑQ OӱD ViQJ FKyL
WURQJNKtFKORULQHWҥRWKjQKVRGLXPFKORULGH 1D&O WR o 1D&,
'k\VҳWLURQQXQJÿӓVӁEӕFFKi\WURQJNKtFKORULQHWҥR
WKjQKNKyLPjXQkXÿӓOjLURQ,,,FKORULGH+uQK )H&O WR o )H&O
? 5.;iFÿӏQKFKҩWR[LKRiFKҩWNKӱWURQJSKҧQӭQJ
FӫDVRGLXPYjLURQYӟLFKORULQHGQJPNJLWrQ
FKӍ U} Vӵ QKѭӡQJ HOHFWURQ Wӯ FKҩW NKӱ VDQJ
+uQK&KORULQH FKҩWR[LKRi
WiFGͽQJYͳLGk\V͇WLURQ ͷQKL͟WÿͱFDR 7iFGөQJYӟLK\GURJHQ
 &iFKDORJHQSKҧQӭQJYӟLK\GURJHQWҥRWKjQKK\GURJHQKDOLGH
%̻QJ0ͱWVͩÿ͏FÿL͛PFͿDSK̻Q΁QJJL·DKDORJHQYjK\GURJHQ 3KҧQӭQJ ĈLӅXNLӋQ ĈһFÿLӇPSKҧQӭQJ 3KҧQӭQJQJD\ӣQKLӋWÿӝ H + F o+) 1әPҥQK SKzQJYjWURQJEyQJWӕL H&O o+&O ÈQKViQJKRһFWR *k\Qә H%U o+%U aR&[~FWiF3W .K{QJJk\Qә Cl H U 2 H,2 O HCl HClO +, aR&[~FWiF3W 7KXұQQJKӏFK
0ӭFÿӝSKҧQӭQJFӫDFiFKDORJHQYӟLK\GURJHQJLҧPGҫQNKLÿLWӯÀXRULQHÿӃQLRGLQH
SKKӧSYӟLWtQKR[LKRiFӫDFiFKDORJHQJLҧPGҫQWӯ)ÿӃQ,
;pWFiFSKҧQӭQJKRiKӑF+J;Jo+;J;OjFiFKDORJHQ 7UDVӕOLӋXWURQJ%ҧQJÿӇ
*LҧLWKtFK[XKѭӟQJSKҧQӭQJFӫDFiFÿѫQFKҩWKDORJHQYӟLK\GURJHQWKHRNKҧ QăQJKRҥWÿӝQJFӫDFiFKDORJHQ
'ӵDYjRVӕOLӋXQăQJOѭӧQJOLrQNӃW+±;JLҧLWKtFK[XKѭӟQJSKҧQӭQJJLҧP GҫQWӯ)ÿӃQ,
(*)3K̻Q΁QJWKXͅQQJKͣFKOjSK̻Q΁QJ[̻\UDWKHRKDLFKL͙XWUiLQJ́ͻFQKDXͷFQJÿL͙XNL͟Q 108 7iFGөQJYӟLQѭӟF ! (0&Ï%,ӂ7
.KL WDQ YjR QѭӟF PӝW SKҫQ &O WiF GөQJ YӟL F
QѭӟF WҥR WKjQK +&O K\GURFKORULF DFLG Yj +&O2 SKҧQ ӭQJ PҥQK YӟL QѭӟF QJD\ ӣ QKLӋW ÿӝ K\SRFKORURXVDFLG WKѭӡQJ JLҧL SKyQJ NKt 2 Cl U 2 H2O HCl HClO )+2o+)2
+\SRFKORURXVDFLGFyWtQKR[LKRiPҥQKQrQFKORULQH &iF KDORJHQ &O
WURQJQѭӟFFyNKҧQăQJGLӋWNKXҭQWҭ\PjXYjÿѭӧF %U Yj , SKҧQ ӭQJ FKұP YӟL
ӭQJGөQJWURQJNKӱWUQJQѭӟFVLQKKRҥW QѭӟF Yj PӭF ÿӝ SKҧQ ӭQJ JLҧP GҫQ Wӯ &O ÿӃQ,
? 6. 0ӝWQKjPi\QѭӟFVӱGөQJPJ&OÿӇNKӱWUQJ/QѭӟFVLQKKRҥW
7tQK NKӕL OѭӧQJ &O QKj Pi\ FҫQ GQJ ÿӇ NKӱ WUQJ P QѭӟF VLQKKRҥW
7uPKLӇXWtQKWҭ\PjXFӫDNKtFKORULQHҭP 7L͗QKjQK
ĈtQKPӝWPҭXJLҩ\PjXҭPYjRWKDQKNLPORҥLJҳQ 0́XJL̽\ PjX
YӟLQ~Wÿұ\EuQKWDPJLiF6DXÿyÿѭDPҭXJLҩ\
YjREuQKWDPJLiFFKӭDNKtFKORULQH+uQK
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjWU̻O͵LFkXKͧL .Kt
1KұQ[pWPjXFӫDPҭXJLҩ\WUѭӟFYjVDXNKLFKR &O 0́XJL̽\PjX́P YjREuQKWDPJLiF*LҧLWKtFK EDQÿ̿X
;iFÿӏQKYDLWUzFӫDFKORULQHWURQJSKҧQӭQJYӟL +uQK7tQKẂ\PjX
QѭӟFWҥLVDRQyLFKORULQHWӵR[LKRi±WӵNKӱWURQJ FͿDNKtFKORULQH́P SKҧQӭQJQj\" 7iFGөQJYӟLGXQJGӏFKNLӅP
 &KORULQH SKҧQ ӭQJ YӟL GXQJ GӏFK NLӅP ӣ ÿLӅX NLӋQ WKѭӡQJ WҥR WKjQK QѭӟF -DYHO *LDYHQ &O1D2+o1D&O1D&O2+2
1ѭӟF-DYHOFKӭD1D&O2VRGLXPK\SRFKORULWH1D&OYjPӝWSKҫQ1D2+GѭÿѭӧF GQJOjPFKҩWWҭ\UӱDNKӱWUQJ
.KLÿXQQyQJ&OSKҧQӭQJYӟLGXQJGӏFKNLӅPWҥRWKjQKPXӕLFKORUDWH &O WR .2+ o.&O.&O2+2
