Tài liệu dạy học ngữ văn lớp 7 chân trời sáng tạo

Tổng hợp toàn bộ Tài liệu dạy học ngữ văn lớp 7 chân trời sáng tạo được biên soạn đầy đủ và chi tiết . Các bạn tham khảo và ôn tập kiến thức đầy đủ cho kì thi sắp tới . Chúc các bạn đạt kết quả cao và đạt được những gì mình hi vọng nhé !!!!

98 49 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Trang 1

BÀI 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT ( THƠ BỐN CHỮ, NĂM CHỮ )

VĂN BẢN 1: LỜI CỦA CÂY

(Trần Hữu Thung)

A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN (SGK/10)

1. Thơ bốn chữ, năm chữ ( sgk )/10

2. Hình ảnh trong thơ ( sgk/11)

3. Vần, nhịp và vai trò của vần, nhịp trong thơ ( sgk/11.12)

4. Thông điệp (sgk/12 )

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I. Chuẩn bị đọc ( sgk / 13,14 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: (SGK/15)

2. Tác phẩm tiêu biểu ( sgk/ 15 )

a. Thể loại: Thơ 4 chữ

b. Xuất xứ: In trong Nhng bi thơ em yêu, Phm H, Nguyn Nghip tuyn chn

c. Bố cục: 2 phần

d. Ch đ: Bi thơ th hin tnh yêu thương, trân trng những mầm xanh thiên nhiên.

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Quá trình sinh trưởng của hạt

- Kh 1: HẠT lặng thinh

- Kh 2: MẦM nhú lên git sữa, biết nói thì thầm

- Kh 3: MẦM được chăm sóc như đứa trẻ sơ sinh

- Kh 4: MẦM kiêng gió kiêng mưa, lớn lên nhờ đón tia nắng hồng

- Kh 5: CÂY đã thnh, lá xanh bập bẹ tiếng nói

Trang 2

- Kh 6: CÂY bập bẹ xưng h tên, hứa hẹn góp xanh cho đời

2. Tình cảm, cảm xúc của tác giả

Từ ngữ, hình ảnh

Tình cảm

Mối quan hệ ca tác giả với thiên nhiên

“Ht nằm lặng

thinh”, “Nghe bn

tay vỗ”, “Gh tai

nghe r”, “Nghe

mầm m mắt”,

“Nghe tiếng ru

hời”…

Yêu thương, tru

mến, nâng niu, trân

trng

Gần gũi, giao cảm mnh mẽ với thiên

nhiên

-> nhân hóa, đip ngữ

=> Miêu tả sống động quá trình sinh trưởng từ mầm thành cây. Tạo nên sự gần gũi,

gắn bó giữa hạt mầm, cây và con người.

3. Nhận xét về vần, nhịp

- Cách gieo vần chân: mnh-thinh; mầm-thầm; giông-hồng;...

- Ngắt nhp: 2/2, 1/3

4. Thông điệp: Hãy lắng nghe lời ca c cây loi vật đ biết yêu thương, nâng đ s

sng; mỗi con người, s vật, d l nh b, đu góp phần to nên s sng.

IV. Tổng kết

1. Nội dung: quá trnh ht phát trin thnh cây. Qua đó, th hin tnh cảm, cảm xc

nâng niu, trân trng m tác giả dnh cho mầm cây.

2. Nghệ thuật: Bin pháp tu từ nhân hóa, đip ngữ

VĂN BẢN 2: SANG THU

Trang 3

(Hữu Thỉnh)

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/15 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả (SGK/16)

2. Tác phẩm tiêu biểu ( sgk/16 )

a. Thể loại: Thơ 5 chữ

b. Xuất xứ: In trong “Từ chiến ho đến thành ph”, 1991

c. Bố cục: 3 phần

d. Ch đ: miêu tả s chuyn mnh ca đt trời từ cui ma h sang thu, cảm nhận tinh

tế ca tác giả v thiên nhiên, những suy ngm v bước đi ca thời gian.

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Thời điểm miêu tả bức tranh thiên nhiên

- Vào khoảnh khắc giao mùa giữa mùa h sang mùa thu.

- Du hiu nhận biết:

+ Nhan đ:

+ Những tín hiu: Sương chng chnh; chim bắt đầu vi vã; nắng; mưa

2. Cách miêu tả chuyển động của thiên nhiên

- Những từ ngữ, hình ảnh: hương i phả vo trong gió se, sương chng chnh, chim vi

vã, đám mây vắt na mnh, cơn mưa vơi dần

=> s tinh t, nhạy cảm trong tâm hn nh thơ

3. Cách ngắt nhịp, gieo vần

- Ngắt nhp: 3/2, 2/3

→ Góp phần thể hiện chút xao xuyến, bâng khuâng của nhà thơ

- Gieo vần: Gieo vần ch yếu là vần chân (se-v, vã-h)

Trang 4

→ Tạo sự liên kết giữa các dng thơ, câu thơ và tạo nhạc điệu cho bài thơ.

4. Thông điệp

- Thông đip: Cần biết lắng nghe, cảm nhận thiên nhiên bằng tt cả các giác quan đ

đón nhận những món qu vô giá thiên nhiên

III. Tổng kết

1. Nội dung

Cảm nhận tinh tế cùng s quan sát tỉ mỉ ca tác giả v s biến chuyn ca đt trời từ

cui mùa h sang thu. Từ đó bc l tình yêu thiết tha với thiên nhiên.

2. Nghệ thuật

Th thơ năm chữ, nhiu những hình ảnh sinh đng hp dn. Ngôn ngữ thơ trong sáng,

giản d, gợi nhiu cảm xúc

ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM

VĂN BẢN: ÔNG MỘT

(Vũ Hùng)

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/16,17 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản ( sgk/ 17,18 )

1. Tác giả: Vũ Hng

2. Tác phẩm tiêu biểu

a. Thể loại: truyn ngắn

b. Xuất xứ: trích từ Pha Tây Trưng Sơn, in trong Nhng truyn hay vit cho thiu nhi

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Tình cảm của con voi

- Với Đê đc Lê Trc: nó  rũ, gầy rc đi, đứng buồn thiu, b ăn, không đụng đến mt

ngn mía, mt sợi c…

- Với người quản tượng: gip người quản tượng phá ry, kéo gỗ; xung làng; nó rng

gi rn ràng từ xa; Khi quản tượng mt: nó quỳ xung giữa sân, rng gi rn rĩ mãi…

Trang 5

=> Tình cảm yêu thương, tôn trọng, gắn bó của con voi dành cho hai người chủ

nhân của mình.

2. Cách cư xử của người quản tượng và dân làng

- Khi còn sng chung: người quản tượng rt quan tâm, chăm cht cho con voi

- Khi con voi v rừng:

+ Dâng làng: háo hức cho đón

+ Người quản tượng: như trẻ li; dn nó đi tắm; thiết đãi nó cả nương mía…

=> Cả người quản tượng và dân làng đều yêu quý, quan tâm và chăm lo cho con

voi như người thân của mình.

3. Mối quan hệ giữa con người với tự nhiên: Con người với t nhiên hoàn toàn có

th tr thành bn bè, người thân v quan tâm, chăm sóc ln nhau.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Đon trích trên gip người đc hiu v mi quan h gắn bó, khăng khít như tnh cảm

rut tht giữa con người với thế giới t nhiên

2. Nghệ thuật

- Ngôn từ trong sáng, bnh d, gần gũi với cuc sng đời thường

- Li viết hp dn, th v

I. Tìm hiểu bài

II. Tri thức tiếng việt

1. VD1:

a. Viên quan y đã đi

nhiu nơi…

1. Khái niệm

Phó từ là những từ chuyên đi kèm với danh từ, đng từ,

tính từ đ b sung ý nghĩa cho danh từ, đng từ, tính từ.

Trang 6

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: PHÓ TỪ

b. Cái áo ny đẹp lắm.

2. VD2: SGK/12

a. Vào những ngày y…

b. …không đụng vòi

đến…

c. Tôi tợn lắm

2. Phân loại

a. Phó từ chuyên đi kèm trước danh từ: b sung ý

nghĩa v s lượng cho danh từ, chẳng hn: những, các,

mọi, mỗi, từng,…

b. Phó từ chuyên đi kèm trước động từ, tính từ: b

sung ý nghĩa:

- Quan h thời gian: đã, sẽ, đang, sắp, mới

- Mức đ: thật, khá, rt

- S tiếp din tương t: cũng, vn, cứ, còn

- Ph đnh: không, chưa, chẳng

- Cầu khiến: hãy, đừng, chớ

c. Phó từ chuyên đi kèm sau động từ, tính từ: b

sung ý nghĩa:

- Mức đ: lắm, cc kì, quá

- Khả năng: được, có th

- Kết quả - hướng: được, ra, vào

III. Thực hành tiếng việt: (SGK/19)

IV. Viết ngắn

Viết đon văn ngắn (khoảng 6-8 câu) th hin cảm xúc

ca em với mt loi cây, trong đó có s dụng 1 phó từ

Trang 7

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI

VĂN BẢN: CON CHIM CHIỀN CHIỆN

(Huy Cận)

I. Ôn tập tri thức ngữ văn

Xem SGK/10,11

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Thể loại: thơ bn chữ

2. Gieo vần, ngắt nhịp

3. Hình ảnh độc đáo

4. Biện pháp tu từ

5. Cảm xúc của tác giả

6. Thông điệp

Trang 8

VIẾT

LÀM MỘT BÀI THƠ BỐN CHỮ HOẶC NĂM CHỮ

I. Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản

Xem SGK/22

II. Phân tích kiểu văn bản

Bài mẫu: Phân tích văn bản “Nắng hồng”

Stt

Câu hỏi

Câu trả lời

Th thơ

5 chữ

Hình ảnh

Mặt Trời, chim sẻ, mưa phn, ng quê, cây khoác

áo nâu, áo trời xám, chim sẻ, ong, áo chong…

BPNT

So sánh, nhân hóa, ẩn dụ

Vì sao khi sáng tác

thơ văn cần s dụng

các bin pháp nhân

hóa, so sánh

S vật, hin tượng hin lên sinh đng, hp dn, đc

đáo, to ra được nét riêng trong cảm nhận, tăng sức

gợi hình, gợi cảm

Vần

- Vần chân (gieo  các tiếng cui các dòng thơ): đâu

– nâu, ngắt – hát, nhà – hoa, ngõ – mờ – nh , la –

đưa – ca, đầy – tay,…

- Vần lưng (gieo  các tiếng giữa các dòng thơ):

giu – sâu, trong – cóng, đang – chong,…

Chỉ ra cách nhìn

mới l  hai kh

cui

Hai kh thơ ny, tác giả đã không chỉ đơn thuần

miêu tả li những hình ảnh sng đng ca thiên

nhiên ngy đông lnh giá mà còn giúp bn đc tìm

li cái m áp ca “git nắng hồng” mùa xuân qua

hình ảnh người mẹ đi chợ v

Trang 9

Em hc được điu

gì v cách làm bài

thơ bn chữ hoặc

năm chữ

- Gieo vần cho bi thơ bằng cách s dụng các từ

ngữ có vần ging hoặc gần ging nhau  các v trí

phù hợp (cui các câu, giữa các câu thơ).

- S dụng các bin pháp tu từ phù hợp đ miêu tả

các đi tượng trong bi thơ

- S dụng ngôn từ, hình ảnh đc đáo, n tượng, mới

mẻ đ gợi tả âm thanh, hình ảnh, màu sắc…

III. Hướng dẫn quy trình viết

Đề bài: Hãy làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ thể hiện cảm xúc của em về

sự vật, hiện tượng nào đó của thiên nhiên hoặc cuộc sống.

BƯỚC 1

Trước khi viết:

- Xác đnh mục đích viết, người đc v ni dung.

BƯỚC 2

Tìm ý tưởng cho bài thơ

BƯỚC 3

Làm thơ

- Chn những từ ngữ thích hợp.

- Dùng các bin pháp tu từ như nhân hoá, so sánh, ẩn dụ đip từ, đip ngữ, ... đ tăng

hiu quả th hin ca bi thơ.

- Ngắt nhp phù hợp

- Đc din cảm

BƯỚC 4

Chỉnh sửa và chia sẻ

Trang 10

VIẾT

VIẾT ĐOẠN VĂN GHI LẠI CẢM XÚC VỀ

MỘT BÀI THƠ BỐN HOẶC NĂM CHỮ

I. Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản

1. Kiểu văn bản: biu cảm, th hin cảm xúc v 1 bi thơ ( sgk/25 )

2. Phân tích kiểu văn bản: SGK/26

a. Trình bày cảm xúc về một bài thơ: Nắng hồng của tác giả Bảo Ngọc

- M đon: Giới thiu nhan đ, tác giả và nêu n tượng, cảm xúc chung v bi thơ.

- Thân đon:

+ Trình bày cảm xúc v bi thơ.

+ Chỉ ra những từ ngữ th hin cảm xúc ca người viết.

+ Lit kê những chi tiết, hình ảnh được trích từ bi thơ

+ Ghi li từ ngữ dng đ liên kết câu

- Kết đon: Khái quát li những n tượng, cảm xúc v bi thơ.

b. Yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ bốn chữ hoặc năm

chữ:

- S dụng ngôi thứ nht đ chia sẻ cảm xúc

- Đảm bảo cu trúc ba phần: SGK/25

II. Hướng dẫn quy trình viết

BƯỚC 1

Chuẩn bị trước khi viết:

- Xác đnh đ ti v thu thập tư liu

BƯỚC 2

Tìm ý, lập dàn ý

Trang 11

- Tm ý: đc din cảm bi thơ, xác đnh ch đ và tìm từ ngữ, hnh ảnh.

- Lập dn ý: Sắp xếp các ý đã tm được thnh mt dn ý hon chỉnh.

1. Mở đoạn: Giới thiu nhan đ, tác giả và nêu n tượng, cảm xúc chung v bi thơ

2. Thân đoạn: trình bày cảm xúc v ni dung và ngh thuật ca bi thơ

3. Kết đoạn: Khẳng đnh li cảm xúc và ý nghĩa ca nó đi với người viết.

BƯỚC 3

Viết đoạn

- Da vo dn ý: viết mt đn văn hon chỉnh. Khi viết, cần đảm bảo yêu cầu đi với

đon văn ghi li cảm xúc

BƯỚC 4

Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

NÓI VÀ NGHE

TÓM TẮT Ý CHÍNH DO NGƯỜI KHÁC TRÌNH BÀY

I. Các thao tác tóm tắt: (SGK/29, 30)

Bước 1: Nghe ý chính và ghi tóm tắt

Bước 2: Đọc lại và chỉnh sửa

II. Thực hành tóm tắt ý chính do người khác trình bày

Hs thc hành

III. Trao đổi về phần tóm tắt

- Hs đc bài ca mình

- Trao đi với người nói v ni dung tóm tắt

- Trao đi với người nói ý kiến em chưa hiu…

Trang 12

ÔN TẬP

I. NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Ôn tập về đọc: Văn bản “Li của cây ”, “Sang thu”

2. Ôn tập về viết và nói: Phó từ; thơ 4 chữ 5 chữ; tóm tắt ý chính

3. Ôn tập tổng quát

II. LUYỆN TẬP

HS làm bài tập sách giáo khoa trang 30 vào v bài tập.

BÀI 2: BÀI HỌC CUỘC SỐNG

( Truyện ngụ ngôn )

VĂN BẢN 1 , 2 : NHỮNG CÁI NHÌN HẠN HẸP

A. TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN

1. Khái niệm truyện ngụ ngôn: (SGK/32)

2. Các đặc trưng thể loại truyện ngụ ngôn: đ tài, nhân vật, s kin, ct truyn, tình

hung truyn, không gian, thời gian (SGK/32)

3. Tóm tắt văn bản và yêu cầu của việc tóm tắt văn bản (SGK/32)

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/ 33,34 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Thể loại: truyn ngụ ngôn

2. Tóm tắt truyện:

+ Ếch ngồi đáy giếng: Có mt con ếch sng lâu ngày trong mt cái giếng, xung quanh

chỉ có nhái, cua, c, chúng rt sợ tiếng kêu ca ếch. Ếch tưng mnh oai như v chúa t

và coi trời bé bằng cái vung. Năm trời mưa to khiến nước mưa ngập giếng v đưa ếch

ra ngoi, quen thói cũ ếch đi li nghênh ngang đã b mt con trâu đi ngang dm bẹp.

Trang 13

+ Thầy bói xem voi: Năm ông thầy bói mù góp tin biếu người quan voi đ cho xem

con voi có hình thù thế nào. Mỗi ông sờ mt b phận ca voi. Năm ông cãi nhau rồi

đánh nhau toác đầu chảy máu.

3. Đ tài: những bài hc v cách nhìn s vật. Phê phán thói hư tật xu, cách nhìn nhận

vn đ phiến din ca mt s người trong xã hi.

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Tình huống truyện

Tình huống truyện Ếch ngồi đáy giếng

Tình huống truyện Thầy bói xem voi

Bị nước đẩy lên mặt đất -> con ếch vn

quen thói nhâng nháo t phụ, b con trâu

dm chết (-> bộc lộ tác hại của sự ngộ

nhận về bản thân)

Năm ông thầy bói mù rủ nhau “xem voi”,

ai cũng tin chỉ có mình miêu tả đng -> xô

xát, đánh nhau (-> bộc lộ tác hại của lối

nhận thức phin din về sự vật)

2. Nhân vật

Tên truyện

Ếch ngồi đáy giếng

Thầy bói xem voi

Loại nhân vật

Loài vật

Con người

Tên nhân vật

Con ếch và các con vật nh bé sng

trong đáy giếng

Năm ông thầy bói mù



Nhân vật không có tên riêng, được gọi bằng danh từ chung.



Nhân vật không miêu tả về hnh động, suy nghĩ, li nói.

3. Không gian, thời gian

Đặc trưng

Ếch ngồi đáy giếng

Thầy bói xem voi

Không gian

- dưới 1 cái giếng

- bên ngoi giếng

Không xác đnh.

Thời gian

Không xác đnh.

4. Bài học

- Ếch ngồi đáy giếng:

+ Hoàn cảnh sng hn hẹp sẽ ảnh hưng đến nhận thức v chính mình và thế giới xung

quanh.

+ Không được t cao, t đi, ch quan, kiêu ngo mà phải khiêm tn

+ M rng tầm hiu biết ca mình bằng nhiu hình thức khác nhau.

Trang 14

- Thầy bói xem voi: Mỗi người cần phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến ca nhau nhằm

đánh giá s vic, s vật mt cách tng th, khách quan và chính xác nht.

IV. Tổng kết

1. Nội dung

Phê phán những kẻ hiu biết hn hẹp mà huyênh hoang và khuyên chúng ta cần c

gắng m rng tầm hiu biết, không được ch quan, kiêu ngo v đánh giá s vật, hin

tượng mt cách toàn din, khách quan.

2. Nghệ thuật

- Tình hung bt ngờ hi hước kín đáo.

- Xây dng hnh tượng nhân vật gần gũi với đời sng.

- K chuyn ngắn gn, cách nói bằng ngụ ngôn, giáo hun t nhiên sâu sắc.

- S dụng từ láy, phép so sánh, ngh thuật phóng đi.

VĂN BẢN 3,4: NHỮNG TÌNH HUỐNG HIỂM NGHÈO

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/36,37 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Thể loại: truyn ngụ ngôn

2. Tóm tắt truyện:

3. Đ tài:

- Hai người bạn đồng hành và con gấu:

+ Đ ti: Tnh bn v tnh người

+ Bi hc: Đừng bao giờ đặt nim tin vo những kẻ b mặc bn bè trong cơn hon nn.

- Chó sói và chiên con:

+ Đ ti: Kẻ mnh và chân lí

+ Bi hc: Kẻ mnh thường ch đp chân lí, đo lí mt cách tàn bo, bt công

Trang 15

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Tình huống truyện

+ Hai người bạn đồng hành và con gấu: Hai người bn đang đi trong rừng th mt

ch gu nhảy ra vồ. Người bn đi trước đã b mặc người còn li đ leo lên cây. Người

còn li đã giả chết và thoát khi con gu. (bc l hnh đng “b mặc bn bè trong cơn

hon nn” ca mt trong hai nhân vật)

+ Chó sói và chiên con: Mt con sui đang đói bụng li gặp chiên con ra sui ung

nước, bèn ba ra đ lí do đ ăn tht chiên (bc l li “lí s cn” v s tn ác ca “kẻ

mnh”)

2. Nhân vật

Diễn biến

Lời chó sói

Lời chiên con

Nhận xét

Sao dám lm đục nguồn nước

ung ca mnh?

Chiên đang  phía

cui dòng không th

lm đục phía đầu

dòng.

Đi đáp cho thy lời

kết ti ca sói l vô

lí, chiên con vô ti.

Sao dám nói xu sói năm

ngoái?

Năm ngoái chiên

chưa ra đời.

Đi đáp cho thy lời

kết ti ca chó sói l

ba đặt.

Anh ca chiên đã nói xu sói

Chiên không h có

anh.

Đi đáp cho thy lời

kết ti ca sói l vu

khng.

Kẻ no đó thuc ging nh

chiên, ging chó, ging

người,… đã nói xu sói.

(Lập tức b sói lôi

vo rừng ăn tht,

“chẳng cầu đôi co”).

Lời kết ti vu vơ

cui cng phơi by

dã tâm, bản cht ca

sói.



S đối lập giữa hai nhân vật khin người nghe, người đọc bất bình, căm ghét

cái xã hội mà ở đó kẻ mạnh hiện thân cho cái ác hoành hành.

3. Không gian, thời gian

Trang 16

Tên văn bản

Từ ngữ chỉ thời

gian

Từ ngữ chỉ không

gian

Nhận xét về không

gian trong hai văn bản

Hai ngưi bạn

đồng hành và

con gấu

đương, by giờ

Trong rừng, trong đám

lá, trong cát, trên cây.

Không gian không được

xác đnh, miêu tả cụ th

=> Hướng đến bài hc

chung cho mi người

Chó sói và

chiên con

Tức khắc, năm

ngoái, khi tôi còn

cha ra đời

Dòng sui trong, phía

nguồn trên, rừng sâu.

4. Bài học

- Hai người bạn đồng hành và con gấu: Đừng bao giờ đặt nim tin vo những kẻ b

mặc bn bè trong cơn hon nn.

- Chó sói và chiên con: Kẻ mnh thường ch đp chân lí, đo lí mt cách tàn bo, bt

công.

III. Tổng kết

1. Nội dung

- Truyn Hai người bn đồng hnh v con gu: Câu chuyn phê phán những người b

mặc bn bè trong hon cảnh khó khăn nguy him, đồng thời đ cao s thông minh v

mưu trí ca con người

- Truyn Chó sói v chiên con: bi hc đáng quý v thói xu trong xã hi.

2. Nghệ thuật

- Tình hung truyn đc đáo.

- B cục tác phẩm truyn mch lc.

- Các yếu t truyn li kì, hp dn.

- S dụng ngôn ngữ sắc bén, có tính thuyết phục.

ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM: BIẾT NGƯỜI BIẾT TA

Trang 17

I. Trải nghiệm cùng văn bản ( SGK/40 )

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Biện pháp tu từ

- Nói quá: châu chu đá xe, đập ngã ông Đng…

- Tác dụng: nhn mnh vn đ v gây n tượng cho người đc

2. Bài học văn bản 3: Bi học v s khoe khoang

- Phê phán những kẻ thích khoe khoang mà không biết khuyết đim ca mình.

- Mỗi người đu có thế mnh v đim yếu riêng. Chúng ta không nên t kiêu, coi

thường người khác.

3. So sánh mục đích của truyện ngụ ngôn với ba văn bản lục bát

- Điểm giống nhau: giu tính triết lí, các bi hc thường được gợi ra từ mt tnh

hung, mt s vic no đó.

- Điểm khác nhau:

+ truyn ngôn d ngắn gn vn có đầu có cui, có s phát trin ca s vic, câu

chuyn, thái đ ca người nói thường được bc l gián tiếp thông qua vic k chuyn;

+ các văn bản lục bát 1 v 2: thái đ quan nim ca tác giả

III. Tổng kết

1. Nội dung

Tác giả mun mượn hình ảnh ca trăng, đèn, gió đ nói v thái đ và cách ứng x ca

con người trong cuc sng. Mỗi người đu có những năng lc và thế mnh riêng, ta

không nên t kiêu, so bì, cho mình là gii hơn v coi thường người khác vì mỗi người

có đim mnh  từng lĩnh vc khác nhau, có người ny, người kia..

2. Nghệ thuật

- Ngôn ngữ giu hnh ảnh

- S dụng các bin pháp ẩn dụ, nhân hóa lm ni bật các s vật trong các bi thơ.

Trang 18

Đọc mở rộng theo thể loại:

CHÂN, TAY, TAI, MẮT, MIỆNG

I. Trải nghiệm cùng văn bản ( SGK / 43,44 )

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Tóm tắt văn bản

2. Đặc điểm truyện ngụ ngôn qua văn bản Chân, tay, tai, mắt, miệng

Các yếu tố cần xem xét

Dấu hiệu nhận biết yếu tố của truyện ngụ ngôn trong Chân,

tay, tai, mắt, miệng

Đề tài

Bài hc v tnh đon kết, cng đồng.

Sự kiện, tình huống

Cuc tranh cãi giữa các nhân vật.

Cốt truyện

Ct truyn đơn giản, bắt đầu bằng vic trình bàu tình hung.

Nhân vật

Nhân vật hi hước, các b phận trên cơ th người.

Không gian, thời

gian

Tương đi

3. Bài học

Sai lầm trong cách đi x ca các nhân vật chân, tay, tai, mắt đi với lão ming giúp

em rút ra bài hc v s tính cng đồng, xã hi trong cuc sng.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Bài hc v li sng tập th mỗi người cần phải có trách nhim với mi người, cng

sinh đ cùng tồn ti, phải biết tôn trng và cùng nhau xây dng cuc sng chung

2. Nghệ thuật

Xây dng tnh hung đặc sắc v hnh tượng nhân vật n tượng

Trang 19

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: DẤU CHẤM LỬNG

I. Tìm hiểu bài

II. Tri thức tiếng việt

1. VD1 SGK/33

- Bẩm...quan lớn...đê v my rồi!

- Chúng ta có quyn t ho v những trang

lch s vẻ vang thời đi B Trưng, B

Triu, Trần Hưng Đo, Lê Lợi, Quang

Trung…

1. Khái niệm

Du chm lng được kí hiu bi ba du

chm (…), còn gi là du ba chm, là mt

trong những loi du câu thường gặp trong

văn viết.

2. VD2: SGK/33

a. Có người leo lên, tụt xung, li leo lên...

b. Bi v...bi v

c. Tao biết my phải...nhưng nó li

phải...bằng hai my

d. tri chng tôi (...)

e. Ò...ó...o

2. Công dụng

- Biu đt ý còn nhiu s vật, hin tượng

tương t chưa lit kê hết khi kết hợp với

du phẩy đứng trước nó.

- Th hin chỗ lời nói b d hay ngập

ngừng, ngắt quãng.

- Làm giãn nhp điu câu văn, chuẩn b

cho s xut hin ca mt từ ngữ biu th

ni dung bt ngờ hay hi hước, châm

biếm.

- Biu th lời trích dn b lược bớt.

- Mô phng âm thanh kéo dài, ngắt quãng.

III. Thực hành tiếng việt

Bi tập SGK/ 41, 42

IV. Viết ngắn

Viết mt đon văn (khoảng 6-8 câu) nói v

bi hc m em rt ra được từ mt truyn

ngụ ngôn, trong đó có s dụng du chm

lng.

VIẾT

Trang 20

VIẾT BÀI VĂN KỂ LẠI SỰ THẬT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN

NHÂN VẬT LỊCH SỬ HOẶC SỰ KIỆN LỊCH SỬ

I.Tìm hiểu tri thức về kiểu bài

Xem SGK/45

II. Phân tích kiểu văn bản

Bài mẫu: Phân tích văn bản: “Thăm đền thờ Nguyễn Trung Trực ở Kiên

Giang”

Yếu tố

Nội dung

M bài

Giới thiu s vic: l hi tưng nhớ Anh hùng dân tc Nguyn Trung

Trc; không gian, thời gian din ra l hi

Thân bài

- Người viết thuật li các s vic, s kin

+ Thuật li câu chuyn v người anh hùng Nguyn Trung Trc, cảnh

tượng đn miếu thờ…

+ K li những công trng ca nhân vật, k các s vic v tác đng ca

s vic liên quan tới nhân vật lch s đi với người dân.

Kết bài

Khẳng đnh ý nghĩa ca l hi, nêu cảm nhận ca người viết

Người viết có s

dụng yếu t miêu

tả khi thuật li s

kin không

Kết hợp giữa t s và miêu tả

III. Hướng dẫn quy trình viết

Trang 21

Đề bài: Viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện

lịch sử mà em có dịp tìm hiểu

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

a. Xác đnh đ tài

b. Thu thập tư liu

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

a. Tìm ý

b. Lập dàn ý

Da vo phần tm ý v sơ đồ trang 48 đ lập dn ý chi tiết cho bi văn

Bước 3: Viết bài

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

- Da vo bảng kim, Hs xem xt v điu chỉnh bi viết

Trang 22

NÓI VÀ NGHE: KỂ LẠI MỘT TRUYỆN NGỤ NGÔN

SỬ DỤNG VÀ THƯỞNG THỨC NHỮNG CÁCH NÓI THÚ VỊ

TRONG KHI NÓI VÀ NGHE

Bước 1: Xác định đề tài, người nghe, mục đích, không gian và thời gian nói

a. Đề tài: K li truyn ngụ ngôn

- Mt trong bn truyn vừa hc

- Mt trong s các truyn ngụ ngôn Vit Nam

- Mt trong s các truyn ngụ ngôn ca Ê- dp

- Mt trong s các truyn ngụ ngôn ca La Phông-ten

b. Mục đích: K li truyn ngụ ngôn, vận dụng v thưng thức những cách nói thú v

c. Không gian, thời gian nói: Trong lớp hc,  gia đnh…

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

a. Tìm ý

b. Lập dàn ý

Da vào phần tm ý đ trin khai thành dàn ý

Bước 3: Trình bày

- Tìm cách m đầu và kết thúc sao cho hp dn

- La chn từ ngữ cho phù hợp với văn nói

- Nói to, rõ, hào hứng, t nhiên

- Phân b thời gian hợp lí

Bước 4: Trao đổi, đánh giá

- Dùng bảng kim đ t đánh giá bi nói ca mình và ca bn

ÔN TẬP

Trang 23

I. NỘI DUNG BÀI HỌC

2. Ôn tập về đọc: Văn bản “Ếch ngồi đáy ging”, “Thầy bói xem voi”,“Hai ngưi

bạn đồng hành và con gấu”, “Chó sói và chiên con”

2. Ôn tập về viết và nói: K li 1 truyn ngụ ngôn ; Du chm lng

3. Ôn tập tổng quát:

II.LUYỆN TẬP

HS làm bài tập sách giáo khoa trang 53 vào v bài tập.

BÀI 3: NHỮNG GÓC NHÌN VĂN CHƯƠNG (15 tiết)

VĂN BẢN 1: EM BÉ THÔNG MINH – NHÂN VẬT KẾT TINH

TRÍ TUỆ DÂN GIAN

A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN ( SGK/55 )

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1. Văn bản ngh luận phân tích mt tác phẩm văn hc

2. Mục đích v ni dung chính ca văn bản ngh luận

3. Ý kiến lớn v ý kiến nh trong văn bản ngh luận

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/ 56,57 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Thể loại: nghị luận

2. Bố cục: 3 phần

Phần 1: Từ “Kiu truyn...nhân dân” – Giới thiu v kiu nhân vật thông minh

Phần 2: Tiếp theo cho đến láng ging” – Phân tích những lần th thách ca em b thông

minh.

Phần 3: Còn li – Ca ngợi trí thông minh ca nhân dân.

3. Tóm tắt văn bản

- Ý kiến lớn: Trong truyn Em bé thông minh, thông qua bn lần th thách, tác giả dân

gian đã đ cao trí tu ca nhân dân.

