Soạn bài Thực hành đọc: Bánh chưng, bánh giầy - Kết nối tri thức 6

Soạn bài Bánh chưng, bánh giầy - Mẫu 1
1. Đôi nét về tác phẩm a. Thể loại
Truyền thuyết là tác phẩm tự sự dân gian kể về sự kiện và nhân vật lịch sử phần
lớn theo xu hướng lí tưởng hóa, qua đó thể hiện sự ngưỡng mộ và tôn vinh của
nhân dân đối với người có công với đất nước, dân tộc hoặc cộng đồng cư dân của một vùng. b. - Mẫu 1:
Hùng Vương thứ sáu muốn truyền ngôi cho một trong số những người con trai nên
đã đưa ra điều kiện: “Không nhất định phải là con trưởng, chỉ cần làm vừa ý vua
trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi cho”. Các hoàng tử thi nhau chuẩn bị mọi
của ngon vật lạ đem lên dâng vua, riêng Lang Liêu chỉ quen với việc “chăm lo
đồng áng, trồng khoai trồng lúa” nên không biết phải chuẩn bị lễ vật gì. Một đêm
nọ, Lang Liêu nằm mơ được thần báo mộng: “Trong trời đất, không gì quý bằng
hạt gạo”. Chàng bèn lấy thứ gạo nếp vốn quen thuộc, làm ra hai loại bánh hình
vuông hình tròn để dâng lên vua cha. Bánh hình vuông tượng trưng cho Trời đặt
tên là bánh chưng, còn bánh hình tròn tượng trưng cho Đất đặt tên là bánh giầy.
Vua rất vừa ý và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu. Ngày nay, bánh chưng
bánh giầy là hai món ăn không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc. - Mẫu 2:
Vào đời vua Hùng thứ sáu, nhà vua lúc về già muốn truyền ngôi cho con. Sắp đến
ngày lễ Tiên vương, vua Hùng ra điều kiện: “Không nhất định phải là con trưởng,
chỉ cần làm vừa ý vua trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi cho”. Các hoàng tử
đi khắp nơi tìm của ngon vật lạ. Lang Liêu là người con thứ mười tám, mẹ mất
sớm. Từ nhỏ đã quen với việc đồng áng, trong nhà chỉ toàn khoai lúa. Một đêm,
Lang Liêu nằm mơ thấy thần báo mộng: “Trong trời đất, không gì quý bằng hạt
gạo”. Khi tỉnh dậy, chàng nghe theo lời thần, lấy thứ gạo nếp vốn quen thuộc, làm
ra hai loại bánh hình vuông hình tròn để dâng lên vua cha. Nhà vua rất hài lòng,
quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu. Vua đặt tên cho bánh hình vuông là bánh
chưng, tượng trưng cho Trời. Còn bánh hình tròn tượng là bánh giầy, tượng trưng
cho Đất. Lá bọc bên ngoài ngụ ý đùm bọc lẫn nhau. Kể từ đấy, nước ta chăm nghề
trồng trọt, chăn nuôi và có Tục ngày Tết gói bánh chưng, bánh giầy. c. Bố cục Gồm ba phần:
• Phần 1: Từ đầu đến “... chứng giám”. Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi.
• Phần 2: Tiếp theo đến “... hình tròn”. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm
kiếm lễ vật để dâng lên vua cha.
• Phần 3: Còn lại. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy của người Việt.
2. Đọc - hiểu văn bản
a. Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi
- Hoàn cảnh để vua hùng truyền người nối ngôi: Nhà vua tuổi đã cao nhưng lại có
tới hai mươi người con trai nên không biết chọn ai.
- Điều kiện: Người nối ngôi phải phù hợp với trí hướng của vua: “... người nối ngôi
ta phải nối được trí ta, không nhất thiết phải là con trưởng.”
- Hình thức: Thông qua việc làm lễ cùng Tiên vương.
b. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật
- Các hoàng tử cho người đi đến khắp nơi tìm kiếm những của ngon vật lạ để đem về dâng lên vua cha.
- Mẹ của Lang Liêu trước kia bị vua cha ghẻ lạnh, sau đó mất đi để lại một mình
chàng. So với các anh em, chỉ có Lang Liêu là thiệt thòi nhất.
- Lang Liêu là con vua, nhưng lại sống giản dị quen với việc “chăm lo đồng áng,
trồng lúa trồng khoai.”
- Một đêm nọ, Lang Liêu nằm mơ, được thần mách bảo hãy dùng thứ gạo nếp quen
thuộc làm thành lễ vật dâng vua cha.