3RWDVVLXPFKORUDWHOjFKҩWR[LKRiPҥQKÿѭӧFVӱGөQJFKӃWҥRWKXӕFQәKӛQKӧS ÿҫXTXHGLrP« 109
? 7..Kt&OSKҧQӭQJYӟLGXQJGӏFKVRGLXPK\GUR[LGHQyQJWҥRWKjQKVRGLXP FKORULGHVRGLXPFKORUDWHYjQѭӟF
/ұSSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJWUrQWKHRSKѭѫQJSKiSWKăQJEҵQJ
HOHFWURQFKӍU}FKҩWR[LKRiFKҩWNKӱ 7iFGөQJYӟLGXQJGӏFKKDOLGH
 &KORULQHFyWKӇR[LKRiLRQ%U±WURQJGXQJGӏFKPXӕLEURPLGHYjLRQ,±WURQJGXQJGӏFK
PXӕLLRGLGHEURPLQHFyWKӇR[LKRiLRQ,±WURQJGXQJGӏFKPXӕLLRGLGH &O1D%Uo1D&O%U %U1D,o1D%U,
7URQJF{QJQJKLӋSSKҧQӭQJJLӳDFKORULQHYjLRQEURPLGHÿѭӧFӭQJGөQJÿӇÿLӅXFKӃ EURPLQHWӯQѭӟFELӇQ
3KҧQӭQJWKӃFӫDPӝWVӕPXӕLKDOLGH
 &KX́QEͣӕQJQJKLӋPGXQJGӏFK1D%UGXQJGӏFK1D,QѭӟF&OQѭӟF%UORmQJ 7L͗QKjQK
/ҩ\NKRҧQJP/GXQJGӏFK1D%UYjRӕQJQJKLӋPP/GXQJGӏFK1D,YjR PӛLӕQJQJKLӋPYj
7KrPYjRӕQJQJKLӋPYjYjLJLӑWQѭӟF&OWKrPYjRӕQJYjLJLӑWQѭӟF %UOҳFÿӅXFiFӕQJQJKLӋP
/́Xê&́QWKͅQNK{QJÿ͛Q́ͳF&OQ́ͳF%UJLk\UDWD\TX̿QiR 1́ͳF&O 1́ͳF%U 'XQJGͣFK 'XQJGͣFK 1D%U 1D, ͨQJ ͨQJ ͨQJ
+uQK3K̻Q΁QJWK͗FͿDPͱWVͩPXͩLKDOLGH
4XDQViWVΉWKD\ÿͭLPjXFͿDGXQJGͣFKWURQJFiFͩQJQJKL͟PYjWU̻O͵LFkXKͧL
 1KұQ[pWVӵWKD\ÿәLPjXFӫDGXQJGӏFKWURQJFiFӕQJQJKLӋP 6RViQKWtQKR[LKRiFӫD&O%U,
+m\FKӑQPӝWWKXӕFWKӱÿӇFKӭQJWӓFyVӵWҥRWKjQK,NKLFKRQѭӟFFKORULQH
KRһFQѭӟFEURPLQHWiFGөQJYӟLGXQJGӏFKVRGLXPLRGLGH
? 8.9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFPLQKKRҥWtQKR[LKRiJLҧPGҫQWURQJGm\&O%U, 110
V ĐIỀU CHẾ CHLORINE
1ăP & : 6FKHHOH 6HOѫ QKj KRi KӑF QJѭӡL 7KXӷ ĈLӇQ ÿLӅX FKӃ ÿѭӧF
FKORULQHNKLFKRTXһQJS\UROXVLWH0Q2WiFGөQJYӟLK\GURFKORULFDFLGÿһF 0Q2 WR +&OÿһFo0Q&O&O+2
1Jj\QD\SKҧQӭQJWUrQYүQÿѭӧFGQJNKLFҫQÿLӅXFKӃNKt&OWURQJSKzQJWKt
QJKLӋP1JRjLUDFzQFyWKӇWKD\0Q2EҵQJ.0Q2UҳQÿӇÿLӅXFKӃNKt&O
.0Q2+&OÿһFo.&O0Q&O&O+2
7URQJF{QJQJKLӋSFKORULQHÿѭӧFVҧQ[XҩWӣQKLӋWÿӝWKѭӡQJEҵQJFiFKÿLӋQSKkQ
GXQJGӏFKPXӕLăQEmRKRjFyPjQJQJăQJLӳDFiFÿLӋQFӵF 1D&O+ ÿLӋQSKkQGXQJGӏFK 2 o1D2++&O FyPjQJQJăQ[ӕS
? 9..KLVҧQ[XҩWFKORULQHWURQJF{QJQJKLӋS1D2+Yj+ÿѭӧFWҥRWKjQKӣFӵFkP
FzQ&OÿѭӧFWҥRWKjQKӣFӵFGѭѫQJ7ҥLVDRFҫQVӱGөQJPjQJQJăQ[ӕSÿӇ QJăQFiFKKDLÿLӋQFӵF" EM ĐÃ HỌC
x &iFQJX\rQWӕKDORJHQWӗQWҥLWURQJWӵQKLrQӣGҥQJKӧSFKҩWSKәELӃQOj PXӕLFӫDÀXRULQHYjFKORULQH
x &iFÿѫQFKҩWKDORJHQWӯÀXRULQHÿӃQLRGLQH
±1KLӋWÿӝQyQJFKҧ\WăQJGҫQQKLӋWÿӝV{LWăQJGҫQ
±/jSKLNLPÿLӇQKuQKWtQKR[LKRiJLҧPGҫQ EM CÓ THỂ
7KӵFKLӋQÿѭӧFWKtQJKLӋPFKӭQJPLQKYjVRViQKWtQKR[LKRiFӫDÿѫQFKҩW KDORJHQ 6ӱGөQJQѭӟF-DYHODQWRjQ 111
HYDROGEN HALIDE . MUỐI HALIDE 22 BÀI MỤC TIÊU:
– Nhận xét và giải thích được xu hướng biến đổi nhiệt độ sôi của các hydrogen halide từ HCl
tới HI. Giải thích được sự bất thường về nhiệt độ sôi của HF so với các HX khác.