- Ý kiến nh 1: Thông qua th thách đầu tiên

- Ý kiến nh 2: Ở th thách thứ hai và thứ ba

- Ý kiến nh 3: Ở th thách thứ tư

III. Suy ngẫm và phản hồi

Trang 24

1. Đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học

Đặc điểm của văn bản nghị luận

phân tích một tác phẩm văn học

Biểu hiện trong văn bản Em bé thông minh – nhân

vật kết tinh trí tuệ dân gian

Th hin r ý kiến ca người viết

v tác phẩm cần bn luận

“Trong truyn Em b thông minh, thông qua bn lần

th thách, tác giả dân gian đã đ cao trí tu ca nhân

dân”.

Đưa ra lí lẽ l những lí giải, phân

tích tác phẩm.

Đ cao trí tu nhân dân.

Bằng chứng

- Th thách đầu tiên

- Th thách thứ hai v thứ ba

- Th thách thứ tư

Ý kiến, lí lẽ, bằng chứng được sắp

xếp theo trnh t hợp lí.

- Ý kiến 1: Thông qua th thách đầu tiên, tác giả dân

gian đ cao s thông minh trong ứng x.

- Ý kiến 2: Ở th thách thứ hai v ba, tác giả dân gian

mun khẳng đnh s mn tip ca trí tu dân gian.

- Ý kiến 3: Ở th thách thứ tư, nhn mnh v thế áp đảo

ca trí tu dân gian so với trí tu cung đnh…

2. Những góc nhìn văn chương

- Tác giả dân gian đã tập trung ca ngợi trí thông minh ca nhân dân qua nhân vật em b

thông minh.

- Tác giả dân gian mun đ cao tầng lớp lao đng, th hin s t ho v trí tu bnh dân.

- Đồng thời, truyn c tích còn th hin mt ước mơ mun có được cuc sng xứng đáng

với trí tu ca người dân.

VĂN BẢN 2: HÌNH ẢNH HOA SEN TRONG BÀI CA DAO

“TRONG ĐẦM GÌ ĐẸP BẰNG SEN”

(Theo Hong Tiến Tu)

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/59,60 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Thể loại: nghị luận văn học

2. Bố cục: 3 phần

Trang 25

- P1: Từ đầu…Vit Nam: Giới thiu bi ca dao, đưa ra nhận đnh v hnh ảnh trong bi ca

dao

- P2: Tiếp… trong sch: Phân tích cách tác giả dân gian miêu tả vẻ đẹp ca hoa sen qua

từng câu v ý nghĩa ca hnh ảnh hoa sen trong bi ca dao

- P3: còn li: Khẳng đnh vẻ đẹp ý nghĩa ca hoa sen trong bi ca dao

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Vấn đề bàn luận:

Vẻ đẹp ý nghĩa ca hnh ảnh hoa sen trong bi ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen.

2. Giải quyết vấn đề

a. Các ý kiến trong văn bản

*Ý kiến lớn 1: Vẻ đẹp ca hoa sen được miêu tả mt cách kho lo ti tnh.

+ Ý kin nhỏ 1: Câu thứ nht đã khẳng đnh vẻ đẹp tuyt đi không g sánh bằng ca cây

sen

+ Ý kin nhỏ 2: Câu thứ 2: Miêu tả vẻ đẹp ca từng b phận c th đ chứng minh câu 1

+ Ý kin nhỏ 3: Câu thứ 3 l câu chuyn chuẩn b cho câu kết

* Ý kiến lớn 2: Qua hnh ảnh hoa sen tác giả dân gian đã gi gắm những triết lí sâu sắc.

b. Lí lẽ, bằng chứng

- L lẽ 1: Khẳng định v đề cao cây sen như vậy, nhưng bi ca dao không khin ngưi

nghe ngưi đọc, khó chịu

+ Bằng chứng: V tác giả … thuyết phục

- L lẽ 2: Tác giả quan sát các bộ phận từ ngoi vo trong, rất tự nhiên, hợp l.

+ Bằng chứng: Từ “lá xanh” … mới n

- L lẽ 3: Sự chuyển vần v thay đổi trật tự từ ng, hình ảnh được thực hin khéo léo…nội

dung lẫn hình thức.

=> Cách trin khai các ý kiến, lí lẽ bằng chứng hợp lí thuyết phục, gip người đc d

dng tiếp nhận v nắm bắt lập luận ca văn bản.

3. Kết thúc vấn đề

- Khẳng đnh tnh cảm ca người dân Vit Nam dnh cho hoa sen.

- Hnh tượng sen đã phản ánh trung thc lẽ sng cao đẹp ca con người Vit Nam

4. Mục đích và nội dung

- Mục đích: Thuyết phục người đc v vẻ đẹp v ý nghĩa đặc bit ca hnh ảnh hoa sen

trong bài.

Trang 26

- Nội dung: Miêu tả vẻ đẹp ca hoa sen, khẳng đnh bi ca dao mang ý nghĩa triết lí nhân

sinh gắn lin với nhau to nên giá tr muôn đời.

ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM: BỨC THƯ GỬI CHÚ LÍNH CHÌ DŨNG CẢM

(Li-xơ-bớt-mon-tơ)

I. Trải nghiệm cùng văn bản ( SGK/62,63 )

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Tình cảm tác giả giành cho chú lính dũng cảm qua bức thư

2. Bài học từ chú lính chì

3. Em có đồng ý với kết thúc không có hậu? ý kiến của em

4. Giới thiệu với các bạn về một nhân vật văn học để lại cho em ấn tượng sâu sắc

III. Tổng kết

1. Nội dung

2. Nghệ thuật

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT:

Trang 27

NGHĨA CỦA MỘT SỐ YẾU TỐ HÁN VIỆT THÔNG DỤNG VÀ NGHĨA CỦA

NHỮNG TỪ CÓ YẾU TỐ HÁN VIỆT

I. Tìm hiểu bài

II. Tri thức tiếng việt

1. VD1 SGK/56

1. Khái niệm

SGK/56

2. VD2 SGK/56

2. Công dụng

SGK/56.

3. VD3 SGK/56

III. Thực hành tiếng việt

Bi tập SGK/ 64

4. VD1 SGK/56

IV. Vận dụng

Trang 28

Đọc mở rộng theo thể loại:

SỨC HẤP DẪN CỦA TRUYỆN NGẮN “ CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG”

I. Trải nghiệm cùng văn bản ( SGK / 65,66 )

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Vẻ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa ý kiến lớn, ý kiến nhỏ, lí lẻ, bằng chứng

trong văn bản

2. Chỉ ra những đặc điểm của văn bản nghị luận

Kẻ bảng vào vở ( sgk/67 )

III. Tổng kết

1. Nội dung

2. Nghệ thuật

VIẾT

VIẾT BÀI VĂN

PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM NHÂN VẬT TRONG MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC

I.Tìm hiểu tri thức về kiểu bài

Xem SGK/67

II. Phân tích kiểu văn bản

Bài mẫu: Phân tích văn bản: “Phân tích đặc điểm nhân vật Bơ-mơn trong

truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng”

Yếu tố

Nội dung

M bài

Giới thiu s vic nhân vật và nêu ý kiến v đặc đim ca nhân vật

Thân bài

- Giới thiu thông tin v tác giả v tác phẩm

- Nêu ý kiến ca người viết v đặc đim thứ nht và thứ hai ca nhân

vật…

- Nêu những trích dn từ truyn đ tăng sức thuyết phục

- Phân tích bàn luận dn chứng đ lm r đặc đim nhân vật

Trang 29

Kết bài

Khẳng đnh li ý kiến v đặc đim nhân vật, nêu cảm nghĩ v nhân vật

Người viết có s

dụng yếu t miêu

tả khi thuật li s

kin không

Kết hợp giữa t s và miêu tả

III. Hướng dẫn quy trình viết

Đề bài: Em hãy viết bài văn ( Khoản 400 đến 500 chữ ) phân tích đặc điểm một

nhân vật văn học mà em có ấn tượng sâu sắc )

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

a. Xác đnh đ tài

b. Thu thập tư liu

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

a. Tìm ý

b. Lập dàn ý

Da vo phần tm ý v sơ đồ trang 71 đ lập dn ý chi tiết cho bi văn

Bước 3: Viết bài

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm ( shk/72 )

- Da vo bảng kim, Hs xem xt v điu chỉnh bi viết

Trang 30

NÓI VÀ NGHE

THẢO LUẬN NHÓM VỀ VẤN ĐỀ GÂY TRANH CÃI

I. Các thao tác tóm tắt: (SGK/72, 73)

Bước 1: Chuẩn bị

- Thành lập nhóm và phân công công vic

- Chuẩn b ni dung bui thảo luận

- Thng nht mục tiêu và thời gian bui thảo luận

Bước 2: Thảo luận

- Trình bày ý kiến ( Theo sơ đồ sgk/ 74 )

- Phản hồi các ý kiến

- Thng nht các ý kiến

II. Thực hành tóm tắt ý chính do người khác trình bày

Hs thc hành

ÔN TẬP

HS làm bài tập sách giáo khoa trang 75 vào v bài tập.

BÀI 4: QUÀ TẶNG CỦA THIÊN NHIÊN

VĂN BẢN 1: CỐM VÒNG

A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN ( SGK/76/77 )

1. Tản văn và tùy bút

2. Mạch lạc trong văn bản: đặc điểm và chức năng

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I. Chuẩn bị đọc ( SGK/78,79 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Vũ Bằng ( sgk/81 )

2. Tác phẩm: SGk/ 81

Trang 31

- Xuất xứ: trích từ tập Ming ngon Hà Nội (xut bản đầu năm 1960)

- Thể loại: tuỳ bút

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Tình cảm, cảm xúc của tác giả

- Tình cảm yêu quý, trân trng, trìu mến, nâng niu từng ht cm.

2. Chất trữ tình trong văn bản

- Phương thức biu đt ch yếu là miêu tả và biu cảm, hài hoà giữa

vẻ đẹp t nhiên v con người.

- Cảm xúc dành cho cô gái làng Vòng gánh cm đi bán.

- Cảm xúc khi miêu tả thành phần cm.

 Cảm xúc, suy nghĩ của tác giả bộc lộ trực tiếp, sinh động,

như hoà quyện với hương vị thơm mát thanh khiết của tự nhiên,

với nét đẹp mộc mạc mà nên thơ của đất trời.

3. Cái tôi của tác giả

- Cách nhìn mới mẻ ca Vũ Bằng

 Tác giả có tâm hồn phong phú, sâu sắc, tinh tế.

 Ch đ văn bản: s trân trng ca tác giả đi với cm v đi với

văn hoá ca dân tc cũng như cách sng đẹp, giu văn hoá ca

người Hà Ni.

III. Tổng kết

1. Nội dung

2. Nghệ thuật

Trang 32

VĂN BẢN 2:

MÙA THU VỀ TRÙNG KHÁNH NGHE HẠT DẺ HÁT

Y phương

I.Chuẩn bị đọc ( sgk/ 82,83 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Y Phương ( sgk/85 )

2. Tác phẩm ( sgk/85 )

a. Thể loại: tản văn.

b. Sản vật: ht dẻ.

III. Suy ngẫm và phản hồi.

1. Nhan đề.

- Mùa thu -> Mùa có thời tiết đẹp, mùa ht dẻ chín.

- Về: tr v, tình cảm thân thương.

- Nghe hạt dẻ hát: ngh thuật nhân hóa, ht dẻ là sản vật là nim

hnh phúc, t hào ca người dân Trùng Khánh.

 Gợi tả về lòng tự hào về quê hương với sản vật đặc trưng quý giá.

2. Tình cảm, cảm xúc của tác giả.

- S say mê, t hào ca tác giả đi với ht dẻ, rừng dẻ.

3. Chất trữ tình trong văn bản

- S trù phú ca Trùng Khánh.

- Cuc sng con người v thiên nhiên đt trời hoà quyn, yên bnh, đẹp đẽ

v thơ mng.

4. Cái tôi của tác giả

- Cái tôi tinh tế, đc đáo, mới l chứa đng s nhy cảm với s rung

đng v cảnh vật thiên nhiên.

=> Chủ đề văn bản: Tình cảm say mê, tự hào của tác giả đối

với hạt dẻ, rừng dẻ và tình yêu quê hương của ông.

Trang 33

ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM

THU SANG

I. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Đỗ Trọng Khơi

2. Tác phẩm

a. Xuất xứ: In trong Tuyn tập thơ Vit Nam 1975-2000

b. Thể loại: thơ lục bát.

II. Suy ngẫm và phản hồi.

1. Bức tranh thiên nhiên lúc “thu sang”.

- Bức tranh thu sang có s kết hợp hài hòa giữa màu sắc và âm thanh.

- Ta có th thy được rõ nét vẻ đẹp ca mùa thu với s sinh đng,

có hồn và tràn ngập sức sng.

2. Tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên

Qua các từ ngữ và hình ảnh kit sức hè, rn lá thu sang, ngậm mảnh

trăng vng, rong chơi,… Tnh cảm ca tác giả được th hin gián

tiếp qua cách miêu tả thiên nhiên.

Trang 34

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN

NGÔN NGỮ CỦA CÁC VÙNG MIỀN

I. Tri thức Tiếng Việt

1. Sự mạch lạc của văn bản

- Mch lc trong văn bản là các câu, các ý, các phần, các đon

trong văn bản đu phải hướng v mt s thng nht, mt ý hay

mt ch đ no đó.

2. Cách xây dựng tính mạch lạc trong văn bản

- Chú trng tính mch lc ca văn bản qua mch chảy chính.

3. Từ ngữ địa phương

- Từ ngữ đa phương là những từ ngữ chỉ được dùng trong phm vi

mt hoặc mt s đa phương nht đnh.

II. Thực hành Tiếng Việt

Bài tập 3:

Văn bản Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát đ cập đến rt nhiu vn đ như:

miêu tả ht dẻ, cm ht dẻ, rừng cây mùa thu, du lch Trng Khánh, con người  quê

sng lâu và hin hoà,... nhưng đu xoay quanh mt vn đ trung tâm là ht dẻ và rừng dẻ

Trùng Khánh, món quà mà thiên nhiên ban tặng vào mùa thu, có nhiu công dụng và

lợi ích đi với cuc sng ca con người. Vì thế, VB đảm bảo tính mch lc.

III. Viết ngắn

Đoạn văn biểu cảm trực tip kt hợp biểu cảm gián tip:

ĐỌC MỞ RỘNG:

MÙA PHƠI SÂN TRƯỚC – NGUYỄN NGỌC TƯ

I. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Nguyễn Ngọc Tư

2. Tác phẩm

a. Thể loại: tản văn; PTBĐ: t s, miêu tả, biu cảm.

b. Mạch cảm xúc:

Trang 35

+ M đầu văn bản là là khung cảnh thiên nhiên quanh con đường quê.

+ Khung cảnh thiên nhiên ca Mùa Chp.

+ Khung cảnh gin phơi, p chui, ....

+ Khung cảnh nhớ li những món ăn ngon.

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Cảm xúc của nhân vật trữ tình



Nhớ nhung, thèm thuồng nhng món ăn mang hương vị quê nh, thương nhng

mảnh đi nghèo khó

=> Tình yêu quê hương sâu nặng

2. Chất trữ tình trong văn bản

- Nỗi nhớ ca mình v "ma phơi sân trước"

- S dụng các từ ngữ miêu tả đã khiến cho quang cảnh thiên nhiên, các s vật, s vic

tr nên gần gũi v thân thuc hơn.

3. Cái tôi của tác giả được thể hiện qua văn bản

- Cái tôi có góc nhìn bao quát v những điu xảy ra trong thời tui thơ ca mình.

 bc l được những tình cảm, cảm xúc ca mình

- Ch đ ca văn bản: những kỉ nim tui thơ a v v "ma phơi sân trước".

III. TỔNG KẾT

1. Nghệ thuật

- Câu chữ đơn giản mà li đẹp l thường

- Cái tôi tinh tế, nhy cảm v giu tnh yêu thương, trân trng những kỉ nim đẹp đẽ

thời u thơ ca mình

2. Nội dung

Văn bản là mt văn bản văn xuôi ngắn gn, mang tính trữ tình, t s, miêu tả sâu sắc

v những kỉ nim đẹp đẽ ca tác giả trước ma phơi sân trước. Qua văn bản, tác giả

bc l trc tiếp tình cảm yêu mến, suy nghĩ vn vương v những kỉ nim nơi đây

Trang 36

VIẾT

VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI, SỰ VIỆC

I.Tìm hiểu tri thức về kiểu bài

Xem SGK/90

II. Phân tích kiểu văn bản

Bài mẫu: Phân tích văn bản: “ Cảm nhận về lễ đón giao thừa quê tôi”

Yếu tố

Nội dung

M bài

Giới thiu và biu l cảm xúc chung ca người viết v đi tượng (s vic )

Thân bài

- Trình bày các cảm xúc v đi tượng

- Kết hợp với các yếu t t s đ lí giải cảm xúc

- Kết hợp với các yếu t miêu tả đ lí giải cảm xúc

Kết bài

Khẳng đnh li cảm xúc, rút ra điu đáng nhớ đi với bản thân

III. Hướng dẫn quy trình viết

Đề bài: Em hãy viết bài văn ( Khoản 400 đến 500 chữ ) phân tích đặc điểm một

nhân vật văn học mà em có ấn tượng sâu sắc )

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

a. Xác đnh đ tài

b. Thu thập tư liu

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

a. Tìm ý

b. Lập dàn ý

Da vo phần tm ý v sơ đồ trang 93 đ lập dn ý chi tiết cho bi văn

Bước 3: Viết bài

Trang 37

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm ( shk/93 )

- Da vo bảng kim, Hs xem xt v điu chỉnh bi viết

ÔN TẬP

1.Tóm tắt đặc điểm của thể loại tản văn, tuỳ bút

Các đặc đim ca th loi tản văn, ty bt:

- Cht trữ tình trong th loi tản văn, ty bt:

- Cái tôi trong tản văn, ty bt:

- Ngôn ngữ tản văn, ty bt:

2. Ôn lại các văn bản đã học

Văn bản

Ch đ

Du hiu nhận

biết cái tôi ca

người viết

Tình cảm, cảm xúc ca người

viết th hin qua ngôn ngữ văn

bản

Cm

Vòng

Nói v Cm làng

Vòng -Mt thức

quà ca lúa non,

đặc bit nht

trong lòng Hà

Ni.

S dụng ngôi

thứ nht làm

nhân xưng

-Ăn miếng cm cho ra miếng

cm; t ra mt chút gì thanh lch,

cao quý; tiếc từng ht rơi, ht

vãi; ăn từng chút mt; nhón từng

chút mt; nhai nh nhẹ; ngm

nghĩ tính cht thơm, tính cht

ngt ca cm; ăn mt miếng

cm vào ming là nut hương

thơm ca cánh đồng quê.

-Mt ngy đầu tháng Tám,

....quê hương lm cho ta nhẹ

nhm v đôi khi...phơi phới.

- Ta vừa nhau nh nhẹ, ... ta sẽ

thy rằng ăn mt miếng cm vào

ming là ta nut cả hương thơm

ca những cánh đồng quê ca

ông cha ta vào lòng.

Mùa thu

Ht dẻ Trùng

S dụng ngôi

- Trên khắp đt nước ta,

Trang 38

v

Trùng

Khánh

nghe

ht dẻ

hát

Khánh vào mùa

thu dưới cái nhìn

đầy t hào ca

người con nơi quê

hương mnh.

thứ nht làm

nhân xưng

không đâu có ging mác lch

ngon ngt v thơm bi như 

Trùng Khánh.

- Cái đó th ...vưn.

- Cm trn ht dẻ là mt thứ

vật quý, dng đ khoản đãi quý

nhân.

- Ht dẻ rơi rơi như mưa

mu nâu. Đó l bản nhc mùa

thu  quê tôi không th nào

quên.

- Đó l đim du lch mang màu

sắc, hương v ca tình yêu

Mùa

phơi

sân

Những kỉ nim

tui thơ a v v

"ma phơi sân

trước"

S dụng ngôi

thứ nht làm

nhân xưng

- Chui phơi đ nắng có th

ăn tới ra Giêng, mật lặn vào

trong vừa ăn vừa tợp miếng trà,

hoặc ngào qua với khóm,

me,...đem dầm nước đá ung

cũng ngon thu trời.

- Vậy l nước miếng mình

ứa ra, trên từng mét đường v

nhà ngoi.

- Tâm hồn mt nhoài với những

món ăn cc kì mời gi trong sân

thiên h....

3. Cảm nhận về cái tôi của người viết trong văn bản “Cốm Vng” và “Mùa thu về

Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát” .

Trang 39

Văn bản

Cảm nhận cái “tôi” của người viết

Cm Vòng

-Cái tôi ca tác giả Vũ Bằng tinh tế, sâu sắc, có chiu sâu v

văn hóa.

Mùa thu v

Trùng Khánh nghe

ht dẻ hát

- Cái tôi ca tác giả Y Phương mc mc, chân cht; đồng thời

li rt giàu kinh nghim sng và tính triết lí v nhân sinh.

Trang 40

BÀI 5:

TỪNG BƯỚC HOÀN THIỆN BẢN THÂN

(Văn bản thông tin)

Văn bản 1: CHÚNG TA CÓ THỂ ĐỌC NHANH HƠN

Adam Khoo

A. TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN (SGK/97)

1. Kiểu văn bản thông tin:

- Ni dung

- Mục đích, ý nghĩa

- B cục

2. Cấu trúc văn bản thông tin:

- Thông tin cơ bản

- Chi tiết trong văn bản thông tin

- Cước chú

- Tài liu tham khảo

A. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN (SGK/98)

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/98 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: (SGK/98)

2. Trải nghiệm cùng văn bản

a. Thể loại:

b. Xuất xứ:

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Cấu trúc văn bản thông tin:

a. Thông tin cơ bản

- Nhan đề: ngắn gn, kiu câu hi, th hin ni dung chính văn bản.

- Sa-pô: làm theo lời khuyên v hướng dn ca tác giả Adam Khoo đ có th đc

nhanh hơn v nắm bắt thông tin hiu quả hơn.

b. Thông tin chi tiết

- 6 đ mục, 6 phương pháp đc sách

- Hinh ảnh minh ho 1, 2, 3

Trang 41

- Cước chú  chân trang giải thích nhan đ văn bản, giải thích s khác bit giữa đc

thầm v đc bằng mắt.

- Tài liu tham khảo  cui văn bản trích 6 nguồn tài liu.

2. Kiểu văn bản thông tin:

- Nội dung: Văn bản giới thiu quy tắc, cách thức nâng cao tc đ đc, hot đng đc

sách

- Mục đch, ý nghĩa: gip người đc biết phương pháp, kĩ năng đc sách tăng hiu quả

nắm bắt thông tin

- Bố cục: Các phần, đ mục rõ ràng, các thông tin được trnh by đầy đ, ngắn gn, d

hiu kèm theo hình ảnh minh ha cụ th.

3. Mối quan hệ giữa đặc điểm và mục đích, giữa các thông tin trong văn bản

- B cục với đ mục rõ ràng, kết hợp với hình ảnh minh ha giúp nắm bắt ni dung có

h thng d dàng hơn.

- Thông tin cơ bản ngắn gn, rõ ràng, trng tâm.

Văn bản 2:

CÁCH GHI CHÉP ĐỂ NẮM ĐƯỢC NỘI DUNG BÀI HỌC

– DU GIA HUY –

I.Chuẩn bị đọc ( sgk/ 102 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Du Gia Huy

2. Tác phẩm

a. Thể loại: văn bản thông tin

b. Xuất xứ: In trong Bí kíp ghi chp hiu quả, Di Huân minh ha, Thin Minh dch

c. Bố cục: 2 phần

+ Phần 1 (từ đầu đến “mt trong các cách sau đây”): Giới thiu v ghi chp

+ Phần 2 (còn li): Các cách ghi chp hiu quả

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Kiểu văn bản thông tin:

- Mục đích văn bản: hướng dn hc sinh cách ghi chp khoa hc đ nắm bắt thông tin văn

bản nhanh nht.

Trang 42

- Thông tin cơ bản ca văn bản trên: hướng dn cách ghi chp thông tin nhanh v nắm

thông tin hiu quả.

2. Giới thiệu về ghi chép (SGK/102)

3. Các cách ghi chép hiệu quả

- Lập ra quy tắc ghi chp: chia r các phần

- Hc cách tm ni dung chính

- Phân tích v đi chiếu: thiết lập mi liên h giữa các trng tâm bi hc

ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM:

BÀI HỌC TỪ CÂY CAU

(Nguyễn Văn Học)

I. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Nguyn Văn Hc

2. Tác giả

a. Thể loại: truyn ngắn

b. Xuất xứ: Trích Trò chuyn với hng cau, Báo Quân đi nhân dân, 9/4/20

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Lời hỏi - đáp giữa các nhân vật với nhau và với hàng cau

Các cuộc

hỏi - đáp

Hỏi

Đáp

Giữa “ông”

với “b”

“Nhn lên cây cau con thy điu g?”

“Con thy bầu trời xanh”

Giữa “ông”

với “tôi”

“Nhn lên cây cau cháu thy điu

g?”

“Cháu thy bài hc lm người ngay thẳng. Đó

là triết lí ca ông phải không ?”

Giữa “tôi”

với “ông”

“Vậy nhn lên cây cau, ông đã thy gì

?”

“Ông thy tương lai tươi đẹp ca dòng h ta”

Giữa “tôi”

với hàng cau

1. “Ở trên đó cau có g vui?”

2. “Cau có thy bầu trời cao rng?”

1. Từ trên những tàu cau mt đn chim xòe

cánh bay ra.

2. Những tu cau đung đưa, to ra âm thanh

xào xc.

Trang 43

2. Vai trò của cây cau trong việc thể hiện chủ đề truyện:

- Khơi gợi mỗi người trong gia đnh ca nhân vật "tôi" "mt cách nghĩ", "mt cách

sáng to, cách sng và làm vic.

- Nhân vật xưng "tôi" trò chuyn với hng cau cũng chính l trò chuyn với chính mình

- Ch đ truyn: Mỗi ngưi một cách nghĩ, một “sự thấy” khác nhau. Điều đó lm nên

sự đa tnh cách, khác bit của mỗi ngưi …

3. Bài học từ cây cau và thông điệp của văn bản:

- Lm người phải trung thc, thẳng thắn, có lòng t trng.

- Chúng ta cần biết lắng nghe, tích lũy kinh nghim trên cơ s chn lc đ phát trin

bản thân đng cách, hiu quả

. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

THUẬT NGỮ

I. Tìm hiểu bài

II. Tri thức tiếng việt

1. VD1:

a. Lực l tác dụng đẩy, ko ca vật ny

lên vật khác. -> Khoa học tự nhiên

b. Xâm thực l lm hy hoi dần dần lớp

đt đá ph trên mặt đt do các tác nhân:

gió, băng h, nước chảy,... ---> Địa lí

c. Di chỉ l nơi có du vết cư tr v sinh

sng ca người xưa. -> Lịch sử

1. Khái niệm (SGK/97)

Thuật ngữ l những từ, ngữ biu th các

khái nim khoa hc, công ngh, thường

được dng trong các văn bản thông tin

thuc lĩnh vc khoa hc, công ngh v

văn bản ngh luận.

2. VD2

a. Lực l tác dụng đẩy, ko ca vật ny

lên vật khác.

b. Di chỉ l nơi có du vết cư tr v sinh

sng ca người xưa.

=> Không thể thay thế từ “lực” bằng từ

“di chỉ”.

c. Muối là mt hợp cht mà phân t gồm

có mt hay nhiu nguyên t kim loi liên

2. Đặc điểm

- Mỗi thuật ngữ chỉ biu th mt khái nim

v ngược li, mỗi khái nim chỉ được biu

th bằng mt thuật ngữ.

- Thuật ngữ không có tính biu cảm.

Trang 44

kết với mt hay nhiu gc a-xít

=> Mui là mt thuật ngữ KHTN, không

có sắc thái biu cảm

3. VD3

a. Nếu được làm hạt giống đ mùa sau

Nếu lch s chn ta lm đim ta

Vui g hơn lm người lính đi đầu

Trong đêm ti, tim ta lm ngn la.

-> Có tính biu cảm --> biu th mt ẩn ý

trong văn chương hoặc trong đời thường.

b. Hãy chn những ht to, chắc, mng sẽ đ

làm hạt giống.

-> Không có tính biu cảm --> biu th

trong môn sinh hc.

=> Từ ngữ giống nhau nhưng chức

năng nhau.

3. Chức năng

Thuật ngữ được dng đ biu th các khái

nim khoa hc công ngh.

III. Thực hành

Bài tập SGK/107

Trang 45

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI

PHÒNG TRÁNH ĐUỐI NƯỚC

Nguyễn Trọng An

I. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Nguyn Trng An

2. Tác phẩm

a. Thể loại: Văn bản thông tin

b. Xuất xứ: Trích trong Cẩm nang phòng tránh đui nước – NXB Kim Đồng năm 2019

c. Bố cục: 4 phần (4 đ mục)

II. Suy ngẫm và phản hồi

Điều

khoản

Phần nêu tên hay tóm tắt điều

khoản

Giải thích điều khoản

Không bơi sau khi ăn

Bi như thế rt có hi cho d dày

Kim tra li đ sâu

Hầu hết những tn thương  vùng c hay lưng

thường do những cú nhảy b nhào hoặc lặn

dưới hồ có mc nước cn

Chỉ bơi  những nơi an ton, cho php

bơi li

Khó mà biết được dưới mặt nước hin hòa kia

ẩn chứa những him ha gì

Không bơi li mt mnh nơi vắng vẻ

Sẽ không ai cứu khi gặp tình hung nguy him

d bơi gii

Không bơi khi quá nóng v mt

Môi trường nước có th làm thân nhit h

xung đt ngt hoặc khiến mt sức nhiu hơn

Không nên bơi li trong vng nước dơ

bẩn hay bùn lầy

Không th nhìn thy được dưới đáy nước và

có th b mắc các bnh ngoài da, ngứa ngáy

khắp người

Không vừa ăn, vừa bơi

Tránh sặc nước

Không bơi khi người có nhiu mồ hôi

hoặc vừa đi ngoi nắng v

D b cảm

Lên bờ ngay khi trời ti có sm chớp

Trang 46

VIẾT:

VIẾT VĂN BẢN THUYẾT MINH:

VỀ MỘT QUY TẮC HAY LUẬT LỆ TRONG HOẠT ĐỘNG

I.Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản

Xem SGK/112

II. Phân tích kiểu văn bản

Bài mẫu: Thuyết minh về một quy tắc trong hoạt động dã ngoại (có cắm trại) ở

địa bàn rừng núi

Yếu tố

Nội dung

M đầu

Nêu tên hot đng, lí do giới thiu quy tắc hot đng

Phần chính

- Nêu bi cảnh cụ th cần áp dụng quy tắc hot đng

- Nêu và thuyết minh điu khoản thứ nht trong quy tắc hot đng

- Nêu và thuyết minh điu khoản thứ hai trong quy tắc hot đng

- Nêu và thuyết minh điu khoản ba trong quy tắc hot đng

- Thuyết minh cụ th hơn v cách thc hin quy tắc hot đng

- Nếu và thuyết minh điu khoản thứ 4 ( cui cùng trong quy tắc hoặt đng )

Kết thúc

Khẳng đnh li các quy tắc, nhận đnh v đ tin cậy, ý nghĩa thc tế ca quy

tắc hot đng

III. Hướng dẫn quy trình viết

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

a. Xác đnh đ tài

b. Thu thập tư liu

v mưa

Trang 47

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

a. Tìm ý

b. Lập dàn ý

Da vo phần tm ý v sơ đồ trang 93 đ lập dn ý chi tiết cho bi văn

Bước 3: Viết bài

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm ( shk/93 )

- Da vo bảng kim, Hs xem xt v điu chỉnh bi viết

NÓI VÀ NGHE:

GIẢI THÍCH QUY TẮC HOẶC LUẬT LỆ

TRONG MỘT TRÒ CHƠI HAY HOẠT ĐỘNG

CÁC BƯỚC THỰC HIỆN

1. Bước 1: Chuẩn bị nội dung nói

- Xác đnh đ ti, người nghe, mục đích, không gian v thời gian nói (trình bày).

- Xem li dàn ý  phần Viết.

- B sung các từ, câu dn dắt, chào hi, kết ni các phần.

- Xác đnh ging k, ngữ điu, điu b, nét mặt,… cho ph hợp với s vic, cảm xúc

trong chuyến đi.

2. Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

- Đc li bi văn đã viết.

- Xác đnh các ý.

- Lit kê các ý bằng cách gch đầu dòng, ghi các cụm từ chính.

