Tài liệu triết học Mác Lênin | Đại học Lâm Nghiệp

Tài liệu triết học Mác Lênin | Đại học Lâm Nghiệp được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!

Trường:

Đại học Lâm nghiệp 158 tài liệu

Thông tin:
27 trang 6 tháng trước

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Tài liệu triết học Mác Lênin | Đại học Lâm Nghiệp

Tài liệu triết học Mác Lênin | Đại học Lâm Nghiệp được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!

106 53 lượt tải Tải xuống
1
(Tài li u kèm theo K ế hoch s 46-KH/BTGTU, ngày 08-6-2021
ca Ban Tuyên giáo T nh y)
NHþNG N I DUNG C T LÕI Þ Þ
CĀA CHĀ NGH)A MÁC - NG H CHÍ MINH VÀ LÊNIN, T¯ T¯à à
GIÀI PHÁP, TRÁCH NHI M BÞ ÀO V N N TÞ À ÀNG T¯ T¯à ĀA ĐÀNG C NG,
ĐÂU TRANH PHÀN BÁC CÁC QUAN ĐIÂM SAI CH TRÁI, THÙ ĐÞ
TRONG TÌNH HÌNH M I à
Nhm nâng cao nhn thc cho cán b ng viên v nh ng n i dung c t lõi c a ộ, đả
ch nghĩa Mác Lênin và tư tưở - ng H Chí Minh; nhn din rõ nh ng lu u xuyên ận điệ
tạc, quan điểm sai trái c a các th l ch ch ng phá n n t ng c ng, ế ực thù đị ảng tư tưở ủa Đả
qua đó góp phần thc hin tt Ngh quyết s 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018, ca
B Chính tr (khóa XII) v <Tng cườ ảng tưởng bo v nn t ng của Đảng,
đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới=.
Ban Tuyên giáo T nh y biên so n, gi i thi u nh ng n ội dung bản
để tuyên truy n, giáo d ục như sau:
I. NH NG N I DUNG C T LÕI Cþ Þ Þ ĀA CH Ā NGH)A MÁC - LÊNIN
Ch nghĩa Mác Lênin <là hệ ống quan điể ết= khoa h - th m hc thuy c ca
C.Mác, phát tri n c a V.I.Lênin; s k th a phát tri n Ph.nghen sự ế
nhng giá tr c a l ch s ng nhân lo th c ti n c a th i; là th tưở ại, trên cơ sở ời đạ ế
giới quan, phương pháp luận ph biến ca nhn thc khoa hc thc tin
cách m ng; là khoa h c v s nghi p gi i phóng giai c p s n, gi i phóng
Nhân dân lao động khi chế độ áp b c, bóc l t và ti n t i gi ế ải phóng con người.
Ch nga Mác - nin bao gm ba b phn cu thành là: Triết hc Mác - Lênin,
Kinh t chính tr c - Lênin và Ch ế nghĩa xã hội khoa hc.
1. Tri ¿t h c Mác - Lênin
Triết hc Mác - Lênin là khoa hc khái quát nhng quy lut chung nht ca t nhiên,
xã hội và tư duy; đem lại cho con ngườ ới quan và phương pháp luận đúng đắi thế gi n,
khoa h nh n th c c i t o th giọc để ế i. Tri t h c Mác - Lênin v i ba nế i dung
bả nghĩa duy vận là: Ch t bin chng; phép bi n ch ng duy v t Ch nghĩa
duy v t l ch s .
1.1. Ch nghĩa duy vật bin chng
Vi tr ng tâm m i quan h gi a v t ch t ý th nh ức, qua đó xác đị
ch nghĩa duy vật và ch nghĩa duy tâm và vấn đ nng nhậ ủa con ngườ kh n thc c i.
Ch nghĩa duy vậ ứng xác đ ất là cái trướt bin ch nh vt ch c, ý thc là cái có sau,
vt ch t quy nh ý th c ý th ng tr l i v ết đị ức tác độ t ch t, con n i nh n th c gườ
2
được thế gi i kh nng nhậ ủa con ngườ nghĩa duy vận thc c i hn. Ch t
bin ch c trong xã hứng giúp chúng ta xác định đượ ội đâu vt chất, đâu đời sng
tinh th i s ng v t ch t quy i s ng tinh th n, nên mu n c i t o h i, ần, đờ ết định đờ
phát triển đất nước ta đi từ cái g c c a nó t i s ức là đờ ng v t ch t.
Trong giai đon hi n nay, k thù c a ch nghĩa Mác thường xuyên t c
ch nghĩa Mác chỉ ết đế ức, tưở bi n vt cht, kinh tế mà coi nh vai trò ca ý th ng.
Tht ra hoàn toàn không ph y, ch ch t t ng ải như vậ nghĩa duy vậ ầm thườ
không bi n ch ng m i ph nh n ho c xem nh vai trò c a các y u t tinh th n, ý th c ế
thôi. Khi kh nh vai trò c a v t ch i v i ý th c, ch t ẳng đị ất đố nghĩa duy vậ
bin chng đồng th ch sời cũng vạ tác động tr l i vô cùng quan tr ng c a ý th c
đố i v i v t ch t. Quan h gi a v t ch t và ý th c không ph i là quan h mt chiu
quan h ng qua l i. Không th tác đ ấy điều đó sẽ rơi vào chủ nghĩa duy vậ t tm
thường b nh b o th trì tr trong nh n th ng. Nói t i vai trò c a ý ức hành độ
thc nói ti vai trò c i, bủa con ngườ n thân c a ý th c nó không tr c ti i ếp thay đổ
được trong hi n th c c . Theo Mác thì l ng v t chực lượ t ch th đánh đổ bng
lực lượng vt ch t, cho nên mu n th c hi ng ph i s d ng l ng th c ti n. ện tư tưở ực lượ
Điều đó cũng có nghĩa là con ngư ện đượi mun thc hi c các quy lut khách quan thì
phi nhn thc, vn dụng đúng đn nh ng quy lu ật đó, phải ý chí phương
pháp để ức hành độ tưở ết định làm cho con ngườ t ch ng. ng, ý thc th quy i
hoạt động đúng hay sai, thành công hay th ại trên sở ững điềt b nh u kin khách
quan nh nh. Th gi i v t ch t v i nh ng quy lu t khách quan c a nó- không ph ất đị ế
thuc vào ý thc c i, nên trong nh n th c và ho ng th c ti n ph i xu t ủa con ngườ ạt độ
phát t th c t khách quan, l y th c t ế ế khách quan làm cn cứ cho m i ho ng cạt độ a
mình. Chính vì vậy Lênin đã nhi ằng, không đượu ln nhn mnh r c ly ý mun ch
quan của mình làm chính sách, không đượ ảm làm đic ly tình c m xut phát cho
chiến lược và sách lược cách mng. Nếu ch xut phát t ý mun ch quan, nếu l y ý
chí áp đặ ảo tưởt cho thc tế, ly ng thay cho hin thc thì s mc bnh ch quan duy
ý chí.
1.2. Phép bi n ch ng duy v t
Phép bi n ch ng duy v t gi vai trò m t n c bi t quan tr ng trong ội dung đ
thế gii quan và phương pháp lun triết hc ca ch nghĩa Mác- Lênin, to nên tính khoa hc
ch mng ca ch nghĩa c Lênin; đồ - ng thời cũng thế gii quan
phương pháp luậ ạt độ ạo trong các lĩnh vựn chung nht ca ho ng sáng t c nghiên cu
khoa h c.
Vi nh ng n ội dung cơ bản là: Nguyên lý v m i liên h ph biến; Nguyên lý v
s phát trin; các c p ph m trù: cái chung và cái riêng, bn cht và hin tượng, tt nhiên
và ng u nhiên, nguyên nhân và k t qu , n i dung và hình th c, kh ế nng và hiện th c.
3
Ba quy lut g m Quy lu t chuyn a t nh ng s thay đổi v lượng thành nhng s
thay đi v cht và nc li; Quy lut thng nhất đấu tranh gia c mt đi lp; Quy lut
ph định ca ph đnh. lý lun nhn thc duy vt bin chng. Hai nguyên lý, ba quy lut,
u cp phm trù và lun nhn thc gp chúng ta nh thành quan điểm toàn din,
quan điểm lch s c th ể, quan đim v s phát trin, giúp chúng ta thy được con đưng,
ch thc khuynh hướng ca s phát trin trên các lĩnh vực của đời s ng h i,
giúp chúng ta nhn ra được nhng mt quyết định trong các mi quan h, giúp chúng ta
hiu qu nht.
Hai nguyên lý c a phép bi n ch ng duy v t: Mt là, nguyên v m i liên h
ph n, biế dùng để ch tính ph biến c a các m i liên h c a các s v t, hi ng, ện tượ
đồ ng th chời cũng dùng để các mi liên h t n ti nhiu s vt, hiện tượng c a th ế
giới, trong đó những mi liên h ph biến nht là nhng mi liên h gi a: các m i ặt đ
lập, lượ ẳng đng và cht, kh nh và ph định, cái chung và cái riêng... Hai là, nguyên lý
v s phát tri n, dùng để ận độ ật theo khuynh ớng đi ch quá trình v ng ca s v
lên: t trình độ ấp lên trình độ th cao, t kém hoàn thiện đế ện hơn. n hoàn thi
Đồ ng th i, phát triển cũng qtrình phát sinh gii quyết mâu thun khách quan
vn ca s v t; quá trình th t gi a ph ng nh định các nhân t tiêu c c
kế th a, nâng cao nh ng nhân t tích c c t s v nh thành s v t m ật cũ, hì i.
Hai nguyên lý trên giúp chúng ta hình thành , quan điểm toàn din quan điểm
lch s c th quan đim phát trin. Vn dụng quan điểm tn din vào trong hoạt động
thc tin giúp chúng ta k t h p ch t ch gi u chính sách ế ữa chính sách dàn đ
trọng điể ẳng địm. Trong khi kh nh tính toàn din, phm vi bao quát tt c các mt, các
lĩnh vc của quá trình đổi mới, Đảng ta cũng đng thi coi đổi mới tư duy luận, tư duy
chính tr v ch t phá; trong khi nh n m nh s c n thi t ph i nghĩa hội khâu đ ế
đổi mi toàn di i mện thì đổ i kinh tế là tr ng tâm. V n d m l ch s c thụng quan điể
o vic xem xét và gii quyết các vấn đề do thc tin đặt ra đòi hỏi chúng ta phi chú ý
đúng mức t i hoàn c nh l ch s c th , t i s i đã làm phát sinh vấn đề đó ra đờ
phát trin ca nó, ti bi cnh hin thc c khách quan ln ch quan. Cn lý s biến thành
sai lm nếu chúng ta đẩy nó ra khi gi i h n tn ti của nó. Quan điểm phát tri n giúp ta
hiểu đượ ện tược s phát trin ca các s vt hi ng trong thc tế là quá trình bin chng
đầ y mâu thun. Vn d m y vào quá trình nhụng quan điể n th i chúng ta ức đòi hỏ
phi th y tính quanh co, ph c t p c a quá trình phát tri ển như mộ ện tượt hi ng
ph biến. N u thi m khoa h y thì r t d bi ng khi ế ếu quan điể ọc như v quan, dao độ
tiến trình cách m ng nói chung và s ti n tri n c a t c xã h a ế ừng lĩnh vự ội cũng như c
cá nhân nói riêng t m th i g c tr ặp khó khn, trắ ở. Như vậy, 3 quan điểm trên là nhng
nguyên tc phương pp lun ca hot đng nhn thc và hoạt đng thc tin của con người.
Nm vng nhng nguyên t n này không nh ng nhân t n ắc phương pháp lu bả
4
để hình thành thế gii quan khoa hc và nhân sinh quan cách mạng, mà còn điu kin
tiên quy t cho mế i ho ng t do sáng t o và phát tri n toàn di i. ạt độ ện con ngườ
Sáu c p ph m trù c a phép bi n ch ng duy v t: Phm trù là nh ng khái ni m
rng nh t ph n ánh nh ng m t, nh ng thu c tính, nh ng m i liên h n chung, bả
nht c a các s v t và hi ng thu c m ện tượ ột lĩnh vự ất địc nh nh.
Mt là, cái riêng, cái t: chung và cái đơn nhấ Phép duy v t bi n ch ng cho r ng
cái riêng, cái chung và cái đơn nhất đều tn ti khách quan, gia chúng có mi liên h
hữu với nhau. Cái chung ch tn ti trong cái riêng, thông quan cái riêng
biu hi n s t n t i c a m ình. Nghĩa là không có cái chung thuần tuý tn ti bên ngoài
cái riêng. Cái riêng ch t n t i trong m i liên h v ới cái chung. Nghĩa không
cái riêng nào t n t i tuy c l p, không liên h v i cái chung. Cái riêng ệt đối độ
cái toàn b , pho ng phú hơn cái chung, cái chung là cái bộ ận, nhưng sâu sắc hơn cái ph
riêng. Cái riêng phong phú hơn cái chung ngoài những đặc điểm chung, cái riêng
còn có cái đơn nhất. Cái đơn nhất cái chung th chuyn hoá ln nhau trong q
trình phát tri n c a s v t.
Hai là, nguyên nhân k t qu : ế Nguyên nhân phạm trù dùng để ch s tác
độ ng l n nhau gi a các mt trong mt s vt hoc gi a các s v t vi nhau, gây ra
mt bi i nh t qu nhến đổ ất định nào đó. Kế ng bi i xuến đổ t hi ng lện do tác độ n
nhau gi a các m t trong mt s v t ho c gi a các s v t v i nhau gây ra.
Ba là, t t nhiên và ng u nhiên: Tt nhiên (t t y u) là cái do nh ế ng nguyên nhân
bả ết đị ững điề ất địn bên trong ca kết cu vt cht quy nh trong nh u kin nh nh
phi xảy ra như thế ch không th khác được. Ngu nhiên là cái không do mi liên h
bn ch t, bên trong k t c u v t ch t, bên trong s v t quy ế ết định do các nhân t
bên ngoài, do s ng u h p nhi u hoàn c nh bên ngoài quy ết định. Do đó thể
xut hin, th không xut hin, th xut hin như thế y hoc xut hin như thế khác.
Bn là, ni dung hình thc: Ni dung tng h p t t c nh ng m t, nh ng
yếu t , nh ng quá trình t o nên s v t. Hình th ức phương thức tn ti phát trin
ca s vt, h thng c mi ln h ơng đi bn vng gia các yếu t ca s vt đó.
Nm là, bn cht và hiện tưng: Bn cht là tng hp tt c nhng mt, nhng mi
liên h tất nhiên, ơng đối ổn định n trong s vt, quy định s vn động phát trin
ca s vt, hiện ng là biu hin ra ngi ca bn cht trong nhng điều kin nh. xác đị
Sáu là, kh n th c: nng và hiệ Kh nng là cái hiện chưa có, cái còn là tiền đ,
mầm móng khi điều kin thích hp thìs xut hin trên thc tế. Hin thc
những gì đã t nng và hiện ti trên thc tế. Kh n thc hai mt thng nht ca mi
quá trình vận động.
Các ph m trù trên ph n ánh nh ng thu c tính b n ch t nh t, nh ng m i liên h
chung t t y u ph bi n nh t c a toàn b th ế ế ế gi i t t nhiên đến hội tư duy
con người. Các phm tkhông ph i cái s n bên ngoài hay bên trong ý th c
5
của con người, đượ ạt độc hình thành trong ho ng nhn thc thc tin.
Mi ph m trù k t qu c a quá trình nh n th c xích trung gian ế ức trước đó mắ
ca quá trình nh n th c ti p theo c ngày càng ti n g n chân lý. ế ủa con người đ ế ần đế
Phạm trù đượ ằng phương pháp trừu tược hình thành b ng hóa và khái quát hóa nhng
thuc tính, nhng m i liên h v n c a s v t. Các ph m trù c a phép bi n ch ng
duy v t m t h th ng m , thường xuyên được b sung và làm phong phú thêm
bng nhng tri th c khoa h c nh ng ph m trù m i. V nh ch ới cách hình
quan c a th gi i khách quan, các ph m trù luôn v ng và phát tri ng v ế ận độ ển tương ứ i
s v ng, phát tri n c a th gi i khách quan. Chận độ ế như vy chúng m i ph n ánh
đúng đắn thế gii kch quan và tr thành công c c a nh n th c và th c ti n.
Quy lu t chuy n hóa t nh ng s i v ng thành nh ng s i thay đổ lượ thay đổ
v ch c l i (quy lu ng- ch t): ất ngượ ật lượ Đây quy luật bn ph biến v
phương thức chung c a quá trình v ng, phát tri n trong t nhiên, h i và trong ận độ
duy của con ngườ ất lượi. Ch ng hai mt thng nht ca mi s vt hin
tượng hay m nhiên, xã h i và trong cột quá trình nào đó trong t tư duy. Hai phương
diện đó đ ại khách quan, trong đó chấ ại thông qua lượng và lượu tn t t tn t ng là biu
hin c a ch t ra bên ngoài. Tuy nhiên, s phân bi t gi a ch ng trong quá trình ất và lượ
nhn thc ch i: cái trong m i quan h ý nghĩa tương đố này l i ch ất nhưng
trong mi quan h khác lại đóng vai trò là ng.
Quy lut này ch ra rng bt kì s vậto cũng là sự thng nht gia cht và lưng,
s thay đi dn dn v lượng vượ ủa đột quá gii hn c s dn ti s thay đổi cn bản
v cht ca s vt thông qua bưc nhy, ch t m ới ra đi s tác động tr l i ti s thay đổi
của lượng. Vic nm vng ni dung quy lut này vai trò to ln trong vic xem xét
gii quyết nhng vn đề do công cuc đổi mới theo định hướng xã hi ch nga hin nay
nước ta đ ện thành công quá trình đt ra. Vic thc hi i m i trên từng lĩnh vực ca
đi sng hi s tạo ra bước nhy v cht đó, và to điều kin đ thc hin thành ng
quá trình đổi mi toàn din tt c các m t c i s ng xã h i nhủa đờ m t c nh y ạo ra bướ
v ch t c a toàn b h t m ội nói chung. Như bấ t s thay đổi v cht nào khác,
những bưc nhy trong quá trình đổi mi hin nay ng chỉ có th kết qu ca quá trình
thay đổi v lượng thích hp. B t m t s nôn nóng, ch quan, u ảo tưởng nào đề
th dn t i sai l m, t n th t, c n tr s nghi i m ệp đổ i và phát tri c. ển đất nướ
Quy lu t th ng nh t và đấu tranh ca các m i l p (quy luặt đố t mâu thun):
Quy luật này <ht nhân n g c, = của phép bin chng. quy lut v ngu
động lực cơ bản, ph biến ca mi quá trình vn động và pt trin. Theo quy lut này,
ngun gốc và động lực cơ bản, ph biến c a m i quá trình vn động, phát tri n chính
mâu thun khách quan vn có ca s vt. Khái nim mâu thuẫn dùng để ch mi liên h
thng nhất, đấu tranh chuy n hóa gi a các m i l p c a m i s v t hi ng ặt đố ện tượ
hoc gia c s vt, hiện tưng vi nhau. Nn t to tnh mâu thun mặt đối lp.
6
Khái nim mặt đối lập dùng để ch nhng mt, nhng thuc tính, những khuynh hướng
vận động trái ngược nhau nhưng đồ ại là điề ền đềng thi l u kin, ti tn ti ca nhau.
Quy lu t này giúp chúng ta hi u r ng mâu thu n m t hi ng khách quan ện tượ
ph bi n, t n t i t t c các s v t hi ế ện tượng, m n t n t i ọi giai đoạ
phát trin ca s vt, hiện tưng, nhưng ởc s vt kc nhau, các giai đon phát trin
khác nhau c a m t s v t, m ỗi lĩnh vực, m ếi y u t c u thành m t s v t s có nh ng
mâu thu n khác nhau. Gi i quy t mâu thu phát tri ế ẫn để ển, nhưng phải gii quyết
mâu thu u ki n chín mu i, không nên gi i quy t mâu thu n m t cách ẫn khi đủ điề ế
vội vàng khi chưa có đi ện, cũng không thểu ki cho vic gii quyết mâu thun din ra
mt cách t phát, phi c g ng t u ki y s ạo điề ện thúc đẩ chín mui ca mâu thu n
điề u ki n gi i quy ế t. Ph i có bi n pháp gi i quy ết thích hp v i t ng mâu thu n.
Quy lu t ph nh c a ph đị định: Đây quy luậ bảt v khuynh hướng n,
ph biến ca m i v ng, phát tri ận độ n di c tễn ra trong các lĩnh vự nhiên, h i
ngay c i. Quy lu t ph nh c a ph nh khái quát tính trong duy của con ngườ đị đị
cht chung, ph bi ến c a s phát tri i sển: đó không phả phát tri n theo hình th c
một con đưng th ng, phát tri t ph nh c a ển theo hình <xoáy ốc=. Quy luậ đị
ph định trong phép bin chng duy v t ph n ánh m i quan h bi n ch ng gi a cái
ph định cái khẳng định trong quá trình phát trin ca các s vt. Ph định bin
chứng điề ới ra đờu kin cho s phát trin, cái m i kết qu ca s kế tha nhng
ni dung tích c c t trong s v ật cũ, phát huy nó trong s vt mi và to nên tính chu
k ca s phát tri nh cái ph ển. Ph.ngghen khẳng định: <Phủ đị định gì? m t
quy lu t cùng ph bi ến và chính v y mà có m t t m quan tr ng tác d ng
vô cùng to l n v s phát tri n c a t nhiên, l ch s và c ủa tư duy=.
Ph định bi n ch ng cái m i thay th thân ph ới ra đờ ế cái cũ, quá trình t
đị nh, t thân phát tri n, là m ng dắt khâu trên con đườ n ti s ra đời ca cái mi, tiến
b hơn so với cái b ph định. Ph nh bi n ch ng yêu c u ph i k th a ch n l c đị ế
và ci bi n nh ng yế ếu t tích c c c ph ủa cái cũ để c v cho s phát tri n c a cái m i.
Đồ địng thi ph i chng li ch trương kế th a máy móc ph nh sạch trơn. Trong
hoạt độ ạt động nhn thc và ho ng thc tin chúng ta phi coi trng giá tr truyn
thng, vì nó là nhng giá tr v t ch t và tinh th i làm ra và b o t n t ần được con ngườ
đời này sang đ ảng trên đó các thế ếp nhau ra đời khác, nn t h ni ti i, kế
tha phát trin. S ra đờ ới không theo con đười phát trin ca cái m ng thng
tắp, theo đường xon c. vy trong công vi c chúng ta ph i bi t phát hi n cái ế
mi t u ki cái m i phát tri ng cái m i gạo điề ện để ển; thông thườ ới ra đ p r t nhi u
khó khn, luôn phải đấ ới cái cũ, nhưng theo quy lu ất địu tranh v t phát trin nh nh cái
mi chân chính s chi n th ng. ế
lu n nh n th c duy v t bi n ch ng: Phép bi n ch ng duy v t cho r ng
nhn thc không ph ng giải hành độ ản đơn, nhấ ời, đượt th c thc hin mt ln
7
xong mà nó quá trình đi từ ực quan sinh động đến duy trừu tượ duy tr ng và t
trừu tượng đế ễn. Đó cũng quá trình tác độn thc ti ng bin ch ng gi a ch th
khách th nh n th c chân lý khách quan. Lý lu n nh n th c bi n ch ng duy v t t để p
trung vào nh ng v quan tr ấn đề ng nhất như:
Th c:c ti n vai trò c i v ủa đố i nh n th Thc tiễn đóng vai tcơ sở,
độ ng lc, mục đích c a nh n th c tiêu chun c a chân ki m tra tính chân
ca quá trình nhn th c. S y th c ti m xu như vậ ễn là điể t phát tr c ti p c a ế
nhn thc; nó đề ra nhu cu, nhim v, cách thức, khuynh ng vận động phát trin
ca nh n th c.