– Trình bày được xu hướng biến đổi tính acid của dãy hydrohalic acid.
– Thực hiện được thí nghiệm phân biệt các ion F–, Cl–, Br–, I–.
– Trình bày được tính khử của các ion halide (Cl–, Br–, I–) thông qua phản ứng với chất oxi hoá là sulfuric acid đặc.
– Nêu được ứng dụng của một số hydrogen halide.
? +\GURFKORULFDFLGÿ́ͻFV΅GͽQJUͱQJUmLWURQJV̻Q[X̽WÿL͛QKuQKOjGQJÿ͛ÿiQKV̹FKE͙P͏W
NLPOR̹LWÚͳFNKLJLDF{QJV˿QKjQP̹ÿL͟Q«7URQJF{QJÿR̹QQj\WKpSÿ́ͻFÿ́DTXDFiF
E͛FK΁DGXQJGͣFK+&Oÿ́ͻFJͥLOjE͛3LFNLQJÿ͛Ẃ\EͧOͳSU͡VpWVDXÿyU΅DV̹FKE͉QJQ́ͳF
WÚͳFNKLTXDFiFF{QJÿR̹QWL͗SWKHR9ͅ\FiF΁QJGͽQJWUrQGΉDYjRWtQKFK̽WTXDQWUͥQJQjR FͿDK\GURFKORULFDFLG" I HYDROGEN HALIDE &ҩXWҥRSKkQWӱ
 3KkQWӱK\GURJHQKDOLGH+;JӗPPӝWOLrQNӃWFӝQJKRiWUӏ&iFSKkQWӱ+;OjSKkQ WӱSKkQFӵF H + Xo+ ;KRһFHX 0{KuQKOLrQNӃW + o $2V$2SOLrQN͗WV
%̻QJ0ͱWVͩÿ͏FÿL͛PFͿDK\GURJHQKDOLGH &{QJWKӭF 0{KuQK ĈӝGjL 1ăQJOѭӧQJ 7rQJӑL SKkQWӱ SKkQWӱ OLrQNӃWSP OLrQNӃWN-PRO HF +\GURJHQÀXRULGH +&O +\GURJHQFKORULGH +%U +\GURJHQEURPLGH +, +\GURJHQLRGLGH 112 7tQKFKҩWYұWOt
 ӢÿLӅXNLӋQWKѭӡQJK\GURJHQKDOLGHWӗQWҥLӣWKӇNKtWDQWӕWWURQJQѭӟFWҥRWKjQK
GXQJGӏFKK\GURKDOLFDFLGWѭѫQJӭQJ
%̻QJ1KL͟WÿͱV{LWVFͿDFiFK\GURJHQKDOLGH +\GURJHQKDOLGH HF +&O +%U +, WVR& í í í
+)OӓQJFyQKLӋWÿӝV{LFDREҩWWKѭӡQJOjGRSKkQWӱ+)SKkQFӵFPҥQKFyNKҧQăQJ WҥROLrQNӃWK\GURJHQ +±)+±)+±)
7ӯ+&OÿӃQ+,QKLӋWÿӝV{LWăQJGR
/ӵFWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOVJLӳDFiFSKkQWӱWăQJ .KӕLOѭӧQJSKkQWӱWăQJ
? 1.1rX[XKѭӟQJELӃQÿәLÿӝGjLOLrQNӃWWURQJGm\+;
2.7ӯ%ҧQJKm\QKұQ[pW[XKѭӟQJELӃQÿәLQKLӋWÿӝV{LFӫDFiFK\GURJHQ KDOLGH*LҧLWKtFK II HYDROHALIC ACID 7tQKFKҩWKRiKӑF D7tQKDFLG
 7URQJGm\K\GURKDOLFDFLGWtQKDFLGWăQJWӯK\GURÀXRULFDFLG\ӃXÿӃQK\GURLRGLFDFLG UҩWPҥQK
? 3.ӢPӝWQKjPi\VҧQ[XҩWYjQJWӯTXһQJVDXNKLFKRGXQJGӏFKFKӭDKӧSFKҩW
WDQFӫDYjQJFKҧ\TXDFӝWFKӭDNӁPKҥWWKXÿѭӧFFKҩWUҳQJӗPYjQJYjNӁP
ĈӅ[XҩWSKѭѫQJSKiSWKXÿѭӧFYjQJWLQKNKLӃW
'XQJGӏFK+&OWiFGөQJYӟLNLPORҥL
 &KX́QEͣӕQJQJKLӋPGXQJGӏFK+&OORmQJ=QGҥQJKҥW&XGҥQJOi 7L͗QKjQK
&KRYjRӕQJQJKLӋPPӛLӕQJNKRҧQJP/GXQJGӏFK+&OORmQJ
&KRYjLKҥW=QYjRӕQJYjLOi&XYjRӕQJ
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjYL͗WSḰ˿QJWUuQKKRiKͥF 113
2. 'XQJGӏFK+&OWiFGөQJYӟLPXӕL1D+&23 UҳQ
 &KX́QEͣGXQJGӏFK+&OORmQJPXӕL1D+&2UҳQӕQJQJKLӋP 7L͗QKjQK
&KRWKuDQKӓ1D+&2YjRӕQJQJKLӋPWKrPWLӃSGXQJGӏFK+&OORmQJ
