Tương giao đồ thị hàm số bậc nhất/bậc nhất với đường thẳng
Bài toán tổng quát
Cho hàm số
ax b
y
cx d
+
=
+
đồ thị
( )
C
. Tìm tham số m để đường thẳng
:d y xa b= +
cắt
( )
C
tại hai điểm phân biệt
, A B
thỏa mãn điều kiện K?
Phương pháp giải
Bước 1. (Bước này giống nhau các bài toán tương giao của hàm nhất biến)
Lập phương trình hoành độ giao điểm giữa d
( )
:C
ax b
x
cx d
a b
+
= +
+
( ) ( )
2
0,
d
g x cx c d a x d b x
c
a b a bÛ = + + - + - = " ¹ -
.
Để d cắt
( )
C
tại hai điểm phân biệt
( )
0g xÛ =
2 nghiệm nghiệm phân biệt
0; 0
0
c
d
g
c
a
ì
ï
¹ D >
ï
ï
ï
Û
í
÷
ç
ï
÷
- ¹
ç
÷
ï
ç
÷
ç
ï
ï
î
.
Giải hệ này, ta sẽ tìm được
1
m DÎ
( )
i
Gọi
( ) ( )
1 1 2 2
; , ;A x x B x ya b a b+ +
với
1 2
,x x
2
nghiệm của
( )
0g x =
Theo Viète:
1 2
;
c d a
S x x
c
b a
a
+ -
= + = -
1 2
d b
P x x
c
b
a
-
= =
( )
ii
Bước 2.
Biến đổi điều kiện K cho trước về dạng chứa tổng tích của
1 2
,x x
( )
iii
Thế
( )
ii
vào
( )
iii
sẽ thu được phương trình hoặc bất phương trình với biến số
m.
Giải s tìm được
2
m DÎ
( )
*
Từ
( ) ( ) ( )
1 2
,i m D D*
kết luận giá trị m cần tìm.
Một số công thức tính nhanh thường gặp liên quan đến tương giao giữa
đường thẳng
y kx p= +
đồ thị hàm s
ax b
y
cx d
+
=
+
Giả sử
:d y kx p= +
cắt đồ thị hàm s
ax b
y
cx d
+
=
+
tại
2
điểm phân biệt
,M N
.
Với
ax b
kx p
cx d
+
+ =
+
cho ta phương trình dạng:
2
0Ax Bx C+ + =
thỏa điều
kiện
0cx d+ ¹
,
2
4B A CD = -
.
Khi đó:
1.
M x kx p N x kx p
1 1 2 2
( ; ), ( ; )+ +
MN x x k x x
2 1 2 1
( ; ( ))Þ = - -
uuuur
MN k
A
2
2
( 1)
D
Þ = +
Chú ý: khi
min MN
thì tồn tại
min ,k constD =
2.
2 2 2 2 2 2
1 2 1 2
( 1)( ) ( )2 2OM ON k x x x x kp p+ = + + + + +
3.
2 2
1 2 1 2
. ( . )(1 ) ( )OM ON x x k x x kp p= + + + +
uuur uuur
4.
2
1 2
( )(1 ) 2 0OM ON x x k kp= Û + + + =

Preview text:

Tương giao đồ thị hàm số bậc nhất/bậc nhất với đường thẳng Bài toán tổng quát ax + b y = Cho hàm số
cx + d có đồ thị (C). Tìm tham số m để đường thẳng
d : y = ax + b cắt (C) tại hai điểm phân biệt A, B thỏa mãn điều kiện K? Phương pháp giải
Bước 1.
(Bước này giống nhau ở các bài toán tương giao của hàm nhất biến)
ax + b = ax + b
Lập phương trình hoành độ giao điểm giữa d và (C): cx + d Û ( ) 2 = a
+ (b + a - ) + b - = 0, d g x cx c d a x d b " x ¹ - c .
Để d cắt (C) tại hai điểm phân biệt Û g(x)= 0 có 2 nghiệm nghiệm phân biệt ìïca ¹ 0; D > 0 ïïï d Û í d ï ç ÷ ¹ - g - ï ç ÷¹ 0 ç ÷ c ï ç c÷ ïî .
Giải hệ này, ta sẽ tìm được m Î D (i ) 1
A (x ;ax + b , B x ;ay + b g x = 1 1 ) ( 2 2 ) Gọi với x ,x 1 2 là 2 nghiệm của ( ) 0 c
b + ad - a
S = x + x = - ; d b - b P = x x = Theo Viète: 1 2 ca 1 2 ac (ii) Bước 2.
Biến đổi điều kiện K cho trước về dạng có chứa tổng và tích của x ,x (iii ) 1 2
Thế (ii ) vào (iii ) sẽ thu được phương trình hoặc bất phương trình với biến số là m.
Giải nó sẽ tìm được m Î D (*) 2
Từ (i ),(*) m (D D 1
2) và kết luận giá trị m cần tìm.
Một số công thức tính nhanh “ thường gặp ” liên quan đến tương giao giữa ax + b y =
đường thẳng y = kx + p và đồ thị hàm số cx + d ax + b y =
Giả sử d : y = kx + p cắt đồ thị hàm số
cx + d tại 2điểm phân biệt M,N . ax + b kx + p = Với
cx + d cho ta phương trình có dạng: 2
Ax + Bx + C = 0 thỏa điều
kiện cx + d ¹ 0, có 2 D = B - 4AC . Khi đó:
1. M (x ;kx + p),N(x ;kx + p) 1 1 2 2 uuuur Þ MN = x ( - x ;k x ( - x )) 2 1 2 1 MN k2 ( 1) D Þ = + A2
Chú ý: khi min MN thì tồn tại min D,k = const 2 2 2 2 2 2
2. OM + ON = (k + 1)(x + x ) + (x + x )2kp + 2p 1 2 1 2 uuur uuur 2 2
3. OM .ON = (x .x )(1+ k ) + (x + x )kp + p 1 2 1 2 2
4. OM = ON Û (x + x )(1+ k ) + 2kp = 0 1 2