Tác phẩm Ý nghĩa văn chương
Đôi nét về tác giả Hoài Thanh
- Hoài Thanh (1909 - 1982) là một nhà phê bình văn học xuất sắc.
- Quê ở xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An.
- Năm 2000, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. - Một số tác phẩm như:
● Trước cách mạng: Văn chương và hành động (1936), Thi nhân Việt
Nam (cùng viết với Hoài Chân, 1932 - 1941)
● Sau cách mạng: Có một nền văn hóa Việt Nam (1946), Nói chuyện thơ
kháng chiến (1951), Quê hương và thời niên thiếu của Bác (cùng viết
với Thanh Tịnh, 1960), Chuyện thơ (1978)...
3. Giới thiệu về Ý nghĩa văn chương 3.1 Xuất xứ
- Được in trong tác phẩm “Bình luận văn chương”.
- Bài viết có lần được in lại đã đổi tên thành Ý nghĩa và công dụng của văn chương. 3.2 Bố cục Gồm 2 phần:
● Phần 1. Từ đầu đến “muôn vật, muôn loài”: Nguồn gốc của văn chương.
● Phần 2. Còn lại: Nhiệm vụ và công dụng của văn chương đối với con người. 3.3 Tóm tắt
Đầu tiên, nguồn gốc của văn chương đó chính là lòng thương người, mở rộng ra là
thương cả muôn loài, muôn vật. Tiếp đến, văn chương có công dụng giúp hình dung
ra sự sống của muôn hình vạn trạng, khơi gợi tình cảm và lòng vị tha. Cuối cùng,
văn chương giúp “gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có”. 3.4 Nội dung
Qua “Ý nghĩa văn chương”, Hoài Thanh đã cho người đọc hiểu rõ về nguồn gốc,
công dụng và nhiệm vụ của văn chương. 3.5 Nghệ thuật
Giàu hình ảnh độc đáo, lối văn nghị luận vừa có lí lẽ vừa có cảm xúc.
4. Dàn ý phân tích Ý nghĩa văn chương (1) Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Hoài Thanh (những nét chính về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác…).
- Giới thiệu về văn bản “Ý nghĩa văn chương” (hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, khái quát
giá trị nội dung và nghệ thuật…). (2). Thân bài
a. Nguồn gốc của văn chương
- Nguồn gốc chủ yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra là lòng
thương cả muôn vật, muôn loài.
=> Đây là quan niệm đúng đắn, có lí song không phải là quan niệm duy nhất.
b. Nhiệm vụ của văn chương
- Văn chương là sự hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng.
=> Văn chương phản ánh hiện thực phong phú, đa dạng của cuộc sống.
- Văn chương sáng tạo ra sự sống.
=> Văn chương đưa ra, dựng lên hình ảnh, ý tưởng, một thế giới mơ ước mà con
người luôn khát khao đạt đến.
c. Công dụng của văn chương
- Khơi dậy những trạng thái cảm xúc khác nhau của con người, “gợi tình cảm và lòng vị tha”.
=> Văn chương có sức cảm hóa lạ lùng.
- Gây cho ta những tình cảm không có, luyện cho ta những tình cảm sẵn có.
● Cho ta biết cảm nhận cái đẹp, cái hay của cảnh vật, của thiên nhiên.
● Lưu giữ lại dấu vết, lịch sử văn hóa của loài người.
=> Văn chương giúp con người có đời sống tinh thần phong phú, giúp khơi gợi ở
con người tình cảm, cảm xúc chân thật. (3). Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản:
● Nội dung: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha.
Văn chương là hình ảnh của sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra
sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có.
● Nghệ thuật: lập luận chặt chẽ, vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc, hình ảnh…
- Vai trò, công dụng của văn chương đối với bản thân: trau dồi vốn sống, vốn hiểu
biết, thế giới tinh thần trở nên phong phú hơn…
5. Ý nghĩa văn chương
Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị
thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng
hoà một nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương
ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý
nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương
cả muôn vật, muôn loài. […]
Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế,
văn chương còn sáng tạo ra sự sống. […]
Vậy thì, hoặc hình dung sự sống, hoặc sáng tạo ra sự sống, nguồn gốc của văn
chương đều là tình cảm, là lòng vị tha. Và vì thế, công dụng của văn chương cũng là
giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình, thế mà khi xem truyện hay ngâm
thơ có thể vui, buồn, mừng, giận cùng những người ở đâu đâu, vì những chuyện ở
đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao?
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn
có; cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm
trầm và rộng rãi đến trăm nghìn lần.
Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới
đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng
chim, tiếng suối nghe mới hay. Lời ấy tưởng không có gì là quá đáng.
[...] Nếu trong pho lịch sử loài người xoá các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong
tâm linh loài người xoá hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo
nàn sẽ đến bực nào!...