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjWU̻O͵LFkXKͧL
9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFӫDSKҧQӭQJ
6RViQKWtQKDFLGFӫD+&OYj+&2 E7tQKNK΅
 1JRjLWtQKDFLGK\GURKDOLFDFLGFzQFyWtQKNKӱYtGө
.0Q2+&Oo.&O0Q&O&O+2 ! (0&Ï%,ӂ7
ĈLӅXFKӃK\GURÀXRULFDFLGYjK\GURFKORULFDFLG
 1ăP & : 6FKHHOH FKR VXOIXULF DFLG ÿһF WiF GөQJ YӟL TXһQJ ÀXRULWH &D) WKXÿѭӧFK\GURJHQÀXRULGH
&D) + H62ÿһF o&D62 +)
+LӋQQD\SKҧQӭQJWUrQYүQÿѭӧFGQJÿӇVҧQ[XҩWK\GURÀXRULFDFLGWURQJF{QJQJKLӋS
7URQJF{QJQJKLӋSK\GURJHQFKORULGHÿѭӧFWҥRUDWURQJQKLӅXTXiWUuQKWәQJKӧSKӳXFѫ
0ӝWOѭӧQJQKӓK\GURJHQFKORULGHÿѭӧFVҧQ[XҩWWӯFiFÿѫQFKҩW H WR &Oo+&O
7URQJSKzQJWKtQJKLӋPFKRPXӕLVRGLXPFKORULGHUҳQWiFGөQJYӟLVXOIXULFDFLGÿһFWKX ÿѭӧFNKtK\GURJHQFKORULGH 1D&O+62ÿһFo1D+62+&O
+RjWDQNKtK\GURJHQFKORULGHYjRQѭӟFWҥRWKjQKGXQJGӏFKK\GURFKORULFDFLG
? 4.9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFNKLFKRGXQJGӏFKK\GURFKORULFDFLGOҫQOѭӧWWiFGөQJ YӟL)H0J2&X2+$J12
5. +\GURFKORULFDFLGWKѭӡQJÿѭӧFGQJÿӇÿiQKVҥFKOӟSR[LGHK\GUR[LGHPXӕL
FDUERQDWHEiPWUrQEӅPһWNLPORҥLWUѭӟFNKLVѫQKjQPҥÿLӋQ
ӬQJGөQJQj\GӵDWUrQWtQKFKҩWKRiKӑFQjRFӫDK\GURFKORULFDFLG" ӬQJGөQJ D+\GURJHQÀXRULGH
 +\GURJHQÀXRULGHÿѭӧFVӱGөQJWURQJTXiWUuQKVҧQ[XҩWWHÀRQWKHRVѫÿӗ CH Cl2 4 CHCl HF , (CF 2 CF2 ) 3 CHClF 2 CF 2 CF to p HCl HCl HCl 2 xt n 114
7HÀRQFyKӋVӕPDViWQKӓEӅQQKLӋWÿѭӧFGQJOjPFKҩWFKӕQJGtQKӣQӗLFKҧR
+\GURÀXRULFDFLGFzQFyNKҧQăQJÿһFELӋWOjăQPzQWKXӹWLQKY{FѫFyWKjQKSKҫQ
JҫQÿ~QJOj1D2&D26L2GR[ҧ\UDSKҧQӭQJ 6L2+)o6L)+2
7URQJF{QJQJKLӋSKӛQKӧSJӗP.)Yj+)FyWӍOӋPROWѭѫQJӭQJÿѭӧFGQJÿӇ
ÿLӋQSKkQQyQJFKҧ\VҧQ[XҩWÀXRULQH E+\GURJHQFKORULGH
7URQJVҧQ[XҩWW{QWKpSK\GURFKORULFDFLGÿѭӧFVӱGөQJSKәELӃQÿӇORҥLEӓJӍVpW
WUrQVҳWWKpSWUѭӟFNKLFKX\ӇQVDQJFiFF{QJÿRҥQVҧQ[XҩWWLӃSWKHRӢNƭWKXұWQj\
GXQJGӏFK+&OWKѭӡQJGQJYӟLQӗQJÿӝNKRҧQJ
7URQJF{QJQJKLӋSK\GURFKORULFDFLGÿѭӧFGQJÿӇVҧQ[XҩWFiFKӧSFKҩWY{FѫYj
KӳXFѫQKѭDOXPLQLXPFKORULGHGQJOjPFKҩWSKөJLDFKӕQJQKRqFKRJLҩ\3$&
SROLDOXPLQLXPFKORULGHGQJÿӇ[ӱOtQѭӟFQLFNHOFKORULGHGQJWURQJPҥÿLӋQ]LQF
FKORULGHGQJWURQJVҧQ[XҩWSLQYLQ\OFKORULGHGQJVҧQ[XҩW39&«
7URQJVҧQ[XҩWQѭӟFXӕQJÿyQJFKDLK\GURFKORULFDFLGWLQKNKLӃWÿѭӧFVӱGөQJÿӇWiL
VLQKFiFQKӵDWUDRÿәLLRQQKҵPWKD\WKӃFiFLRQ1D+Yj&DÿmEӏKҩSSKөWUrQQKӵD
WURQJTXiWUuQKNKӱNKRiQJQѭӟFQJX\rQOLӋXEҵQJLRQ++ III MUỐI HALIDE 7tQKWDQ
