Soạn bài Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam | Ngữ văn 7 sách Cánh diều

Soạn bài Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam Chuẩn bị
1. Khi đọc văn bản nghị luận văn học, các em cần chú ý:
+ Văn bản viết về vấn đề gì? Nhan đề văn bản thể hiện vấn đề ấy như thế nào?
+ Mục đích của văn bản là gì?
+ Các ý kiến, lí lẽ bằng chứng phục vụ cho mục đích của văn bản như thế nào?
2. Đọc trước văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng
phương Nam” tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Bùi Hồng
Hướng dẫn trả lời:
1. Khi đọc văn bản nghị luận văn học, các em cần chú ý:
- Văn bản viết về vấn đề nghị luận về thiên nhiên và con người trong
truyện Đất rừng phương Nam
- Nhan đề đã thể hiện rõ về vấn đề "thiên nhiên" và "con người" truyện Đất rừng phương Nam
- Mục đích của văn bản là nghị luận về thiên nhiên và con người trong
truyện Đất rừng phương Nam
- Các ý kiến, lí lẽ và bằng chứng phục vụ cho mục đích của văn bản rất rõ ràng và mạch lạc.
+ Ý kiến khái quát về truyện Đất rừng phương Nam
+ Ý kiến nhỏ 1: Thiên nhiên lộng lẫy, cuồn cuộc, tràn trề sức sống
+ Ý kiến nhỏ 2: Con người Nam Bộ với những nét sắc sảo lạ lùng
2. Tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Bùi Hồng
- Thông tin về nhà văn Bùi Hồng:
+ Bùi Văn Hồng (05/12/1931), quê ở Phù Việt, Thạch Hà, Hà Tĩnh.
+ Tham gia công tác Đoàn từ 8/1945; công tác tuyên huấn, tổ chức Đảng ở quê từ 1948.
+ Bắt đầu viết và in các truyện ký, phê bình sách từ 1951.
+ Tốt nghiệp Đại học Tổng hợp ngành Văn. Từng làm Trưởng ban và
Tổng biên tập NXB Kim Đồng.
+ Tác phẩm chính: Trên đất Cẩm Bình (truyện ký, 1968); Cá rôn ron
không vâng lời mẹ (truyện đồng thoại, 1969); Hoa trái đầu mùa (phê bình
tiểu luận, 1987); Mười năm ghi nhận (phê bình tiểu luận, 1997); Cô gái
bướng bỉnh (truyện ký, 2001); Hương cây - mối tình đầu của tôi (truyện
ngắn - 2002); Từ mục đồng đến Kim Đồng (tức Mười năm ghi nhận, có
bổ sung, 2002); Mai đây đi hết con đường... (chân dung và hồi ức, 2007)
+ Giải thưởng văn học: Tặng thưởng của Ủy ban Thiếu niên nhi đồng và
Hội Nhà văn Việt Nam cho tập Trên đất Cẩm Bình (truyện ký, 1968). Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 84 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Phần 1 nêu khái quát đặc điểm gì của truyện Đất rừng phương Nam?
Hướng dẫn trả lời:
- Phần I đã nêu khái quát đặc điểm đa dạng của các nhân vật trong truyện Đất rừng phương Nam
Câu 2 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Mở đầu phần 2, tác giả cho biết nhà văn Đoàn Giỏi có điểm mạnh gì?
Hướng dẫn trả lời:
- Nhà văn Đoàn Giỏi có điểm mạnh là viết về các loài vật với sự am hiểu
sâu sắc không chỉ về loài, họ, thói quen sinh thái mà phần nhiều là viết về
nhưng mẩu chuyện có thật, xen lẫn với những huyền thoại có xuất xứ hẳn
hoi về các loài vật đó.
Câu 3 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Phân biệt lí lẽ và bằng chứng của người viết
Hãy dẫn ra một số ví dụ về lí lẽ và các bằng chứng được tác giả nêu lên
trong bài viết. Tham khảo mẫu sau:
Hướng dẫn trả lời:
- Phân biệt lí lẽ và bằng chứng của người viết:
+ Lí lẽ: "Trong Đất rừng phương Nam, ông chỉ sử dụng một phần rất nhỏ
vốn sống phong phú đó mà đã làm nười đọc đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác".
+ Bằng chứng: "ba ba to bằng cái nia, kì đà lớn hơn chiếc xuồng tam bản,
cá sấu phải 12 trai tráng lực lưỡng mới khiêng nổi".
Câu 4 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Những dòng chữ in nghiêng ở đoạn này lấy từ tác phẩm của ai?
Hướng dẫn trả lời:
- Được lấy từ tác phẩm Đất rừng phương Nam– Đoàn Giỏi
Câu 5 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Câu mở đầu phần 3 cho biết nội dung chính của phần này là gì?
Hướng dẫn trả lời:
- Nội dung chính của phần 3 là về những con người Nam Bộ
Câu 6 (trang 85 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Những nhân vật nào được nhắc tới trong phần 3 này?
Hướng dẫn trả lời:
- Các nhận vật được nhắc tới trong phần 3 là: dì Tư béo, lão Ba Ngù, ông
Hai bán rắn, chú Võ Tòng, vợ Tư Mắm.
Câu 7 (trang 86 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Chú ý các lí lẽ của tác giả giải thích về tính cách con người Nam Bộ.
