Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 61572994
Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương mẫu mực về thực hành đạo đức cách
mạng cho toàn Đảng, toàn dân noi theo. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng
của mình, Người đặc biệt quan tâm đến giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng
cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Hồ Chí Minh quan niệm đạo đức là nền tảng
và là sức mạnh của toàn dân, xem đó là cái gốc của cây, ngọn nguồn của sông nước.
Trên cơ sở đó, hôm nay nhóm chúng em xin được trình bày về
Tư tưởng hồ chí minh về đạo đức I.
Bản chất, đặc điểm tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức mới, đạo đức cách mạng, tư tưởng đạo đức Hồ
Chí Minh trong sáng, suốt đời tận trung với nước, tận hiếu với dân, suốt đời tranh
đấu cho Đảng, cho cách mạng.
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh luôn đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lao
động lên trên, lên trước lợi ích của cá nhân mình.
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết hợp đạo đức truyền thống của dân tộc
với tinh hoa đạo đức của nhân loại, giữa phương Đông với phương Tây, được
hình thành và phát triển từ yêu cầu của sự nghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam.
Phải nhận thức rằng, Hồ Chí Minh đánh giá cao đạo đức truyền thống dân tộc, đó
là những đức tính sống có tình có nghĩa, có thủy có chung, có nhân có đức, có
trước có sau, biết trung, biết hiếu.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh những yếu tố tích cực của đạo đức Nho giáo như: dân
là gốc của nước; dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh và đề cao thuyết “đại
đồng” của Nho giáo. Người cho rằng đạo đức của Khổng tử là hoàn hảo và Khổng
giáo là một thứ khoa học về kinh nghiệm đạo đức và phép ứng xử. Tuy Khổng tử
là phong kiến, song những điều hay trong đó thì ta nên học lấy.
Mặt khác, Người cũng chỉ ra nhiều tiêu cực của Khổng giáo như việc nó căn bản
là sự bình yên trong xã hội và không bao giờ thay đổi. Học thuyết đạo đức Nho
giáo nhằm phụng sự quyền lợi cho giai cấp phong kiến, đi ngược lại lẽ tiến hoá
của lịch sử và lợi ích của nhân dân. Rõ ràng là giữa Hồ Chí Minh và đạo đức Nho
giáo có nhiều khác biệt. Người nhấn mạnh tác dụng to lớn của đạo đức cách mạng,
tiếp thu và trân trọng mặt tích cực, đồng thời cũng phê phán mặt tiêu cực của đạo đức Nho giáo. --------- 3.
Quan điểm của Hồ Chí Minh về những nguyên tắc xây dựng đạo đức cách mạng. lOMoAR cPSD| 61572994
Để xây dựng một nền đạo đức mới, Hồ Chí Minh đã nêu ra những nguyên tắc cơ
bản để định hướng cho sự lãnh đạo của Đảng, cũng như cho việc rèn luyện của mỗi người:
3.1. Nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức.
Theo Hồ Chí Minh, lời nói phải đi đôi với việc làm và sự nêu gương tốt là rất
quan trọng. Người yêu cầu mọi người đều phải làm gương cho người khác, từ cha
mẹ cho các con, anh chị cho em, ông bà cho con cháu, lãnh đạo cho cán bộ, nhân
viên và Đảng viên phải làm gương trước quần chúng. Người nói rằng quần chúng
chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức và muốn hướng dẫn nhân dân thì
mình phải làm mực thước cho người khác làm theo. Trong suốt cuộc đời hoạt
động cách mạng của mình, Người đã giáo dục mọi người và ngay chính bản thân
mình đã thực hiện một cách nghiêm túc và đầy đủ nhất. Đối với Người, nếu nói
nhiều, làm ít, nói mà không làm, hơn nữa nói một đằng làm một nẻo thì chỉ đem
lại hiệu quả phản tác dụng.
Và hơn bất cứ một lĩnh vực nào khác, trong việc xây dựng một nền đạo đức, đạo
đức cách mạng phải đặc biệt chú trọng “đạo làm gương”. Người nói: “Lấy gương
người tốt, việc tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt
nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người
mới, cuộc sống mới.”
Cụ thể trong gia đình: Đó là tấm gương của bố mẹ đối với con cái, của anh chị
đối với các em; trong nhà trường thì đó là tấm gương của thầy, cô giáo đối với
học sinh; trong tổ chức, tập thể, Đảng, Nhà nước là tấm gương của những người
đứng đầu, phụ trách, lãnh đạo, của cấp trên đối với cấp dưới; trong xã hội thì đó
là tấm gương của người này đối với người khác; những gương “Người tốt việc
tốt” mà Hồ Chí Minh đã dầy công phát hiện thu thập, chỉ đạo việc in thành sách
để mọi người học tập và làm theo là một việc làm rất cụ thể. Một bài diễn văn
hay không bằng một tấm gương sống - điều mà Hồ Chí Minh nói về Lê-nin đã
đặt ra cho việc xây dựng đạo đức mới một nguyên tắc rất cơ bản là sự nêu gương
về đạo đức. Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là tấm gương chung cho cả dân
tộc và cho các thế hệ người Việt Nam mãi mãi về sau học tập.