Con đường bin chng ca nhn thc: Đi từ ực quan sinh động đến duy tr
trừu tượ tư duy trừu tượ ọi là đi từng và t ng tr v thc tin, hay còn g nhn thc cm
tính đế ức lý tính tuy là 2 giai đon nhn thc lý tính. Nhn thc cm tính và nhn th n
ca quá trình nh n th u b t ngu n t th c ti ức, nhưng xét đến cùng đề ễn, đu l y s
vt, hi ng trong th giện tượ ế ới khách quan làm đối tượng, ni dung phn ánh. Gia
chúng có m i liên h m t thi t v i nhau. Nh n th c c m tính ti u ki n c a ế ền đề, điề
nhn thc tính. Nhn thc tính không th th c hiện được n u thiế ếu nh ng tri
thc tài li u c n thiết do nhn thc cảm tính đưa lại. Như vậy, t trc quan sinh
động đến tư duy trừu tượ tư duy trừu tượ ễn là con đường và t ng tr v thc ti ng bin
chng c a nh n th c ti n vức chân lý khách quan. Trong đó, thự a là ti xuền đề t phát,
vừa điểm kết thúc ca mt vòng khâu, m t quá trình nh n th t thúc ức. Nhưng kế
vòng khâu này thì l m b u c a mại điể ắt đầ ột vòng khâu khác cao hơn. Đó quá
trình liên t c, vô t n c a s nh n th c chân lý khách quan.
Nhn thc khoa h nhọc các trình độ n thc khoa h c; v chân lý; s ấn đ
thng nht gia lu n th c tin. Nghiên cu quá trình nhn thc c i ủa con ngườ
qua quan đim ca phép bin chng duy vt gp ta nhng bước làm c th để c i to
hin th ng tiực theo ến b , phát tri th là: T ch ển, các bước đó cụ c ho ng ạt độ
thc tin khâu quyết định biến lun thành hin thc, vic này yêu cu phi tp hp
lc lượng thành khi thng nht v tư tưng, t ch ức và hành động; có tri thc khoa h c
v đối tượ ện đồ ết; phương án đing ci to; có kế hoch thc hi ng b và chi ti u ch nh
hoạt động; la chọn phương tiện và phương pháp tác động thc tin; trin khai thc hin
kế ho ch; n m b t thông tin, phát hi n gi i quy t k p th i nh ng mâu thu n n ế y
sinh trong th c ti t qu , rút kinh nghi m, khái quát lu ễn; đánh giá kế ận đưa ra
chương trình hoạt động mới. Như vậy vic t chc thc tin yêu cu không ch nh đến
hiu qu kinh t còn ph m b o hi u qu c a nh ng m , ế ải đả ặt kc như: Chính tr
an ninh qu c phòng, lu t pháp, b o v môi trườ ỏe, đạo đức, vn hóa...ng, sc kh
8
1.3. Ch nghĩa duy vật lch s
Vi nhng nội dung cơ bản là: Vai trò ca s n xu t v t ch ất và phương thức sn
xut; Quy lut quan h s n xu t phù h p v c a l ng s n xu t; Bi n ới trình độ ực lượ
chng gi hữa sở t ng và ki ng t ến trúc thượ ng; t n t i h i ý th c h i;
Hc thuy t v hình thái kinh t xã h i; vai trò c u tranh giai c p và cách m ng ế ế ủa đấ
hi; quan ni m v i và vai trò sáng t o l ch s c a qu con ngườ n chúng nhân dân.
Vai trò c a s n xu t v t ch c s n xu t: ất phương thứ Sn xu t v t ch t là
quá trình con ngư lao động tác đội s dng công c ng vào t nhiên, ci bi n các ế
dng v t ch t c a gi i t nhiên nh m t o ra c a c i v t ch t tho mãn nhu c u t n t i
phát tri n c i. c s n xu ch nh ng cách th c ủa con ngườ Phương thứ ất dùng để
con ngườ ụng đểi s d tiến hành quá trình s n xu t c a h i nh n l ch ững giai đoạ
s nh m c a ch t l ch s , s n xu t v t ch t gi vai ất định. Theo quan điể nghĩa duy v
trò là nhân t quy nh s sinh t n, phát tri n c i và xã h i. Là ho ng ết đị ủa con ngườ ạt độ
nn t ng làm phát sinh, phát tri n nh ng m i quan h xã h i c ủa con người; chính
là cơ sở ca s hình thành, bi n i và phát tri n c a xã hế đổ ội loài người.
Quy lu t quan h s n xu t phù h p v c a l ng s n xu t: i trình độ ực
Lực lưng sn xut là tng th các nn t đưc s dng trong quá trình sn xut to tnh
nng lực thc tin ci biến các đối tưng t nhn theo nhu cu của con người. Quan h
sn xut là quan h gia ni vi ngưi trong quá trình sn xut (sn xut và tái sn xut
h i). : Quan h v s h Quan h s n xu t g m ba m t u đố ới liệi v u sn xu t,
quan h v t ch c qu n s n xu t, quan h trong phân ph i s n ph m s n xu t
ra. L ng s n xu t quan h s n xu t hai y u t n, t t y u c a quá trình ực lượ ế cơ b ế
sn xu ng s n xu t n i dung v t ch t c a quá trình s n xu t, còn ất, trong đó lực lượ
quan h s n xu ất là <hình thức xã hội= của quá trình đó. Lực lượng s n xu t và quan h
sn xut tn tại trong tính quy định ln nhau, thng nht với nhau. Đây là yêu cầu tt yếu
ph bi n di n ra trong m i quá trình s n xu t hi n th c c a h i. M i quan h ế
gia lc lưng sn xut và quan h sn xut tuân theo nguyên tc khách quan là lực ng
sn xu t quy nh quan h s n xu ết đ t quan h s n xu t ng tr l i l ng tác đ ực lượ
sn xut, quan h sn xut phi ph thuc o thc trng pt trin ca lc lượng sn xut
trong mi giai đo xác địn lch s nh; bi vì, quan h sn xut chhình thái kinh tế-
xã h i, còn l ng s n xu t là n ực lượ i dung v t ch t, k thu t c ủa quá trình đó.
Bin chng gi h t ng và ki ng tữa cơ sở ến trúc thượ ng: Cơ sở h tng dùng
để ế ch toàn b nh ng quan h s n xut h p thàn u kinh th cấ ế ca xã hi. Ki n trúc
thượng t ch toàn b h th ng k t c u các hình thái ý th c xã h i cùng v i ầng dùng đ ế
các thiết ch chính tr - xã h c hình thành trên m h t ng kinh ế ội tương ứng, đượ ột cơ sở
tế nhất định. sở ết đị trúc thượ ến trúc thượ h tng quy nh kiến ng tng, còn ki ng
tng là s ph i v h t ng, ph thu h t ng tr ản ánh đố ới cơ s ộc vào cơ sở ầng và tác độ
lại sở h tng. S tác đng c a ki ng t i v h t ng th ến trúc thượ ầng đố ới cơ s
9
thông qua nhi c vào b n ch t c a m i nhân t trong ều phương thức. Điều đó tùy thu
kiến trúc thượng tng, ph thu c vào v trí, vai trò c a nh u ki n c th . ững điề
Trong đó nhà nước là nhân t tác động trc tiếp nht mnh m nh t t hới cơ sở
tng kinh t . ế
Tn t i h i và ý th c hi: Tn ti h ch n sinh ội dùng đ phương di
hot vt ch u ki n v t ch t c a xã h i. T n t i xã h i bao g m các y u t ất các điề ế
chính là: Phương th ất, điề ảnh địc sn xut vt ch u kin t nhiên, hoàn c a lý, dân s
m dân s c s n xu t v t ch t y u t n nh t. Ý ật độ ố... trong đó phương thứ ế bả
thc xã h ch ội dùng đ phương diện sinh hot tinh thn ca xã hi, ny sinh t tn ti
h i ph n ánh t n t i h i trong nh n phát tri n nh n t i ững giai đoạ ất định. T
h i quy nh ý th c h i; ý th c xã h i là s ph i v i t n t i xã h i ết đị ản ánh đố
ph thu c vào t n t i xã h i; mi khi t n t i h i bi i (nh c s n ến đổ ất là phương thứ
xut) thì nh ng và lý luững tư tưở n xã h i, nh m v chính tr , pháp quy n, ững quan điể
triết h c... t t y bi i theo. Song, ý thếu ng sẽ ến đổ c h c lội cũng tính độ p
tương đố ội thười ca nó vì: Ý thc h ng lc hu so vi tn ti hi; ý thc hi
có th c t n t i xã h i; ý th c xã h i có tính k th a trong s phát tri n c a ý vượt trướ ế
thc h i; s tác động qua li gia các hình thái ý th c h i trong s phát tri n
ca chúng; ý th c xã h i có kh nng tác động tr li tn t i xã h i.
Qua vic thấy đưc vai trò quyết đnh ca sn xut vt cht, ca lực lượng sn xut,
của cơ sở h tng, c a t n t i xã h i... giúp Đảng ta v n d ụng để hoạch định đường l i,
ch tơng mt cách kch quan, khoa hc, phù hp vi mi s vận động phát trin
trong xã h ội... để đất nước ta có được cơ đồ, tim l c, v th n nay. ế như hiệ
Ht nhân c a ch t l nghĩa duy vậ ch s là lý lu n v , hình thái kinh t - hế i
ch ngh a duy v t l ch sĩ đã không dng li vic lý gii nguyên lý chung v mi
quan h gia tn ti xã hi và ý thc xã hi, mà còn đi u phân tích kết cu ca xã hi,
xác định v trí, vai trò ca tng yế u t cu th nh xà ã hội, đồng thi xem xét mi quan h
bin chng gia các yếu t đó hình thành hc thuyết v hình thái kinh tế- hi. Có th
khẳng định rng, trong ch nghĩa duy vt lch s, hc thuyết hình thái kinh t - x h i ế ã
là m t trong nh ng n n t ng l lu n quan tr ng c a l lu n v ch ngh ý ý ĩa x h i c a ã
ch c- Lênin. nghĩa Má
Hình thái kinh tế- xã hi là mt khái nim ca ch ngh ĩa duy vt lch s "dùng để
ch x h i t n l ch s nh nh, vừng giai đoạ ất đị i m t ki u quan h s n xu c trất đặ ưng
cho x hội đó phù h p vi mt trknh độ nhất định ca lc lưng sn xut và mt kiến tr c ú
th y"
ượng tng tương c x y dứng đượ â ng tr n nh ng quan h sê n xut
1
.Hc thuy t ế
v hình thái kinh tế- xã hi ca C.Mác ra đời là mt cuc cách mng ca khoa hc xã hi
nói chung và Triết hc nói riêng. Khác vi tt c các lý lun duy tâm, thn bí hay siêu hình
1
M t s v v Ch - Lênin trong th i hi n nay, Nxb. Chính tr qu c gia, 1996, tr.18. ấn đề nghĩa Mác ời đạ
10
trước đó, hc thuyết đó đã ch ra rằng, đng lc ca lch s không phi là mt th tinh thn
thn bí nào, mà chính là hoạt động thc tin ca con người, mà hot động đó li xut phát
t c i s th t hi n nhi n l tr c h t con ng i c n phá ê à ướ ế ườ i n, u ng, v m à c, ngh a l ĩ à
phải lao độ đấu tranh đểng, trước khi có th giành quyn thng tr, trước khi có th
hoạt động chính tr, tôn giáo, tri t h c,... C.M l m n i b t nh ng quan h x h i ế ác đã à ã
vt ch t, t c l nh ng quan h s n xu à t, nh c b u v quy nh ng quan h ơ ản, ban đầ à ết đị
đối vi tt c mi quan h khác, đã cung cp cho khoa hc xã hi mt tiêu chun hoàn toàn
khách th c c c quy lu t x h i. quan để ấy đượ á ã
C.Mác vi t: ế < á ếToi coi s ph t trin c a nhng hknh thái kinh t - x hi là mt
qu Chá tr nh l ch s - t nhik ên=. V.I.L nin giê í <i th ch thêm: có đem quy những quan
h x h i v o nh ng quan h s à n xut, và đem quy những quan h s n xu t v o tr nh à k
độ ượ ườ đượ ơ ca nh ng lc l ng sn xu t thk ng i ta m i có c mt c s vng ch ắc để
quan ni m s ph t tri n c a nh ng h nh th i x h i l m t qu tr nh l ch s - t nhi n. á k á à á k ê
Và d nhiĩ ên là khong c m m nh th th kh ng th c mó ột quan điể ư ế k o ó t khoa h c x h i
đượ =c
2
. S ế ra đời ca tri t hc Mác t o nên s bi ng trong ến đổi ý nghĩa cách mạ
lch s phát tri n tri t h c c a nhân lo i, v không ch ế ấn đ nh n th c th gi i còn ế
ci t o th gi i: ế <Các nhà triế ọc đchỉt h gii thích thế gii bng nhiu ch khác
nhau, song vấn đề là ci to th giế ới=
3
.
Toàn b nh ững tưởng bản trong hc thuy t Mác v hình thái kinh t - ế ế
hội đã trở thành cơ sở ết và phương pháp luậ ệp đổ lý thuy n khoa hc ca s nghi i mi
và công nghi p hóa, hi i hóa c ta. Vi t Nam t m ện đạ nướ t nn kinh tế nông nghi p
quá độ nghĩa xã hộ tư bả nghĩa, ta cầ lên ch i, b qua chế độ n ch n phi xây dng t
đầ u l ng sực lượ n xut quan h s n xu hất; sở t ng ki ng tến trúc thượ ng.
Để nghĩa mt hình thái kinh tế h i xã h i ch , trong th i mời đổ i, hi nh p
quc t c hi n nhế, Đảng ta đã đưa ra và thự ng quy t sách quan tr y m nh ế ọng như: Đẩ
công nghi p hóa, hi i hóa g n v i phát tri n kinh t tri th c; phát tri n kinh t th ện đạ ế ế
trường định hướ ựng nhà ng hi ch nghĩa; xây d c pháp quyn hi ch
nghĩa ; xây d ng n n sền vn hóa tiên tiến, đậm đà bả c dân tc. Chúng ta có th kh ng
đị nh r ng khi công nghip hóa, hi i hóa gện đ n li n v i vic ng d ng r ng rãi
nhng thành tu khoa h c công ngh hi i, khi khoa h c công ngh cùng v i giáo ện đạ
dc- c coi qu u, là nđào tạo đượ ốc sách hàng đầ n t ng l c c a công nghi p ảng, độ
hóa, hi i hóa và ngu n l c co i là y u t quyện đạ n ngườ ế ết định mi thng li.
Tóm li, Tri t h c Mác- Lênin v i 3 n i dung c t lõi là ch t bi n ế nghĩa duy vậ
chng; phép bin chng duy v t ch t l ch s nghĩa duy vậ th gi i quan ế
phương pháp luận đượ ữu vc gn kết thng nht h i nhau do tri t hế c
2
V.I.Lênin toàn t p, t p 1, 1980, Nxb. Macxcova, tr.163.
3
Các Mác và Ph.ngghen toàn tập, Nxb. Chính tr quc gia, Hà Ni, 1995, t.3, tr.12.
11
Mác-Lênin hoàn toàn có kh n th n c th gi i t nhiên, h i và nng nhậ ức đúng đắ ế
tư duy con người. Triết hc Mác- Lênin đã trang bị thế quan khoa h c, nhân sinh quan
cách m n khoa h ng ta xây d ng ch ng ạng và phương pháp lu ọc để Đả trương, đườ
lối, chương trình, kế ạch hành độ ực, thúc đ ho ng biến chúng thành hin th y s
phát tri n c a h i. Nh ng bài h c quý giá c a th c ti n cách m ng Vi t Nam g n
mt th kế qua vi thng l i c a Cách mợi đạ ng Tháng Tám, ca 2 cuc kháng
chiến chng th qu c Mực dân Pháp và đế xâm lược, nhng thành t u c i ủa 35 nm đổ
mới đất nước v a qua nh ng b ng ch ng th hi n vai trò, s c m nh ứng sinh độ
ca v n d ng sáng t o Tri t h c Mác - Lênin vào th c ti n Vi t Nam. ế
2. Kinh t chính tr Mác-Lênin¿ ß
Kinh t chính tr Mác-Lênin là khoa h c nghiên c u quan h gi i v i ế ữa con ngườ
con ni trong quá trình sn xut ca ci vt cht ca xã hi. Nghiên cứu phương thc
sn xuất tư bn ch nghĩa, ch rõ bn cht bóc lt ca quan h sn xuất tư bn ch nghĩa;
nhng quy lut kinh t ch y u hình thành, phát tri n t i ch ế ế ển và đưa chủ nghĩa tư bả
dit vong. Nghiên cu nhng quy lut phát trin ca quan h sn xut xã hi ch nghĩa,
xây dng mt xã hi không áp bc, bt công, vì t do, m no, hnh phúc cho mi ni.
Kinh tế chính tr hcc-nin gm 2 ni dung ch yếu:
(1)
Lý lun v phương thức
sn xut bn ch nghĩa;
(2)
D o v mt s đặc đim ca nn kinh tế cng sn ch nga.
2.1. Lý lu n v Á ph°¡ng thức sÁn xu n ch Ãt t° bÁ ā ngh*a
Nghn cu quá trình sn xut của tư bn, C.Mác đã xây dựng lun g tr lao động
th t s khoa học. Đc bit, vi phát hin mi v tính cht hai mt của lao động sn xut
hàng hóa, C.Mác đã luận gii mt cách khoa hc v ngun gc ca giá tr s dng
giá tr hàng hóa. C.Mác phân tích ngu n g c, b n ch t c a ti n t , lu n gi i quy lu t
lưu thông tiề ệ, xác đị ảnh hưởng đế ối lượn t nh các nhân t n kh ng tin cn thiết trong
lưu thông. Nghiên cu v kinh tế ng a, C.c ch ra bn cht sn xut bản ch nga
to ra giá tr th xây d ng lu n hàng hóa s ng, C.Mác ặng dư. Trên sở ức lao độ
ch ra ngun gc, bn cht ca giá tr thặng dư là do sức lao động của ngưi ng nhân
làm thuê sáng t o ra; lu n gi i khoa h c b n ch t bóc l t c a quan h s n xu n ất bả
ch nghĩa. Để làm rõ bn ch t c a quan h s n xu n ch , C.Mác còn ất tư bả nghĩa
phân ch trình độ quy mô bóc lt của tư bản; ch ra các phương pháp làm tng giá trị
thặng dư và quá trình tích lũy tư bản làm cho tư bản không ng ng l n lên.
Cùng v i quan ni m duy v t v l ch s c thuy t gi tr ử, Ph.ngghen coi h ế á
thng dư l ph t minh và á ĩ đại th hai c a C.M c: á <Khong ph i ch c t m ra quy lu t ó k
phát trin ca l ch s lo ài người, M c c ng t m ra quy luá k t v ng riận độ êng ca
phương thc sn xut t bư n ch ngh a hi i v c a x h i t s n do ph ĩ ện đạ à ư ương thc
đó đ ra. V i vi c phát hi n ra giá tr th ng dư trong l nh v c n y th l p t c m t nh ĩ à k á
sáng đ hin ra trong khi t t c c c c ng tr nh nghi n c u tr y c a c c nh kinh á o k ê ước đâ á à
12
tế h c t s n c ng nh c a c c nh ph b nh x h i ch ngh a v u m m m trong ư ư á à ê k ĩ ẫn đề o
bóng ti=
4
. Cho đế tư sản nay, các h c gi n vn không th bác b được còn phi
tha nh n h c thuy t gi tr thế á ng dư c a C.Mác. H c thuy ết giá tr thặng dư của Mác
vn là hc thuy t kinh t quan tr ng khi nguyên c u v chế ế n. Nó có m t ý nghĩa tư bả
nghĩa thời đại sâu sc mà chúng ta c n bi ết khai thác, v n d xây d ng n n kinh ụng để
tế th trường định hướng xã h i ch nghĩa.
Nghiên c u n, C.Mác phân tích v quá trình tu n quá trình lưu thông của tư bả
hoàn chu chuy n c n c ng ch ra a bản; làm bả định, bản lưu độ
phương thứ ủa tư bc chu chuyn giá tr ca chúng; phân tích s hao mòn c n c định.
Ngoài ra, C.Mác còn nghiên c u tái s n xu n h i; s i gi a hai khu ất bả trao đổ
vc ca n n s n xu t h u ki n th c hi n s n ph m trong tái s n xu t ội các điề
giản đơn và tái s ng tư b ội. Đây sởn xut m r n xã h khoa hc cho nhn thc
v tính cân đối trong phát trin kinh tế và các quy lut ca tái sn xut m rng trên
phm vi toàn xã h i trong n n kinh t th ế trường.
Nghiên c u toàn b quá trình s n xu t n ch , C.Mác ch ra các hình bả nghĩa
thái c th trong quá trình v ng c n. chuy n hóa c a giá tr th ng ận đ ủa tư b Đó là s
tỷ ặng thành l sut giá tr th i nhun t su t l i nhu n; s v ng ận độ
chuyn hóa c a quy lu t giá tr thành giá c s n xu t và quy lu t giá tr th ặng dư thành
quy lu t l i nhu n bình quân. Phân tích khoa h c s phân ph i giá tr th ặng cho
các nbản kinh doanh trong các lĩnh vực khác nhau dưới hình thc li nhu n
công nghi p, l i nhuận thương nghiệ ức cho vay và đ tư bảp, li t a tô n ch nghĩa.
Như vy, lý lu n kinh t chính tr Mác- Lênin ch b n ch t c a ch ế đã v
nghĩa bản, đó quan hệ ủa bản đố ới lao độ bóc lt c i v ng làm thuê bng hình
thc bóc lt giá tr th ng th ch rõ quá trình v ng c ặng dư. Đồ ời, C.Mác đã vạ ận độ ủa tư
bn ch nghĩa, đó là quá trình phát sinh, phát trin và tt y u di t vong cế a nó. C.Mác
khẳng định: phương thứ ất bả nghĩa khong phải phương thức sn xu n ch c tn
tại vĩnh viễ ột giai đoạn, ch m n lch s đặc bi t t t y c thay th ếu đượ ế
bng mt xã h i m ới cao hơn, tốt đẹp hơn, đó là chủ nghĩa cộ ng sn.
2.2. D báo v m Á ßt sß đặc điÃm c a n n kinh t c ng s n ch ā Á ¿ ß Á ā ngh*a
C.Mác đã quá độ nghĩa tư bả nghĩa ch ra nguyên lý v thi k t ch n lên ch
h i; ng th i, C.Mác d báo v s phân k trong s phát tri n c a hình thái kinh đồ
tế c ng s n ch m c n phát tri báo v nghĩa đặc điể ủa các giai đoạ ển đó. C.Mác dự
vấn đề ối trong giai đoạn đầ phân ph u ca xã hi cng sn ch nghĩa, đó <làm theo
nng lực, hưởng theo lao động=. Khi chuy n cao c a h i c ng s n, ển sang giai đoạ
Mác ch rõ: cùng v i s phát tri n c a h i h i ch , s c s n xu t h i nghĩa
đượ c phát tri thì tển, trknh độ vn hóa được nâng cao… t yếu ph i chuyn sang
4
Các Mác và Ph.ngghen toàn tập, Nxb. Chính tr quc gia, Hà Ni, 1995, t.19, tr.500
13
nguyên t c phân ph i m ới <làm theo nng lực, hưởng theo nhu cu=. Đó lúc
hi có th s n xu t ra s n ph m tiêu dùng d n m c không c ồi dào đế n dùng phân ph i
li ích v t ch ất để kích thích lao động.
