Thú dữ, thú dữ bao gồm những đặc điểm nào?

Thú dữ, thú dữ bao gồm những đặc điểm nào?
1. Cơ sở pháp lý về thú dữ
Trong Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về thú dữ đều được xếp vào nhóm
các loại nguồn nguy hiểm cao độ.
Cụ thể thú dữ được quy định như sau:
"Điều 601. Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra
1. Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới,
hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất
cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.
Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải vận hành, sử dụng, bảo quản,
trông giữ, vận chuyển nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng quy định của pháp luật.
2. Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn
nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu,
sử dụng thì người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
3. Chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi
thường thiệt hại cả khi không có lỗi, trừ trường hợp sau đây:
a) Thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại;
b) Thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, trừ
trường hợp pháp luật có quy định khác.
4. Trường hợp nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật
thì người đang chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ trái pháp luật
phải bồi thường thiệt hại.
Khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ có lỗi
trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật
thì phải liên đới bồi thường thiệt hại."
Như vậy, thú dữ được coi là một trong những nguồn nguy hiểm cao độ theo
quy định của pháp luật dân sự hiện hành. 2. Khái niệm thú dữ
Mặc dù thú dữ cũng là động vật nói chung, nhưng trong nội dung phần này, ở
đây chúng ta sẽ không đi vào phân tích thực trạng pháp luật cũng như thực
tiễn áp dụng pháp luật về bồi thường thiệt hại do thú dữ gây ra, mà chỉ tập
trung làm rõ những đặc trưng của thú dữ so với các loài động vật khác - cơ
sở để có thể xếp thú dữ vào một trong các loại nguồn nguy hiểm cao độ.
Ngoài ra cũng chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa trách nhiệm
bồi thường thiệt hại do thú dữ gây ra với súc vật gây ra.
“Thú dữ” là một cụm từ được nhắc đến trong Bộ luật Dân sự tại Điều 623 như
một trong những loại nguồn nguy hiểm cao độ. Tuy nhiên, cũng như những
nội dung đã trình bày khi đưa ra khái niệm động vật, “thú dữ” không được
định nghĩa một cách rõ ràng về mặt pháp lý, mà nó chỉ là một trong những
khái niệm về mặt sinh học, một thuật ngữ về mặt ngôn ngữ. Đến thời điểm
hiện nay, không có nhiều người nghiên cứu cụ thể về trách nhiệm bồi thường
thiệt hại do thú dữ gây ra. Hầu hết các nghiên cứu (nếu có) chỉ tập trung vào
nghiên cứu quy định chung về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nguồn
nguy hiểm cao độ gây ra, mà trong đó thú dữ cũng chỉ được đề cập đến như
một loại nguồn nguy hiểm cao độ. Do đó, hầu như chưa có một công trình
khoa học về pháp lý nào đưa ra khái niệm cụ thể về thú dữ.
Theo Từ điển tiếng Việt, thú dữ được hiểu là “các loại thú hay ăn thịt thú khác,
đôi khi ăn cả người như: Hùm, beo, chó sói,...”.
Trong giáo trình Luật Dân sự (tập 2) của Trường Đại học Luật Hà Nội,
(2014), Giáo trình Luật Dân sự Việt Nam (tập 2), Nxb. Công an nhân dân, Hà
Nội, tr.334, khải niệm thú dữ được hiểu như sau: “Thú dữ là động vật bậc cao,
có lông mao, có tuyến vú, nôi con bằng sữa, lớn, rất dữ, có thể làm hại người
(trích trong Từ điển tiếng Việt của Nxb. Đà Nằng).
Ví dụ: hổ, báo, sư tử, gấu...
Ngoài ra, thú dữ cũng được hiểu là “thú lớn, rất dữ” hay “loài thú lớn, rất dữ
như hể, báo,. có thể làm hại con người”.
Như vậy, khái niệm thú dữ được đề cập đến rất nhiều tài liệu khác nhau (bao
gồm cả những tài liệu dưới dạng sách và những tài liệu trực tuyến). Có thể
nhận thấy một điểm chung về thú dữ trong các khái niệm này đó là các khái
niệm đều hướng tới khẳng định thú dữ là loài động vật mà con người chưa
thể “thuần dưỡng”. Tức là con người chưa thể làm cho chúng mất đi hoặc giảm đi tính hung dữ.
Trên thực tế, con người vẫn nuôi dưỡng các loài thú dữ này và sử dụng vào
những mục đích nhất định. Ví dụ nuôi gấu để lấy mật, nuôi hổ và sử tử để huấn luyện làm xiếc,...
