Tư tưởng Hồ Chí Minh về Con Người | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 61572994
Tư tưởng của Hồ Chí Minh về con người:
1/Quan điểm của Hồ Chí Minh về con người :
Trong vấn đề con người, điều mà Hồ Chí Minh quan tâm nhất đó
là con người Việt Nam, những quan hệ xã hội trong xã hội Việt Nam,
Người đã nêu rõ ý kiến riêng, quan điểm của mình khi tiếp thu những
truyền thống tốt đẹp của dân tộc, những ý kiến, quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Lê-nin về con người.
Quan điểm của Người về con người và bản chất của con người
đều xuất phát từ thực tiễn, Người đưa ra những quan điểm chủ yếu
về con người rất độc đáo mà rất thiết thực. Người định nghĩa về con
người: "Chữ người, nghĩa hẹp là gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn.
Nghĩa rộng là đồng bào cả nước. Rộng nữa là cả loài người". Như vậy,
con người không phải là những cá thể biệt lập. Chỉ có trong quan hệ xã
hội, trong hoạt động thực tiễn xã hội con người mới có lao động, ngôn
ngữ, tư duy, chế tạo công cụ lao động, mới thật sự trở thành con người đúng nghĩa.
Theo Hồ Chí Minh, con người muốn tồn tại thì phải có ăn, mặc,
ở, đi lại... Nhưng đời sống con người không chỉ dừng lại ở vật chất, mà
còn những nhu cầu tinh thần, văn hóa là những đặc trưng của con
người. Tất cả nhu cầu về vật chất và tinh thần đó được đáp ứng hay
không, lại hoàn toàn phụ thuộc vào chế độ xã hội, vào hình thái kinh
tế - xã hội mà con người đang sống. Người nói: "đồng bào ai cũng có
ăn, có mặc,..." vì đây là những điều thiết yếu để tồn tại. Người vẫn nhớ
và thường nhắc lại "Dân dĩ thực vi thiên" (Dân lấy ăn làm trời, nếu
không có ăn là không có trời). Lại có câu "Có thực mới vực được đạo"
(Không có ăn thì chẳng làm được việc gì cả). Từ đó ta thấy việc quan
tâm đến cái ăn, cái mặc, cái ở của nhân dân luôn đặt lên hàng đầu
trong mối quan tâm của Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh trách nhiệm đối với đời sống của nhân
dân. Ðó là những việc cần phải làm ngay: "1.Làm cho dân có ăn. 2. Làm
cho dân có mặc. 3. Làm cho dân có chỗ ở. 4. Làm cho dân có học hành. lOMoAR cPSD| 61572994
Cái mục đích chúng ta đi đến là bốn điều đó. Ði đến để dân nước ta
xứng đáng với tự do độc lập và giúp sức được cho tự do độc lập".
Người căn dặn: "chính sách của Ðảng và Chính phủ là phải hết sức
chăm nom, đến đời sống của nhân dân". Nếu dân đói, dân rét, dân dốt là Ðảng có lỗi.
Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, trong các giai cấp bóc lột ở
Việt Nam chỉ có một số ít cam tâm làm tay sai cho thực dân đế quốc,
chỉ có một số ít là phản lại dân tộc và đất nước, còn đại bộ phận vẫn
thấy cái nhục mất nước của con người Việt Nam. Truyền thống lịch sử
và văn hóa dân tộc đã hun đúc nên tinh thần văn hóa tiềm ẩn bên trong
mọi người dân Việt Nam, bất kể giai cấp nào. Cho nên nếu làm thức
tỉnh tinh thần dân tộc ở họ, thì họ vẫn đứng về phía dân tộc đối mặt
với bọn đế quốc thực dân. Từ đó, Người đã sớm đưa ra chủ trương
phân hóa giai cấp địa chủ thành thị, trung, tiểu địa chủ; phân hóa giai
cấp tư sản thành tư sản dân tộc, tư sản mại bản, không phân biệt giai
cấp, dân tộc, tôn giáo, không phân biệt giàu nghèo…
Thắng lợi ấy đã chứng minh Hồ Chí Minh đã giải quyết đúng đắn
mối quan hệ dân tộc - giai cấp một cách sáng tạo, không chỉ trong
đường lối cách mạng, mà còn về mặt con người, và con người Việt
Nam với những điều kiện lịch sử cụ thể của nó.
=>Hồ Chí Minh đã đi đến tổng kết, một dân tộc dù nhỏ bé sẽ
không bị một dân tộc lớn gấp hàng chục lần thôn tính và đồng hóa nếu
dân tộc ấy phát huy được sức mạnh con người với những phẩm chất
tinh thần, tư tưởng và văn hóa. Ðối với dân tộc Việt Nam, con người
làm ra lịch sử, nhân dân là chủ thể của lịch sử, là chân lý cụ thể, sinh
động đã được Hồ Chí Minh củng cố và nâng cao thành triết lý nhân
sinh. Triết lý nhân sinh này đã được phát huy và đã được chứng minh
hùng hồn trong lịch sử hiện đại của dân tộc.
