Vai trò của chủ nghĩa Mac lenin trong việc hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh (Bản tóm tắt) | Triết học Mac-Lenin | Trường đại học Bách Khoa Hà Nội

** Những điều kiện, tiền đề của sự ra đời chủ nghĩa Mác
Chủ nghĩa mác ra đời vào những năm 40 của thế kỉ XIX
Phương thức sản xuất tư bản CN ở các nước Tây Âu phát triển mạnh mẽ ( do CM
công nghiệp 2.0 tại Anh )  hình thành và phát triển của giai cấp vô sản
Mâu thuẫn giữa lực lượng sản suất xã hội hóa vs sản xuất tư nhân bộc lộ qua cuộc
khủng hoảng kinh tế 1825.
 bùng nổ các cuộc đấu tranh: cuộc khởi nghĩa của công nhân ở Lyông (Pháp)
năm 1831, 1834; phong trào Hiến chương (Anh) từ năm 1835 đến năm 1848; cuộc
khởi nghĩa của công nhân ở Xilêdi (Đức) năm 1844, V.V..
Chủ nghĩa Mác ra đời là sự đáp ứng yêu cầu khách quan đó; đồng thời, chính thực
tiễn cách mạng cũng trở thành tiền đề thực tiễn cho sự khái quát và phát triển
không ngừng lý luận của chủ nghĩa Mác.
** Những điều kiện, tiền đề của sự ra đời chủ nghĩa Mác Lênin
Lenin đã đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác, vận dụng và sáng tạo toàn diện học
thuyết Mác trong điều kiện mới ( đầu thế kỉ XX chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai
đoạn tột cùng chủ nghĩa đế quốc ) 
Lênin đã ra sức bảo vệ chủ nghĩa Mac-angel chống chủ nghĩa xét lại, cơ hội,…
 Tổng kết kinh nghiệm thực tiện đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân
thế giới, dựa trên những kết quả mới của khoa học, bổ sung, phát triển cơ sở lý
luận của Mác-Ăngghen với tinh thần biện chứng duy vật
Có thể nói một cách ngắn gọn: Chủ nghĩa Mác-Lênin là thế giới quan và phương pháp
luận khoa học, nó cung cấp cho con người một công cụ để nhận thức và cải tạo thế giới;
nó chỉ ra quy luật vận động của tự nhiên, xã hội và tư duy.
Chủ nghĩa Mác-Lênin là học thuyết về sự giải phóng và phát triển. Nó không những nêu
ra mục tiêu, đối tượng, những quy luật của sự giải phóng và phát triển, mà còn chỉ ra
những lực lượng cách mạng có khả năng thực hiện được sự giải phóng và phát triển. Đó là giai cấp công nhân
** Nội dung của chủ nghĩa Mac Lênin
Chủ nghĩa Mác-Lênin là một học thuyết hoàn chỉnh, một hệ thống lý luận và phương
pháp luận chặt chẽ được cấu thành từ ba bộ phận: Triết học Mác-Lênin, kinh tế chính trị
Mác-Lênin và chủ nghĩa xã hội khoa học.
– Triết học Mác-Lênin (bao gồm cả chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật
lịch sử) là khoa học chung nhất về tự nhiên, xã hội và tư duy. Nó đem lại cho con người
thế giới quan khoa học và phương pháp luận đúng đắn để nhận thức và cải tạo thế giới.
– Kinh tế chính trị Mác-Lênin: Nghiên cứu phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, vạch
trần bản chất bóc lột giá trị thặng dư (m) của giai cấp tư sản với giai cấp công nhân và
người lao động dưới chủ nghĩa tư bản. Giai cấp tư sản dùng mọi thủ đoạn để áp bức, bóc
lột giai cấp công nhân và nhân dân lao động làm giàu cho chúng. Đây chính là nguồn
gốc, nguyên nhân cơ bản dẫn tới cuộc đấu tranh giai cấp nhằm lật đổ chủ nghĩa tư bản,
giải phóng giai cấp và giải phóng xã hội, giải phóng con người. Đồng thời, chỉ ra những
tiền đề và quy luật kinh tế chủ yếu để đưa tới chỗ diệt vong của chủ nghĩa tư bản.