3. Bước 3: Luyện tập và trình bày

- La chn từ ngữ phù hợp với văn nói; ch ý s dụng những từ ngữ chỉ thứ t trình

by các bước, thao tác ca hot đng.

- Dng câu nói đ khích l người nghe thc hin trò chơi hay hot đng: tôi tin rằng,

các bn sẽ d dàng thc hin hot đng, mt l, hai l…

- T tin, thoải mái. Chú ý chào hi khi bắt đầu và cảm ơn khi kết thúc bài nói.

Trang 48

- S dụng phương tin phi ngôn ngữ như nt mặt, c chỉ, điu b, thao tác liên quan

đến trò chơi hay hot đng

- S dụng các phương tin trc quan minh ha như hnh ảnh, sơ đồ, phim ngắn…

- Nêu câu hi đ lôi cun người nghe tham gia tương tác

4. Bước 4: Trao đổi, đánh giá

ÔN TẬP

I.NỘI DUNG BÀI HỌC

1.Ôn tập về đọc: Văn bản “Chúng ta có thể đọc nhanh hơn?”, “Cách ghi chép để nắm

chắc nội dung bài học”, “Phòng tránh đuối nước”.

2. Ôn tập về viết và nói:

3. Ôn tập tổng quát:

II.LUYỆN TẬP

HS làm bài tập sách giáo khoa trang vào v bài tập.

ÔN TẬP CUỐI HỌC KÌ I

I. ĐỌC VÀ TIẾNG VIỆT ( SGK/121,122, 123 )

II. VIẾT, NÓI VÀ NGHE ( SGK/ 124 )

BẢNG HƯỚNG DẪN KĨ NĂNG VIẾT

SGK/ 125

Bài 6:

Trang 49

HÀNH TRÌNH TRI THỨC

VĂN BẢN 1: TỰ HỌC – MỘT THÚ VUI BỔ ÍCH

Nguyễn Hiến Lê

A. TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN (SGK/5)

1. Khái niệm văn bản nghị luận: sgk

2. Đặc điểm văn bản nghị luận: sgk

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/6

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: (SGK/8)

2. Tác phẩm

a. Thể loại: văn ngh luận

b. Xuất xứ: Trích từ tác phẩm Tự học – một nhu cầu thi đại

c. Bố cục: 2 phần

+ Nêu vn đ: Từ đầu -> …một cái thú.

+ Giải quyết vn đ: Còn li

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Nêu vấn đề

- Văn bản được viết ra đ thuyết phục người đc v lợi ích ca vic t hc.

=> Nêu vấn đ trc tip, ngắn gọn, xúc tích

2. Giải quyết vấn đề

a. Ý kin 1: Thú tự học giống thú đi bộ

- Lí lẽ: T hc gip người hc hnh thnh tri thưc mt cách t ch, t do

- Dn chứng: Biết được viên Dạ Minh Châu, khúc Ngh thưng vũ y, kiến thức v côn

trng…

b. Ý kin 2: Thú tự học l phương thuốc cha bnh âu sầu

- Lí lẽ: Vic đc sách gip ta cảm thy đồng cảm, an i

- Bằng chứng: Bnh nhân biết đc sách mau lnh bnh hơn, quá trnh đc sách ca

Mon-ti Mông-te-xki-ơ

c. Ý kin 3: Tự học l thú vui tao nhã giúp nâng tầm tâm hồn ta lên

- Lí lẽ: T hc gip ta tiến b, có th cng hiến cho xã hi

- Bằng chứng:

Trang 50

+ Thầy kí, bác nông phu nhờ t hc m gii ngh, cng hiến -> những người tiêu biu,

quen thuc trong đời sng -> khẳng đnh d bt k ai chỉ cần tm tòi, hc tập th sẽ tiến b

v có th cng hiến cho xã hi

+ Những tm gương nh khoa hc t hc…

-> những người có sức ảnh hưng

=> Nhiu người biết, đáng tin cậy, s đông thừa nhận nên những bằng chứng ny có tác

dụng lm r cho ý kiến ca người viết, d dng được người đc tin tưng, tiếp nhận.

3. Bài học

- T hc hiu quả:

+ Lập kế hoch v mục tiêu cho vic t hc

+ La chn môn hc yêu thích, hc xen kẽ các môn yêu thích v môn không thích

+ Đặt thời gian hc từ ít đến nhiu

+ Tham gia vo nhóm, câu lc b t hc đ trao đi, chia sẻ kinh nghim

+ Chn cách ghi nhớ riêng: viết li nhiu lần trên giy, vẽ sơ đồ h thng, đc to, đc

thầm…

+ Kỷ luật khi hc

+ Thường xuyên t kim tra kiến thức v ôn li

VĂN BẢN 2: BÀN VỀ ĐỌC SÁCH

Chu Quang Tiềm

I.Chuẩn bị đọc ( sgk/9 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Chu Quang Tim

2. Tác phẩm:

a. Thể loại: văn ngh luận

b. Xuất xứ: In trong “Danh nhân TQ bn v nim vui nỗi buồn ca vic đc sách”

c. Bố cục: 3 phần

+ Từ đầu … “lm kẻ lc hậu”: Tầm quan trng, ý nghĩa ca vic đc sách

+ Tiếp … “Những cun sách cơ bản”: Các khó khăn, thiên hướng sai lch khi đc sách

+ Còn li: Phương pháp đc sách

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Bàn về đọc sách

Trang 51

a. Mục đích của văn bản: Thuyết phục người đc v 2 vn đ:

- Tầm quan trng ca vic đc sách.

- S cần thiết ca vic đc sâu, nghin ngm kĩ khi đc.

b. MQH giữa các ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong VB

=> Các ý kin, lí lẽ, bằng chứng được sắp xp theo trình t hợp lí

2. Bài học

- Đc sau, đc kĩ

- Có kĩ năng đc nhanh, đc lướt

- Cần xác đnh mục tiêu đc đ có cách đc hiu quả.

Đọc kết nối chủ điểm

TÔI ĐI HỌC

(Thanh Tnh)

I.Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Thanh Tnh

2. Tác phẩm

a. Thể loại: Truyn ngắn

b. Xuất xứ: in trong Tng hợp Văn hc Vit Nam

c. Bố cục: 3 phần

+ Đon đầu (từ đầu đến “trên ngn ni”): Tâm trng nôn nao, háo hức v kỉ nim ngy

tu trường đầu tiên.

Trang 52

+ Đon thứ hai (tiếp theo đến “tôi cũng ly lm l”): Tâm trng nhân vật “tôi” v khung

cảnh  sân trường lng trong ngy khai trường.

+ Đon cui (phần còn li): Cảm xc ca nhân vật "tôi" khi bước vo lớp đón nhận giờ

hc.

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi

a. Cảm xúc suy nghĩ của nhân vật “tôi”

- Tôi quên thế no được những cảm giác trong sáng y nảy n trong lòng tôi như my

cnh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

-> So sánh cảm xc khi nhớ v bui tu trường – “ cnh hoa…đãng” => din tả nim vui,

s náo nức trong tâm hồn ca nhân vật “tôi” khi nhớ li những kí ức mơn man ca bui

tu trường.

- Ý nghĩ thoáng qua y trong trí óc thôi nhẹ nhng như mt ln mây lướt ngang trên ngn

núi.

=> din tả những suy nghĩ thoáng qua mơ hồ đầy non nớt ca nhân vật tôi khi lần đầu tiên

đi hc, với đầy những b ng.

b. Diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi”

- Không còn b ng, sợ st, m cảm thy mi thứ trong lớp hc thân quen, quyến luyến.

- S thay đi tâm trng y l do

+ thầy giáo đón tiếp các em HS mt cách ân cần, nhit tnh, cách bi trí lớp hc, bn ghế.

+ bn bè rt m áp thân thin khiến nhân vật “tôi” cảm thy yên tâm, quyến luyến, quen

thuc.

2. Ý nghĩa nhan đề: Gợi nhắc ct mc quan trng ca đời người, ngy đầu tiên đi hc

với s trân trng, nâng niu.

- Kết ni:

+ Đi hc l quá trnh trau dồi kiến thức trau dồi kiến thức, trí tu v vận dụng nó vo cuc

sng xã hi.

+ T hc gip ta nhớ lâu v b sung kiến thức còn thiếu  nh trường.

+ Đc sách nâng cao kiến thức, kỹ năng, phát trin tư duy, rèn luyn nhân cách con

người.

Thực hành tiếng việt:

LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN: ĐẶC ĐIỂM VÀ CHỨC NĂNG

Trang 53

I. Tìm hiểu bài

II. Tri thức tiếng việt

1. Khái niệm liên kết:

l 1 trong những tính cht quan trng

ca văn bản, có tác dụng lm cho văn

bản tr lên mch lc, hon chỉnh cả v

ni dung v hnh thức.

2. Đặc điểm của 1 văn bản có tính liên

kết:

+ Ni dung các câu các đon thng nht

v gắn bó chặt chẽ với nhau.

+ Các câu, các đon được kết ni với

nhau bằng các php liên kết ph hợp.

Ví dụ: SGK/5

a. Khi đc sách, ta thy trong nỗi buồn kh,

…Bt k ta  1 tnh thế khắt khe, chua chát

no, m sách ra l ta cũng gặp…

-> phép lặp

b. Mỗi loại học vấn đn giai đoạn hôm nay

đu l thnh quả …Các thnh quả đó s dĩ

không b vi lp đi…

-> phép th

c. Hc vn không chỉ l chuyn đc sách,

…Bởi vì hc vn…

-> phép nối

d. Hơn nữa, t hc quả l mt phương thuốc

trị bệnh âu sầu. Theo bác sĩ

E.Gờ-ron-nơ-veo (E. Groenevelt), người H

Lan, những bệnh nhân no biết đc sách

cũng mau khỏe mạnh hơn những bnh nhân

khác.

3. Một số phép liên kết:

+ Php lặp từ ngữ

+ Php thế

+ Php ni

+ Php liên tưng

* Lưu ý :

Php liên kết câu phải được thc hin ít

nht  hai câu. Trong mt câu th không

gi l php liên kết mặc d vn có tác

dụng liên kết.

Trang 54

-> phép liên tưởng

III. Thực hành

HS lm bi tập SGK/14,15

Đọc mở rộng theo thể loại

ĐỪNG TỪ BỎ CỐ GẮNG

(Trần Th Cẩm Quyên)

I. Ôn tập tri thức ngữ văn

Hs xem SGK/5

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Các yếu tố nghị luận trong VB “Đừng từ bỏ cố gắng”

=>Ý kin, l lẽ, bằng chứng được sắp xp theo một trình tự hợp l

Ý kiến: Trong cuc sng con người luôn phải đi mặt với khó khăn,

thách thức, tr ngi; mun thành công phải hc cách chp nhận, đi mặt,

vượt qua tht bi ca chính mình; rút ra bài hc, biến tht bi thnh đòn

bẩy đ hướng đến thành công, không suy sụp hay b cuc.

Lí lẽ + bằng chứng:

- Lí lẽ: Thành công bắt đầu từ những khó khăn, tht bi hàng vn lần. Kiên trì

nỗ lc theo đui ước mơ sẽ tôi luyn bản lĩnh, m rng tầm nhn, trưng thành

hơn.

- Bằng chứng:

+ Thô-mát Ê-đi-sơn từng b đánh giá l “dt đến mức không hc được bt cứ

thứ g’, trải qua nhiu tht bi trước khi phát minh ra dây tóc bóng đèn - phát

minh mang kỉ nguyên ánh sáng cho nhân loi.

+ Ních Vu-chi-xích khiếm khuyết tứ chi có th li, lướt ván, tr thành nhà

din thuyết ni tiếng, l người truyn cảm hứng cho nhiu người vươn tới

cuc sng không giới hn.

Vấn đề cần bàn luận:

“Đừng từ bỏ cố gắng”

Trang 55

2.Mục đích của văn bản: thuyết phục người đc hiu được trong cuc sng luôn có

những khó khăn, th thách v tht bi nhưng con người cần phải nỗ lc, có ý chí v nim

tin ắt sẽ thnh công.

Viết:

VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN

VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG

I.Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản

Xem SGK/17

II. Phân tích kiểu văn bản

Bài mẫu: Phân tích văn bản: Ý nghĩa ca s tha thứ

- Mục đích ca bi viết:

Thuyết phục mi người cần biết tha thứ khi ai đó phm lỗi

lầm

- Ý kiến ca người viết:

V ý nghĩa ca s tha thứ: Tha thứ l điu cần thiết trong

cuc sng.

- Du hiu ca bi văn

ngh luận:

+ Nêu được vn đ cần

bn luận:

+ Có lí lẽ, dn chứng cụ

th:

+ Th hin được y kiến

ca người viết v vn đ

cần bn luận

+Ý nghĩa ca s tha thứ

+ Lí lẽ:

Tha thứ to cơ hi cho con người sa chữa lỗi lầm

Không ai tránh khi những sai lầm

S tha thứ sẽ cho con người đng lc sa sai

+ Th hin được kiến tán thnh ca người viết v vn đ

cần bn luận

- Chức năng ca phần m

bi: Giới thiu vn đ cần

bn luận và nêu rõ kiến

ca người viết

Giới thiu vn đ s tha thứ v nêu kiến tha thứ l cần

thiết

- Bằng chứng ca s tha

thứ:

+ Những bức thư gi lời xin lỗi ca phm nhận trong tri

giam Gia Trung gi người b hi đã nhận được hng chục

thư hồi âm

Trang 56

+ Ý kiến ca nh văn Gu-i-li-am A-thơ-rơ Gu-ơ- rơ: Cuc

sng nếu không có tha thứ th chỉ l t ngục

+ Nghiên cứu cảu bác sĩ Ca-ren Xơ-goát: s tha thứ gip

giải ta căng thẳng…

- Đon văn có chức năng

giải thích v đon văn có

chức năng b sung, xem

xt vn đ từ nhiu khía

cnh.

Đon văn (2), (5), (7)

Kết bi: Đ xut giải pháp

+ Đặt mnh vo v trí ca người khác đ c gắng hiu h

+ Viết thư cho người từng mắc lỗi đ th hin s tha thứ v

tnh yêu thương

-> Giải pháp khả thi

Khi viết văn ngh luận

cần:

Khi viết bi văn ngh luận v mt vn đ trong đời

sng cần đưa ra những ý kiến, lí lẽ hợp lí, bên cnh đó

l bằng chứng r rng, xác thc, đa dng; các lí lẽ

bằng chứng cần được sắp xếp theo mt trnh t hợp

lí đ th hin r quan đim tán thnh hay phản đi ca

người viết .

III. Hướng dẫn quy trình viết

1. Bước 1: Chuẩn b trước khi viết

2. Bước 2: Tm ý v lập dn ý (xem dn ý SGK/21)

3. Bước 3: Viết bi

4. Bước 4: xem li, chỉnh sa, rt kinh nghim

Nói và nghe:

TRÌNH BÀY Ý KIẾN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG

Trang 57

Đề bài: Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) về một vấn đề trong đời sống

mà em quan tâm.

Bước 1: Xác đnh đ tài, không gian và thời gian nói

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý:

Bước 3. Luyn tập và trình bày

Bước 4: Trao đi v đánh giá

ÔN TẬP

I. NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Ôn tập về đọc: đặc đim ca văn bản ngh luận v 1 vn đ trong đời sng.

2. Ôn tập về viết và nói:

- Các php liên kết

- Trnh by ý kiến v 1 vn đ đời sng

3. Ôn tập tổng quát:

II. LUYỆN TẬP

HS lm bi tập sách giáo khoa trang 26 vo v bi tập.

BÀI 7: TRÍ TUỆ DÂN GIAN

VĂN BẢN 1: NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ THỜI TIẾT

( Tục ngữ )

A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN

Khái nim tục ngữ: SGK/27,28

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/29 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1: - Trời nắng chóng trưa, trời mưa chóng ti:

→Ngày nắng: trời nóng nên cảm thấy buổi trưa đến sớm

→Ngày mưa: trời âm u nên cảm thấy tối đến sớm.

Câu 2: Trăng quầng thì hn, trăng tán th mưa

Trang 58

→Quanh mặt trăng nếu chỉ có một quầng sáng thì thường trời sẽ oi bức và khô

còn nếu có vầng sáng nhiều màu sắc bao quanh thì trời sẽ mưa trong những ngày

Câu 3: Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão

→Khi trời nổi gió heo may và chuồn chuồn bay ra nhiều thì sắp có bão.

Câu 4:Tháng giêng rt đi, tháng hai rt lc, tháng ba rét nàng Bân.

→Tháng riêng thời tiết rét đậm, rét hại. Tháng 2 rét vừa tạo thuận lợi cho sự hồi

sinh của cây cối, tháng 3 cái rét kéo dài vài ngày.

Câu 5:Nếu chuồn chuồn bay thp tức trời sẽ mưa, bay cao trời sẽ nắng v bay vừa trời

sẽ râm.

Câu 6: Ma hè đêm ngắn, ngy di; ma đông đêm di, ngy ngắn

III.Suy ngẫm và phản hồi

Hon thnh các câu hi sách giáo kho vo v

IV.Tổng kết

1.Nghệ thuật”: Din đt ngắn gn; có vần, nhp điu, kết cu đi xứng, nhân quả.

2.Nội dung: Các câu tục ngữ v thời tiết là những bài hc quý giá ca nhân dân ta.

Trang 59

VĂN BẢN 2:

NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT

I.Chuẩn bị đọc ( sgk/31 )

II.Trải nghiệm cùng văn bản

1. Đọc: (SGK)

2. Chú thích ( SGK )

III.Suy ngẫm và phản hồi

1. Đặc điểm của các câu tục ngữ.

 Xác đnh s chữ, s dòng, s vế ca cáccâu tục ngữ từ s 1 đến s 5.

Câu

S chữ

S dòng

S vế

Vần

Vần lưng (tc – tc)

vần lưng (lụa - lúa)

vần cách (lâu - sâu)

vần lưng (l - m)

vần lưng (Tư - hư)

vần cách (bờ - cờ)

→Tác dụng: làm cho các câu tục ngữ có nhịp điệu, có hình ảnh

2. Nội dung của các câu tục ngữ

Câu 1:

Ngh thuật so sánh

Ni dung: câu tục ngữ khẳng đnh vai trò quan trng ca đt đai.

Câu 2:

Con người đẹp nhờ khoác trên mnh b quần áo mắc tin, sang trng, la tt l v được

chăm bón phân.

Câu 3:

Cày sâu thì lúa tt, v đt có tơi xp lúa mới d hút màu; ví như cơm nhai kỹ thì rut

hp thụ được.

Câu 4: Mt kinh nghim trồng trt, khoai trồng rung l mới tt, nhưng m thì phải

gieo  rung quen mới tt.

Trang 60

Câu 5: Kinh nghim trong trồng trt thường th đến tháng ba âm lch hoa mu rt cần

nước nên cơn mưa lc ny rt có ích nhưng đến tháng tư lc y cây trồng đang trong quá

trnh phát trin ít cần nước nên những cơn mưa lớn sẽ lm hư đt, hư cây trồng.

Câu 6: nói v hin tượng sau mưa ro kèm theo sm chớp thì cây trồng rt tt và cho

năng sut cao.

ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM

TỤC NGỮ VÀ SÁNG TÁC VĂN CHƯƠNG

I.Trải nghiệm cùng văn bản

1.Đọc

2.Chú thích

II. Suy ngẫm và phản hồi

1.Mối quan hệ giữa tục ngữ v sáng tác văn chương.

- Nhân dân ta đã mượn hình ảnh nàng Bân may áo rét cho chồng đ nói v cái rt. Đó

là cái rét cui cùng ca ma đông xảy ra vào tháng 3, khi mà thời tiết đt nhiên tr

lnh ngay giữa những ngày nắng liên tiếp.

- Câu Chim trời cá nước, ai được ny ăn : ca cải thiên nhiên ban tặng không ca

riêng ai, s chiếm hữu là không hn chế.

=> S dụng tục ngữ lm tăng hiu quả và giá tr biu đt cho tác phẩm

2. Những lưu ý khi đọc và sử dụng tục ngữ.

-Cần s dụng đng ngữ cảnh, đng ý nghĩa v câu chuyn được nói đến trong văn

bản.

Mt s câu tục ngữ được s dụng trong tác phẩm văn chương:

 “Bảy ni ba chm với nước non” (Bánh trôi nước).

 “Đừng xanh như lá bc như vôi” (Mời trầu).

 “C đm ăn xôi xôi li hẩm” (Lm lẽ).

Trang 61

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

THÀNH NGỮ , TỤC NGỮ + NÓI QUÁ VÀ NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

I.Tri thức tiếng Việt

1.Thành ngữ :

Khái nim: Là mt tập hợp từ c đnh

VD: Chậm như rùa, nhanh như cắt, đen như cột nhà cháy,..

Chức năng: lm cho lời nói, câu văn tr nên giàu hình ảnh, cảm xúc (là 1 b phận ca

câu).

2.Nói quá:

-Khái nim: là bin pháp phóng đi mức đ, quy mô, tính cht ca s vật, hin tượng

được miêu tả.

- Chức năng: nhằm nhn mnh, gây n tượng, tăng sức biu cảm cho s din đt.

VD: Tát cạn biển Đông.

*Nói giảm nói tránh

-Khái nim:là bin pháp dùng cách din đt tế nh, tránh gây cảm giác quá đau buồn,

ghê sợ, nặng n, tránh thô tục, thiếu lch s.

VD:

+S dụng những từ đồng nghĩa, gần nghĩa: qua đi, mất, ra đi, từ trần,..

+S dụng cách nói đi lập: Bạn ấy không được cao; Bạn ấy hát chưa hay;…

+S dụng cách nói hàm ý:

A: Bn Nam hc Toán gii không?

B: Mình thấy trong các môn thì bạn ấy học văn rất tốt, rất có khiu văn chương.

II.Thực hành tiếng Việt: BT sgk/35

Trang 62

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI

NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI

I.Trải nghiệm cùng văn bản

1.Đọc SGK

2.Chú thích SGK

II. Suy ngẫm và phản hồi: Đặc điểm nghệ thuật của tục ngữ.

1.Số chữ, số dòng, vế câu

Câu tục ngữ

S chữ

S dòng

S vế

2.Hiệp vần, loại vần

Câu tục ngữ

Cặp vần

Loi vần

Thầy-mày

Vần cách

Thầy -tày

Vần cách

Cả-ngã

Vần cách

Non-hòn

Vần cách

Bn-cn

Vần cách

→Câu văn có hnh ảnh, nhp điu.

3.Biện pháp tu từ: ẩn dụ

Từ ngữ

Ý nghĩa - Bin pháp tu từ

“Ăn quả”

Hưng thành quả

“Nhớ kẻ trồng cây”

Biết ơn những người đã to ra thành quả

“Sóng cả”

Khó khăn, th thách

“Ngã tay chèo”

Buông xuôi, không tiếp tục nữa

“Mi sắt”

“Nên kim”

-Kiên trì, n lc vượt qua khó khăn th thách

-Đt được thành quả

Trang 63

VIẾT: VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG

I. Quy trình viết

Ni dung trang 37, 38, 39 SGK

II. Luyện tập

Đ bi: Viết bi văn ngh luận v mt câu tục ngữ, danh ngôn bn v mt vn đ trong

đời sng.

NÓI VÀ NGHE: XÂY DỰNG VÀ TÔN TRỌNG Ý KIẾN KHÁC BIỆT

Chủ đề trao đổi: Trao đi ý kiến v hai câu tục ngữ: “Một giọt máu đo hơn ao nước

lã”, “Bán anh em xa mua láng giềng gần”.

Bước 1: chuẩn b

Bước 2: Trao đi

Trang 64

ÔN TẬP

Câu 1: SGK/41

Câu 2: Hãy xác đnh s dòng, s chữ, các cặp vần, các vế, bin pháp tu từ trong các

câu tục ngữ sau:

Câu tục ngữ

S dòng

S chữ

Các cặp vần

Các

vế

Bin pháp tu từ

Đen-đèn

Ẩn dụ

Ao- rào

Từ trái nghĩa

Câu 3:

Thành ngữ

Tục ngữ

-Là các cụm từ c đnh

-Là mt câu ngắn gn và có hoàn chỉnh v cu to

ngữ pháp.

-Chưa din đt được mt ý trn vẹn

- Din đt được mt ý, ni dung trn vẹn hoàn chỉnh.

Câu 7:

Trí tu dân gian là kho tàng tri thức được đc kết từ trí tu và kinh nghim sng bao

đời ca dân tc.

BÀI 8: NÉT ĐẸP VĂN HÓA VIỆT

(Văn bản thông tin)

Văn bản 1: TRÒ CHƠI CƯỚP CỜ

A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN ( SGK /43 )

1/ Văn bản thông tin giới thiệu một quy tắc hoặc luật lệ trong tr chơi hay hoạt

động:

* V cấu trúc: Loi văn bản ny thường có 3 phần:

- Phần 1: Giới thêu mục đích ca quy trnh thc hin trò chơi.

- Phần 2: Lit kê những g cần chuẩn b trước khi thc hin trò chơi hay hot đng.

- Phần 3: Trnh by các bước cần thc hin.

* V đặc điểm hình thức: Loi văn bản ny thường s dụng các con s (1, 2, 3,...), từ

ngữ chỉ thời gian đ giới thiu trnh t thc hin.

2/ Cách triển khai ý tưởng và thông tin trong văn bản thông tin .

- Theo trật t thời gian ; theo quan h nhân qa ; theo mức đ quan trng ca thông tin ...

- Khi viết, người viết có th kết hợp nhiu cách trin khai ý tưng v thông tin, nhưng

thường chn mt cách trin khai chính đ lm ni bật thông tin.

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Trang 65

I.Chuẩn bị đọc: sgk/45

II/ Trải nghiệm cùng văn bản: Trò chơi cướp cờ

1/ Đọc.

2/ Nội dung: Cách chơi cướp cờ, lưu ý khi chơi...

3. Thể loại và phương thức biểu đạt chính:

- Th loi: Văn bản thông tin. Cụ th l văn bản thông tin giới thiu v mt quy tắc trong

trò chơi.

- Phương thức biu đt chính: Thuyết minh

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Mục đích của văn bản Trò chơi cướp cờ và đặc điểm .

a. Mục đích của VB: Giới thiu v cách thức thc hin trò chơi cướp cờ

b. Các đặc điểm :

-Về cầu trúc: gồm 3 phần: (a) Giới thiu mục đích ca quy

trình; (b) Lit kê những thứ cần chuẩn b trước khi chơi; (c) Trnh by cách chơi.

-Về từ ngữ : s dụng những từ ngữ chi thời gian như: đầu tiên, tip theo,

-Về loại từ : câu s dụng nhiu đng từ.

-Về đề mục: s dụng đ mục đ tóm tắt những thông tin chính ca VB như a. Mục

đích, b. chuẩn b, c. Hướng dn cách chơi.

-Về phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ: S dụng hnh ảnh minh ho cách chơi.

2. Cách triển khai văn bản thông tin:

VB Trò chơi cướp c ch yếu trin khai thông tin theo trật t thời gian : đầu tiên, tip

theo, sau đó, kt thúc.

3.Hình ảnh minh họa và cước chú trong VB

- Hnh ảnh minh ha: Hnh vẽ trò chơi (phương tin phi ngôn ngữ trong VB) lm cho

thông tin được r rng, gip người đc hnh dung v d nhận biết cách chơi.

- Cước ch: Gip vic đc hiu thông tin trong VB thuận lợi hơn.

VĂN BẢN 2: CÁCH GỌT CỦ HOA THỦY TIÊN

( Theo Giang Nam)

Trang 66

I.Chuẩn bị đọc ( sgk/47 )

II.Trải nghiệm cùng văn bản

1. Đọc văn bản, giải thích từ khó.

- Đc

- Tm hiu v giải thích từ khó tr.48 sgk))

2. Tác giả: Giang Nam

3. Thể loại và phương thức biểu đạt chính:

- Thể loại: văn bản thông tin giới thiu v mt quy tắc trong hot đng.

- Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh

III. Suy ngẫm và phản hồi

1/ Tìm hiểu nội dung thông:

a. Nội dung thông tin của VB

*Thông tin cơ bản: Cách gt c hoa thy tiên

*Thông tin chi tiết:

B1: Chuẩn bị: Dụng cụ v chn c thy tiên.

- Dụng cụ cắt tỉa gt.

- C thy tiên.

B2: Ngâm nước và gọt tỉa

- Ngâm v thay nước đng kĩ thuật.

- Gt tỉa c thy tiên kho lo: Tác giả miêu tả quá trnh gt tỉa ny qua nhiu công đon

phức tp.

B3: Thủy dưỡng:

- Ngâm dưng thy tiên;

- Thc, hãm thy tiên;

- Chỉnh lá, chỉnh hoa.

b. Cách triển khai ý tưởng và thông tin trong VB

- Tác giả kết hợp nhiu cách:

+ Ch yếu l trnh t thời gian;

+ Theo mi quan h nhân quả.

- Cu trc v đặc đim hnh thức với mục đích viết ca VB

2. Hình ảnh minh họa và cước chú

Trang 67

- Hnh ảnh minh ha: gip người đc hnh dung r v các bước cần thc hin trong hot

đng gt c hoa thy tiên.

- Cước ch: Gip vic đc hiu thông tin trong VB thuận lợi hơn.

ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM

HƯƠNG KHÚC (Nguyễn Quang Thiều)

I. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Nguyn Quang Thiu

a. Đ ti: Văn hóa ẩm thực Vit

b. Thể loại, phương thức biểu đạt:

- Thể loại: Văn bản tản văn.

- Phương thức biểu đạt:: T s kết hợp miêu tả v biu cảm.

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Chất trữ tình trong văn bản

- Cht trữ tình th hin vẻ đẹp ca cảm xc, suy nghĩ, vẻ đẹp ca hình ảnh

bánh khúc to nên rung đng thẩm mĩ cho người đc. Những tình cảm đó

được bc l qua hình ảnh chiếc bánh khúc tui thơ.

2. Cái tôi trong VB

- Th hin qua từ nhân xưng “tôi”; th hin trc tiếp và gián tiếp qua cách

tác giả k và tả v cách bà làm bánh khúc.

- Tác giả th hin s yêu thương, trân quý, nâng niu chiếc bánh y như nâng

niu tt cả những g đẹp nht ca tui thơ v đặc bit trong đy còn có những

kí ức rt đẹp và m áp v người bà.

3. Ngôn ngữ của VB

- Ngôn ngữ mc mc, chân thật, bình d; văn phong trong sáng, gợi hình,

gợi cảm.

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Trang 68

(Đặc điểm và chức năng của số từ)

I. Lý thuyết về số từ: đặc điểm và chức năng

1/ Ví dụ: sgk/44

(1)- Các từ ngữ in đậm b sung ý nghĩa cho các từ:

+hai –> chàng

+một trăm – >ván cơm nếp

+một trăm –> np bánh trưng

+chín –> ngà

+chín –> ca

+chín – hồng mao

+một – >đôi.

– Các từ được b sung đu thuc từ loi danh từ, v ý nghĩa s lượng cho danh từ.

- Các từ ngữ in đậm đứng trước danh từ chỉ s lượng m nó b sung.

(2) - Các từ in đậm b sung ý nghĩa cho các từ:

+thứ–> sáu => “sáu” b sung ý nghĩa v thứ t cho danh từ “thứ”, đứng

sau danh từ “thứ”.

+hai – >vợ chồng => “hai” b sung ý nghĩa v s lượng cho danh từ “vợ chồng”

đứng trước danh từ “vợ chồng”

=> Các từ hai, một trăm, chín, một, sáu trong các ví dụ trên được

gọi là số từ.

2/ Kết luận

a. Khái niệm

Số từ l những từ chỉ s lượng v thứ t ca s vật.

b. Đặc đim v chức năng ca s từ:

- Khi biu th số lượng s vật, s từ thường đứng trước danh từ. S từ chỉ

s lương bao gồm:

+ S từ chỉ s lượng chính xác. VD: mt, hai, ba, bn,...

+ S từ chỉ s lượng ước chừng. VD: vi, mươi, dăm...

– Khi biu th số thứ tự ca danh từ, s từ thường đứng sau danh từ.

VD: s nhà mười bảy, phòng s sáu,...

II.Thực hành: SGK/54

Trang 69

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI

KÉO CO

(Trần Thị Ly)

I. Trải nghiệm cùng văn bản “Kéo co”

1. Đọc

2. Tác giả: Trần Th Ly

- Xuất xứ: In trong Trò chơi Dân gian Nam Bộ, NXB Hi Nh văn, 2017.

