Vận Dụng Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Đạo Đức Trong Sinh Viên Việt Nam | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 61570513
VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC TRONG SỰ NGHIỆP
XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG MỚI TRONG HỌC SINH, SINH VIÊN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY.
1. Thực trạng đạo đức lối sống trong sinh viên hiện nay a) Tích cực
Sinh viên là những con người năng động và sáng tạo. Đã có nhiều sinh viên nhận được
bằng phát minh, sáng chế; và không ít trong số những phát minh ấy được áp dụng, được
biến thành những sản phẩm hữu ích trong thực tiễn. Với thế mạnh là được đào tạo vừa
toàn diện vừa chuyên sâu, sinh viên có mặt trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã
hội của đất nước. Sự năng động của sinh viên còn được thể hiện ở việc tích cực tham
gia các hoạt động xã hội như y tế, từ thiện… Rõ ràng, năng động và sáng tạo là những
ưu điểm nổi bật của sinh viên Việt Nam thời đại mới.
Sinh viên dám nghĩ , dám làm, dám chịu thử thách, dám nhìn thẳng vào thất bại và vượt qua nó.
Thanh niên đã kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng. Phần lớn sinh viên,
thanh niên trí thức vẫn giữ được lối sống tình nghĩa, trong sạch; khiêm tốn, luôn cần cù
và sáng tạo trong học tập; sống có bản lĩnh, có chí lập thân, lập nghiệp. Trên các lĩnh
vực của đời sống xã hội đã và đang xuất hiện những nhà quản lý, nhà doanh nghiệp,
nhà khoa học, nhà hoạt động nghệ thuật có đức, có tài trong độ tuổi thanh niên. Nét nổi
bật của thanh niên nước ta là ý chí vươn lên, tinh thần cần cù, sáng tạo trong lao động
sản xuất, ham mê nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ để thoát khỏi nghèo nàn,
lạc hậu, làm giàu cho bản thân, gia đình và XH. b) Tiêu cực
Bên cạnh những mặt tích cực, vẫn còn tồn tại những mặt tiêu cực trong lối sống đạo
đức của học sinh, sinh viên hiện nay.
Nét tiêu cực trong lối sống của sinh viên thể hiện trong việc nhìn nhận một cách sai lầm
về giá trị cuộc sống. Đó là hiện tượng sùng bái giá trị vật chất. Nhiều thanh niên lấy
đồng tiền làm thước đo giá trị trong cuộc sống. Đó là thang giá trị của xã hội tư bản chủ
nghĩa. Trong xã hội ấy, kẻ có tiền là kẻ mạnh. Chính vì thế, không ít sinh viên đã sử
dụng đồng tiền gây ra nhiều chuyện sai trái: mua điểm, chèn ép bạn bè…Lối sống
hưởng thụ dẫn đến nhiều vấn đề tiêu cực khác trong sinh viên. Tệ nạn xã hội như trộm
cắp, nghiện hút ma túy,… thái độ không đúng đắn đối với lao động xảy ra nhiều trong sinh viên.
Chủ nghĩa cá nhân có xu hướng tăng trong giới trẻ ngày nay. Nhiều người chỉ quan tâm
tới những lợi ích cá nhân trước mắt mà quên mất lợi ích tập thể, thậm chí chà đạp lên
lợi ích của ngưới khác. Vì đồng tiền, vì lợi ích cá nhân, một số thanh niên còn bất chấp
tất cả: luật pháp, gia đình, bạn bè… Một số khác sống không động chạm đến ai, nhưng
cũng không quan tâm đến ai, chỉ cần biết đến mình.
=> Thực trạng này đặt ra yêu cầu cấp thiết cần phải có những biện pháp xây dựng lối
sống, đạo đức mới trong học sinh, sinh viên, thanh niên trí thức. lOMoAR cPSD| 61570513
2. Nội dung cơ bản chuẩn mực đạo đức cách mạng HCM.
3. Phương hướng, biện pháp xây dựng đạo đức, lối sống mới trong học sinh, sinhviên ở Việt Nam hiện nay.
a) Đối với xã hội, các ban ngành, đoàn thể, nhà trường.
Giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên hiện nay là trách nhiệm của cả hệ thống chính
trị, của mỗi gia đình và toàn xã hội. Trước hết, tập trung thực hiện có hiệu quả các giải pháp dưới dây:
Một là, thường xuyên chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch,
lành mạnh cho thanh niên.