 +ҫXKӃWFiFPXӕLKDOLGHÿӅXGӉWDQWURQJQѭӟFWUӯPӝWVӕPXӕLNK{QJWDQQKѭVLOYHU
FKORULGHVLOYHUEURPLGHVLOYHULRGLGHYjPӝWVӕPXӕLtWWDQQKѭOHDGFKURULGHOHDGEURPLGH 7tQKFKҩWKRiKӑF D3K̻Q΁QJWUDRÿͭL 1KұQELӃWLRQKDOLGH
 &KX́QEͣӕQJQJKLӋPFiFGXQJGӏFK$J121D)1D&O1D%U1D, 7L͗QKjQK
&KRP/PӛLGXQJGӏFK1D)1D&O1D%U1D,YjRWӯQJӕQJQJKLӋP
1KӓYjLJLӑWGXQJGӏFK$J12YjRPӛLӕQJQJKLӋP
4XDQViWKL͟QẂͻQJYjWU̻O͵LFkXKͧL
9LӃWSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFiFSKҧQӭQJ[ҧ\UD
1rXFiFKQKұQELӃWGXQJGӏFKPXӕLKDOLGHEҵQJGXQJGӏFK$J12 E7tQKNK΅FͿDLRQKDOLGH
 6RGLXPEURPLGHNKӱÿѭӧFVXOIXULFDFLGÿһFWKjQKVXOIXUGLR[LGHFzQVRGLXPLRGLGHFy
WKӇNKӱÿѭӧFVXOIXULFDFLGÿһFWKjQKK\GURJHQVXO¿GH 1D%U+62 o1D62%U62+2 1D,+62 o1D62, + H6+2 115
7URQJ ÿLӅX NLӋQ QKѭ WUrQ 1D&O FKӍ [ҧ\ UD SKҧQ ӭQJ WUDR ÿәL WҥR WKjQK K\GURJHQ FKORULGH
7tQKNKӱFӫDFiFLRQKDOLGHWăQJGҫQWKHRWKӭWӵ&O±%U±,±
? 6.&KRELӃWYDLWUzFӫD1D%UYj1D,NKLWKDPJLDSKҧQӭQJYӟLVXOIXULFDFLGÿһF 0XӕLăQ D9DLWUzFͿDPXͩLăQ
 7URQJFѫWKӇVӕQJPXӕLăQFyYDLWUzTXDQWUӑQJWURQJYLӋFFkQEҵQJÿLӋQJLҧLWUX\ӅQ
GүQ[XQJÿLӋQWKҫQNLQKWUDRÿәLFKҩW«
7URQJÿӡLVӕQJPXӕLăQÿѭӧFGQJÿӇEҧRTXҧQYjFKӃELӃQWKӵFSKҭPѭӟSPXӕL«
7URQJ\KӑFPXӕLăQÿѭӧFGQJVҧQ[XҩWQѭӟFPXӕLVLQKOtQѭӟFQKӓPҳWGӏFKWLrP WUX\ӅQWƭQKPҥFK«
7URQJF{QJQJKLӋSPXӕLăQOjQJX\rQOLӋXÿӇVҧQ[XҩW[~WFKORULQHQѭӟF-DYHO« E7LQKFK͗PXͩLăQ
 0XӕLăQWKѭӡQJÿѭӧFVҧQ[XҩWWӯQѭӟFELӇQEҵQJSKѭѫQJSKiSNӃWWLQKQKӡTXiWUuQK
OjPED\KѫLQѭӟFELӇQGѭӟLVӭFQyQJFӫD0һW7UӡL
0XӕL ăQ WK{ WKX ÿѭӧF WUrQ UXӝQJ PXӕL Fy OүQ WҥS FKҩW QKѭ PXӕL FӫD PDJQHVLXP
FDOFLXPĈӇÿҥWÿӝWLQKNKLӃWOjPWKӭFăQFKRFRQQJѭӡLPXӕLăQWK{FҫQÿѭӧFNӃWWLQK
OҥL7URQJ\KӑFPXӕLăQÿѭӧFVӱGөQJFyÿӝWLQKNKLӃWUҩWFDRGRÿyFҫQNӃWWLQKOҥL QKLӅXOҫQ
? 7.9uVDRNK{QJGQJWUӵFWLӃSQѭӟFELӇQOjPQѭӟFXӕQJQѭӟFWѭӟLFk\"
8. 1ѭӟFPXӕLVLQKOtWKѭӡQJFKLDOjPKDLORҥLORҥLGQJÿӇWLrPWUX\ӅQWƭQKPҥFK
YjORҥLGQJÿӇQKӓPҳWQKӓPNJLV~FPLӋQJUӱDYӃWWKѭѫQJ
D/RҥLQjRFҫQY{WUQJWX\ӋWÿӕLYjSKҧLGQJWKHRFKӍÿӏQKFӫDEiFVƭ"
EĈӇSKDOtWQѭӟFPXӕLVLQKOt1D&OGQJOjPQѭӟFV~FPLӋQJWKuFҫQ EDRQKLrXJDPPXӕLăQ" EM ĐÃ HỌC
+\GURJHQKDOLGH+)FyQKLӋWÿӝV{LFDREҩWWKѭӡQJGRJLӳDFiFSKkQWӱFyOLrQ
NӃWK\GURJHQWӯ+&OÿӃQ+,QKLӋWÿӝV{LWăQJGҫQGRWѭѫQJWiFYDQGHU:DDOV WăQJGҫQ
+\GURKDOLFDFLGWtQKDFLGWăQJGҫQWӯ+)DFLG\ӃXÿӃQ+,DFLGUҩWPҥQK
,RQKDOLGHPXӕLKDOLGH7tQKNKӱWăQJGҫQWӯÀXRULGHÿӃQLRGLGH EM CÓ THỂ