2/ Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người:
Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng: phải
coi trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người. lOMoAR cPSD| 61572994
Vì sống gần dân, với dân, giữa lòng dân, hiểu rõ dân tình, dân
tâm, dân ý, Hồ Chí Minh thấy rõ yêu cầu giải phóng dân tộc, giải phóng
con người, giải phóng lao động xã hội. Nhân dân vừa là mục tiêu, vừa
là động lực của cách mạng.
Ở Hồ Chí Minh, có sự cảm nhận, thông cảm sâu sắc với thân phận
những người cùng khổ và nô lệ lầm than. Nhưng không phải là sự cảm
thông kiểu tôn giáo; ngược lại, người có niềm tin vững chắc và trí tuệ,
bản lĩnh của con người, ở khả năng tự giải phóng của chính bản thân
con người. Người làm hết sức để xây dựng, rèn luyện con người và
quyết tâm đấu tranh để đem lại độc lập, tự do, hạnh phúc cho con
người. Người xác định con người là mục tiêu trong điều kiện cụ thể
của từng giai đoạn cách mạng. Khi đất nước còn nô lệ, lầm than thì
mục tiêu trước hết trên hết là giải phóng dân tộc. giành độc lập dân
tộc. Sau khi chính quyền đã về tay nhân dân, thì mục tiêu ăn, mặc, ở,
đi lại, học hành, chữa bệnh lại được ưu tiên hơn, bởi vì, "nếu nước độc
lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng có
nghĩa lý gì". Vì vậy chúng ta phải thực hiện ngay: Làm cho dân có ăn.
Làm cho dân có mặc. Làm cho dân có chỗ ở. Làm cho dân có học hành.
Đến Di chúc, Người viết: "Đầu tiên là công việc đối với con người".
Con người là mục tiêu của cách mạng nên mọi chủ trương,
đường lối, chính sách của Đảng, Chính phủ đều vì lợi ích chính đáng
của con người. Có thể là lợi ích lâu dài, lợi ích trước mắt: lợi ích cả dân
tộc và lợi ích của bộ phận, giai cấp, tầng lớp và cá nhân. Với hoạt động
thực tiễn thì việc gì lợi cho dân, dù nhỏ mấy - ta phải hết sức làm. Việc
gì hại cho dân, dù nhỏ mấy - ta phải hết sức tránh.
Con người là động lực của cách mạng được nhìn nhận trên phạm
vi cả nước, toàn thể đồng bào, song trước hết là ở giai cấp công nhân
và nông dân. Điều này có ý nghĩa to lớn trong sự nghiệp giải phóng dân
tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhà nước mới theo tư tưởng của Hồ
Chí Minh lấy công - nông - trí làm nền tảng. Từ thắng lợi của Cách mạng
Tháng Mười phải nhìn nhận và đánh giá đúng giai cấp đứng ở trung lOMoAR cPSD| 61572994
tâm của thời đại mới,đó là giai cấp công nhân. Chỉ có giai cấp công
nhân với những đặc điểm chung và riêng mới lãnh đạo được dân tộc
đào mồ chôn chủ nghĩa tư bản. Muốn vậy giai cấp công nhân chỉ có
liên minh với giai cấp nông dân và gắn bó với dân tộc mới trở thành lực lượng hùng mạnh.
Họ phải có trí tuệ và bản lĩnh, văn hóa, đạo đức, được nuôi dưỡng
trên nền truyền thống lịch sử và văn hóa hàng ngàn năm của dân tộc
Việt Nam... Chính trị, văn hóa, tinh thần là động lực cơ bản trong động lực con người.
Từ việc đề cao vai trò của con người Hồ Chí Minh cho rằng, con
người là vốn quý nhất, động lực quyết định mọi thắng lợi của cách
mạng Việt Nam. “Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong
thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”. Do vậy,
làm bất kỳ việc gì cũng phải có vai trò của nhân dân, nếu không thì
không thể nào làm được. Người cho rằng, “việc gì có quần chúng tham
gia bàn bạc, khó mấy cũng trở nên dễ dàng và làm được tốt. Các đồng
chí ở Quảng Bình nói rất đúng: Dễ mười lần không dân cũng chịu; Khó
trăm lần dân liệu cũng xong”. Nhân dân là người sáng tạo ra mọi giá trị
vật chất, tinh thần và giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau
chóng, đầy đủ mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn, nghĩ
mãi không ra. Hồ Chí Minh có niềm tin vững chắc rằng với tinh thần
quật cường và lực lượng nhân dân trong đấu tranh dựng nước, giữ
nước và phát triển đất nước, nhân dân có vai trò quyết định đến sự
thành công của cách mạng.