• Chàng lấy gạo nếp vo sạch, lấy đậu xanh thịt lợn làm nhân, gói bằng lá
dong thành hình vuông, đem luộc một ngày một đêm.
• Cũng thứ gạo nếp ấy đồ lên, đem giã nhuyễn rồi nặn thành hình tròn.
c. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy
- Lang Liêu đem hai loại bánh dâng lên cúng Tiên vương. Vua Hùng rất hài lòng
và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu.
- Ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy:
• Bánh hình tròn tượng trưng cho trời, được đặt tên là bánh giầy.
• Bánh hình vuông tượng trưng cho đất nên được đặt tên là bánh chưng
• Lá bọc bên ngoài ngụ ý đùm bọc lẫn nhau giống với truyền thống
thương người như thể thương thân của dân tộc ta.
- Tục lệ của dân tộc ta: Hàng năm, mỗi khi Tết đến, bánh chưng bánh giầy là món ăn không thể thiếu.
3. Những vấn đề cần chú ý
a. Hoàn cảnh và sự kiện được kể
- Hoàn cảnh: Hùng Vương thứ sáu muốn truyền ngôi cho một trong số những
người con trai nên đã đưa ra điều kiện: “Không nhất định phải là con trưởng, chỉ
cần làm vừa ý vua trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi cho”.
- Sự kiện: Lang Liêu được thần báo mộng, làm ra bánh chưng bánh giầy dâng lên
vua cha để cúng tiên vương.
b. Những đặc điểm chính của nhân vật Lang Liêu
• Mẹ của Lang Liêu trước kia bị vua cha ghẻ lạnh, sau đó mất đi để lại một
mình chàng. So với các anh em, chỉ có Lang Liêu là thiệt thòi nhất.
• Lang Liêu là con vua, nhưng lại sống giản dị quen với việc “chăm lo đồng
áng, trồng lúa trồng khoai.”
c. Những truyền thống tốt đẹp của người Việt được câu chuyện ca ngợi:
• Truyền thống văn hoá ẩm thực của người Việt Nam trong dịp tết cổ truyền Việt Nam.
• Đề cao phong tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.
Soạn bài Bánh chưng, bánh giầy - Mẫu 2 I. Mở bài
Giới thiệu về thời gian, không gian của truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy: Đời
Hùng Vương thứ sáu, nhà vua đã có tuổi nên muốn truyền ngôi cho con. II. Thân bài
1. Điều kiện truyền ngôi của Vua Hùng
- Hoàn cảnh: Hùng Vương lúc về nhà, muốn truyền ngôi nhưng lại có tới hai mươi
người con trai, không biết chọn ai cho xứng đáng
- Điều kiện: “Người nối ngôi ta phải nối được trí ta, không nhất thiết phải là con trưởng.”
- Hình thức: Nhân lễ Tiên vương, ai làm vừa ý ta, ta sẽ truyền ngôi cho, có Tiên vương chứng giám.
2. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật dâng nhà vua
- Các lang đua nhau làm cỗ thật hậu, thật ngon đem về lễ Tiên vương.
- Lang Liêu là con thứ mười tám; mẹ chàng trước kia bị vua cha ghẻ lạnh, ốm rồi
chết. So với anh em, chàng thiệt thòi nhất.
- Lang Liêu nằm mơ, được thần mách bảo hãy dùng thứ gạo nếp quen thuộc làm
thành lễ vật dâng vua cha.
- Chàng lấy gạo nếp vo sạch, lấy đậu xanh thịt lợn làm nhân, gói bằng lá dong
thành hình vuông, đem luộc một ngày một đêm. Cũng thứ gạo nếp ấy đồ lên, đem
giã nhuyễn rồi nặn thành hình tròn.
- Đến ngày lễ Tiên vương, các lang mang sơn hào hải vị, nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì.
- Nhà vua xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa
ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại.
=> Kết quả: Vua Hùng chọn hai thứ bánh làm lễ, Lang Liêu được truyền ngôi báu.
3. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy
- Ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy:
⚫ Bánh hình tròn tượng trưng cho trời, được đặt tên là bánh giầy.
⚫ Bánh hình vuông tượng trưng cho đất nên được đặt tên là bánh chưng
⚫ Lá bọc bên ngoài ngụ ý đùm bọc lẫn nhau giống với truyền thống thương người
như thể thương thân của dân tộc ta.
- Tục lệ của dân tộc ta: Hàng năm, mỗi khi Tết đến, bánh chưng bánh giầy là món ăn không thể thiếu. III. Kết bài
Ý nghĩa của truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy.