-
Thông tin
-
Quiz
Vai trò, ý nghĩa của công tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên ngành Quản lý hoạt động Tư tưởng – Văn hóa để nghiên cứu sâu hơn vấn đề | Tiểu luận Lịch sử công tác tư tưởng
Trong Văn kiện Đại hội Đảng IX Đảng ta khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”. Cùng với tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ nghĩa Mác-Lênin vẫn tiếp tục là nền tảng tư tưởng. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời đọc đón xem!
Lịch sử công tác tư tưởng 1 tài liệu
Học viện Báo chí và Tuyên truyền 1.6 K tài liệu
Vai trò, ý nghĩa của công tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên ngành Quản lý hoạt động Tư tưởng – Văn hóa để nghiên cứu sâu hơn vấn đề | Tiểu luận Lịch sử công tác tư tưởng
Trong Văn kiện Đại hội Đảng IX Đảng ta khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”. Cùng với tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ nghĩa Mác-Lênin vẫn tiếp tục là nền tảng tư tưởng. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời đọc đón xem!
Môn: Lịch sử công tác tư tưởng 1 tài liệu
Trường: Học viện Báo chí và Tuyên truyền 1.6 K tài liệu
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN KHOA TUYÊN TRUYỀN TIỂU LUẬN
MÔN HỌC: LỊCH SỬ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG
ĐỀ TÀI: VAI TRÒ, Ý NGHĨA CỦA CÔNG TÁC GIÁO
DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN NGÀNH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TƯ TƯỞNG – VĂN HÓA
GVHD : LÊ Đức Hoàng
SINH VIÊN : Vy Hải Ly
LỚP: : QLHDVH-TT K37A1
MÃ SINH VIÊN : 1755300031 MỞ ĐẦU
Trong Văn kiện Đại hội Đảng IX Đảng ta khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết
tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng
chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”. Cùng với tư tưởng Hồ Chí Minh,
chủ nghĩa Mác-Lênin vẫn tiếp tục là nền tảng tư tưởng, là kim chỉ nam và là động
lực tinh thần to lớn thúc đẩy sự nghiệp đổi mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh,
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, tiến bước vững chắc lên CNXH ở nước ta.
Trong thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước theo hướng công nghiệp hoá, hiện
đại hoá hiện nay, công tác tư tưỏng, lý luận được Đảng ta đặc biệt quan tâm và coi
trọng, nhất là việc giáo dục chính trị, tư tưởng đối với thế hệ trẻ là sinh viên, học
sinh. Văn kiện Đại hội IX của Đảng đã chỉ rõ: “Tăng cường giáo dục chính trị, tư
tưởng, đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên. Cải tiến việc giảng dạy và học tập
các bộ môn khoa học MácLênin và tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường Đại học,
cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề” . Nghị quyết Trung ương 5 (Khóa
IX) bàn về nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới đã
chỉ ra 6 nhiệm vụ trong đó có nhiệm vụ: “đổi mới mạnh mẽ chương trình, nội
dung, phương pháp dạy và học lý luận, coi trọng chất lượng và tính hiệu quả”, phải
“đề cao và coi trọng giáo dục đạo đức công dân đặc biệt là trong các trường học,
trong thanh thiếu niên” . Tuy nhiên, thực tế giáo dục chính trị, tư tưởng trong đó có
giáo dục lý luận MácLênin cho sinh viên ở các trường đại học, cao đẳng ở nước ta
trong thời gian vừa qua, bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn còn tồn tại những
hạn chế nhất định. Trong một bộ phận sinh viên còn tình trạng suy thoái đạo đức,
mờ nhạt về lý tưởng, sống thiếu hoài bão lập thân, lập nghiệp. Điều đó đã nói lên
một trong những vấn đề bức xúc nhất hiện nay của giáo dục, như trong Văn kiện
Hội nghị 6 (Khóa 9) đã chỉ ra: “Vấn đề bức xúc nhất trong giáo dục nước ta hiện
nay là chất lượng giáo dục toàn diện, trước hết là chất lượng giáo dục chính trị, lý
tưởng, đạo đức, lối sống, đặc biệt ở bậc cao đẳng, đại học” . Tình hình giáo dục lý
luận Mác - Lênin trong các trường cao đẳng sư phạm ở các tỉnh biên giới phía Bắc
cũng không nằm ngoài cái chung đó. Để giáo dục lý luận Mác-Lênin cho sinh viên
trường cao đẳng sư phạm ở các tỉnh biên giới phía Bắc ngang tầm vị trí của nó thì
vẫn còn đứng trước những hạn chế, khó khăn cần khắc phục đòi hỏi phải cùng với
quá trình phát triển kinh tế -xã hội, nâng cao trình độ dân trí của các tỉnh biên giới,
còn phải giải quyết những vấn đề về đội ngũ giảng viên, về đổi mới phương pháp
dạy và học các môn khoa học Mác-Lênin, về cơ sở vật chất, tài liệu, phương tiện
cũng như cần phải có những hình thức, nội dung giáo dục lý luận Mác-Lênin phù
hợp hơn. Vì vậy, công tác giáo dục lý luận chính trị tư tưởng là một bộ phận quan
trọng trong toàn bộ hoạt động lãnh đạo của Đảng, là nhiệm vụ của toàn Đảng và
của cả hệ thống chính trị. Xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng là một
trong những yếu tố quyết định để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Sinh
viên là một tầng lớp trẻ, đóng góp một phần lớn vào tương lai của đật nước. Với
những lý do trên nên em chọn đề tài “ Vai trò, ý nghĩa của công tác giáo dục lý
luận chính trị cho sinh viên ngành Quản lý hoạt động Tư tưởng – Văn hóa để
nghiên cứu sâu hơn vấn đề.
2. Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.1 Mục đích
Trên cơ sở phân tích thực trạng và những vấn đề đặt ra của giáo dục lý luận
MácLênin trong một số trường cao đẳng sư phạm biên giới phía Bắc nước ta hiện
nay, luận văn đưa ra phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao
hiệu quả giáo dục lý luận Mác-Lênin cho sinh viên các trường cao đẳng sư phạm ở
các tỉnh biên giới phía Bắc. 2.2 Nhiệm vụ
- Phân tích để làm rõ thực chất và biểu hiện đặc thù của giáo dục lý luận MácLênin
và tầm quan trọng của nó trong mục tiêu giáo dục toàn diện sinh viên các trường
cao đẳng sư phạm nước ta hiện nay. - Làm rõ thực trạng và những vấn đề đặt ra của
giáo dục lý luận Mác-Lênin cho sinh viên ở một số trường cao đẳng sư phạm biên
giới phía Bắc. - Đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng
cao hiệu quả giáo dục lý luận Mác-Lênin cho sinh viên cao đẳng sư phạm ở các
tỉnh biên giới phía Bắc nước ta trong giai đoạn hiện nay.
2.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: Đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề giáo dục lý luận Mác-Lênin cho
sinh viên các trường cao đẳng sư phạm ở các tỉnh biên giới phía Bắc nước ta hiện nay.
Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu vấn đề giáo dục lý luận Mác-Lênin chủ yếu thông
qua con đường dạy và học các môn khoa học Mác-Lênin (Triết học Mác-Lênin,
Kinh tế chính trị Mác - Lênin, chủ nghĩa xã hội khoa học) ở một số trường cao
đẳng sư phạm tỉnh biên giới phía Bắc nước ta hiện nay (Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai).
3. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh về giáo dục và giáo dục lý luận Mác-Lênin. Các quan điểm của Đảng ta về
giáo dục-đào tạo và giáo dục lý luận Mác-Lênin cho sinh viên các trường đại học,
cao đẳng trong giai đoạn hiện nay. Ngoài ra, có tham khảo, kế thừa kết quả của
các công trình nghiên cứu, bài viết có liên quan đã được công bố.
- Phương pháp nghiên cứu sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, một số phương pháp nghiên cứu khoa học:
phân tích-tổng hợp, lịch sử-lôgíc, thống kê, điều tra xã hội học cũng được sử dụng
trong quá trình thực hiện đề tài.
4. Đóng góp của đề tài
- Đề tài góp phần vào việc khảo sát, phân tích thực trạng giáo dục lý luận
MácLênin trong một số trường cao đẳng sư phạm biên giới phía Bắc.
- Góp phần đề xuất phương hướng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
giáo dục lý luận Mác-Lênin cho sinh viên cao đẳng sư phạm ở các tỉnh biên giới
phía Bắc nước ta trong giai đoạn hiện nay.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
- Xây dựng tiêu chuẩn, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên giảng dạy
các môn khoa học Mác-Lênin ở các trường
- Xây dựng kế hoạch thực hiện những hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo
đức cho sinh viên ở nhà trường, xác định tiêu chuẩn đánh giá học sinh-sinh viên.
- Xây dựng chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục lý luận Mác-Lênin phù
hợp đối tượng sinh viên ngành QLHĐTT- VH
6. Kết cấu của tiểu luận
Chương 1: Cơ sở lý luận về công tác giáo dục lý luận chính trị
Chương 2: Thực trạng đổi mới phương pháp giáo dục lý luân chính trị cho sinh
viên chuyên ngành Quản lý hoạt động tư tưởng văn hóa – Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Chương 3: Vai trò, ý nghĩa của công tác giáo dục lý luận chính trị với sinh viên
chuyên ngành Quản lý hoạt động tư tưởng văn hóa NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: Cơ sở Lý luận chung về công tác Giao dục lý luận chính trị
1.1. Bản chất giáo dục lý luận chính trị * Giáo dục là gì
Giáo dục là “nhằm truyền thụ những tri thức và kinh nghiệm, rèn luyện kỹ
năng và lối sống, bồi dưỡng tư tưởng và đạo đức cần thiết cho đối tượng, giúp hình
thành và phát triển năng lực, phẩm chất, nhân cách phù hợp với mục đích, mục tiêu
chuẩn bị cho đối tượng tham gia lao động sản xuất và đời sống xã hội
- Giáo dục là hoạt động có mục đích, là hoạt động đặc thù của xã hội loài người.
Giáo dục bao gồm hai hoạt động: truyền thụ và lĩnh hội. Mục đích của giáo dục là
xây dựng nhân cách con người đáp ứng nhu cầu của xã hội. Trong xã hội có giai
cấp, giáo dục manh tính giai cấp và tính lịch sử, xã hội sâu sắc * Giáo dục chính trị:
Giáo dục chính trị là hoạt động truyền bá, xây dựng, bảo vệ và phát triển hệ
tư tưởng của giai cấp cầm quyền nhằm tập hợp, huy động và phát huy vai trò của
quần chúng nhân dân thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ mà giai cấp đề ra.
- Giáo dục chính trị là giáo dục trong xã hội có giai cấp. Giai cấp cầm quyền sử
dụng giáo dục chính trị là công cụ xây dựng và quản lý xã hội, là con đường, biện
pháp truyền bá, bảo vệ và phát triển hệ tư tưởng của giai cấp cầm quyền
Giáo dục chính trị mang tính giai cấp sâu sắc (phục vụ cho giai cấp, chịu sự
lãnh đạo, quản lý của giai cấp cầm quyền; góp phần xây dựng giai cấp cầm quyền vững mạnh)
Giáo dục chính trị mang tính lịch sử, xã hội (phản ánh và phụ thuộc vào điều
kiện kinh tế, khả năng, trình độ văn hóa, truyền thống của xã hội)
* Lý luận là sản phẩm của quá trình tư duy của con người, được hình thành trên cơ
sở khái quát kinh nghiệm hoạt động thực tiễn phong phú đa dạng của con người; là
tổng hợp các tri thức về tự nhiên, xã hội được tích luỹ trong quá trình lịch sử của
con người. Xét về bản chất, lý luận là một hệ thống những tri thức được khái quát
từ thực tiễn, phản ánh những mối liên hệ bản chất, những tính quy luật của các sự
vật hiện tượng trong một lĩnh vực nào đó của hiện thực khách quan.
- Lý luận Mác-Lênin là thuật ngữ chỉ học thuyết cách mạng do Mác-Ăngghen sáng
lập và được Lênin kế thừa, phát triển một cách sáng tạo. Sự ra đời của chủ nghĩa
MácLênin là sự giải đáp về mặt lý luận những vấn đề thời đại đặt ra trên lập trường
của giai cấp vô sản cách mạng. Sự ra đời của chủ nghĩa Mác-Lênin là sản phẩm tất
yếu của những điều kiện kinh tế-xã hội TBCN giữa thế kỷ XIX, đồng thời là sự
phát triển hợp quy luật của lịch sử tư tưởng nhân loại.
Lý luận Mác-Lênin với ba bộ phận cấu thành là triết học, kinh tế chính trị học và
CNXH khoa học là một học thuyết có hệ thống lý luận và phương pháp luận rất
chặt chẽ. Những phát kiến của các nhà sáng lập ra chủ nghĩa Mác-Lênin về quan
điểm duy vật về lịch sử, lý luận về giá trị thặng dư, vai trò sứ mệnh của giai cấp vô
sản là những phát kiến có ý nghĩa vạch thời đại mở ra con đường đi lên của các
quốc gia dân tộc và của cả nhân loại. Những vấn đề chiến lược và sách lược của
cách mạng vô sản, của con đường xây dựng XHCN, được các ông đưa ra là những
định hướng quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng xây dựng CNXH ở các nước
khác nhau trên thế giới. Lý luận Mác-Lênin là “cẩm nang” cho các Đảng cộng sản
và những người cách mạng trong quá trình suy nghĩ và tìm tòi giải pháp để giải
quyết các vấn đề lịch sử cụ thể mà cuộc đấu tranh cách mạng của mỗi nước và của thời đại đặt ra.
