Soạn Ngữ văn 6 sách Chân trời sáng tạo (Tập 1) bài Bài học đường đời đầu tiên

Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên Chân trời sáng tạo trang 86
A. Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên Chuẩn bị đọc
Câu 1 trang 83 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Hãy chia sẻ với bạn về một chuyện đáng nhớ mà em từng trải qua. Gợi ý:
• Giả vờ ốm để không phải đi học, nhưng bị mẹ phát hiện
• Tan học không về nhà mà đi chơi đến muộn, không xin phép khiến bố mẹ lo lắng
• Mải chơi mà quên làm bài tập về nhà cô giáo dặn
• Lỡ tay làm vỡ bình hoa quý của bà
• Lúc chơi đùa lỡ tay làm bạn ngã bị thương ở chân…
Câu 2 trang 83 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Dựa vào nhan đề và ấn tượng ban đầu của bản thân khi đọc lướt qua văn bản, em
đoán xem “bài học đường đời đầu tiên” được nhân vật kể lại sau đây là bài học gì?
Hướng dẫn trả lời:
Em đoán rằng bài học đường đời đầu tiên được nhân vật kể là một bài học được rút
ra từ lỗi lầm dẫn đến hậu quả đáng buồn của nhân vật. Từ đó, nhân vật hiểu được
khuyết điểm của mình và thay đổi bản thân tốt hơn để không phạm phải sai lầm đó nữa.
B. Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên Trải nghiệm cùng văn bản
Suy luận 1 trang 84 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Những chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” trong đoạn này là lời của ai? Điều
này giúp em biết được gì về tính cách nhân vật?
Hướng dẫn trả lời:
• Những chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” là lời của Dế Mèn.
• Điều này giúp em hiểu được Dế Mèn là nhân vật vô cùng tự tin và tự hào về bản thân mình.
Suy luận 2 trang 84 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Qua cách nhân vật “tôi” tự miêu tả hành động của mình ở đoạn này, em biết thêm
điều gì ở đặc điểm nhân vật?
Hướng dẫn trả lời:
Qua cách nhân vật “tôi” tự miêu tả hành động của mình, em thấy rằng Dế Mèn rất
kiêu căng, ngạo mạn, hống hách, thích giở trò bắt nạt kẻ yếu.
Suy luận 3 trang 84 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Những từ ngữ “hung hăng”, “hống hách”, “ngu dại”, “ân hận” cho thấy nhân vật “tôi”
có thái độ và đánh giá như thế nào về trải nghiệm sắp kể ra dưới đây?
Hướng dẫn trả lời:
• Từ “hung hăng”, “hống hách”, “ngu dại” thể hiện sự tự đánh giá, tự nhận
thức của nhân vật “tôi” về hành động của mình trong trải nghiệm sắp kể.
• Từ “ân hận” thể hiện thái độ hối lỗi, ân hận, dằn vặt của nhân vật “tôi” về
điều mình đã trót làm trong trải nghiệm sắp kể.
Suy luận 4 trang 86 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Việc Dế Choắt muốn đào một cái ngách sang nhà nhân vật “tôi” phòng khi có kẻ
nào bắt nạt cho thấy Dế Choắt suy nghĩ, đánh giá như thế nào về nhân vật “tôi”?
Hướng dẫn trả lời:
Việc đó cho thấy Dế Choắt rất tin tưởng, ngưỡng mộ về sức mạnh, khả năng của
nhân vật “tôi”. Đồng thời, còn thể hiện rằng Dế Choắt cho rằng nhân vật “tôi” là một
người tốt bụng, có lòng giúp kẻ yếu thế.
Suy luận 5 trang 88 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Cụm từ “đứa ích kỉ” thể hiện sự tự nhận thức của ai? Tự nhận thức về điều gì?
Hướng dẫn trả lời:
• Cụm từ “đứa ích kỉ” thể hiện sự tự nhận thức của Dế Mèn.
• Dế Mèn đã tự nhận thức được về tính cách, phẩm chất của mình - một kẻ
ích kỉ, chỉ biết nghĩ cho bản thân mình, và không biết quan tâm, giúp đỡ kẻ khác.
C. Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 trang 89 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Thời điểm Dế Mèn kể lại cho chúng ta nghe bài học đường đời đầu tiên là trước hay
sau cái chết của Dế Choắt? Dựa vào chi tiết nào mà em cho là như vậy?
Hướng dẫn trả lời:
- Thời điểm Dế Mèn kể lại cho chúng ta nghe là sau cái chết của Dế Choắt.
- Dựa vào chi tiết "Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng cỏ bùm tum. Tôi
đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên"
Câu 2 trang 89 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Dựa vào gợi ý trong bảng dưới đây, em hãy tìm một vài câu thể hiện lời kể của Dế
mèn (lời kể xưng “tôi”) và lời đối thoại của Dế Mèn với nhân vật khác:
Lời kể và đối thoại của Dế Mèn Lời kể của Dế Mèn
Lời đối thoại của Dế Mèn
Một tai họa đến mà đứa ích kỉ thì không - Sợ gì? Mày bảo tao sợ cái gì? Mảy bảo tao
biết trước được. Đó là không trông thấy còn biết sợ ai hơn tao nữa!
tôi, nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế
(Dế Mèn nói với Dế Choắt) Choắt… ... ...