3.2. Xây đi đôi với chống.
Trong đời sống hằng ngày, những hiện tượng tốt - xấu, đúng - sai, cái có đạo đức
- cái vô đạo đức vẫn luôn tồn tại, đan xen nhau, đối chọi nhau thông qua hành vi
của con người. Do đó việc xây và chống trong lĩnh vực đạo đức hoàn toàn là điều
không đơn giản. Xây phải đi đôi với chống, muốn xây phải chống, chống nhằm mục đích xây. lOMoAR cPSD| 61572994
Theo Hồ Chí Minh, cùng với việc xây dựng đạo đức mới và bồi dưỡng những
phẩm chất tốt đẹp, cần phải chống lại những biểu hiện phi đạo đức, sai trái, xấu
xa và trái với những yêu cầu của đạo đức mới. Điều này bao gồm việc chống lại
“chủ nghĩa cá nhân”. Xây đi đôi với chống cụ thể có nghĩa là muốn xây dựng thì
phải chống lại những thứ trái ngược với nó. Để xây dựng chủ nghĩa xã hội, cần
phải chống lại chủ nghĩa cá nhân. Người đặc biệt coi trọng việc chống chủ nghĩa
cá nhân, vì chủ nghĩa cá nhân là một thứ bệnh cực kỳ nguy hiểm, nó đẻ ra hàng
trăm thứ bệnh khác như tham ô, hủ hóa, lãng phí, xa hoa, tự cao, tự đại, chuyên
quyền, tham danh, trục lợi…
Xây dựng đạo đức mới trước hết phải được tiến hành bằng giáo dục, từ gia đình
đến nhà trường, tập thể và toàn xã hội. Những phẩm chất chung nhất phải được
cụ thể hóa. Hồ Chí Minh đã cụ thể hóa các phẩm chất đạo đức cơ bản đối với
từng giai cấp, tầng lớp, lứa tuổi và nhóm xã hội. Trong giáo dục, vấn đề quan
trọng là phải khơi dậy ý thức đạo đức lành mạnh của mọi người, để mọi người
nhận thức được và tự giác thực hiện. Trong đấu tranh chống lại cái tiêu cực, lạc
hậu trước hết phải chống chủ nghĩa cá nhân, phải phát hiện sớm, phải chú ý phòng ngừa, ngăn chặn.
Để việc xây và chống có kết quả, theo Người, phải tạo thành phong trào quần
chúng rộng rãi, thông qua phong trào quần chúng và các cuộc vận động lôi kéo
mọi người thực hiện việc xây và chống một cách rõ ràng, cụ thể, để mọi người tự
bồi dưỡng và nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng của mình.
3.3. Tu dưỡng đạo đức suốt đời.
Hồ Chí Minh khẳng định, đạo đức cách mạng phải qua đấu tranh, phải có sự tác
động thì sự rèn luyện bền bỉ mới thành. “Đạo đức cách mạng không phải trên trời
sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố.
Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Người dạy:
“Một dân tộc, một Đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp
dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và
ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”.
Tu dưỡng đạo đức, tự rèn luyện hằng ngày có vai trò rất quan trọng.Người khẳng
định, đã là người thì ai cũng có chỗ hay, chỗ dở, chỗ xấu, chỗ tốt, ai cũng có thiện,
có ác ở trong mình. Vấn đề là dám nhìn thẳng vào con người mình, không tự lừa
dối, huyễn hoặc; thấy rõ cái hay, cái tốt, cái thiện để phát huy và thấy rõ cái dở,
cái xấu, cái ác để khắc phục. Tu dưỡng đạo đức phải được thực hiện trong mọi
hoạt động thực tiễn, trong đời tư cũng như trong sinh hoạt cộng đồng, trong mọi mối quan hệ của mình. lOMoAR cPSD| 61572994
Theo Hồ Chí Minh, đã hoạt động cách mạng thì khó tránh khỏi sai lầm và khuyết
điểm. Một người dù tài giỏi đến mấy cũng chỉ trông thấy hay chỉ có thể xem xét
được một vấn đề, không thể trông thấy và xem xét tất cả mọi mặt của một vấn đề.
Vì vậy mọi người phải luôn luôn học tập tu dưỡng để hoàn thiện bản thân, việc
tu dưỡng phải gắn với thực tiễn, bền bỉ, mọi lúc, mọi nơi và trong mọi hoàn cảnh.
Đối với mỗi con người việc rèn luyện đạo đức cách mạng phải được thực hiện
trong hoạt động thực tiễn, trong đời tư cũng như trong đời sống, sinh hoạt, học
tập, lao động, chiến đấu; trong mọi mối quan hệ xã hội từ hẹp đến rộng, từ nhỏ
đến lớn, từ gia đình đến nhà trường, đoàn thể, xã hội; từ quan hệ bạn bè đến đồng
chí, anh em, cấp trên, cấp dưới, với Đảng, với nước, với dân và cả trong quan hệ
quốc tế. Có rèn luyện công phu theo các nguyên tắc trên đây thì con người mới
có được phẩm chất đạo đức tốt đẹp, những phẩm chất ấy sẽ ngày càng được bồi đắp và nâng cao.
Đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là yêu
cầu, trách nhiệm, nhưng đồng thời cũng là tình cảm, là nguyện vọng tha thiết của
mỗi cán bộ, đảng viên và người dân Việt Nam yêu nước, để xây dựng một đất
nước Việt Nam giàu đẹp, dân chủ; dân tộc Việt Nam độc lập, tự do; nhân dân Việt Nam ấm no, hạnh phúc.