(Đây là giải pháp cơ bản nhằm xây dựng, hình thành nhân cách con người mới xã hội
chủ nghĩa cho thanh niên nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng.Trước hết cần quan
tâm giáo dục những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng, đạo đức và phong
cách Hồ Chí Minh, nhằm xây dựng cho thanh niên thế giới quan, phương pháp luận đúng đắn.
Chú trọng giáo dục làm cho thanh niên nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ, những
giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc: tình yêu quê hương, đất nước: “mình vì mọi
người, mọi người vì mình”, “thương người như thể thương thân”,… Từ đó hình thành
cho họ lối sống trong sạch, lành mạnh, những hành vi đạo đức trong sáng phù hợp với
các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc và thời đại.)
Hai là, phải kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo
dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên.
(Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ
chức, các lực lượng cùng chăm lo giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho thanh niên
trí thức, hình thành phẩm chất cao đẹp của con người mới XHCN.
Trước hết, trong gia đình, ông bà, cha mẹ phải thật sự mẫu mực, làm gương về đạo đức,
yêu thương, chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ. Để giáo dục đạo đức cho thanh niên, mỗi gia
đình cần giữ gìn đạo đức, nề nếp gia phong, phát huy các giá trị đạo đức truyền thống,
làm cho các giá trị đó ngày càng toả sáng, góp phần bồi dưỡng tư tưởng tình cảm cao
đẹp cho thế hệ con cháu.
Nhà trường không chỉ dạy chữ, dạy nghề mà còn là nơi dạy người. Giáo dục lý tưởng,
đạo lý làm người là nội dung giáo dục hàng đầu trong nhà trường hiện nay và phải đặc biệt coi trọng.
Các tổ chức, đoàn thể cần quan tâm định hướng tạo môi trường thuận lợi để thanh niên
phấn đấu, rèn luyện, trưởng thành. nhất là Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cần
tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng để thu hút, tập hợp thanh niên, rèn luyện
thanh niên theo các chuẩn mực đạo đức cách mạng.) lOMoAR cPSD| 61570513
Ba là, phát huy vai trò tự học tập, tự du dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của thanh niên.
(Phát huy vai trò của thanh niên trong tự học tập, tự tu dưỡng đạo đức lối sống là biện
pháp quan trọng giúp họ nhanh chóng tiến bộ, trưởng thành. Đó còn là điều kiện quyết
định kết quả rèn luyện của mỗi cá nhân. Trước hết phải hình thành cho thanh niên nhu
cầu, động cơ phấn đấu, rèn luyện đúng đắn, làm cho mỗi người có ý thức làm chủ, ham
học hỏi, cầu tiến bộ, vươn lên tự khẳng định mình. Cần tạo mọi điều kiện thuận lợi để
thanh niên phấn đấu, rèn luyện; đồng thời phải thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đánh
giá kết quả, định hướng phấn đấu cho thanh niên. Quan tâm đáp ứng những nhu cầu
chính đáng của thanh niên về vật chất, tinh thần.)
b) Tự tu dưỡng đạo đức, lối sống mới trong học sinh- sinh viên
Để trở thành người có ích cho xã hội, người chủ tương lai của nước nhà, thế hệ trẻ Việt
Nam nói chung và sinh viên, thanh niên trí thức nói riêng cần phải học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Mỗi thanh niên phải xác định rõ trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân dân, sống có lý
tưởng, có hoài bão, khát khao vươn tới cái mới, cái tiến bộ.
Trong học tập, rèn luyện phải kết hợp giữa lý luận với thực hành, học tập với lao động;
bồi dưỡng tri thức lý luận và văn hóa, khoa học - kỹ thuật. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh,
thanh niên phải vừa có đức, vừa có tài. Bởi vì, người có đức mà không có tài thì làm
việc gì cũng khó; người có tài mà không có đức sẽ trở nên vô dụng.
Học tập, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, những tư tưởng tiến bộ, khoa học kỹ thuật
hiện đại,.. Tuy nhiên phải tiếp thu có chọn lọc, phù hợp với bản sắc văn hóa của Việt
Nam; đồng thời phải phát huy tích cực những nét đẹp văn hóa truyền thống đã được lưu
giữ ngàn đời của dân tộc
Bản thân mỗi người tự giác rèn luyện, biết tự kiềm chế, biết vượt qua những cám dỗ và
tiêu cực xã hội, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, thực dụng; cần phải tự
tin vào chính mình, giữ vững niềm tin trong cuộc sống.
Thực hiện lối sống theo phong cách HCM: phải là khiêm tốn, giản dị, chừng mực, ngăn
nắp, vệ sinh, yêu lao động, biết quý trọng thời gian, ít lòng ham muốn về vật chất, về
chức-quyền-danh-lợi. Trong quan hệ với ông bà, cha mẹ, thầy cô và những người hơn
tuổi thì kính trọng, lễ phép. Trong quan hệ với nhân dân, bạn bè, đồng chí, anh em thì
cởi mở, chân tình, ân cần, tế nhị; giàu tình yêu thương, quý mến, trân trọng; với mình
thì chặt chẽ, nghiêm khắc, với người thì độ lượng, khoan dung.
Phải hăng hái, tích cực rèn luyện sức khỏe để có cơ thể dẻo dai, sức khỏe tinh thần lành
mạnh. Theo HCM, việc giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, thực hiện đời sống mới...
tất thảy đều phải có sức khỏe thì mới thành công. Bởi vì, “Mỗi một người dân mạnh
khỏe, tức là cả nước mạnh khỏe”. lOMoAR cPSD| 61570513 lOMoAR cPSD| 61570513
Câu 105: Phân tích quan niệm của Hồ Chí Minh về con người và chiến lược “trồng người”?
1. SV trình bày định nghĩa về “con người”: con người là một thực thể có sự thống
nhấtgiữa các yếu tố sinh học và yếu tố xã hội
2. SV trình bày quan niệm của Hồ Chí Minh về con người: SV tham khảo I.1.
3. SV nêu yêu cầu của sự nghiệp cách mạng đối với việc trồng người: -
Sự đan xen, cạnh tranh và cuộc đấu tranh giữa cũ và mới, tiến bộ và lạc hậu, tiên
tiếnvà bảo thủ, trì trệ, cách mạng và phản động, thù địch. -
Trong thời kỳ quá độ này bao giờ cũng chứa đựng ba nhân tố: quá khứ đang là
mộtnhân tố sống trong hiện tại, hiện tại chưa định hình, đang biến đổi, biến động không lOMoAR cPSD| 61570513
ngừng và phức tạp và tương lai đang dần hiện ra nhưng chưa thể hoàn chỉnh. Trong
điều kiện đặc thù đó, để xây dựng con người Việt Nam dân tộc - hiện đại, có năng lực
hội nhập, có khát vọng hiện thực hóa lý tưởng xã hội chủ nghĩa trên đất nước ta, cần
đồng thời đánh giá ba nhân tố trên để định hướng cho sự phát triển nhân cách và các
giá trị căn cốt trong nhân cách con người Việt Nam. 4.
SV nêu lại vị trí, vai trò của con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cáchmạng: -
Con người là mục tiêu của cách mạng. Mục tiêu của sự nghiệp cách
mạngkhông có gì khác ngoài giải phóng con người khỏi áp bức, bất công, bóc
lột đem lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho con người, tạo điều kiện để
con người phát triển toàn diện.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng
con người thống nhất ở mục tiêu chung ấy. Giải phóng dân tộc xóa bỏ ách áp bức của
chủ nghĩa thực dân, giải phóng giai cấp để đánh đổ áp bức bóc lột của các giai cấp bóc
lột, xây dựng chế độ xã hội mới - chế độ xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa chính là
xoá bỏ mọi áp bức, bất công giải phóng hoàn toàn con người. -
Con người là động lực của cách mạng. Hồ Chí Minh cho rằng con
người làvốn quý nhất, động lực, nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp
cách mạng. Người nhấn mạnh “mọi việc đều do người làm ra”; “trong bầu trời
không gì quý bằng nhân dân, trong thế giới không gì mạnh bằng sức mạnh đoàn
kết của nhân dân”. Người nói: “Nước lấy dân làm gốc... Gốc có vững cây mới
bền. Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”. Cách mạng là sự nghiệp của quần
chúng nhân dân. Nói đến nhân dân là nói đến lực lượng, trí tuệ, quyền hành, lòng
tốt, niềm tin, đó chính là gốc, động lực cách mạng. 5.
SV khẳng định lại những biện pháp, phương hướng để xây dựng con người: SVtham khảo phần I.3.
Trồng người là yêu cầu khách quan của sự nghiệp cách mạng, vừa cấp bách vừa
lâu dài, có ý nghĩa chiến lược.
Hồ Chính Minh quan tâm xây dựng con người toàn diện vừa “hồng” vừa
“chuyên”. Đó là những con người có mục đích và lối sống cao đẹp, có bản lĩnh chính
trị vững vàng, những con người của CNXH, có tư tưởng, tác phong và đạo đức XHCN
và năng lực tự làm chủ. Chính vì vậy, Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc nâng
cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân; bồi dưỡng về năng lực trí tuệ,
trình độ lý luận chính trị, văn hóa, khoa học- kỹ thuật, chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ, sức khỏe.
Mỗi người tự rèn luyện, tu dưỡng ý thức, kết hợp chặt chẽ với xây dựng cơ chế,
tính khoa học của bộ máy và tạo dựng nền dân chủ. Chú trọng vai trò của việc nêu
gương, nhất là người đứng đầu.
Phát triển con người toàn diện cần chú trọng phát triển sự nghiệp giáo dục toàn
diện. Đề cao vai trò của giáo dục trong sự nghiệp trồng người, HCM chỉ rõ nguyên lý
giáo dục phải gắn liền với thực tiễn, lý luận phải đem ra thực hành. Thực hành phải nhằm theo lý luận. lOMoAR cPSD| 61570513
Câu 106: Trình bày sự vận dụng của Đảng đối với tư tưởng Hồ Chí Minh về xây
dựng con người trong thời kỳ mới?
1. SV trình bày bối cảnh của thế giới và đất nước: *Bối cảnh:
- Đất nước đang thực hiện quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, phát triển
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế, toàn cầu hóa diễn
ra ngày càng sâu rộng, tình hình thế giới ngày càng phức tạp, đan xen nhiều nguy cơ đe
dọa đến hòa bình, an ninh của quốc gia, khu vực và thế giới.
(- Hiện nay, bên cạnh những thuận lợi, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang
đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến
phức tạp, khó lường, tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định. Cách mạng khoa học công
nghệ hiện đại và xu thế toàn cầu hóa đã và đang tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực
của đời sống xã hội, đặt ra nhiều vấn đề mới cần được giải quyết trong bảo vệ độc lập,
chủ quyền. Ở trong nước, bên cạnh những thành tựu to lớn đã đạt được trong những
năm đổi mới cũng còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế. Đặc biệt, tình trạng suy thoái về
tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên;
tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm trọng, tập trung vào một số đảng viên
có chức vụ trong bộ máy Nhà nước… Nhiều tổ chức đảng, đảng viên còn hạn chế trong
nhận thức, lơ là, mất cảnh giác, lúng túng trong nhận diện và đấu tranh, ngăn chặn “tự
diễn biến”, “tự chuyển hóa”)
2. SV tiến hành trình bày theo yêu cầu của đề bài:
*Chủ trương, đường lối của Đảng:
- Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã khẳng định:
“Xây dựng con người Việt Nam trong giai đoạn cách mạng mới với những đức tính sau:
+ Có tinh thần yêu nước, tự lực, tự cường dân tộc, phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội, có chí vươn lên đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, đoàn kết với
nhân dân thế giới trong sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
+ Có lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh, cần kiệm, trung thực, nhân nghĩa, tôn
trọng kỷ cương phép nước, quy ước của cộng đồng; có ý thức bảo vệ và cải thiện môi trường sinh thái.
+ Lao động chăm chỉ với lương tâm nghề nghiệp, có kỹ thuật, sáng tạo, năng suất cao
vì lợi ích của bản thân, gia đình, tập thể và xã hội.
+ Thường xuyên học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn, trình độ thẩm mỹ và
thể lực”.” - “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
(Bổ sung, phát triển năm 2011)”, Đảng ta khẳng định: “Con người là trung tâm của
chiến lược phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển. Tôn trọng và bảo vệ quyền con lOMoAR cPSD| 61570513
người, gắn quyền con người với quyền và lợi ích của dân tộc, đất nước và quyền làm
chủ của nhân dân. Kết hợp và phát huy đầy đủ vai trò của xã hội, gia đình, nhà trường,
từng tập thể lao động, các đoàn thể và cộng đồng dân cư trong việc chăm lo xây dựng
con người Việt Nam giàu lòng yêu nước, có ý thức làm chủ, trách nhiệm công dân; có
tri thức, sức khỏe, lao động giỏi; sống có văn hóa, nghĩa tình; có tinh thần quốc tế chân chính”.
- Hội nghị lần thứ chín Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đã khẳng định, cần
phải xây dựng và phát triển nền văn hóa và con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát
triển bền vững đất nước. Trong đó, Đảng ta chủ trương “chăm lo xây dựng con người
có nhân cách, lối sống tốt đẹp, với các đặc tính cơ bản: yêu nước, nhân ái, nghĩa tình,
trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo.” ………….