Tóm tắt nội dung các giá trị của văn học dân gian hay nhất

Tóm tắt nội dung các giá trị của văn học dân gian hay nhất
1. Thế nào là văn học dân gian
Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng được
tập thể sáng tạo, nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho những sinh hoạt khác
nhau trong đời sống cộng đồng. Với người Việt Nam, văn học dân gian là
nguồn sữa trong lành nuôi dưỡng bao thế hệ trẻ lớn lên trong chiếc nôi tre
Việt Nam, trong tiếng ru ầu ơ dân tộc. Văn học dân gian không chỉ góp phần
thể hiện đời sống lao động và tâm hồn người bình dân mà còn là mảnh đất
màu mỡ chắp cánh cho vườn hoa tình yêu tỏa hương khoe sắc. Qua văn học
dân gian, ta cảm nhận rõ hơn sự kỳ diệu của ngôn ngữ tình yêu, thấy thương
hơn gốc lúa, vườn rau, thương hơn cuộc sống quanh ta.
2. Đặc trưng của văn học dân gian
a. Văn học dân gian mang tính nguyên hợp
Tính nguyên hợp của văn học dân gian thể hiện ở sự hòa lẫn những hình
thức khác nhau của ý thức xã hội trong các thể loại của nó. Văn học dân gian
được xem là bộ bách khoa toàn thư của nhân dân. Nguyên nhân là do đại bộ
phận nhân dân, tác giả văn học dân gian, không có điều kiện tham gia vào
các lĩnh vực sản xuất tinh thần khác nên họ thể hiện những kinh nghiệm, tri
thức, tư tưởng tình cảm của mình trong văn học dân gian, một loại nghệ thuật không chuyên.
Tính nguyên hợp của văn học dân gian còn được thể hiện ở mặt nghệ thuật.
Đây không chỉ là nghệ thuật ngôn từ thuần túy mà là sự kết hợp của nhiều
phương tiện nghệ thuật khác nhau.
Theo những chuyên gia phân tích, biểu hiện cụ thể của tính nguyên hợp là
tính biểu diễn. Văn học dân gian có ba dạng tồn tại: tồn tại ẩn, tồn tại cố định,
tồn tại hiện (tồn tại thông qua diễn xướng). Trong đó, tồn tại bằng diễn xướng
là dạng tồn tại đích thực của văn học dân gian.
b. Văn học dân gian mang tính tập thể
Những tác phẩm văn học dân gian là sáng tác của nhân dân, nhưng không
phải tất cả nhân dân đều là tác giả của văn học dân gian. Tính tập thể thể
hiện chủ yếu trong quá trình sử dụng tác phẩm. Quan trọng là nó được mọi
người biểu diễn, thưởng thức hay không, nó đã đạt mức thành tựu hay không.
Trong quá trình đó, tập thể nhân dân tham gia vào công việc đồng sáng tạo tác phẩm.
Hai đặc trưng cơ bản nêu trên có liên quan chặt chẽ với các đặc trưng khác
của văn học dân gian như: tính khả biến tính truyền miệng, tính vô danh .
c. Văn học dân gian - một loại nghệ thuật gắn liền với sinh hoạt của nhân dân
Loại hình văn học này nảy sinh và tồn tại như một bộ phận hợp thành của
sinh hoạt nhân dân. Có thể nói, sinh hoạt nhân dân là môi trường sống của
tác phẩm văn học dân gian. Những tác phẩm văn học dân gian có tính ích
dụng. Bài hát ru gắn với việc ru con ngủ - một hình thức sinh hoạt gia đình,
những bài dân ca nghi lễ, các truyền thuyết gắn với tín ngưỡng, lễ hội… Từ
đặc trưng này mà văn học dân gian có tính đa chức năng, trong đó, đặc biệt
là chức năng thực hành sinh hoạt.
3. Giá trị cơ bản của văn học dân gian
a. Văn học dân gian là kho tri thức vô cùng phong phú về đời sống các dân tộc (giá trị nhận thức)
- Vốn tri thức này thuộc đủ mọi lĩnh vực trong đời sống: tự nhiên, xã hội và con người.
- Tri thức dân gian phần lớn là những kinh nghiệm lâu đời được nhân dân đúc
kết từ thực tiễn, được chắt lọc, mài giũa qua không gian và thời gian, trở
thành những mẫu mực xứng đáng để học tập.
- Tri thức dân gian thể hiện trình độ nhận thức và quan điểm tư tưởng của
nhân dân lao động nên nó mang tính chất nhân đạo, tiến bộ, khác biệt và
thậm chí đối lập với quan điểm của giai cấp thống trị cùng thời.
b. Văn học dân gian có giá trị giáo dục đạo làm người
- Văn học dân gian là nhân tố quan trọng trong việc hình thành tâm hồn, nhân
cách con người Việt Nam. Giáo dục tinh thần nhân đạo, tôn vinh những giá trị
con người với quan niệm của dân gian “ở hiền gặp lành”, yêu thương con
người và đấu tranh để giải phóng con người khỏi áp bức bất công, bất hạnh.
- Hình thành những phẩm chất truyền thống tốt đẹp: 
Tình yêu quê hương, đất nước. 
Lòng vị tha, đức kiên trung. 
Tính cần kiệm, óc thực tiễn,..
c. Văn học dân gian có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp phần quan trọng tạo nên bản
sắc riêng cho nền văn học dân tộc
- Văn học dân gian là nơi lưu giữ và phát triển nghệ thuật truyền thống vô giá của dân tộc.
