Trọng tài (arbitration) là gì? Thẩm quyền, vai trò của trọng tài

Trọng tài (arbitration) là gì? Thẩm quyền, vai trò của trọng tài
1. Trọng tài (arbitration) là gì ?
Trọng tài (Arbitration) và cụ thể hơn là trọng tài thương mại (Commercial
Arbitration) là phương thưc giai quyêt tranh châp (Tranh châp ở đây là các
tranh châp kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giai quyêt bằng trọng
tài theo quy định tại Điều 2 Luật Trọng tài thương mại 2010) do các bên
thỏa thuận, có thể được sử dụng thay thê cho phương thưc giai quyêt tranh
châp truyền thống bằng Tòa án.
Arbitration trong hợp đồng được biêt đên với thuật ngữ Arbitration clause, hay
còn gọi là Điều khoan trọng tài.Điều khoan trọng tài là một điều khoan quan
trọng được sử dụng trong các hợp đồng, trong đó yêu cầu các bên giai quyêt
tranh châp phát sinh giữa họ thông qua thủ tục trọng tài.
Trọng tài là phương thưc giai quyêt tranh châp rât đơn gian. Các bên trong
tranh châp thỏa thuận đưa tranh châp của họ tới một chủ thể để giai quyêt
mà các bên tin tưởng sự phán xét của chủ thể đó. Mỗi bên trình bày vụ việc
của mình cho người ra quyêt định, một chủ thể tư - còn được gọi là "trọng tài
viên". Trọng tài viên lắng nghe các bên, xem xét các tình tiêt và lập luận của
các bên và đưa ra quyêt định. Quyêt định đó là chung thẩm và ràng buộc các
bên. Sở dĩ quyêt định mang tính chung thẩm và ràng buộc bởi vì các bên đã
tự thỏa thuận như vậy chư không bị cưỡng chê bởi bât kỳ nhà nước nào.
Trong điều khoan trọng tài, các bên có thể thao thuận về việc xác định vi
phạm những tranh châp có thể giai quyêt bằng trọng tài. Tuy nhiên, việc xác
định phạm vi giai quyêt bằng trọng tài cần phai dựa trên qui định của pháp luật.
Trọng tài thương mại có nhiều ưu điểm như thủ tục đơn gian, linh hoạt theo
thỏa thuận của các bên giúp giai quyêt tranh châp nhanh chóng. Giai quyêt
tranh châp bằng trọng tài không công khai giúp Doanh nghiệp giữ bí mật
được các thông tin tranh châp có thể gây anh hưởng tới hoạt động san xuât kinh doanh của mình.
Có thể nói trọng tài là phương thưc hiệu qua để đi đên một quyêt định có giá
trị chung thẩm và ràng buộc các bên tranh châp mà không cần đưa ra tòa án
(bởi vì pháp luật trọng tài quốc gia và các điều ước quốc tê như Công ước
New York đã thừa nhận các phán quyêt trọng tài sẽ được tòa án cho thi hành
một cách rộng rãi nêu bên thua kiện không tự nguyện thi hành).
2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp của Trọng tài
Giai quyêt tranh châp thương mại bằng Trọng tài thương mại là phương thưc
giai quyêt thông qua hoạt động của Trọng tài viên với tư cách là bên thư ba
độc lập nhằm châm dưt các xung đột bằng việc đưa ra phán quyêt trọng tài
buộc các bên tôn trọng và thực hiện.
Trọng tài là phương thưc giai quyêt tranh châp rât đơn gian. Các bên trong
tranh châp thỏa thuận đưa tranh châp của họ tới một chủ thể để giai quyêt
mà các bên tin tưởng sự phán xét của chủ thể đó. Mỗi bên trình bày vụ việc
của mình cho người ra quyêt định, một chủ thể tư, còn được gọi là trọng tài
viên. Trọng tài viên lắng nghe các bên, xem xét các tình tiêt và lập luận của
các bên và đưa ra quyêt định. Quyêt định đó là chung thẩm và ràng buộc các
bên. Sở dĩ quyêt định mang tính chung thẩm và ràng buộc bởi vì các bên đã
tự thỏa thuận như vậy chư không bị cưỡng chê bởi bât kỳ nhà nước nào.
Theo quy định tại Điều 2 Luật Trọng tài thương mại năm 2010 quy định về
thẩm quyền giai quyêt của trọng tài bao gồm những tranh châp như sau:
- Tranh châp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại.
- Tranh châp phát sinh giữa các bên trong đó ít nhât một bên có hoạt động thương mại.
- Tranh châp khác giữa các bên mà pháp luật qui định được giai quyêt bằng trọng tài.
Trường hợp các bên đã xác định loại hình tranh châp để giai quyêt bằng
trọng tài nhưng tranh châp đó lại không thuộc loại có thể giai quyêt bằng thủ
tục trọng tài và cơ quan trọng tài đã tiên hành giai quyêt tranh châp.
