Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đại Đoàn Kết Dân Tộc và Ứng Dụng Hiện Nay | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 61559320 Mục lục
I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc (Trình bày khái niệm)................2
1. Khái niệm.........................................................................................................2
a. Dân tộc..........................................................................................................2
b. Đại đoàn kết dân tộc.....................................................................................2
2. Vai trò của đại đoàn kết toàn dân tộc...............................................................2
II. Hình thức, nguyên tắc tổ chức của đại đoàn kết dân tộc......................................3
1. Hình thức tổ chức của đại đoàn kết dân tộc.....................................................3
2. Nguyên tắc xây dựng và hoạt động của Mặt trận dân tộc thống nhất:.............3
3. Phương pháp xây dựng đại đoàn kết dân tộc...................................................5
III. Vận dụng.............................................................................................................7
1. Thực trạng đại đoàn kết dân tộc ở Việt Nam hiện nay – Liên hệ thực tiễn......7
2. Biện pháp.........................................................................................................7
3. Liên hệ sinh viên..............................................................................................8 lOMoAR cPSD| 61559320
Phân tích sự vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về các nguyên tắc,
phương pháp đại đoàn kết dân tộc trong giai đoạn hiện nay I. Tư
tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc (Trình bày khái niệm) 1. Khái niệm a. Dân tộc
- Theo quan điểm của Mác – Lênin, dân tộc theo nghĩa hẹp được hiểu chỉ một
cộng đồng người có mối liên hệ chặt chẽ và bền vững, có chung sinh hoạt kinh
tế, có ngôn ngữ riêng, có những nét đặc thù về văn hoá
b. Đại đoàn kết dân tộc
- “Đại đoàn kết tức là trước hết phải đoàn kết đại đa số nhân dân, mà đại đa số
nhân dân là công nhân, nông dân và các tầng lớp nhân dân lao động khác. Đó
là nền gốc của đại đoàn kết. Nó cũng như cái nền của nhà, cái gốc của cây.
Nhưng đã có nền vững, gốc tốt, còn phải đoàn kết các tầng lớp nhân dân khác”.
Đại đoàn kết dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh là đại đoàn kết các dân tộc,
tôn giáo, giai cấp, mọi giới, mọi lứa tuổi, mọi vùng của đất nước, đoàn kết
mọi thành viên trong đại gia đình dân tộc Việt Nam dù sống trong nước hay
định cư ở nước ngoài thành một khối vững chắc trên cơ sở thống nhất về mục
tiêu chung và những lợi ích căn bản.
2. Vai trò của đại đoàn kết toàn dân tộc
Đại đoàn kết toàn dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công của cách mạng.
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, đại đoàn kết toàn dân tộc là chiến lược lâu dài, nhất
quán của cách mạng Việt Nam. Đại đoàn kết toàn dân tộc là vấn đề mang tính sống
còn của dân tộc Việt Nam nên nó được duy trì cả trong cách mạng dân tộc dân chủ
nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa. Không bao giờ được thay đổi chủ trương
đại đoàn kết toàn dân tộc, vì đó là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng.
Từ thực tiễn xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Người đã đi đến kết luận:
“Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết
Thành công, thành công, đại thành công”
Đại đoàn kết toàn dân tộc vừa là một mục tiêu vừa là nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng Việt Nam. lOMoAR cPSD| 61559320
Đối với Hồ Chí Minh, đại đoàn kết không chỉ là khẩu hiệu chiến lược mà còn là mục
tiêu lâu dài của cách mạng. Đại đoàn kết toàn dân tộc phải được xác định là nhiệm
vụ hàng đầu của Đảng và nhiệm vụ này phải được quán triệt trong tất cả mọi lĩnh
vực, từ đường lối, chủ trương, chính sách, tới hoạt động thực tiễn của Đảng. Ngày
3/3/1951, trong lời kết thúc buổi ra mắt Đảng Lao Động Việt Nam, Hồ Chí Minh
tuyên bố: “Mục đích của Đảng Lao động Việt Nam có thể gồm trong 8 chữ là: ĐOÀN
KẾT TOÀN DÂN, PHỤNG SỰ TỔ QUỐC”.