2.3. ng c ng hi n cùng to l n trong vi c b o v V.I.Lênin đã nhÿ ß ¿ á ß Á ß
phát tri n kinh t chính trà ¿ ß hc mác-xít
Trên sở nghĩa bả , V.I.Lênin đã bổ thc tin phát trin ca ch n sung
phát tri n v ch nghĩa tư bn t do c nh tranh, lý lu n v tái s n xu ất bn xã h i.
Đặ ếc bit, trong lu n tái s n xu n hất tư b i, khi tính t i ng cảnh hưở a ti n b
khoa h c- k thu t làm cho c u t o h n không ng ữu cơ của tư bả ừng tng lên trong quá
trình tái s n xu t m r n ra quy lu ộng, V.I.Lênin đã phát hiệ ật ưu tiên phát triển sn
xuất tư liệu sn xu t- quy lu t kinh t quan tr ng c a n ế n kinh t hiế ện đi.
Cui th kế XIX đầu thế k XX, khi ch nghĩa bả ển sang giai đoạn phát tri n
mới, V.I.Lênin đã sáng to ra lun khoa h c v ch c quy nghĩa bản độ n.
V.I.Lênin cho r ng, ch n c quy nghĩa tư b độ n là s chuy n bi n t chế nghĩa tư bản
t do c nh tranh, là n c thang phát tri n cao c a ch n và ch m nghĩa tư bả rõ 5 đặc điể
kinh t c a ch ế nghĩa tư bn độc quyền, đó là:
(1)
S tích t sn xut và các t ch c ức độ
quyn; n tài chính và b u s n tài chính; t kh n;
(2)
bả ọn đầ bả
(3)
Xu ẩu bả
(4)
S
phân chia th gi i v kinh t gi c quy n; phân chia th ế ế ữa các liên minh bản độ
(5)
S ế
gii v lãnh th gi ng qu qu ữa các cườ ốc đế c. Nh m này v ch bững đặc điể n ch t
ca ch nghĩa tư bả trong giai đoạn n mi.
Đồ ng th i, V.I.Lênin ch ra b n ch t, nguyên nhân hình thành và hình th c biu
hin c a ch nghĩa tư bản độ ền nhà nước quy c, cùng với xu hướng vn động ca nó.
Ch c, nghĩa bản độ ền nhà nước quy s kết h p hay dung h p s c mnh
ca các t ch c quy i s ức độ ền tư nhân vớ c m nh c n thành m ủa nhà nước sả ột
chế th ng nh n b ph thu ất, trong đó nhà nước sả c vào các t ch c quy ức độ n
can thip vào quá trình kinh tế nhm bo v li ích ca các t chức độc quyn và cu nguy
cho ch n. M t trong nh ng hình th c bi u hi n quan tr ng c a ch nghĩa bả nghĩa
bản độ ền nhà nướ ủa nhà nước sảc quy c s tham gia c n vào quá trình kinh t . ế
H thống điu ti t kinh t c n là t ng th nh ng th ch thi t ch ế ế ủa nhà nước tư s ế ế ế
kinh tế của nhà ớc sản. Nó bao gm b máy qun gn vi h thng chính sách,
công c kh nng điu ti t s v ng c a toàn b n n kinh t qu c dân, toàn b ế ận độ ế
quá trình tái sn xut xã hi theo hướng có li cho tư sản độc quyn.c công c ch yếu
nhà nước tư sản dùng để điều tiết nn kinh tế thc hin các chính sách kinh tế là:
ngân sách, thu , h th ng ti n t tín d ng, các doanh nghi c... ế ệp nhà nướ
Nhng biu hi n m i c a ch c quy c quy c: nghĩa tư bản độ ền và đ ền nhà nướ
Vic xut kh n là sẩu tư bả m r ng quan h s n xu ất tư bản ch c ngoài, nghĩa ra nướ
công c ch y ếu để bành trưng s th ng tr , bóc l t, d ch c n tài chính ủa bả
14
trên ph m vi toàn th gi i. Ch th phân chia th ng th gi i không ch các t ế trườ ế
chức độ ạnh đó còn các nhà nước sc quyn quc gia bên c n phát trin
đang phát triển. Kết qu ca vic phân chia kinh tế thế gii hình thành các liên minh
và các kh i liên k t khu v ế c.
Hc thuy ra sết đã chỉ chuy n bi n t ế ch n t nghĩa b do c nh tranh sang
ch nghĩa bản độc quyền độ ền nhà nước quy c; vai trò gii hn lch s ca
ch nghĩa b ững đặc trưng kinh tến. T s phân tích nh chính tr ca ch nghĩa
bản độ ền, V.I.Lênin đã rút ra nhữc quy ng k t lu n v v trí l ch s c a chế nghĩa
bn trong giai đoạn phát tri n m i c qu c ch ủa nó: giai đoạn đế nghĩa. Đó giai
đoạn cu i cùng c a ch nghĩa tư bản, đêm trước cách mng xã h i ch nghĩa. Điều đó
nghĩa là, chủ nghĩa đế ất đị nghĩa hội, nhưng quc nh nh s b thay thế bi ch
quá trình thay thế đó một quá trình đu tranh quyết lit, quanh co khúc khuu,
có cao trào và có thoái trào ch không ph i là m t quá trình trơn tru, thẳng tp.
Tóm li, Kinh t chính tr Mác- Lênin là khoa h c r t quan tr i sế ọng trong đờ ng
h i, ngoài vi c ch ra b n ch t bóc l t c a ch n, nó giúp chúng ta th y nghĩa tư b
được bn cht ca c hi ng và quá trình kinh t , nện tượ ế ắm được các quy lu t kinh t ế
chi ph i s v ận đng phát trin kinh tế; phát tri n lu n kinh t v n d ng ế
luận đó vào thự ế, hành độ quan, giáo đic t ng theo quy lut, tránh bnh ch u, duy ý
chí. Kinh t chính tr cung c p các lu n c khoa h cho s hình thành ế ọc làm s
đường li, chiến lược phát trin kinh tế xã hi và các chính sách, bin pháp kinh tế c
th phù h p v i các yêu c u c a các quy lu u ki n c th c t ật khách quan và điề ủa đấ
nước t ng th i nh nh. công cất đị cn thiết không ch cho các nhà quản
mà còn r t c n cho qu n s n xu t kinh doanh doanh nghi p c a m i t ng l p
dân cư, ở là phương tiệ tt c các thành phn kinh tế. Kinh tế chính tr n giúp ta hiu rõ
tính đúng đắn, khoa hc, sáng t o v ch ng l i, chính sách kinh t c th trương, đườ ế
của Đảng và Nhà nước ta qua các th i kì phát tri ển đất nước.
3. Ch ā ngh*a xã hßi khoa hc
Nội dung cơ bả nghĩa xã hộn ca ch i khoa hc là nghiên c u: S m nh l ch s
ca giai nhân c p công nhân và cách m ng xã h i ch ng v chính tr - nghĩa; Nhữ ấn đ
h i tính quy lu t trong ti n trình cách m ế ng xã h i ch nghĩa; Chủ nghĩa xã hộ i
hin thc và trin vng.
3.1. H c thuy ết v ch nghĩa xã hội
Theo ch - Lênin, ch i là m t xã h v t ch nghĩa Mác nghĩa hộ ội có cơ sở t-
k thu t n ền đạ hữu bải công nghip; xóa b chế độ n ch t l p ch nghĩa, thiế ế
độ công h u v u stư liệ n xu t; t c cách tạo ra đượ ch c ng và klao độ lu ng ật lao độ
mi; thc hi n nguyên t c phân ph ối theo lao động, coi đó là nguyên tắc cn bản nht;
nhà nước mang bn cht giai cp công nhân, có tính nhân dân r ng rãi, có tính dân t c
15
sâu s c; th c hi n s gi i kh i ách áp b c, bóc l t; th c hi n bình ải phóng con ngườ
đẳ ng xã h i, tạo điề ện cho con ngườu ki i phát tri n toàn di n.
Trên cơ sở quy lut s phát trin ca nhng hình thái kinh tế- xã hi là mt quá
trình lch s- t nhiên, tính t t y u thay th ch ế ế n bnghĩa tư bả ng ch nghĩa xã hi, s
ra đờ nghĩa xã h nghĩa tư bả ếu như nhau.i ca ch i và s dit vong ca ch n tt y
Nhng d báo v n, v cách th đặc trưng cơ bả c, kh c hi nng thự n ch i nghĩa xã hộ
là quá trình c a k t qu phát tri n tích h p nh u ki ế ững điề n c th và c n thi t v kinh ế
tế, chính tr vn hoá- xã hi khác nhau chín mu i khách quan, ch không ph i theo
ý mu n ch quan các qu c gia, dân t c.
3.2. S m nh l ch s c a giai c p công nhân
T cơ sở ca ch nghĩa duy vật lch s, cho thy, ngun gc sâu xa ca s phát
trin x h i l sã à đấ áu tranh gi a c c mặt đối lp nm ngay trong lòng ca x hã i, tr c ướ
hết l s u tranh gi a l c l ng s n xu t m i v i quan h s n xu t c l i th i, à đấ ượ ũ đã
đang ấp đốm hãm s phát trin ca nó. Trong xã hi có giai c i kháng thì s đấu
tranh gi a l c l ng s n xu t m i v i quan h s n xu t c c th hi n th nh cu c ượ ũ đượ à
đấ ượ u tranh gi a giai c i diấp đạ n cho l c l ng s n xut mi và giai cấp đi di n cho
quan h s n xu t c . Cu u tranh gi a c c giai c i kh ng s d ũ ộc đấ á ấp đố á ẫn đến cách
mng x h i, tã c l d n b c nh y v t v ch t trong s phà ẫn đế ướ át tri n c a x ã hi.
Trong xã hội tư bản, C.Mác đã tìm thy m t l ực lượng xã h m nh n vai tội đả
s m nh của mình, đi tiên phong trong cuộc đu tranh gii phóng giai cp, gii
phóng h i gi i phóng t i kh i áp b c, bóc l t s ội loài ngườ ừng con ngườ
dch ca ch nghĩa tư bản, tiến ti xã h i c ng sản vn minh.
Tuyên ngôn c ng C ng s i cho giai c c v a v b n ủa Đả ản đã đem l ấp đó ý thứ đị
thân mình yêu c u mình, ý th c v u ki gi i phóng mình. Trong Tuyên điề ện để
ngôn c ng C ng sủa Đả ản, đã làm rõ tiêu chí xác định thế nào là giai cp vô sn: đó là
những người lao động trc tiếp hay gián tiếp vn hành các công c sn xut
tính ch t công nghi t c các giai c p hi i p. Mác và ngghen cho rằng: <Tấ ện đang đố
lp v i giai c n thì ch ấp tư s giai c p s n giai c p th c s cách m ng. T t
c các giai c u suy tàn tiêu vong cùng v i s phát tri n c i công ấp khác đề ủa đạ
nghip, còn giai c p vô s n là s n ph m c a b n thân n i công nghi ền đạ ệp=
5
.
S dĩ giai cấp công nhân vai trò, s m nh l ch s ấy con đ ca
nn s n xu t hi i- i di n cho tính xã h i hóa c a l ng s n xu i ện đạ đạ ực lượ ất và cũng đạ
biu cho quan h s n xut m i, phù h p v i l ng s ực lượ n xut, t i diức đạ n cho
phương thức sn xu t tiên ti n, phù h ế ợp trào lưu tiến hoá c a l ch s . Ch giai c p
công nhân m i tính cách m ng tri không l i ích riêng v i ch ệt để ế độ
hu, nó tìm th y l i ích chân chính c a mình khi ph u cho l i ích toàn xã h ấn đấ i.
5
Các Mác và Ph.ngghen toàn tập, Nxb. Chính tr quc gia, Hà Ni, 1995, t.4, tr.610.
16
Mun thc hi c vai trò sện đượ mnh ca mình, giai c p s n ph i liên
minh v i giai c p nông dân, ph i thành l ng c c l p v i t t c các ập ra đả ủa mình, độ
đảng khác, đủ ức lãnh đạ ộc đấu tranh đạ s o cu i ca giai cp công nhân qun
chúng lao động. Đảng đó phải là đội tiên phong ca giai cp tiên phong, tiên phong c
v nh n th c- ng- lý lu n- chính tr và c ng- trong ho ng th c tư tưở trong hành độ ạt độ
tiễn. Đảng đó phải t chc hot dng theo nguyên tc tp trung dân ch ng , thườ
xuyên kiểm điểm, t phê bình và quan h m t thi t v i qu n chúng... ế
Phát hi n ra s m nh lch s c a giai c i l ấp công nhân, đem lạ i gii thích khoa
hc cách m ng c a giai c p công nhân, tr thành tưởng ct lõilun chính tr,
to chuyn bi n nh y vế t c ng h i chủa tưở nghĩa, t không tưở ng tr thành
khoa h c c a ch nghĩa Mác. V.I. Lênin đánh giá: <Điểm ch y u trong h c thuy t ế ế
ca Mác là ch nó làm sáng rõ vai trò l ch s th ế gi i c a giai c p vô s i ản ngườ
xây d ng xã h i xã h i ch nghĩa=
6
.
3.3. S m nh l ch s c a giai c p công nhân Vi t Nam hi n nay
Hin nay, giai c p công nhân Vi t Nam m t l ng h i to l ực lượ n, đang
phát tri n bao g m nh ững người lao động chân tay tóc, làm ng hưởng lương
trong các loi hình sn xut kinh doanh và dch v công nghip, hoc sn xut, kinh doanh
d ch v tính ch t công nghi x i vai trò l ng ệp. Để ứng đáng vớ ực lượ đi đu
trong s nghi p công nghi p hóa, hi ng t i kinh t tri th c, h i nh p ện đại hóa hướ ế
gn v i b o v ng sinh thái, c n ph i môi trườ <Xây dự ện đạng giai cp công nhân hi i,
nâng cao bn lĩnh chính trị, trknh đ hc vn, chuyên môn, k nng nghề nghip, tác phong
công nghi
p, k luật lao động thích ng v i cuc cách mng công nghip ln th tư=
7
.
Hin nay, ni dung kinh tế hàng đầu ca s nghi ệp đy mnh toàn din ng cuộc đổi mi,
được Đạ i XIII xác đi h nh là: <Đổi m i m nh m ng, c u l i mo hknh tng trưở ơ cấ
nn kinh tế, nâng cao nng suất, cht lưng, hiu qu và sc cnh tranh ca nn kinh t ; ế
tiếp t y mục đẩ nh công nghi p hóa, hi i hóa trên n ện đạ n t ng c a ti n b khoa h c, ế
công ngh i m i sáng t
đổ ạo=
8
. S l n m nh c a giai c u ki n ấp công nhân đi
tiên quy m b o s thành công c a công cu i m i, công nghi p hóa, hi i ết đả ộc đổ ện đạ
hóa đất nước. Xây dng phát trin giai cp công nhân trách nhim c a toàn b
h thng chính tr , c a toàn xã h i và s n l ực vươn lên ca mỗi người công nhân.
Ch nghĩa Mác ện đạ- Lênin mt h thng lun khoa hc- bin chng, hi i
v nh ng quy lu t phát tri n c a t nhiên và xã h i. Giá tr c a ch nghĩa Mác- Lênin
tính chu n xác, toàn di n, h th ng và bi n ch ng. C.Mác, Ph.ngghen
V.I.Lênin đã tổ ết, đúc rút tng k s phân tích toàn b lch s nhân lo i và th c ti n xã
6
V.I.Lênin toàn t p, t p 23, 1980, Nxb. Macxcova, tr.1.
7
Đảng cng sn Vi i h i biệt Nam, Vn kiện Đạ ội đạ u toàn quc ln th XIII, Nxb CTQG S tht, 2021, tp 1, tr.166
8
Đảng cng sn Vi i h i biệt Nam, Vn kiện Đạ ội đạ u toàn quc ln th XIII, Nxb CTQG S tht, 2021, tp 1, tr.120
17
hi, k th a mế t cách h th ng, ch n l c nh ng giá tr ng thành t u khoa tưở
học, các ông đã chỉ ra quy lu t v ận độ i và con đườ ếu đi ng ca lch s nhân lo ng tt y
ti ch ng s n- m t hình thái kinh t - h i phát tri nghĩa cộ ế ển cao hơn, triệt để hơn
các hình thái kinh t - h - Lênin là ng ng ế ội trước đó. Ch nghĩa Mác ọn đuốc soi đườ
cho phong trào c ng s n công nhân trên th gi i. H ng khoa h c cách ế tưở
mng này s còn ti ếp t c được vn dng, phát tri n s c s ng trong th c ti n
cách m c ti n phát tri n c. Vi c b sung, phát triạng cũng như trong th đất nướ n,
hoàn thi n thêm u t t y u, nh ng n n c a ch - Lênin điề ế ội dung bả nghĩa Mác
trong điều kin ngày nay v ng, v c h p d n, chinh ph c nhiẫn đú ẫn đang có sứ ều người
trên th gi i b i tính cách m ng, khoa h c và tính triế ệt để ca nó.
II. NH NG N I DUNG C T LÕI C NG Hþ Þ Þ ĀA T¯ T¯à à CHÍ MINH
tưở ống quan đing H Chí Minh mt h th m toàn din sâu sc v
nhng v n c a cách m ng Vi t Nam, k t qu s v n d ng sáng t o ấn đề b ế
phát tri n ch - u ki n c th c c ta, k th a phát nghĩa Mác Lênin vào điề ủa nướ ế
trin các giá tr truy n thng t t đp ca dân tc, tiếp thu tinh hoa vn hóa của nhân
loi nh m gi i phóng dân t c, gi i phóng giai c p, gi ải phóng con người.
Cn tp trung nghiên cu, quán trit n n c ng H Chí ội dung b ủa tưở
Minh trong các nhóm v : ấn đề
(1)
V con đường ca cách mng Vi t Nam; xây
(2)
V
dng ch nghĩa x hội Vit Nam;
(3)
V nhân dân, đại đoàn kết dân tc;
(4)
V xây
dựng vn hóa con người Vit Nam;
(5)
V phát huy dân ch , xây d ựng nhà nước
pháp quy n c a dân, do dân, vì dân; xây d ng;
(6)
V ựng Đả
(7)
V đạo đức.
1. V ng cÁ con đ°ß āa cách m ng Vi t Nam¿ ß
Bng ho ng thạt độ c tiễn tư duy lý Chí Minh đã khẳng đị lun, H nh quyết
tâm <thà hy sinh t ất đị ất nướ ất địt c, ch nh nh không chu m c, nh nh không chu
làm nô lệ=<khong có gk quý hơn độc lp, t do=.
Ngườ i kh nh v dân tẳng đị ấn đề c v giai cấn đề p mi quan h cht ch
ln nhau. Gi i phóng dân t c v trên h c l p dân t c ấn đề ết. Độ ộc chưa giành đượ
thì v giai c i quy c. Gi i phóng dân t c t o ti gi i ấn đề ấp cũng không giả ết đượ ền đề để
phóng giai c p. Cách m ng gi i phóng dân t c c thu a ph thu c các nướ ộc đị
mun thng l i ph ng cách m ải đi theo con đườ ng vô sn. Cách mng gii phóng dân
tc trong th i m i ph ng C ng s o. L ng c a cách m ng ời đ ải do Đả ản lãnh đạ ực lượ
gii phóng dân t c s c m nh c a toàn dân t c. Cách m ng s nghi p c a qu n
chúng b áp b ức, trong đó vai trò động lc cách mng là ca công nhân nông dân,
lực lượng nòng c t trong kh t toàn dân t c. ối đại đoàn kế
Độ c l p dân t c g n li n v i ch i, ph n ánh tính tri cách m nghĩa xã hộ ệt để ng
của tưởng H CMinh. tưởng đó đặ ấn đềt v gii phóng con ng i, h nh phúc ườ
ca con người m c tiêu cao nh t c a s nghip cách mạng. Đc l p dân t c là mc tiêu
18
trc ti c h , tiếp, trướ ết, sở ền đề để tiến lên ch i. Theo H Chí Minh, nghĩa hộ
con đường cách m ng Vi ệt Nam có 2 giai đon: Cách mng dân tc dân ch nhân dân
và cách mng xã hi ch nga. Đc lp dân tc to tin đề, điều kin để nhân n lao đng
t quyết định con đường đi tới ch nghĩa xã hộ , dướ lãnh đạ ủa Đải i s o c ng Cng sn.
ch nghĩa xã hộ con đườ ắc đội ng cng c vng ch c lp dân tc, gii phóng dân tc
mt cách hoàn toàn trit để. H Chí Minh khẳng đnh: Ch có ch nghĩa hội, ch nga
cng s n m i gi i phóng tri các dân t c b áp b c b i ách nô l ; ch có cách m ng ệt để
xã h i ch nghĩa mi b m cho m t nảo đả ền độc lp tht s, chân chính.
2. V xây d ng Ch Á ā ngh*a xã hßi á Vißt Nam
Theo H Chí Minh, ch i m t ch do Nhân dân làm ch . nghĩa hộ ế độ
Nhà nướ ủa nhân dân để huy động được phi phát huy quyn làm ch c c tính tích cc
và sáng t o c a nhân dân vào s nghi p xây d ng ch nghĩa xã hội.
Ch nga xã hội có nn kinh tế phát trin cao, da trên lc lưng sn xut hiện đi
và chế độ công hu v các tư liệu sn xut ch yếu, nhm không ngng ng cao đời sng
vt ch t tinh th n cho nhân dân. Ch i m t xã h i phát tri n cao v nghĩa hộ
vn hóa, đạo đc; m t h i công b ng h p lý, làm nhi ng nhi u, làm ít ều hưở
ởng ít, không làm thì không đưc hưởng, các dân tộc đều bình đẳng; ch nghĩa hi
công trình t p th c a nhân dân, do nhân dân xây d i s lãnh o c ng. ựng dướ đạ ủa Đả
T nhng v ra m ng lấn đề chung đó, Hồ Chí Minh đã ch ục tiêu độ c xây
dng ch i Vi t Nam; v nghĩa xã hộ con đường đi lên ch nghĩa xã hội Vit Nam;
v phát tri n kinh t trong th i k lên ch ế quá độ nghĩa xã hội Vit Nam; v b o v
T qu c Vi ệt Nam. Trong đó, xác đnh phát trin kinh t nhi m v quan tr ng nh t ế
trong th i k lên ch i; ph i xây d u kinh t công nghi p quá độ nghĩa hộ ựng cấ ế
và nông nghi p h p lý và ph i ti n hành công nghi p hóa; ch ra các hình th c s h u, ế
các thành ph n kinh t ế và định hướng lên ch đi nghĩa xã h quá đội trong thi k ; ch
ra vi c phát tri n kinh t ph i th c hành ti t ki m, ch ng tham ô, lãng phí, ế ải đi đôi v ế
quan liêu; v xây d ng l ực lượng chính tr , l ực lượng vũ trang nhân dân; v xây dng
bn ch t cách m ng ý th c chính tr i; v xây d ng th tr n lòng Dân, cho quân đ ế
nn qu c phòng toàn dân.
Những ng của Người được Đng ta qn trit và vn dng c th trong các ch
trương, ngh quyết ca Đng, nht là trong các vn kiện đại hi Đảng, qua đó định hướng
rõ v n i dung, m c tiêu, phương hướng xây d ng ch nghĩa xã hội Vit Nam.
3. V Á nhân dân, đ¿i đoàn k¿t dân tßc
V nhân dân, theo H Chí Minh, Nhân dân là phm trù cao quý nht, mt phm
trù chính tr ch o trong h c thuy t cách m ng c i: đạ ế ủa Ngườ <Trong bu tri không
19
quý b ng dân. Trong th gi i không m nh b ng l t c a dân
ế ực lượng đoàn kế =
9
.
Người kh nh, dân khí mẳng đị nh thì binh lính nào, súng ống nào cũng không địch ni.
Ngườ i t ng nói v i cán b : <Nếu lnh đạ ệc gk khó khn mấo khéo thì vi y to ln
m
ấy, nhân dân cng làm được=
10
. công b y t c ng, ộc, đầ ủa dân, thì Đả
Chính ph m i cán b ph i s ng c a nhân dân, không ng ng ải chm lo cho đ
nâng cao đời sng v t ch t, tinh th n cho nhân dân.
V c, đại đoàn kết dân t theo H Chí Minh đoàn kết làm ra s c m nh,
đoàn kết là thng li, là then ch t c ủa thành công. Người đã nhiều ln nói: <Đoàn kết
ca ta không nh ng r ộng ri con đoàn kết lâu dài... Ai tài, đc, lòng
phng s T qu c và ph c v nhân dân thk ta đoàn kết vi họ=.
Để xây d ng kh t toàn dân tối đại đoàn kế c, phi kế th a truyn th ng yêu
nước- - t cnhân nghĩa đoàn kế a dân t th t rộc. Để ực hành đoàn kế ng rãi c n ni m
tin vào nhân dân, v công nhân, nông dân. Ph ới đại đa s ải lòng khoan dung, độ
lượng v i, trân trới con ngườ ng ph nhần <thiện= dù nhỏ t mi con người đ lôi kéo,
tp h p, quy t r ng rãi m i l ng. B t k ực lượ ai th t thà tán thành hòa bình,
thng nh c lất, độ p, dân ch thì dù nh ững người đó trước đây chng chúng ta, bây gi
chúng ta cũng thật thà đoàn kết vi h.
H Chí Minh đúc kết: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công,
thành cong, đại thành công.
Đại đoàn kết dân tc bài hc xuyên su t c a cách m ng Vi t Nam.
Trong công cu i m i hi n nay, v n d ng H Chí Minh v t ộc đổ ụng tưở đại đoàn kế
để xây d ng thành công m c Vi c lột nướ ệt Nam độ ập, dân giàu, c mnh, dân ch,
công bằng, vn minh. Đại đoàn kết đòi h ột Đải phi: Xây dng m ng cm quy n
trong s ch, v ng m nh, m t N c th t s c a dân, do dân, dân, m t h th ng nướ
chính tr hi u l c, hi u qu ; t p h p r ng rãi nh t m i ngu n l công nghi p ực để
hóa, hi c; ch c h i nh p qu c tện đại hóa đất nướ động xác định các bướ ế.
Thc hi t dân tện đại đoàn kế c gn li n v t qu c t , k t h p s ới đoàn kế ế ế c m nh
dân t c v i s c m nh th i s t o nên s c m ời đạ ạnh vô địch cho cách mng Vi t Nam.
4. V xây dÁ ựng văn hóa và con ng°ßi Vißt Nam
V vn hóa, theo H Chí Minh, vn hóa theo nghĩa rng toàn b nh ng giá
tr vt ch t tinh th i sáng t o ra v ần do loài ngườ ới phương thức s dng chúng
nhằm đáp ứng l sinh t ng thồn, đồ ời đó cũng là mục đích số ủa loài ngường c i.
Theo nghĩa hẹp, vn a kiến trúc thượng tầng; trình độ hc vn của con người.
Theo H Chí Minh, n c ph i xây d ng trên các n i dung sau: ền vn hóa dân t
(1)
Xây dng tâm lý: tinh thn đc lp, t cường;
(2)
Xây dng luân lý: biết hy sinh mình,
9
H Chí Minh toàn t p, t10, tr.453
10
H Chí Minh toàn t p, t12, tr.492
20
làm l i cho qu n chúng; Xây d ng xã h
(3)
i: m i s nghi n phúc l i c a ệp liên quan đế
nhân dân trong xã h Xây d ng chính tr : dân quy Xây d ng kinh t . i;
(4)
n;
(5)
ế
H Chí Minh bi p nh t c t Nam trong th i ểu tượng cao đẹ ủa vn hóa Việ ời đạ
mới. tưởng vn hóa của Người đã đưc th c ti n xây d ng và phát tri ển vn hóa
của nước ta cũng như của thế gii qua gn mt thế k kim nghi m, xác nh n
những tư tưở ọc đúng đng mang tính khoa h n, tính cách mng sáng to, tính thc tin
sâu s c, tiêu bi u cho c n ền vn hóa tương lai.
V con ngưi, H Chí Minh kh i vẳng định, con ngườ n quý nh t, nhân t
quyết đị ạng. Theo Ngườnh s thành công ca s nghip cách m i, <vo luận vic gì,
đều do ngườ n đến xa, đề
i làm ra, và t nh đến to, t g u thế cả=
11
. Quan ni m c a
H Chí Minh v i m i xã h con ngườ i ch m hai m t g n ch t ch v i nghĩa gồ
nhau. , k th a nh ng giá tr truy n th ng, t p c i truy n th ng Mt là ế ốt đẹ ủa con ngườ
Vit Nam. , hình thành nhHai ng phm ch t m ng h i ch ới như: tư tưở
nghĩa; đạo đ nghĩa; trí tu ản lĩnh đểc hi ch b m ch (b n thân, gia
đình, xã hộ nghĩa; có lòng nhân ái, v tha, đội, thiên nhiên...); có tác phong xã hi ch
lượng. Chi c trến lượ ồng người mt trng tâm, mt b phn hp thành ca chiến
lược phát tri n kinh t ế h th c hiội. Để n chi c tr i nhiến lượ ồng ngườ u bi n
pháp, nhưng giáo dục và đào tạo là bin pháp quan trng b c nh t. B i vì, giáo d c t t
s t o ra tính thi ện, đem lại tương lai tươi sáng cho thanh niên. Nội dung và phương
pháp giáo d c ph i toàn di n c c, trí, th , m ; ph đứ ải đặt đạo đức, tưởng tình
cm cách mng, l i s ng xã h i ch ng hĩa lên hàng đầu.
5. V phát huy dân ch , xây d c pháp quy n c a dân, do dân, Á ā ựng nhà n°á Á ā
vì dân
V phát huy dân ch , dân ch theo H Chí Minh, dân ch nghĩa . Người
nhn m nh: <Nước ta nướ ủ, nghĩa nhà nướ ủ=, c dân ch c do nhân dân làm ch
<chế độ độ ủ= ta là chế dân ch, t i chức là nhân dân là ngườ . H Chí Minh luôn nh c
nh cán b ng viên không bao giộ, đả được quên <dân chủ=, mọ ền hành đềi quy u
nơi dân, nhân dân tht s ông ch ti cao ca chế độ mi. Trong quan h gia dân
Đảng, H Chí Minh quan nim, dân là ch ng, Chính ph , cán b ng viên thì Đả , đả
đầ làm đầ ảo đảy t y t cho dân. H Chí Minh coi dân ch th hin vic b m
quyền con người, quyn công dân. Dân ch không d ng l i v t ới cách như mộ
thiết ch hế i ca m t qu c gi u th a, n ý nghĩa bi mi quan h quc tế,
hòa bình gi a các dân t ng trong m i t ch c qu c t , ộc. Đó dân chủ, bình đẳ ế
nguyên t c ng x trong các quan h qu c t . ế
V xây d c pháp quyựng nhà nướ n c a dân, do dân, vì dân, theo H Chí Minh,
Nhà c cnướ a dân là tt c mi quyn lực trong nhà nước và trong xã h u thu c vội đề
11
H Chí Minh toàn t p, t5, tr.281
21
nhân dân. Nhà nước do nhân dân là nhà nước do nhân dân t o ra và nhân dân tham gia
quản lý. Nhà nước dân nhà nướ ợi ích chính đáng củc ly l a nhân dân làm mc
tiêu. T t c vì l i ích c a nhân dân, không có b t c m t l i ích nào khác.
Người yêu c , công ch c ph i: ầu đội ngũ cán bộ Tuyệt đối trung thành vi cách
mạng; hng hái, thành tho công vic, gii chuyên môn, nghip v; phi liên h
mt thiết vi nhân dân; phi nh i dám ph trách, dám quyững ngườ ết đoán,
dám ch u trách nhi m; ph ng xuyên t phê bình và phê bình ải thườ .
6. V xây d ng Á ựng ĐÁ
Ch nghĩa Mác- Lênin kết hp vi phong trào công nhân phong trào
yêu nước đã dẫ ập Đả ệt Nam vào đầu nm 1930. n ti vic thành l ng Cng sn Vi
Đây không chỉ là đặ c thù ca Vit Nam mà còn là s sáng t o c a H Chí Minh trong
quá trình chu n b và thành l ập Đảng Cng s n m ột nước thu a n a phong ki n. ộc đị ế
S ra đờ ủa Đải, tn ti phát trin c ng Cng sn Vit Nam phù h p v i quy
lut phát trin c a xã h i. S n c ng Clãnh đạo đúng đắ ủa Đả ng sn Vit Nam là nhân
t quyết định th ng l i c a cách m ng Vi t Nam.
Đả ng Cng s n Vi ng cệt Nam đả a giai c i tiên phong cấp công nhân, đ a
giai c p công nhân, mang b n ch t giai c ng C ng s n Vi t Nam ấp công nhân. Đả
đả ng c ng của nhân dân lao độ a c dân tc Vi ng Cệt Nam. Đả ng sn Vi t Nam
lãnh đạo nhân dân giành chính quy n, tr ng c m quy ng c m quy n, thành Đả ền. Đả
nhưng là quyền do nhân dân y nhi m, nhân dân m i th c s là ch .
H Chí Minh kh nh: ẳng đị Xây d ng quy lu t tựng Đả n ti phát trin ca
Đảng; ph ng xuyên xây d ng, chải thườ ỉnh đốn Đảng.
Theo H Chí Minh, ph i d a vào lý lu n khoa h c và cách m ng c a ch nghĩa
Mác- xây dLênin để ựng Đảng v ng m nh v ng, lý lu n. tư tưở
H Chí Minh kh nh sẳng đị c m nh c ng b t ngu n t ủa Đả t ch c. H th ng t
chc c ng tủa Đả Trung ương đến sở phi tht cht ch , tính k lu t cao.
H Chí Minh r t coi tr ng vai trò c a chi b . Chi b t ch c h t nhân, quy nh ết đị
chất lượng lãnh đạo của Đng. Người luôn quan tâm xây dng, rèn luyn đội ngũ cán bộ,
đảng viên có đức, có tài, trong đó đức là gc.
Theo H ng m i trong Chí Minh, Đảng đạo đức, vn minh, nh đó Đả
sch, v ng m ạnh. Người nhn mnh: Đảng là m t t ch c cách m ng ch không ph i
t ch ức để <làm quan phát tài=.
Ngườ i yêu c u các t ch ng, cán bức đả ộ, đảng viên ph i ch p hành và th c hi n
tt các nguyên t c t ch c sinh ho ạt đảng. Đó các nguyên tc: Tp trung dân ch ;
tp th lãn o, nhân ph trách; t phê bình phê bình; k lu t nghiêm minh, h đạ
t giác; đoàn kế ất trong Đảt thng nh ng.
22
Đoàn kế ựa trên sở ủa Đả nghĩa t thng nht phi d lun c ng ch
Mác - u lLênin; Cương lĩnh, Điề Đảng; đườ ối, quan điể ủa Đảng l m c ng; ngh quyết
ca t ch ức đng các c p.
7. T° t°áng Há Chí Minh v Á đ¿o đức
H Chí Minh nhi u l n ch <sức mnh mới gánh đượ ặng đi c vt n
được xa=, ngườ ải đạo đứi cách mng ph c cách mng làm n n t ng, n u không ế
đạo đứ àm cái cn bả ấy cũng không lãnh đạo được làm nn tng, l n thì dù tài gii m c
Nhân dân.
đạo đứ ới hoàn thành được cách mng m c s nghip cách mng v vang.
Đạo đức là tiêu chí đánh giá s vn minh, cao thượ ội, con người. Đạo đứ ng ca xã h c
giúp cho con người luôn gi được nn ch, bn lĩnh m người trong mi hoàn cnh.
Đạo đức gc, ngun, nn tng, b i l c m i gi v ẽ, tâm, đứ ững đưc
ch nghĩa Mác Lênin, đưa chủ nghĩa Mác - - Lênin vào cu c s ng.
Theo H Chí Minh, nh ng ph m ch n c c cách m ất bả ủa đạo đứ ạng đó là:
Trung v c, hi u v i, s n, ới nướ ế ới dân; yêu thương con ngư ống nghĩa, tknh; c
kiệm, liêm, chính, chí cong vo tư; tinh thn quc tế trong sáng.
H Chí Minh nêu 3 nguyên t c xây d ng n c m i trong h i ền đạo đứ
chính Người đã suốt đời không mt mi t rèn mình làm tm gương để giáo dc,
độ ng viên cán b ng viên, nhân dân cùng th, đả c hi i làm, ện. Đó là: Nói đi đôi v
phải nêu gương về đạo đức; xây đi đôi vớ i chng; phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
Bn thân H Chí Minh t Su c; ý chí ngh ấm gương: ốt đời dân, nướ
lc tinh th n to l ớn, vượ thách, khó khn để đạt đượ ục đích; hết qua mi th c m t lòng
yêu thương, quý trọng, phc v nhân dân; nhân ái, v tha, khoan dung, nhân hu,
luôn hết mực con người; cn, kim, liêm, chính, chí công tư, đời riêng trong sáng,
nếp s ng gi n d và h t s c khiêm t n. ế
* Tóm l i, Đảng ta l y ch - nghĩa Mác Lênin tưởng H Chí Minh
làm n n t ng và kim ch ng; là ng ng ch l i ảng tưở nam cho hành độ ọn đuốc soi đườ
cho cách m ng Vi ệt Nam vượt qua muôn vàn khó khn, thử thách trong quá trình
đấu tranh giành độc lp, xây dng bo v T qu c Vi t Nam xã h i ch , nghĩa
tiến hành công cuộc đổi mi đt nhng tnh tu to ln,ý nghĩa lịch s, làm cho v thế,
uy tín c a Vi ệt Nam trên trường quc tế đưc nâng cao.
Hc tp, nghiên cu, v n d ng phát tri n ch - ng nghĩa Mác Lênin, tưở
H Chí Minh đáp ng yêu cu, nhi m v xây d ng b o v T qu c Vi t Nam
h i ch n i dung quan tr u c a công tác xây d ng v nghĩa ọng hàng đầ ựng Đả
mặt tư tưởng, va có vai trò n n t ng, v a có v trí then ch t trong tình hình hi n nay.
Bo v v ng ch c n n t ng c u tranh ph n bác có hiảng tư tưở ủa Đảng, đấ u qu
các quan điểm sai trái, thù địch m t n n, h tr ng, s ng còn c a công ội dung bả
23
tác xây d ng, ch ng; nhi m v quan tr ỉnh đốn Đả ọng hàng đ ủa toàn Đảu c ng,
toàn quân, toàn dân; công vi c t giác, ng xuyên c a c p y, t ch ng, thườ ức đả
chính quy n, m t tr n T qu chính tr ốc các đoàn th - h i, c a t ng cán b ,
đảng viên, trướ ết là người đứng đầc h u.
Đẩ y mnh tuyên truyn, giáo dc n n t ng c ng, ảng tưở ủa Đảng để toàn Đả
toàn quân, toàn dân nh n th , sâu s ng n n ức ngày càng đầy đ ắc hơn nhữ ội dung cơ bả
và giá tr to l n c a ch - ng H Chí Minh, làm cho ch nghĩa Mác Lênin, tư tư nghĩa
Mác- Lênin, ng H Chí Minh thtư tưở t s tr thành n n t ng tinh th n v ng ch c c a
đờ i s ng hi, xây d i Vi ng yêu c u phát tri n ựng vn hóa, con ngườ ệt Nam đáp
bn v ng và b o v v ng ch c T quc, mc tiêu dân giàu c m nh, dân ch , , nướ
công bằng, vn minh.
III. NH N DI N NH NG LU U XUYÊN T C CÁC QUAN ẬN ĐI
ĐIỂ M SAI TRÁI C A CÁC TH L CH CHỰC THÙ ĐỊ NG PHÁ N N T NG
TƯ TƯỞ ỦA ĐẢNG C NG
1. Ph°¡ng thức, thā đo¿n
Các th lế ực thù đị ản độch, ph ng thườ ng s dụng các phương thc, th đoạn sau:
- i v i Ch - Lênin:Đố nghĩa Mác Chúng dùng nh ng lu u xuyên t c vào ận điệ
các n i dung:
(1)
N i dung h c thuyết hình thái kinh tế- h i;
(2)
n i dung hc thuyết
giá tr th ặng dư;
(3)
ni dung s m nh lch s toàn th gi i c a giai c p công nhân. ế
- i v ng H Chí Minh: Đố ới Tư tưở Chúng xuyên t c các n i dung: ng
(1)
Định hướ
v con đường xây dng ch nghĩa xã hội nước ta; vai trò c ng C
(2)
V ủa Đả ng s n
Việt Nam trong lãnh đo cách m ng Vi t Nam; xây d ,
(3)
V ựng đội ngũ cán bộ
đảng viên đạo đc cách m ng trong s ch, v ng m nh; xây d c
(4)
V ựng Nhà nướ
pháp quy n xã h i ch nghĩa...
- Chúng s dng sc mnh ca không gian mạng để thc hin âm u của mình,
như s d ng: Web, Facebook, Zalo, Twitter, các trang thông tin gi ... th c hi n trên
nhiều lĩnh vực, nhi ng, nhi u n i dung. ều đối tượ
- Chúng hình thành các mô hình mang danh < nghĩa xã h ện đại=, <Ch i hi Ch
nghĩa xã hộ xanh=, < nghĩa xã hộ ới=... nhằm hướng đế quan đii Ch i m n xóa b m c a
ch nghĩa Mác- Lênin v chế độ xã h i ch nghĩa.
2. Cách th c th c hi ßn:
(1)
Các th l ch s d ng s c m nh c a ế ực thù đ
đồ ng tin qua nhi u hình th n tr i ngh ức như: <việ ợ=, <dự án=, <hộ ị=, <đầu tư=,
<đào tạo=... đây cách th ện thườc thc hi ng xuyên, xuyên sut;
(2)
Thành lp các
nhóm trong ngoài ớc, các đài, các trang thông tin gi mo... phc v cho mc
đích chống phá ca chúng;
(3)
thc hi n lâu dài, b n b ...
24
3. Đßi t°ợng chßng phá:
(1)
Thế h tr ; ng viên;
(2)
Đội ngũ cán bộ, đả
(3)
Lực lượng lao động trong Nhân dân;
(4)
Cộng đồng người Vit Nam c ngoài...
4. Thßi gian thc hißn: Ngay t khi Đảng ta ra đời cho đến nay, chúng tp trung
vào các s ki n quan tr ng c ủa đất nước như: 3-2; 30-4; 2-9...
5. Đßa điÃm th c hi n: ß
(1)
Vùng sâu, vùng xa; vùng đng bào dân tc ít người;
(2) (3)
Vùng nông thôn; Vùng đô thị..., chúng tp trung vào Tây Nguyên, Tây Bc và
Tây Nam b.
6. M c hiÿc đích thự ßn
+ Xóa b ng cách m ng c lý tưở ủa Đảng và nhân dân đã lựa chn; xóa b vai trò
lãnh đạo duy nh t c ủa Đảng, để ừng bướ t c xóa b ch ế độ nghĩa xã h i ch c ta.
+ Làm phai nh ng cách m i v i nhân dân ta trong quá trình ạt tưở ạng đố
xây d ng xã h i ch nghĩa.
+ Chia r kh ối đại đoàn kết toàn dân t c, gây m t nh chính trổn đị - xã hi.
IV. GI I PHÁP, TRÁCH NHI M B O V N N T NG À Þ À Þ À ÀNG T¯à
CĀA ĐÀNG CÞNG SÀN VI T NAM Þ
Bo v n n tảng tưở ủa Đả ức khó khn, ng c ng ta mt công vic hết s
phc tp, lâu dài; c ng s c m nh t ng h p c a toàn b hần huy độ th ng chính tr ,
đặ c bi t là cán b ng viên và Nhân dân.ộ, đả
1. Đß ¡ quan, đ¡n vß ßa ph°¡ngi vái cÃp āy, c , đ
- ng tuyên truy n, giáo d c n n t ng c ng trong Tng cườ ảng tư ủa Đả
h th ng chính tr , cán b n th c sâu s c v nh ng ộ, đảng viên, qua đó nâng lên nhậ
giá tr c t lõi, b n v ng c a ch - ng H Chí Minh; nghĩa Mác Lênin, tưở
khẳng đị ắc quan điể ắc, mang ý nghĩa snh vng ch m tính nguyên t ng còn ca
Đảng ta, đó là: Kiên đ nghĩa Mácnh vn dng, phát trin sáng to ch - Lênin,
tưở Chí Minh, kiên đ ục tiêu động H nh m c lp dân tc ch nghĩa hi; kiên
định đườ ối đổ a Đảng; kiên đị ựng Đảng đểng l i mi c nh các nguyên tc xây d xây
dng và b o v v ng ch c T qu c Vi t Nam xã h i ch nghĩa.
Mi t p th c p ủy, quan, đơn vị, địa phương, mỗ ộ, đải cán b ng viên phi
thy trách nhi g mệm, gươn u hc tp, nghiên c u tích c c tham gia tuyên
truyn, giáo dc, b o v n n tảng tưở ủa Đảng. Trướ ểu, gương ng c c hết tiêu bi
mu trong h c t ập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách H Chí Minh.
- T p trung tuyên truy n, giáo d c nh ng n i du n, c t lõi n n t ng bả ảng
tưởng c ng của Đảng đến đoàn viên, hội viên nhân dân, qua đó củ nim tin v ng
chc vào ch ng l i cách m ng c trương, đườ ủa Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa
hi nước ta là đúng đắn, phù hp vi thc ti n Vi t Nam và xu th th ế ời đại.
25
Tuyên truyền đ đoàn viên, hộ ững âm mưu, i viên nhân dân nhn din rõ nh
th đoạn, các quan điể ực thù đị ản độm sai trái, xuyên tc ca các thế l ch, ph ng tn
công vào n n t ng, ch ng l i c ng và chính sách, pháp lu ảng tư tư trương, đườ ủa Đả t
của Nhà nước; giúp đoàn viên, hội viên và nhân dân nâng cao sức đề kháng, không b
lôi kéo, hoài nghi, hoang mang trưc các thông tin x c, xuyên t c. ấu, độ
- Ti p t c t p trung th c hi n th ng l i các ch tiêu, nhi m v c a c p a ế ủy, đị
phương, cơ quan, đơ ị; đẩ ế, vn hóa, xã hội, xóa đói, giản v y mnh phát trin kinh t m
nghèo, đm b o t t an sinh xã h ng c ng c qu c phòng, an ninh c a ội; tng cườ ủa đị
phương, làm cho nhân dân cuộc sng m no, h ng sinh ạnh phúc. Đó minh chứ
độ ng nht nhm bo v n n t ng tư tưở ủa Đảng, đậ ận điệng c p tan các lu u sai trái, thù
đị ch, ch nh kống phá nước ta. Đị gp g i tho giỡ, đố ại để i quyết tt các phn ánh,
kiến ngh c a Nhân dân; gi i quy t k p th i, d m các v vi c tranh ch p, khi u ế ứt điể ế
kin ngay t sở, không để thành <điểm nóng=, không để hình k địch li dng
chng phá. Trong x các v nh y c m c n tính toán, cân nh c th m phù ấn đề ời đi
hợp, đả ầu đặt ra theo hướng kiên đị ắc nhưng khôn m bo các yêu c nh v nguyên t
khéo, linh ho t v phương pháp, tranh thủ s ng h rng rãi ca Nhân dân,
kiên quy t không t k ế ạo sơ hở để địch li dng vu cáo, xuyên t c.
- Ti p t c th c hi n t t Ngh quy t s 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018 c a ế ế
B Chính tr v tng cườ ảng tưở ủa Đảng, đng bo v nn t ng c u tranh ph n bác
các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mi.
Tiến hành m nh m , sâu r ng, liên tc trên m i ọi phương tiện thông tin đạ
chúng các ho u tranh, ph n bác, phê phán nh ng lu u sai trái, xuyên ạt động đấ ận điệ
tc, ph nh n n n t ảng tư ng c ng, làm cho cán b i ủa Đả ộ, đảng viên, đoàn viên, hộ
viên và Nhân dân hiểu âm mưu củ ực thù địch để phòng tránh, đa các thế l u tranh.
Nắm âm mưu thủ ạn, phương th đo c, mc tiêu tuyên truyn xuyên tc ph nhn
nn t ng cảng tư tưở ủa Đả thù địch; đồng và lai lch ca các phn t ng thi theo dõi sát
sao tình hình di n bi ng c a cán b n xã h i, t ến tư tư ộ, đảng viên, nhân dân và dư lu
đó chủ các phương án, biệ ới tình hình, để động chun b n pháp c th, sát v đấu tranh,
phn bác có hiu qu v ới các quan điểm sai trái, thù địch.
- ng hi u qu qu c v truy n thông, báo chí, nh t là qu n Tng cườ ản lý nhà nướ
thông tin trên Internet m ng h ng các gi i pháp công ngh , ội; tng cườ
k thu phát hi n sật để ớm, ngn chặn tn gc ngu n phát tán nh ng, ững tưở
quan điểm sai trái, thù địch; ngn chặn các trang mạng độ ảnh báo, rn đe và xửc hi; c
lý nghiêm các trưng hp vi ph m.
Các cơ quan thông tấ ổng thông tin điện, báo chí, các trang c n t m chuyên
trang, chuyên m c tuyên truy n nâng cao nh n th c v m quan ý nghĩa, vai trò, t
trng, s cn thiết ca vic nghiên cu, h c t p, v n d ng sáng to phát tri n ch
26
nghĩa Mác Lênin, tưở ừng quan thông tấ- ng H Chí Minh. T n, báo chí ph i
công c s c bén trong xây d ng và b o v n n t ng c ng. ảng tư tưở ủa Đả
2. Đßi vái cán bß, đÁng viên
- M i cán b ng viên c n n m, hi u n i dung c t lõi c a ch ộ, đả nghĩa
Mác - ng H Chí Minh. Xây d ng, c ng c niLênin, tư tưở ềm tin vào con đưng c a
cách m ng Vi t Nam.
- Bi t v n d ng có hi u qu chế nghĩa Má Lênin, tư tưởc - ng H Chí Minh vào
công vi c hàng ngày c a mình.
- Nh n di ện đúng những âm mưu, thủ ạn, phương thứ đo c, hình thc chng phá,
xuyên t c c a các th l ch, ph ng các ph n t i chính tr nh m ế ực thù đị ản độ hộ
ng cao sc đề kng, kh nng ch động đấu tranh, phn c nhng thông tin xu, độc.
- Nghiêm ch nh ch p hành nh ng viên, cán b , công ch c, viên ch c ững điều đả
không được làm; k lu t phát ngôn, không ch ạy theo <tâm lý đám đông=.
- Không truy c p vào các trang x c, ch ng phá trên không gian m ng; ấu độ
thường xuyên chia s nh ng thông tin tích c c, lành m nh nh m <lấy cái đẹp dp
cái xấu=, nhân rộng gương người tt vi c t t.
3. Đßi vái Nhân dân
- ng xuyên xem th i s , báo chí chính thThườ ống, quan tâm đến tình hình phát
trin kinh t - xã h i cế ủa đất nướ ủa địa phươngc, c .
- Chp nh tt ch trương, đưng li của Đng, chính ch, pháp lut của Nc.
- S c tham gia xây d i sống có vn hóa; tích c ựng đờ ống vn hóa khu dân cư,
xây d ng nông thôn m ới, đô thị vn minh.
- Không truy c p, chia s thông tin x c; kiên quy t không tin, không nghe ấu, độ ế
theo các thông tin không có ngu n g ốc rõ ràng, chưa được kim ch ng.
- Bi t khai thác, s d ng internet, m ng xã h i m t cách hi u qu , thi t th c và ế ế
lành m nh.
- Tích cc tham gia góp ý xây dng Đảng, chính quyn, phát huy quyn làm ch
ca nhân dân tại sở, theo phương châm<dân biết, dân bàn, dân làm, dân kim tra,
dân giám sát và dân th ng=.
BAN TUYÊN GIÁO T NH Y KIÊN GIANG à Ā
Mục l c
I.
NHþNG NÞI DUNG CÞT LÕI CĀA CHĀ NGH)A MÁC- LÊNIN
1
1.
Triết học Mác - Lênin
1
1.1.
Chủ nghĩa duy vt biện chứng
1
1.2.
Phép biện chứng duy vật
2
1.3.
Chủ nghĩa duy vt lịch sử
7
27
2.
Kinh tế chính trị Mác-Lênin
11
2.1.
Lý luận về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa
11
2.2.
Dự báo về một số đặc điểm của nền kinh tế cộng sản chủ nghĩa
12
2.3.
V.I.Lênin đã có những cống hiến vô cùng to lớn trong việc bảo vệ và phát
triển kinh tế chính trị học mác-xít
13
3.
Chủ nghĩa xã hội khoa học
14
3.1.
Học thuyết về chủ nghĩa x hội
14
3.2.
Sứ mệnh lịch sử ca giai cấp cong nhân
15
3.3.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp cong nhân Việt Nam hiện nay
16
II.
NHþNG NÞI DUNG CÞT LÕI CĀA T¯ T¯àNG Hà CHÍ MINH
17
1.
Về con đường của cách mạng Việt Nam
17
2.
Về xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
18
3.
Về nhân dân, đại đoàn kết dân tộc
18
4.
Về xây dựng vn hóa và con người Việt Nam
19
5.
Về pt huy n chủ, xây dựng nhà ớc pháp quyn của dân, do n, vì n
20
6.
Về xây dựng Đảng
21
7.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
21
III.
NHẬN DIỆN NHỮNG LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC
VÀ CÁC QUAN ĐIỂM SAI TRÁI CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH
CHỐNG PHÁ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG
23
1.
Phương thức, thủ đoạn
23
2.
Cách thức thực hiện
23
3.
Đối tượng chống phá
23
4.
Thời gian thực hiện
23
5.
Địa điểm thực hiện
23
6.
Mục đích thực hiện
24
IV.
GIÀI PHÁP, TRÁCH NHIÞM BÀO VÞ NÀN TÀNG T¯ T¯àNG
CĀA ĐÀNG CÞNG SÀN VIÞT NAM
24
1.
Đối với cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương
24
2.
Đối với cán bộ, đảng viên
25
3.
Đối với Nhân dân
26
| 1/27

Preview text:

(Tài liu kèm theo Kế hoch s 46-KH/BTGTU, ngày 08-6-2021
ca Ban Tuyên giáo Tnh y)
NHþNG NÞI DUNG CÞT LÕI
CĀA CHĀ NGH)A MÁC - LÊNIN, T¯ T¯àNG Hà CHÍ MINH VÀ
GIÀI PHÁP, TRÁCH NHIÞM BÀO VÞ NÀN TÀNG T¯ T¯àNG CĀA ĐÀNG,
ĐÂU TRANH PHÀN BÁC CÁC QUAN ĐIÂM SAI TRÁI, THÙ ĐÞCH
TRONG TÌNH HÌNH MàI
Nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về những nội dung cốt lõi của
chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; nhận diện rõ những luận điệu xuyên
tạc, quan điểm sai trái của các thế lực thù địch chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng,
qua đó góp phần thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018, của
Bộ Chính trị (khóa XII) về ng bảo v nn tảng tư tưởng của Đảng,
đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới=.
Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy biên soạn, giới thiệu những nội dung cơ bản
để tuyên truyền, giáo dục như sau:
I. NHþNG NÞI DUNG CÞT LÕI CĀA CHĀ NGH)A MÁC - LÊNIN
Ch nghĩa Mác - Lênin thống quan điểm và hc thuyết= khoa học ca
C.Mác, Ph.nghen và sự phát trin ca V.I.Lênin; là s kế tha và phát trin
nh
ng giá tr ca lch s tư tưởng nhân loại, trên cơ sở thc tin ca thời đại; là thế
gi
ới quan, phương pháp luận ph biến ca nhn thc khoa hc và thc tin
cách m
ng; là khoa hc v s nghip gii phóng giai cp vô sn, gii phóng
N
hân dân lao động khi chế độ áp bc, bóc lt và tiến ti giải phóng con người.
Chủ nghĩa Mác - Lênin bao gồm ba bộ phận cấu thành là: Triết học Mác - Lênin,
Kinh tế chính trị Mác - Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học.
1. Tri¿t hc Mác - Lênin
Triết hc Mác - Lênin là khoa hc khái quát nhng quy lut chung nht ca t nhiên,
xã hội và tư duy; đem lại cho con người thế giới quan và phương pháp luận đúng đắn,
khoa h
ọc để nhn thc và ci to thế gii. Triết học Mác - Lênin với ba nội dung
cơ bản là: Chủ nghĩa duy vật biện chứng; phép biện chứng duy vật và Chủ nghĩa duy vật lịch sử.
1.1. Ch nghĩa duy vật bin chng
Với trọng tâm là mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, qua đó xác định
chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm và vấn đề khả nng nhận thức của con người.
Chủ nghĩa duy vật biện chứng xác định vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau,
vật chất quyết định ý thức và ý thức tác động trở lại vật chất, con người nhận thức 1
được thế giới và khả nng nhận thức của con người là vô hạn. Chủ nghĩa duy vật
biện chứng giúp chúng ta xác định được trong xã hội đâu là vật chất, đâu là đời sống
tinh thần, đời sống vật chất quyết định đời sống tinh thần, nên muốn cải tạo xã hội,
phát triển đất nước ta đi từ cái gốc của nó tức là đời sống vật chất.
Trong giai đoạn hiện nay, kẻ thù của chủ nghĩa Mác thường xuyên tạc là
chủ nghĩa Mác chỉ biết đến vật chất, kinh tế mà coi nhẹ vai trò của ý thức, tư tưởng.
Thật ra hoàn toàn không phải như vậy, chỉ có chủ nghĩa duy vật tầm thường
không biện chứng mới phủ nhận hoặc xem nhẹ vai trò của các yếu tố tinh thần, ý thức
mà thôi. Khi khẳng định vai trò của vật chất đối với ý thức, chủ nghĩa duy vật
biện chứng đồng thời cũng vạch rõ sự tác động trở lại vô cùng quan trọng của ý thức
đối với vật chất. Quan hệ giữa vật chất và ý thức không phải là quan hệ một chiều mà
là quan hệ tác động qua lại. Không thấy điều đó sẽ rơi vào chủ nghĩa duy vật tầm
thường và bệnh bảo thủ trì trệ trong nhận thức và hành động. Nói tới vai trò của ý
thức là nói tới vai trò của con người, bản thân của ý thức nó không trực tiếp thay đổi
được gì trong hiện thực cả. Theo Mác thì lực lượng vật chất chỉ có thể đánh đổ bằng
lực lượng vật chất, cho nên muốn thực hiện tư tưởng phải sử dụng lực lượng thực tiễn.
Điều đó cũng có nghĩa là con người muốn thực hiện được các quy luật khách quan thì
phải nhận thức, vận dụng đúng đắn những quy luật đó, phải có ý chí và có phương
pháp để tổ chức hành động. Tư tưởng, ý thức có thể quyết định làm cho con người
hoạt động đúng hay sai, thành công hay thất bại trên cơ sở những điều kiện khách
quan nhất định. Thế giới vật chất với những quy luật khách quan của nó- không phụ
thuộc vào ý thức của con người, nên trong nhận thức và hoạt động thực tiễn phải xuất
phát từ thực tế khách quan, lấy thực tế khách quan làm cn cứ cho mọi hoạt động của
mình. Chính vì vậy Lênin đã nhiều lần nhấn mạnh rằng, không được lấy ý muốn chủ
quan của mình làm chính sách, không được lấy tình cảm làm điểm xuất phát cho
chiến lược và sách lược cách mạng. Nếu chỉ xuất phát từ ý muốn chủ quan, nếu lấy ý
chí áp đặt cho thực tế, lấy ảo tưởng thay cho hiện thực thì sẽ mắc bệnh chủ quan duy ý chí.
1.2. Phép bin chng duy vt
Phép biện chứng duy vật giữ vai trò là một nội dung đặc biệt quan trọng trong
thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác- Lênin, tạo nên tính khoa học
và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin; đồng thời nó cũng là thế giới quan và
phương pháp luận chung nhất của hoạt động sáng tạo trong các lĩnh vực nghiên cứu khoa học.
Với những nội dung cơ bản là: Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến; Nguyên lý về
sự phát triển; các cặp phạm trù: cái chung và cái riêng, bản chất và hiện tượng, tất nhiên
và ngẫu nhiên, nguyên nhân và kết quả, nội dung và hình thức, khả nng và hiện thực. 2
Ba quy luật gồm Quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự
thay đổi về chất và ngược lại; Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập; Quy luật
phủ định của phủ định. Và lý luận nhận thức duy vật biện chứng. Hai nguyên lý, ba quy luật,
sáu cặp phạm trù và lý luận nhận thức giúp chúng ta hình thành quan điểm toàn diện,
quan điểm lịch sử cụ thể, quan điểm về sự phát triển, giúp chúng ta thấy được con đường,
cách thức và khuynh hướng của sự phát triển trên các lĩnh vực của đời sống xã hội,
giúp chúng ta nhận ra được những mặt quyết định trong các mối quan hệ, giúp chúng ta hiệu quả nhất.
Hai nguyên lý ca phép bin chng duy vt: Mt là, nguyên lý v mi liên h
ph biến, dùng để chỉ tính phổ biến của các mối liên hệ của các sự vật, hiện tượng,
đồng thời cũng dùng để chỉ các mối liên hệ tồn tại ở nhiều sự vật, hiện tượng của thế
giới, trong đó những mối liên hệ phổ biến nhất là những mối liên hệ giữa: các mặt đối
lập, lượng và chất, khẳng định và phủ định, cái chung và cái riêng... Hai là, nguyên lý
v
s phát trin, là dùng để chỉ quá trình vận động của sự vật theo khuynh hướng đi
lên: từ trình độ thấp lên trình độ cao, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn.
Đồng thời, phát triển cũng là quá trình phát sinh và giải quyết mâu thuẫn khách quan
vốn có của sự vật; là quá trình thống nhất giữa phủ định các nhân tố tiêu cực và
kế thừa, nâng cao những nhân tố tích cực từ sự vật cũ, hình thành sự vật mới.
Hai nguyên lý trên giúp chúng ta hình thành quan điểm toàn din, quan điểm
lch s c thể và quan điểm phát trin. Vận dụng quan điểm toàn diện vào trong hoạt động
thực tiễn giúp chúng ta kết hợp chặt chẽ giữa chính sách dàn đều và chính sách có
trọng điểm. Trong khi khẳng định tính toàn diện, phạm vi bao quát tất cả các mặt, các
lĩnh vực của quá trình đổi mới, Đảng ta cũng đồng thời coi đổi mới tư duy lý luận, tư duy
chính trị về chủ nghĩa xã hội là khâu đột phá; trong khi nhấn mạnh sự cần thiết phải
đổi mới toàn diện thì đổi mới kinh tế là trọng tâm. Vận dụng quan điểm lịch sử cụ thể
vào việc xem xét và giải quyết các vấn đề do thực tiễn đặt ra đòi hỏi chúng ta phải chú ý
đúng mức tới hoàn cảnh lịch sử cụ thể đã làm phát sinh vấn đề đ , ó tới sự ra đời và
phát triển của nó, tới bối cảnh hiện thực cả khách quan lẫn chủ quan. Chân lý sẽ biến thành
sai lầm nếu chúng ta đẩy nó ra khỏi giới hạn tồn tại của nó. Quan điểm phát triển giúp ta
hiểu được sự phát triển của các sự vật hiện tượng trong thực tế là quá trình biện chứng
đầy mâu thuẫn. Vận dụng quan điểm này vào quá trình nhận thức đòi hỏi chúng ta
phải thấy rõ tính quanh co, phức tạp của quá trình phát triển như là một hiện tượng
phổ biến. Nếu thiếu quan điểm khoa học như vậy thì rất dễ bi quan, dao động khi mà
tiến trình cách mạng nói chung và sự tiến triển của từng lĩnh vực xã hội cũng như của
cá nhân nói riêng tạm thời gặp khó khn, trắc trở. Như vậy, 3 quan điểm trên là những
nguyên tắc phương pháp luận của hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn của con người.
Nắm vững những nguyên tắc phương pháp luận này không những là nhân tố cơ bản 3
để hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cách mạng, mà còn là điều kiện
tiên quyết cho mọi hoạt động tự do sáng tạo và phát triển toàn diện con người.
Sáu cp phm trù ca phép bin chng duy vt: Phạm trù là những khái niệm
rộng nhất phản ánh những mặt, những thuộc tính, những mối liên hệ chung, cơ bản
nhất của các sự vật và hiện tượng thuộc một lĩnh vực nhất định.
Mt là, cái riêng, cái chung và cái đơn nhất: Phép duy vật biện chứng cho rằng
cái riêng, cái chung và cái đơn nhất đều tồn tại khách quan, giữa chúng có mối liên hệ
hữu cơ với nhau. Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông quan cái riêng mà
biểu hiện sự tồn tại của mình. Nghĩa là không có cái chung thuần tuý tồn tại bên ngoài
cái riêng. Cái riêng chỉ tồn tại trong mối liên hệ với cái chung. Nghĩa là không có
cái riêng nào tồn tại tuyệt đối độc lập, không có liên hệ với cái chung. Cái riêng là
cái toàn bộ, phong phú hơn cái chung, cái chung là cái bộ phận, nhưng sâu sắc hơn cái
riêng. Cái riêng phong phú hơn cái chung vì ngoài những đặc điểm chung, cái riêng
còn có cái đơn nhất. Cái đơn nhất và cái chung có thể chuyển hoá lẫn nhau trong quá
trình phát triển của sự vật.
Hai là, nguyên nhân và kết qu: Nguyên nhân là phạm trù dùng để chỉ sự tác
động lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau, gây ra
một biến đổi nhất định nào đó. Kết quả là những biến đổi xuất hiện do tác động lẫn
nhau giữa các mặt trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra.
Ba là, tt nhiên và ngu nhiên: Tất nhiên (tất yếu) là cái do những nguyên nhân
cơ bản bên trong của kết cấu vật chất quyết định và trong những điều kiện nhất định
nó phải xảy ra như thế chứ không thể khác được. Ngẫu nhiên là cái không do mối liên hệ
bản chất, bên trong kết cấu vật chất, bên trong sự vật quyết định mà do các nhân tố
bên ngoài, do sự ngẫu hợp nhiều hoàn cảnh bên ngoài quyết định. Do đó nó có thể
xuất hiện, có thể không xuất hiện, có thể xuất hiện như thế này hoặc xuất hiện như thế khác.
Bn là, ni dung và hình thc: Nội dung là tổng hợp tất cả những mặt, những
yếu tố, những quá trình tạo nên sự vật. Hình thức là phương thức tồn tại và phát triển
của sự vật, là hệ thống các mối liên hệ tương đối bền vững giữa các yếu tố của sự vật đó.
Nm là, bn cht và hiện tượng: Bản chất là tổng hợp tất cả những mặt, những mối
liên hệ tất nhiên, tương đối ổn định bên trong sự vật, quy định sự vận động và phát triển
của sự vật, hiện tượng là biểu hiện ra ngoài của bản chất trong những điều kiện xác định.
Sáu là, kh nng và hiện thc: Khả nng là cái hiện chưa có, cái còn là tiền đề,
là mầm móng khi có điều kiện thích hợp thì nó sẽ xuất hiện trên thực tế. Hiện thực là
những gì đã tồn tại trên thực tế. Khả nng và hiện thực là hai mặt thống nhất của mọi quá trình vận động.
Các phạm trù trên phản ánh những thuộc tính bản chất nhất, những mối liên hệ
chung tất yếu và phổ biến nhất của toàn bộ thế giới từ tự nhiên đến xã hội và tư duy
con người. Các phạm trù không phải là cái có sẵn ở bên ngoài hay bên trong ý thức 4
của con người, mà nó được hình thành trong hoạt động nhận thức và thực tiễn.
Mỗi phạm trù là kết quả của quá trình nhận thức trước đó và là mắc xích trung gian
của quá trình nhận thức tiếp theo của con người để ngày càng tiến gần đến chân lý.
Phạm trù được hình thành bằng phương pháp trừu tượng hóa và khái quát hóa những
thuộc tính, những mối liên hệ vốn có của sự vật. Các phạm trù của phép biện chứng
duy vật là một hệ thống mở, nó thường xuyên được bổ sung và làm phong phú thêm
bằng những tri thức khoa học và những phạm trù mới. Với tư cách là hình ảnh chủ
quan của thế giới khách quan, các phạm trù luôn vận động và phát triển tương ứng với
sự vận động, phát triển của thế giới khách quan. Chỉ có như vậy chúng mới phản ánh
đúng đắn thế giới khách quan và trở thành công cụ của nhận thức và thực tiễn.
Quy lut chuyn hóa t nhng s thay đổi v lượng thành nhng s thay đổi
v chất và ngược li (quy luật lượng- cht): Đây là quy luật cơ bản và phổ biến v
phương thức chung của quá trình vận động, phát triển trong tự nhiên, xã hội và trong
tư duy của con người. Chất và lượng là hai mặt thống nhất của mọi sự vật và hiện
tượng hay một quá trình nào đó trong tự nhiên, xã hội và trong cả tư duy. Hai phương
diện đó đều tồn tại khách quan, trong đó chất tồn tại thông qua lượng và lượng là biểu
hiện của chất ra bên ngoài. Tuy nhiên, sự phân biệt giữa chất và lượng trong quá trình
nhận thức chỉ có ý nghĩa tương đối: có cái trong mối quan hệ này lại là chất nhưng
trong mối quan hệ khác lại đóng vai trò là lượng.
Quy luật này chỉ ra rằng bất kì sự vật nào cũng là sự thống nhất giữa chất và lượng,
sự thay đổi dần dần về lượng vượt quá giới hạn của độ sẽ dẫn tới sự thay đổi cn bản
về chất của sự vật thông qua bước nhảy, chất mới ra đời sẽ tác động trở lại tới sự thay đổi
của lượng. Việc nắm vững nội dung quy luật này có vai trò to lớn trong việc xem xét
giải quyết những vấn đề do công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay
ở nước ta đặt ra. Việc thực hiện thành công quá trình đổi mới trên từng lĩnh vực của
đời sống xã hội sẽ tạo ra bước nhảy về chất ở đó, và tạo điều kiện để thực hiện thành công
quá trình đổi mới toàn diện tất cả các mặt của đời sống xã hội nhằm tạo ra bước nhảy
về chất của toàn bộ xã hội nói chung. Như bất kì một sự thay đổi về chất nào khác,
những bước nhảy trong quá trình đổi mới hiện nay cũng chỉ có thể là kết quả của quá trình
thay đổi về lượng thích hợp. Bất kì một sự nôn nóng, chủ quan, ảo tưởng nào đều có
thể dẫn tới sai lầm, tổn thất, cản trở sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nước.
Quy lut thng nhất và đấu tranh ca các mặt đối lp (quy lut mâu thun):
Quy luật này là <ht nhân= của phép biện chứng. Là quy luật về ngun gc,
động lực cơ bản, ph biến của mọi quá trình vận động và phát triển. Theo quy luật này,
nguồn gốc và động lực cơ bản, phổ biến của mọi quá trình vận động, phát triển chính là
mâu thuẫn khách quan vốn có của sự vật. Khái niệm mâu thuẫn dùng để chỉ mối liên hệ
thống nhất, đấu tranh và chuyển hóa giữa các mặt đối lập của mỗi sự vật hiện tượng
hoặc giữa các sự vật, hiện tượng với nhau. Nhân tố tạo thành mâu thuẫn là mặt đối lp. 5
Khái niệm mặt đối lập dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng
vận động trái ngược nhau nhưng đồng thời lại là điều kiện, tiền đề tồn tại của nhau.
Quy luật này giúp chúng ta hiểu rằng mâu thuẫn là một hiện tượng khách quan
và phổ biến, nó tồn tại ở tất cả các sự vật và hiện tượng, ở mọi giai đoạn tồn tại và
phát triển của sự vật, hiện tượng, nhưng ở các sự vật khác nhau, ở các giai đoạn phát triển
khác nhau của một sự vật, ở mỗi lĩnh vực, mỗi yếu tố cấu thành một sự vật sẽ có những
mâu thuẫn khác nhau. Giải quyết mâu thuẫn là để phát triển, nhưng phải giải quyết
mâu thuẫn khi có đủ điều kiện chín muồi, không nên giải quyết mâu thuẫn một cách
vội vàng khi chưa có điều kiện, cũng không thể cho việc giải quyết mâu thuẫn diễn ra
một cách tự phát, phải cố gắng tạo điều kiện thúc đẩy sự chín muồi của mâu thuẫn và
điều kiện giải quyết. Phải có biện pháp giải quyết thích hợp với từng mâu thuẫn.
Quy lut ph định ca ph định: Đây là quy luật về khuynh hướng cơ bản,
phổ biến của mọi vận động, phát triển diễn ra trong các lĩnh vực tự nhiên, xã hội và
ngay cả trong tư duy của con người. Quy luật phủ định của phủ định khái quát tính
chất chung, phổ biến của sự phát triển: đó không phải là sự phát triển theo hình thức
một con đường thẳng, mà là phát triển theo hình phủ định trong phép biện chứng duy vật phản ánh mối quan hệ biện chứng giữa cái
phủ định và cái khẳng định trong quá trình phát triển của các sự vật. Phủ định biện
chứng là điều kiện cho sự phát triển, cái mới ra đời là kết quả của sự kế thừa những
nội dung tích cực từ trong sự vật cũ, phát huy nó trong sự vật mới và tạo nên tính chu
kỳ của sự phát triển. Ph.ngghen khẳng định: quy luật vô cùng phổ biến và chính vì vậy mà có một tầm quan trọng và có tác dụng
vô cùng to lớn về sự phát triển của tự nhiên, lịch sử và của tư duy=.
Phủ định biện chứng là cái mới ra đời thay thế cái cũ, là quá trình tự thân phủ
định, tự thân phát triển, là mắt khâu trên con đường dẫn tới sự ra đời của cái mới, tiến
bộ hơn so với cái bị phủ định. Phủ định biện chứng yêu cầu phải kế thừa có chọn lọc
và cải biến những yếu tố tích cực của cái cũ để phục vụ cho sự phát triển của cái mới.
Đồng thời phải chống lại chủ trương kế thừa máy móc và phủ định sạch trơn. Trong
hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn chúng ta phải coi trọng giá trị truyền
thống, vì nó là những giá trị vật chất và tinh thần được con người làm ra và bảo tồn từ
đời này sang đời khác, nó là nền tảng mà trên đó các thế hệ nối tiếp nhau ra đời, kế
thừa và phát triển. Sự ra đời và phát triển của cái mới không theo con đường thẳng
tắp, mà theo đường xoắn ốc. Vì vậy trong công việc chúng ta phải biết phát hiện cái
mới và tạo điều kiện để cái mới phát triển; thông thường cái mới ra đời gặp rất nhiều
khó khn, luôn phải đấu tranh với cái cũ, nhưng theo quy luật phát triển nhất định cái
mới chân chính sẽ chiến thắng.
Lý lun nhn thc duy vt bin chng: Phép biện chứng duy vật cho rằng
nhận thức không phải là hành động giản đơn, nhất thời, được thực hiện một lần là 6
xong mà nó là quá trình đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy
trừu tượng đến thực tiễn. Đó cũng là quá trình tác động biện chứng giữa chủ thể và
khách thể để nhận thức chân lý khách quan. Lý luận nhận thức biện chứng duy vật tập
trung vào những vấn đề quan trọng nhất như:
Thc tin và vai trò của nó đối vi nhn thc: Thực tiễn đóng vai trò là cơ sở,
động lc, mục đích của nhận thức và là tiêu chun ca chân lý kiểm tra tính chân lý
của quá trình nhận thức. Sở dĩ như vậy vì thực tiễn là điểm xuất phát trực tiếp của
nhận thức; nó đề ra nhu cầu, nhiệm vụ, cách thức, khuynh hướng vận động và phát triển của nhận thức.
Con đường bin chng ca nhn thc: Đi từ trực quan sinh động đến tư duy
trừu tượng và từ tư duy trừu tượng trở về thực tiễn, hay còn gọi là đi từ nhận thức cảm
tính đến nhận thức lý tính. Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính tuy là 2 giai đoạn
của quá trình nhận thức, nhưng xét đến cùng đều bắt nguồn từ thực tiễn, đều lấy sự
vật, hiện tượng trong thế giới khách quan làm đối tượng, nội dung phản ánh. Giữa
chúng có mối liên hệ mật thiết với nhau. Nhận thức cảm tính là tiền đề, điều kiện của
nhận thức lý tính. Nhận thức lý tính không thể thực hiện được nếu thiếu những tri
thức và tài liệu cần thiết do nhận thức cảm tính đưa lại. Như vậy, từ trực quan sinh
động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng trở về thực tiễn là con đường biện
chứng của nhận thức chân lý khách quan. Trong đó, thực tiễn vừa là tiền đề xuất phát,
vừa là điểm kết thúc của một vòng khâu, một quá trình nhận thức. Nhưng kết thúc
vòng khâu này thì lại là điểm bắt đầu của một vòng khâu khác cao hơn. Đó là quá
trình liên tục, vô tận của sự nhận thức chân lý khách quan.
Nhận thức khoa học và các trình độ nhận thức khoa học; vấn đề chân lý; sự
thống nhất giữa lý luận và thực tiễn. Nghiên cứu quá trình nhận thức của con người
qua quan điểm của phép biện chứng duy vật giúp ta có những bước làm cụ thể để cải tạo
hiện thực theo hướng tiến bộ, phát triển, các bước đó cụ thể là: Tổ chức hoạt động
thực tiễn là khâu quyết định biến lý luận thành hiện thực, việc này yêu cầu phải tập hợp
lực lượng thành khối thống nhất về tư tưởng, tổ chức và hành động; có tri thức khoa học
về đối tượng cải tạo; có kế hoạch thực hiện đồng bộ và chi tiết; phương án điều chỉnh
hoạt động; lựa chọn phương tiện và phương pháp tác động thực tiễn; triển khai thực hiện
kế hoạch; nắm bắt thông tin, phát hiện và giải quyết kịp thời những mâu thuẫn nảy
sinh trong thực tiễn; đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm, khái quát lý luận đưa ra
chương trình hoạt động mới. Như vậy việc tổ chức thực tiễn yêu cầu không chỉ tính đến
hiệu quả kinh tế mà còn phải đảm bảo hiệu quả của những mặt khác như: Chính trị,
an ninh quốc phòng, luật pháp, bảo vệ môi trường, sức khỏe, đạo đức, vn hóa... 7
1.3. Ch nghĩa duy vật lch s
Với những nội dung cơ bản là: Vai trò của sản xuất vật chất và phương thức sản
xuất; Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ của lực lượng sản xuất; Biện
chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng; tồn tại xã hội và ý thức xã hội;
Học thuyết về hình thái kinh tế xã hội; vai trò của đấu tranh giai cấp và cách mạng xã
hội; quan niệm về con người và vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân.
Vai trò ca sn xut vt chất và phương thức sn xut: Sản xuất vật chất là
quá trình con người sử dụng công cụ lao động tác động vào tự nhiên, cải biến các
dạng vật chất của giới tự nhiên nhằm tạo ra của cải vật chất thoả mãn nhu cầu tồn tại
và phát triển của con người. Phương thức sản xuất dùng để chỉ những cách thức mà
con người sử dụng để tiến hành quá trình sản xuất của xã hội ở những giai đoạn lịch
sử nhất định. Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, sản xuất vật chất giữ vai
trò là nhân tố quyết định sự sinh tồn, phát triển của con người và xã hội. Là hoạt động
nền tảng làm phát sinh, phát triển những mối quan hệ xã hội của con người; nó chính
là cơ sở của sự hình thành, biến đổi và phát triển của xã hội loài người.
Quy lut quan h sn xut phù hp với trình độ ca lực lượng sn xut:
Lực lượng sản xuất là tổng thể các nhân tố được sử dụng trong quá trình sản xuất tạo thành
nng lực thực tiễn cải biến các đối tượng tự nhiên theo nhu cầu của con người. Quan hệ
sản xuất là quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất (sản xuất và tái sản xuất
xã hội). Quan h sn xut gm ba mt: Quan hệ về sở hữu đối với tư liệu sản xuất,
quan hệ về tổ chức và quản lý sản xuất, quan hệ trong phân phối sản phẩm sản xuất
ra. Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là hai yếu tố cơ bản, tất yếu của quá trình
sản xuất, trong đó lực lượng sản xuất là nội dung vật chất của quá trình sản xuất, còn
quan hệ sản xuất là sản xuất tồn tại trong tính quy định lẫn nhau, thống nhất với nhau. Đây là yêu cầu tất yếu
và phổ biến diễn ra trong mọi quá trình sản xuất hiện thực của xã hội. Mối quan hệ
giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất tuân theo nguyên tắc khách quan là lực lượng
sản xuất quyết định quan hệ sản xuất và quan hệ sản xuất tác động trở lại lực lượng
sản xuất, quan hệ sản xuất phải phụ thuộc vào thực trạng phát triển của lực lượng sản xuất
trong mỗi giai đoạn lịch sử xác định; bởi vì, quan hệ sản xuất chỉ là hình thái kinh tế-
xã hội, còn lực lượng sản xuất là nội dung vật chất, kỹ thuật của quá trình đó.
Bin chng giữa cơ sở h tng và kiến trúc thượng tng: Cơ sở hạ tầng dùng
để chỉ toàn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế của xã hội. Kiến trúc
thượng tầng dùng để chỉ toàn bộ hệ thống kết cấu các hình thái ý thức xã hội cùng với
các thiết chế chính trị- xã hội tương ứng, được hình thành trên một cơ sở hạ tầng kinh
tế nhất định. Cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng, còn kiến trúc thượng
tầng là sự phản ánh đối với cơ sở hạ tầng, phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng và tác động trở
lại cơ sở hạ tầng. Sự tác động của kiến trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng có thể 8
thông qua nhiều phương thức. Điều đó tùy thuộc vào bản chất của mỗi nhân tố trong
kiến trúc thượng tầng, phụ thuộc vào vị trí, vai trò của nó và những điều kiện cụ thể.
Trong đó nhà nước là nhân tố có tác động trc tiếp nhtmnh m nht tới cơ sở hạ tầng kinh tế.
Tn ti xã hi và ý thc xã hi: Tồn tại xã hội dùng để chỉ phương diện sinh
hoạt vật chất và các điều kiện vật chất của xã hội. Tồn tại xã hội bao gồm các yếu tố
chính là: Phương thức sản xuất vật chất, điều kiện tự nhiên, hoàn cảnh địa lý, dân số
và mật độ dân số... trong đó phương thức sản xuất vật chất là yếu tố cơ bản nhất. Ý
thức xã hội dùng để chỉ phương diện sinh hoạt tinh thần của xã hội, nảy sinh từ tồn tại
xã hội và phản ánh tồn tại xã hội trong những giai đoạn phát triển nhất định. Tồn tại
xã hội quyết định ý thức xã hội; ý thức xã hội là sự phản ánh đối với tồn tại xã hội và
phụ thuộc vào tồn tại xã hội; mỗi khi tồn tại xã hội biến đổi (nhất là phương thức sản
xuất) thì những tư tưởng và lý luận xã hội, những quan điểm về chính trị, pháp quyền,
triết học... tất yếu cũng sẽ biến đổi theo. Song, ý thức xã hội cũng có tính độc lập
tương đối của nó vì: Ý thức xã hội thường lạc hậu so với tồn tại xã hội; ý thức xã hội
có thể vượt trước tồn tại xã hội; ý thức xã hội có tính kế thừa trong sự phát triển của ý
thức xã hội; sự tác động qua lại giữa các hình thái ý thức xã hội trong sự phát triển
của chúng; ý thức xã hội có khả nng tác động trở lại tồn tại xã hội.
Qua việc thấy được vai trò quyết định của sản xuất vật chất, của lực lượng sản xuất,
của cơ sở hạ tầng, của tồn tại xã hội. . giúp Đảng ta vận dụng để hoạch định đường lối,
chủ trương một cách khách quan, khoa học, phù hợp với mọi sự vận động và phát triển
trong xã hội... để đất nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế như hiện nay.
Hạt nhân của chủ nghĩa duy vật lịch sử là lý luận về hình thái kinh tế- xã hi,
chủ nghĩa duy vật lịch sử đã không dừng lại ở việc lý giải nguyên lý chung về mối
quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, mà còn đi sâu phân tích kết cấu của xã hội,
xác định vị trí, vai trò của từng yếu tố cấu thành xã hội, đồng thời xem xét mối quan hệ
biện chứng giữa các yếu tố đó hình thành học thuyết về hình thái kinh tế- xã hội. Có thể
khẳng định rằng, trong chủ nghĩa duy vật lịch sử, học thuyết hình thái kinh tế- xã hội
là một trong những nền tảng lý luận quan trọng của lý luận về chủ nghĩa xã hội của chủ nghĩa Mác- Lênin.
Hình thái kinh tế- xã hội là một khái niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử "dùng để
ch x hi từng giai đoạn lch s nhất định, vi mt kiu quan h sn xuất đặc trưng
cho x
hội đó phù hp vi mt trknh độ nhất định ca lc lượng sn xut và mt kiến trúc
th
ượng tng tương ứng được xây dng trên nhng quan h sn xut y"1.Học thuyết
về hình thái kinh tế- xã hội của C.Mác ra đời là một cuộc cách mạng của khoa học xã hội
nói chung và Triết học nói riêng. Khác với tất cả các lý luận duy tâm, thần bí hay siêu hình
1 Một số vấn đề về Chủ nghĩa Mác- Lênin trong thời đại hiện nay, Nxb. Chính trị quốc gia, 1996, tr.18. 9
trước đó, học thuyết đó đã chỉ ra rằng, động lực của lịch sử không phải là một thứ tinh thần
thần bí nào, mà chính là hoạt động thực tiễn của con người, mà hoạt động đó lại xuất phát
từ cái sự thật hiển nhiên là trước hết con người cần phải n, uống, ở và mặc, nghĩa là
phải lao động, trước khi có thể đấu tranh để giành quyền thống trị, trước khi có thể
hoạt động chính trị, tôn giáo, triết học,... C.Mác đã làm nổi bật những quan hệ xã hội
vật chất, tức là những quan hệ sản xuất, những quan hệ cơ bản, ban đầu và quyết định
đối với tất cả mọi quan hệ khác, đã cung cấp cho khoa học xã hội một tiêu chuẩn hoàn toàn
khách quan để thấy được các quy luật xã hội.
C.Mác viết: <Toi coi s phát trin ca nhng hknh thái kinh tế- x hi là mt
quá trknh lch s- t nhiên=. V.I.Lênin giải thích thêm: <Ch có đem quy những quan
h
x hi vào nhng quan h sn xut, và đem quy những quan h sn xut vào trknh
độ ca nhng lc lượng sn xut thk người ta mi có được mt cơ s vng chắc để
quan ni
m s phát trin ca nhng hknh thái x hi là mt quá trknh lch s- t nhiên.
V
à dĩ nhiên là khong có một quan điểm như thế thk khong th có mt khoa hc x hi
được=2. Sự ra đời của triết học Mác tạo nên sự biến đổi có ý nghĩa cách mạng trong
lịch sử phát triển triết học của nhân loại, vấn đề không chỉ nhận thức thế giới mà còn
cải tạo thế giới: t học đ chỉ gii thích thế gii bng nhiu cách khác
nhau, song v
ấn đề là ci to thế giới=3.
Toàn bộ những tư tưởng cơ bản trong học thuyết Mác về hình thái kinh tế- xã
hội đã trở thành cơ sở lý thuyết và phương pháp luận khoa học của sự nghiệp đổi mới
và công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta. Việt Nam từ một nền kinh tế nông nghiệp
quá độ lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, ta cần phải xây dựng từ
đầu lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất; cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng.
Để có một hình thái kinh tế xã hội xã hội chủ nghĩa, trong thời kì đổi mới, hội nhập
quốc tế, Đảng ta đã đưa ra và thực hiện những quyết sách quan trọng như: Đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức; phát triển kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa; xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa; xây dựng nền vn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Chúng ta có thể khẳng
định rằng khi công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn liền với việc ứng dụng rộng rãi
những thành tựu khoa học công nghệ hiện đại, khi khoa học công nghệ cùng với giáo
dục- đào tạo được coi là quốc sách hàng đầu, là nền tảng, động lực của công nghiệp
hóa, hiện đại hóa và nguồn lực con người là yếu tố quyết định mọi thắng lợi.
Tóm li, Triết học Mác- Lênin với 3 nội dung cốt lõi là chủ nghĩa duy vật biện
chứng; phép biện chứng duy vật và chủ nghĩa duy vật lịch sử là thế giới quan và
phương pháp luận được gắn kết và thống nhất hữu cơ với nhau là do triết học
2 V.I.Lênin toàn tập, tập 1, 1980, Nxb. Macxcova, tr.163.
3 Các Mác và Ph.ngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.3, tr.12. 10
Mác-Lênin hoàn toàn có khả nng nhận thức đúng đắn cả thế giới tự nhiên, xã hội và
tư duy con người. Triết học Mác- Lênin đã trang bị thế quan khoa học, nhân sinh quan
cách mạng và phương pháp luận khoa học để Đảng ta xây dựng chủ trương, đường
lối, chương trình, kế hoạch hành động và biến chúng thành hiện thực, thúc đẩy sự
phát triển của xã hội. Những bài học quý giá của thực tiễn cách mạng Việt Nam gần
một thế kỷ qua với thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám, của 2 cuộc kháng
chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, những thành tựu của 35 nm đổi
mới đất nước vừa qua là những bằng chứng sinh động thể hiện rõ vai trò, sức mạnh
của vận dụng sáng tạo Triết học Mác - Lênin vào thực tiễn Việt Nam.
2. Kinh t¿ chính trß Mác-Lênin
Kinh tế chính tr Mác-Lênin là khoa hc nghiên cu quan h giữa con người vi
con người trong quá trình sn xut ca ci vt cht ca xã hi. Nghiên cứu phương thức
s
n xuất tư bản ch nghĩa, chỉ rõ bn cht bóc lt ca quan h sn xuất tư bản ch nghĩa;
nh
ng quy lut kinh tế ch yếu hình thành, phát triển và đưa chủ nghĩa tư bản ti ch
di
t vong. Nghiên cu nhng quy lut phát trin ca quan h sn xut xã hi ch nghĩa,
xây d
ng mt xã hi không có áp bc, bt công, vì t do, m no, hnh phúc cho mọi người.
Kinh tế chính trị học Mác- Lênin gồm 2 nội dung chủ yếu: (1)Lý lun v phương thức
sn xuất tư bản ch nghĩa; (2)D báo v mt s đặc điểm ca nn kinh tế cng sn ch nghĩa.
2.1. Lý lun vÁ ph°¡ng thức sÁn xuÃt t° bÁn chā ngh*a
Nghiên cứu quá trình sản xuất của tư bản, C.Mác đã xây dựng lý luận giá trị lao động
thật sự khoa học. Đặc biệt, với phát hiện mới về tính chất hai mặt của lao động sản xuất
hàng hóa, C.Mác đã luận giải một cách khoa học về nguồn gốc của giá trị sử dụng và
giá trị hàng hóa. C.Mác phân tích nguồn gốc, bản chất của tiền tệ, luận giải quy luật
lưu thông tiền tệ, xác định các nhân tố ảnh hưởng đến khối lượng tiền cần thiết trong
lưu thông. Nghiên cứu về kinh tế hàng hóa, C.Mác chỉ ra bản chất sản xuất tư bản chủ nghĩa
là tạo ra giá trị thặng dư. Trên cơ sở xây dựng lý luận hàng hóa sức lao động, C.Mác
chỉ ra nguồn gốc, bản chất của giá trị thặng dư là do sức lao động của người công nhân
làm thuê sáng tạo ra; luận giải khoa học bản chất bóc lột của quan hệ sản xuất tư bản
chủ nghĩa. Để làm rõ bản chất của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, C.Mác còn
phân tích trình độ và quy mô bóc lột của tư bản; chỉ ra các phương pháp làm tng giá trị
thặng dư và quá trình tích lũy tư bản làm cho tư bản không ngừng lớn lên.
Cùng với quan niệm duy vật về lịch sử, Ph.ngghen coi học thuyết giá trị
thặng dư là phát minh vĩ đại thứ hai của C.Mác: <Khong phi ch có tkm ra quy lut
ph
át trin ca lch s loài người, Mác cng tkm ra quy lut vận động riêng ca
ph
ương thc sn xut tư bn ch nghĩa hiện đại và ca x hi tư sn do phương thc
đó đ ra. Vi vic phát hin ra giá tr thng dư trong lĩnh vc này thk lp tc mt ánh
s
áng đ hin ra trong khi tt c các cong trknh nghiên cu trước đây ca các nhà kinh 11
tế hc tư sn cng như ca các nhà phê bknh x hi ch nghĩa vẫn đều mo mm trong
bóng ti=4. Cho đến nay, các học giả tư sản vẫn không thể bác bỏ được mà còn phải
thừa nhận học thuyết giá trị thặng dư của C.Mác. Học thuyết giá trị thặng dư của Mác
vẫn là học thuyết kinh tế quan trọng khi nguyên cứu về chủ nghĩa tư bản. Nó có một ý
nghĩa thời đại sâu sắc mà chúng ta cần biết khai thác, vận dụng để xây dựng nền kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nghiên cứu quá trình lưu thông của tư bản, C.Mác phân tích về quá trình tuần
hoàn và chu chuyển của tư bản; làm rõ tư bản cố định, tư bản lưu động và chỉ ra
phương thức chu chuyển giá trị của chúng; phân tích sự hao mòn của tư bản cố định.
Ngoài ra, C.Mác còn nghiên cứu tái sản xuất tư bản xã hội; sự trao đổi giữa hai khu
vực của nền sản xuất xã hội và các điều kiện thực hiện sản phẩm trong tái sản xuất
giản đơn và tái sản xuất mở rộng tư bản xã hội. Đây là cơ sở khoa học cho nhận thức
về tính cân đối trong phát triển kinh tế và các quy luật của tái sản xuất mở rộng trên
phạm vi toàn xã hội trong nền kinh tế thị trường.
Nghiên cứu toàn bộ quá trình sản xuất tư bản chủ nghĩa, C.Mác chỉ ra các hình
thái cụ thể trong quá trình vận động của tư bản. Đó là sự chuyển hóa của giá trị thặng
dư và tỷ suất giá trị thặng dư thành lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận; sự vận động
chuyển hóa của quy luật giá trị thành giá cả sản xuất và quy luật giá trị thặng dư thành
quy luật lợi nhuận bình quân. Phân tích khoa học sự phân phối giá trị thặng dư cho
các nhà tư bản kinh doanh trong các lĩnh vực khác nhau dưới hình thức lợi nhuận
công nghiệp, lợi nhuận thương nghiệp, lợi tức cho vay và địa tô tư bản chủ nghĩa.
Như vậy, lý luận kinh tế chính trị Mác- Lênin đã vạch rõ bản chất của chủ
nghĩa tư bản, đó là quan hệ bóc lột của tư bản đối với lao động làm thuê bằng hình
thức bóc lột giá trị thặng dư. Đồng thời, C.Mác đã vạch rõ quá trình vận động của tư
bản chủ nghĩa, đó là quá trình phát sinh, phát triển và tất yếu diệt vong của nó. C.Mác
khẳng định: phương thức sn xuất tư bản ch nghĩa khong phải là phương thức tn
t
ại vĩnh viễn, mà nó ch là một giai đoạn lch s đặc bit và tt yếu được thay thế
b
ng mt xã hi mới cao hơn, tốt đẹp hơn, đó là chủ nghĩa cộng sn.
2.2. D báo vÁ mßt sß đặc điÃm cāa nÁn kinh t¿ cßng sÁn chā ngh*a
C.Mác đã chỉ ra nguyên lý về thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa
xã hội; đồng thời, C.Mác dự báo về sự phân kỳ trong sự phát triển của hình thái kinh
tế cộng sản chủ nghĩa và đặc điểm của các giai đoạn phát triển đó. C.Mác dự báo về
vấn đề phân phối trong giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa, đó là nng lực, hưởng theo lao động=. Khi chuyển sang giai đoạn cao của xã hội cộng sản,
Mác chỉ rõ: cùng vi s phát trin ca xã hi xã hi ch nghĩa, sc sn xut xã hi
được phát triển, trknh độ vn hóa được nâng cao… thì tt yếu phi chuyn sang
4 Các Mác và Ph.ngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.19, tr.500 12
nguyên tc phân phi mới là ng theo nhu cu=. Đó là lúc xã
hội có thể sản xuất ra sản phẩm tiêu dùng dồi dào đến mức không cần dùng phân phối
lợi ích vật chất để kích thích lao động.
2.3. V.I.Lênin đã có nhÿng cßng hi¿n vô cùng to lán trong vißc bÁo vß
phát triÃn kinh t¿ chính trß hc mác-xít
Trên cơ sở thực tiễn phát triển của chủ nghĩa tư bản, V.I.Lênin đã bổ sung và
phát triển về chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh, lý luận về tái sản xuất tư bản xã hội.
Đặc biệt, trong lý luận tái sản xuất tư bản xã hội, khi tính tới ảnh hưởng của tiến bộ
khoa học- kỹ thuật làm cho cấu tạo hữu cơ của tư bản không ngừng tng lên trong quá
trình tái sản xuất mở rộng, V.I.Lênin đã phát hiện ra quy luật ưu tiên phát triển sản
xuất tư liệu sản xuất- quy luật kinh tế quan trọng của nền kinh tế hiện đại.
Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, khi chủ nghĩa tư bản phát triển sang giai đoạn
mới, V.I.Lênin đã sáng tạo ra lý luận khoa học về chủ nghĩa tư bản độc quyền.
V.I.Lênin cho rằng, chủ nghĩa tư bản độc quyền là sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản
tự do cạnh tranh, là nấc thang phát triển cao của chủ nghĩa tư bản và chỉ rõ 5 đặc điểm
kinh tế của chủ nghĩa tư bản độc quyền, đó là: (1)Sự tích tụ sản xuất và các tổ chức độc
quyền; (2)Tư bản tài chính và bọn đầu sỏ tư bản tài chính; (3)Xuất khẩu tư bản; (4)Sự
phân chia thế giới về kinh tế giữa các liên minh tư bản độc quyền; (5)Sự phân chia thế
giới về lãnh thổ giữa các cường quốc đế quốc. Những đặc điểm này vạch rõ bản chất
của chủ nghĩa tư bản trong giai đoạn mới.
Đồng thời, V.I.Lênin chỉ ra bản chất, nguyên nhân hình thành và hình thức biểu
hiện của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước, cùng với xu hướng vận động của nó.
Ch nghĩa tư bản độc quyền nhà nước, là sự kết hợp hay dung hợp sức mạnh
của các tổ chức độc quyền tư nhân với sức mạnh của nhà nước tư sản thành một cơ
chế thống nhất, trong đó nhà nước tư sản bị phụ thuộc vào các tổ chức độc quyền và
can thiệp vào quá trình kinh tế nhằm bảo vệ lợi ích của các tổ chức độc quyền và cứu nguy
cho chủ nghĩa tư bản. Một trong những hình thức biểu hiện quan trọng của chủ nghĩa
tư bản độc quyền nhà nước là sự tham gia của nhà nước tư sản vào quá trình kinh tế.
Hệ thống điều tiết kinh tế của nhà nước tư sản là tổng thể những thể chế và thiết chế
kinh tế của nhà nước tư sản. Nó bao gồm bộ máy quản lý gắn với hệ thống chính sách,
công cụ có khả nng điều tiết sự vận động của toàn bộ nền kinh tế quốc dân, toàn bộ
quá trình tái sản xuất xã hội theo hướng có lợi cho tư sản độc quyền. Các công cụ chủ yếu
nhà nước tư sản dùng để điều tiết nền kinh tế và thực hiện các chính sách kinh tế là:
ngân sách, thuế, hệ thống tiền tệ tín dụng, các doanh nghiệp nhà nước...
Những biểu hiện mới của chủ nghĩa tư bản độc quyền và độc quyền nhà nước:
Việc xuất khẩu tư bản là sự mở rộng quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra nước ngoài,
là công cụ chủ yếu để bành trướng sự thống trị, bóc lột, nô dịch của tư bản tài chính 13
trên phạm vi toàn thế giới. Chủ thể phân chia thị trường thế giới không chỉ có các tổ
chức độc quyền quốc gia mà bên cạnh đó còn có các nhà nước tư sản phát triển và
đang phát triển. Kết quả của việc phân chia kinh tế thế giới hình thành các liên minh
và các khối liên kết khu vực.
Học thuyết đã chỉ ra sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh sang
chủ nghĩa tư bản độc quyền và độc quyền nhà nước; vai trò và giới hạn lịch sử của
chủ nghĩa tư bản. Từ sự phân tích những đặc trưng kinh tế chính trị của chủ nghĩa tư
bản độc quyền, V.I.Lênin đã rút ra những kết luận về vị trí lịch sử của chủ nghĩa tư
bản trong giai đoạn phát triển mới của nó: giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Đó là giai
đoạn cuối cùng của chủ nghĩa tư bản, đêm trước cách mạng xã hội chủ nghĩa. Điều đó
có nghĩa là, chủ nghĩa đế quốc nhất định sẽ bị thay thế bởi chủ nghĩa xã hội, nhưng
quá trình thay thế đó là một quá trình đấu tranh quyết liệt, quanh co khúc khuỷu,
có cao trào và có thoái trào chứ không phải là một quá trình trơn tru, thẳng tắp.
Tóm li, Kinh tế chính trị Mác- Lênin là khoa học rất quan trọng trong đời sống
xã hội, ngoài việc chỉ ra bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản, nó giúp chúng ta thấy
được bản chất của các hiện tượng và quá trình kinh tế, nắm được các quy luật kinh tế
chi phối sự vận động và phát triển kinh tế; phát triển lý luận kinh tế và vận dụng lý
luận đó vào thực tế, hành động theo quy luật, tránh bệnh chủ quan, giáo điều, duy ý
chí. Kinh tế chính trị cung cấp các luận cứ khoa học làm cơ sở cho sự hình thành
đường lối, chiến lược phát triển kinh tế xã hội và các chính sách, biện pháp kinh tế cụ
thể phù hợp với các yêu cầu của các quy luật khách quan và điều kiện cụ thể của đất
nước ở từng thời kì nhất định. Là công cụ cần thiết không chỉ cho các nhà quản lý vĩ
mô mà còn rất cần cho quản lý sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp của mọi tầng lớp
dân cư, ở tất cả các thành phần kinh tế. Kinh tế chính trị là phương tiện giúp ta hiểu rõ
tính đúng đắn, khoa học, sáng tạo về chủ trương, đường lối, chính sách kinh tế cụ thể
của Đảng và Nhà nước ta qua các thời kì phát triển đất nước.
3. Chā ngh*a xã hßi khoa hc
Nội dung cơ bản của chủ nghĩa xã hội khoa học là nghiên cứu: Sứ mệnh lịch sử
của giai nhân cấp công nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa; Những vấn đề chính trị-
xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa; Chủ nghĩa xã hội
hiện thực và triển vọng.
3.1. Hc thuyết v ch nghĩa xã hội
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa xã hội là một xã hội có cơ sở vật chất-
kỹ thuật là nền đại công nghiệp; xóa bỏ chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa, thiết lập chế
độ công hữu về tư liệu sản xuất; tạo ra được cách tổ chức lao động và kỷ luật lao động
mới; thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động, coi đó là nguyên tắc cn bản nhất;
nhà nước mang bản chất giai cấp công nhân, có tính nhân dân rộng rãi, có tính dân tộc 14
sâu sắc; thực hiện sự giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột; thực hiện bình
đẳng xã hội, tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện.
Trên cơ sở quy luật sự phát triển của những hình thái kinh tế- xã hội là một quá
trình lịch sử- tự nhiên, tính tất yếu thay thế chủ nghĩa tư bản bằng chủ nghĩa xã hội, sự
ra đời của chủ nghĩa xã hội và sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản là tất yếu như nhau.
Những dự báo về đặc trưng cơ bản, về cách thức, khả nng thực hiện chủ nghĩa xã hội
là quá trình của kết quả phát triển tích hợp những điều kiện cụ thể và cần thiết về kinh
tế, chính trị và vn hoá- xã hội khác nhau chín muồi khách quan, chứ không phải theo
ý muốn chủ quan ở các quốc gia, dân tộc.
3.2. S mnh lch s ca giai cp công nhân
Từ cơ sở của chủ nghĩa duy vật lịch sử, cho thấy, nguồn gốc sâu xa của sự phát
triển xã hội là sự đấu tranh giữa các mặt đối lập nằm ngay trong lòng của xã hội, trước
hết là sự đấu tranh giữa lực lượng sản xuất mới với quan hệ sản xuất cũ đã lỗi thời,
đang kìm hãm sự phát triển của nó. Trong xã hội có giai cấp đối kháng thì sự đấu
tranh giữa lực lượng sản xuất mới với quan hệ sản xuất cũ được thể hiện thành cuộc
đấu tranh giữa giai cấp đại diện cho lực lượng sản xuất mới và giai cấp đại diện cho
quan hệ sản xuất cũ. Cuộc đấu tranh giữa các giai cấp đối kháng sẽ dẫn đến cách
mạng xã hội, tức là dẫn đến bước nhảy vọt về chất trong sự phát triển của xã hội.
Trong xã hội tư bản, C.Mác đã tìm thấy một lực lượng xã hội đảm nhận vai trò
và sứ mệnh của mình, đi tiên phong trong cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp, giải
phóng xã hội loài người và giải phóng từng con người khỏi áp bức, bóc lột và sự nô
dịch của chủ nghĩa tư bản, tiến tới xã hội cộng sản vn minh.
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản đã đem lại cho giai cấp đó ý thức về địa vị bản
thân mình và yêu cầu mình, ý thức về điều kiện để giải phóng mình. Trong Tuyên
ngôn của Đảng Cộng sản, đã làm rõ tiêu chí xác định thế nào là giai cấp vô sản: đó là
những người lao động trc tiếp hay gián tiếp và vn hành các công c sn xut có
tính ch
t công nghip. Mác và ngghen cho rằng: t cả các giai cp hiện đang đối
l
p vi giai cấp tư sản thì ch có giai cp vô sn là giai cp thc s cách mng. Tt
c
các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng vi s phát trin của đại công
nghip, còn giai cp vô sn là sn phm ca bn thân nền đại công nghiệp=5.
Sở dĩ giai cấp công nhân có vai trò, sứ mệnh lịch sử ấy là vì nó là con đẻ của
nền sản xuất hiện đại- đại diện cho tính xã hội hóa của lực lượng sản xuất và cũng đại
biểu cho quan hệ sản xuất mới, phù hợp với lực lượng sản xuất, tức là đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến, phù hợp trào lưu tiến hoá của lịch sử. Chỉ có giai cấp
công nhân mới có tính cách mạng triệt để vì nó không có lợi ích riêng với chế độ tư
hữu, nó tìm thấy lợi ích chân chính của mình khi phấn đấu cho lợi ích toàn xã hội.
5 Các Mác và Ph.ngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.4, tr.610. 15
Muốn thực hiện được vai trò và sứ mệnh của mình, giai cấp vô sản phải liên
minh với giai cấp nông dân, phải thành lập ra đảng của mình, độc lập với tất cả các
đảng khác, đủ sức lãnh đạo cuộc đấu tranh vĩ đại của giai cấp công nhân và quần
chúng lao động. Đảng đó phải là đội tiên phong của giai cấp tiên phong, tiên phong cả
về nhận thức- tư tưởng- lý luận- chính trị và cả trong hành động- trong hoạt động thực
tiễn. Đảng đó phải tổ chức và hoạt dộng theo nguyên tắc tập trung dân chủ, thường
xuyên kiểm điểm, tự phê bình và quan hệ mật thiết với quần chúng...
Phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, đem lại lời giải thích khoa
học và cách mạng của giai cấp công nhân, trở thành tư tưởng cốt lõi lý luận chính trị,
tạo chuyển biến nhảy vọt của tư tưởng xã hội chủ nghĩa, từ không tưởng trở thành
khoa học của chủ nghĩa Mác. V.I. Lênin đánh giá: <Điểm ch yếu trong hc thuyết
c
a Mác là ch nó làm sáng rõ vai trò lch s thế gii ca giai cp vô sản là người
xây dng xã hi xã hi ch nghĩa=6.
3.3. S mnh lch s ca giai cp công nhân Vit Nam hin nay
Hiện nay, giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang
phát triển bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm công hưởng lương
trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc sản xuất, kinh doanh
và dịch vụ có tính chất công nghiệp. Để xứng đáng với vai trò là lực lượng đi đầu
trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa hướng tới kinh tế tri thức, hội nhập và
gắn với bảo vệ môi trường sinh thái, cần phải ng giai cấp công nhân hiện đại,
nâng cao b
ản lĩnh chính trị, trknh độ hc vn, chuyên môn, k nng nghề nghip, tác phong
công nghi
p, k luật lao động thích ng vi cuc cách mng công nghip ln th tư=7.
Hiện nay, nội dung kinh tế hàng đầu của sự nghiệp đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới,
được Đại hội XIII xác định là: <Đổi mi mnh m mo hknh tng trưởng, cơ cấu li
n
n kinh tế, nâng cao nng suất, chất lượng, hiu qu và sc cnh tranh ca nn kinh tế;
ti
ếp tục đẩy mnh công nghip hóa, hiện đại hóa trên nn tng ca tiến b khoa hc,
công ngh
và đổi mi sáng tạo=8. Sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là điều kiện
tiên quyết đảm bảo sự thành công của công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước. Xây dựng và phát triển giai cấp công nhân là trách nhiệm của toàn bộ
hệ thống chính trị, của toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của mỗi người công nhân.
Chủ nghĩa Mác- Lênin là một hệ thống lý luận khoa học- biện chứng, hiện đại
về những quy luật phát triển của tự nhiên và xã hội. Giá trị của chủ nghĩa Mác- Lênin
ở tính chuẩn xác, toàn diện, hệ thống và biện chứng. C.Mác, Ph.ngghen và
V.I.Lênin đã tổng kết, đúc rút từ sự phân tích toàn bộ lịch sử nhân loại và thực tiễn xã
6 V.I.Lênin toàn tập, tập 23, 1980, Nxb. Macxcova, tr.1.
7 Đảng cộng sản Việt Nam, Vn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG Sự thật, 2021, tập 1, tr.166
8 Đảng cộng sản Việt Nam, Vn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG Sự thật, 2021, tập 1, tr.120 16
hội, kế thừa một cách có hệ thống, chọn lọc những giá trị tư tưởng và thành tựu khoa
học, các ông đã chỉ ra quy luật vận động của lịch sử nhân loại và con đường tất yếu đi
tới chủ nghĩa cộng sản- một hình thái kinh tế- xã hội phát triển cao hơn, triệt để hơn
các hình thái kinh tế- xã hội trước đó. Chủ nghĩa Mác- Lênin là ngọn đuốc soi đường
cho phong trào cộng sản và công nhân trên thế giới. Hệ tư tưởng khoa học và cách
mạng này sẽ còn tiếp tục được vận dụng, phát triển và có sức sống trong thực tiễn
cách mạng cũng như trong thực tiễn phát triển đất nước. Việc bổ sung, phát triển,
hoàn thiện thêm là điều tất yếu, những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin
trong điều kiện ngày nay vẫn đúng, vẫn đang có sức hấp dẫn, chinh phục nhiều người
trên thế giới bởi tính cách mạng, khoa học và tính triệt để của nó.
II. NHþNG NÞI DUNG CÞT LÕI CĀA T¯ T¯àNG Hà CHÍ MINH
Tư tưởng H Chí Minh là mt h thống quan điểm toàn din và sâu sc v
nhng vấn đề cơ bản ca cách mng Vit Nam, là kết qu s vn dng sáng to và
phát tri
n ch nghĩa Mác- Lênin vào điều kin c th của nước ta, kế tha và phát
tri
n các giá tr truyn thng tt đẹp ca dân tc, tiếp thu tinh hoa vn hóa của nhân
lo
i nhm gii phóng dân tc, gii phóng giai cp, giải phóng con người.
Cần tập trung nghiên cứu, quán triệt nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí
Minh trong các nhóm vấn đề: (1)V con đường ca cách mng Vit Nam; (2)V xây
d
ng ch nghĩa x hội Vit Nam; (3)V nhân dân, đại đoàn kết dân tc; (4)V xây
d
ựng vn hóa và con người Vit Nam; (5)V phát huy dân ch, xây dựng nhà nước
pháp quy
n ca dân, do dân, vì dân; (6)V xây dựng Đảng; (7)V đạo đức.
1. VÁ con đ°ßng cāa cách m¿ng Vißt Nam
Bằng hoạt động thực tiễn và tư duy lý luận, Hồ Chí Minh đã khẳng định quyết
tâm t cả, ch nhất định không chu mất nước, nhất định không chu
làm nô l
ệ= và c lập, t do=.
Người khẳng định vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp có mối quan hệ chặt chẽ
lẫn nhau. Giải phóng dân tộc là vấn đề trên hết. Độc lập dân tộc mà chưa giành được
thì vấn đề giai cấp cũng không giải quyết được. Giải phóng dân tộc tạo tiền đề để giải
phóng giai cấp. Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc
muốn thắng lợi phải đi theo con đường cách mạng vô sản. Cách mạng giải phóng dân
tộc trong thời đại mới phải do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Lực lượng của cách mạng
giải phóng dân tộc là sức mạnh của toàn dân tộc. Cách mạng là sự nghiệp của quần
chúng bị áp bức, trong đó vai trò động lực cách mạng là của công nhân và nông dân,
lực lượng nòng cốt trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phản ánh tính triệt để cách mạng
của tư tưởng Hồ Chí Minh. Tư tưởng đó đặt vấn đề giải phóng con người, hạnh phúc
của con người ở mục tiêu cao nhất của sự nghiệp cách mạng. Độc lập dân tộc là mục tiêu 17
trực tiếp, trước hết, là cơ sở, tiền đề để tiến lên chủ nghĩa xã hội. Theo Hồ Chí Minh,
con đường cách mạng Việt Nam có 2 giai đoạn: Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân
và cách mạng xã hội chủ nghĩa. Độc lập dân tộc tạo tiền đề, điều kiện để nhân dân lao động
tự quyết định con đường đi tới chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
chủ nghĩa xã hội là con đường củng cố vững chắc độc lập dân tộc, giải phóng dân tộc
một cách hoàn toàn triệt để. Hồ Chí Minh khẳng định: Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa
cộng sản mới giải phóng triệt để các dân tộc bị áp bức bởi ách nô lệ; chỉ có cách mạng
xã hội chủ nghĩa mới bảo đảm cho một nền độc lập thật sự, chân chính.
2. VÁ xây dng Chā ngh*a xã hßi á Vißt Nam
Theo Hồ Chí Minh, chủ nghĩa xã hội là một chế độ do Nhân dân làm chủ.
Nhà nước phải phát huy quyền làm chủ của nhân dân để huy động được tính tích cực
và sáng tạo của nhân dân vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Chủ nghĩa xã hội có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại
và chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu, nhằm không ngừng nâng cao đời sống
vật chất và tinh thần cho nhân dân. Chủ nghĩa xã hội là một xã hội phát triển cao về
vn hóa, đạo đức; là một xã hội công bằng và hợp lý, làm nhiều hưởng nhiều, làm ít
hưởng ít, không làm thì không được hưởng, các dân tộc đều bình đẳng; chủ nghĩa xã hội là
công trình tập thể của nhân dân, do nhân dân xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Từ những vấn đề chung đó, Hồ Chí Minh đã chỉ ra mục tiêu và động lực xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam;
về phát triển kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; về bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam. Trong đó, xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ quan trọng nhất
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; phải xây dựng cơ cấu kinh tế công nghiệp
và nông nghiệp hợp lý và phải tiến hành công nghiệp hóa; chỉ ra các hình thức sở hữu,
các thành phần kinh tế và định hướng đi lên chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ quá độ; chỉ
ra việc phát triển kinh tế phải đi đôi với thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí,
quan liêu; về xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang nhân dân; về xây dựng
bản chất cách mạng và ý thức chính trị cho quân đội; về xây dựng thế trận lòng Dân,
nền quốc phòng toàn dân.
Những tư tưởng của Người được Đảng ta quán triệt và vận dụng cụ thể trong các chủ
trương, nghị quyết của Đảng, nhất là trong các vn kiện đại hội Đảng, qua đó định hướng
rõ về nội dung, mục tiêu, phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
3. VÁ nhân dân, đ¿i đoàn k¿t dân tßc
V nhân dân, theo Hồ Chí Minh, Nhân dân là phạm trù cao quý nhất, một phạm
trù chính trị chủ đạo trong học thuyết cách mạng của Người: u trời không 18
gì quý bng dân. Trong thế gii không gì mnh bng lực lượng đoàn kết ca dân=9.
Người khẳng định, dân khí mạnh thì binh lính nào, súng ống nào cũng không địch nổi.
Người từng nói với cán bộ: o khéo thì việc gk khó khn mấy và to ln
m
ấy, nhân dân cng làm được=10. Là công bộc, là đầy tớ của dân, thì Đảng,
Chính phủ và mỗi cán bộ phải chm lo cho đời sống của nhân dân, không ngừng
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.
V đại đoàn kết dân tc, theo Hồ Chí Minh đoàn kết là làm ra sức mạnh,
đoàn kết là thắng lợi, là then chốt của thành công. Người đã nhiều lần nói: <Đoàn kết
c
a ta không nhng rộng ri mà con đoàn kết lâu dài... Ai có tài, có đức, có lòng
ph
ng s T quc và phc v nhân dân thk ta đoàn kết vi họ=.
Để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phải kế thừa truyền thống yêu
nước- nhân nghĩa- đoàn kết của dân tộc. Để thực hành đoàn kết rộng rãi cần có niềm
tin vào nhân dân, với đại đa số là công nhân, nông dân. Phải có lòng khoan dung, độ
lượng với con người, trân trọng phần tập hợp, quy tụ rộng rãi mọi lực lượng. Bất kỳ ai mà thật thà tán thành hòa bình,
thống nhất, độc lập, dân chủ thì dù những người đó trước đây chống chúng ta, bây giờ
chúng ta cũng thật thà đoàn kết với họ.
Hồ Chí Minh đúc kết: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công,
thành cong, đại thành công.
Đại đoàn kết dân tộc là bài học xuyên suốt của cách mạng Việt Nam.
Trong công cuộc đổi mới hiện nay, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết
để xây dựng thành công một nước Việt Nam độc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, vn minh. Đại đoàn kết đòi hỏi phải: Xây dựng một Đảng cầm quyền
trong sạch, vững mạnh, một Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân, một hệ thống
chính trị có hiệu lực, hiệu quả; tập hợp rộng rãi nhất mọi nguồn lực để công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước; chủ động xác định rõ các bước hội nhập quốc tế.
Thực hiện đại đoàn kết dân tộc gắn liền với đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại sẽ tạo nên sức mạnh vô địch cho cách mạng Việt Nam.
4. VÁ xây dựng văn hóa và con ng°ßi Vißt Nam
V vn hóa, theo Hồ Chí Minh, vn hóa theo nghĩa rộng là toàn bộ những giá
trị vật chất và tinh thần do loài người sáng tạo ra với phương thức sử dụng chúng
nhằm đáp ứng lẽ sinh tồn, đồng thời đó cũng là mục đích sống của loài người.
Theo nghĩa hẹp, vn hóa là kiến trúc thượng tầng; là trình độ học vấn của con người.
Theo Hồ Chí Minh, nền vn hóa dân tộc phải xây dựng trên các nội dung sau:
(1)Xây dng tâm lý: tinh thn độc lp, t cường; (2)Xây dng luân lý: biết hy sinh mình,
9 Hồ Chí Minh toàn tập, t10, tr.453
10 Hồ Chí Minh toàn tập, t12, tr.492 19
làm li cho qun chúng; (3)Xây dng xã hi: mi s nghiệp liên quan đến phúc li ca
nhân dân trong xã h
i; (4)Xây dng chính tr: dân quyn; (5)Xây dng kinh tế.
Hồ Chí Minh là biểu tượng cao đẹp nhất của vn hóa Việt Nam trong thời đại
mới. Tư tưởng vn hóa của Người đã được thực tiễn xây dựng và phát triển vn hóa
của nước ta cũng như của thế giới qua gần một thế kỷ kiểm nghiệm, xác nhận là
những tư tưởng mang tính khoa học đúng đắn, tính cách mạng sáng tạo, tính thực tiễn
sâu sắc, tiêu biểu cho cả nền vn hóa tương lai.
V con người, Hồ Chí Minh khẳng định, con người là vốn quý nhất, nhân tố
quyết định sự thành công của sự nghiệp cách mạng. Theo Người, n việc gì,
đều do người làm ra, và t nh đến to, t gn đến xa, đều thế cả=11. Quan niệm của
Hồ Chí Minh về con người mới xã hội chủ nghĩa gồm hai mặt gắn bó chặt chẽ với
nhau. Mt là, kế thừa những giá trị truyền thống, tốt đẹp của con người truyền thống
Việt Nam. Hai là, hình thành những phẩm chất mới như: có tư tưởng xã hội chủ
nghĩa; có đạo đức xã hội chủ nghĩa; có trí tuệ và bản lĩnh để làm chủ (bản thân, gia
đình, xã hội, thiên nhiên...); có tác phong xã hội chủ nghĩa; có lòng nhân ái, vị tha, độ
lượng. Chiến lược trồng người là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của chiến
lược phát triển kinh tế xã hội. Để thực hiện chiến lược trồng người có nhiều biện
pháp, nhưng giáo dục và đào tạo là biện pháp quan trọng bậc nhất. Bởi vì, giáo dục tốt
sẽ tạo ra tính thiện, đem lại tương lai tươi sáng cho thanh niên. Nội dung và phương
pháp giáo dục phải toàn diện cả đức, trí, thể, mỹ; phải đặt đạo đức, lý tưởng và tình
cảm cách mạng, lối sống xã hội chủ nghĩa lên hàng đầu.
5. VÁ phát huy dân chā, xây dựng nhà n°ác pháp quyÁn cāa dân, do dân, vì dân
V phát huy dân ch, theo Hồ Chí Minh, dân chủ có nghĩa dân là chủ. Người
nhấn mạnh: c dân chủ, nghĩa là nhà nước do nhân dân làm chủ=,
độ ta là chế độ dân ch, tức là nhân dân là người chủ=. Hồ Chí Minh luôn nhắc
nhở cán bộ, đảng viên không bao giờ được quên nơi dân, nhân dân thật sự là ông chủ tối cao của chế độ mới. Trong quan hệ giữa dân
và Đảng, Hồ Chí Minh quan niệm, dân là chủ thì Đảng, Chính phủ, cán bộ, đảng viên
là đầy tớ và làm đầy tớ cho dân. Hồ Chí Minh coi dân chủ thể hiện ở việc bảo đảm
quyền con người, quyền công dân. Dân chủ không dừng lại với tư cách như là một
thiết chế xã hội của một quốc gia, mà còn có ý nghĩa biểu thị mối quan hệ quốc tế,
hòa bình giữa các dân tộc. Đó là dân chủ, bình đẳng trong mọi tổ chức quốc tế, là
nguyên tắc ứng xử trong các quan hệ quốc tế.
V xây dựng nhà nước pháp quyn ca dân, do dân, vì dân, theo Hồ Chí Minh,
Nhà nước của dân là tất cả mọi quyền lực trong nhà nước và trong xã hội đều thuộc về
11 Hồ Chí Minh toàn tập, t5, tr.281 20
nhân dân. Nhà nước do nhân dân là nhà nước do nhân dân tạo ra và nhân dân tham gia
quản lý. Nhà nước vì dân là nhà nước lấy lợi ích chính đáng của nhân dân làm mục
tiêu. Tất cả vì lợi ích của nhân dân, không có bất cứ một lợi ích nào khác.
Người yêu cầu đội ngũ cán bộ, công chức phải: Tuyệt đối trung thành vi cách
mạng; hng hái, thành thạo công vic, gii chuyên môn, nghip v; phi có liên h
m
t thiết vi nhân dân; phi là những người dám ph trách, dám quyết đoán,
dám ch
u trách nhim; phải thường xuyên t phê bình và phê bình.
6. VÁ xây dựng ĐÁng
Chủ nghĩa Mác- Lênin kết hợp với phong trào công nhân và phong trào
yêu nước đã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào đầu nm 1930.
Đây không chỉ là đặc thù của Việt Nam mà còn là sự sáng tạo của Hồ Chí Minh trong
quá trình chuẩn bị và thành lập Đảng Cộng sản ở một nước thuộc địa nửa phong kiến.
Sự ra đời, tồn tại và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam phù hợp với quy
luật phát triển của xã hội. Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân
tố quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng của giai cấp công nhân, đội tiên phong của
giai cấp công nhân, mang bản chất giai cấp công nhân. Đảng Cộng sản Việt Nam là
đảng của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam
lãnh đạo nhân dân giành chính quyền, trở thành Đảng cầm quyền. Đảng cầm quyền,
nhưng là quyền do nhân dân ủy nhiệm, nhân dân mới thực sự là chủ.
Hồ Chí Minh khẳng định: Xây dựng Đảng là quy lut tn ti và phát trin ca
Đảng; phải thường xuyên xây dng, chỉnh đốn Đảng.
Theo Hồ Chí Minh, phải dựa vào lý luận khoa học và cách mạng của chủ nghĩa
Mác- Lênin để xây dựng Đảng vững mạnh về tư tưởng, lý luận.
Hồ Chí Minh khẳng định sức mạnh của Đảng bắt nguồn từ tổ chức. Hệ thống tổ
chức của Đảng từ Trung ương đến cơ sở phải thật chặt chẽ, có tính kỷ luật cao.
Hồ Chí Minh rất coi trọng vai trò của chi bộ. Chi bộ là tổ chức hạt nhân, quyết định
chất lượng lãnh đạo của Đảng. Người luôn quan tâm xây dựng, rèn luyện đội ngũ cán bộ,
đảng viên có đức, có tài, trong đó đức là gốc.
Theo Hồ Chí Minh, Đảng là đạo đức, là vn minh, nhờ đó Đảng mới trong
sạch, vững mạnh. Người nhấn mạnh: Đảng là mt t chc cách mng ch không phi
t
chức để Người yêu cầu các tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên phải chấp hành và thực hiện
tốt các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng. Đó là các nguyên tắc: Tập trung dân chủ;
tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; tự phê bình và phê bình; kỷ luật nghiêm minh,
tự giác; đoàn kết thống nhất trong Đảng. 21
Đoàn kết thống nhất phải dựa trên cơ sở lý luận của Đảng là chủ nghĩa
Mác - Lênin; Cương lĩnh, Điều lệ Đảng; đường lối, quan điểm của Đảng; nghị quyết
của tổ chức đảng các cấp.
7. T° t°áng Há Chí Minh vÁ đ¿o đức
Hồ Chí Minh nhiều lần chỉ rõ c có mạnh mới gánh được vt nặng và đi
được xa=, người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, nếu không có
đạo đức làm nền tảng, làm cái cn bản thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được Nhân dân.
Có đạo đức cách mạng mới hoàn thành được sự nghiệp cách mạng vẻ vang.
Đạo đức là tiêu chí đánh giá sự vn minh, cao thượng của xã hội, con người. Đạo đức
giúp cho con người luôn giữ được nhân cách, bản lĩnh làm người trong mọi hoàn cảnh.
Đạo đức là gốc, là nguồn, là nền tảng, bởi lẽ, có tâm, có đức mới giữ vững được
chủ nghĩa Mác - Lênin, đưa chủ nghĩa Mác - Lênin vào cuộc sống.
Theo Hồ Chí Minh, những phẩm chất cơ bản của đạo đức cách mạng đó là:
Trung với nước, hiếu với dân; yêu thương con người, sống có nghĩa, có tknh; cn,
ki
ệm, liêm, chính, chí cong vo tư; tinh thn quc tế trong sáng.
Hồ Chí Minh nêu 3 nguyên tắc xây dựng nền đạo đức mới trong xã hội và
chính Người đã suốt đời không mệt mỏi tự rèn mình làm tấm gương để giáo dục,
động viên cán bộ, đảng viên, nhân dân cùng thực hiện. Đó là: Nói đi đôi với làm,
phải nêu gương về đạo đức; xây đi đôi với chống; phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
Bản thân Hồ Chí Minh là tấm gương: Suốt đời vì dân, vì nước; ý chí và nghị
lực tinh thần to lớn, vượt qua mọi thử thách, khó khn để đạt được mục đích; hết lòng
yêu thương, quý trọng, phục vụ nhân dân; nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu,
luôn hết mực vì con người; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đời riêng trong sáng,
nếp sống giản dị và hết sức khiêm tốn.
* Tóm li, Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh
làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động; là ngọn đuốc soi đường chỉ lối
cho cách mạng Việt Nam vượt qua muôn vàn khó khn, thử thách trong quá trình
đấu tranh giành độc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa,
tiến hành công cuộc đổi mới đạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, làm cho vị thế,
uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao.
Học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
xã hội chủ nghĩa là nội dung quan trọng hàng đầu của công tác xây dựng Đảng về
mặt tư tưởng, vừa có vai trò nền tảng, vừa có vị trí then chốt trong tình hình hiện nay.
Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả
các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công 22
tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Đảng,
toàn quân, toàn dân; là công việc tự giác, thường xuyên của cấp ủy, tổ chức đảng,
chính quyền, mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị- xã hội, của từng cán bộ,
đảng viên, trước hết là người đứng đầu.
Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nền tảng tư tưởng của Đảng để toàn Đảng,
toàn quân, toàn dân nhận thức ngày càng đầy đủ, sâu sắc hơn những nội dung cơ bản
và giá trị to lớn của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm cho chủ nghĩa
Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của
đời sống xã hội, xây dựng vn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển
bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, vn minh.
III. NHẬN DIỆN NHỮNG LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC VÀ CÁC QUAN
ĐIỂM SAI TRÁI CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH CHỐNG PHÁ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG
1. Ph°¡ng thức, thā đo¿n
Các thế lực thù địch, phản động thường sử dụng các phương thức, thủ đoạn sau:
-
Đối vi Ch nghĩa Mác- Lênin: Chúng dùng những luận điệu xuyên tạc vào
các nội dung: (1)Nội dung học thuyết hình thái kinh tế- xã hội; (2)nội dung học thuyết
giá trị thặng dư; (3)nội dung sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân.
- Đối với Tư tưởng H Chí Minh: Chúng xuyên tạc các nội dung: (1)Định hướng
về con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta; (2)Về vai trò của Đảng Cộng sản
Việt Nam trong lãnh đạo cách mạng Việt Nam; (3)Về xây dựng đội ngũ cán bộ,
đảng viên có đạo đức cách mạng trong sạch, vững mạnh; (4)Về xây dựng Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa...
- Chúng sử dụng sức mạnh của không gian mạng để thực hiện âm mưu của mình,
như sử dụng: Web, Facebook, Zalo, Twitter, các trang thông tin giả... thực hiện trên
nhiều lĩnh vực, nhiều đối tượng, nhiều nội dung.
- Chúng hình thành các mô hình mang danh nghĩa xã hội xanh=, chủ nghĩa Mác- Lênin về chế độ xã hội chủ nghĩa.
2. Cách thc thc hißn: (1)Các thế lực thù địch sử dụng sức mạnh của
đồng tiền qua nhiều hình thức như: <đào tạo=... đây là cách thức thực hiện thường xuyên, xuyên suốt; (2)Thành lập các
nhóm trong và ngoài nước, các đài, các trang thông tin giả mạo... phục vụ cho mục
đích chống phá của chúng; (3)thực hiện lâu dài, bền bỉ... 23
3. Đßi t°ợng chßng phá: (1)Thế hệ trẻ; (2)Đội ngũ cán bộ, đảng viên;
(3)Lực lượng lao động trong Nhân dân; (4)Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài...
4. Thßi gian thc hißn: Ngay từ khi Đảng ta ra đời cho đến nay, chúng tập trung
vào các sự kiện quan trọng của đất nước như: 3-2; 30-4; 2-9...
5. Đßa điÃm thc hißn: (1)Vùng sâu, vùng xa; vùng đồng bào dân tộc ít người;
(2)Vùng nông thôn; (3)Vùng đô thị..., chúng tập trung vào Tây Nguyên, Tây Bắc và Tây Nam bộ.
6. Mÿc đích thực hißn
+ Xóa bỏ lý tưởng cách mạng của Đảng và nhân dân đã lựa chọn; xóa bỏ vai trò
lãnh đạo duy nhất của Đảng, để từng bước xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
+ Làm phai nhạt lý tưởng cách mạng đối với nhân dân ta trong quá trình
xây dựng xã hội chủ nghĩa.
+ Chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gây mất ổn định chính trị- xã hội.
IV. GIÀI PHÁP, TRÁCH NHIÞM BÀO VÞ NÀN TÀNG T¯ T¯àNG
CĀA ĐÀNG CÞNG SÀN VIÞT NAM
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ta là một công việc hết sức khó khn,
phức tạp, lâu dài; cần huy động sức mạnh tổng hợp của toàn bộ hệ thống chính trị,
đặc biệt là cán bộ, đảng viên và Nhân dân.
1. Đßi vái cÃp āy, c¡ quan, đ¡n vß, ß đ a ph°¡ng
- Tng cường tuyên truyền, giáo dục nền tảng tư tưởng của Đảng trong
hệ thống chính trị, cán bộ, đảng viên, qua đó nâng lên nhận thức sâu sắc về những
giá trị cốt lõi, bền vững của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh;
khẳng định vững chắc quan điểm có tính nguyên tắc, mang ý nghĩa sống còn của
Đảng ta, đó là: Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên
định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây
dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Mỗi tập thể cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương, mỗi cán bộ, đảng viên phải
thấy rõ trách nhiệm, gương mẫu học tập, nghiên cứu và tích cực tham gia tuyên
truyền, giáo dục, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trước hết là tiêu biểu, gương
mẫu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
- Tập trung tuyên truyền, giáo dục những nội dung cơ bản, cốt lõi nền tảng tư
tưởng của Đảng đến đoàn viên, hội viên và nhân dân, qua đó củng cố niềm tin vững
chắc vào chủ trương, đường lối cách mạng của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa xã
hội ở nước ta là đúng đắn, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế thời đại. 24
Tuyên truyền để đoàn viên, hội viên và nhân dân nhận diện rõ những âm mưu,
thủ đoạn, các quan điểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động tấn
công vào nền tảng tư tưởng, chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật
của Nhà nước; giúp đoàn viên, hội viên và nhân dân nâng cao sức đề kháng, không bị
lôi kéo, hoài nghi, hoang mang trước các thông tin xấu, độc, xuyên tạc.
- Tiếp tục tập trung thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu, nhiệm vụ của cấp ủy, địa
phương, cơ quan, đơn vị; đẩy mạnh phát triển kinh tế, vn hóa, xã hội, xóa đói, giảm
nghèo, đảm bảo tốt an sinh xã hội; tng cường củng cố quốc phòng, an ninh của địa
phương, làm cho nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Đó là minh chứng sinh
động nhất nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đập tan các luận điệu sai trái, thù
địch, chống phá nước ta. Định kỳ gặp gỡ, đối thoại để giải quyết tốt các phản ánh,
kiến nghị của Nhân dân; giải quyết kịp thời, dứt điểm các vụ việc tranh chấp, khiếu
kiện ngay từ cơ sở, không để hình thành <điểm nóng=, không để kẻ địch lợi dụng
chống phá. Trong xử lý các vấn đề nhạy cảm cần tính toán, cân nhắc thời điểm phù
hợp, đảm bảo các yêu cầu đặt ra theo hướng kiên định về nguyên tắc nhưng khôn
khéo, linh hoạt về phương pháp, tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi của Nhân dân,
kiên quyết không tạo sơ hở để kẻ địch lợi dụng vu cáo, xuyên tạc.
- Tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018 của
Bộ Chính trị về tng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác
các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Tiến hành mạnh mẽ, sâu rộng, liên tục trên mọi phương tiện thông tin đại
chúng các hoạt động đấu tranh, phản bác, phê phán những luận điệu sai trái, xuyên
tạc, phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng, làm cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội
viên và Nhân dân hiểu rõ âm mưu của các thế lực thù địch để phòng tránh, đấu tranh.
Nắm rõ âm mưu thủ đoạn, phương thức, mục tiêu tuyên truyền xuyên tạc phủ nhận
nền tảng tư tưởng của Đảng và lai lịch của các phần tử thù địch; đồng thời theo dõi sát
sao tình hình diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên, nhân dân và dư luận xã hội, từ
đó chủ động chuẩn bị các phương án, biện pháp cụ thể, sát với tình hình, để đấu tranh,
phản bác có hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch.
- Tng cường hiệu quả quản lý nhà nước về truyền thông, báo chí, nhất là quản
lý thông tin trên Internet và mạng xã hội; tng cường các giải pháp công nghệ,
kỹ thuật để phát hiện sớm, ngn chặn tận gốc nguồn phát tán những tư tưởng,
quan điểm sai trái, thù địch; ngn chặn các trang mạng độc hại; cảnh báo, rn đe và xử
lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Các cơ quan thông tấn, báo chí, các trang và cổng thông tin điện tử mở chuyên
trang, chuyên mục tuyên truyền nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò, tầm quan
trọng, sự cần thiết của việc nghiên cứu, học tập, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ 25
nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Từng cơ quan thông tấn, báo chí phải là
công cụ sắc bén trong xây dựng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
2. Đßi vái cán bß, đÁng viên
- Mỗi cán bộ, đảng viên cần nắm, hiểu rõ nội dung cốt lõi của chủ nghĩa
Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Xây dựng, củng cố niềm tin vào con đường của cách mạng Việt Nam.
- Biết vận dụng có hiệu quả chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào
công việc hàng ngày của mình.
- Nhận diện đúng những âm mưu, thủ đ ạ
o n, phương thức, hình thức chống phá,
xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động và các phần tử cơ hội chính trị nhằm
nâng cao sức đề kháng, khả nng chủ động đấu tranh, phản bác những thông tin xấu, độc.
- Nghiêm chỉnh chấp hành những điều đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức
không được làm; kỷ luật phát ngôn, không chạy theo - Không truy cập vào các trang xấu độc, chống phá trên không gian mạng;
thường xuyên chia sẻ những thông tin tích cực, lành mạnh nhằm p dẹp
cái x
ấu=, nhân rộng gương người tốt việc tốt.
3. Đßi vái Nhân dân
- Thường xuyên xem thời sự, báo chí chính thống, quan tâm đến tình hình phát
triển kinh tế- xã hội của đất nước, của địa phương.
- Chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
- Sống có vn hóa; tích cực tham gia xây dựng đời sống vn hóa ở khu dân cư,
xây dựng nông thôn mới, đô thị vn minh.
- Không truy cập, chia sẻ thông tin xấu, độc; kiên quyết không tin, không nghe
theo các thông tin không có nguồn gốc rõ ràng, chưa được kiểm chứng.
- Biết khai thác, sử dụng internet, mạng xã hội một cách hiệu quả, thiết thực và lành mạnh.
- Tích cực tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, phát huy quyền làm chủ
của nhân dân tại cơ sở, theo phương châmt, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra,
dân giám sát và dân th
hưởng=.
BAN TUYÊN GIÁO TàNH ĀY KIÊN GIANG Mục lục
I. NHþNG NÞI DUNG CÞT LÕI CĀA CHĀ NGH)A MÁC- LÊNIN 1
1. Triết học Mác - Lênin 1
1.1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng 1
1.2. Phép biện chứng duy vật 2
1.3. Chủ nghĩa duy vật lịch sử 7 26
2. Kinh tế chính trị Mác-Lênin 11
2.1. Lý luận về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa 11
2.2. Dự báo về một số đặc điểm của nền kinh tế cộng sản chủ nghĩa 12
V.I.Lênin đã có những cống hiến vô cùng to lớn trong việc bảo vệ và phát 2.3. 13
triển kinh tế chính trị học mác-xít
3. Chủ nghĩa xã hội khoa học 14
3.1. Học thuyết về chủ nghĩa x hội 14
3.2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp cong nhân 15
3.3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp cong nhân Việt Nam hiện nay 16
II. NHþNG NÞI DUNG CÞT LÕI CĀA T¯ T¯àNG Hà CHÍ MINH 17
1. Về con đường của cách mạng Việt Nam 17
2. Về xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam 18
3. Về nhân dân, đại đoàn kết dân tộc 18
4. Về xây dựng vn hóa và con người Việt Nam 19
5. Về phát huy dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân 20
6. Về xây dựng Đảng 21
7. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức 21
NHẬN DIỆN NHỮNG LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC
III. VÀ CÁC QUAN ĐIỂM SAI TRÁI CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH 23
CHỐNG PHÁ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG
1. Phương thức, thủ đoạn 23
2. Cách thức thực hiện 23
3. Đối tượng chống phá 23
4. Thời gian thực hiện 23
5. Địa điểm thực hiện 23
6. Mục đích thực hiện 24 IV.
GIÀI PHÁP, TRÁCH NHIÞM BÀO VÞ NÀN TÀNG T¯ T¯àNG
CĀA ĐÀNG CÞNG SÀN VIÞT NAM 24
1. Đối với cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương 24
2. Đối với cán bộ, đảng viên 25
3. Đối với Nhân dân 26 27