Tuy nhiên, đó không phải là hoạt động thuần dưỡng thú dữ mà đó chỉ là con
người đã sử dụng các công cụ nhằm “chế ngự tạm thời” bản tính hung dữ
của chúng, và chỉ cần một sơ ý nhỏ, những loài thú dữ này có thể gây thiệt
hại cho chính bản thân người nuôi dưỡng cũng như các chủ thể khác. Từ
những phân tích này, khái niệm thú dữ có thể được hiểu như sau:
“Thú dữ là một trong những loài động vật ăn thịt, rất lớn, chưa được con
người thuần hỏa, hoạt động mang tỉnh bản năng cao, có thể gây thiệt hại cho
con người và các loài động vật khác”.
3. Đặc điểm thú dữ
Trên cơ sở khái niệm trên, thú dữ không những có đầy đủ các đặc điểm của
động vật mà còn có những đặc điểm đặc trưng có thể phân biệt với các loài động vật khác như sau:
a. Thú dữ là một nguồn nguy hiểm cao độ
Đặc điểm này xuất phát từ quy định tại khoản 1 Điều 601 Bộ luật dân sự năm
2015. Theo đó, thú dữ được liệt kê vào danh mục các loại nguồn nguy hiểm
cao độ. Đây là đặc điểm khác biệt của thú dữ với các loài động vật khác. Các
loài động vật khác cũng có thể là nguồn gây nguy hiểm cho con người và môi
trường xung quanh, nhưng với mức độ không cao như thú dữ;
b. Thú dữ là những loài động vật lớn
Như trong khái niệm, động vật bao gồm các loài sinh vật có thể tự cử động,
nghĩa là động vật có thể bao gồm các loài với những kích thước khác nhau.
Tuy nhiên, như hầu hết các khái niệm đã được trích ở trên, thú dữ chỉ bao
gồm những loài động vật to lớn. Đây là một trong những đặc điểm cho thấy
khả năng gây nguy hiểm cho con người và môi trường xung quanh của thú dữ là rất cao.
c. Thú dữ là những loài động vật rất hung dữ
Đặc điểm này tức là thú dữ “sẵn sàng gây tai họa cho con người một cách đáng sợ”.
Như đã liệt kê ở trên, thú dữ bao gồm các loài động vật lớn như hổ, báo, sử
tử, gấu,.. Đây là những loài động vật có bản tính hung dữ, luôn luôn sẵn
sàng tấn công bất cứ mục tiêu nào ở gần hoặc ở trong tầm ngắm của chúng.
Điều này xuất phát từ bản năng săn mồi vốn có mà tạo hóa đã ban cho chúng.
Ngay cả khi các mục tiêu không có biểu hiện đe dọa hoặc tấn công chúng, thì
chúng cũng sẵn sàng tấn công mục tiêu. Đây cũng là một trong những đặc
điểm giúp phân biệt thú dữ với các loài động vật nuôi trong nhà. Hầu hết các
loài động vật nuôi trong nhà chỉ tấn công con người cũng như các mục tiêu
khác khi bị đe dọa. Hoạt động tấn công của chúng chủ yếu là nhằm tự vệ.
Nhưng hoạt động tấn công của thú dữ không nhằm tự vệ mà đó là những
hoạt động tấn công một cách chủ động.
d. Thú dữ là những loài động vật chưa được con người thuần dưỡng để nuôi trong nhà
Trải qua lịch sử phát triển của mình, con người dần chinh phục tự nhiên, bắt
tự nhiên phục vụ cho các nhu cầu của mình. Trong đó việc săn bắn và thuần
dưỡng động vật hoang dã thành vật nuôi trong nhà là một trong những hoạt
động có tính lịch sử của loài người. Các loài động vật hoang dã khi đã được
con người thuần dưỡng thì đều sống thân thiện với con người. Tuy nhiên,
cho đến thời điểm hiện nay, con người chưa thể thuần dưỡng được các loài
thú dữ. Mặc dù, rất nhiều tổ chức, cá nhân hiện đang nuôi nhốt một số loài
thú dữ, nhưng đó cũng không phải là hoạt động thuần dưỡng thú dữ, mà chỉ
là việc chế ngự tạm thời bản tính hung dữ của chúng. Đương nhiên, bản thân
các loài thú dữ khi bị nuôi nhốt thì bản năng tính loài của chúng càng cao,
nên trong quá trình nuôi nhốt, các chủ thể phải bảo quản và trông giữ hết sức
cẩn trọng. Chỉ cần một sơ suất nhỏ cũng có thể gây ra những thiệt hại cho
chính chủ sở hữu cũng như các chủ thể xung quanh.
e. Thú dữ là loài động vật có thể vượt khỏi tầm kiểm soát của con người ngay
cả khi con người đang trực tiếp kiểm soát chúng
Thông thường, những loài động vật đã được thuần dưỡng sẽ lành tính hơn
và thường chấp nhận sự kiểm soát của con người, tức là hầu hết các loài
động vật được thuần dưỡng nuôi trong nhà không thể vượt khỏi tầm kiểm
soát của con người ngay cả khi con người đang không trực tiếp quản lý chúng.