Đại đoàn kết là yêu cầu khách quan của sự nghiệp cách mạng và là đòi hỏi khách
quan của quần chúng nhân dân trong cuộc đấu tranh tự giải phóng bởi nếu không
đoàn kết thì chính họ sẽ thất bại trong cuộc đấu tranh vì lợi ích của chính mình.
II. Hình thức, nguyên tắc tổ chức của đại đoàn kết dân tộc 1.
Hình thức tổ chức của đại đoàn kết dân tộcHình thức:
Mặt trận dân tộc thống nhất.
Mặt trận dân tộc thống nhất là tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của nhân dân Việt
Nam, là nơi quy tụ, tập hợp lượng lớn đông đảo các giai cấp, tầng lớp, dân tộc, tôn
giáo, đảng phái, các tổ chức, cá nhân yêu nước ở phạm vi trong và ngoài nước.
Do yêu cầu và nhiệm vụ của từng chặng đường lịch sử mà Mặt trận dân tộc thống
nhất đã có những tên gọi khác nhau, trong đó có các tên gọi tiêu biểu như: Mặt trận
Việt Minh (1941), Mặt trận Liên Việt (1951), Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam
Việt Nam (1960), Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ( những năm 1955, 1976)...
Dù có nhiều tên gọi khác nhau đi chăng nữa, thực chất chỉ là một tổ chức chính trị -
xã hội rộng rãi, tập hợp đông đảo các giai cấp, tầng lớp, dân tộc, tôn giáo, đảng phái,
các tổ chức, cá nhân yêu nước ở phạm vi trong và ngoài nước, phấn đấu vì mục tiêu
chung là độc lập, thống nhất của Tổ quốc và tự do, hạnh phúc của nhân dân. 2.
Nguyên tắc xây dựng và hoạt động của Mặt trận dân tộc thống nhất:
Một là, phải được xây dựng trên nền tảng liên minh công nhân - nông dân - trí thức
và đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Đây là nguyên tắc cốt lõi trong chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc của Hồ Chí
Minh, trên cơ sở đó để mở rộng Mặt trận, làm cho Mặt trận thực sự quy tụ được cả
dân tộc, kết thành một khối vững chắc trong Mặt trận. lOMoAR cPSD| 61559320
Mục đích chung của Mặt trận được xác định cụ thể, phù hợp với từng giai đoạn cách
mạng, nhằm tập hợp tới mức cao nhất lực lượng dân tộc vào khối đại đoàn kết.
Phải được xây dựng trên nền tảng liên minh công nhân – nông dân – trí thức. Phải
lấy liên minh công nông làm nền tảng “Vì họ là người trực tiếp sản xuất tất cả mọi
tài phú làm cho xã hội sống. Vì họ đông hơn hết, mà cũng bị áp bức bóc lột nặng nề
hơn hết. Vì chí khí cách mạng của họ chắc chắn, bền bỉ hơn mọi tầng lớp khác”.
Không nên chỉ nhấn mạnh vai trò của công nông, mà còn phải thấy vai trò và sự cần
thiết phải liên minh với các giai cấp khác, nhất là với đội ngũ trí thức.
Hai là, phải hoạt động theo nguyên tắc hiệp thương dân chủ.
Mặt trận dân tộc thống nhất là tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của cả dân tộc, bao
gồm nhiều giai cấp, tầng lớp, đảng phái, dân tộc, tôn giáo khác nhau, với nhiều lợi
ích khác nhau. Do vậy, hoạt động của Mặt trận phải dựa trên nguyên tắc hiệp thương dân chủ.
Mọi vấn đề của Mặt trận đều phải được đem ra để tất cả các thành viên cùng bàn bạc
công khai, để đi đến nhất trí, loại trừ mọi sự áp đặt hoặc dân chủ hình thức.