3. Thể loại và phương thức biểu đạt chính:

- Thể loại: Văn bản thông tin giới thiu v mt quy tắc trong trò chơi.

- Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh

II. Suy ngẫm và phản hồi

1/ Nội dung thông tin của văn bản và cách triển khai thông tin trong VB

a. Nội dung thông tin trong VB

* Thông tin cơ bản: Giới thiu trò chơi ko co - mt trò chơi dân gian

* Thông tin chi tiết bậc 1

(1) a. Người chơi

(2) b. Chuẩn b:

(3) c. Hướng dn cách chơi.

(4) d. Quy đnh trò chơi

b. Cách triển khai ý tưởng và thông tin trong VB:

- Trnh t thời gian.

2/ Cấu trúc và đặc điểm hình thức với mục đích viết của VB

- Mục đích viết ca VB: Giới thiu v cách thức thc hin trò chơi ko co

- Các đặc đim sau ca văn bản đã góp phần thc hin mục đích đó.

3/ Hình ảnh minh họa và cước chú trong VB

- Hnh ảnh minh ha: đ hỗ trợ cho vic biu đt thông tin.

- Cước ch: Gip vic đc hiu thông tin trong VB thuận lợi hơn.

VIẾT: VIẾT VĂN BẢN TƯỜNG TRÌNH

I. Tìm hiểu chung về văn bản tường trình

1. Khái niệm

- Là kiu văn bản thông tin, trnh by tường tận, r rng, đầy đ v din biến ca

mt s vic “đã gây hậu quả v có liên quan đến người viết”, trong đó nêu r mức đ

thit hi (nếu có) v xác đnh trách nhim ca người viết đi với s vic.

Trang 70

2.Yêu cầu

- Phần m đầu;

- Ni dung bản tường trình;

- Phần kết thúc.

II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

* Bước 1: Đọc VB tường trình

- Đc VB ( tr.60, sgk)

- Xem cách tường trình v vic làm v chậu cây lớp 7A2

* Bước 2: Nhận xét, phân tích các yêu cầu

- Da vào du hiu trong VB, xác đnh phần m đầu, ni dung tường trình và kết thúc.

- Phần m đầu trình bày những ni dung:

+ Quc hiu, tiêu ngữ

+ Đa đim và thời gian viết bản tường trình.

+ Tên VB và tóm tắt s vic tường trình

+ Người nhận bản tường trình

+ Thông tin người viết bản tường trình

- Ni dung tường trình gồm những ni dung:

+ Thời gian, đa đim xảy ra, những người tham gia, din biến s vic.

+ Nguyên nhân ca s vic

+ Hậu quả ca s vic

+ Xác đnh rõ trách nhim ca người viết tường trình

- Phần kết thúc gồm những ni dung:

+ Lời đ ngh

+ Lời hứa

+ Chữ kí và tên ca người viết tường trình.

II.Thực hành

Đề bài: Vit văn bản tường trình v một s việc xảy ra ngoài ý muốn trong trường

m em đã chứng kin hoặc tham gia.

(Hs vit vào tập)

NÓI VÀ NGHE: TRAO ĐỔI MỘT CÁCH XÂY DỰNG,

TÔN TRỌNG CÁC Ý KIẾN KHÁC BIỆT

Trang 71

I.Chủ đề trao đổi: (đã giao nhiệm vụ từ tiết trước)_

Ch đ: Trong lớp em, có bn cho rằng trò chơi đin t có nhiu tác hi nhưng cũng có

bn khẳng đnh nó vn có những lợi ích nht đnh. Vậy ý kiến ca em l g? Em sẽ trao

đi với các bn như thế no?

GV chia thành 2 dãy để HS trao đổi theo chủ đề trên.

II. Thực hành

Trao đi ý kiến v trò chơi đin t

Lợi ích

Tác hi

*Chuẩn bị cách trao đổi:

Em v các bn thng nht mt s vn đ đã nêu trong sgk.

Bước 2. Trao đổi

- Trình bày ý kiến.

- Tiếp nhận, phản hồi ý kiến ca người khác và bảo v ý kiến ca mình.

ÔN TẬP

Câu 1:

Văn bản

Phương diện

so sánh

Tr chơi cướp cờ

Cách gọt hoa thủy tiên

Những đim

ging nhau (ni

dung, đặc đim

hnh thức)

+ Dng đ giới thiu mt quy tắc hoặc luật l trong trò chơi hay hot

đng.

+ Trin khai thông tin chính theo trnh t thời gian.

+ Đu dng phương tin phi ngôn ngữ l hnh ảnh minh ha đ b sung

ni dung cho văn bản.

Những đim

khác nhau (ni

dung, đặc đim

hnh thức)

+ Giới thiu với bn đc v quy

tắc, luật l trong mt trò chơi

+ Giới thiu mục đích ca trò

chơi cướp cờ.

+ Lit kê những g cần chuẩn b

trước khi thc hin trò chơi

+ Trnh by các bước cần thc

hin khi chơi

+ Giới thiu với bn đc v quy tắc

trong hot đng

+ Giới thiu mục đích ca quy trnh,

lit kê những g cần chuẩn b trước

khi thc hin, trnh by các bước

thc hin gt c hoa thy tiên.

+ S dụng các con s, thuật ngữ,

Trang 72

+ S dụng đ mục.

- HS về nhà làm bài 2-6 vào vở luyện tập.

------------------Hết--------------------

Bài 9: TRONG THẾ GIỚI VIỄN TƯỞNG

(TRUYỆN KHOA HỌC VIỄN TƯỞNG)

VĂN BẢN 1: DÒNG “SÔNG ĐEN”

Giuyn Véc-nơ (Jules Verne)

A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN (SGK/67)

1. Truyện khoa học viễn tưởng:

L loi truyn hư cu v những điu din ra trong mt thế giới giả đnh, da

trên tri thức khoa hc v trí tưng tượng ca tác giả. Truyn khoa hc vin

tưng có các đặc đim như sau:

2. Đặc điểm truyện:

– Đề ti.

– Cốt truyn

– Tình huống truyn.

– Sự kin.

– Nhân vật.

– Không gian, thi gian.

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I. Chuẩn bị đọc ( sgk )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: (SGK/74)

2. Trải nghiệm cùng văn bản

a. Thể loại: Truyn

b. Xuất xứ: Nằm trong chương 14 tác phẩm Hai vạn dặm dưới biển.

c. Tóm tắt:

Truyn xoay quanh cuc sng ca Nt Len, giáo sư A-rô-nắc v Công-xây khi h b rơi

xung bin v được tu Nau-ti-lx cứu. H đã xảy ra cuc mâu thun khi h đi vo hải

lưu ca dòng "Sông đen" v kế hoch chy trn hay l cng nhau quan sát, tm hiu

những điu hay ho dưới đáy bin ny. Được chứng kiến tận mắt những cảnh đẹp mê hồn

Trang 73

đó, dường như mỗi người đu thả hồn, chăm ch, đầy thích th với cảnh vật m quên đi

cuc tranh luận trước đó v h dần hiu ra thế giới đặc bit với những bí mật thầm kín

ca người thuyn trưng đầy bí ẩn Nê-mô.

III. Suy ngẫm và phản hồi

* Đặc điểm truyện:

=>Truyện khoa học viễn tưởng được viết theo thể hư cấu về một điều giả định được

dựa trên tri thức khoa học và trí tưởng tượng của người viết truyện.

VĂN BẢN 2: XƯỞNG SÔ-CÔ-LA (CHOCOLATE)

Rô-a Đan (Roald Dahl)

I.Chuẩn bị đọc ( sgk )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Rô-a Đan SGK/79

2. Tác phẩm:

a. Thể loại: Truyn KHVT.

b. Xuất xứ: Trích Charlie và nhà máy sô-cô-la.

c. Tóm tắt:

+ Ông Quơn-cơ dn 5 đứa trẻ đến thăm nh máy sô-cô-la.

+ Ông đầy t ho khi giới thiu v dòng sông, con thác, hoa, c đặc bit.

+ Sác-li, cng ông ni v bn trẻ ngắm dòng sông sô-cô-la khng lồ v con thác nho

sô-cô-la.

+ Được tận mắt chứng kiến các loi cây c, hoa k l, vừa trồng lm đẹp phong

cảnh nh máy, vừa ăn được, có v đường mm, v bc h rt thơm ngon.

+ Được tận mắt nhn thy những người công nhân tí hon Umpơ-Lumpơ.

Đề tài

Sự kiện

Tình huống

Nhân vật

Không gian,

thời gian

Những ngy đầu

ca hnh trnh hai

vn dặm dưới

bin trên con tu

Nau-ti-lúx.

- Suy nghĩ v thuyn

trưng Nê-mô.

- Cuc tranh cãi giữa

giáo sư với Nt-len.

- Thích thú, say mê

trước cảnh đẹp dưới

lòng đi dương.

Cuc tranh luận đầy

mâu thun ca giáo sư

A-rô-nắc v Nt-len

trong con tàu

Nau-ti-lx ca thuyn

trưng bí ẩn Nê-mô

dưới lòng đi dương.

giáo sư

A-rô-nắc,

Nét-len,

Công-xây

- Không gian:

dưới lòng đi

dương.

- Thời gian: giả

đnh.

Trang 74

III. Suy ngẫm và phản hồi

1/ Nhân vật ông Quơn-cơ

=>Ông Quơn-cơ là người có khả năng phi thường, có thể tạo ra những điều kì diệu.

2/ Một số yếu tố của truyện khoa học viễn tưởng

- Đề tài: ứng dụng khoa hc trong xây dng nh máy sản xut sô-cô-la.

- Không gian: trong xưng sô-cô-la ca ông Quơn-cơ.

- Nhân vật được đặt trong tình huống: tham gia cuc phiêu lưu vo mt nh máy

sô-cô-la k l v chứa nhiu bí ẩn.

Đọc kết nối chủ điểm

TRÁI TIM ĐAN-KÔ (DANKO)

I/ Trải nghiệm cùng văn bản:

- Tác giả: Sgk

II/ Suy ngẫm và phản hồi:

1/ Tóm tắt truyện:

Thời điểm

Thái độ

Hành động

Khi giới thiu với mi

người v tầm quan trng

ca xưng sô-cô-la

- Nhn mnh đây l trung tâm thần kinh,

trái tim ca nh máy.

- Khẳng đnh ông ch trng lm cho

xưng sô-cô-la phải đẹp.

- Nhắc bn trẻ đừng quá phn khích.

- Vừa nói vừa ly chùm chìa

khóa, m xưng nh máy.

Khi giới thiu v vẻ đẹp

ca không gian nh máy,

v những sáng chế c, hoa

có th ăn được.

- T ho v vẻ đẹp, nt đc đáo nhà máy.

- Ging đầy tru mến, mời mi người

nếm th hoa, c.

- Giơ chiếc can ra chỉ vo các

bụi cây, cánh đồng c, v hoa.

->Nhân vật th hin đặc đim ca nhân vật truyn khoa hc vin tưng.

Trang 75

- Đan-kô dn đường cho mi người đi vo rừng.

- Đường đi gian nan, đon người mt lả, mt tinh thần.

- H không dám th nhận s yếu hèn m đ lỗi cho Đan-kô.

- Hai bên bắt đầu cãi nhau khiến rừng cũng phải gầm lên.

- Đan-kô cảm thy phn ut, nhưng lòng vn thương mi người.

- Anh x toang lồng ngc, dứt trái tim ra v giơ cao lên đầu. Đon người sng st, đứng

trơ ra như phỗng.

- Đan-kô yêu cầu mi người đi tiếp, h xông lên theo anh, sung sướng mê cuồng.

- Chng Đan-kô bật lên tiếng cười t ho, rồi gục xung v chết. Đon người mải vui

sướng nên không h đ ý rằng anh đã chết. Mt người nhn thy v gim lên trái tim ca

anh.

2/ Yếu tố truyện khoa học viễn tưởng:

Yếu tố

Văn bản Trái tim Đanko

Không

gian

- Không gian rừng gi, đầm lầy nguyên sinh gắn với huyn thoi v người

anh hng ca b lc.

Thời gian

- Mơ hồ, không xác đnh, được bao ph trong mn sương ca huyn thoi,

ca kí ức xa xưa qua lời k ca b lão I-dec-ghin.

Nhân vật

- Nhân vật người anh hng Danko l nhân vật được xây dng từ trí tưng

tượng.

Chi tiết/

Hnh ảnh

- Những hnh ảnh: Danko x toang lồng ngc, Danko ly trái tim ra soi

đường, trái tim cháy sáng như ánh đuc, trái tim vn cháy khi Danko gục

chết, trái tim b gim lên vn bừng ánh la, … l hnh ảnh chỉ có trong trí

tưng tượng.

Thực hành tiếng việt:

MỞ RỘNG THÀNH PHẦN CHÍNH VÀ TRẠNG NGỮ TRONG CÂU BẰNG

CỤM TỪ

I. Cách mở rộng thành phần chính và trạng ngữ trong câu bằng cụm từ:

(1) Trong những cánh đồng c, mao lương/đua sắc.

C V

Trang 76

(2) Trong những cánh đồng c, hàng ngàn cây mao lương hoa vàng /đua sắc.

C V

-> Chủ ngữ trong câu (1) là một từ, chủ ngữ trong câu (2) là một cụm từ.

1/ Mở rộng vị ngữ bằng cụm từ

(1) Đó/chính là một điều bí mật

C V

(2) Đó/chính là một điều bí mật mà tôi muốn chia sẻ với bạn.

C V

-> Vị ngữ trong câu (2) có cấu tạo phức tạp hơn vị ngữ trong câu (1) .

2/ Mở rộng trạng ngữ bằng cụm từ

(1) Trước ánh sáng, bóng ti tan tác v run lẩy bẩy, nho xung cái mm hôi thi ca

đầm lầy nơi rừng sâu ni thẳm.

(2) Trước ánh sáng của trái tim Đan- kô, bóng ti tan tác v run lẩy bẩy, nho xung

cái mm hôi thi ca đầm lầy nơi rừng sâu ni thẳm.

-> Trạng ngữ trong câu (2) có cấu tạo phức tạp hơn trạng ngữ trong câu (1) /

-> Việc mở rộng thành phần chính và trạng ngữ bằng cụm từ làm cho việc miêu tả

chi tiết, rõ ràng hơn.

* Nhận xét:

Các cách m rng thnh phần chính v trng ngữ trong câu bằng cụm từ:

Biến CN, VN v TN trong câu từ 1 từ thnh 1 cụm từ.

- Biến CN, VN v TN trong câu từ cụm từ có thông tin đơn giản thnh cụm từ phức tp

có những thông tin cụ th, chi tiết hơn.

II.Thực hành: Bài tập sgk/83

Đọc mở rộng theo thể loại

MỘT NGÀY CỦA ICH-CHI-AN

– Alexander Romanovich Belyaev–

I. Trải nghiệm cùng văn bản

- Th loi: Truyn khoa hc vin tưng

- Xut xứ: Trích trong truyn “Người cá”

II. Suy ngẫm và phản hồi

Trang 77

Viết

VIẾT ĐOẠN VĂN TÓM TẮT VĂN BẢN

I. TÌM HIỂU TRI THỨC KIỂU VĂN BẢN ( SGK /89 )

1. Thế nào là đoạn văn tóm tắt VB

- Đon văn tóm tắt VB được viết đ trnh by ngắn gn ý chính được nêu trong VB. Vic

viết đon văn tóm tắt VB gip chng ta nhận ra ni dung chính ca VB.

2. Yêu cầu của đoạn văn tóm tắt VB

- Đảm bảo yêu cầu v hnh thức ca đon văn.

- Tóm tắt các ý chính ca VB gc.

- Đảm bảo yêu cầu v đ di ca đon văn.

- Đảm bảo ni dung chính ca VB

3. Cấu trúc của đoạn văn tóm tắt VB: gồm 2 phần

- Giới thiu nhan đ v tác giả ca VB cần tóm tắt.

- Trnh by ngắn gn các ý lớn, ý b trợ được nêu trong VB.

II. HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH KIỂM VĂN BẢN

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

- Xác đnh đ ti: La chn văn bản truyn/ văn bản ngh luận

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

Đặc điểm của truyện

khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an

Đề tài

Khoa hc thay đi tim năng ca mt con người

Tình huống

Ích-chi-an được phu thuật thnh người cá, có khả năng lặn v sng dưới

đáy bin.

Sự kiện

+ Ích-chi-an bơi theo dòng hải lưu ra bin.

+Ích-chi-an vui đa cng những ch cả, thưng thức vẻ đẹp ca bin.

+Ích-chi-an cứu những ch cá b đánh dt vo bờ bin sau cơn bão.

Nhân vật

Ích-chi-an

Không gian

Đáy bin, mặt bin, bờ bin

Thời gian

Mt ngy ca người cá  đáy bin

Trang 78

- Xác đnh các s vic/luận đim chính, các chi tiết quan trong trong VB v trnh bày

mi quan h giữa các yếu t ny.

-Sắp xếp các s kiên/luận đim chính theo trnh t hợp lí. (theo gợi ý sgk/91)

Bước 3: Viết đoạn

- Da vo dn ý, viết thnh mt đon văn hon chỉnh.

- Đảm bảo yêu cầu v hnh thức đon văn, v đ di ca đon.

Bước 4: Chỉnh sửa và chia sẻ

- Đc li bản thảo ca cá nhân, t kim tra, điu chỉnh ni dung cu trc ca bi.

- Rt kinh nghim

- Chia sẻ bi cng các bn.

III/ HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT ( SGK/90/91 )

Đ bi: Em hãy viết mt đon văn (từ 150- 200 chữ) đ tóm tắt mt văn bản ngh luận

hoặc mt truyn ngắn m em thích.

Nói và nghe: THẢO LUẬN NHÓM VỀ MỘT VẤN ĐỀ GÂY TRANH CÃI

Chủ đề:

CĐ 1: Ông Quơn-cơ có sai không khi c tình th thách năm đứa trẻ lúc tham quan nhà

máy sô-cô-la với ý đồ chn người thắng cuc đ trao tặng nhà máy?

CĐ 2: Ích-chi-an l người may mắn được trao năng lc lm người cá hay l người bt

hn?

CĐ 3: Bác sĩ Xan-va-tô là nhà khoa hc ti năng hay l mt tên ti phm

1. BƯỚC 1: CHUẨN BỊ ( SGK/92/93 )

- Thành lập nhóm và phân công công vc

+ nhóm nh 1: Đồng tình

+ nhóm nh 2: Không đồng tình

- Chuẩn b ni dung bui thảo luận:

+ HS đc li VB, tìm hiu kĩ nhân vật, chuẩn b lí lẽ và bằng chứng đ làm sáng t

quan đim

-Thng nht mục tiêu và thời gian thảo luận

2. BƯỚC 2: THẢO LUẬN ( SGK/93/94 )

- Đi din nhóm sẽ trình bày ý kiến thng nht ca nhóm mình da trên những lí lẽ,

dn chứng m các nhóm đã tranh luận, phản bin.

Trang 79

- HS tập nói mt mnh trước gương.

- HS tập nói trước nhóm/t.

Ý kiến đồng tnh

Ý kiến phản đi

Lí lẽ

Dn chứng

=> Ý kiến thống nhất.

ÔN TẬP

I. NỘI DUNG BÀI HỌC

Tóm tắt nét đặc sắc truyện KHVT đã học:

Dng “Sông Đen”

Xưởng Sô-co-la

Một ngày của

Ích-chi-an

Đề tài

Nhân vật

Sự kiện

Không gian

Thời gian

II. LUYỆN TẬP

HS làm bài 3,4,5,6 SGK/95 vo v bi tập.

Văn bản 1: ĐỢI MẸ

- Vũ Quần Phương-

A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN

Thơ và sự thể hiện tình cảm, cảm xúc trong thơ (SGK/96)

BÀI 10

LẮNG NGHE TRÁI TIM MÌNH

( THƠ )

Trang 80

- Thơ: Được sáng tác đ bc l tnh cảm, cảm xc ca nh thơ trước khoảnh khắc ca

đời sng.

- Ngôn ngữ thơ: Có khả năng truyn cảm, lan ta tnh cảm, cảm xc qua cách dng từ

ngữ, hnh ảnh, vần, nhp các bin pháp tu từ.

B.ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/98/99 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: SGK/99

2. Tác phẩm:

- Th loi: thơ

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Tình cảm của em bé với mẹ

- Đợi mẹ: ngồi đợi mẹ mi mòn.

- Từ ngữ, hnh ảnh: ngồi nhn, ln, trông chờ,..; vầng trăng non, mẹ bế vo nh... Nhân

hóa

- Hnh tượng đc đáo, thi v lm r tnh yêu mẹ ca b (chờ mẹ đến ng quên ngoi đầu

hè) cũng như tnh yêu b ca mẹ (âu yếm, thương yêu)

2. Tâm trạng của tác giả

Tnh cảm ca con với mẹ, mẹ với con l 1 trong những tnh cảm thiêng liêng, trân quý

nht ca con người

→Tác giả bày tỏ sự yêu thương, gắn kết với người thân.

Văn bản 2:

MỘT CON MÈO NẰM NGỦ TRÊN NGỰC TÔI

- Anh Ngọc-

I. Chuẩn bị đọc ( sgk/100 )

II. Trải nghiệm cùng văn bản

Trang 81

1. Tác giả: SGK/101

2. Tác phẩm:

- Th loi: thơ

III. Suy ngẫm và phản hồi

1. Nét độc đáo của bài thơ

Nét độc đáo của bài thơ

Nhận xét

Hình

ảnh thơ

(chú

mèo)

Đôi mắt trong veo, đôi mắt biếc trong veo

Chú mèo d thương, xinh xắn

đáng yêu

Hm răng di nhn hoắt

Như đứa trẻ giữa vòng tay p 

Đôi tai vnh ngây thơ

Cái đuôi di bướng bỉnh

Hàng ria mép ngang tàng

Biện

pháp tu

từ

So sánh: như đứa trẻ giữa vòng tay p 

Chú mèo thơ ngây tựa một đứa trẻ

Ẩn dụ: Móng vut ca đêm

Gợi hình ảnh sinh đng

Đip từ: “ng đi” (6 lần)/ “được” (2 lần)

Th hin s vỗ v, p  ca nhân

vật tôi dành cho chú mèo

Nhịp thơ

Nhp 3/5; 5/; 2/2/3/2

Gợi nhp điu nhẹ nhàng, tình cảm

Từ ngữ

Dùng nhiu tính từ: “Nhn hoắt” “ngây thơ”

“bướng bỉnh” “ngang tng”…

Phác ha sinh đng, cụ th hình

ảnh chú mèo

Yu tố

miêu tả

và t s

Chi tiết miêu tả hình ảnh chú mèo

K chuyn chú mèo nằm ng trên ngc

Gợi lên hình ảnh chu mèo nh d

thương v th hin s gắn bó thân

thiết giữa nhân vật tôi và chú mèo

2. Tình cảm cảm xúc của nhà thơ

- Hình ảnh được nhắc li tới hai lần: “trên ngc tôi mt chú mèo nằm ng”.

- Những từ ngữ th hin cảm xúc, mi quan h ca nhân vật tôi dnh cho ch mèo đang

ng:

+ Nằm nghe nhịp nhàng thánh thót.

+ Trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo.

+ Trái tim tôi một phút bỗng mềm đi.

Trang 82

+ Lâng lâng hạnh phúc.

+ Được âu ym, vuốt ve, đùm bọc.

+ Được âm thầm ct tiếng ca ru

- Tình cảm ca nhân vật tôi (nh thơ): Gắn bó, ch che, yêu thương đm bc và luôn

cảm thy hnh phc, vui sướng khi được bên cnh chú mèo.

3. Thông điệp của bài thơ

- Hãy biết yêu thương, ch che cho những loài vật nh bé gần gũi quanh mnh, biết yêu

thương đồng loi.

- Hãy đ trái tim mnh được rung cảm đ biết sng sâu, sng chậm, sng ý nghĩa hơn.

Đọc mở rộng theo thể loại

MẸ

- Đỗ Trung Lai-

I. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Đỗ Trung Lai

2. Tác phẩm:

- Th loi: thơ

II. Suy ngẫm và phản hồi

1. Hình ảnh người mẹ

- Hình dáng mẹ

+ Theo thời gian, cây cau ngy cng phát trin, cao lớn, xanh tt.

+ Mẹ cng ngy cng gi đi.

-> đi lập tương phản. Nỗi xót xa ca người con khi mẹ cng ngy cng gi yếu.

- Hành động của mẹ

+ Khi con còn b: b cau lm tư.

+ Hin ti: cau b lm tám mẹ còn ngi to.

+ Tác giả mượn hnh ảnh nhai trầu quen thuc đ khắc ha người mẹ. Miếng trầu b nh

gợi ra tui gi móm mm ca mẹ.

2. Tình cảm của người con dành cho mẹ

+ Nâng: s trân trng, nâng niu miếng trầu - hnh ảnh tượng trưng cho mẹ.

Trang 83

+ Cầm: tnh cảm dồn nn, chứa đng bao xót xa, tnh cảm ca con dnh cho mẹ

=> Qua hnh ảnh miếng cau khô, ta cảm nhận được nỗi nim ca con dnh cho mẹ. Con

thu hiu những khó nhc, cay đắng ca đời mẹ, trân trng những hi sinh mẹ đã dnh

cho con nhưng không khi đau đớn trước những vt vả ca mẹ.

- Sao mẹ ta gi? => Câu hi tu từ th hin s vô vng, s bt lc ca người con không th

níu ko thời gian chậm li, níu ko mẹ  li mãi mãi bên con.

Đọc kết nối chủ điểm

LỜI TRÁI TIM

- Paulo Coelho-

I. Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tác giả: Paulo Coelho

2. Tác phẩm:

- Xut xứ: trích trong tác phẩm Nhà giả kim

- Ni dung: Là câu chuyn đầy ý nghĩa v cuc hnh trnh đi tm v chinh phục ước

mơ, qua đó tác giả gi gắm nhiu thông đip ý nghĩa v cuc đời.

II. Suy ngẫm và phản hồi

PHIẾU BÀI TẬP

Câu

Nội dung câu hỏi

Câu trả lời của em

Theo nhà luyn kim đan, v sao cậu

bé chăn cừu cần lắng nghe tiếng nói

trái tim mình?

“Vì tim  đâu th kho báu  đó”. “Vì chẳng bao

giờ bắt trái tim im lặng được. Ngay cả khi cậu làm

như không thèm nghe nó nói th nó vn luôn 

trong con người cậu, nhắc đi nhắc li những điu

cậu nghĩ v cuc đời và thế giới”.

Nhà luyn kim đan khuyên cậu bé

chăn cừu lm g đ không b trái

tim đánh bt ngờ?

Hiu rõ trái tim mình, lắng nghe nó nói, hiu rõ nó

mun g, ước mơ g th sẽ biết cách ng x phù

hợp.

Trang 84

Thực hành tiếng việt:

NGỮ CẢNH VÀ NGHĨA CỦA TỪ TRONG NGỮ CẢNH

I. Tri thức tiếng việt

1. Ngữ cảnh

- Ngữ cảnh có th là mt tình hung, mt đon văn, mt câu, mt cụm từ v cũng có

th là mt từ.

- Có vai trò quan trng trong vic la chn từ ngữ khi viết hoặc nói và hiu nghĩa ca

từ khi đc hoặc nghe.

VD:

Người cha chỉ người sinh ra ta.

Người cha chỉ Bác Hồ.

2. Nghĩa của từ trong ngữ cảnh

- Trong mỗi ngữ cảnh, từ th hin khả năng kết hợp với các yếu t khác, qua đó b l

mt nghĩa xác đnh no đó.

- Khi gặp mt từ không biết nghĩa, có th da vào ngữ cảnh đ xác đnh nghĩa ca từ.

VD1: SGK/97

Em có đồng tình với ý kiến ca nhà

luyn kim đan “Sợ phải đau kh

còn đau đớn hơn l chính s đau

kh, v chưa từng có trái tim nào

phải chu đau kh khi tìm cách thc

hin ước mơ” không? V sao?

Đồng tình.

Vì: khi ta sng và nỗ lc theo những hoài bão,

khát vng thì cuc sng sẽ vô cng ý nghĩa, tràn

đầy hnh phúc cho dù có chông gai, hoặc có tht

bi ta cũng hc được bài hc cho chính mnh đ

tiếp tục c gắng.

Đon trích có nhiu lời thoi nói v

s cần thiết ca vic lắng nghe

tiếng nói trái tim. Lời thoi nào em

yêu thích nht? Vì sao?

- “Trái tim cậu  đâu th kho báu cậu tm cũng 

đó.”

- “Chưa từng có trái tim nào phải chu đau kh khi

tìm cách thc hin ước mơ.

Trang 85

- Khúc khuỷu: có nhiu đon gp khúc ngắn, ni nhau liên tiếp rt nguy him.

- Da vào ngữ cảnh “nhiu đon gp khúc ngắn, ni nhau liên tiếp” trong câu văn trên

đ xác đnh nghĩa ca từ

VD2: SGK/97

- Phát minh: Tìm ra cái có cng hiến cho khoa hc v loi người.

- Da vào mt s ví dụ cụ th : “máy hơi nước, đin, tivi, máy vi tính.”

VD3: SGK/97

- La: mu đ ca hoa lu.

Nghĩa ca từ la trong ngữ cảnh trên s dụng với nghĩa ẩn dụ không dng theo nghĩa

thông thường.

II.Thực hành tiếng việt: SGK/104

Đọc mở rộng theo thể loại

MẸ

– Đỗ Trung Lai–

I. Trải nghiệm cùng văn bản

II. Suy ngẫm và phản hồi

Trang 86

Viết:

VIẾT BÀI VĂN BIỀU CẢM VỀ CON NGƯỜI

I. Tri thức kiểu bài ( xem lại bài 4 )

1. Ôn tập khái niệm bài văn văn biểu cảm

Kiu văn bản trình bày cảm xúc ca người viết v đi tượng

2. Yêu cầu:

- Tình cảm trong sáng, chân thật

- S dụng ngôi thứ nht đ chia sẻ cảm xúc

- Phương thức kết hợp: miêu tả và t s

- B cục: 3 phần

II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản ( sgk/107 )

Bài văn: Người bạn yêu quý của tôi (SGK/107)

1. Bi văn được viết đ biu l tnh cảm: quý mn một ngưi bạn

2. B cục: 3 phần

- MB: giới thiu, bc l cảm xúc v người bn

- TB: bày t cảm xúc v người bn theo trình t

- KB: Khẳng đnh tnh cảm, cảm xúc v người bn. Rt ra điu đáng nhớ đi với bản

thân.