Hướng dẫn trả lời:
- Lí lẽ: Những màu sắc lỗng lẫy, cuồn cuộn, tràn trề sức sống là những
con người Nam Bộ với những nét sắc sảo, lạ lùng.
Câu 8 (trang 87 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Câu nào nêu đánh giá chung về truyện Đất rừng phương Nam?
Hướng dẫn trả lời:
- Có thể nói, Đất rừng phương Nam đã nói được cái tinh túy của hồn đất,
hồn người một vùng châu thổ Cửu Long Giang.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng phương Nam”
bàn luận về vấn đề gì? Nhan đề của văn bản có liên quan như thế nào với vấn đề ấy?
Hướng dẫn trả lời:
Văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng phương Nam”
bàn luận về đặc điểm thiên nhiên và con người được Đoàn Giỏi mô tả
trong Đất rừng phương Nam. Nhan đề của văn bản đã khái quát được vấn đề bàn luận.
Câu 2 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Hãy dẫn ra một số ví dụ về lí lẽ và các bằng chứng được tác giả nêu lên
trong bài viết. Tham khảo mẫu sau: Lí lẽ Bằng chứng
Trong Đất rừng phương Nam,
ông chỉ sử dụng một phần rất nhỏ Ba ba to bằng cái nìa, kì đà lớn hơn
vốn sống phong phú đó mà đã chiếc thuyền tam bản, cá sấu phải 12
làm người đọc đi từ ngạc nhiên trai tráng lực lưỡng mới khiêng nổi
này đến ngạc nhiên khác.
Hướng dẫn trả lời: Lí lẽ
Bằng chứng (dẫn chứng)
Trong Đất rừng phương Nam, ông chỉ ba ba to bằng cái nia, kì đà lớn
sử dụng một phần rất nhỏ vốn sống hơn chiếc thuyền tam bản, cá
phong phú đó mà đã làm người đọc đi sấu phải 12 trai tráng lực lưỡng
từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên mới khiêng nổi. khác.
Đó là cảm giác ngây ngất trước vẻ Những thân cây tràm vỏ trắng…
đẹp rừng U Minh dưới ánh Mặt Trời xanh thẳm không cùng. vàng óng.
Và nỗi rợn ngợp trước dòng sông Nước ầm ầm đổ ra biển…như Năm Căn
hai dãy trường thành vô tận…
Ông không nhiều lời, đôi khi chỉ vài Những lời nói ngọt nhạt,…lão ba nét Ba Ngù.
Câu 3 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Trong phần 3, tác giả đã so sánh hai nhân vật: ông Hai bán rắn và chủ Võ
Tòng. Dựa vào bài viết, em hãy chỉ ra những điểm giống nhau và khác
nhau giữa hai nhân vật này
Hướng dẫn trả lời: * Giống nhau:
- Đều không có đất, quanh năm làm thuê cho địa chủ.
- Bị bọn địa chủ cướp công, cướp người yêu, cướp vợ.
- Đánh trả lũ địa chủ và bị tù. * Khác nhau: - Ông Hai bán rắn:
+ Trốn tù, đón vợ rồi bỏ vào rừng U Minh.
+ Gương mặt khoáng đạt, dễ mến, làn da mặt như người trẻ.
+ Phong thái phóng khoáng, tự tin, tự do và từng trải. - Võ Tòng:
+ Gây án, tự đến nhà việc nộp mình.
+ Mãn hạn trở về, con chết, vợ thành vợ nhỏ của chủ đất.
+ Không trả thù, vào rừng săn thú.
Câu 4 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Theo em, mục đích chính của văn bản nghị luận trên là gì? Nội dung của
các phần trong văn bản đã làm rõ được mục đích ấy như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
Mục đích chính của văn bản là làm rõ đẹp của thiên nhiên và con người
trong tác phẩm Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi.
Nội dung các phần đã liên kết, làm rõ cho ý kiến trên, giúp tác giả thực
hiện được mục đích nghị luận
Câu 5 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm được điều gì về đoạn trích
Người đàn ông cô độc giữa rừng (trích truyện Đất rừng phương Nam) đã học ở Bài 1?
Hướng dẫn trả lời:
Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm về nghệ thuật viết truyện đặc
sắc cũng như nét hay, nét đẹp của đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng đã học ở bài 1
Câu 6 (trang 87, SGK Ngữ Văn 7 tập 1):
Văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng phương Nam"
đã giúp em hiểu văn học góp phần mở rộng kiến thức về con người và thế
giới xung quanh như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
Văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng phương Nam"
đã giúp em hiểu văn học góp phần mở rộng kiến thức về con người và thế
giới xung quanh. Thông qua việc phân tích và làm rõ nghệ thuật kể
chuyện, xây dựng nhân vật của Đoàn Giỏi, tác giả Bùi Hồng đã cho
người đọc thấy được vốn sống phong phú và hiểu biết sâu sắc của Đoàn
Giỏi về thiên nhiên, các loài vật và con người ở vùng Cửu Long sông
nước. Đọc tác phẩm của Đoàn Giỏi, người đọc đồng thời được mở mang
hiểu biết về thiên nhiên con người nơi đây.
Document Outline

• Soạn bài Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam
• Chuẩn bị
• Đọc hiểu
  • Trả lời câu hỏi giữa bài:
  • Trả lời câu hỏi cuối bài