Ví dụ: Trâu, bò nhốt trong chuồng thường không có phản ứng vượt ra ngoài.
Trong khi đó, thú dữ là loài động vật “không chấp nhận” sự kiểm soát của con
người, chúng luôn có ý thức phản kháng lại trước sự quản lý của con người.
Ngay cả khi đang nằm trong sự kiểm soát của con người, nhưng chỉ cần một
sơ ý nhỏ của người quản lý, thú dữ sẽ vượt khỏi tầm kiểm soát, thậm chí tấn
công cả người đang quản lý. Đây chính là đặc điểm cho thấy việc quản lý
chặt chẽ thú dữ là vô cùng quan trọng, không thể có bất cứ một sự lơ là nào
trong việc quản lý thú dữ.
4. Hiện nay con người có thể thuần dưỡng được thú dữ không?
Thú dữ không như súc vật mà con người có thể dễ dàng thuần dưỡng chúng.
Trải qua lịch sử phát triển của mình, con người dần chinh phục tự nhiên, bắt
tự nhiên phục vụ cho các nhu cầu của mình.
Trong đó việc săn bắn và thuần dưỡng động vật hoang dã thành vật nuôi
trong nhà là một trong những hoạt động có tính lịch sử của loài người. Các
loài động vật hoang dã khi đã được con người thuần dưỡng thì đều sống
thân thiện với con người.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện nay, con người chưa thể thuần dưỡng
được các loài thú dữ. Mặc dù, rất nhiều tổ chức, cá nhân hiện đang nuôi nhốt
một số loài thú dữ, nhưng đó cũng không phải là hoạt động thuần dưỡng thú
dữ, mà chỉ là việc chế ngự tạm thời bản tính hung dữ của chúng. Đương
nhiên, bản thân các loài thú dữ khi bị nuôi nhốt thì bản năng tính loài của
chúng càng cao, nên trong quá trình nuôi nhốt, các chủ thể phải bảo quản và
trông giữ hết sức cẩn trọng. Chỉ cần một sơ suất nhỏ cũng có thể gây ra
những thiệt hại cho chính chủ sở hữu cũng như các chủ thể xung quanh.
5. Thú dữ là loài động vật như thế nào?
Trên thực tế, con người vẫn nuôi dưỡng các loài thú dữ này và sử dụng vào
những mục đích nhất định. Ví dụ nuôi gấu để lấy mật, nuôi hổ và sử tử để huấn luyện làm xiếc,...
Tuy nhiên, đó không phải là hoạt động thuần dưỡng thú dữ mà đó chỉ là con
người đã sử dụng các công cụ nhằm “chế ngự tạm thời” bản tính hung dữ
của chúng, và chỉ cần một sơ ý nhỏ, những loài thú dữ này có thể gây thiệt
hại cho chính bản thân người nuôi dưỡng cũng như các chủ thể khác. Như
vậy, khái niệm thú dữ có thể được hiểu như sau:
“Thú dữ là một trong những loài động vật ăn thịt, rất lớn, chưa được con
người thuần hỏa, hoạt động mang tỉnh bản năng cao, có thể gây thiệt hại cho
con người và các loài động vật khác”.
Thú dữ là một nguồn nguy hiểm cao độ. Bởi nó xuất phát từ quy định tại
khoản 1 Điều 601 Bộ luật dân sự năm 2015. Theo đó, thú dữ được liệt kê vào
danh mục các loại nguồn nguy hiểm cao độ. Đây là đặc điểm khác biệt của
thú dữ với các loài động vật khác. Các loài động vật khác cũng có thể là
nguồn gây nguy hiểm cho con người và môi trường xung quanh, nhưng với
mức độ không cao như thú dữ;
Thú dữ là những loài động vật lớn, động vật bao gồm các loài sinh vật có thể
tự cử động, nghĩa là động vật có thể bao gồm các loài với những kích thước
khác nhau. Tuy nhiên, như hầu hết các khái niệm đã được trích ở trên, thú dữ
chỉ bao gồm những loài động vật to lớn. Đây là một trong những đặc điểm
cho thấy khả năng gây nguy hiểm cho con người và môi trường xung quanh của thú dữ là rất cao. Trân trọng!
Document Outline

• Thú dữ, thú dữ bao gồm những đặc điểm nào?
  • 1. Cơ sở pháp lý về thú dữ
  • 2. Khái niệm thú dữ
  • 3. Đặc điểm thú dữ
  • 4. Hiện nay con người có thể thuần dưỡng được thú
  • 5. Thú dữ là loài động vật như thế nào?