III. Hướng dẫn quy trình viết ( sgk/108/109 )

1. Chuẩn b trước khi viết

2. Tm ý, lập dn ý

3. Viết bi

4. Xem li v chỉnh sa, rt kinh nghim.

Trang 87

Nói và nghe:

TRÌNH BÀY Ý KIẾN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG

I. Chủ đề: Ý nghĩa của tình bạn ( sgk/111 )

1. Bước 1: xác đnh đ tài, thời gian và không gian nói

2. Bước 2: tìm ý và lập dàn ý

3. Bước 3: luyn tập và trình bày

4. Bước 4: trao đi v đánh giá

II. Thực hành

ÔN TẬP BÀI 10

Hướng dn hc sinh hoàn thành các câu hi sgk/112

ÔN TẬP CUỐI HỌC KÌ II

I. ĐỌC VÀ TIẾNG VIỆT

( SGK/113 – 115 )

II. VIẾT, NÓI VÀ NGHE

( SGK/116 )

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/87

| | Tải xuống

Preview text:

BÀI 1: TIẾNG NÓI CỦA VẠN VẬT ( THƠ BỐN CHỮ, NĂM CHỮ )
VĂN BẢN 1: LỜI CỦA CÂY (Trần Hữu Thung)
A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN (SGK/10)
1. Thơ bốn chữ, năm chữ ( sgk )/10
2. Hình ảnh trong thơ ( sgk/11)
3. Vần, nhịp và vai trò của vần, nhịp trong thơ ( sgk/11.12)
4. Thông điệp (sgk/12 )
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
I. Chuẩn bị đọc ( sgk / 13,14 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: (SGK/15)
2. Tác phẩm tiêu biểu ( sgk/ 15 )
a. Thể loại: Thơ 4 chữ
b. Xuất xứ: In trong Những bài thơ em yêu, Phạm Hổ, Nguyễn Nghiệp tuyển chọn
c. Bố cục: 2 phần
d. Chủ đề: Bài thơ thể hiện tình yêu thương, trân trọng những mầm xanh thiên nhiên.
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Quá trình sinh trưởng của hạt
- Khổ 1: HẠT lặng thinh
- Khổ 2: MẦM nhú lên giọt sữa, biết nói thì thầm
- Khổ 3: MẦM được chăm sóc như đứa trẻ sơ sinh
- Khổ 4: MẦM kiêng gió kiêng mưa, lớn lên nhờ đón tia nắng hồng
- Khổ 5: CÂY đã thành, lá xanh bập bẹ tiếng nói Trang 1
- Khổ 6: CÂY bập bẹ xưng họ tên, hứa hẹn góp xanh cho đời
2. Tình cảm, cảm xúc của tác giả
Từ ngữ, hình ảnh Tình cảm
Mối quan hệ của tác giả với thiên nhiên “Hạt nằm lặng
Gần gũi, giao cảm mạnh mẽ với thiên thinh”, “Nghe bàn nhiên Yêu thương, trìu
tay vỗ”, “Ghé tai mến, nâng niu, trân nghe rõ”, “Nghe trọng mầm mở mắt”, “Nghe tiếng ru hời”…
-> nhân hóa, điệp ngữ
=> Miêu tả sống động quá trình sinh trưởng từ mầm thành cây. Tạo nên sự gần gũi,
gắn bó giữa hạt mầm, cây và con người.
3. Nhận xét về vần, nhịp
- Cách gieo vần chân: mình-thinh; mầm-thầm; giông-hồng;... - Ngắt nhịp: 2/2, 1/3
4. Thông điệp: Hãy lắng nghe lời của cỏ cây loài vật để biết yêu thương, nâng đỡ sự
sống; mỗi con người, sự vật, dù là nhỏ bé, đều góp phần tạo nên sự sống. IV. Tổng kết
1. Nội dung: quá trình hạt phát triển thành cây. Qua đó, thể hiện tình cảm, cảm xúc
nâng niu, trân trọng mà tác giả dành cho mầm cây.
2. Nghệ thuật: Biện pháp tu từ nhân hóa, điệp ngữ VĂN BẢN 2: SANG THU Trang 2 (Hữu Thỉnh)
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/15 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản 1. Tác giả (SGK/16)
2. Tác phẩm tiêu biểu ( sgk/16 )
a. Thể loại: Thơ 5 chữ
b. Xuất xứ: In trong “Từ chiến hào đến thành phố”, 1991
c. Bố cục: 3 phần
d. Chủ đề: miêu tả sự chuyển mình của đất trời từ cuối mùa hạ sang thu, cảm nhận tinh
tế của tác giả về thiên nhiên, những suy ngẫm về bước đi của thời gian.
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Thời điểm miêu tả bức tranh thiên nhiên
- Vào khoảnh khắc giao mùa giữa mùa hạ sang mùa thu.
- Dấu hiệu nhận biết: + Nhan đề:
+ Những tín hiệu: Sương chùng chình; chim bắt đầu vội vã; nắng; mưa
2. Cách miêu tả chuyển động của thiên nhiên
- Những từ ngữ, hình ảnh: hương ổi phả vào trong gió se, sương chùng chình, chim vội
vã, đám mây vắt nửa mình, cơn mưa vơi dần
=> sự tinh tế, nhạy cảm trong tâm hồn nhà thơ
3. Cách ngắt nhịp, gieo vần - Ngắt nhịp: 3/2, 2/3
→ Góp phần thể hiện chút xao xuyến, bâng khuâng của nhà thơ
- Gieo vần: Gieo vần chủ yếu là vần chân (se-về, vã-hạ) Trang 3
→ Tạo sự liên kết giữa các dòng thơ, câu thơ và tạo nhạc điệu cho bài thơ. 4. Thông điệp
- Thông điệp: Cần biết lắng nghe, cảm nhận thiên nhiên bằng tất cả các giác quan để
đón nhận những món quà vô giá thiên nhiên III. Tổng kết 1. Nội dung
Cảm nhận tinh tế cùng sự quan sát tỉ mỉ của tác giả về sự biến chuyển của đất trời từ
cuối mùa hạ sang thu. Từ đó bộc lộ tình yêu thiết tha với thiên nhiên.
2. Nghệ thuật
Thể thơ năm chữ, nhiều những hình ảnh sinh động hấp dẫn. Ngôn ngữ thơ trong sáng,
giản dị, gợi nhiều cảm xúc
ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM VĂN BẢN: ÔNG MỘT (Vũ Hùng)
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/16,17 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản ( sgk/ 17,18 )
1. Tác giả: Vũ Hùng
2. Tác phẩm tiêu biểu
a. Thể loại: truyện ngắn
b. Xuất xứ: trích từ Phía Tây Trường Sơn, in trong Những truyện hay viết cho thiếu nhi
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Tình cảm của con voi
- Với Đê đốc Lê Trực: nó ủ rũ, gầy rạc đi, đứng buồn thiu, bỏ ăn, không đụng đến một
ngọn mía, một sợi cỏ…
- Với người quản tượng: giúp người quản tượng phá rẫy, kéo gỗ; xuống làng; nó rống
gọi rộn ràng từ xa; Khi quản tượng mất: nó quỳ xuống giữa sân, rống gọi rền rĩ mãi… Trang 4
=> Tình cảm yêu thương, tôn trọng, gắn bó của con voi dành cho hai người chủ nhân của mình.
2. Cách cư xử của người quản tượng và dân làng
- Khi còn sống chung: người quản tượng rất quan tâm, chăm chút cho con voi - Khi con voi về rừng:
+ Dâng làng: háo hức chào đón
+ Người quản tượng: như trẻ lại; dẫn nó đi tắm; thiết đãi nó cả nương mía…
=> Cả người quản tượng và dân làng đều yêu quý, quan tâm và chăm lo cho con
voi như người thân của mình.
3. Mối quan hệ giữa con người với tự nhiên: Con người với tự nhiên hoàn toàn có
thể trở thành bạn bè, người thân và quan tâm, chăm sóc lẫn nhau. III. Tổng kết 1. Nội dung
Đoạn trích trên giúp người đọc hiểu về mối quan hệ gắn bó, khăng khít như tình cảm
ruột thịt giữa con người với thế giới tự nhiên
2. Nghệ thuật
- Ngôn từ trong sáng, bình dị, gần gũi với cuộc sống đời thường
- Lối viết hấp dẫn, thú vị I. Tìm hiểu bài
II. Tri thức tiếng việt 1. VD1: 1. Khái niệm
a. Viên quan ấy đã đi Phó từ là những từ chuyên đi kèm với danh từ, động từ, nhiều nơi…
tính từ để bổ sung ý nghĩa cho danh từ, động từ, tính từ. Trang 5
b. Cái áo này đẹp lắm.
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: PHÓ TỪ 2. VD2: SGK/12 2. Phân loại
a. Vào những ngày ấy…
a. Phó từ chuyên đi kèm trước danh từ: bổ sung ý
nghĩa về số lượng cho danh từ, chẳng hạn: những, các,
mọi, mỗi, từng,…
b. Phó từ chuyên đi kèm trước động từ, tính từ: bổ
b. …không đụng vòi sung ý nghĩa: đến…
- Quan hệ thời gian: đã, sẽ, đang, sắp, mới
- Mức độ: thật, khá, rất
- Sự tiếp diễn tương tự: cũng, vẫn, cứ, còn
- Phủ định: không, chưa, chẳng
- Cầu khiến: hãy, đừng, chớ
c. Phó từ chuyên đi kèm sau động từ, tính từ: bổ sung ý nghĩa: c. Tôi tợn lắm
- Mức độ: lắm, cực kì, quá
- Khả năng: được, có thể
- Kết quả - hướng: được, ra, vào
III. Thực hành tiếng việt: (SGK/19) IV. Viết ngắn
Viết đoạn văn ngắn (khoảng 6-8 câu) thể hiện cảm xúc
của em với một loài cây, trong đó có sử dụng 1 phó từ Trang 6
ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI
VĂN BẢN: CON CHIM CHIỀN CHIỆN (Huy Cận)
I. Ôn tập tri thức ngữ văn Xem SGK/10,11
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Thể loại: thơ bốn chữ
2. Gieo vần, ngắt nhịp
3. Hình ảnh độc đáo
4. Biện pháp tu từ
5. Cảm xúc của tác giả 6. Thông điệp Trang 7 VIẾT
LÀM MỘT BÀI THƠ BỐN CHỮ HOẶC NĂM CHỮ
I. Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản Xem SGK/22
II. Phân tích kiểu văn bản
Bài mẫu: Phân tích văn bản “Nắng hồng” Stt Câu hỏi Câu trả lời 1 Thể thơ 5 chữ 2 Hình ảnh
Mặt Trời, chim sẻ, mưa phùn, ngõ quê, cây khoác
áo nâu, áo trời xám, chim sẻ, ong, áo choàng… 3 BPNT
So sánh, nhân hóa, ẩn dụ 4
Vì sao khi sáng tác Sự vật, hiện tượng hiện lên sinh động, hấp dẫn, độc
thơ văn cần sử dụng đáo, tạo ra được nét riêng trong cảm nhận, tăng sức
các biện pháp nhân gợi hình, gợi cảm hóa, so sánh 5 Vần
- Vần chân (gieo ở các tiếng cuối các dòng thơ): đâu
– nâu, ngắt – hát, nhà – hoa, ngõ – mờ – nhỏ , lửa –
đưa – cửa, đầy – tay,…
- Vần lưng (gieo ở các tiếng giữa các dòng thơ):
giấu – sâu, trong – cóng, đang – choàng,… 6
Chỉ ra cách nhìn Hai khổ thơ này, tác giả đã không chỉ đơn thuần
mới lạ ở hai khổ miêu tả lại những hình ảnh sống động của thiên cuối
nhiên ngày đông lạnh giá mà còn giúp bạn đọc tìm
lại cái ấm áp của “giọt nắng hồng” mùa xuân qua
hình ảnh người mẹ đi chợ về Trang 8 7
Em học được điều - Gieo vần cho bài thơ bằng cách sử dụng các từ
gì về cách làm bài ngữ có vần giống hoặc gần giống nhau ở các vị trí
thơ bốn chữ hoặc phù hợp (cuối các câu, giữa các câu thơ). năm chữ
- Sử dụng các biện pháp tu từ phù hợp để miêu tả
các đối tượng trong bài thơ
- Sử dụng ngôn từ, hình ảnh độc đáo, ấn tượng, mới
mẻ để gợi tả âm thanh, hình ảnh, màu sắc…
III. Hướng dẫn quy trình viết
Đề bài: Hãy làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ thể hiện cảm xúc của em về
sự vật, hiện tượng nào đó của thiên nhiên hoặc cuộc sống. BƯỚC 1 Trước khi viết:
- Xác định mục đích viết, người đọc và nội dung. BƯỚC 2
Tìm ý tưởng cho bài thơ BƯỚC 3 Làm thơ
- Chọn những từ ngữ thích hợp.
- Dùng các biện pháp tu từ như nhân hoá, so sánh, ẩn dụ điệp từ, điệp ngữ, ... để tăng
hiệu quả thể hiện của bài thơ. - Ngắt nhịp phù hợp - Đọc diễn cảm BƯỚC 4
Chỉnh sửa và chia sẻ Trang 9 VIẾT
VIẾT ĐOẠN VĂN GHI LẠI CẢM XÚC VỀ
MỘT BÀI THƠ BỐN HOẶC NĂM CHỮ
I. Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản
1. Kiểu văn bản: biểu cảm, thể hiện cảm xúc về 1 bài thơ ( sgk/25 )
2. Phân tích kiểu văn bản: SGK/26
a. Trình bày cảm xúc về một bài thơ: Nắng hồng của tác giả Bảo Ngọc
- Mở đoạn: Giới thiệu nhan đề, tác giả và nêu ấn tượng, cảm xúc chung về bài thơ. - Thân đoạn:
+ Trình bày cảm xúc về bài thơ.
+ Chỉ ra những từ ngữ thể hiện cảm xúc của người viết.
+ Liệt kê những chi tiết, hình ảnh được trích từ bài thơ
+ Ghi lại từ ngữ dùng để liên kết câu
- Kết đoạn: Khái quát lại những ấn tượng, cảm xúc về bài thơ.
b. Yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ:
- Sử dụng ngôi thứ nhất để chia sẻ cảm xúc
- Đảm bảo cấu trúc ba phần: SGK/25
II. Hướng dẫn quy trình viết BƯỚC 1
Chuẩn bị trước khi viết:
- Xác định đề tài và thu thập tư liệu BƯỚC 2 Tìm ý, lập dàn ý Trang 10
- Tìm ý: đọc diễn cảm bài thơ, xác định chủ đề và tìm từ ngữ, hình ảnh.
- Lập dàn ý: Sắp xếp các ý đã tìm được thành một dàn ý hoàn chỉnh.
1. Mở đoạn: Giới thiệu nhan đề, tác giả và nêu ấn tượng, cảm xúc chung về bài thơ
2. Thân đoạn: trình bày cảm xúc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ
3. Kết đoạn: Khẳng định lại cảm xúc và ý nghĩa của nó đối với người viết. BƯỚC 3 Viết đoạn
- Dựa vào dàn ý: viết một đọn văn hoàn chỉnh. Khi viết, cần đảm bảo yêu cầu đối với
đoạn văn ghi lại cảm xúc BƯỚC 4
Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm NÓI VÀ NGHE
TÓM TẮT Ý CHÍNH DO NGƯỜI KHÁC TRÌNH BÀY
I. Các thao tác tóm tắt: (SGK/29, 30)
Bước 1: Nghe ý chính và ghi tóm tắt
Bước 2: Đọc lại và chỉnh sửa
II. Thực hành tóm tắt ý chính do người khác trình bày Hs thực hành
III. Trao đổi về phần tóm tắt - Hs đọc bài của mình
- Trao đổi với người nói về nội dung tóm tắt
- Trao đổi với người nói ý kiến em chưa hiểu… Trang 11 ÔN TẬP
I. NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Ôn tập về đọc: Văn bản “Lời của cây ”, “Sang thu”
2. Ôn tập về viết và nói: Phó từ; thơ 4 chữ 5 chữ; tóm tắt ý chính
3. Ôn tập tổng quát II. LUYỆN TẬP
HS làm bài tập sách giáo khoa trang 30 vào vở bài tập.
BÀI 2: BÀI HỌC CUỘC SỐNG
( Truyện ngụ ngôn )
VĂN BẢN 1 , 2 : NHỮNG CÁI NHÌN HẠN HẸP
A. TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN
1. Khái niệm truyện ngụ ngôn: (SGK/32)
2. Các đặc trưng thể loại truyện ngụ ngôn: đề tài, nhân vật, sự kiện, cốt truyện, tình
huống truyện, không gian, thời gian (SGK/32)
3. Tóm tắt văn bản và yêu cầu của việc tóm tắt văn bản (SGK/32)
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/ 33,34 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Thể loại: truyện ngụ ngôn
2. Tóm tắt truyện:
+ Ếch ngồi đáy giếng: Có một con ếch sống lâu ngày trong một cái giếng, xung quanh
chỉ có nhái, cua, ốc, chúng rất sợ tiếng kêu của ếch. Ếch tưởng mình oai như vị chúa tể
và coi trời bé bằng cái vung. Năm trời mưa to khiến nước mưa ngập giếng và đưa ếch
ra ngoài, quen thói cũ ếch đi lại nghênh ngang đã bị một con trâu đi ngang dẫm bẹp. Trang 12
+ Thầy bói xem voi: Năm ông thầy bói mù góp tiền biếu người quan voi để cho xem
con voi có hình thù thế nào. Mỗi ông sờ một bộ phận của voi. Năm ông cãi nhau rồi
đánh nhau toác đầu chảy máu.
3. Đề tài: những bài học về cách nhìn sự vật. Phê phán thói hư tật xấu, cách nhìn nhận
vấn đề phiến diện của một số người trong xã hội.
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Tình huống truyện
Tình huống truyện Ếch ngồi đáy giếng
Tình huống truyện Thầy bói xem voi
Bị nước đẩy lên mặt đất -> con ếch vẫn Năm ông thầy bói mù rủ nhau “xem voi”,
quen thói nhâng nháo tự phụ, bị con trâu ai cũng tin chỉ có mình miêu tả đúng -> xô
dẫm chết (-> bộc lộ tác hại của sự ngộ xát, đánh nhau (-> bộc lộ tác hại của lối nhận về bản thân)
nhận thức phiến diện về sự vật) 2. Nhân vật Tên truyện
Ếch ngồi đáy giếng Thầy bói xem voi Loại nhân vật Loài vật Con người Tên nhân vật
Con ếch và các con vật nhỏ bé sống Năm ông thầy bói mù trong đáy giếng
 Nhân vật không có tên riêng, được gọi bằng danh từ chung.
 Nhân vật không miêu tả về hành động, suy nghĩ, lời nói.
3. Không gian, thời gian Đặc trưng
Ếch ngồi đáy giếng Thầy bói xem voi Không gian - dưới 1 cái giếng Không xác định. - bên ngoài giếng Thời gian Không xác định. Không xác định. 4. Bài học
- Ếch ngồi đáy giếng:
+ Hoàn cảnh sống hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến nhận thức về chính mình và thế giới xung quanh.
+ Không được tự cao, tự đại, chủ quan, kiêu ngạo mà phải khiêm tốn
+ Mở rộng tầm hiểu biết của mình bằng nhiều hình thức khác nhau. Trang 13
- Thầy bói xem voi: Mỗi người cần phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến của nhau nhằm
đánh giá sự việc, sự vật một cách tổng thể, khách quan và chính xác nhất. IV. Tổng kết 1. Nội dung
Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà huyênh hoang và khuyên chúng ta cần cố
gắng mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo và đánh giá sự vật, hiện
tượng một cách toàn diện, khách quan.
2. Nghệ thuật
- Tình huống bất ngờ hài hước kín đáo.
- Xây dựng hình tượng nhân vật gần gũi với đời sống.
- Kể chuyện ngắn gọn, cách nói bằng ngụ ngôn, giáo huấn tự nhiên sâu sắc.
- Sử dụng từ láy, phép so sánh, nghệ thuật phóng đại.
VĂN BẢN 3,4: NHỮNG TÌNH HUỐNG HIỂM NGHÈO
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/36,37 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Thể loại: truyện ngụ ngôn
2. Tóm tắt truyện: 3. Đề tài:
- Hai người bạn đồng hành và con gấu:
+ Đề tài: Tình bạn và tình người
+ Bài học: Đừng bao giờ đặt niềm tin vào những kẻ bỏ mặc bạn bè trong cơn hoạn nạn.
- Chó sói và chiên con:
+ Đề tài: Kẻ mạnh và chân lí
+ Bài học: Kẻ mạnh thường chà đạp chân lí, đạo lí một cách tàn bạo, bất công Trang 14
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Tình huống truyện
+ Hai người bạn đồng hành và con gấu: Hai người bạn đang đi trong rừng thì một
chú gấu nhảy ra vồ. Người bạn đi trước đã bỏ mặc người còn lại để leo lên cây. Người
còn lại đã giả chết và thoát khỏi con gấu. (bộc lộ hành động “bỏ mặc bạn bè trong cơn
hoạn nạn” của một trong hai nhân vật)
+ Chó sói và chiên con: Một con suối đang đói bụng lại gặp chiên con ra suối uống
nước, bèn bịa ra đủ lí do để ăn thịt chiên (bộc lộ lối “lí sự cùn” và sự tàn ác của “kẻ mạnh”) 2. Nhân vật Diễn biến Lời chó sói Lời chiên con Nhận xét 1
Sao dám làm đục nguồn nước Chiên đang ở phía Đối đáp cho thấy lời uống của mình?
cuối dòng không thể kết tội của sói là vô
làm đục phía đầu lí, chiên con vô tội. dòng. 2
Sao dám nói xấu sói năm
Năm ngoái chiên Đối đáp cho thấy lời ngoái? chưa ra đời.
kết tội của chó sói là bịa đặt. 3
Anh của chiên đã nói xấu sói Chiên không hề có
Đối đáp cho thấy lời anh.
kết tội của sói là vu khống. 4
Kẻ nào đó thuộc giống nhà
(Lập tức bị sói lôi Lời kết tội vu vơ
chiên, giống chó, giống
vào rừng ăn thịt, cuối cùng phơi bày
người,… đã nói xấu sói.
“chẳng cầu đôi co”). dã tâm, bản chất của sói.
 Sự đối lập giữa hai nhân vật khiến người nghe, người đọc bất bình, căm ghét
cái xã hội mà ở đó kẻ mạnh hiện thân cho cái ác hoành hành.
3. Không gian, thời gian Trang 15
Từ ngữ chỉ thời
Từ ngữ chỉ không Nhận xét về không Tên văn bản gian gian
gian trong hai văn bản Hai người bạn Không gian không được Trong rừng, trong đám
đồng hành và đương, bấy giờ
xác định, miêu tả cụ thể lá, trong cát, trên cây. con gấu
=> Hướng đến bài học chung cho mọi người Tức khắc, năm Chó sói và Dòng suối trong, phía ngoái, khi tôi còn chiên con nguồn trên, rừng sâu. chửa ra đời 4. Bài học
- Hai người bạn đồng hành và con gấu: Đừng bao giờ đặt niềm tin vào những kẻ bỏ
mặc bạn bè trong cơn hoạn nạn.
- Chó sói và chiên con: Kẻ mạnh thường chà đạp chân lí, đạo lí một cách tàn bạo, bất công. III. Tổng kết 1. Nội dung
- Truyện Hai người bạn đồng hành và con gấu: Câu chuyện phê phán những người bỏ
mặc bạn bè trong hoàn cảnh khó khăn nguy hiểm, đồng thời đề cao sự thông minh và mưu trí của con người
- Truyện Chó sói và chiên con: bài học đáng quý về thói xấu trong xã hội. 2. Nghệ thuật
- Tình huống truyện độc đáo.
- Bố cục tác phẩm truyện mạch lạc.
- Các yếu tố truyện li kì, hấp dẫn.
- Sử dụng ngôn ngữ sắc bén, có tính thuyết phục.
ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM: BIẾT NGƯỜI BIẾT TA Trang 16
I. Trải nghiệm cùng văn bản ( SGK/40 )
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Biện pháp tu từ
- Nói quá: châu chấu đá xe, đập ngã ông Đùng…
- Tác dụng: nhấn mạnh vấn đề và gây ấn tượng cho người đọc
2. Bài học văn bản 3: Bài học về sự khoe khoang
- Phê phán những kẻ thích khoe khoang mà không biết khuyết điểm của mình.
- Mỗi người đều có thế mạnh và điểm yếu riêng. Chúng ta không nên tự kiêu, coi
thường người khác.
3. So sánh mục đích của truyện ngụ ngôn với ba văn bản lục bát
- Điểm giống nhau: giàu tính triết lí, các bài học thường được gợi ra từ một tình
huống, một sự việc nào đó. - Điểm khác nhau:
+ truyện ngôn dù ngắn gọn vẫn có đầu có cuối, có sự phát triển của sự việc, câu
chuyện, thái độ của người nói thường được bộc lộ gián tiếp thông qua việc kể chuyện;
+ các văn bản lục bát 1 và 2: thái độ quan niệm của tác giả III. Tổng kết 1. Nội dung
Tác giả muốn mượn hình ảnh của trăng, đèn, gió để nói về thái độ và cách ứng xử của
con người trong cuộc sống. Mỗi người đều có những năng lực và thế mạnh riêng, ta
không nên tự kiêu, so bì, cho mình là giỏi hơn và coi thường người khác vì mỗi người
có điểm mạnh ở từng lĩnh vực khác nhau, có người này, người kia..
2. Nghệ thuật
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh
- Sử dụng các biện pháp ẩn dụ, nhân hóa làm nổi bật các sự vật trong các bài thơ. Trang 17
Đọc mở rộng theo thể loại:
CHÂN, TAY, TAI, MẮT, MIỆNG
I. Trải nghiệm cùng văn bản ( SGK / 43,44 )
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Tóm tắt văn bản
2. Đặc điểm truyện ngụ ngôn qua văn bản Chân, tay, tai, mắt, miệng
Dấu hiệu nhận biết yếu tố của truyện ngụ ngôn trong Chân,
Các yếu tố cần xem xét
tay, tai, mắt, miệng Đề tài
Bài học về tình đoàn kết, cộng đồng.
Sự kiện, tình huống
Cuộc tranh cãi giữa các nhân vật. Cốt truyện
Cốt truyện đơn giản, bắt đầu bằng việc trình bàu tình huống. Nhân vật
Nhân vật hài hước, các bộ phận trên cơ thể người. Không gian, thời Tương đối gian 3. Bài học
Sai lầm trong cách đối xử của các nhân vật chân, tay, tai, mắt đối với lão miệng giúp
em rút ra bài học về sự tính cộng đồng, xã hội trong cuộc sống. III. Tổng kết 1. Nội dung
Bài học về lối sống tập thể mỗi người cần phải có trách nhiệm với mọi người, cộng
sinh để cùng tồn tại, phải biết tôn trọng và cùng nhau xây dựng cuộc sống chung
2. Nghệ thuật
Xây dựng tình huống đặc sắc và hình tượng nhân vật ấn tượng Trang 18
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: DẤU CHẤM LỬNG I. Tìm hiểu bài
II. Tri thức tiếng việt 1. VD1 SGK/33 1. Khái niệm
- Bẩm...quan lớn...đê vỡ mấy rồi!
Dấu chấm lửng được kí hiệu bởi ba dấu
chấm (…), còn gọi là dấu ba chấm, là một
- Chúng ta có quyền tự hào vì những trang trong những loại dấu câu thường gặp trong
lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà văn viết.
Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung… 2. VD2: SGK/33 2. Công dụng
a. Có người leo lên, tụt xuống, lại leo lên... - Biểu đạt ý còn nhiều sự vật, hiện tượng
tương tự chưa liệt kê hết khi kết hợp với
dấu phẩy đứng trước nó. b. Bởi vì...bởi vì
- Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập
c. Tao biết mày phải...nhưng nó lại ngừng, ngắt quãng. phải...bằng hai mày
- Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị d. trại chúng tôi (...)
cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị
nội dung bất ngờ hay hài hước, châm e. Ò...ó...o biếm.
- Biểu thị lời trích dẫn bị lược bớt.
- Mô phỏng âm thanh kéo dài, ngắt quãng.
III. Thực hành tiếng việt
Bài tập SGK/ 41, 42 IV. Viết ngắn
Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 câu) nói về
bài học mà em rút ra được từ một truyện
ngụ ngôn, trong đó có sử dụng dấu chấm lửng. VIẾT Trang 19
VIẾT BÀI VĂN KỂ LẠI SỰ THẬT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN
NHÂN VẬT LỊCH SỬ HOẶC SỰ KIỆN LỊCH SỬ
I.Tìm hiểu tri thức về kiểu bài Xem SGK/45
II. Phân tích kiểu văn bản
Bài mẫu: Phân tích văn bản: “Thăm đền thờ Nguyễn Trung Trực ở Kiên Giang” Yếu tố Nội dung Mở bài
Giới thiệu sự việc: lễ hội tưởng nhớ Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung
Trực; không gian, thời gian diễn ra lễ hội Thân bài
- Người viết thuật lại các sự việc, sự kiện
+ Thuật lại câu chuyện về người anh hùng Nguyễn Trung Trực, cảnh
tượng đền miếu thờ…
+ Kể lại những công trạng của nhân vật, kể các sự việc và tác động của
sự việc liên quan tới nhân vật lịch sử đối với người dân. Kết bài
Khẳng định ý nghĩa của lễ hội, nêu cảm nhận của người viết
Người viết có sử Kết hợp giữa tự sự và miêu tả dụng yếu tố miêu tả khi thuật lại sự kiện không
III. Hướng dẫn quy trình viết Trang 20
Đề bài: Viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện
lịch sử mà em có dịp tìm hiểu
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết a. Xác định đề tài b. Thu thập tư liệu
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý a. Tìm ý b. Lập dàn ý
Dựa vào phần tìm ý và sơ đồ trang 48 để lập dàn ý chi tiết cho bài văn Bước 3: Viết bài
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm
- Dựa vào bảng kiểm, Hs xem xét và điều chỉnh bài viết Trang 21
NÓI VÀ NGHE: KỂ LẠI MỘT TRUYỆN NGỤ NGÔN
SỬ DỤNG VÀ THƯỞNG THỨC NHỮNG CÁCH NÓI THÚ VỊ
TRONG KHI NÓI VÀ NGHE
Bước 1: Xác định đề tài, người nghe, mục đích, không gian và thời gian nói
a. Đề tài: Kể lại truyện ngụ ngôn
- Một trong bốn truyện vừa học
- Một trong số các truyện ngụ ngôn Việt Nam
- Một trong số các truyện ngụ ngôn của Ê- dốp
- Một trong số các truyện ngụ ngôn của La Phông-ten
b. Mục đích: Kể lại truyện ngụ ngôn, vận dụng và thưởng thức những cách nói thú vị
c. Không gian, thời gian nói: Trong lớp học, ở gia đình…
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý a. Tìm ý b. Lập dàn ý
Dựa vào phần tìm ý để triển khai thành dàn ý Bước 3: Trình bày
- Tìm cách mở đầu và kết thúc sao cho hấp dẫn
- Lựa chọn từ ngữ cho phù hợp với văn nói
- Nói to, rõ, hào hứng, tự nhiên
- Phân bố thời gian hợp lí
Bước 4: Trao đổi, đánh giá
- Dùng bảng kiểm để tự đánh giá bài nói của mình và của bạn ÔN TẬP Trang 22
I. NỘI DUNG BÀI HỌC
2. Ôn tập về đọc: Văn bản “Ếch ngồi đáy giếng”, “Thầy bói xem voi”,“Hai người
bạn đồng hành và con gấu”, “Chó sói và chiên con”
2. Ôn tập về viết và nói: Kể lại 1 truyện ngụ ngôn ; Dấu chấm lửng
3. Ôn tập tổng quát: II.LUYỆN TẬP
HS làm bài tập sách giáo khoa trang 53 vào vở bài tập.
BÀI 3: NHỮNG GÓC NHÌN VĂN CHƯƠNG (15 tiết)
VĂN BẢN 1: EM BÉ THÔNG MINH – NHÂN VẬT KẾT TINH TRÍ TUỆ DÂN GIAN
A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN ( SGK/55 )
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học
2. Mục đích và nội dung chính của văn bản nghị luận
3. Ý kiến lớn và ý kiến nhỏ trong văn bản nghị luận
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/ 56,57 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Thể loại: nghị luận