Hoặc trọng tài ra phán quyêt nhưng lại vượt ra ngoài phạm vi thẩm quyền xét
xử của trọng tài, hoặc phán quyêt mâu thuẫn với chính sách công và các
nguyên tắc pháp lý cơ ban của quốc gia thì luật pháp về trọng tài của nhiều
nước và nhiều qui tắc trọng tài của các tổ chưc quốc tê cho phép tòa án có
thể xem xét lại và đình chỉ thi hành phán quyêt của trọng tài.
3. Điều kiện để giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài
Giai quyêt tranh châp bằng trọng tài có thể được các bên thỏa thuận trước
hoặc sau khi xay ra tranh châp tùy từng trường hợp. Thỏa thuận trọng tài
được thể hiện ở dạng một điều khoan của hợp đồng hoặc dưới hình thưc
thỏa thuận riêng, nhưng bắt buộc thỏa thuận phai được lập thành văn ban,
thỏa thuận văn ban có thể được thể hiện dưới những hình thưc sau:
- Thỏa thuận được xác lập qua trao đổi giữa các bên bằng telegram, fax,
telex, thư điện tử và các hình thưc khác theo quy định của pháp luật.
- Thỏa thuận được xác lập thông qua trao đổi thông tin giữa các bên.
- Thỏa thuận được luật sư, công chưng viên hoặc tổ chưc có thẩm quyền ghi
chép lại bằng văn ban theo yêu cầu của các bên.
- Trong giao dịch của các bên có dẫn chiêu đên một văn ban có thể hiện thỏa
thuận trọng tài như hợp đồng, chưng cư, điều lệ công ty và những tài liệu tương tự khác.
- Qua trao đổi về đơn khởi kiện và ban tự bao vệ mà trong đó thể hiện sự tồn
tại của thỏa thuận của một bên đưa ra và bên kia không phủ nhận.
Lưu ý, những trường hợp sau thỏa thuận trọng tài sẽ bị vô hiệu:
- Thỏa thuận trọng tài được xác lập để giai quyêt tranh châp không thuộc lĩnh
vực quy định tại Điều 2 Luật Trọng tài Thương mại 2010.
- Người xác lập thỏa thuận trọng tài không có thẩm quyền theo quy định của
pháp luật. Người xác lập không phai là người đại diện theo pháp luật hoặc
không phai là người được ủy quyền hợp pháp hoặc là người được ủy quyền
hợp pháp nhưng vượt quá phạm vi được ủy quyền.
- Người xác lập thỏa thuận trọng tài không có năng lực hành vi dân sự theo
quy định của pháp luật dân sự.
- Hình thưc của thỏa thuận không phù hợp với các quy định được nêu ở trên.
- Một trong các bên bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép trong quá trình xác lập thỏa
thuận trọng tài và có yêu cầu tuyên bố thỏa thuận trọng tài đó là vô hiệu.
- Thỏa thuận trọng tài vi phạm điều câm của pháp luật.
4. Trọng tài thương mại có những vai trò gì?
Trọng tài là phương thưc giai quyêt tranh châp phát sinh trong hoạt động
thương mại được tiên hành theo trình tự, thủ tục do các bên thỏa thuận hoặc
theo quy định của pháp luật.
Việc giai quyêt tranh châp được tiên hành bởi Hội động Trọng tài thuộc một
Trung tâm Trọng tài nhât định hoặc bởi Hội đồng Trọng tài do các bên thành
lập, tùy thuộc vào quyền lựa chọn của các bên.
So với các phương thưc khác như tòa án, hòa giai, thương lượng thì trọng tài
có những ưu điểm như: Trọng tài là một cơ chê giai quyêt tranh châp mềm
dẻo, nhanh chóng, thuận lợi cho các bên. So với Tòa án, trọng tài thương mại
đam bao tối đa quyền tự do thỏa thuận của các bên, tiêt kiệm thời gian và chi
phí cho các bên, nâng cao được hiệu qua kinh doanh; đam bao được bí mật
trong quá trình giai quyêt tranh châp; mang tính thân thiện tạo kha năng tiêp
tục duy trì mối quan hệ của các bên; là cơ chê giai quyêt tranh châp trung lập
cho các bên; các phán quyêt của trọng tài có thể được công nhận và cho thi
hành ở nước ngoài; mang tính chuyên môn cao; không đại diện cho quyền
lực Nhà nước nên thích hợp để giai quyêt các tranh châp giữa các bên có quốc tịch khác nhau.
Document Outline

• Trọng tài (arbitration) là gì? Thẩm quyền, vai trò
  • 1. Trọng tài (arbitration) là gì ?
  • 2. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp của Trọng tài
  • 3. Điều kiện để giải quyết tranh chấp thương mại b
  • 4. Trọng tài thương mại có những vai trò gì?