Soạn bài Trái Đất - cái nôi của sự sống lớp 6 Kết nối tri thức
A. Trước khi đọc bài Trái Đất - cái nôi của sự sống lớp 6
Câu 1 trang 78 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Em từng nghe, đọc hay đã thuộc những ca khúc, bài thơ nào viết về Trái Đất?
Chúng đã gợi lên trong em ấn tượng, cảm xúc gì? Theo em, để hiểu biết và yêu quý
hơn hành tinh xanh này, chúng ta còn cần phải tìm đến những nguồn thông tin hay
loại tài liệu nào khác? Trả lời:
 Gợi ý bài thơ về Trái Đất: Bài thơ Em nghĩ về trái đất
Em nghĩ về trái đất Em vươn vai đứng dậy Trái Đất đã xanh rồi
Giữa biêng biếc mây trời Tiếng chim vui ngọt quá Quàng khăn xanh biển cả
Khoác áo thơm hương rừng Trái Đất mang trên lưng
Những đứa con của đất Tuy màu da có khác
Nhưng vẫn chung nụ cười Như biển cả không vơi Một màu xanh thăm thẳm Như ban mai nắng ấm Lung linh bờ thảo nguyên
Hãy giữ được bình yên Cho hoa thơm thơm mãi Em vươn vai đứng dậy Mong Trái Đất hoà bình
Đừng bao giờ chiến tranh Mà đau hòn máu đỏ Cho năm châu hội ngộ
Trong tình thương loài người Và cho khắp mọi nơi Là nhà bồ câu trắng. Nguyễn Lãm Thắng
 Các bài hát, bài thơ ấy gợi lên cho em: tình yêu thương, quý mến dành cho Trái
Đất và niềm tự hào khi được sống ở đây
 Ngoài thơ ca, chúng ra cần phải tìm đến nguồn thông tin tài liệu trên sách báo,
tạp chí khoa học, phóng sự, phim tài liệu...
Câu 2 trang 78 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Người ta thường nói: "Sự sống muôn màu." Em hiểu điều này như thế nào? Trả lời:
Em hiểu "Sự sống muôn màu" nghĩa là sự sống ở trên Trái Đất này là muôn hình
vạn trạng, vô cùng đa dạng và phong phú. Sự sống xuất hiện ở bất kì nơi nào (dù là
đáy biển sâu, trong lòng đất, trên núi cao...) với đủ các hình dáng, tập tính...
B. Đọc văn bản Trái Đất - cái nôi của sự sống lớp 6
Theo dõi trang 78 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Phần sa-pô với những dòng chữ in đậm. Trả lời:
Nằm ở ngay dưới nhan đề giúp tóm lược những thông tin sẽ xuất hiện trong bài,
giúp khơi dậy sự tò mò, ham muốn khám phá trong người đọc
Theo dõi trang 78 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Văn bản được triển khai với nhiều đề mục in đậm. Trả lời:
Các đề mục in đậm chính là các luận điểm chính được triển khai ở trong bài:
 Trái Đất trong hệ Mặt Trời
 "Vị thần hộ mệnh" của sự sống trên Trái Đất
 Trái Đất - nơi cư ngụ của muôn loài
 Con người trên Trái Đất
 Tình trạng Trái Đất hiện ra sao?
Theo dõi trang 78 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Những miêu tả về sự hiện diện của nước trên Trái Đất. Trả lời:
Sự hiện diện của nước trên Trái Đất được miêu tả như sau:
 Nước là "vị thần hộ mệnh" của sự sống trên Trái Đất
 Nước ở dạng lỏng giúp Trái Đất trở thành nơi duy nhất trong hệ Mặt Trời có sự sống
 Nước bao phủ gần 3/4 bề mặt Trái Đất
 Nước dào dạt trong lòng các đại dương
 Nước đông cứng trên những chóp núi được ví là nóc nhà của thế giới
 Nước tuôn chảy không ngừng với hệ thống sông ngòi được phân bố ở khắp bề mặt các lục địa
Theo dõi trang 79 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Sự sống trên Trái Đất phong phú như thế nào? Trả lời:
Sự sống trên Trái Đất vô cùng phong phú:
 Có loài chỉ quan sát được bằng kính hiển vi như vi sinh vật
 Có loài mang kích thước khổng lồ như cây bao báp, cá voi xan, các loài động
vật thuộc họ khủng long
 Vô số loài thực vật, động vật khác nhau sinh sôi nảy nở
 Những hoa cỏ, gia súc, gia cầm ngày càng gắn bó thân thiết với mỗi gia đình
Theo dõi trang 80 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Vì sao có thể khẳng định con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất? Trả lời:
Có thể khẳng định con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất vì:
 Con người là động vật bậc cao, có bộ não và hệ thần kinh phát triển nhất, có ý
thức, có tình cảm, có ngôn ngữ, biết tổ chức cuộc sống theo hướng tích cực
 Bằng bàn tay lao động sáng tạo, con người cải tạo bộ mặt Trái Đất trở nên
"người" hơn, thân thiện hơn
Suy luận trang 80 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Ý sau cùng của bài có lạc đề không? Trả lời:
Ý sau cùng không bị lạc đề. Bởi vì:
 Đây là một vấn đề nhức nhối cần được quan tâm mỗi khi bàn về Trái Đất
 Đây là một ý kiến, suy luận của người viết sau khi thu thập các thông tin khác về Trái Đất
C. Trả lời câu hỏi bài Trái Đất - cái nôi của sự sống lớp 6
Câu 1 trang 81 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Liệt kê theo hình thức gạch đầu dòng những thông tin chủ yếu của văn bản. Trả lời:
Các thông tin chủ yếu của văn bản:
 Trái Đất là một hành tinh xanh nằm trong hệ Mặt Trời, là hành tinh duy nhất có sự sống
 Nước là "vị thần hộ mệnh" của sự sống trên Trái Đất và nó hiện diện ở khắp
mọi nơi, chiếm 3/4 bề mặt Trái Đất
 Sự sống trên Trái Đất vô cùng phong phú, đa dạng, muôn màu muôn vẻ bởi đây
là nơi cư trú của muôn loài động thực vật, vi sinh vật
 Con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất
 Tình trạng của Trái Đất đang ngày càng xấu đi bởi những tổn thương do con
người gây ra. Chúng ra cần phải hành động ngay để không phải hối hận
Câu 2 trang 81 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Bức tranh minh họa làm sáng tỏ thông tin gì trong văn bản? Trả lời
Bức tranh làm sáng tỏ thông tin "Trái Đất - nơi cư trú của muôn loài", với hình vẽ
đủ các loài sinh vật từ chim chóc, muông thú trên cạn, dưới đất, dưới nước đến các
loài cây cỏ, tảo, rong...
Câu 3 trang 81 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Vấn đề chính được đề cập trong phần 2 ("Vị thần hộ mệnh" của sự sống trên Trái
Đất) là gì? Việc nói về vấn đề đó liên quan như thế nào đối với hướng triển khai
của những nội dung khác ở các phần kế tiếp? Trả lời:
 Vấn đề chính được đề cập trong phần 2 là: nước chính là yếu tố quyết định giúp
tạo nên sự sống trên Trái Đất
 Viêc lập luận như vậy ở phần 2 đã giúp dẫn đến nội dung ở các phần sau: Trái
Đất có nước giúp tạo nên sự sống, thì tiếp đó mới có sự cư ngụ đa dạng, phong
phú của muôn loài (phần 3).
Câu 4 trang 81 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Văn bản đã nói được đầy đủ về sự kì diệu của sự sống trên Trái Đất chưa? Em có
thể bổ sung điều gì xung quanh vấn đề này? Trả lời:
- Theo em, văn bản chưa nói hết những kì diệu của sự sống trên Trái Đất.
- Gợi ý bổ sung xung quanh vấn đề này: các sinh vật sống trên Trái Đất còn được
chia thành nhiều kiểu tổ chức như
 động vật - thực vật
 loài sống trên cạn - loài sống trên không - loài sống dưới nước
 màu sắc - hình dáng - khả năng thích nghi - trí thông minh
 lớp da bên ngoài (bộ lông - vảy - da trơn)
Câu 5 trang 81 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Bằng hiểu biết của mình, em hãy nêu thêm bằng chứng để khẳng định con người là
đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất. Trả lời:
Gợi ý các bằng chứng khẳng định con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất:
 Con người có thể khai thác tất cả các nguồn tài nguyên có trên Trá Đất để phục
vụ cuộc sống của mình
 Con người có thể tái tạo lại hầu hết các sinh vật sống trên Trái Đất bằng khoa học kĩ thuật
 Con người có thể tác động đến sự phát triển và sinh trưởng của các loài sinh vật
khác trên thế giới (khiến loài đó nhân rộng, biến đổi gen, tuyệt chủng...)
 Con người có thể vượt ra khỏi Trái Đất, tiến vào vũ trụ để khám phá các hành tinh khác
 Con người có thể tạo ra các tài nguyên thiên nhiên nhân tạo, chống lại và khắc
phục các hậu quả của thiên tai
Câu 6 trang 81 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Làm rõ lí do xuất hiện của câu hỏi "Trái Đất có thể chịu đựng đến bao giờ?" trong
đoạn cuối của văn bản. Câu hỏi đó gợi lên trong em những suy nghĩ gì? Trả lời:
 Câu hỏi "Trái Đất có thể chịu đựng đến bao giờ?" xuất hiện bởi vì Trái Đất ở
hiện tại đang từng ngày từng giờ bị tổn thương nặng bề bởi các hành động vô ý
thức, bất chấp tất cả của con người
 Câu hỏi đó gợi lên trong em những suy nghĩ về việc cần phải có những hành
động thiết thực, mạnh mẽ và triệt để hơn để bảo vệ môi trường, bảo vệ mẹ thiên
nhiên, bảo vệ Trái Đất.
Câu 7 trang 81 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Từ việc đọc hiểu văn bản Trái Đất - cái nôi của sự sống, em rút ra được kinh
nghiệm gì về cách đọc một văn bản thông tin? Trả lời:
Gợi ý những kinh nghiệm về cách đọc một văn bản thông tin:
 Cần chú ý nhan đề, đề mục đầu tiên để nắm được nội dung chính của văn bản thông tin
 Chú ý các hình ảnh minh họa cho nội dung bài đọc
 Khi đọc cần chú ý các dẫn chứng và dụng ý của tác giả
-------------------------------------------------