2. Bố cục: 3 phần
Phần 1: Từ “Kiểu truyện...nhân dân” – Giới thiệu về kiểu nhân vật thông minh
Phần 2: Tiếp theo cho đến láng giềng” – Phân tích những lần thử thách của em bé thông minh.
Phần 3: Còn lại – Ca ngợi trí thông minh của nhân dân.
3. Tóm tắt văn bản
- Ý kiến lớn: Trong truyện Em bé thông minh, thông qua bốn lần thử thách, tác giả dân
gian đã đề cao trí tuệ của nhân dân.
- Ý kiến nhỏ 1: Thông qua thử thách đầu tiên
- Ý kiến nhỏ 2: Ở thử thách thứ hai và thứ ba
- Ý kiến nhỏ 3: Ở thử thách thứ tư
III. Suy ngẫm và phản hồi Trang 23
1. Đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học
Đặc điểm của văn bản nghị luận Biểu hiện trong văn bản Em bé thông minh – nhân
phân tích một tác phẩm văn học vật kết tinh trí tuệ dân gian
Thể hiện rõ ý kiến của người viết “Trong truyện Em bé thông minh, thông qua bốn lần
về tác phẩm cần bàn luận
thử thách, tác giả dân gian đã đề cao trí tuệ của nhân dân”.
Đưa ra lí lẽ là những lí giải, phân Đề cao trí tuệ nhân dân. tích tác phẩm. Bằng chứng - Thử thách đầu tiên
- Thử thách thứ hai và thứ ba - Thử thách thứ tư
Ý kiến, lí lẽ, bằng chứng được sắp - Ý kiến 1: Thông qua thử thách đầu tiên, tác giả dân
xếp theo trình tự hợp lí.
gian đề cao sự thông minh trong ứng xử.
- Ý kiến 2: Ở thử thách thứ hai và ba, tác giả dân gian
muốn khẳng định sự mẫn tiệp của trí tuệ dân gian.
- Ý kiến 3: Ở thử thách thứ tư, nhấn mạnh vị thế áp đảo
của trí tuệ dân gian so với trí tuệ cung đình…
2. Những góc nhìn văn chương
- Tác giả dân gian đã tập trung ca ngợi trí thông minh của nhân dân qua nhân vật em bé thông minh.
- Tác giả dân gian muốn đề cao tầng lớp lao động, thể hiện sự tự hào về trí tuệ bình dân.
- Đồng thời, truyện cổ tích còn thể hiện một ước mơ muốn có được cuộc sống xứng đáng
với trí tuệ của người dân.
VĂN BẢN 2: HÌNH ẢNH HOA SEN TRONG BÀI CA DAO
“TRONG ĐẦM GÌ ĐẸP BẰNG SEN” (Theo Hoàng Tiến Tựu)
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/59,60 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Thể loại: nghị luận văn học
2. Bố cục: 3 phần Trang 24
- P1: Từ đầu…Việt Nam: Giới thiệu bài ca dao, đưa ra nhận định về hình ảnh trong bài ca dao
- P2: Tiếp… trong sạch: Phân tích cách tác giả dân gian miêu tả vẻ đẹp của hoa sen qua
từng câu và ý nghĩa của hình ảnh hoa sen trong bài ca dao
- P3: còn lại: Khẳng định vẻ đẹp ý nghĩa của hoa sen trong bài ca dao
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Vấn đề bàn luận:
Vẻ đẹp ý nghĩa của hình ảnh hoa sen trong bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen.
2. Giải quyết vấn đề
a. Các ý kiến trong văn bản
*Ý kiến lớn 1: Vẻ đẹp của hoa sen được miêu tả một cách khéo léo tài tình.
+ Ý kiến nhỏ 1: Câu thứ nhất đã khẳng định vẻ đẹp tuyệt đối không gì sánh bằng của cây sen
+ Ý kiến nhỏ 2: Câu thứ 2: Miêu tả vẻ đẹp của từng bộ phận củ thể để chứng minh câu 1
+ Ý kiến nhỏ 3: Câu thứ 3 là câu chuyển chuẩn bị cho câu kết
* Ý kiến lớn 2: Qua hình ảnh hoa sen tác giả dân gian đã gửi gắm những triết lí sâu sắc.
b. Lí lẽ, bằng chứng
- Lí lẽ 1: Khẳng định và đề cao cây sen như vậy, nhưng bài ca dao không khiến người
nghe người đọc, khó chịu
+ Bằng chứng: Vì tác giả … thuyết phục
- Lí lẽ 2: Tác giả quan sát các bộ phận từ ngoài vào trong, rất tự nhiên, hợp lí.
+ Bằng chứng: Từ “lá xanh” … mới nở
- Lí lẽ 3: Sự chuyển vần và thay đổi trật tự từ ngữ, hình ảnh được thực hiện khéo léo…nội
dung lẫn hình thức.
=> Cách triển khai các ý kiến, lí lẽ bằng chứng hợp lí thuyết phục, giúp người đọc dễ
dàng tiếp nhận và nắm bắt lập luận của văn bản.
3. Kết thúc vấn đề
- Khẳng định tình cảm của người dân Việt Nam dành cho hoa sen.
- Hình tượng sen đã phản ánh trung thực lẽ sống cao đẹp của con người Việt Nam
4. Mục đích và nội dung
- Mục đích: Thuyết phục người đọc về vẻ đẹp và ý nghĩa đặc biệt của hình ảnh hoa sen trong bài. Trang 25
- Nội dung: Miêu tả vẻ đẹp của hoa sen, khẳng định bài ca dao mang ý nghĩa triết lí nhân
sinh gắn liền với nhau tạo nên giá trị muôn đời.
ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM: BỨC THƯ GỬI CHÚ LÍNH CHÌ DŨNG CẢM (Li-xơ-bớt-mon-tơ)
I. Trải nghiệm cùng văn bản ( SGK/62,63 )
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Tình cảm tác giả giành cho chú lính dũng cảm qua bức thư
2. Bài học từ chú lính chì
3. Em có đồng ý với kết thúc không có hậu? ý kiến của em
4. Giới thiệu với các bạn về một nhân vật văn học để lại cho em ấn tượng sâu sắc III. Tổng kết 1. Nội dung
2. Nghệ thuật
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: Trang 26
NGHĨA CỦA MỘT SỐ YẾU TỐ HÁN VIỆT THÔNG DỤNG VÀ NGHĨA CỦA
NHỮNG TỪ CÓ YẾU TỐ HÁN VIỆT I. Tìm hiểu bài
II. Tri thức tiếng việt 1. VD1 SGK/56 1. Khái niệm SGK/56 2. VD2 SGK/56 2. Công dụng SGK/56. 3. VD3 SGK/56
III. Thực hành tiếng việt Bài tập SGK/ 64 4. VD1 SGK/56 IV. Vận dụng Trang 27
Đọc mở rộng theo thể loại:
SỨC HẤP DẪN CỦA TRUYỆN NGẮN “ CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG”
I. Trải nghiệm cùng văn bản ( SGK / 65,66 )
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Vẻ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa ý kiến lớn, ý kiến nhỏ, lí lẻ, bằng chứng trong văn bản
2. Chỉ ra những đặc điểm của văn bản nghị luận
Kẻ bảng vào vở ( sgk/67 ) III. Tổng kết 1. Nội dung
2. Nghệ thuật VIẾT VIẾT BÀI VĂN
PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM NHÂN VẬT TRONG MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC
I.Tìm hiểu tri thức về kiểu bài Xem SGK/67
II. Phân tích kiểu văn bản
Bài mẫu: Phân tích văn bản: “Phân tích đặc điểm nhân vật Bơ-mơn trong
truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng” Yếu tố Nội dung Mở bài
Giới thiệu sự việc nhân vật và nêu ý kiến về đặc điểm của nhân vật Thân bài
- Giới thiệu thông tin về tác giả về tác phẩm
- Nêu ý kiến của người viết về đặc điểm thứ nhất và thứ hai của nhân vật…
- Nêu những trích dẫn từ truyện để tăng sức thuyết phục
- Phân tích bàn luận dẫn chứng để làm rõ đặc điểm nhân vật Trang 28 Kết bài
Khẳng định lại ý kiến về đặc điểm nhân vật, nêu cảm nghĩ về nhân vật
Người viết có sử Kết hợp giữa tự sự và miêu tả dụng yếu tố miêu tả khi thuật lại sự kiện không
III. Hướng dẫn quy trình viết
Đề bài: Em hãy viết bài văn ( Khoản 400 đến 500 chữ ) phân tích đặc điểm một
nhân vật văn học mà em có ấn tượng sâu sắc )
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết a. Xác định đề tài b. Thu thập tư liệu
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý a. Tìm ý b. Lập dàn ý
Dựa vào phần tìm ý và sơ đồ trang 71 để lập dàn ý chi tiết cho bài văn Bước 3: Viết bài
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm ( shk/72 )
- Dựa vào bảng kiểm, Hs xem xét và điều chỉnh bài viết Trang 29 NÓI VÀ NGHE
THẢO LUẬN NHÓM VỀ VẤN ĐỀ GÂY TRANH CÃI
I. Các thao tác tóm tắt: (SGK/72, 73)
Bước 1: Chuẩn bị
- Thành lập nhóm và phân công công việc
- Chuẩn bị nội dung buổi thảo luận
- Thống nhất mục tiêu và thời gian buổi thảo luận
Bước 2: Thảo luận
- Trình bày ý kiến ( Theo sơ đồ sgk/ 74 )
- Phản hồi các ý kiến
- Thống nhất các ý kiến
II. Thực hành tóm tắt ý chính do người khác trình bày Hs thực hành ÔN TẬP
HS làm bài tập sách giáo khoa trang 75 vào vở bài tập.
BÀI 4: QUÀ TẶNG CỦA THIÊN NHIÊN
VĂN BẢN 1: CỐM VÒNG
A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN ( SGK/76/77 )
1. Tản văn và tùy bút
2. Mạch lạc trong văn bản: đặc điểm và chức năng
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
I. Chuẩn bị đọc ( SGK/78,79 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Vũ Bằng ( sgk/81 )
2. Tác phẩm: SGk/ 81 Trang 30
- Xuất xứ: trích từ tập Miếng ngon Hà Nội (xuất bản đầu năm 1960)
- Thể loại: tuỳ bút
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Tình cảm, cảm xúc của tác giả
- Tình cảm yêu quý, trân trọng, trìu mến, nâng niu từng hạt cốm.
2. Chất trữ tình trong văn bản
- Phương thức biểu đạt chủ yếu là miêu tả và biểu cảm, hài hoà giữa
vẻ đẹp tự nhiên và con người.
- Cảm xúc dành cho cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán.
- Cảm xúc khi miêu tả thành phần cốm.
 Cảm xúc, suy nghĩ của tác giả bộc lộ trực tiếp, sinh động,
như hoà quyện với hương vị thơm mát thanh khiết của tự nhiên,
với nét đẹp mộc mạc mà nên thơ của đất trời.
3. Cái tôi của tác giả
- Cách nhìn mới mẻ của Vũ Bằng
 Tác giả có tâm hồn phong phú, sâu sắc, tinh tế.
 Chủ đề văn bản: sự trân trọng của tác giả đối với cốm và đối với
văn hoá của dân tộc cũng như cách sống đẹp, giàu văn hoá của người Hà Nội. III. Tổng kết 1. Nội dung 2. Nghệ thuật Trang 31 VĂN BẢN 2:
MÙA THU VỀ TRÙNG KHÁNH NGHE HẠT DẺ HÁT Y phương
I.Chuẩn bị đọc ( sgk/ 82,83 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Y Phương ( sgk/85 )
2. Tác phẩm ( sgk/85 )
a. Thể loại: tản văn.
b. Sản vật: hạt dẻ.
III. Suy ngẫm và phản hồi. 1. Nhan đề.
- Mùa thu -> Mùa có thời tiết đẹp, mùa hạt dẻ chín.
- Về: trở về, tình cảm thân thương.
- Nghe hạt dẻ hát: nghệ thuật nhân hóa, hạt dẻ là sản vật là niềm
hạnh phúc, tự hào của người dân Trùng Khánh.
 Gợi tả về lòng tự hào về quê hương với sản vật đặc trưng quý giá.
2. Tình cảm, cảm xúc của tác giả.
- Sự say mê, tự hào của tác giả đối với hạt dẻ, rừng dẻ.
3. Chất trữ tình trong văn bản
- Sự trù phú của Trùng Khánh.
- Cuộc sống con người và thiên nhiên đất trời hoà quyện, yên bình, đẹp đẽ và thơ mộng.
4. Cái tôi của tác giả
- Cái tôi tinh tế, độc đáo, mới lạ chứa đựng sự nhạy cảm với sự rung
động về cảnh vật thiên nhiên.
=> Chủ đề văn bản: Tình cảm say mê, tự hào của tác giả đối
với hạt dẻ, rừng dẻ và tình yêu quê hương của ông. Trang 32
ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM THU SANG
I. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Đỗ Trọng Khơi 2. Tác phẩm
a. Xuất xứ: In trong Tuyển tập thơ Việt Nam 1975-2000
b. Thể loại: thơ lục bát.
II. Suy ngẫm và phản hồi.
1. Bức tranh thiên nhiên lúc “thu sang”.
- Bức tranh thu sang có sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc và âm thanh.
- Ta có thể thấy được rõ nét vẻ đẹp của mùa thu với sự sinh động,
có hồn và tràn ngập sức sống.
2. Tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên
Qua các từ ngữ và hình ảnh kiệt sức hè, rộn lá thu sang, ngậm mảnh
trăng vàng, rong chơi,… Tình cảm của tác giả được thể hiện gián
tiếp qua cách miêu tả thiên nhiên. Trang 33
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN
NGÔN NGỮ CỦA CÁC VÙNG MIỀN
I. Tri thức Tiếng Việt
1. Sự mạch lạc của văn bản
- Mạch lạc trong văn bản là các câu, các ý, các phần, các đoạn
trong văn bản đều phải hướng về một sự thống nhất, một ý hay
một chủ đề nào đó.
2. Cách xây dựng tính mạch lạc trong văn bản
- Chú trọng tính mạch lạc của văn bản qua mạch chảy chính.
3. Từ ngữ địa phương
- Từ ngữ địa phương là những từ ngữ chỉ được dùng trong phạm vi
một hoặc một số địa phương nhất định.
II. Thực hành Tiếng Việt Bài tập 3:
Văn bản Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát đề cập đến rất nhiều vấn đề như:
miêu tả hạt dẻ, cốm hạt dẻ, rừng cây mùa thu, du lịch Trùng Khánh, con người ở quê
sống lâu và hiền hoà,... nhưng đều xoay quanh một vấn đề trung tâm là hạt dẻ và rừng dẻ
Trùng Khánh, món quà mà thiên nhiên ban tặng vào mùa thu, có nhiều công dụng và
lợi ích đối với cuộc sống của con người. Vì thế, VB đảm bảo tính mạch lạc. III. Viết ngắn
Đoạn văn biểu cảm trực tiếp kết hợp biểu cảm gián tiếp: ĐỌC MỞ RỘNG:
MÙA PHƠI SÂN TRƯỚC – NGUYỄN NGỌC TƯ
I. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Nguyễn Ngọc Tư 2. Tác phẩm
a. Thể loại: tản văn; PTBĐ: tự sự, miêu tả, biểu cảm. b. Mạch cảm xúc: Trang 34
+ Mở đầu văn bản là là khung cảnh thiên nhiên quanh con đường quê.
+ Khung cảnh thiên nhiên của Mùa Chạp.
+ Khung cảnh giàn phơi, ép chuối, ....
+ Khung cảnh nhớ lại những món ăn ngon.
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Cảm xúc của nhân vật trữ tình
 Nhớ nhung, thèm thuồng những món ăn mang hương vị quê nhà, thương những
mảnh đời nghèo khó
=> Tình yêu quê hương sâu nặng
2. Chất trữ tình trong văn bản
- Nỗi nhớ của mình về "mùa phơi sân trước"
- Sử dụng các từ ngữ miêu tả đã khiến cho quang cảnh thiên nhiên, các sự vật, sự việc
trở nên gần gũi và thân thuộc hơn.
3. Cái tôi của tác giả được thể hiện qua văn bản
- Cái tôi có góc nhìn bao quát về những điều xảy ra trong thời tuổi thơ của mình.
 bộc lộ được những tình cảm, cảm xúc của mình
- Chủ đề của văn bản: những kỉ niệm tuổi thơ ùa về về "mùa phơi sân trước". III. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật
- Câu chữ đơn giản mà lại đẹp lạ thường
- Cái tôi tinh tế, nhạy cảm và giàu tình yêu thương, trân trọng những kỉ niệm đẹp đẽ thời ấu thơ của mình 2. Nội dung
Văn bản là một văn bản văn xuôi ngắn gọn, mang tính trữ tình, tự sự, miêu tả sâu sắc
về những kỉ niệm đẹp đẽ của tác giả trước mùa phơi sân trước. Qua văn bản, tác giả
bộc lộ trực tiếp tình cảm yêu mến, suy nghĩ vấn vương về những kỉ niệm nơi đây Trang 35 VIẾT
VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI, SỰ VIỆC
I.Tìm hiểu tri thức về kiểu bài Xem SGK/90
II. Phân tích kiểu văn bản
Bài mẫu: Phân tích văn bản: “ Cảm nhận về lễ đón giao thừa quê tôi” Yếu tố Nội dung Mở bài
Giới thiệu và biểu lộ cảm xúc chung của người viết về đối tượng (sự việc ) Thân bài
- Trình bày các cảm xúc về đối tượng
- Kết hợp với các yếu tố tự sự để lí giải cảm xúc
- Kết hợp với các yếu tố miêu tả để lí giải cảm xúc Kết bài
Khẳng định lại cảm xúc, rút ra điều đáng nhớ đối với bản thân
III. Hướng dẫn quy trình viết
Đề bài: Em hãy viết bài văn ( Khoản 400 đến 500 chữ ) phân tích đặc điểm một
nhân vật văn học mà em có ấn tượng sâu sắc )
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết a. Xác định đề tài b. Thu thập tư liệu
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý a. Tìm ý b. Lập dàn ý
Dựa vào phần tìm ý và sơ đồ trang 93 để lập dàn ý chi tiết cho bài văn Bước 3: Viết bài Trang 36
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm ( shk/93 )
- Dựa vào bảng kiểm, Hs xem xét và điều chỉnh bài viết ÔN TẬP
1.Tóm tắt đặc điểm của thể loại tản văn, tuỳ bút
Các đặc điểm của thể loại tản văn, tùy bút:
- Chất trữ tình trong thể loại tản văn, tùy bút:
- Cái tôi trong tản văn, tùy bút:
- Ngôn ngữ tản văn, tùy bút:
2. Ôn lại các văn bản đã học Văn bản Chủ đề
Dấu hiệu nhận Tình cảm, cảm xúc của người
biết cái tôi của viết thể hiện qua ngôn ngữ văn người viết bản Cốm
Nói về Cốm làng Sử dụng ngôi -Ăn miếng cốm cho ra miếng Vòng
Vòng -Một thức thứ nhất làm cốm; tỏ ra một chút gì thanh lịch,
quà của lúa non, nhân xưng
cao quý; tiếc từng hạt rơi, hạt đặc biệt nhất
vãi; ăn từng chút một; nhón từng trong lòng Hà
chút một; nhai nhỏ nhẹ; ngẫm Nội.
nghĩ tính chất thơm, tính chất
ngọt của cốm; ăn một miếng
cốm vào miệng là nuốt hương
thơm của cánh đồng quê.
-Một ngày đầu tháng Tám,
....quê hương làm cho ta nhẹ
nhõm và đôi khi...phơi phới.
- Ta vừa nhau nhỏ nhẹ, ... ta sẽ
thấy rằng ăn một miếng cốm vào
miệng là ta nuốt cả hương thơm
của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Mùa thu Hạt dẻ Trùng Sử dụng ngôi
- Trên khắp đất nước ta, Trang 37 về
Khánh vào mùa thứ nhất làm không đâu có giống mác lịch Trùng
thu dưới cái nhìn nhân xưng
ngon ngọt và thơm bùi như ở Khánh đầy tự hào của Trùng Khánh. nghe người con nơi quê
- Cái đó thì ...vưỡn. hạt dẻ hương mình.
- Cốm trộn hạt dẻ là một thứ hát
vật quý, dùng để khoản đãi quý nhân.
- Hạt dẻ rơi rơi như mưa
màu nâu. Đó là bản nhạc mùa
thu ở quê tôi không thể nào quên.
- Đó là điểm du lịch mang màu
sắc, hương vị của tình yêu Mùa
Những kỉ niệm Sử dụng ngôi
- Chuối phơi đủ nắng có thể phơi
tuổi thơ ùa về về thứ nhất làm ăn tới ra Giêng, mật lặn vào sân "mùa phơi sân nhân xưng
trong vừa ăn vừa tợp miếng trà, trước trước" hoặc ngào qua với khóm,
me,...đem dầm nước đá uống cũng ngon thấu trời.
- Vậy là nước miếng mình
ứa ra, trên từng mét đường về nhà ngoại.
- Tâm hồn mệt nhoài với những
món ăn cực kì mời gọi trong sân thiên hạ....
3. Cảm nhận về cái tôi của người viết trong văn bản “Cốm Vòng” và “Mùa thu về
Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát” . Trang 38 Văn bản
Cảm nhận cái “tôi” của người viết Cốm Vòng
-Cái tôi của tác giả Vũ Bằng tinh tế, sâu sắc, có chiều sâu về văn hóa. Mùa thu về
- Cái tôi của tác giả Y Phương mộc mạc, chân chất; đồng thời
Trùng Khánh nghe lại rất giàu kinh nghiệm sống và tính triết lí về nhân sinh. hạt dẻ hát Trang 39 BÀI 5:
TỪNG BƯỚC HOÀN THIỆN BẢN THÂN
(Văn bản thông tin)
Văn bản 1: CHÚNG TA CÓ THỂ ĐỌC NHANH HƠN Adam Khoo
A. TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN (SGK/97)
1. Kiểu văn bản thông tin: - Nội dung - Mục đích, ý nghĩa - Bố cục
2. Cấu trúc văn bản thông tin: - Thông tin cơ bản
- Chi tiết trong văn bản thông tin - Cước chú - Tài liệu tham khảo
A. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN (SGK/98)
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/98 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: (SGK/98)
2. Trải nghiệm cùng văn bản
a. Thể loại: b. Xuất xứ:
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Cấu trúc văn bản thông tin:
a. Thông tin cơ bản
- Nhan đề: ngắn gọn, kiểu câu hỏi, thể hiện nội dung chính văn bản.
- Sa-pô: làm theo lời khuyên và hướng dẫn của tác giả Adam Khoo để có thể đọc
nhanh hơn và nắm bắt thông tin hiệu quả hơn.
b. Thông tin chi tiết
- 6 đề mục, 6 phương pháp đọc sách
- Hinh ảnh minh hoạ 1, 2, 3 Trang 40
- Cước chú ở chân trang giải thích nhan đề văn bản, giải thích sự khác biệt giữa đọc
thầm và đọc bằng mắt.
- Tài liệu tham khảo ở cuối văn bản trích 6 nguồn tài liệu.
2. Kiểu văn bản thông tin:
- Nội dung: Văn bản giới thiệu quy tắc, cách thức nâng cao tốc độ đọc, hoạt động đọc sách
- Mục đích, ý nghĩa: giúp người đọc biết phương pháp, kĩ năng đọc sách tăng hiệu quả nắm bắt thông tin
- Bố cục: Các phần, đề mục rõ ràng, các thông tin được trình bày đầy đủ, ngắn gọn, dễ
hiểu kèm theo hình ảnh minh họa cụ thể.
3. Mối quan hệ giữa đặc điểm và mục đích, giữa các thông tin trong văn bản
- Bố cục với đề mục rõ ràng, kết hợp với hình ảnh minh họa giúp nắm bắt nội dung có
hệ thống dễ dàng hơn.
- Thông tin cơ bản ngắn gọn, rõ ràng, trọng tâm. Văn bản 2:
CÁCH GHI CHÉP ĐỂ NẮM ĐƯỢC NỘI DUNG BÀI HỌC
– DU GIA HUY –
I.Chuẩn bị đọc ( sgk/ 102 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Du Gia Huy 2. Tác phẩm
a. Thể loại: văn bản thông tin
b. Xuất xứ: In trong Bí kíp ghi chép hiệu quả, Di Huân minh họa, Thiện Minh dịch
c. Bố cục: 2 phần
+ Phần 1 (từ đầu đến “một trong các cách sau đây”): Giới thiệu về ghi chép
+ Phần 2 (còn lại): Các cách ghi chép hiệu quả
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Kiểu văn bản thông tin:
- Mục đích văn bản: hướng dẫn học sinh cách ghi chép khoa học để nắm bắt thông tin văn bản nhanh nhất. Trang 41
- Thông tin cơ bản của văn bản trên: hướng dẫn cách ghi chép thông tin nhanh và nắm thông tin hiệu quả.
2. Giới thiệu về ghi chép (SGK/102)
3. Các cách ghi chép hiệu quả
- Lập ra quy tắc ghi chép: chia rõ các phần
- Học cách tìm nội dung chính
- Phân tích và đối chiếu: thiết lập mối liên hệ giữa các trọng tâm bài học
ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM:
BÀI HỌC TỪ CÂY CAU (Nguyễn Văn Học)
I. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Nguyễn Văn Học 2. Tác giả
a. Thể loại: truyện ngắn
b. Xuất xứ: Trích Trò chuyện với hàng cau, Báo Quân đội nhân dân, 9/4/20
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Lời hỏi - đáp giữa các nhân vật với nhau và với hàng cau Các cuộc Hỏi Đáp hỏi - đáp Giữa “ông”
“Nhìn lên cây cau con thấy điều gì?” “Con thấy bầu trời xanh” với “bố” Giữa “ông”
“Nhìn lên cây cau cháu thấy điều
“Cháu thấy bài học làm người ngay thẳng. Đó với “tôi” gì?”
là triết lí của ông phải không ạ?” Giữa “tôi”
“Vậy nhìn lên cây cau, ông đã thấy gì “Ông thấy tương lai tươi đẹp của dòng họ ta” với “ông” ạ?” Giữa “tôi”
1. “Ở trên đó cau có gì vui?”
1. Từ trên những tàu cau một đàn chim xòe
với hàng cau 2. “Cau có thấy bầu trời cao rộng?” cánh bay ra.
2. Những tàu cau đung đưa, tạo ra âm thanh xào xạc. Trang 42
2. Vai trò của cây cau trong việc thể hiện chủ đề truyện:
- Khơi gợi mỗi người trong gia đình của nhân vật "tôi" "một cách nghĩ", "một cách
sáng tạo, cách sống và làm việc.
- Nhân vật xưng "tôi" trò chuyện với hàng cau cũng chính là trò chuyện với chính mình
- Chủ đề truyện: Mỗi người một cách nghĩ, một “sự thấy” khác nhau. Điều đó làm nên
sự đa tính cách, khác biệt của mỗi người …
3. Bài học từ cây cau và thông điệp của văn bản:
- Làm người phải trung thực, thẳng thắn, có lòng tự trọng.
- Chúng ta cần biết lắng nghe, tích lũy kinh nghiệm trên cơ sở chọn lọc để phát triển
bản thân đúng cách, hiệu quả
. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT THUẬT NGỮ I. Tìm hiểu bài
II. Tri thức tiếng việt 1. VD1:
1. Khái niệm (SGK/97)
a. Lực là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
Thuật ngữ là những từ, ngữ biểu thị các
-> Khoa học tự nhiên
b. Xâm thực là làm hủy hoại dần dần lớp khái niệm khoa học, công nghệ, thường
đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân:
được dùng trong các văn bản thông tin
gió, băng hà, nước chảy,...
thuộc lĩnh vực khoa học, công nghệ và ---> Địa lí
c. Di chỉ là nơi có dấu vết cư trú và sinh văn bản nghị luận.
sống của người xưa. -> Lịch sử 2. VD2 2. Đặc điểm
a. Lực là tác dụng đẩy, kéo của vật này - Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm lên vật khác. và ngượ
c lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu
thị bằng một thuật ngữ.
b. Di chỉ là nơi có dấu vết cư trú và sinh - Thuật ngữ không có tính biểu cảm. sống của người xưa.
=> Không thể thay thế từ “lực” bằng từ “di chỉ”.
c. Muối là một hợp chất mà phân tử gồm
có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên Trang 43
kết với một hay nhiều gốc a-xít
=> Muối là một thuật ngữ KHTN, không có sắc thái biểu cảm 3. VD3 3. Chức năng
a. Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Thuật ngữ được dùng để biểu thị các khái
niệm khoa học công nghệ.
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối, tim ta làm ngọn lửa.
-> Có tính biểu cảm --> biểu thị một ẩn ý
trong văn chương hoặc trong đời thường.
b. Hãy chọn những hạt to, chắc, mọng sẽ để
làm hạt giống.
-> Không có tính biểu cảm --> biểu thị trong môn sinh học.
=> Từ ngữ giống nhau nhưng chức năng nhau. III. Thực hành Bài tập SGK/107 Trang 44
ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI
PHÒNG TRÁNH ĐUỐI NƯỚC Nguyễn Trọng An
I. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Nguyễn Trọng An 2. Tác phẩm
a. Thể loại: Văn bản thông tin
b. Xuất xứ: Trích trong Cẩm nang phòng tránh đuối nước – NXB Kim Đồng năm 2019
c. Bố cục: 4 phần (4 đề mục)
II. Suy ngẫm và phản hồi Điều
Phần nêu tên hay tóm tắt điều
Giải thích điều khoản khoản khoản Không bơi sau khi ăn
Bởi như thế rất có hại cho dạ dày Kiểm tra lại độ sâu
Hầu hết những tổn thương ở vùng cổ hay lưng
thường do những cú nhảy bổ nhào hoặc lặn
dưới hồ có mực nước cạn
Chỉ bơi ở những nơi an toàn, cho phép Khó mà biết được dưới mặt nước hiền hòa kia bơi lội
ẩn chứa những hiểm họa gì
Không bơi lội một mình nơi vắng vẻ
Sẽ không ai cứu khi gặp tình huống nguy hiểm dù bơi giỏi
Không bơi khi quá nóng và mệt
Môi trường nước có thể làm thân nhiệt hạ
xuống đột ngột hoặc khiến mất sức nhiều hơn
Không nên bơi lội trong vùng nước dơ Không thể nhìn thấy được dưới đáy nước và bẩn hay bùn lầy
có thể bị mắc các bệnh ngoài da, ngứa ngáy khắp người Không vừa ăn, vừa bơi Tránh sặc nước
Không bơi khi người có nhiều mồ hôi Dễ bị cảm
hoặc vừa đi ngoài nắng về
Lên bờ ngay khi trời tối có sấm chớp Trang 45 và mưa VIẾT:
VIẾT VĂN BẢN THUYẾT MINH:
VỀ MỘT QUY TẮC HAY LUẬT LỆ TRONG HOẠT ĐỘNG
I.Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản Xem SGK/112
II. Phân tích kiểu văn bản
Bài mẫu: Thuyết minh về một quy tắc trong hoạt động dã ngoại (có cắm trại) ở
địa bàn rừng núi Yếu tố Nội dung Mở đầu
Nêu tên hoạt động, lí do giới thiệu quy tắc hoạt động Phần chính
- Nêu bối cảnh cụ thể cần áp dụng quy tắc hoạt động
- Nêu và thuyết minh điều khoản thứ nhất trong quy tắc hoạt động
- Nêu và thuyết minh điều khoản thứ hai trong quy tắc hoạt động
- Nêu và thuyết minh điều khoản ba trong quy tắc hoạt động
- Thuyết minh cụ thể hơn về cách thực hiện quy tắc hoạt động
- Nếu và thuyết minh điều khoản thứ 4 ( cuối cùng trong quy tắc hoặt động ) Kết thúc
Khẳng định lại các quy tắc, nhận định về đọ tin cậy, ý nghĩa thực tế của quy tắc hoạt động
III. Hướng dẫn quy trình viết