7KӵFKLӋQÿѭӧFWKtQJKLӋPSKkQELӋWFiFLRQKDOLGHEҵQJGXQJGӏFKVLOYHUQLWUDWH 116 ÔN TẬP CHƯƠNG 7 23 BÀI
I HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC
+RjQWKjQKFiFQӝLGXQJFzQWKLӃXVDXÿk\ +$/2*(1 1JX\rQWӱKDORJHQ
±&ҩXKuQKOӟSHOHFWURQQJRjLFQJFӫDFiFQJX\rQWӱKDORJHQ"
±;XKѭӟQJQKұQHOHFWURQWUӣWKjQKLRQKDOLGH;Ho X±WKӇKLӋQ WtQK"FӫD; ĈѫQFKҩWKDORJHQ
±;XKѭӟQJELӃQÿәLQKLӋWÿӝQyQJFKҧ\QKLӋWÿӝV{LWӯ)ÿӃQ," *LҧLWKtFK"
±;XKѭӟQJELӃQÿәLWtQKR[LKRiFӫDFiFKDORJHQ *LҧLWKtFK"
±&iFSKҧQӭQJKRiKӑFÿѭӧFVӱGөQJÿӇÿLӅXFKӃFKORULQH 7URQJF{QJQJKL͟S" 7URQJSKzQJWKtQJKL͟P" +\GURJHQKDOLGH 0XӕLKDOLGH
±6ӵELӃQÿәLQKLӋWÿӝV{LFӫDFiFKDORJHQ ±&iFKSKkQELӋWFiFLRQ)± KDOLGHWӯ+)ÿӃQ+," &O±%U±,±WURQJGXQJGӏFK *LҧLWKtFK" PXӕLYjDFLG"
±;XKѭӟQJELӃQÿәLWtQKDFLGWӯ+)ÿӃQ+, ±6ҳS[ӃSFiFLRQ&O±%U± ,±WKHRWKӭWӵWtQKNKӱWăQJ " GҫQ" 117 II LUYỆN TẬP
&kX/LrQNӃWWURQJSKkQWӱQjRVDXÿk\FyÿӝSKkQFӵFOӟQQKҩW" $+²) %+²&O &+²%U '+²,
&kX7URQJQKyPKDORJHQWӯ)ÿӃQ,EiQNtQKQJX\rQWӱELӃQÿәLWKHRFKLӅXQjR" $*LҧPGҫQ %.K{QJÿәL &7ăQJGҫQ '7XҫQKRjQ
&kX7URQJGm\ÿѫQFKҩWWӯ)ÿӃQ,FKҩWFyWtQKR[LKRiPҥQKQKҩWOj $) %&O &%U ',
&kX.KLWLӃQKjQKÿLӅXFKӃYjWKXNKt&OYjREuQKÿӇQJăQNKt&OWKRiWUDQJRjLJk\
ÿӝFFҫQÿұ\PLӋQJEuQKWKXNKt&OEҵQJE{QJFyWҭPGXQJGӏFK $1D&O %+&O &1D2+ '.&O
&kX/jPPXӕLOjQJKӅSKәELӃQWҥLQKLӅXYQJYHQELӇQ9LӋW1DP0ӝWKӝJLDÿuQKWLӃQ
KjQKOjPPXӕLWUrQUXӝQJPXӕLFKӭD/QѭӟFELӇQ*LҧWKLӃW/QѭӟFELӇQFy
FKӭDJ1D&OYjKLӋXVXҩWTXiWUuQKOjPPXӕLWKjQKSKҭPÿҥW
.KӕLOѭӧQJPXӕLKӝJLDÿuQKWKXÿѭӧFOj $NJ %NJ &NJ 'NJ
&kX&KR;+RjWDQKRjQWRjQJKӛQKӧS1D;Yj1DWӯWӯ(YjRFӕFÿӵQJGXQJGӏFK$J12GѭWKXÿѭӧFJNӃWWӫD
.tKLӋXFӫDQJX\rQWӕ;Yj$)Yj&O %&OYj%U &%UYj, '&OYj, 118
GIẢI THÍCH MỘT SỐ THUẬT NGỮ DÙNG TRONG SÁCH THUẬT NGỮ 7UDQJ C
&K̽W[~FWiFFKҩWOjPWăQJWӕFÿӝSKҧQӭQJQKѭQJNKӕLOѭӧQJYjEҧQFKҩWFӫDFKҩW
NK{QJEӏWKD\ÿәLVDXNKLSKҧQӭQJNӃWWK~F
Đ ĈͫQJYͣSKyQJ[̹GҥQJQJX\rQWӱNK{QJEӅQFӫDPӝWQJX\rQWӕKRiKӑFPjKҥW
QKkQFyWKӇELӃQÿәLWKjQKKҥWQKkQNKiFYjSKiWUDWLDSKyQJ[ҥ L
/LrQN͗WFKR±QKͅQOLrQNӃWÿѭӧFWҥRWKjQKJLӳDKDLQJX\rQWӱEҵQJFiFFһS
HOHFWURQGQJFKXQJFiFHOHFWURQQj\FKӍGRPӝWQJX\rQWӱÿyQJJyS
/LrQN͗WFͱQJKRiWUͣOLrQNӃWJLӳDKDLQJX\rQWӱÿѭӧFWҥRUDEҵQJVӵGQJFKXQJ PӝWKD\QKLӅXFһSHOHFWURQ
/LrQN͗WFͱQJKRiWUͣNK{QJSKkQFΉFNK{QJFΉFOLrQNӃWPjFһSHOHFWURQGQJ
FKXQJNK{QJEӏOӋFKYӅSKtDQJX\rQWӱQjR
/LrQN͗WFͱQJKRiWUͣSKkQFΉFFyFΉFOLrQNӃWPjFһSHOHFWURQFKXQJOӋFKYӅSKtD
QJX\rQWӱFyÿӝkPÿLӋQOӟQKѫQ
/LrQN͗WLRQOLrQNӃWÿѭӧFWҥRWKjQKGROӵFK~WWƭQKÿLӋQJLӳDFiFLRQPDQJÿLӋQWtFK WUiLGҩX
N 1ăQJÓͻQJKR̹WKRiQăQJOѭӧQJWӕLWKLӇXPjFiFFKҩWSKҧQӭQJFҫQFyÿӇSKҧQ ӭQJKRiKӑFFyWKӇ[ҧ\UDÿѭӧF
1JX\rQOt3DXOLWURQJPӝW{RUELWDOFyWӕLÿDHOHFWURQQJѭӧFQKDXYӅFKLӅXWӵTXD\
1JX\rQOtY·QJE͙QӣWUҥQJWKiLFѫEҧQWURQJQJX\rQWӱFiFHOHFWURQFKLӃPOҫQ
OѭӧWQKӳQJRUELWDOFyPӭFQăQJOѭӧQJWӯWKҩSÿӃQFDR
1KL͟WÓͻQJN͗GөQJFөGQJÿӇÿRQKLӋWOѭӧQJWKXYjRKRһFWRҧUD P
3KͭNKͩLÓͻQJSKͭNKͩLSKѭѫQJSKiSLRQKRiFKҩWYjVӱGөQJPӕLTXDQKӋJLӳD
VӕLRQYӟLWӍOӋNKӕLOѭӧQJÿLӋQWtFKFӫDLRQQKҵP[iFÿӏQKNKӕLOѭӧQJQJX\rQWӱ KRһFSKkQWӱFӫDFKҩW
3Ḱ˿QJWUuQKQKL͟WKRiKͥFSKѭѫQJWUuQKKRiKӑFFyJKLÿҫ\ÿӫWUҥQJWKiLFӫDFiF
FKҩWYjELӃQWKLrQHQWKDOS\FӫDSKҧQӭQJ
Q 4X\W͇F+XQGWURQJFQJPӝWSKkQOӟSFiFHOHFWURQVӁSKkQEӕWUrQFiFRUELWDOVDR
FKRVӕHOHFWURQÿӝFWKkQOjWӕLÿDWURQJÿyFiFHOHFWURQQj\SKҧLFyFKLӅXWӵTXD\ JLӕQJQKDX T
7LQKWK͛GҥQJUҳQFӫDFKҩWWURQJÿyFiFQJX\rQWӱLRQKRһFSKkQWӱÿѭӧFVҳS[ӃS
PӝWFiFKÿӅXÿһQWKHRPӝWWUұWWӵQKҩWÿӏQKWURQJNK{QJJLDQ 119
1KÃ[XŖWEþQ*LÄRGĨF9LŤW1DP[LQWUÅQWUĔQJFþPðQ
FÄFWÄFJLþFÖWÄFSKŘPWòOLŤXîòļFVńGĨQJWUÐFKGřQ
WURQJFXŪQVÄFKQÃ\
&KӏXWUiFKQKLӋP[XҩWEҧQ
&KӫWӏFK+ӝLÿӗQJ7KjQKYLrQ1*8<ӈ1ĈӬ&7+È,
7әQJ*LiPÿӕF+2¬1*/Ç%È&+
&KӏXWUiFKQKLӋPQӝLGXQJ
7әQJ*LiPÿӕF+2¬1*/Ç%È&+
%LrQWұSQӝLGXQJ1*8<ӈ17+$1+*,$1*±9Ă17+ӎ0,1++8ӊ± 3+Ô1*7+ӎ3+ѬѪ1*/,Ç1
%LrQWұSPƭWKXұW1*8<ӈ1%Ë&+/$ 7KLӃWNӃViFK3+Ҥ07+ӎ0,1+7+8
7UuQKEj\EuD1*8<ӈ1%Ë&+/$ 0LQKKRҥ1*8<ӈ1%Ë&+/$ 6ӱDEҧQLQ3+Ҥ07+ӎ7Î1+
&KӃEҧQ&7&30Ƭ7+8Ұ79¬758<ӄ17+Ð1*
%ҧQTX\ӅQWKXӝF1Kj[XҩWEҧQ*LiRGөF9LӋW1DP
;XҩWEҧQSKҭPÿmÿăQJNtTX\ӅQWiFJLҧ7ҩWFҧFiFSKҫQFӫDQӝLGXQJFXӕQViFK
Qj\ÿӅXNK{QJÿѭӧFVDRFKpSOѭXWUӳFKX\ӇQWKӇGѭӟLEҩWNuKuQKWKӭFQjRNKL
FKѭDFyVӵFKRSKpSEҵQJYăQEҧQFӫD1Kj[XҩWEҧQ*LiRGөF9LӋW1DP +2¤+ę& 0mVӕ ,Q«EҧQ4Ĉ«NKә[FP ĈѫQYӏLQ« &ѫVӣLQ« 6ӕĈ.;%&;%,3+*'
6ӕ4Ĉ;%«4Ĉ*'+1QJj\«WKiQJ«QăP«
,Q[RQJYjQӝSOѭXFKLӇXWKiQJQăP 0mVӕ,6%1 LÊ KIM L
LÊ KIM LONG (Tổng Chủ biên)
ĐẶNG XUÂN THƯ (Chủ biên) ONG (
NGUYỄN THU HÀ - LÊ THỊ HỒNG HẢI - NGUYỄN VĂN HẢI
LÊ TRỌNG HUYỀN - VŨ ANH TUẤN Tổng Chủ biên)
HUÂN CHƯƠNG HỒ CHÍ MINH
BỘ SÁCH GIÁO KHOA LỚP 10 – KẾT NỐI TRI THỨC VỚI CUỘC SỐNG 1. Toán 10, tập một
24. Chuyên đề học tập Tin học 10 – Định hướng Tin học ứng dụng 2. Toán 10, tập hai
25. Chuyên đề học tập Tin học 10 – Định hướng Khoa học máy tính 3.
Chuyên đề học tập Toán 10
