THUYẾT BẠO LỰC - Tóm tắt về Lý luận Nhà nước và Pháp luật

THUYẾT BẠO LỰC
Lịch sử cho thấy không phải khi nào xã hội cũng có nhà nước. Trong xã hội nguyên thủy, do kinh tế còn thấp
kém, chưa có sự phân hóa giai cấp, cho nên chưa có nhà nước. Đứng đầu các thị tộc và bộ lạc là các tộc
trưởng (hay tộc chủ) do những người dân ở đó bầu ra, quyền lực của những người đứng đầu thuộc về uy tín
và đạo đức, việc điều chỉnh các quan hệ xã hội được thực hiện bằng những quy tắc chung, những tập quán
trong cộng đồng. Trong tay họ không có và không cần một công cụ cưỡng bức đặc biệt nào. 1. Nội dung
a. Khái niệm: Nhà nước xuất hiện trực tiếp từ các cuộc chiến tranh xâm lược chiếm đất, là việc sử dụng
bạo lực của thị tộc đối với thị tộc khác mà kết quả là thị tộc chiến thắng đặt ra một hệ thống cơ quan đặc
biệt – nhà nước – để nô dịch kẻ chiến bại.
➢ Giải thích: Nhà nước là sản phẩm cuộc chiến tranh giữa các thị tộc. Trong thời đại nguyên thủy, các thị
tộc thường gây chiến với nhau nhằm mở rộng địa bàn cư trú, tìm kiếm thức ăn, nguồn nước. . Kết quả
của các cuộc chiến đó là thị tộc chiến thắng cần có công cụ để nô dịch kẻ bại trận, vì vậy họ đã thiết lập
ra hệ thống cơ quan bạo lực đặc biệt, đó chính là nhà nước.
➢ ( Các thị tộc chiến thắng cần có công cụ để nô dịch kẻ bại trận
Thiết lập ra hệ thống cơ quan bạo lực
đặc biệt, đó chính là nhà nước.)
b. Đại diện tiêu biểu: cho những nhà tư tưởng theo học thuyết này là Gumplôvích, E. Đuyrinh, Kauxky. Gumplôvích (1838 – 1909) Kautsky (1854 – 1938)
Theo Gumplovich, E.Đuyring, đại diện cho quan điểm của thuyết bạo lực lại cho rằng nhà nước ra đời là kết
quả của việc sử dụng bạo lực của thị tộc này đối với thị tộc khác mà thị tộc chiến thắng đã nghĩ ra bộ máy nhà
nước để trấn áp thị tộc chiến bại. Với quan điểm này, nhà nước là công cụ thống trị của kẻ mạnh đối với kẻ
yếu. ( trình chiếu 2 ảnh + dòng màu đỏ) c. Ưu điểm:
- Các dân tốc yếu phải cố gắng nâng cao nền kinh tế để bảo vệ đất nước khỏi các thị tộc khác.
- Bảo vệ quyền lợi: Một số người cho rằng việc sử dụng bạo lực có thể bảo vệ quyền lợi và lợi ích
của một nhóm hoặc quốc gia. Họ cho rằng việc sử dụng bạo lực có thể đảm bảo an ninh và sự tồn tại
của nhóm hoặc quốc gia đó. (Bảo vệ quyền lợi, lợi ích, an ninh và sự tồn tại của một quốc gia)
- Hiệu quả: Một số người cho rằng việc sử dụng bạo lực có thể đạt hiệu quả trong việc đạt được mục
tiêu nhất định. Họ cho rằng việc sử dụng bạo lực có thể tạo ra sự kính trọng và sợ hãi, và từ đó, kiểm
soát và ảnh hưởng đến hành vi của người khác.
- Giải quyết xung đột: Một số người cho rằng việc sử dụng bạo lực có thể giúp giải quyết xung đột
và tranh chấp. Họ cho rằng việc sử dụng bạo lực có thể ép buộc các bên liên quan phải thỏa thuận
hoặc chấp nhận một giải pháp. d. Nhược điểm:
- Gây nên sự bất bình đẳng trong xã hội, có sự phân biệt giai cấp giữa kẻ mạnh và kẻ yếu thế, bộ lạc
mạnh nô dịch bộ lạc yếu hơn.
- Được những nhà tư tưởng tư sản đế quốc chủ nghĩa sử dụng nhằm mục đích bảo vệ chủ nghĩa thực
dân mới, luận chứng cho chính sách “trên thế mạnh” gây nên những cuộc chiến tranh xâm lược tàn
khốc. ( những nhà tư tưởng tư sản đế quốc chủ nghĩa lợi dụng
gây nên chiến tranh xâm lược)
- Với học thuyết này thì xã hội sẽ không có hòa bình vì bạo lực, chiến tranh được coi là mục đích của
sự phát triển. Xã hội sẽ không có hòa bình, công lý, đạo đức và tình người.
- Nhà nước vẫn là công cụ đứng ngoài bản chất giai cấp, không mang tính giai cấp
e. Vận dụng: Nhiều nhà nghiên cứu học thuyết này cho rằng nhiều nhà nước trên thế giới ra đời từ chiến
tranh (như Lưỡng Hà, Ly Lạp, Peru, Colombia…) Hy Lạp Lưỡng Hà (Ảnh: Google) Tài liệu tham khảo:
Trường Đại học Luật TP.HCM (2021), Tập bài giảng Lý luận về Nhà nước, NXB Hồng Đức – Hội Luật Gia VN
Trường Đại học Kinh tế - Luật (2022), Tài liệu học tập Lý luận Nhà nước và Pháp luật, NXB ĐHQG TPHCM)