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết a. Xác định đề tài b. Thu thập tư liệu Trang 46
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý a. Tìm ý b. Lập dàn ý
Dựa vào phần tìm ý và sơ đồ trang 93 để lập dàn ý chi tiết cho bài văn Bước 3: Viết bài
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm ( shk/93 )
- Dựa vào bảng kiểm, Hs xem xét và điều chỉnh bài viết NÓI VÀ NGHE:
GIẢI THÍCH QUY TẮC HOẶC LUẬT LỆ
TRONG MỘT TRÒ CHƠI HAY HOẠT ĐỘNG CÁC BƯỚC THỰC HIỆN
1. Bước 1: Chuẩn bị nội dung nói
- Xác định đề tài, người nghe, mục đích, không gian và thời gian nói (trình bày).
- Xem lại dàn ý ở phần Viết.
- Bổ sung các từ, câu dẫn dắt, chào hỏi, kết nối các phần.
- Xác định giọng kể, ngữ điệu, điệu bộ, nét mặt,… cho phù hợp với sự việc, cảm xúc trong chuyến đi.
2. Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý
- Đọc lại bài văn đã viết. - Xác định các ý.
- Liệt kê các ý bằng cách gạch đầu dòng, ghi các cụm từ chính.
3. Bước 3: Luyện tập và trình bày
- Lựa chọn từ ngữ phù hợp với văn nói; chú ý sử dụng những từ ngữ chỉ thứ tự trình
bày các bước, thao tác của hoạt động.
- Dùng câu nói để khích lệ người nghe thực hiện trò chơi hay hoạt động: tôi tin rằng,
các bạn sẽ dễ dàng thực hiện hoạt động, một là, hai là…
- Tự tin, thoải mái. Chú ý chào hỏi khi bắt đầu và cảm ơn khi kết thúc bài nói. Trang 47
- Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ như nét mặt, cử chỉ, điệu bộ, thao tác liên quan
đến trò chơi hay hoạt động
- Sử dụng các phương tiện trực quan minh họa như hình ảnh, sơ đồ, phim ngắn…
- Nêu câu hỏi để lôi cuốn người nghe tham gia tương tác
4. Bước 4: Trao đổi, đánh giá ÔN TẬP
I.NỘI DUNG BÀI HỌC
1.Ôn tập về đọc: Văn bản “Chúng ta có thể đọc nhanh hơn?”, “Cách ghi chép để nắm
chắc nội dung bài học”, “Phòng tránh đuối nước”.
2. Ôn tập về viết và nói:
3. Ôn tập tổng quát: II.LUYỆN TẬP
HS làm bài tập sách giáo khoa trang vào vở bài tập.
ÔN TẬP CUỐI HỌC KÌ I I.
ĐỌC VÀ TIẾNG VIỆT ( SGK/121,122, 123 ) II.
VIẾT, NÓI VÀ NGHE ( SGK/ 124 )
BẢNG HƯỚNG DẪN KĨ NĂNG VIẾT SGK/ 125 Bài 6: Trang 48
HÀNH TRÌNH TRI THỨC
VĂN BẢN 1: TỰ HỌC – MỘT THÚ VUI BỔ ÍCH Nguyễn Hiến Lê
A. TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN (SGK/5)
1. Khái niệm văn bản nghị luận: sgk
2. Đặc điểm văn bản nghị luận: sgk
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/6
II. Trải nghiệm cùng văn bản 1. Tác giả: (SGK/8) 2. Tác phẩm
a. Thể loại: văn nghị luận
b. Xuất xứ: Trích từ tác phẩm Tự học – một nhu cầu thời đại
c. Bố cục: 2 phần
+ Nêu vấn đề: Từ đầu -> …một cái thú.
+ Giải quyết vấn đề: Còn lại
III. Suy ngẫm và phản hồi 1. Nêu vấn đề
- Văn bản được viết ra để thuyết phục người đọc về lợi ích của việc tự học.
=> Nêu vấn đề trực tiếp, ngắn gọn, xúc tích
2. Giải quyết vấn đề
a. Ý kiến 1: Thú tự học giống thú đi bộ
- Lí lẽ: Tự học giúp người học hình thành tri thưc một cách tự chủ, tự do
- Dẫn chứng: Biết được viên Dạ Minh Châu, khúc Nghệ thường vũ y, kiến thức về côn trùng…
b. Ý kiến 2: Thú tự học là phương thuốc chữa bệnh âu sầu
- Lí lẽ: Việc đọc sách giúp ta cảm thấy đồng cảm, an ủi
- Bằng chứng: Bệnh nhân biết đọc sách mau lành bệnh hơn, quá trình đọc sách của Mon-ti Mông-te-xki-ơ
c. Ý kiến 3: Tự học là thú vui tao nhã giúp nâng tầm tâm hồn ta lên
- Lí lẽ: Tự học giúp ta tiến bộ, có thể cống hiến cho xã hội - Bằng chứng: Trang 49
+ Thầy kí, bác nông phu nhờ tự học mà giỏi nghề, cống hiến -> những người tiêu biểu,
quen thuộc trong đời sống -> khẳng định dù bất kì ai chỉ cần tìm tòi, học tập thì sẽ tiến bộ
và có thể cống hiến cho xã hội
+ Những tấm gương nhà khoa học tự học…
-> những người có sức ảnh hưởng
=> Nhiều người biết, đáng tin cậy, số đông thừa nhận nên những bằng chứng này có tác
dụng làm rõ cho ý kiến của người viết, dễ dàng được người đọc tin tưởng, tiếp nhận. 3. Bài học - Tự học hiệu quả:
+ Lập kế hoạch và mục tiêu cho việc tự học
+ Lựa chọn môn học yêu thích, học xen kẽ các môn yêu thích và môn không thích
+ Đặt thời gian học từ ít đến nhiều
+ Tham gia vào nhóm, câu lạc bộ tự học để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm
+ Chọn cách ghi nhớ riêng: viết lại nhiều lần trên giấy, vẽ sơ đồ hệ thống, đọc to, đọc thầm… + Kỷ luật khi học
+ Thường xuyên tự kiểm tra kiến thức và ôn lại
VĂN BẢN 2: BÀN VỀ ĐỌC SÁCH Chu Quang Tiềm
I.Chuẩn bị đọc ( sgk/9 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Chu Quang Tiềm 2. Tác phẩm:
a. Thể loại: văn nghị luận
b. Xuất xứ: In trong “Danh nhân TQ bàn về niềm vui nỗi buồn của việc đọc sách”
c. Bố cục: 3 phần
+ Từ đầu … “làm kẻ lạc hậu”: Tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách
+ Tiếp … “Những cuốn sách cơ bản”: Các khó khăn, thiên hướng sai lệch khi đọc sách
+ Còn lại: Phương pháp đọc sách
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Bàn về đọc sách Trang 50
a. Mục đích của văn bản: Thuyết phục người đọc về 2 vấn đề:
- Tầm quan trọng của việc đọc sách.
- Sự cần thiết của việc đọc sâu, nghiền ngẫm kĩ khi đọc.
b. MQH giữa các ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong VB
=> Các ý kiến, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lí 2. Bài học - Đọc sau, đọc kĩ
- Có kĩ năng đọc nhanh, đọc lướt
- Cần xác định mục tiêu đọc để có cách đọc hiệu quả.
Đọc kết nối chủ điểm TÔI ĐI HỌC (Thanh Tịnh)
I.Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Thanh Tịnh 2. Tác phẩm
a. Thể loại: Truyện ngắn
b. Xuất xứ: in trong Tổng hợp Văn học Việt Nam
c. Bố cục: 3 phần
+ Đoạn đầu (từ đầu đến “trên ngọn núi”): Tâm trạng nôn nao, háo hức về kỉ niệm ngày
tựu trường đầu tiên. Trang 51
+ Đoạn thứ hai (tiếp theo đến “tôi cũng lấy làm lạ”): Tâm trạng nhân vật “tôi” và khung
cảnh ở sân trường làng trong ngày khai trường.
+ Đoạn cuối (phần còn lại): Cảm xúc của nhân vật "tôi" khi bước vào lớp đón nhận giờ học.
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi
a. Cảm xúc suy nghĩ của nhân vật “tôi”
- Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy
cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
-> So sánh cảm xúc khi nhớ về buổi tựu trường – “ cành hoa…đãng” => diễn tả niềm vui,
sự náo nức trong tâm hồn của nhân vật “tôi” khi nhớ lại những kí ức mơn man của buổi tựu trường.
- Ý nghĩ thoáng qua ấy trong trí óc thôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.
=> diễn tả những suy nghĩ thoáng qua mơ hồ đầy non nớt của nhân vật tôi khi lần đầu tiên
đi học, với đầy những bỡ ngỡ.
b. Diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi”
- Không còn bỡ ngỡ, sợ sệt, mà cảm thấy mọi thứ trong lớp học thân quen, quyến luyến.
- Sự thay đổi tâm trạng ấy là do
+ thầy giáo đón tiếp các em HS một cách ân cần, nhiệt tình, cách bài trí lớp học, bàn ghế.
+ bạn bè rất ấm áp thân thiện khiến nhân vật “tôi” cảm thấy yên tâm, quyến luyến, quen thuộc.
2. Ý nghĩa nhan đề: Gợi nhắc cột mốc quan trọng của đời người, ngày đầu tiên đi học
với sự trân trọng, nâng niu. - Kết nối:
+ Đi học là quá trình trau dồi kiến thức trau dồi kiến thức, trí tuệ và vận dụng nó vào cuộc sống xã hội.
+ Tự học giúp ta nhớ lâu và bổ sung kiến thức còn thiếu ở nhà trường.
+ Đọc sách nâng cao kiến thức, kỹ năng, phát triển tư duy, rèn luyện nhân cách con người.
Thực hành tiếng việt:
LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN: ĐẶC ĐIỂM VÀ CHỨC NĂNG Trang 52 I. Tìm hiểu bài
II. Tri thức tiếng việt
1. Khái niệm liên kết:
là 1 trong những tính chất quan trọng
của văn bản, có tác dụng làm cho văn
bản trở lên mạch lạc, hoàn chỉnh cả về
nội dung và hình thức.
2. Đặc điểm của 1 văn bản có tính liên kết:
+ Nội dung các câu các đoạn thống nhất
và gắn bó chặt chẽ với nhau.
+ Các câu, các đoạn được kết nối với
nhau bằng các phép liên kết phù hợp.
3. Một số phép liên kết: Ví dụ: SGK/5 + Phép lặp từ ngữ
a. Khi đọc sách, ta thấy trong nỗi buồn khổ, + Phép thế
…Bất kì ta ở 1 tình thế khắt khe, chua chát + Phép nối
nào, mở sách ra là ta cũng gặp… + Phép liên tưởng
-> phép lặp * Lưu ý :
b. Mỗi loại học vấn đến giai đoạn hôm nay Phép liên kết câu phải được thực hiện ít
đều là thành quả …Các thành quả đó sở dĩ nhất ở hai câu. Trong một câu thì không
không bị vùi lấp đi…
gọi là phép liên kết mặc dù vẫn có tác
-> phép thế dụng liên kết.
c. Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách,
…Bởi vì học vấn…
-> phép nối
d. Hơn nữa, tự học quả là một phương thuốc trị bệnh âu sầu. Theo bác sĩ
E.Gờ-ron-nơ-veo (E. Groenevelt), người Hà
Lan, những bệnh nhân nào biết đọc sách
cũng mau khỏe mạnh hơn những bệnh nhân khác. Trang 53
-> phép liên tưởng III. Thực hành
HS làm bài tập SGK/14,15
Đọc mở rộng theo thể loại
ĐỪNG TỪ BỎ CỐ GẮNG (Trần Thị Cẩm Quyên)
I. Ôn tập tri thức ngữ văn Hs xem SGK/5
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Các yếu tố nghị luận trong VB “Đừng từ bỏ cố gắng”
Vấn đề cần bàn luận:
“Đừng từ bỏ cố gắng”
Ý kiến: Trong cuộc sống con người luôn phải đối mặt với khó khăn,
thách thức, trở ngại; muốn thành công phải học cách chấp nhận, đối mặt,
vượt qua thất bại của chính mình; rút ra bài học, biến thất bại thành đòn
bẩy để hướng đến thành công, không suy sụp hay bỏ cuộc.
Lí lẽ + bằng chứng:
- Lí lẽ: Thành công bắt đầu từ những khó khăn, thất bại hàng vạn lần. Kiên trì
nỗ lực theo đuổi ước mơ sẽ tôi luyện bản lĩnh, mở rộng tầm nhìn, trưởng thành hơn. - Bằng chứng:
+ Thô-mát Ê-đi-sơn từng bị đánh giá là “dốt đến mức không học được bất cứ
thứ gì’, trải qua nhiều thất bại trước khi phát minh ra dây tóc bóng đèn - phát
minh mang kỉ nguyên ánh sáng cho nhân loại.
=>Ý kiến, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo một trình tự hợp lí
+ Ních Vu-chi-xích khiếm khuyết tứ chi có thể lội, lướt ván, trở thành nhà
diễn thuyết nổi tiếng, là người truyền cảm hứng cho nhiều người vươn tới
cuộc sống không giới hạn. Trang 54
2.Mục đích của văn bản: thuyết phục người đọc hiểu được trong cuộc sống luôn có
những khó khăn, thử thách và thất bại nhưng con người cần phải nỗ lực, có ý chí và niềm tin ắt sẽ thành công. Viết:
VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG
I.Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản Xem SGK/17
II. Phân tích kiểu văn bản
Bài mẫu: Phân tích văn bản: Ý nghĩa của sự tha thứ
- Mục đích của bài viết:
Thuyết phục mọi người cần biết tha thứ khi ai đó phạm lỗi lầm
- Ý kiến của người viết: Về ý nghĩa của sự tha thứ: Tha thứ là điều cần thiết trong cuộc sống.
- Dấu hiệu của bài văn nghị luận:
+ Nêu được vấn đề cần +Ý nghĩa của sự tha thứ bàn luận: + Lí lẽ:
+ Có lí lẽ, dẫn chứng cụ Tha thứ tạo cơ hội cho con người sửa chữa lỗi lầm thể:
Không ai tránh khỏi những sai lầm
Sự tha thứ sẽ cho con người động lực sửa sai
+ Thể hiện được y kiến + Thể hiện được kiến tán thành của người viết về vấn đề
của người viết về vấn đề cần bàn luận cần bàn luận
- Chức năng của phần mở Giới thiệu vấn đề sự tha thứ và nêu kiến tha thứ là cần
bài: Giới thiệu vấn đề cần thiết
bàn luận và nêu rõ kiến của người viết
- Bằng chứng của sự tha + Những bức thư gửi lời xin lỗi của phạm nhận trong trại thứ:
giam Gia Trung gửi người bị hại đã nhận được hàng chục thư hồi âm Trang 55
+ Ý kiến của nhà văn Gu-i-li-am A-thơ-rơ Gu-ơ- rơ: Cuộc
sống nếu không có tha thứ thì chỉ là tù ngục
+ Nghiên cứu cảu bác sĩ Ca-ren Xơ-goát: sự tha thứ giúp giải tỏa căng thẳng…
- Đoạn văn có chức năng Đoạn văn (2), (5), (7)
giải thích và đoạn văn có chức năng bổ sung, xem
xét vấn đề từ nhiều khía cạnh.
Kết bài: Đề xuất giải pháp + Đặt mình vào vị trí của người khác để cố gắng hiểu họ
+ Viết thư cho người từng mắc lỗi để thể hiện sự tha thứ và tình yêu thương -> Giải pháp khả thi Khi viết văn nghị luận
- Khi viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời cần:
sống cần đưa ra những ý kiến, lí lẽ hợp lí, bên cạnh đó
là bằng chứng rõ ràng, xác thực, đa dạng; các lí lẽ
bằng chứng cần được sắp xếp theo một trình tự hợp
lí để thể hiện rõ quan điểm tán thành hay phản đối của người viết .
III. Hướng dẫn quy trình viết
1. Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết
2. Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý (xem dàn ý SGK/21)
3. Bước 3: Viết bài
4. Bước 4: xem lại, chỉnh sửa, rút kinh nghiệm Nói và nghe:
TRÌNH BÀY Ý KIẾN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG Trang 56
Đề bài: Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) về một vấn đề trong đời sống mà em quan tâm.
Bước 1: Xác định đề tài, không gian và thời gian nói
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý:
Bước 3. Luyện tập và trình bày
Bước 4: Trao đổi và đánh giá ÔN TẬP
I. NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Ôn tập về đọc: đặc điểm của văn bản nghị luận về 1 vấn đề trong đời sống.
2. Ôn tập về viết và nói: - Các phép liên kết
- Trình bày ý kiến về 1 vấn đề đời sống
3. Ôn tập tổng quát: II. LUYỆN TẬP
HS làm bài tập sách giáo khoa trang 26 vào vở bài tập.
BÀI 7: TRÍ TUỆ DÂN GIAN
VĂN BẢN 1: NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ THỜI TIẾT ( Tục ngữ )
A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN
Khái niệm tục ngữ: SGK/27,28
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/29 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1: - Trời nắng chóng trưa, trời mưa chóng tối:
→Ngày nắng: trời nóng nên cảm thấy buổi trưa đến sớm
→Ngày mưa: trời âm u nên cảm thấy tối đến sớm.
Câu 2: Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa Trang 57
→Quanh mặt trăng nếu chỉ có một quầng sáng thì thường trời sẽ oi bức và khô
còn nếu có vầng sáng nhiều màu sắc bao quanh thì trời sẽ mưa trong những ngày tiếp theo
Câu 3: Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão
→Khi trời nổi gió heo may và chuồn chuồn bay ra nhiều thì sắp có bão.
Câu 4:Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân.
→Tháng riêng thời tiết rét đậm, rét hại. Tháng 2 rét vừa tạo thuận lợi cho sự hồi
sinh của cây cối, tháng 3 cái rét kéo dài vài ngày.
Câu 5:Nếu chuồn chuồn bay thấp tức trời sẽ mưa, bay cao trời sẽ nắng và bay vừa trời sẽ râm.
Câu 6: Mùa hè đêm ngắn, ngày dài; mùa đông đêm dài, ngày ngắn
III.Suy ngẫm và phản hồi
Hoàn thành các câu hỏi sách giáo kho vào vở IV.Tổng kết
1.Nghệ thuật”: Diễn đạt ngắn gọn; có vần, nhịp điệu, kết cấu đối xứng, nhân quả.
2.Nội dung: Các câu tục ngữ về thời tiết là những bài học quý giá của nhân dân ta. Trang 58 VĂN BẢN 2:
NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
I.Chuẩn bị đọc ( sgk/31 )
II.Trải nghiệm cùng văn bản 1. Đọc: (SGK) 2. Chú thích ( SGK )
III.Suy ngẫm và phản hồi
1. Đặc điểm của các câu tục ngữ.
 Xác định số chữ, số dòng, số vế của cáccâu tục ngữ từ số 1 đến số 5. Câu Số chữ Số dòng Số vế Vần 1 4 1 2
Vần lưng (tấc – tấc) 2 8 1 2 vần lưng (lụa - lúa) 3 8 1 2 vần cách (lâu - sâu) 4 6 1 2 vần lưng (lạ - mạ) 5 10 1 2 vần lưng (Tư - hư) 6 14 2 3 vần cách (bờ - cờ)
→Tác dụng: làm cho các câu tục ngữ có nhịp điệu, có hình ảnh
2. Nội dung của các câu tục ngữ Câu 1: Nghệ thuật so sánh
Nội dung: câu tục ngữ khẳng định vai trò quan trọng của đất đai. Câu 2:
Con người đẹp nhờ khoác trên mình bộ quần áo mắc tiền, sang trọng, lúa tốt là vì được chăm bón phân. Câu 3:
Cày sâu thì lúa tốt, vì đất có tơi xốp lúa mới dễ hút màu; ví như cơm nhai kỹ thì ruột hấp thụ được.
Câu 4: Một kinh nghiệm trồng trọt, khoai trồng ruộng lạ mới tốt, nhưng mạ thì phải
gieo ở ruộng quen mới tốt. Trang 59
Câu 5: Kinh nghiệm trong trồng trọt thường thì đến tháng ba âm lịch hoa màu rất cần
nước nên cơn mưa lúc này rất có ích nhưng đến tháng tư lúc ấy cây trồng đang trong quá
trình phát triển ít cần nước nên những cơn mưa lớn sẽ làm hư đất, hư cây trồng.
Câu 6: nói về hiện tượng sau mưa rào kèm theo sấm chớp thì cây trồng rất tốt và cho năng suất cao.
ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM
TỤC NGỮ VÀ SÁNG TÁC VĂN CHƯƠNG
I.Trải nghiệm cùng văn bản 1.Đọc 2.Chú thích
II. Suy ngẫm và phản hồi
1.Mối quan hệ giữa tục ngữ và sáng tác văn chương.
- Nhân dân ta đã mượn hình ảnh nàng Bân may áo rét cho chồng để nói về cái rét. Đó
là cái rét cuối cùng của mùa đông xảy ra vào tháng 3, khi mà thời tiết đột nhiên trở
lạnh ngay giữa những ngày nắng liên tiếp.
- Câu Chim trời cá nước, ai được nấy ăn : của cải thiên nhiên ban tặng không của
riêng ai, sự chiếm hữu là không hạn chế.
=> Sử dụng tục ngữ làm tăng hiệu quả và giá trị biểu đạt cho tác phẩm
2. Những lưu ý khi đọc và sử dụng tục ngữ.
-Cần sử dụng đúng ngữ cảnh, đúng ý nghĩa về câu chuyện được nói đến trong văn bản.
Một số câu tục ngữ được sử dụng trong tác phẩm văn chương:
 “Bảy nổi ba chìm với nước non” (Bánh trôi nước).
 “Đừng xanh như lá bạc như vôi” (Mời trầu).
 “Cố đấm ăn xôi xôi lại hẩm” (Làm lẽ). Trang 60
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
THÀNH NGỮ , TỤC NGỮ + NÓI QUÁ VÀ NÓI GIẢM NÓI TRÁNH
I.Tri thức tiếng Việt 1.Thành ngữ :
Khái niệm: Là một tập hợp từ cố định
VD: Chậm như rùa, nhanh như cắt, đen như cột nhà cháy,..
Chức năng: làm cho lời nói, câu văn trở nên giàu hình ảnh, cảm xúc (là 1 bộ phận của câu). 2.Nói quá:
-Khái niệm: là biện pháp phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.
- Chức năng: nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt.
VD: Tát cạn biển Đông.
*Nói giảm nói tránh
-Khái niệm:là biện pháp dùng cách diễn đạt tế nhị, tránh gây cảm giác quá đau buồn,
ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự. VD:
+Sử dụng những từ đồng nghĩa, gần nghĩa: qua đời, mất, ra đi, từ trần,..
+Sử dụng cách nói đối lập: Bạn ấy không được cao; Bạn ấy hát chưa hay;…
+Sử dụng cách nói hàm ý:
A: Bạn Nam học Toán giỏi không?
B: Mình thấy trong các môn thì bạn ấy học văn rất tốt, rất có khiếu văn chương.
II.Thực hành tiếng Việt: BT sgk/35 Trang 61
ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI
NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
I.Trải nghiệm cùng văn bản 1.Đọc SGK 2.Chú thích SGK
II. Suy ngẫm và phản hồi: Đặc điểm nghệ thuật của tục ngữ.
1.Số chữ, số dòng, vế câu Câu tục ngữ Số chữ Số dòng Số vế 1 4 1 2 6 8 1 2 8 8 1 2 9 8 2 2
2.Hiệp vần, loại vần Câu tục ngữ Cặp vần Loại vần 3 Thầy-mày Vần cách 4 Thầy -tày Vần cách 5 Cả-ngã Vần cách 7 Non-hòn Vần cách 8 Bạn-cạn Vần cách
→Câu văn có hình ảnh, nhịp điệu.
3.Biện pháp tu từ: ẩn dụ Từ ngữ
Ý nghĩa - Biện pháp tu từ “Ăn quả” Hưởng thành quả “Nhớ kẻ trồng cây”
Biết ơn những người đã tạo ra thành quả “Sóng cả” Khó khăn, thử thách “Ngã tay chèo”
Buông xuôi, không tiếp tục nữa “Mài sắt”
-Kiên trì, nổ lực vượt qua khó khăn thử thách “Nên kim” -Đạt được thành quả Trang 62 .
VIẾT: VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG I. Quy trình viết
Nội dung trang 37, 38, 39 SGK II. Luyện tập
Đề bài: Viết bài văn nghị luận về một câu tục ngữ, danh ngôn bàn về một vấn đề trong đời sống.
NÓI VÀ NGHE: XÂY DỰNG VÀ TÔN TRỌNG Ý KIẾN KHÁC BIỆT
Chủ đề trao đổi: Trao đổi ý kiến về hai câu tục ngữ: “Một giọt máu đào hơn ao nước
lã”, “Bán anh em xa mua láng giềng gần”.
Bước 1: chuẩn bị
Bước 2: Trao đổi Trang 63 ÔN TẬP Câu 1: SGK/41
Câu 2: Hãy xác định số dòng, số chữ, các cặp vần, các vế, biện pháp tu từ trong các câu tục ngữ sau: Câu tục ngữ Số dòng Số chữ Các cặp vần Các Biện pháp tu từ vế a 1 8 Đen-đèn 2 Ẩn dụ c 2 14 Ao- rào 4 Từ trái nghĩa Câu 3: Thành ngữ Tục ngữ
-Là các cụm từ cố định
-Là một câu ngắn gọn và có hoàn chỉnh về cấu tạo ngữ pháp.
-Chưa diễn đạt được một ý trọn vẹn - Diễn đạt được một ý, nội dung trọn vẹn hoàn chỉnh. Câu 7:
Trí tuệ dân gian là kho tàng tri thức được đúc kết từ trí tuệ và kinh nghiệm sống bao đời của dân tộc.
BÀI 8: NÉT ĐẸP VĂN HÓA VIỆT
(Văn bản thông tin)
Văn bản 1: TRÒ CHƠI CƯỚP CỜ
A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN ( SGK /43 )
1/ Văn bản thông tin giới thiệu một quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động:
* Về cấu trúc: Loại văn bản này thường có 3 phần:
- Phần 1: Giới thịêu mục đích của quy trình thực hiện trò chơi.
- Phần 2: Liệt kê những gì cần chuẩn bị trước khi thực hiện trò chơi hay hoạt động.
- Phần 3: Trình bày các bước cần thực hiện.
* Về đặc điểm hình thức: Loại văn bản này thường sử dụng các con số (1, 2, 3,...), từ
ngữ chỉ thời gian để giới thiệu trình tự thực hiện.
2/ Cách triển khai ý tưởng và thông tin trong văn bản thông tin .
- Theo trật tự thời gian ; theo quan hệ nhân qủa ; theo mức độ quan trọng của thông tin ...
- Khi viết, người viết có thể kết hợp nhiều cách triển khai ý tưởng và thông tin, nhưng
thường chọn một cách triển khai chính để làm nổi bật thông tin.
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Trang 64
I.Chuẩn bị đọc: sgk/45
II/ Trải nghiệm cùng văn bản: Trò chơi cướp cờ 1/ Đọc.
2/ Nội dung: Cách chơi cướp cờ, lưu ý khi chơi...
3. Thể loại và phương thức biểu đạt chính:
- Thể loại: Văn bản thông tin. Cụ thể là văn bản thông tin giới thiệu về một quy tắc trong trò chơi.
- Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Mục đích của văn bản Trò chơi cướp cờ và đặc điểm .
a. Mục đích của VB: Giới thiệu về cách thức thực hiện trò chơi cướp cờ
b. Các đặc điểm :
-Về cầu trúc: gồm 3 phần: (a) Giới thiệu mục đích của quy
trình; (b) Liệt kê những thứ cần chuẩn bị trước khi chơi; (c) Trình bày cách chơi.
-Về từ ngữ : sử dụng những từ ngữ chi thời gian như: đầu tiên, tiếp theo,
-Về loại từ : câu sử dụng nhiều động từ.
-Về đề mục: sử dụng đề mục để tóm tắt những thông tin chính của VB như a. Mục
đích, b. chuẩn bị, c. Hướng dẫn cách chơi.
-Về phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ: Sử dụng hình ảnh minh hoạ cách chơi.
2. Cách triển khai văn bản thông tin:
VB Trò chơi cướp cờ chủ yếu triển khai thông tin theo trật tự thời gian : đầu tiên, tiếp
theo, sau đó, kết thúc.
3.Hình ảnh minh họa và cước chú trong VB
- Hình ảnh minh họa: Hình vẽ trò chơi (phương tiện phi ngôn ngữ trong VB) làm cho
thông tin được rõ ràng, giúp người đọc hình dung và dễ nhận biết cách chơi.
- Cước chú: Giúp việc đọc hiểu thông tin trong VB thuận lợi hơn.
VĂN BẢN 2: CÁCH GỌT CỦ HOA THỦY TIÊN ( Theo Giang Nam) Trang 65
I.Chuẩn bị đọc ( sgk/47 )
II.Trải nghiệm cùng văn bản
1. Đọc văn bản, giải thích từ khó. - Đọc
- Tìm hiểu và giải thích từ khó tr.48 sgk))
2. Tác giả: Giang Nam
3. Thể loại và phương thức biểu đạt chính:
- Thể loại: văn bản thông tin giới thiệu về một quy tắc trong hoạt động.
- Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh
III. Suy ngẫm và phản hồi
1/ Tìm hiểu nội dung thông:
a. Nội dung thông tin của VB
*Thông tin cơ bản: Cách gọt củ hoa thủy tiên
*Thông tin chi tiết:
B1: Chuẩn bị: Dụng cụ và chọn củ thủy tiên.
- Dụng cụ cắt tỉa gọt. - Củ thủy tiên.
B2: Ngâm nước và gọt tỉa
- Ngâm và thay nước đúng kĩ thuật.
- Gọt tỉa củ thủy tiên khéo léo: Tác giả miêu tả quá trình gọt tỉa này qua nhiều công đoạn phức tạp. B3: Thủy dưỡng:
- Ngâm dưỡng thủy tiên; - Thúc, hãm thủy tiên; - Chỉnh lá, chỉnh hoa.
b. Cách triển khai ý tưởng và thông tin trong VB
- Tác giả kết hợp nhiều cách:
+ Chủ yếu là trình tự thời gian;
+ Theo mối quan hệ nhân quả.
- Cấu trúc và đặc điểm hình thức với mục đích viết của VB
2. Hình ảnh minh họa và cước chú Trang 66
- Hình ảnh minh họa: giúp người đọc hình dung rõ về các bước cần thực hiện trong hoạt
động gọt củ hoa thủy tiên.
- Cước chú: Giúp việc đọc hiểu thông tin trong VB thuận lợi hơn.
ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM
HƯƠNG KHÚC (Nguyễn Quang Thiều)
I. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Nguyễn Quang Thiều
a. Đề tài: Văn hóa ẩm thực Việt
b. Thể loại, phương thức biểu đạt:
- Thể loại: Văn bản tản văn.
- Phương thức biểu đạt:: Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Chất trữ tình trong văn bản
- Chất trữ tình thể hiện vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ, vẻ đẹp của hình ảnh
bánh khúc tạo nên rung động thẩm mĩ cho người đọc. Những tình cảm đó
được bộc lộ qua hình ảnh chiếc bánh khúc tuổi thơ. 2. Cái tôi trong VB
- Thể hiện qua từ nhân xưng “tôi”; thể hiện trực tiếp và gián tiếp qua cách
tác giả kể và tả về cách bà làm bánh khúc.
- Tác giả thể hiện sự yêu thương, trân quý, nâng niu chiếc bánh ấy như nâng
niu tất cả những gì đẹp nhất của tuổi thơ và đặc biệt trong đấy còn có những
kí ức rất đẹp và ấm áp về người bà.
3. Ngôn ngữ của VB
- Ngôn ngữ mộc mạc, chân thật, bình dị; văn phong trong sáng, gợi hình, gợi cảm.
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT Trang 67
(Đặc điểm và chức năng của số từ)
I. Lý thuyết về số từ: đặc điểm và chức năng 1/ Ví dụ: sgk/44
(1)- Các từ ngữ in đậm bổ sung ý nghĩa cho các từ: +hai –> chàng
+một trăm – >ván cơm nếp
+một trăm –> nệp bánh trưng +chín –> ngà +chín –> cựa +chín – hồng mao +một – >đôi.