- Khi văn học viết chưa phát triển, văn học dân gian đóng vai trò chủ đạo,
giúp thế hệ sau hiểu biết thêm về đời sống tinh thần phong phú của cha ông.
- Khi văn học viết phát triển, văn học dân gian là nguồn nuôi dưỡng, là cơ sở
của văn học viết, phát triển song song, làm cho văn học viết trở nên phong
phú, đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc.
4. Ảnh hưởng của văn học dân gian đối với văn học viết Việt Nam
Nhận xét về ảnh hưởng to lớn của văn học dân gian đối với văn học thành
văn Việt Nam, giáo trình Văn học dân gian nhận định: “Văn học dân gian là
cội nguồn, là bầu sữa mẹ nuôi dưỡng nền văn học dân tộc Việt Nam.
Nhiều thể loại văn học viết được xây dựng và phát triển dựa trên sự kế thừa
các thể loại văn học dân gian. Nhiều tác phẩm, nhiều hình tượng do văn học
dân gian tạo nên là nguồn cảm hứng, là thi liệu, văn liệu của văn học viết.
Nhiều nhà thơ, nhà văn lớn của dân tộc (Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm,
Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Phan Bội Châu, Nguyễn Bính, Hồ Chí Minh,
Nguyễn Duy….) đã tiếp thu có kết quả văn học dân gian để sáng tạo nên
những tác phẩm văn chương ưu tú”.
Đó là một nhận định xác đáng thể hiện rõ mối quan hệ máu thịt gắn bó giữa
văn học dân gian và văn học thành văn trong suốt tiến trình phát triển của văn
học dân tộc. Văn học dân gian chính là nền tảng của văn học viết và có tác
động lớn đến sự hình thành và phát triển của văn học viết, là nguồn cảm
hứng dồi dào, tiếp thêm chất liệu và cảm hứng sáng tạo cho văn học viết.
– Về phương diện nội dung: Văn học dân gian cung cấp cho các nhà văn của
mọi thời đại những quan niệm xã hội, đạo đức của nhân dân lao động, của
các dân tộc. Ngoài ra, nó còn cung cấp những tri thức hữu ích về tự nhiên xã
hội, góp phần quan trọng về sự hình thành nhân cách con người. Nó bảo tồn,
phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc như: truyền thống yêu nước,
tinh thần hướng thiện, trọng nhân nghĩa, giàu tình thương,… Biểu hiện rõ
nhất là ở đề tài, nguồn cảm hứng, tư tưởng nhân ái, tình cảm lạc quan, yêu
đời, tình yêu thiên nhiên, đất nước, tình yêu con người,…
– Về phương diện nghệ thuật: Văn học dân gian cung cấp cho các nhà văn
một kho tàng các truyền thống nghệ thuật dân tộc, từ ngôn ngữ đến các hình
thức thơ ca, các phương pháp xây dựng nhân vật, hình ảnh, cách nói, các
biện pháp tu từ, thể loại, chất liệu dân gian,…
Như vậy, trong quá trình phát triển, hai bộ phận văn học dân gian và văn học
viết luôn có mối quan hệ biện chứng, tác động, bô sung, hỗ trợ lẫn nhau để
cùng phát triển. Văn học dân gian là nền tảng cho văn học viết tiếp thu. Trái
lại, văn học viết có tác động trở lại làm văn học dân gian thêm phong phú, đa dạng.
5. Lưu ý để đọc - hiểu văn học dân gian
Để hiểu đúng, văn bản văn học dân gian, chúng ta cần chú ý một số vấn đề sau :
– Nắm vững đặc trưng của thể loại, bởi lẽ không một nét độc đáo nào của
một tác phẩm văn học dân gian cụ thể lại vượt ra khỏi những đặc trưng cơ
bản của thể loại. Cần lấy những đặc trưng chung Về thể loại làm căn cứ để
đọc hiểu những tác phẩm cụ thể.
– Muốn đọc hiểu chính xác một tác phẩm văn học dân gian, cần đặt nó vào
trong hệ thống những văn bản tương quan, thích ứng (về đề tài, thể loại, cách diễn đạt).
– Trong quá trình hình thành, biến đôi, lưu truyền, tác phẩm văn học dân gian
luôn gắn bó mật thiết và phục vụ trực tiếp cho các hình thức sinh hoạt cộng
đồng khác nhau (gia đình, xã hội, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán,
lao động, vui chơi, ca hát, lễ hội,…) của nhân dân. Bởi thế, để đọc hiểu chính
xác và sâu sắc ý nghĩa tác phẩm, cần đặt nó trong mối quan hệ với các hình
thức sinh hoạt cộng đồng.
Document Outline

• Tóm tắt nội dung các giá trị của văn học dân gian
  • 1. Thế nào là văn học dân gian
  • 2. Đặc trưng của văn học dân gian
    • a. Văn học dân gian mang tính nguyên hợp
    • b. Văn học dân gian mang tính tập thể
    • c. Văn học dân gian - một loại nghệ thuật gắn liền
  • 3. Giá trị cơ bản của văn học dân gian
    • a. Văn học dân gian là kho tri thức vô cùng phong
    • b. Văn học dân gian có giá trị giáo dục đạo làm ng
    • c. Văn học dân gian có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp
  • 4. Ảnh hưởng của văn học dân gian đối với văn học
  • 5. Lưu ý để đọc - hiểu văn học dân gian