26. Mĩ thuật 10 – Thiết kế mĩ thuật đa phương tiện 4.
Ngữ văn 10, tập một
27. Mĩ thuật 10 – Thiết kế đồ hoạ 5.
Ngữ văn 10, tập hai
28. Mĩ thuật 10 – Thiết kế thời trang 6.
Chuyên đề học tập Ngữ văn 10 HOÁ HỌC
29. Mĩ thuật 10 – Thiết kế mĩ thuật sân khấu, điện ảnh 10 7. Lịch sử 10
30. Mĩ thuật 10 – Lí luận và lịch sử mĩ thuật 8.
Chuyên đề học tập Lịch sử 10
31. Mĩ thuật 10 – Điêu khắc 9. Địa lí 10
32. Mĩ thuật 10 – Kiến trúc
10. Chuyên đề học tập Địa lí 10
33. Mĩ thuật 10 – Hội hoạ
11. Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10
34. Mĩ thuật 10 – Đồ hoạ (tranh in) H
12. Chuyên đề học tập Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10
35. Mĩ thuật 10 – Thiết kế công nghiệp O 13. Vật lí 10
36. Chuyên đề học tập Mĩ thuật 10 Á HỌC
14. Chuyên đề học tập Vật lí 10 37. Âm nhạc 10 15. Hoá học 10
38. Chuyên đề học tập Âm nhạc 10
16. Chuyên đề học tập Hoá học 10
39. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 1 17. Sinh học 10 0
40. Giáo dục thể chất 10 – Cầu lông
18. Chuyên đề học tập Sinh học 10
41. Giáo dục thể chất 10 – Bóng đá
19. Công nghệ 10 – Thiết kế và Công nghệ
42. Giáo dục Quốc phòng và An ninh 10
20. Chuyên đề học tập Công nghệ 10 – Thiết kế và Công nghệ
43. Tiếng Anh 10, tập một
21. Công nghệ 10 – Công nghệ trồng trọt
44. Tiếng Anh 10, tập hai
22. Chuyên đề học tập Công nghệ 10 – Công nghệ trồng trọt 23. Tin học 10
Các đơn vị đầu mối phát hành
x Miền Bắc: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Hà Nội
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Bắc
x Miền Trung: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Đà Nẵng
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Trung
x Miền Nam: CTCP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Phương Nam
CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục miền Nam
x Cửu Long: CTCP Sách và Thiết bị Giáo dục Cửu Long
Sách điện tử: http://hanhtrangso.nxbgd.vn
Kích hoạt để mở học liệu điện tử: Cào lớp nhũ trên tem
để nhận mã số. Truy cập http://hanhtrangso.nxbgd.vn
và nhập mã số tại biểu tượng chìa khoá. Thán *Liÿ g 12 - 2021
NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM