Tập quán quốc tế là gì? Mối quan hệ giữa điều ước quốc tế và tập quán quốc tế

Tập quán quốc tế là gì? Mối quan hệ giữa điều
ước quốc tế và tập quán quốc tế
Đặc biệt hơn, tập quán quốc tế có thể được hình thành từ hành vi đơn
phương của một quốc gia hoặc từ quy tắc xử sự của một quốc gia văn minh.
Tập quán quốc tế được khởi xướng từ các nước châu Âu lục địa như Pháp,
Đức, Áo, Hungari... và đầu tiên xuất phát từ các nghỉ lễ ngoại giao giữa các
quốc gia, về sau tập quán quốc tế được áp dụng rộng rãi sang cả các lĩnh
vực khác. Tập quán quốc tế có thể là các quy tắc xử sự không thành văn
được hình thành từ thực tiễn quan hệ quốc tế hoặc được chính thức ghi nhận
trong các văn kiện giữa các quốc gia. Tập quán quốc tế được sử dụng rộng
rãi trong các lĩnh vực của đời sống quốc tế như chính trị, quân sự, ngoại giao, kinh tế, thương mại.
Tập quán quốc tế chỉ có thể trở thành nguồn của Tư pháp quốc tế khi được
pháp luật trong nước quy định áp dụng hoặc được các quốc gia hữu quan
quy định trong điều ước quốc tế hoặc được các bên chủ thể tham gia quan
hệ tư pháp quốc tế thoả thuận (với điều kiện việc áp dụng hoặc hậu quả của
việc áp dụng tập quán quốc tế đó không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật của các bên).
Tập quán quốc tế được Nhà nước Việt Nam thừa nhận trong quan hệ với các
quốc gia khác trên thế giới. Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, tập quán
quốc tế được vận dụng để xây dựng các quy phạm pháp luật hoặc được thừa
nhận như những quy định bắt buộc trong trường hợp pháp luật Việt Nam
chưa có quy định cụ thể về vần đề đó. Điều này có thể gặp ở trong các bộ
luật, luật, đặc biệt là những phần quy định về các quan hệ pháp luật có yếu tố
nước ngoài hoặc quan hệ với nước ngoài, chẳng hạn trong Luật thương mại,
Luật hàng hải, Luật hàng không...
1. Khái niệm về tập quán quốc tế
Tập quán quốc tế là hình thức pháp lý chứa đựng quy tắc xử sự chung, hình
thành trong thực tiễn quan hệ quốc tế và được các chủ thể luật quốc tế thừa nhận là luật.
Sự hình thành một tập quán quốc tế hoặc sự áp dụng một quy tắc với giá trị
là tập quán quốc tế dựa trên hai yếu tố:
- Yếu tố vật chất, là sự tồn tại của thực tiễn quốc tế, tức phải có quy tắc xử sự
được hình thành trong thực tiễn quan hệ của các quốc gia. Thực tiễn này
theo cách hiểu truyền thống là sự lặp lại của các sự kiện và hành vi pháp lý
một cách thống nhất trong sinh hoạt quốc tế còn theo cách tiếp cận hiện đại
bao gồm cả những quy tắc hình thành từ thực tiễn ký kết, thực hiên điều ước
quốc tế hay các thực tiễn khác (giải quyết tranh chấp, áp dụng nghị quyết của
tổ chức quốc tế, hành vi pháp lý đơn phương chủ thể luật quốc tế).
- Yếu tố tinh thần, là sự thừa nhận của chủ thể luật quốc tế đối với các quy
tắc xử sự đã hình thành là quy phạm luật quốc tế.
2. Giá trị pháp lý của tập quán quốc tế
Tập quán quốc tế có vị trí độc lập so với điều ước quốc tế và các hình thức
tồn tại khác của luật quốc tế. về pháp lý, tập quán quốc tế có tầm quan trọng trong:
- Hình thành và phát triển các quy phạm luật quốc tế.
- Điều chỉnh hiệu quả các quan hệ pháp luật quốc tế phát sinh giữa các chủ thể luật quốc tế.
3. Mối quan hệ giữa điều ước quốc tế và tập quán quốc tế
Điều ước quốc tế và tập quán quốc tế có mối quan hệ biện chứng và tác
động qua lại với nhau. Biểu hiện của mối quan hệ này là:
Thứ nhất, sự tồn tại của một điều ước quốc tế khộng có ý nghĩa loại bỏ giá trị
áp dụng của tập quán quốc tế tương đương về nội dung, mặc dù điều ước
quốc tế có những ưu thế so với tập quán quốc tế (như tính rõ ràng, khả năng
hình thành nhanh và áp dụng thuận lợi) và nhiều trường hợp điều ước quốc
tế có giá tri ưu thế hơn.
Thứ hai, tập quán quốc tế có ý nghĩa là cơ sở để hình thành điều ước quốc tế và ngược lại.
Thứ ba, quy phạm tập quán có thể bị thay đổi, hủy bỏ bằng con đường điều
ước quốc tế và cá biệt, cũng có thể có trường hợp, điều ước bị thay đổi hay
hủy bỏ bằng con đường tập quán pháp lý quốc tế, ví dụ, đối với trường hợp
xuất hiện quy phạm Jus cogens mới của luật quốc tế dưới dạng tập quán quốc tế.
Thứ tư, tập quán quốc tế có thể tạo điều kiện mở rộng hiệu lực của điều ước
quốc tế, ví dụ, hiệu lực của điều ước với bên thứ ba, do việc viện dẫn quy
phạm điều ước dưới dạng tập quán pháp lý quốc tế.
Document Outline

• Tập quán quốc tế là gì? Mối quan hệ giữa điều ước
  • 1. Khái niệm về tập quán quốc tế
  • 2. Giá trị pháp lý của tập quán quốc tế
  • 3. Mối quan hệ giữa điều ước quốc tế và tập quán q