Hướng dẫn trả lời: Lời kể của Dế Mèn
Lời đối thoại của Dế Mèn
Một tai họa đến mà đứa ích kỉ thì không biết - Sợ gì? Mày bảo tao sợ cái gì? Mảy bảo
trước được. Đó là không trông thấy tôi, tao còn biết sợ ai hơn tao nữa!
nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế Choắt…
(Dế Mèn nói với Dế Choắt)
Tôi tợn lắm. Dám cà khịa với tất cả mọi bà - Đùa chơi một tí nhé. con trong xóm.
(Dế Mèn nói với Dế Choắt)
Ngẫm ra thì tôi chỉ nói lấy sướng miệng - Chú mình có muốn cùng tớ đùa vui
thôi. Còn Dế Choắt than thở thế nào, tôi không?
không để tai. Hồi ấy, tôi có tính tự đắc, cứ
(Dế Mèn nói với Dế Choắt)
miệng mình nói tai mình nghe chứ không - Sợ gì? Mày bảo tao sợ cái gì? Mày
biết ai nghe, thậm chí cũng chẳng để ý có ai bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa? nghe mình không.
(Dế Mèn nói với Dế Choắt)
Câu 3 trang 89 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Tìm những chi tiết thể hiện ngoại hình, hành động, ngôn ngữ và tâm trạng của nhân
vật Dế Mèn. Trên cơ sở đó, nhận xét về tính cách của Dế Mèn.
Hướng dẫn trả lời:
Các chi tiết khắc họa nhân vật Dế Mèn là:
• Ngoại hình: đôi càng mẫm bóng, vuốt cứng, nhọn hoắt, cánh dài, răng đen
nhánh, râu dài uốn cong, hùng dũng
• Hành động: co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ; đi đứng oai vệ;
quát mấy chị Cào Cào ngụ ngoài đầu bờ; ngứa chân đá một cái, ghẹo anh
Gọng Vó lấm láp vừa ngơ ngác dưới đầm lên
• Ngôn ngữ: xưng tao, gọi Dế Choắt là mày, gọi chị Cốc là con mụ
• Tâm trạng: hãnh hiện với bà con về cặp râu; tợn lắm; cho là tôi giỏi; thoát
nạn rồi mà còn ân hận quá, ân hận mãi
⇒ Nhận xét: Dế Mèn là một chàng dế khỏe mạnh, cường tráng rất hiểu và yêu quý
bản thân, sức khỏe của mình. Nhưng cậu ta có thói kiêu căng, hợm hĩnh, thích chọc
phá và coi thường người khác.
Câu 4 trang 89 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra sau sự việc xảy ra với Dế Choắt là gì?
Theo em, việc tác giả để cho Dế Mèn tự kể lại câu chuyện của mình bằng ngôi thứ
nhất có tác dụng thế nào trong việc thể hiện bài học ấy?
Hướng dẫn trả lời:
- Bài học đường đời đầu tiên Dế Mèn rút ra là: sống ở đời nếu có thói kiêu căng,
hợm hĩnh, thích chọc phá, bày trò mà không suy nghĩ, thì sẽ phải gánh hậu quả nặng nề
- Tác giả để Dế Mèn tự kể lại câu chuyện bằng ngôi thứ nhất, giúp tạo sự chân thực,
khách quan cho câu chuyện, vì nhân vật đang tự kể về những gì mình đã trải qua và cảm nhận được
Câu 5 trang 90 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Có thể xem cái chết của Dế Choắt là một bước ngoặt khiến Dế Mèn thay đổi cách
nhìn về bản thân và về người khác không? Vì sao?
Hướng dẫn trả lời:
- Có thể xem cái chết của Dế Choắt là một bước ngoặt khiến Dế Mèn thay đổi cách
nhìn về bản thân và về người khác.
- Bởi vì sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận ra sai lầm của bản thân (về hành
động xốc nổi và tính cách kiêu căng, hợm hĩnh), và quyết tâm thay đổi, trở thành con người khác
Câu 6 trang 90 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Bài học đường đời đầu tiên là truyện đồng thoại?
Hướng dẫn trả lời:
Những dấu hiệu giúp em nhận biết Bài học đường đời đầu tiên là truyện đồng thoại là:
• Nhân vật chính trong câu chuyện là các loài vật đã được nhân hóa, có tính
cách, suy nghĩ, hành động như con người
• Câu chuyện được viết dành cho lứa tuổi thiếu nhi, giúp hướng các em đến
những điều tốt đẹp, cũng như cung cấp các thông tin về thế giới tự nhiên
Câu 7 trang 90 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo
Từ trải nghiệm và bài học của Dế Mèn, em hiểu thêm điều gì về lỗi lầm của những
người ở tuổi mới lớn và về thái độ cần có trước những lỗi lầm có thể mắc phải trong cuộc sống?
Hướng dẫn trả lời:
Qua trải nghiệm và bài học của Dế Mèn, em hiểu thêm rằng:
- Những người ở lứa tuổi mới lớn thường dễ phạm phải những sai lầm, tuy nhiên
chúng ta nên có cái nhìn bao dung, và sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ và tha thứ để họ bước qua lỗi lầm
- Trước những lỗi lầm mắc phải trong cuộc sống, chúng ta cần phải tích cực nhận
sai và sửa sai, đồng thời không tái phạm