Chủ nghĩa Mác-Lênin đã kế thừa tất cả những giá trị tư tưởng và văn hoá của nhân
loại đã có từ trước, là sự khái quát, đúc kết những kinh nghiệm và tri thức lý luận
trên các lĩnh vực khác nhau. Lý luận Mác-Lênin luôn luôn gắn liền với thực tiễn
phong trào cách mạng, thực tiễn vận động của lịch sử, của sự phát triển khoa học
kỹ thuật với cuộc đấu tranh tư tưởng lý luận chống lại các học thuyết tư sản, chủ
nghĩa cơ hội, xét lại, cải lương. Sức mạnh của lý luận Mác-Lênin chính là ở chỗ
gắn bó hữu cơ với thực tiễn xã hội, được kiểm nghiệm, bổ sung và phát triển trong
thực tiễn. Nó hoàn toàn xa lạ với chủ nghĩa giáo điều xơ cứng, vì bản chất là học
thuyết về sự phát triển, của sự phát triển, bao hàm cả sự phát triển. Trong thời đại
ngày nay, lý luận Mác-Lênin vẫn tiếp tục thể hiện sức sống của nó trong tiến trình
nhân loại xây dựng một thế giới hoà bình và tiến bộ. Với nước ta, trong văn kiện
Đại hội Đảng IX, Đảng ta tiếp tục khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây
dựng đất nước Việt nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa
Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh” . Lý luận Mác-Lênin cùng với tư tưởng Hồ
Chí Minh tiếp tục là “kim chỉ nam”, là động lực tinh thần thúc đẩy công cuộc đổi
mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, đưa
đất nước ta tiến bước vững chắc lên CNXH.
1.2 Công tác giáo dục chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam
Công tác giáo dục chính trị của Đảng là hoạt động truyền bá, xây dựng, bảo
vệ và phát triển hệ tư tưởng của giai cấp vô sản nhằm nâng cao giác ngộ chính trị
cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân; tập hợp, huy động và phát huy vai
trò của quần chúng nhân dân, thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ cách mạng mà Đảng đề ra.
Mục đích của công tác giáo dục chính trị: nhằm truyền bá, xây dựng, bảo vệ
và phát triển hệ tư tưởng của Đảng; nâng cao giác ngộ cho cán bộ, đảng viên và
quần chúng nhân dân; tập hợp lực lượng và phát huy vai trò của quần chúng nhân
dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng mà Đảng đề ra.
Chủ thể công tác giáo dục chính trị là cấp ủy các cấp, tổ chức đảng và cán
bộ, đảng viên. cấp ủy, tổ chức đảng các cấp là chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo; đội ngũ
cán bộ, đảng viên là chủ thể tổ chức, thực hiện.
Đối tượng của công tác giáo dục chính trị là cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân
Nội dung của giáo dục chính trị: truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh; đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ cách mạng
trong từng giai đoạn; truyền thống của dân tộc, của Đảng và các địa phương, đơn
vị; các giá trị văn hóa của dân tộc của địa phương; tình hình nhiệm vụ cách mạng;
giáo dục cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân nhận rõ âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù.
Hình thức giáo dục chính trị: thực hiện đa dạng, phong phú và linh hoạt; phù
hợp với điều kiện, đặc điểm và khả năng của từng cơ quan, đơn vị, từng loại đối tượng cụ thể.
Lực lượng tham gia công tác giáo dục chính trị: là toàn thể cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân
Chương 2: Thực trạng đổi mới phương pháp giáo dục lý luân chính trị cho
sinh viên chuyên ngành Quản lý hoạt động tư tưởng văn hóa – Học viện Báo
chí và Tuyên truyền
2.1 Thành tựu đạt được trong quá trình đổi mới phương pháp giáo dục lý luận
chính trị cho sinh viên
Một là, đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị trên cơ sở áp dụng
các phương pháp giáo dục mới, hiện đại cho sinh viên.
- Sự đổi mới phương pháp của các chủ thể giáo dục lý luận chính trị:
Một số chủ thể giáo dục lý luận chính trị đã có những sáng tạo nhất định về
phương pháp trong giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên.
Trong quá trình giáo dục lý luận chính trị, các chủ thể giáo dục đã luôn nỗ
lực trong đổi mới phương pháp giáo dục và sáng tạo ra các phương pháp mới nhằm
nâng cao chất lượng, hiệu quả quá trình giáo dục cho sinh viên. Tùy vào điều kiện,
hoàn cảnh cụ thể các chủ thể luôn tìm tòi, thay đổi nhằm đáp ứng nhu cầu của
người học. Nhiều cách nghĩ, cách làm, cách dạy mới đã được thử nghiệm và áp
dụng gây được sự chú ý, hứng thú của sinh viên. Một số giảng viên trẻ đã sáng tạo
ra các phương pháp pháp truyền đạt kiến thức mới: Tổ chức dạy học bằng cách
phân vai, yêu cầu sinh viên đóng vai trò là người tổ chức, duy trì một chủ đề thảo
luận đã định trước; thiết kế các môdun bài giảng theo các chủ đề, sau đó hệ thống
hóa thành các kết luận có tính định hướng cao; giải đáp thắc mắc trực tuyến cho
sinh viên thông qua mạng internet; cho sinh viên sáng tạo các clip phục vụ cho bài học...
Phương pháp giáo dục lý luận chính trị thông qua các hoạt động chính trị -
xã hội thực tiễn cũng được các chủ thể giáo dục sử dụng linh hoạt, sáng tạo. Từ đó,
khơi gợi niềm đam mê, hứng thú cho sinh viên, nâng cao chất lượng giáo dục lý
luận chính trị. Hoạt động tuyên truyền chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước đến sinh viên của Học viện có nhiều thay đổi về nội dung, hình thức,
phương pháp (các cuộc thi Olimpic Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các cuộc
thi Báo cáo viên giỏi các cấp được tổ chức hấp dẫn, thu hút được đông đảo các đối
tượng tham gia; cuộc vận động đẩy mạng học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh được thực hiện dưới nhiều hình thức...)
Các chủ thể giáo dục đã có sự kế thừa, chọn lọc những phương pháp giáo
dục mới, hiện đại trong giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên.
Tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cụ thể là tại khoa Tuyên truyền, một
số chủ thể giáo dục đã tích cực sử dụng phương pháp giáo dục mới, hiện đại trong
giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên. Đó là những phương pháp nhằm phát huy
tính tích cực, sáng tạo của người học.
Trong dạy học lý luận chính trị các phương pháp như: dạy học cùng tham
gia, đàm thoại, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, xemina... đã thường xuyên được các
giảng viên sử dụng. Đây là nhóm các phương pháp dạy học góp phần phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của sinh viên. Theo kết quả khảo sát giảng viên, các
phương pháp được sử sử dụng chủ yếu trong dạy học lý luận chính trị cho sinh
viên thì 72,50%: thuyết giảng, 50,00%: đàm thoại, 37,50%: vấn đề, 33,32%: dạy
học cùng tham gia, 65,83%: thảo luận nhóm. Như vậy, ngoài thuyết giảng thì các
phương pháp dạy học tích cực cũng được các giảng viên sử dụng thường xuyên
trong dạy học lý luận chính trị cho sinh viên. Ngoài các phương pháp nhằm phát
huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của người học trên lớp, các phương pháp
nhằm nâng cao ý thức tự học của sinh viên cũng thường xuyên được sử dụng như
hướng dẫn sinh viên chuẩn bị, nghiên cứu tài liệu; định hướng các chủ đề xemina,
thảo luận nhóm, các nội dung viết tiểu luận...
Phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên cũng được đổi
mới theo hướng tích cực. Kết quả học tập của sinh viên được đánh giá thông qua
ba điểm: điểm đánh giá thường xuyên = 10% (quá trình học tập của sinh viên),
điểm kiểm tra giữa học phần = 30% (bài kiểm tra đánh giá quá trình học trên lớp),
điểm thi kết thúc học phần = 60% (bài thi đánh giá điểm kết thúc học phần).
Phương pháp đánh giá kết quả học tập này đã được đánh giá dựa trên cả quá trình
học, tự học của sinh viên khắc phục được hạn chế của phương pháp đánh giá kết
quả học tập trước đây (chỉ dừng lại ở việc đánh giá kết quả học tập thông qua điểm
bài thi kết thúc môn học). Do đó, đa số sinh viên được khảo sát đánh giá hình thức
kiểm tra đã phản ánh chính xác nhận thức và hiểu biết của họ.
Công tác tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên cũng đã có
nhiều đổi mới, áp dụng những phương pháp mới. Các cuộc thi tìm hiểu về lịch sử
được thực hiện qua hình thức thi trực tuyến, game show truyền hình đã được Học
viện đẩy mạnh, khuyến khích sinh viên tham gia như: Hội thi Olympic các môn
khoa học Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh “Ánh sáng soi đường” do Ban
tuyên giáo trung ương Đảng – Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
– Bộ giáo dục và đào tạo tổ chức. Học viện đã thành lập Ban chỉ Đạo, Ban cố vấn
hỗ trợ sinh viên học tập, tìm tài liệu, đăng ký và hỗ trợ sinh viên trong quá trình hội
thi diễn ra. Công tác quán triệt nghị quyết, nói chuyện thời sự - chính trị, báo cáo
chuyên đề, các lớp nhận thức về Đảng... đã được Học viện và khoa Tuyên truyền
quan tâm chú trọng đổi mới phương pháp. Học viện và khoa đã mời những chuyên
gia có uy tín, các báo cáo viên giỏi, tâm huyết... Đặc biệt là các báo cáo viên đã có
sự thay đổi trong phương pháp tuyên truyền của mình, kết hợp nhiều phương pháp
dạy học tích cực nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả và tính định hướng trong
hoạt động tuyên truyền cho đối tượng sinh viên của Học viện,
- Sự đổi mới phương pháp của đối tượng giáo dục lý luận chính trị:
Một số sinh viên đã có sự đổi mới phương pháp tiếp thu tri thức lý luận
chính trị theo hướng sáng tạo ra các phương pháp học tập mới, mang tính cá nhân.
Một số sinh viên đã tìm cho mình những phương pháp tự học, tự nghiên cứu
hiệu quả. Đây được xem là một khâu quan trọng nhất trong quá trình trong đổi mới
phương pháp giáo dục cho sinh viên. Sinh viên từ chỗ thụ động dựa vào kiến thức
thông qua bài giảng của giảng viên đến chỗ tích cực, chủ động tự học dưới sự định
hướng của giảng viên. Một số sinh viên đã đổi mới phương pháp tự học tập theo
nhóm. Khi giảng viên phân công nội dung thảo luận đến các nhóm, sinh viên đã sử
dụng các công cụ hiện đại như máy tính, điện thoại thông minh... được kết nối
mạng Internet, nhằm khai thác tài nguyên tri thức trên mạng, trao đổi thông tin, tài
liệu, các báo cáo cá nhân, hình ảnh, video... thông qua các trang mạng cá nhân,
email nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí. Đây đang là xu hướng được nhiều sinh
viên sử dụng. Khi khảo sát về việc sinh viên đổi mới phương pháp thông qua sử
dụng sử dụng máy tính hoặc điện thoại thông minh có kết nối internet thì có trên
90% sinh viên sử dụng và thường xuyên sử dụng để học tập.
Một số sinh viên đã rất năng động trong việc tự tìm tòi, sáng tạo để có
phương pháp hiệu quả trong học tập thông qua các hoạt động chính trị - xã hội thực
tiễn nhƣ tham gia hướng dẫn du lịch miễn phí cho người nước ngoài tại các điểm
văn hóa, lịch sử ngoài giờ học. Từ thực tiễn và xu hướng mở cửa hội nhập quốc tế,
một số sinh viên đã hình thành các nhóm hoặc cá nhân tự tìm tòi học hỏi, thông
qua Ban quản lý các di tích lịch sử, Chính quyền địa phương đã trở thành các
hướng dẫn viên du lịch không chuyên. Các em sinh viên với sự năng động, đam mê
nghiên cứu đang trở thành những tuyên truyền viên tích cực đưa văn hóa, hình ảnh
con người Việt Nam, các di tích lịch sử khu vực trung du, miền núi phía Bắc đến
với bạn bè quốc tế. Thông qua các hoạt động thực tiễn này, các bạn sinh viên có cơ
hội nâng cao nhận thức lý luận chính trị, hình thành niềm tin và lý tưởng cách mạng.
Một bộ phận sinh viên đã áp dụng các phương pháp mới, hiện đại trong quá
trình tiếp thu Lý luận chính trị.
Một bộ phận sinh viên đã bắt đầu hình thành phương pháp học các môn
khoa học lý luận chính trị dựa trên thời khóa biểu, thời gian biểu cụ thể và phân
phối thời gian học tập một cách hợp lý. Tự tìm cho mình phương pháp học trên lớp
theo hướng tích cực như tích cực tham gia thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi phát vấn
chủ động, ghi chép bài trên lớp, chuẩn bị kiến thức và chuẩn bị kỹ năng cho các
giờ xemina... nên đã đem lại sự thay đổi tích cực về kết quả học các môn lý luận
chính trị. Đa số sinh viên đã nhanh chóng thích ứng với việc thay đổi phương pháp
truyền thụ kiến thức của giảng viên. Kết quả khảo sát sinh viên với câu hỏi: anh
(chị) đã đổi mới phƣơng pháp tiếp thu lý luận chính trị chưa? Có 75.36% sinh viên
được khảo sát khẳng định đã đổi mới phương pháp học tập của mình. Đặc biệt là
sinh viên đã có những đánh giá rất tích cực sau khi đổi mới phương pháp tiếp thu
lý luận chính trị. Cụ thể có 64.36% sinh viên cho rằng đổi mới phương pháp học
giúp cho các em hiểu bài nhanh hơn; được hoạt động nhiều hơn, suy nghĩ nhiều
hơn 41,93%; tích cực, chủ động trong lĩnh hội tri thức 37.07%; nắm được hệ thống
các khái niệm cơ bản 42.93%; có kiến thức và biết vận dụng các kiến thức đã học
vào trong thực tiễn 38.50%; kết quả thi cao hơn 33.64%...
Đổi mới phương pháp học thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học của
sinh viên cũng có nhiều tiến bộ. Dưới sự hướng dẫn của giảng viên, một số sinh
viên đã tích cực, chủ động trong việc phát hiện những vấn đề mới, đề xuất các giải
pháp có tính lý luận và thực tiễn cao.
Học tập thông qua các hoạt động chính trị - xã hội thực tiễn đã bắt đầu được
quan tâm, sinh viên coi đây là một trong những hoạt động nhằm nâng cao hiểu biết
chính trị cho bản thân. Các hoạt đông này nhằm gắn Học viện với xã hội, lý luận
gắn liền với thực tiễn, gắn thế hệ trẻ với truyền thống đấu tranh cách mạng của dân
tộc... Đây là yếu tố cần thiết, quan trọng trong đổi mới phương pháp học tập của sinh viên.
Tóm lại, việc đổi mới phương pháp giáo dục LLCT trên cơ sở áp dụng các
phương pháp mới, hiện đại đã đạt được những kết quả tích cực. Theo kết quả khảo
sát, mức độ đổi mới phương pháp trên cơ sở áp dụng các phương pháp mới trong
giáo dục lý luận chính trị tại Học viện và khoa Tuyên truyền cho thấy, giảng viên
sáng tạo ra các phương pháp mới trong dạy học lý luận chính trị (4,7%), sử dụng
các phương pháp mới, hiện đại trong dạy học lý luận chính trị (40,83%), còn sinh
viên lần lượt là (2,36%) và (30,14%).
Hai là, đổi mới từng phần các phương pháp giáo dục lý luận chính trị hiện có cho sinh viên.
- Về chủ thể giáo dục lý luận chính trị:
Các chủ thể giáo dục đã có những thay đổi trong quan niệm về đổi mới
phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo hướng đổi mới từng phần các phương pháp hiện có.
Trên thực tế, đổi mới phương pháp giáo dục đã có những lúc bị tuyệt đối
hóa, phủ định sạch trơn các phương pháp cũ, nhưng hiện nay đã có những nhận
thức mới. Có những phương pháp truyền thống đã trở thành phương pháp phổ biến
được sử dụng chủ yếu trong giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên. Tuy nhiên,
trong xu thế đổi mới cần lọc bỏ những hạn chế và kế thừa những mặt tích cực của
các phương pháp này để phát huy tính hiệu quả của nó. Các chủ thể giáo dục lý
luận chính trị đã có nhận thức ngày càng đúng đắn hơn về việc đổi mới phương
pháp phải gắn với kế thừa và sử dụng các phương pháp giáo dục lý luận chính trị
truyền thống như phương pháp thuyết trình, phương pháp trực quan....
Các chủ thể giáo dục đã có nhiều cố gắng trong đổi mới cách sử dụng các
phương pháp giáo dục lý luận chính trị truyền thống cho sinh viên.
Trong nhóm phương pháp dùng lời nói, phương pháp thuyết trình vẫn được
xem là phương pháp được sử dụng chủ yếu trong giáo dục lý luận chính trị cho
sinh viên. Hiện nay, tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền cũng như khoa Tuyên
truyền, phương pháp thuyết trình vẫn được sử dụng chủ yếu trong dạy học lý luận
chính trị. Theo kết quả khảo sát 72,5% giảng viên và 87,5% sinh viên cho rằng
phương pháp thuyết trình là phương pháp được sử dụng chủ yếu trong dạy học lý
luận chính trị. Tuy nhiên, trong áp dụng phương pháp này, các giảng viên đã tích
cực đổi mới cách sử dụng các phương pháp theo hướng chuyển từ độc thoại một
chiều sang đối thoại đa chiều, phát huy tính tích cực của người học thông qua việc
đặt các câu hỏi trả lời phát vấn, đưa ra các chủ đề có tính vấn đề để người học suy
nghĩ, liên hệ thực tiễn sinh động, kết hợp sử dụng các phương tiện dạy học trực
quan như: sơ đồ, bản đồ, hình vẽ để phân tích, miêu tả, giải thích các vấn đề lý luận
có tính trừu tượng thông qua các số liệu thực tế. Theo kết quả khảo sát có 67,79%
sinh viên đánh giá tốt về mức độ sử dụng phương pháp truyền đạt bài giảng dễ
hiểu, có tính mở rộng kiến thức và liên hệ thực tiễn. Phương pháp kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập của sinh viên cũng được kế thừa và vận dụng sáng tạo các
phương pháp hiện có từ đó đổi mới trong từng bước, từng khâu thành một chỉnh
thể để đánh giá chính xác cả quá trình giáo dục và tự giáo dục của sinh viên. Trong
phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập, phương pháp thi tự luận vẫn là
phương pháp được sử dụng chủ yếu. Tuy nhiên, trong quá trình đổi mới phương
pháp, một số trường đã đổi mới theo hướng thi tự luận bằng đề mở, sinh viên được
sử dụng tài liệu. Đây là phương pháp đánh giá kết quả có ưu điểm là có khả năng
phát huy được tính sáng tạo của sinh viên. Ngoài ra còn rất nhiều khâu trong đánh
giá kết quả học tập của sinh viên đã được đổi mới theo hướng kế thừa và phát triển
các phương pháp hiện có như: nội dung đánh giá, hình thức đánh giá, phương pháp
tổ chức thi và chấm thi...
Công tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên thông qua các hoạt động
thực tiễn cũng có nhiều đổi mới. Một số buổi nói chuyện thời sự, chính sách, học
tập nghị quyết, sinh hoạt chính trị, báo cáo chuyên đề, giáo dục đường lối chủ
trương của Đảng chính sách pháp luật Nhà nước, truyền thống cách mạng của dân
tộc, các cuộc thi olimpic Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh... đã được các chủ
thể giáo dục thay đổi theo hướng tích cực dựa trên nền tảng các phương pháp hiện
có. Các hoạt động tuyên truyền, cổ động, mít tinh nhân các ngày lễ lớn của đất
nước như: Ngày quốc khánh 2/9, ngày giải phóng miền Nam 30/4, Quốc tế lao
động 1/5... cũng được các nhà tr ờng ƣ
đổi mới từ nội dung, chương trình đến hình
thức, phương pháp nhằm nâng cao khả năng tuyên truyền, giáo dục, giác ngộ đến
đông đảo đối tượng cán bộ, đảng viên và sinh viên. Các phương tiện tuyên truyền,
cổ động thường được sử dụng như: băng zôn, khẩu hiệu, pano, áp phích, tờ rơi... đã
có nhiều thay đổi nhằm hướng đến việc tác động mạnh đến sự thay đổi nhận thức
và hành vi của sinh viên. Đáng chú ý, tai khuôn viên Học viện phương tiện loa phát
thanh vẫn được sử dụng rộng rãi. Đây được coi là một trong những phương tiện
tuyền truyền, giáo dục lý luận chính trị hiệu quả. Trong quá trình sử dụng, Học
viện đã đa dạng hóa các bản tin thời sự gắn với các hoạt động giáo dục lý luận
chính trị, chủ động cập nhật với các thông tin mới có tính thời sự cho sinh viên, có
trường còn phát các làn điệu dân ca của các dân tộc, sử dụng tiếng dân tộc trong
bản tin phát thanh nhằm thu hút đối tượng sinh viên đồng bào dân tộc thiểu số.
- Về đối tượng giáo dục lý luận chính trị:
Một bộ phận sinh viên đã có ý thức đổi mới phương pháp học tập truyền
thống của mình nhằm thích nghi với quá trình đổi mới phương pháp giáo dục lý
luận chính trị của Học viện hiện nay.
Trong quá trình học, sinh viên do quen với phương pháp học từ phổ thông
nên khi mới bắt đầu vào môi trường đại học vẫn còn khá bỡ ngỡ về phương pháp
học tập mới. Tuy nhiên, trước sức ép đổi mới phương pháp truyền thụ kiến thức
của giảng viên, sinh viên cũng đã dần dần đổi mới phương pháp học của bản thân.
Ở một số lớp, một số sinh viên đã có sự thay đổi theo hướng tích cực hóa các
phương pháp học tập truyền thống. Chẳng hạn sinh viên đã có sự chuẩn bị bài
trước khi đến lớp, đã tiếp cận phương pháp đọc giáo trình, tài liệu tham khảo, các
tài liệu liên quan đến bài; mạnh dạn hơn trong thảo luận, trả lời câu hỏi phát vấn
của giảng viên; chủ động trong làm việc theo nhóm...
Các phương pháp tự học của sinh viên đã được được tích cực hóa, vận dụng
linh hoạt trong điều kiện giáo dục mới.
Một số sinh viên đã có ý thức đổi mới các ph ơng ƣ pháp tự học trên tinh
thần tự giác, chủ động theo sự hướng dẫn của giảng viên. Một số sinh viên đã tích
cực hóa các phương pháp cá nhân vốn được sử dụng từ lâu trong học tập của mình,
vận dụng trong môi trường giáo dục đại học nhằm đem lại hiệu quả cao trong học
tập. Các phương pháp cá nhân như: học trên lớp (nghe giảng, ghi chép vắn tắt....),
phương pháp thi (làm đề cương, học thuộc các ý chính, kỹ năng làm bài bài thi).
Ngoài ra nhiều bạn bạn sinh viên đã tham gia tích cực các hoạt động tình
nguyện, thiện nguyên, mùa hè xanh... và đã có sự gắn kết giữa các hoạt động này
với nội dung giáo dục lý luận chính trị.
Đa số các sinh viên đã tích cực tham gia các buổi học tập nghị quyết, các
buổi nói chuyện thời sự, chính trị - xã hội, sinh hoạt chính trị... Trong đó, 100%
sinh viên đã có bài thu hoạch sau các đợt học tập.
Kết quả khảo sát cho thấy mức độ đổi mới từng phần các phương pháp giáo
dục lý luận chính trị hiện có của giảng viên là 30%, của sinh viên là 64,21%. Đây
là những kết quả chưa thật mĩ mãn nhưng cũng đã cho thấy dấu hiệu tích cực trong
quá trình đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị của thầy và trò Học viện ta.
Ba là, đổi mới trên cơ sở đa dạng hóa, tích hợp các phương pháp giáo dục lý
luận chính trị cho sinh viên.
- Về chủ thể giáo dục lý luận chính trị:
Các chủ thể giáo dục đã đa dạng hóa, tích hợp nhiều phương pháp trong giáo
dục lý luận chính trị cho sinh viên.
Đổi mới phương pháp theo hướng đa dạng hóa, tích hợp nhiều phương pháp
đang là xu hướng chủ yếu trong đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị
cho sinh viên ở Học viện trong thời gian qua. Theo khảo sát, đa số giảng viên đã
thực hiện đa dạng hóa nhiều phương pháp trong dạy học. Trong đó, ngoài phương
pháp thuyết trình là phương pháp truyền thống được sử dụng chủ yếu, nhiều
phương pháp dạy học mới, lấy người học là trung tâm đã được kết hợp sử dụng
trong dạy học lý luận chính trị cho sinh viên đem lại hiệu quả cao hơn.
Nhiều giảng viên cũng đã chủ động, sáng tạo tích hợp nhiều phương pháp
nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục. Điều này đã được sinh viên đánh giá
rất cao vì nó tránh sự lặp lại, nhàm chán tạo nên sự hứng thú, cổ vũ người học
trong quá trình tiếp thu tri thức. Theo kết quả khảo sát, trong một tiết giảng, có
56,76% giảng viên sử dụng từ 3 đến 4 phương pháp và 37,5% giảng viên sử dụng
trên 5 phương pháp. Như vậy, về cơ bản các giảng viên đã vận dụng, tích hợp
nhiều phương pháp trong quá trình dạy học nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả
bài giảng lý luận chính trị cho sinh viên.
Phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên cũng đã có
nhiều đổi mới theo hướng đánh giá toàn bộ quá trình học tập của sinh viên. Trong
thực tế, nhiều giảng viên đã sử dụng nhiều phương pháp trong kiểm tra đáng giá,
đặc biệt chú trọng các phương pháp mới, có hiệu quả. Chẳng hạn như thi kết thúc
học phần đã có sự kết hợp thi trắc nghiệm khách quan với thi tự luận, thi vấn đáp
kết hợp trắc nghiệm, viết tiểu luận, bài tập lớn... Khi được hỏi về hình thức kiểm
tra đáng giá kết quả học tập. Đa số sinh viên cho rằng với cách đánh giá đó đã phản
ánh khá chính xác kết quả học tập của sinh viên.
2.2 Nguyên nhân của các thành tựu
- Nguyên nhân chủ quan:
Một là, được sự quan tâm của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện trong đổi
mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên.
Những thành tựu đạt được trong đổi mới phương pháp giáo dục lý luận
chính trị cho sinh viên Học viện là tổng hợp trí tuệ, công sức của cả hệ thống chính
trị, của các giảng viên và sinh viên. Nhưng có thể khẳng định, trước hết đó là sự
quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện đến công tác giáo
dục lý luận chính trị nói chung và đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị
nói riêng. Thông qua việc đề ra nhiều chủ trương, nghị quyết của Đảng ủy và được
cụ thể hóa trong các quyết định, quy định cụ thể của Ban Giám đốc về vấn đề đổi
mới phương pháp trong Học viện. Đây chính là tiền đề quan trọng để cả chủ thể và
đối tượng giáo dục tiến hành đổi mới phương pháp trong quá trình triển khai các
hoạt động giáo dục lý luận chính trị.