– Các từ được bổ sung đều thuộc từ loại danh từ, về ý nghĩa số lượng cho danh từ.
- Các từ ngữ in đậm đứng trước danh từ chỉ số lượng mà nó bổ sung.
(2) - Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho các từ:
+thứ–> sáu => “sáu” bổ sung ý nghĩa về thứ tự cho danh từ “thứ”, đứng sau danh từ “thứ”.
+hai – >vợ chồng => “hai” bổ sung ý nghĩa về số lượng cho danh từ “vợ chồng”
đứng trước danh từ “vợ chồng”
=> Các từ hai, một trăm, chín, một, sáu trong các ví dụ trên được gọi là số từ. 2/ Kết luận a. Khái niệm
Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
b. Đặc điểm và chức năng của số từ:
- Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ. Số từ chỉ
số lương bao gồm:
+ Số từ chỉ số lượng chính xác. VD: một, hai, ba, bốn,...
+ Số từ chỉ số lượng ước chừng. VD: vài, mươi, dăm...
– Khi biểu thị số thứ tự của danh từ, số từ thường đứng sau danh từ.
VD: số nhà mười bảy, phòng số sáu,...
II.Thực hành: SGK/54 Trang 68
ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI KÉO CO (Trần Thị Ly)
I. Trải nghiệm cùng văn bản “Kéo co” 1. Đọc
2. Tác giả: Trần Thị Ly
- Xuất xứ: In trong Trò chơi Dân gian Nam Bộ, NXB Hội Nhà văn, 2017.
3. Thể loại và phương thức biểu đạt chính:
- Thể loại: Văn bản thông tin giới thiệu về một quy tắc trong trò chơi.
- Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh
II. Suy ngẫm và phản hồi
1/ Nội dung thông tin của văn bản và cách triển khai thông tin trong VB
a. Nội dung thông tin trong VB
* Thông tin cơ bản: Giới thiệu trò chơi kéo co - một trò chơi dân gian
* Thông tin chi tiết bậc 1 (1) a. Người chơi (2) b. Chuẩn bị:
(3) c. Hướng dẫn cách chơi.
(4) d. Quy định trò chơi
b. Cách triển khai ý tưởng và thông tin trong VB: - Trình tự thời gian.
2/ Cấu trúc và đặc điểm hình thức với mục đích viết của VB
- Mục đích viết của VB: Giới thiệu về cách thức thực hiện trò chơi kéo co
- Các đặc điểm sau của văn bản đã góp phần thực hiện mục đích đó.
3/ Hình ảnh minh họa và cước chú trong VB
- Hình ảnh minh họa: để hỗ trợ cho việc biểu đạt thông tin.
- Cước chú: Giúp việc đọc hiểu thông tin trong VB thuận lợi hơn.
VIẾT: VIẾT VĂN BẢN TƯỜNG TRÌNH
I. Tìm hiểu chung về văn bản tường trình 1. Khái niệm
- Là kiểu văn bản thông tin, trình bày tường tận, rõ ràng, đầy đủ về diễn biến của
một sự việc “đã gây hậu quả và có liên quan đến người viết”, trong đó nêu rõ mức độ
thiệt hại (nếu có) và xác định trách nhiệm của người viết đối với sự việc. Trang 69 2.Yêu cầu - Phần mở đầu;
- Nội dung bản tường trình; - Phần kết thúc.
II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
* Bước 1: Đọc VB tường trình
- Đọc VB ( tr.60, sgk)
- Xem cách tường trình về việc làm vỡ chậu cây lớp 7A2
* Bước 2: Nhận xét, phân tích các yêu cầu
- Dựa vào dấu hiệu trong VB, xác định phần mở đầu, nội dung tường trình và kết thúc.
- Phần mở đầu trình bày những nội dung:
+ Quốc hiệu, tiêu ngữ
+ Địa điểm và thời gian viết bản tường trình.
+ Tên VB và tóm tắt sự việc tường trình
+ Người nhận bản tường trình
+ Thông tin người viết bản tường trình
- Nội dung tường trình gồm những nội dung:
+ Thời gian, địa điểm xảy ra, những người tham gia, diễn biến sự việc.
+ Nguyên nhân của sự việc
+ Hậu quả của sự việc
+ Xác định rõ trách nhiệm của người viết tường trình
- Phần kết thúc gồm những nội dung: + Lời đề nghị + Lời hứa
+ Chữ kí và tên của người viết tường trình. II.Thực hành
Đề bài: Viết văn bản tường trình về một sự việc xảy ra ngoài ý muốn trong trường
mà em đã chứng kiến hoặc tham gia.
(Hs viết vào tập)
NÓI VÀ NGHE: TRAO ĐỔI MỘT CÁCH XÂY DỰNG,
TÔN TRỌNG CÁC Ý KIẾN KHÁC BIỆT Trang 70
I.Chủ đề trao đổi: (đã giao nhiệm vụ từ tiết trước)_
Chủ đề: Trong lớp em, có bạn cho rằng trò chơi điện tử có nhiều tác hại nhưng cũng có
bạn khẳng định nó vẫn có những lợi ích nhất định. Vậy ý kiến của em là gì? Em sẽ trao
đổi với các bạn như thế nào?
GV chia thành 2 dãy để HS trao đổi theo chủ đề trên. II. Thực hành
Trao đổi ý kiến về trò chơi điện tử Lợi ích Tác hại -
*Chuẩn bị cách trao đổi:
Em và các bạn thống nhất một số vấn đề đã nêu trong sgk. Bước 2. Trao đổi - Trình bày ý kiến.
- Tiếp nhận, phản hồi ý kiến của người khác và bảo vệ ý kiến của mình. ÔN TẬP Câu 1:
Trò chơi cướp cờ
Cách gọt hoa thủy tiên Văn bản Phương diện so sánh Những
điểm + Dùng để giới thiệu một quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt
giống nhau (nội động.
dung, đặc điểm + Triển khai thông tin chính theo trình tự thời gian. hình thức)
+ Đều dùng phương tiện phi ngôn ngữ là hình ảnh minh họa để bổ sung nội dung cho văn bản. Những
điểm + Giới thiệu với bạn đọc về quy + Giới thiệu với bạn đọc về quy tắc
khác nhau (nội tắc, luật lệ trong một trò chơi trong hoạt động
dung, đặc điểm + Giới thiệu mục đích của trò + Giới thiệu mục đích của quy trình, hình thức) chơi cướp cờ.
liệt kê những gì cần chuẩn bị trước
+ Liệt kê những gì cần chuẩn bị khi thực hiện, trình bày các bước
trước khi thực hiện trò chơi
thực hiện gọt củ hoa thủy tiên.
+ Trình bày các bước cần thực + Sử dụng các con số, thuật ngữ, hiện khi chơi Trang 71 + Sử dụng đề mục.
- HS về nhà làm bài 2-6 vào vở luyện tập.
------------------Hết--------------------
Bài 9: TRONG THẾ GIỚI VIỄN TƯỞNG
(TRUYỆN KHOA HỌC VIỄN TƯỞNG)
VĂN BẢN 1: DÒNG “SÔNG ĐEN”
Giuyn Véc-nơ (Jules Verne)
A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN (SGK/67)
1. Truyện khoa học viễn tưởng:
Là loại truyện hư cấu về những điều diễn ra trong một thế giới giả định, dựa
trên tri thức khoa học và trí tưởng tượng của tác giả. Truyện khoa học viễn
tưởng có các đặc điểm như sau:
2. Đặc điểm truyện: – Đề tài. – Cốt truyện
– Tình huống truyện. – Sự kiện. – Nhân vật.
– Không gian, thời gian.
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
I. Chuẩn bị đọc ( sgk )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: (SGK/74)
2. Trải nghiệm cùng văn bản
a. Thể loại: Truyện
b. Xuất xứ: Nằm trong chương 14 tác phẩm Hai vạn dặm dưới biển.
c. Tóm tắt:
Truyện xoay quanh cuộc sống của Nét Len, giáo sư A-rô-nắc và Công-xây khi họ bị rơi
xuống biển và được tàu Nau-ti-lúx cứu. Họ đã xảy ra cuộc mâu thuẫn khi họ đi vào hải
lưu của dòng "Sông đen" về kế hoạch chạy trốn hay là cùng nhau quan sát, tìm hiểu
những điều hay ho dưới đáy biển này. Được chứng kiến tận mắt những cảnh đẹp mê hồn Trang 72
đó, dường như mỗi người đều thả hồn, chăm chú, đầy thích thú với cảnh vật mà quên đi
cuộc tranh luận trước đó và họ dần hiểu ra thế giới đặc biệt với những bí mật thầm kín
của người thuyền trưởng đầy bí ẩn Nê-mô.
III. Suy ngẫm và phản hồi
* Đặc điểm truyện: Đề tài Sự kiện Tình huống Nhân vật Không gian, thời gian
Những ngày đầu - Suy nghĩ về thuyền Cuộc tranh luận đầy giáo sư - Không gian:
của hành trình hai trưởng Nê-mô. mâu thuẫn của giáo sư A-rô-nắc, dưới lòng đại
vạn dặm dưới - Cuộc tranh cãi giữa dương.
biển trên con tàu giáo sư với Nét A-rô-nắc và Nét-len Nét-len, -len. - Thời gian: giả Nau-ti-lúx. - Thích thú, say mê trong con tàu Công-xây định.
trước cảnh đẹp dưới Nau-ti-lúx của thuyền lòng đại dương. trưởng bí ẩn Nê-mô
dưới lòng đại dương.
=>Truyện khoa học viễn tưởng được viết theo thể hư cấu về một điều giả định được
dựa trên tri thức khoa học và trí tưởng tượng của người viết truyện.
VĂN BẢN 2: XƯỞNG SÔ-CÔ-LA (CHOCOLATE)
Rô-a Đan (Roald Dahl)
I.Chuẩn bị đọc ( sgk )
II. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Rô-a Đan SGK/79 2. Tác phẩm:
a. Thể loại: Truyện KHVT.
b. Xuất xứ: Trích Charlie và nhà máy sô-cô-la.
c. Tóm tắt:
+ Ông Quơn-cơ dẫn 5 đứa trẻ đến thăm nhà máy sô-cô-la.
+ Ông đầy tự hào khi giới thiệu về dòng sông, con thác, hoa, cỏ đặc biệt.
+ Sác-li, cùng ông nội và bọn trẻ ngắm dòng sông sô-cô-la khổng lồ và con thác nhào sô-cô-la.
+ Được tận mắt chứng kiến các loại cây cỏ, hoa kì lạ, vừa trồng làm đẹp phong
cảnh nhà máy, vừa ăn được, có vị đường mềm, vị bạc hà rất thơm ngon.
+ Được tận mắt nhìn thấy những người công nhân tí hon Umpơ-Lumpơ. Trang 73
III. Suy ngẫm và phản hồi
1/ Nhân vật ông Quơn-cơ Thời điểm Thái độ Hành động
Khi giới thiệu với mọi
- Nhấn mạnh đây là trung tâm thần kinh, - Vừa nói vừa lấy chùm chìa
người về tầm quan trọng trái tim của nhà máy.
khóa, mở xưởng nhà máy. của xưởng sô-cô-la
- Khẳng định ông chú trọng làm cho
xưởng sô-cô-la phải đẹp.
- Nhắc bọn trẻ đừng quá phấn khích.
Khi giới thiệu về vẻ đẹp
- Tự hào về vẻ đẹp, nét độc đáo nhà máy. - Giơ chiếc can ra chỉ vào các của không gian nhà máy,
- Giọng đầy trìu mến, mời mọi người
bụi cây, cánh đồng cỏ, và hoa.
về những sáng chế cỏ, hoa nếm thử hoa, cỏ. có thể ăn được.
->Nhân vật thể hiện đặc điểm của nhân vật truyện khoa học viễn tưởng.
=>Ông Quơn-cơ là người có khả năng phi thường, có thể tạo ra những điều kì diệu.
2/ Một số yếu tố của truyện khoa học viễn tưởng
- Đề tài: ứng dụng khoa học trong xây dựng nhà máy sản xuất sô-cô-la.
- Không gian: trong xưởng sô-cô-la của ông Quơn-cơ.
- Nhân vật được đặt trong tình huống: tham gia cuộc phiêu lưu vào một nhà máy
sô-cô-la kì lạ và chứa nhiều bí ẩn.
Đọc kết nối chủ điểm
TRÁI TIM ĐAN-KÔ (DANKO)
I/ Trải nghiệm cùng văn bản: - Tác giả: Sgk
II/ Suy ngẫm và phản hồi:
1/ Tóm tắt truyện: Trang 74
- Đan-kô dẫn đường cho mọi người đi vào rừng.
- Đường đi gian nan, đoàn người mệt lả, mất tinh thần.
- Họ không dám thú nhận sự yếu hèn mà đổ lỗi cho Đan-kô.
- Hai bên bắt đầu cãi nhau khiến rừng cũng phải gầm lên.
- Đan-kô cảm thấy phẫn uất, nhưng lòng vẫn thương mọi người.
- Anh xé toang lồng ngực, dứt trái tim ra và giơ cao lên đầu. Đoàn người sửng sốt, đứng trơ ra như phỗng.
- Đan-kô yêu cầu mọi người đi tiếp, họ xông lên theo anh, sung sướng mê cuồng.
- Chàng Đan-kô bật lên tiếng cười tự hào, rồi gục xuống và chết. Đoàn người mải vui
sướng nên không hề để ý rằng anh đã chết. Một người nhìn thấy và giẫm lên trái tim của anh.
2/ Yếu tố truyện khoa học viễn tưởng: Yếu tố
Văn bản Trái tim Đanko Không
- Không gian rừng già, đầm lầy nguyên sinh gắn với huyền thoại về người gian anh hùng của bộ lạc.
Thời gian - Mơ hồ, không xác định, được bao phủ trong màn sương của huyền thoại,
của kí ức xa xưa qua lời kể của bà lão I-dec-ghin.
Nhân vật - Nhân vật người anh hùng Danko là nhân vật được xây dựng từ trí tưởng tượng. Chi tiết/
- Những hình ảnh: Danko xé toang lồng ngực, Danko lấy trái tim ra soi
Hình ảnh đường, trái tim cháy sáng như ánh đuốc, trái tim vẫn cháy khi Danko gục
chết, trái tim bị giẫm lên vẫn bừng ánh lửa, … là hình ảnh chỉ có trong trí tưởng tượng.
Thực hành tiếng việt:
MỞ RỘNG THÀNH PHẦN CHÍNH VÀ TRẠNG NGỮ TRONG CÂU BẰNG CỤM TỪ
I. Cách mở rộng thành phần chính và trạng ngữ trong câu bằng cụm từ:
(1) Trong những cánh đồng cỏ, mao lương/đua sắc. C V Trang 75
(2) Trong những cánh đồng cỏ, hàng ngàn cây mao lương hoa vàng /đua sắc. C V
-> Chủ ngữ trong câu (1) là một từ, chủ ngữ trong câu (2) là một cụm từ.
1/ Mở rộng vị ngữ bằng cụm từ
(1) Đó/chính là một điều bí mật C V
(2) Đó/chính là một điều bí mật mà tôi muốn chia sẻ với bạn. C V
-> Vị ngữ trong câu (2) có cấu tạo phức tạp hơn vị ngữ trong câu (1) .
2/ Mở rộng trạng ngữ bằng cụm từ
(1) Trước ánh sáng, bóng tối tan tác và run lẩy bẩy, nhào xuống cái mõm hôi thối của
đầm lầy nơi rừng sâu núi thẳm.
(2) Trước ánh sáng của trái tim Đan- kô, bóng tối tan tác và run lẩy bẩy, nhào xuống
cái mõm hôi thối của đầm lầy nơi rừng sâu núi thẳm.
-> Trạng ngữ trong câu (2) có cấu tạo phức tạp hơn trạng ngữ trong câu (1) /
-> Việc mở rộng thành phần chính và trạng ngữ bằng cụm từ làm cho việc miêu tả
chi tiết, rõ ràng hơn. * Nhận xét:
Các cách mở rộng thành phần chính và trạng ngữ trong câu bằng cụm từ:
- Biến CN, VN và TN trong câu từ 1 từ thành 1 cụm từ.
- Biến CN, VN và TN trong câu từ cụm từ có thông tin đơn giản thành cụm từ phức tạp
có những thông tin cụ thể, chi tiết hơn.
II.Thực hành: Bài tập sgk/83
Đọc mở rộng theo thể loại
MỘT NGÀY CỦA ICH-CHI-AN
– Alexander Romanovich Belyaev–
I. Trải nghiệm cùng văn bản
- Thể loại: Truyện khoa học viễn tưởng
- Xuất xứ: Trích trong truyện “Người cá”
II. Suy ngẫm và phản hồi Trang 76
Đặc điểm của truyện
Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an
khoa học viễn tưởng Đề tài
Khoa học thay đổi tiềm năng của một con người Tình huống
Ích-chi-an được phẫu thuật thành người cá, có khả năng lặn và sống dưới đáy biển. Sự kiện
+ Ích-chi-an bơi theo dòng hải lưu ra biển.
+Ích-chi-an vui đùa cùng những chú cả, thưởng thức vẻ đẹp của biển.
+Ích-chi-an cứu những chú cá bị đánh dạt vào bờ biển sau cơn bão. Nhân vật Ích-chi-an Không gian
Đáy biển, mặt biển, bờ biển Thời gian
Một ngày của người cá ở đáy biển Viết
VIẾT ĐOẠN VĂN TÓM TẮT VĂN BẢN
I. TÌM HIỂU TRI THỨC KIỂU VĂN BẢN ( SGK /89 )
1. Thế nào là đoạn văn tóm tắt VB
- Đoạn văn tóm tắt VB được viết để trình bày ngắn gọn ý chính được nêu trong VB. Việc
viết đoạn văn tóm tắt VB giúp chúng ta nhận ra nội dung chính của VB.
2. Yêu cầu của đoạn văn tóm tắt VB
- Đảm bảo yêu cầu về hình thức của đoạn văn.
- Tóm tắt các ý chính của VB gốc.
- Đảm bảo yêu cầu về độ dài của đoạn văn.
- Đảm bảo nội dung chính của VB
3. Cấu trúc của đoạn văn tóm tắt VB: gồm 2 phần
- Giới thiệu nhan đề và tác giả của VB cần tóm tắt.
- Trình bày ngắn gọn các ý lớn, ý bổ trợ được nêu trong VB.
II. HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH KIỂM VĂN BẢN
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết
- Xác định đề tài: Lựa chọn văn bản truyện/ văn bản nghị luận
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý Trang 77 -
Xác định các sự việc/luận điểm chính, các chi tiết quan trong trong VB và trình bày
mối quan hệ giữa các yếu tố này.
-Sắp xếp các sự kiên/luận điểm chính theo trình tự hợp lí. (theo gợi ý sgk/91)
Bước 3: Viết đoạn
- Dựa vào dàn ý, viết thành một đoạn văn hoàn chỉnh.
- Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn, về độ dài của đoạn.
Bước 4: Chỉnh sửa và chia sẻ
- Đọc lại bản thảo của cá nhân, tự kiểm tra, điều chỉnh nội dung cấu trúc của bài. - Rút kinh nghiệm
- Chia sẻ bài cùng các bạn.
III/ HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT ( SGK/90/91 )
Đề bài: Em hãy viết một đoạn văn (từ 150- 200 chữ) để tóm tắt một văn bản nghị luận
hoặc một truyện ngắn mà em thích.
Nói và nghe: THẢO LUẬN NHÓM VỀ MỘT VẤN ĐỀ GÂY TRANH CÃI Chủ đề:
CĐ 1: Ông Quơn-cơ có sai không khi cố tình thử thách năm đứa trẻ lúc tham quan nhà
máy sô-cô-la với ý đồ chọn người thắng cuộc để trao tặng nhà máy?
CĐ 2: Ích-chi-an là người may mắn được trao năng lực làm người cá hay là người bất hạn?
CĐ 3: Bác sĩ Xan-va-tô là nhà khoa học tài năng hay là một tên tội phạm
1. BƯỚC 1: CHUẨN BỊ ( SGK/92/93 )
- Thành lập nhóm và phân công công vệc
+ nhóm nhỏ 1: Đồng tình
+ nhóm nhỏ 2: Không đồng tình
- Chuẩn bị nội dung buổi thảo luận:
+ HS đọc lại VB, tìm hiểu kĩ nhân vật, chuẩn bị lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ quan điểm
-Thống nhất mục tiêu và thời gian thảo luận
2. BƯỚC 2: THẢO LUẬN ( SGK/93/94 )
- Đại diện nhóm sẽ trình bày ý kiến thống nhất của nhóm mình dựa trên những lí lẽ,
dẫn chứng mà các nhóm đã tranh luận, phản biện. Trang 78
- HS tập nói một mình trước gương.
- HS tập nói trước nhóm/tổ. Ý kiến đồng tình Ý kiến phản đối Lí lẽ Dẫn chứng
=> Ý kiến thống nhất. ÔN TẬP I. NỘI DUNG BÀI HỌC
Tóm tắt nét đặc sắc truyện KHVT đã học:
Dòng “Sông Đen” Xưởng Sô-co-la Một ngày của Ích-chi-an Đề tài Nhân vật Sự kiện Không gian Thời gian II. LUYỆN TẬP
HS làm bài 3,4,5,6 SGK/95 vào vở bài tập. BÀI 10
LẮNG NGHE TRÁI TIM MÌNH ( THƠ ) Văn bản 1: ĐỢI MẸ - Vũ Quần Phương-
A.TÌM HIỂU TRI THỨC NGỮ VĂN
Thơ và sự thể hiện tình cảm, cảm xúc trong thơ (SGK/96) Trang 79
- Thơ: Được sáng tác để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của nhà thơ trước khoảnh khắc của đời sống.
- Ngôn ngữ thơ: Có khả năng truyền cảm, lan tỏa tình cảm, cảm xúc qua cách dùng từ
ngữ, hình ảnh, vần, nhịp các biện pháp tu từ.
B.ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/98/99 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản 1. Tác giả: SGK/99 2. Tác phẩm: - Thể loại: thơ
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Tình cảm của em bé với mẹ
- Đợi mẹ: ngồi đợi mẹ mỏi mòn.
- Từ ngữ, hình ảnh: ngồi nhìn, lẫn, trông chờ,..; vầng trăng non, mẹ bế vào nhà... Nhân hóa
- Hình tượng độc đáo, thi vị làm rõ tình yêu mẹ của bé (chờ mẹ đến ngủ quên ngoài đầu
hè) cũng như tình yêu bé của mẹ (âu yếm, thương yêu)
2. Tâm trạng của tác giả
Tình cảm của con với mẹ, mẹ với con là 1 trong những tình cảm thiêng liêng, trân quý nhất của con người
→Tác giả bày tỏ sự yêu thương, gắn kết với người thân. Văn bản 2:
MỘT CON MÈO NẰM NGỦ TRÊN NGỰC TÔI - Anh Ngọc-
I. Chuẩn bị đọc ( sgk/100 )
II. Trải nghiệm cùng văn bản Trang 80 1. Tác giả: SGK/101 2. Tác phẩm: - Thể loại: thơ
III. Suy ngẫm và phản hồi
1. Nét độc đáo của bài thơ
Nét độc đáo của bài thơ Nhận xét Hình
Đôi mắt trong veo, đôi mắt biếc trong veo
Chú mèo dễ thương, xinh xắn ảnh thơ đáng yêu
Hàm răng dài nhọn hoắt (chú
Như đứa trẻ giữa vòng tay ấp ủ mèo) Đôi tai vểnh ngây thơ
Cái đuôi dài bướng bỉnh Hàng ria mép ngang tàng Biện
So sánh: như đứa trẻ giữa vòng tay ấp ủ
Chú mèo thơ ngây tựa một đứa trẻ
pháp tu Ẩn dụ: Móng vuốt của đêm
Gợi hình ảnh sinh động từ
Điệp từ: “ngủ đi” (6 lần)/ “được” (2 lần)
Thể hiện sự vỗ về, ấp ủ của nhân
vật tôi dành cho chú mèo
Nhịp thơ Nhịp 3/5; 5/; 2/2/3/2
Gợi nhịp điệu nhẹ nhàng, tình cảm Từ ngữ
Dùng nhiều tính từ: “Nhọn hoắt” “ngây thơ” Phác họa sinh động, cụ thể hình
“bướng bỉnh” “ngang tàng”… ảnh chú mèo Yếu
tố Chi tiết miêu tả hình ảnh chú mèo
Gợi lên hình ảnh chu mèo nhỏ dễ miêu tả
thương và thể hiện sự gắn bó thân
Kể chuyện chú mèo nằm ngủ trên ngực và tự sự
thiết giữa nhân vật tôi và chú mèo
2. Tình cảm cảm xúc của nhà thơ
- Hình ảnh được nhắc lại tới hai lần: “trên ngực tôi một chú mèo nằm ngủ”.
- Những từ ngữ thể hiện cảm xúc, mối quan hệ của nhân vật tôi dành cho chú mèo đang ngủ:
+ Nằm nghe nhịp nhàng thánh thót.
+ Trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo.
+ Trái tim tôi một phút bỗng mềm đi. Trang 81
+ Lâng lâng hạnh phúc.
+ Được âu yếm, vuốt ve, đùm bọc.
+ Được âm thầm cất tiếng ca ru
- Tình cảm của nhân vật tôi (nhà thơ): Gắn bó, chở che, yêu thương đùm bọc và luôn
cảm thấy hạnh phúc, vui sướng khi được bên cạnh chú mèo.
3. Thông điệp của bài thơ
- Hãy biết yêu thương, chở che cho những loài vật nhỏ bé gần gũi quanh mình, biết yêu thương đồng loại.
- Hãy để trái tim mình được rung cảm để biết sống sâu, sống chậm, sống ý nghĩa hơn.
Đọc mở rộng theo thể loại MẸ - Đỗ Trung Lai-
I. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Đỗ Trung Lai 2. Tác phẩm: - Thể loại: thơ
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Hình ảnh người mẹ - Hình dáng mẹ
+ Theo thời gian, cây cau ngày càng phát triển, cao lớn, xanh tốt.
+ Mẹ càng ngày càng già đi.
-> đối lập tương phản. Nỗi xót xa của người con khi mẹ càng ngày càng già yếu.
- Hành động của mẹ
+ Khi con còn bé: bổ cau làm tư.
+ Hiện tại: cau bổ làm tám mẹ còn ngại to.
+ Tác giả mượn hình ảnh nhai trầu quen thuộc để khắc họa người mẹ. Miếng trầu bổ nhỏ
gợi ra tuổi già móm mém của mẹ.
2. Tình cảm của người con dành cho mẹ
+ Nâng: sự trân trọng, nâng niu miếng trầu - hình ảnh tượng trưng cho mẹ. Trang 82
+ Cầm: tình cảm dồn nén, chứa đựng bao xót xa, tình cảm của con dành cho mẹ
=> Qua hình ảnh miếng cau khô, ta cảm nhận được nỗi niềm của con dành cho mẹ. Con
thấu hiểu những khó nhọc, cay đắng của đời mẹ, trân trọng những hi sinh mẹ đã dành
cho con nhưng không khỏi đau đớn trước những vất vả của mẹ.
- Sao mẹ ta già? => Câu hỏi tu từ thể hiện sự vô vọng, sự bất lực của người con không thể
níu kéo thời gian chậm lại, níu kéo mẹ ở lại mãi mãi bên con.
Đọc kết nối chủ điểm LỜI TRÁI TIM - Paulo Coelho-
I. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Tác giả: Paulo Coelho 2. Tác phẩm:
- Xuất xứ: trích trong tác phẩm Nhà giả kim
- Nội dung: Là câu chuyện đầy ý nghĩa về cuộc hành trình đi tìm và chinh phục ước
mơ, qua đó tác giả gửi gắm nhiều thông điệp ý nghĩa về cuộc đời.
II. Suy ngẫm và phản hồi PHIẾU BÀI TẬP Câu Nội dung câu hỏi
Câu trả lời của em 1
Theo nhà luyện kim đan, vì sao cậu “Vì tim ở đâu thì kho báu ở đó”. “Vì chẳng bao
bé chăn cừu cần lắng nghe tiếng nói giờ bắt trái tim im lặng được. Ngay cả khi cậu làm trái tim mình?
như không thèm nghe nó nói thì nó vẫn luôn ở
trong con người cậu, nhắc đi nhắc lại những điều
cậu nghĩ về cuộc đời và thế giới”. 2
Nhà luyện kim đan khuyên cậu bé
Hiểu rõ trái tim mình, lắng nghe nó nói, hiểu rõ nó
chăn cừu làm gì để không bị trái
muốn gì, ước mơ gì thì sẽ biết cách ửng xử phù tim đánh bất ngờ? hợp. Trang 83 3
Em có đồng tình với ý kiến của nhà Đồng tình.
luyện kim đan “Sợ phải đau khổ
Vì: khi ta sống và nỗ lực theo những hoài bão,
còn đau đớn hơn là chính sự đau
khát vọng thì cuộc sống sẽ vô cùng ý nghĩa, tràn
khổ, và chưa từng có trái tim nào
đầy hạnh phúc cho dù có chông gai, hoặc có thất
phải chịu đau khổ khi tìm cách thực bại ta cũng học được bài học cho chính mình để
hiện ước mơ” không? Vì sao? tiếp tục cố gắng. 4
Đoạn trích có nhiều lời thoại nói về - “Trái tim cậu ở đâu thì kho báu cậu tìm cũng ở
sự cần thiết của việc lắng nghe đó.”
tiếng nói trái tim. Lời thoại nào em
- “Chưa từng có trái tim nào phải chịu đau khổ khi yêu thích nhất? Vì sao?
tìm cách thực hiện ước mơ.
Thực hành tiếng việt:
NGỮ CẢNH VÀ NGHĨA CỦA TỪ TRONG NGỮ CẢNH
I. Tri thức tiếng việt 1. Ngữ cảnh
- Ngữ cảnh có thể là một tình huống, một đoạn văn, một câu, một cụm từ và cũng có thể là một từ.
- Có vai trò quan trọng trong việc lựa chọn từ ngữ khi viết hoặc nói và hiểu nghĩa của từ khi đọc hoặc nghe. VD:
Người cha chỉ người sinh ra ta. Người cha chỉ Bác Hồ.
2. Nghĩa của từ trong ngữ cảnh
- Trong mỗi ngữ cảnh, từ thể hiện khả năng kết hợp với các yếu tố khác, qua đó bộ lộ
một nghĩa xác định nào đó.
- Khi gặp một từ không biết nghĩa, có thể dựa vào ngữ cảnh để xác định nghĩa của từ. VD1: SGK/97 Trang 84
- Khúc khuỷu: có nhiều đoạn gấp khúc ngắn, nối nhau liên tiếp rất nguy hiểm.
- Dựa vào ngữ cảnh “nhiều đoạn gấp khúc ngắn, nối nhau liên tiếp” trong câu văn trên
để xác định nghĩa của từ VD2: SGK/97
- Phát minh: Tìm ra cái có cống hiến cho khoa học và loài người.
- Dựa vào một số ví dụ cụ thể : “máy hơi nước, điện, tivi, máy vi tính.” VD3: SGK/97
- Lửa: màu đỏ của hoa lựu.
Nghĩa của từ lửa trong ngữ cảnh trên sử dụng với nghĩa ẩn dụ không dùng theo nghĩa thông thường.
II.Thực hành tiếng việt: SGK/104
Đọc mở rộng theo thể loại MẸ
– Đỗ Trung Lai–
I. Trải nghiệm cùng văn bản
II. Suy ngẫm và phản hồi Trang 85 Viết:
VIẾT BÀI VĂN BIỀU CẢM VỀ CON NGƯỜI
I. Tri thức kiểu bài ( xem lại bài 4 )
1. Ôn tập khái niệm bài văn văn biểu cảm
Kiểu văn bản trình bày cảm xúc của người viết về đối tượng 2. Yêu cầu:
- Tình cảm trong sáng, chân thật
- Sử dụng ngôi thứ nhất để chia sẻ cảm xúc
- Phương thức kết hợp: miêu tả và tự sự - Bố cục: 3 phần
II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản ( sgk/107 )
Bài văn: Người bạn yêu quý của tôi (SGK/107)
1. Bài văn được viết để biểu lộ tình cảm: quý mến một người bạn 2. Bố cục: 3 phần
- MB: giới thiệu, bộc lộ cảm xúc về người bạn
- TB: bày tỏ cảm xúc về người bạn theo trình tự
- KB: Khẳng đình tình cảm, cảm xúc về người bạn. Rút ra điều đáng nhớ đối với bản thân.
III. Hướng dẫn quy trình viết ( sgk/108/109 )
1. Chuẩn bị trước khi viết 2. Tìm ý, lập dàn ý 3. Viết bài
4. Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm. Trang 86 Nói và nghe:
TRÌNH BÀY Ý KIẾN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG ĐỜI SỐNG
I. Chủ đề: Ý nghĩa của tình bạn ( sgk/111 )
1. Bước 1: xác định đề tài, thời gian và không gian nói
2. Bước 2: tìm ý và lập dàn ý
3. Bước 3: luyện tập và trình bày
4. Bước 4: trao đổi và đánh giá II. Thực hành ÔN TẬP BÀI 10
Hướng dẫn học sinh hoàn thành các câu hỏi sgk/112
ÔN TẬP CUỐI HỌC KÌ II I. ĐỌC VÀ TIẾNG VIỆT ( SGK/113 – 115 ) II. VIẾT, NÓI VÀ NGHE ( SGK/116 ) Trang 87

Tài liệu dạy học ngữ văn lớp 7 chân trời sáng tạo

Thông tin :

Tài liệu liên quan:

Bài giảng điện tử môn Ngữ văn 7 Bài 4: Thực hành tiếng Việt trang 90 | Cánh diều

Bài giảng điện tử môn Ngữ văn 7 Bài 3: Thực hành đọc hiểu: Sức hấp dẫn của tác phẩm "Hai vạn dặm dưới đáy biển" | Cánh diều

Bài giảng điện tử môn Ngữ văn 7 Bài 3: Nói và nghe: Thảo luận nhóm về một vấn đề | Cánh diều

Bài giảng điện tử môn Ngữ văn 7 Bài 3: Thực hành đọc hiểu: Nhật trình Sol 6 (Trích tiểu thuyết Người về từ Sao Hỏa) | Cánh diều

Bài giảng điện tử môn Ngữ văn 7 Bài 3: Thực hành tiếng việt | Cánh diều