– Chủ nghĩa xã hội khoa học: Nghiên cứu những quy luật chuyển biến từ chủ nghĩa tư
bản lên chủ nghĩa xã hội và phương hướng xây dựng xã hội mới xã hội chủ nghĩa. Việc
xã hội hoá lao động trong chủ nghĩa tư bản đã tạo tiền đề cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội.
Giai cấp có sứ mệnh lịch sử thực hiện sự chuyển biến cách mạng đó là giai cấp công
nhân, Lênin chỉ rõ: “Điểm chủ yếu trong học thuyết của Mác là ở chỗ nó làm sáng tỏ vai
trò lịch sử thế giới của giai cấp vô sản, là người xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa”. Bởi
vì: “Tất cả các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của đại công
nghiệp, còn giai cấp vô sản lại là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp”.
** Bác Hồ tiếp cận chủ nghĩa Mac Lênin
-Bác sinh ra và lớn lên trong vùng đất giàu truyền thống yêu nước nên từ nhỏ
Người đã tiếp thu tinh thần yêu nước và quyết tâm giải phóng dân tộc.
-Người khâm phục tinh thần yêu nước của các vị tiền bối đi trước nhưng lại không
tán thành phương pháp, khuynh hướng của họ.
(Bác nhận xét cách làm của cụ Phan Bội Châu như ‘đuổi hổ cửa trước, rước beo
cửa sau’, còn cách làm của cụ Phan Châu Trinh chẳng khác nào xin giặc rủ lòng thương)
-Bác muốn tìm hiểu những gì ẩn giấu sau sức mạnh kẻ thù và học hỏi kinh nghiệm
cách mạng trên thế giới.
---> ngày 5/6/1911, Nguyễn Tất Thành rời bén cảng nhà Rồng trên con tàu Đô đốc
Latouche-Tréville sang Pháp để tìm đường cứu nước, cứu dân.
Bác đã đi qua nhiều nơi, sống và tham gia hoạt động yêu nước tại nhiều quốc gia.
Người đã bổ sung được cho mình những kiến thức vô cùng phong phú với một tầm
nhìn hết sức rộng lớn và bao quát. Từ đó Người đã rút ra kết luận là chủ nghĩa đế
quốc, thực dân là cội nguồn của mọi đau khổ cho giai cấp công nhân và nhân dân ở
các nước chính quốc cũng như thuộc địa.
-Chính vào thời gian ấy, Cách mạng tháng 10 Nga thành công cùng sự ra đời của
nhà nước Xô viết, Quốc tế Cộng sản đã ảnh hưởng sâu sắc đến Hồ Chí Minh trên
đi ra thế giới tìm mục tiêu và con đường cứu nước.
-Trong bóng tối dày đặc của chủ nghĩa thực dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gặp
được ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin. Tháng 7 nǎm 1920 qua báo Nhân đạo
(L'Humanité) Pháp, Người được đọc bản “Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương
về vấn đề dân tộc và thuộc địa” của V.I.Lênin.
Luận cương của Lê nin làm cho tôi rất cảm động, phấn khởi sáng tỏ, tin tưởng biết
bao! Tôi vui mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to
như đang nói trước quần chúng đông đảo: Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ. Đây
là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phong chúng ta
Hồ Chí Minh tiếp nhận chủ nghĩa Mác và tìm ra con đường cách mạng cho đan
tộc phải là cách mạng vô sản.
** Ảnh hưởng của chủ nghĩa Mac leein dến tư tưởng Hồ Chí Minh
- Quyết định phương pháp làm việc biện chứng làm việc của Hồ Chí Minh
- Là cơ sở lý luận quyết định bước phát triển mới về chất trong tư tưởng Hồ Chí Minh
- Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác lenin và điều
kiện cách mạng Việt Nam
Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mac lenin với mục đích tìm con đường giải
phong dân tộc, tiếp thu chủ nghĩa Mac lenin trên cơ sở tinh hoa văn hóa dân tộc
và nhân loại được tích lũy ( long yêu nước,… ) tiếp thu với tinh thần dân tộc tự chủ sáng tạo.
