Bài 22. DINH DƯỠNG - CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở VI SINH VẬT
A: TÓM TẮT LÝ THUYẾT:
I. KHÁI NIỆM VI SINH VẬT
Vi sinh vật là những cơ thể nhỏ bé, chỉ quan sát được dưới kính hiển vi. * Đặc điểm:
- Cơ thể đơn bào nhân sơ hoặc nhân thực, một số là tập hợp đơn bào.
- Hấp thụ và chuyển hóa chất dinh dưỡng nhanh.
- Sinh trưởng và sinh sản rất nhanh. - Phân bố rộng.
II. MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC KIỂU DINH DƯỠNG
1. Các loại môi trường cơ bản a. Khái niệm:
Môi trường là nơi sinh vật sống và sinh sản. Gồm có: môi trường tự nhiên và môi
trường phòng thí nghiệm.
b. Các loại môi trường:
Trong phòng thí nghiệm, căn cứ vào các chất dinh dưỡng, môi trường nuôi cấy
được chia làm 3 loại cơ bản:
- Môi trường dùng chất tự nhiên (gồm các hợp chất tự nhiên)
- Môi trường tổng hợp (gồm các chất có thành phần và số lượng đã biết)
- Môi trường bán tổng hợp (gồm các hợp chất tự nhiên và các hợp chất đã biết thành phần)
Chúng có thể ở dạng đặc hoặc dạng lỏng.
2. Các kiểu dinh dưỡng
a. Khái niệm kiểu dinh dưỡng
Kiểu dinh dưỡng là cách thức vi sinh vật sử dụng nguồn năng lượng và cacbon để
tổng hợp các chất sống. b. Các kiểu dinh dưỡng
Dựa vào nhu cầu của vi sinh vật về nguồn năng lượng và nguồn cacbon, người ta
chia các hình thức dinh dưỡng thành 4 kiểu:
- Quang tự dưỡng: vi sinh vật sử dụng nguồn năng lượng là ánh sáng và nguồn cacbon là CO2.
- Hóa tự dưỡng: vi sinh vật sử dụng nguồn năng lượng là chất vô cơ và nguồn cacbon là CO2.
- Quang dị dưỡng: vi sinh vật sử dụng nguồn năng lượng là ánh sáng và nguồn cacbon là chất hữu cơ.
- Hóa dị dưỡng: vi sinh vật sử dụng nguồn năng lượng là chất hữu cơ và nguồn cacbon là chất hữu cơ.
→ VSV có kiểu dinh dưỡng tương đối phong phú khác với các sinh vật khác.
II. HÔ HẤP VÀ LÊN MEN
Khi môi trường có O2: vi sinh vật tiến hành hô hấp hiếu khí.
Khi môi trường không có O2: vi sinh vật tiến hành lên men hoặc hô hấp kị khí. 1. Hô hấp: a. Hô hấp hiếu khí
Hô hấp hiếu khí là quá trình ôxi hóa các phân tử hữu cơ mà chất nhận electrôn cuối
cùng là ôxi phân tử tạo sản phẩm là 36 (hay 38) ATP, CO2 và H2O.
C6H12O6 + 6CO2 → 6CO2 + 6H2O + 36 (hay 38) ATP * Nơi xảy ra:
- Ở sinh vật nhân sơ: diễn ra trên màng sinh chất.
- Ở sinh vật nhân thực: diễn ra ở màng trong ti thể.
Hô hấp không hoàn toàn: Xảy ra khi môi trường thiếu một số nguyên tố vi lượng
làm rối loạn trao đổi chất ở giai đoạn kế tiếp với chu trình Crep thu được những
sản phẩm ngoài mong đợi… b. Hô hấp kị khí
Hô hấp kị khí là quá trình phân giải cacbohiđrat để thu năng lượng cho tế bào, chất
nhận electrôn cuối cùng là một phân tử vô cơ không phải là ôxi.
VD: Chất nhận electrôn cuối cùng trong hô hấp nitrat là NO -3. VD: vi khuẩn phản nitrat hóa.
Trong hô hấp sunphat là SO 2-
4 . VD: vi khuẩn phản sunphat hóa. 2. Lên men
Lên men là quá trình chuyển hóa kị khí diễn ra trên tế bào chất, chất cho và chất
nhận electrôn là những phân tử hữu cơ. VD: lên men rượu, lên men lactic…
B: MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý
Câu 1. Hô hấp vi hiếu khí là gì?
Câu 2. Hô hấp kị khí là gì? Cho biết một số hình thức hô hấp kị khí ở vi sinh vật.
Câu 3. Kể tên một số hình thức hô hấp ở các loài vi sinh vật mà em biết
Câu 4. Quá trình dinh dưỡng bao gồm các quá trình nào?
Câu 5. Khi nào thì vi sinh vật tiến hành hô hấp hiếu khí, kị khí, lên men.
Câu 6. Trình bày các khái niệm: hô hấp hiếu khí, hô hấp kị khí, lên men.
Document Outline

• Bài 22. DINH DƯỠNG - CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở VI SINH VẬT