Những lợi ích riêng chính đáng, phù hợp với lịch ích chung của đất nước, của dân
tộc cần được tôn trọng, những gì riêng biệt, không phù hợp sẽ dần được giải quyết
bằng lợi ích chung của dân tộc, bằng sự nhận thức ngày càng đúng đắn hơn của mỗi
người, mỗi bộ phận về mối quan hệ giữa lợi ích chung và lợi ích riêng
Ba là, phải đoàn kết lâu dài, chặt chẽ, đoàn kết thật sự, chân thành, thân ái giúp đỡ
nhau cùng tiến bộ.
Theo Hồ Chí Minh, đoàn kết trong Mặt trận phải lâu dài, chặt chẽ, đoàn kết thật sự,
chân thành, thân ái, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Hợp tác xã nông nghiệp Tân Lập, huyện Quốc Oai, tỉnh
Hà Tây (08-7-1958). Nguồn: hochiminh.vn
Nhấn mạnh phương châm “cầu đồng tồn dị”, lấy cái chung để hạn chế cái riêng, cái khác biệt.
Người nêu rõ: “Đoàn kết thực sự nghĩa là mục đích phải nhất trí và lập trường cũng
phải nhất trí. Đoàn kết thực sự nghĩa là vừa đoàn kết, vừa đấu tranh, học những cái
tốt của nhau, phê bình những cái sai của nhau và phê bình trên lập trường thân ái, vì nước, vì dân” . lOMoAR cPSD| 61559320
3. Phương pháp xây dựng đại đoàn kết dân tộc
Một là, làm tốt công tác vận động quần chúng (dân vận) - Mục đích đoàn kết mọi
người, tạo ra động lực phát triển kinh tế - xã hội và văn hóa.
Theo Người “Trong bầu trời, không gì quý bằng nhân dân”, dân là quan trọng nhất,
là thành phần tạo nên dân tộc. Sức mạnh của dân tộc mạng lên khi quần chúng được
tập hợp và cùng hướng tới một mục tiêu nhất định. Vì vậy, Đảng cần phải làm tốt
công tác dân vận - “Lực lượng của dân rất to. Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận
kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công” (Toàn tập, t.6,
tr.234). Đảng và Nhà nước, cũng như các cán bộ, đảng viên phải làm tốt công tác
giáo dục, tuyên truyền, hướng dẫn, giúp đỡ và vận động quần chúng nhân dân thực
hiện mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.
Giúp nhân dân hiểu về quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân đối với
Đảng, với Tổ quốc và với dân tộc. Phải làm cho họ hiểu, đi theo cách mạng, tích cực
và sẵn sàng xả thân vì nhiệm vụ cách mạng.
Công tác tuyên truyền không được làm theo ý muốn chủ quan - Nhân dân đủ mọi
tầng lớp, nghề nghiệp, trình độ và năng lực nên cách tuyên truyền phải phù hợp với
nguyện vọng quần chúng.
Hai là, thành lập đoàn thể, tổ chức quần chúng phù hợp với từng đối tượng để tập
hợp quần chúng - Mục đích tập hợp quần chúng một cách hiệu quả
Muốn phát huy tiềm năng lực lượng quần chúng nhân dân, tạo nên sức mạnh tổng
hợp của đất nước thì phải giải quyết mối quan hệ về lợi ích của tất cả các thành phần
trong xã hội, tức là sắp xếp bộ phận nhân dân thành các đoàn thể, tổ chức quần
chúng. Những tổ chức này tập hợp, giáo dục, rèn luyện quần chúng cho phù hợp với
từng giai cấp, dân tộc, tôn giáo, lứa tuổi, giới tính, vùng miền… như Đoàn
Thanh niên (tầng lớp - thanh niên), Hội Sinh viên VN (nghề nghiệp - sinh viên), Hội
Phụ nữ (giới tính - phụ nữ), Giáo hội Phật giáo VN (tôn giáo - phật giáo)
Tất cả đều góp phần thực hiện nhiệm vụ cách mạng, phát huy tính tích cực của các tầng lớp nhân dân.
Các đoàn thể, tổ chức quần chúng được Đảng lãnh đạo có nhiệm vụ tuyên truyền,
giáo dục, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia cách mạng, đấu tranh bảo vệ
quyền và lợi ích bản thân. Vì vậy, việc tập hợp quần chúng thực hiện nhiệm vụ cách
mạng càng trở nên hiệu quả, là hạt nhân của khối đại đoàn kết toàn dân. [Cho ví dụ
như Đoàn Thanh niên luôn hướng người thanh niên rèn luyện đạo đức, không ngừng lOMoAR cPSD| 61559320
học hỏi và phấn đấu đóng góp cho Tổ quốc, đất nước - Ngoài ra, các sinh viên đoàn
kết cùng phấn đấu học tập, vươn lên và cạnh tranh lành mạnh].
Ba là, các đoàn thể, tổ chức quần chúng được tập hợp và đoàn kết
Theo Hồ Chí Minh, các đoàn thể, tổ chức quần chúng hợp thành MTDT thống nhất.
Mặt trận dân tộc càng thống nhất, vững chắc thì khối đại đoàn kết dân tộc càng mạnh
mẽ. Các đoàn thể, tổ chức là sợi dây gắn kết Đảng với nhân dân. Người khẳng định
“Những đoàn thể ấy là tổ chức của dân, phấn đấu cho dân, bênh vực quyền của dân,
liên lạc mật thiết nhân dân với Chính phủ” (Toàn tập, t.6, tr.397). Công tác vận động
quần chúng phải dựa trên chiến lược: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, Thành công,
thành công, đại thành công!”.
Trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập dân tộc (1930 - 1945), Mặt trận đã phát huy
vai trò tập hợp toàn thể nhân dân Việt Nam yêu nước thành khối đại đoàn kết, với
tinh thần “dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được
độc lập”, làm nên thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, khai sinh
ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á.
- Các đoàn thể, tổ chức là sợi dây gắn kết Đảng với nhân dân.
- Công tác vận động quần chúng phải dựa trên chiến lược: "Đoàn kết, đoàn kết, đoàn
kết, Thành công, thành công, đại thành công!"
- Mặt trận dân tộc thống nhất phải tổ chức đoàn kết tốt các đảng phái, các đoàn
thể,các nhân sĩ,.... thực hiện hợp tác lâu dài, giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau tiến bộ...."
Thành tựu: Năm 2020, tạp chí The economist công bố một nghiên cứu cho thấy
Việt Nam lọt vào top 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất thế giới … lịch sử đã
và đang chứng minh tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc là nhân tố quyết định mọi
thắng lợi của sự nghiệp bảo vệ và xây dựng tổ quốc.
Sự đồng tâm của đồng bào ta lúc thành một bức tượng đồng xung quanh tổ quốc. Dù
địch hung tàn xảo huyệt đến mức nào , đụng đầu nhằm bức tượng đó, chúng cũng
phải thất bại, và một lần nữa có thể thấy tinh thần đoàn kết triệu người như một của
đất nước ta khi đối đầu với kẻ thù vô hình COVID 19 tiếp tục khẳng định giá trị to
lớn của tinh thần đại đoàn kết dân tộc “một miếng khi đói bằng cả gói khi no” trong
những ngày chống dịch, tinh thần đoàn kết tương thân tương ái của dân tộc ta được
nhân lên mạnh mẽ, trên khắp mọi miền của đất nước biết bao ngày qua có biết bao
nhiêu tấm lòng nhân ái è bão Yagi. lOMoAR cPSD| 61559320 III. Vận dụng
1. Thực trạng đại đoàn kết dân tộc ở Việt Nam hiện nay – Liên hệ thực tiễn Thực trạng:
- Sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc chưa được phát huy đầy đủ, có lúc, có
nơichưa phát huy được vai trò, quyền làm chủ thực sự của nhân dân.
- Chưa đánh giá và dự báo chính xác những diễn biến, thay đổi cơ cấu xã hội,
tâm tư, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân để có chủ trương phù hợp.
- Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân các cấp có lúc, có
nơi chưa sát với các tầng lớp nhân dân và cơ sở, vẫn còn có biểu hiện hành chính
hóa, chưa thật thiết thực, hiệu quả.
- Chủ trương, quan điểm của Đảng về đại đoàn kết toàn dân tộc, về quyền và
lợiích hợp pháp, chính đáng của các giai cấp, tầng lớp nhân dân chưa được kịp
thời thể chế hóa, hoặc đã thể chế hóa nhưng chưa được tổ chức thực hiện một
cách nghiêm túc, làm gây nên bức xúc trong một bộ phận nhân dân.
Tuy nhiên, trong giai đoạn gần đây, ta có thể thấy tinh thần đại đoàn kết dân tộc
mạnh mẽ, vững chắc khi đất nước đang trải qua thời kì gian nan. Khi đại dịch
Covid bùng nổ, nhân dân ta đã thực hiện các chủ trương tốt và giúp đỡ đồng bào
đang gặp khó khăn thông qua việc hỗ trợ quyên góp, thể hiện tinh thần “Lá lành
đùm lá rách”, “một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ”; hoặc trong thời gian mới đây, khi
bão Yagi ập đến và nhân dân miền Bắc đang chịu đau thương, nhân dân các vùng
đã đứng lên quyên góp, hỗ trợ. Đây là những tấm gương đẹp về tinh thần đoàn
kết dân tộc và cần được phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc. 2. Biện pháp
Tại đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Đảng ta đã đề ra các biện pháp, chủ
trương để tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc như sau:
+ Nâng cao nhận thức và trách nhiệm trong đổi mới nội dung, phương thức hoạt
động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH. Sử dụng tổng hợp các hình
thức tổ chức tuyên tuyền bằng các công cụ trực quan như: Tranh cổ động, ảnh,
sách, báo chí, phim tài liệu... Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần
thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, sự phát triển của công nghệ thông tin, Mặt trận
cũng cần sử dụng các công cụ truyền thông mới và hiện đại để tuyên truyền thông
qua internet, như trang web, Facebook... đồng thời, phải chú trọng công tác tuyên
truyền thông qua hoạt động của báo cáo viên, cán bộ mặt trận bằng các hình thức lOMoAR cPSD| 61559320
tọa đàm, trao đổi, hội thảo, nói chuyện thời sự, kể chuyện gương người tốt, việc
tốt, tiếp xúc, sinh hoạt trực tiếp với nhân dân ở cộng đồng dân cư tổ dân phố, thôn, làng, bản...
+ Đổi mới nội dung, phương thức tổ chức các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước.
+ Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với đổi mới nội dung, phương thức hoạt
động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH. thực hiện đúng đắn các nghị
quyết của Trung ương và tổ chức đảng cấp trên về công tác mặt trận, các quyết
định vận động từng đối tượng quần chúng nhân dân: Công nhân, nông dân, trí
thức, doanh nhân, thanh niên, phụ nữ, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư
ở nước ngoài. Phải coi trọng khâu nhận thức, quán triệt và nhất là khâu tổ chức thực hiện nghị quyết.
3. Liên hệ sinh viên
- Thực hiện quán triệt việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà
nước về xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc.
- Tham gia tích cực các hoạt động, phong trào, diễn đàn do Đoàn, Hội tổ chức,
vận động các bạn chưa phải là đoàn viên, hội viên tham gia vào Đoàn, Hội. Tuân
thủ tốt những chủ trương, điều lệ mà Đoàn Hội đưa ra, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
- Sống và học tập hết mình, yêu lao động và hoàn thành tốt các nhiệm vụ học tập được giao.
- Phát huy tốt quyền làm chủ của mình đối với đất nước thông qua các buổi gặp
mặt đại biểu Quốc hội và cử tri, các cuộc họp cơ sở, các diễn đàn đóng góp ý
kiến xây dựng đất nước.
- Thực hiện sống vì tập thể, hỗ trợ, yêu thương giúp đỡ bạn bè những việc có
thể làm được, trong khả năng liên quan đến làm bài tập lớn, nhỏ, hoạt động thảo
luận, làm việc nhóm, tập thể. Tăng cường quan hệ tốt đẹp với mọi giai tầng, củng
cố năng lực chuyên môn, trình độ trong việc phát huy tính năng động, sáng tạo
của bản thân. Chăm lo xây dựng và rèn luyện những phẩm chất đạo đức tốt đẹp,
sống tốt đời, đẹp đạo.