Chủ nghĩa Mác Lê Nin là đỉnh cao trí tuệ nhân loại bao gồm 3 bộ phận cấu thành:
- Triết học giúp Hồ Chí Minh hình thành thế giới quan, phương pháp biện chứng,
nhân sinh quan, khoa học, Cách Mạng, thấy được những quy luật vận động phát triển
của thế giới và xã hội loài người.
- Kinh tế chính trị học vạch rõ các quan hệ xã hội được hình thành phát triển gắn
với quá trình sản xuất, thấy được bản chất bốc lột của chủ nghĩa Tư bản đối với CN,
xóa bỏ bốc lột gắn liền với xóa bỏ quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa và sự chuyển
biến tất yếu của xã hội loài người từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản
- Chủ Nghĩa xã hội KH vạch ra quy luật phát sinh, hình thành, phát triển của hình
thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa, những điều kiện, tiền đề, nguyên tắc, con
đường, học thức, phương pháp của giai cấp CN, nhân dân lao động để thực hiện sự
chuyển biến xã hội từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội, cộng sản.
Như vậy, chủ nghĩa Mác Lê Nin với bản chất Cách mạng và khoa học của nó giúp
Người chuyển biến từ Chủ nghĩa yêu nước không có khuynh hướng rõ rệt thành người
cộng sản, chủ nghĩa yêu nước gắn chặt với chủ nghĩa quốc tế, độc lập dân tộc gắn liền
với chủ nghĩa xã hội, thấy vai trò của quần chúng nhân dân, sứ mệnh lịch sử của giai
cấp CN, liên minh công nông trí thức và vai trò lãnh đạo của đảng cộng sản trong
cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng con
người, bảo đảm thắng lợi cho chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản.
** Bác Hồ vận dụng chủ nghĩa Mac lenin
Sự sáng tạo của Hồ Chí Minh so với chủ nghĩa Lênin không chỉ bổ sung yếu tố phong
trào yêu nước vào sự ra đời của Đảng Cộng sản mà còn cho thấy phong trào yêu nước
có khả năng kết hợp với phong trào công nhân, vì cả hai phong trào cùng một nhiệm
vụ và mục tiêu trước mắt là chống xâm lược, giành độc lập dân tộc.
Từ những chỉ dẫn quan trọng của Lênin phải luôn quan tâm tới lợi ích của giai cấp vô
sản, Hồ Chí Minh khẳng định: “Ngoài lợi ích của dân tộc, của Tổ quốc, thì Đảng
không có lợi ích gì khác”
Trong giai đoạn ĐQCN, V.I.Lênin nêu khẩu hiệu “Giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức, đoàn kết lại!”
Khẩu hiệu đoàn kết của Hồ Chí Minh chứa đựng ba tầng đoàn kết: đoàn kết trong
Đảng, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế và tỷ lệ thuận giữa sức mạnh đoàn kết và khả năng thành công
Về đặc trưng kinh tế. Theo V.I.Lênin, bản chất của CNXH trước hết phải làm cho mọi
người dân sung sướng, ấm no, tức phải đặt yếu tố kinh tế lên hàng đầu. Cách diễn đạt
của Hồ Chí Minh cho thấy rõ điều này: “Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải phát
triển kinh tế và văn hóa. Vì sao không nói phát triển văn hóa và kinh tế? Tục ngữ ta có
câu: Có thực mới vực được đạo; vì thế kinh tế phải đi trước”. “Nói một cách tóm tắt,
mộc mạc, chủ nghĩa xã hội trước hết nhằm làm cho nhân dân lao động thoát nạn bần
cùng, làm cho mọi người có công ăn việc làm được ấm no và sống một đời hạnh phúc”