Đảng ủy, Ban Giám đốc các trường thường xuyên quan tâm đến công tác
đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giảng viên lý luận chính trị. Vì vậy, những năm
gần đây, chất lượng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị không ngừng được nâng
cao. Hầu hết các trường đã tạo điều kiện thuận lợi để giảng viên lý luận chính trị
tham dự các đợt tập huấn, bồi dưỡng hè do Bộ giáo dục đào tạo và Ban Tuyên giáo
Trung ương tổ chức. Các hoạt động thực tế, ngoại khóa môn học cũng đã được
quan tâm hơn. Đồng thời Học viện cũng đã cử cán bộ tham gia các lớp bồi dưỡng,
tập huấn ngắn hạn về phương pháp giảng dạy, nghiệp vụ sư phạm... Dưới sự lãnh
đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng ủy, Ban Giám đốc, các Phòng, Khoa chuyên môn tại
Học viện đã có những nhận thức đúng đắn hơn về tầm quan trọng của công tác
giáo dục lý luận chính trị, từ đó tạo ra bước chuyển biến tích cực trong đổi mới
phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên. Học viện đã tạo ra cơ chế,
môi trường để các Phòng, Khoa, Đoàn, Hội liên kết với nhau, phối hợp cùng bộ
môn lý luận chính trị trong công tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên. Từ
chỗ đổi mới nhận thức đến hoạt động thực tiễn, các đơn vị chức năng trong nhà
trường cùng cả hệ thống giáo dục đã vào cuộc trong công tác giáo dục lý luận
chính trị. Những kết quả bước đầu đạt được thông qua đổi mới phương pháp đã
làm cho cả giảng viên và sinh viên tin tưởng, kiên định thực hiện đổi mới phương
pháp giáo dục lý luận chính trị.
Hai là, sự nỗ lực, cố gắng đổi mới phương pháp của giảng viên và sinh viên của Học viện.
Các giảng viên lý luận chính trị trong thời gian qua đã luôn nỗ lực không
ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đổi mới phương pháp dạy học
nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên.
Hầu hết các giảng viên dạy học lý luận chính trị tại Học viện hiện nay, có trình độ
từ thạc sĩ trở lên (91,05%) và đang trong quá trình tiếp tục đào tạo để nâng cao
trình độ chuyên môn. Đây được xem là nhân tố quan trọng thúc đẩy quá trình đổi
mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học trong giai đoạn hiện nay.
Trong dạy học lý luận chính trị, các giảng viên đã đảm bảo việc dạy đúng
đường lối, quan điểm của Đảng, không để xảy ra những sai sót về lập trường, quan
điểm trong giảng dạy. Nhiều giảng viên đã tích cực đổi mới phương pháp dạy học
thông qua việc gắn lý luận với thực tiễn trong giảng dạy, thường xuyên cập nhật
thông tin mang tính thời sự vào bài giảng của mình. Các môn lý luận chính trị là
những môn khoa học rất nhạy cảm với nhịp đập và hơi thở của cuộc sống xã hội do
đó việc cập nhật thông tin là vô cùng cần thiết. Thực tế cho thấy nếu bài giảng gắn
được với thực tiễn sinh động đang diễn ra bằng những tin tức thời sự kinh tế, chính
trị, xã hội nóng hổi của đất nước thì sẽ tạo ra sự hấp dẫn và thu hút sự chăm chú nghe giảng của sinh viên.
Ngoài ra, nhiều giảng viên lý luận chính trị không những hoàn thành tốt
nhiệm vụ dạy học mà còn tham gia tích cực hoạt động giáo dục lý luận chính trị
ngoại khóa, như các đợt học tập nghị quyết của Đảng, các cuộc thi tìm hiểu về các
sự kiện chính trị - xã hội nhân dịp kỷ niệm những ngày lễ lớn của đất nước, lịch sử
địa phương, các cuộc thi olimpic các môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và công tác phát triển đảng trong sinh viên...
Một số sinh viên trong Học viện cũng đã có sự cố gắng, chủ động, tích cực
trong đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị. Nhiều sinh viên đã có động
cơ học tập nghiêm túc, chủ động trong học tập, quan tâm và lo lắng đến kết quả
học tập. Tâm lý tự ti của sinh viên người dân tộc thiểu số đã được khắc phục nhiều.
Không ít sinh viên đã nỗ lực trong học tập, giành nhiều học bổng qua các năm học,
một số sinh viên đã mạnh dạn, tích cực tham gia nghiên cứu khoa học. Ngoài ra,
sinh viên đã chú ý nhiều hơn đến việc nâng cao trình độ tin học, ngoại ngữ - vốn
từng là yếu điểm của sinh viên Học viện. Đây chính là tiền đề quan trọng, thúc đẩy
quá trình đổi mới phương pháp học tập lý luận chính trị của sinh viên trong điều kiện hiện nay.
- Nguyên nhân khách quan:
Một là, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với vấn đề đổi mới
phương pháp dạy và học lý luận chính trị trong các cơ sở giáo dục đại học – bao
gồm Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Nghị quyết của Đảng tại các kỳ đại hội đều nhấn mạnh việc đổi mới nội dung, ph ơng ƣ
pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Trong đó,
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/1/2013 Hội nghị trung ương 8 khóa XI về đổi
mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế,
đã nêu rõ: Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại;
phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của
người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt, một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung
dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật
và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên
trường lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội,
ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thống tin và
truyền thông trong dạy và học.
Giáo dục lý luận chính trị là một nội dung hết sức quan trọng trong giáo dục
đại học, góp phần giữ vững nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh, cũng như xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đảng ta luôn
quan tâm chú trọng đến đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục lý luận
chính trị. Trong đó, Kết luận số 94-KL/TW ngày 28/3/2014 của Ban Bí thư về việc
tiếp tục đổi mới việc học tập lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân và
Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 9/10/2014 của Bộ Chính trị về công tác lý luận và
định hướng nghiên cứu đến năm 2030 đã xác định: cần tiếp tục đổi mới công tác
giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến đổi mới
phương pháp giáo dục lý luận chính trị.
Hai là, thành tựu của quá trình đổi mới đất nước; mặt tích cực của toàn cầu
hóa, hội nhập quốc tế và sự phát triển của cuộc cuộc cách mạng khoa học công
nghệ là yếu tố quan trọng góp phần thúc đẩy đổi mới phương pháp giáo dục lý luận
chính trị trong các trường đại học, bao gồm cả Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Qua hơn 30 năm đổi mới, đất n ớc ƣ
ta đã đạt được những thành tựu to lớn,
có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc
XHCN. Những thành tựu to lớn trên khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng
cộng sản Việt Nam, tính tất yếu của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta
phù hợp với thực tiễn của Việt Nam và xu thế phát triển của lịch sử. Điều này có ý
nghĩa quan trọng, góp phần tác động tới suy nghĩ, nhận thức và hành động của sinh
viên. Sinh viên được chứng kiến những thành tựu về cả vật chất và tinh thần do
công cuộc đổi mới đất nước đem lại, vì vậy niềm tin vào tương lai tươi sáng của
dân tộc, sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường đi lên CNXH của nước ta trong mỗi
sinh viên được củng cố. Niềm tin đó được hình thành trên cơ sở tri thức khoa học
và căn cứ thực tiễn sẽ trở thành động lực tinh thần to lớn để vươn tới lý tưởng cao
đẹp của Đảng. Từ đó, thúc đẩy quá trình giáo dục lý luận chính trị và đổi mới
phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học, trong đó
có sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay.
Những mặt tích cực của toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đối với đất nước ta
là không thể phủ nhận. Sự hợp tác mạnh mẽ, sâu sắc và toàn diện trên tất cả các
lĩnh vực kinh tế - văn hóa – xã hội đã đem đến cho đất nước những cơ hội tốt để
phát triển đất nước nói chung, đổi mới phương pháp, phương tiện giáo dục lý luận
chính trị nói riêng. Sinh viên có cơ hội tiếp cận với những thành tựu khoa học - kỹ
thuật và công nghệ hiện đại thế giới. Hiện nay, thế giới đang trong giai đoạn bản lề
của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với trung tâm là sự phát triển của trí tuệ
nhân tạo, internet kết nối vạn vật, robot, công nghệ nano, công nghệ sinh học…
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 giúp sinh viên dễ dàng tiếp thu nguồn tri thức
của nhân loại thông qua qua kết nối internet, giúp quá trình đổi mới phương pháp
học tập lý luận chính trị diễn ra nhanh chóng và mạnh mẽ hơn. Từ những tri thức
này, sinh viên dễ dàng mở rộng liên hệ, đối chứng để thấy rõ bản chất cách mạng
và khoa học của tri thức lý luận chính trị. Sinh viên có cơ hội để thể hiện vai trò
của mình trong xây dựng đất nước, sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp
hiện đại, ngang tầm với các nước trong khu vực và thế giới với vai trò là lực lượng sản xuất tương lai.
2.3. Những vấn đề đặt ra trong việc đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính
trị cho sinh viên chuyên ngành Quản lý hoạt động tư tưởng văn hóa – Học viện Báo chí và Tuyên truyền
2.3.1. Nhận thức của chủ thể và đối tượng giáo dục về tầm quan trọng của đổi mới
phương pháp giáo dục lý luận chính trị còn chưa ngang tầm với yêu cầu cấp thiết
phải đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị trong giai đoạn hiện nay
Trong bối cảnh hiện nay nước ta đang tiến hành hội nhập quốc tế, đòi hỏi
giáo dục - đào tạo phải đổi mới để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo
nguồn nhân lực có trình độ và chất lượng ngày càng cao, đạt trình độ của khu vực
và theo kịp thế giới. Đổi mới, mở cửa càng đi vào chiều sâu, đòi hỏi công tác giáo
dục lý luận chính trị phải được đổi mới toàn diện, sâu sắc, coi đó là nhiệm vụ
thường xuyên, liên tục trong các trường đại học, nhằm góp phần củng cố thế giới
quan, phương pháp luận biện chứng, củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng,
trang bị cơ sở phương pháp luận khoa học cho việc nhận thức đường lối, chính
sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và tham gia đấu tranh tư tưởng, lý luận chống
lại những luận điểm xuyên tạc, bóp méo các quan điểm của chủ nghĩa Mác –
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong đó, việc đổi mới phương pháp giáo dục lý
luận chính trị cho sinh viên có vai trò quan trọng hàng đầu. Việc làm thế nào để có
phương pháp giáo dục tốt, gắn truyền thụ kiến thức của chủ thể giáo dục với phát
huy trí lực của đối tượng giáo dục một cách có hiệu quả đang là nỗi trăn trở lớn của
những người làm công tác giáo dục lý luận chính trị. Tuy nhiên, nhận thức về đổi
mới phương pháp giáo dục vẫn chưa thay đổi theo kịp với yêu cầu đặt ra. Cả chủ
thể và đối tượng giáo dục lý luận chính trị vẫn còn có nơi, có chỗ xem nhẹ phương
pháp, chưa tích cực trong đổi mới phương pháp nên hiệu quả đổi mới phương pháp
giáo dục lý luận chính trị chưa cao. Từ thực tế tại Học viện thì nhận thức từ phía
chủ thể nhất là chủ thể dạy học đã có nhận thức rõ ràng, tích cực hơn, còn từ phía
sinh viên nhận thức còn nhiều hạn chế trong đổi mới phương pháp giáo dục lý luận
chính trị. Theo kết quả khảo sát, có 100% giảng viên đã khẳng định đổi mới
phương pháp còn sinh viên chỉ có 75,36%. Một trong những nguyên nhân chủ yếu
của hạn chế này được xác định là ý thức của sinh viên.
Từ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với việc đổi mới, nâng cao chất
lượng giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên, tới những chương trình hành động
cụ thể của Bộ Giáo dục và Đào tạo; từ sự đòi hỏi và tham gia ngày càng mạnh mẽ
của xã hội đối với giáo dục và đào tạo trong đó có giáo dục lý luận chính trị cho tới
những nỗ lực nội tại, tự thân của Học viện; từ sự đổi mới phương pháp giảng dạy,
phấn đấu của đội ngũ các nhà giáo và quản lý giáo dục lẫn sự mong chờ nỗ lực đổi
mới của sinh viên. Tất cả dường như tạo ra một sự lan tỏa to lớn, vừa là động lực,
vừa là yêu cầu, tác động lên quá trình đổi mới trong nhận thức và hành động thực
tiễn đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên hiện nay.
2.3.2. Tiến trình đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên còn
chậm so với so với yêu cầu phải đổi mới nhanh và kịp thời phương pháp trong
giáo dục đại học hiện nay
- Tiến trình đổi mới phương pháp của chủ thể giáo dục lý luận chính trị còn chậm,
chưa theo kịp với xu hướng chung của quá trình đổi mới giáo dục nhanh, mạnh,
theo hướng hiện đại ở nước ta hiện nay.
Trong xu thế phát triển nền kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế hiện nay, đổi
mới trong giáo dục đào tạo có ý nghĩa quan trọng, quyết định sự phát triển của đất
nƣớc. Đại hội XI khẳng định: “Phát triển, nâng cao nguồn nhân lực chất lượng cao
là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển nhanh, bền vững đất nước”. Đổi
mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên trong các trường đại học
là vấn đề cấp thiết, góp phần nâng cao chất l ợng, hiệu ƣ
quả giáo dục lý luận chính
trị cho sinh viên trong giai đoạn hiện nay. Trong thực tế, mức độ đổi mới phương
pháp trong Học viện còn ở giai đoạn đầu của đổi mới phương pháp, quá trình đổi
mới diễn ra chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu của quá trình đổi mới nhanh chóng
của giáo dục đại học.
Các chủ thể giáo dục lý luận chính trị đổi mới ph ơng pháp ƣ chưa thật quyết
tâm và mạnh mẽ, chưa sử dụng hiệu quả các phương pháp mới trong giáo dục lý
luận chính trị cho sinh viên. Thực trạng giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các
trường đại học cho thấy nội dung đổi mới phương pháp là đổi mới từng phần các
phương pháp hiện có và sử dụng đa dạng hóa, tích hợp các phương pháp trong giáo