Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ

Vẻ đẹp thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ là một trong những chủ đề rất hay nằm trong dạng bài liên hệ so sánh. Phân tích 2 đoạn thơ trong Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ để thấy được những bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, mang dáng nét, mang cái hôn xứ sở. Vậy sau đây là dàn ý chi tiết và 3 bài văn mẫu phân tích 2 đoạn thơ trong Đây thôn Vĩ Dạ và Tây Tiến, mời các bạn lớp 12 cùng theo dõi và tải tài liệu tại đây.

Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
Dàn ý thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
I. Mở bài
- Giới thiệu hai tác giả:
Quang Dũng (1921 – 1988), tên thật là Bùi Đình Diệm, quê ở huyện Đan Phượng nay thuộc
Hà Nội, là một người tài hoa và đa tài.
Hàn Mặc Tử (1912 – 1940), tên thật là Nguyễn Trọng Trí, quê ở Quảng Bình, là một nhà thơ
thuộc phong trào Thơ mới 1932 - 1940.
- Giới thiệu hai bài thơ
Tây Tiến được in trong tập Mây đầu ô và được Quang Dũng sáng tác tại Phù Lưu Chanh,
1948 khi ông rời binh đoàn Tây Tiến.
Đây thôn Vĩ Dạ được in trong tập Thơ điên.
- Hai đoạn thơ
Đoạn trích bài thơ Tây Tiến thuộc khổ thơ thứ 6 trong bài thơ.
Đoạn trích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ thuộc khổ thứ 2 trong bài thơ.
II. Thân bài
* Ý khái quát: một vài nét về tác giả, tác phẩm và vị trí đoạn thơ cần phân tích
* Phân tích, cảm nhận từng đoạn thơ:
- Đoạn thơ trong bài thơ Tây Tiến là cảnh sông nước miền Tây hoang sơ, thơ mộng, trữ tình.
Giữa khói sương của hoài niệm, Quang Dũng nhớ về một “chiều sương ấy” – khoảng thời
gian chưa xác định rõ ràng nhưng dường như đã khắc sâu thành nỗi niềm thương nhớ trong
tâm trí nhà thơ.
Quá khứ vọng về là những hình ảnh mờ mờ ảo ảo, lung linh huyễn hoặc: “hồn lau nẻo bến
bờ”, “dáng người trên độc mộc” và “hoa đong đưa”.
Cảnh vật hiện lên: dù rất mong manh mơ hồ nhưng lại giàu sức gợi, rất thơ, rất thi sĩ, đậm
chất lãng mạn của người lính Hà Thành: "Có thấy hồn lau nẻo bến bờ / Có nhớ dáng người
trên độc mộc".
Câu hỏi tu từ: “có thấy”, “có nhớ” dồn dập như gọi về biết bao kỉ niệm của một thời đã xa.
Nhân hóa: hình ảnh cây lau tưởng chừng như vô tri vô giác cũng mang hồn. Cách nhân hóa có
thần đã khiến cho thiên nhiên trở nên đa tình và lãng mạn hơn.
Hình ảnh con người thấp thoáng trở về trong hồi ức của nhà thơ. Dáng ngồi “độc mộc” tạo
nên hai cách hiểu: đó là vẻ đẹp riêng của con người Tây Bắc hay cũng là tư thế của những
chiến sĩ Tây Tiến đang phải đối mặt với thách thức của thiên nhiên dữ dội? Dù hiểu theo cách
nào, dáng người trong thơ Quang Dũng cũng luôn khắc sâu trong tâm trí nhà thơ, luôn hiên
ngang kiêu hùng mà uyển chuyển, tài hoa và khéo léo.
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
"Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa": Hình ảnh đắt nhất: đóa hoa giữa dòng là hội tụ của cái
nhìn đa tình vốn có trong tâm hồn người lính Hà Thành trẻ tuổi và vẻ thơ mộng của cảnh sắc
nơi đây.
→Hình ảnh “hoa đong đưa” khi đang “trôi dòng nước lũ” là hình ảnh không thể có trong thực tại
nhưng lại rất hợp lý khi đặt giữa mạch cảm hứng trữ tình của bài thơ.
- Bằng bút pháp lãng mạn và biện pháp nhân hóa, tác giả đã vẽ nên nét vẽ thần tình, thâu tóm trọn vẹn
vẻ đẹp của Tây Bắc, gửi gắm vào đó cả nỗi niềm thương luôn cháy bỏng trong trái tim ông.
- Bút pháp lãng mạn hào hoa, phép nhân hóa thần tình, cách dùng điệp từ khéo léo đã quyện hòa với
nỗi nhớ chưa bao giờ nguôi ngoai trong sâu thẳm tâm trí nhà thơ về đồng đội và thiên nhiên miền Tây
Tổ quốc, tất cả tạo nên điểm sáng lấp lánh của tâm hồn một người chiến sĩ thiết tha với Tây Tiến, với
quê hương.
- Đoạn thơ trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ là khung cảnh sông nước xứ Huế qua cảm nhận của cái tôi
trữ tình đầy tâm trạng.
Khổ thơ thứ nhất nói về cảnh vật thôn Vĩ khi “nắng mới lên”… Ở khổ thơ thứ hai, Hàn Mặc
Tử nhớ về miền sông nước mênh mang, bao la, một không gian nghệ thuật đầy thương nhớ và
lưu luyến. Có gió nhưng “gió theo lối gió”, cũng có mây nhưng “mây đường mây”. Mây gió
đôi đường đôi ngả: "Gió theo lối gió mây đường mây".
Cách ngắt nhịp 4/3, với hai vế tiểu đối, gợi ta một không gian gió, mây chia lìa, như một
nghịch cảnh đầy ám ảnh.
Chữ “gió” và “mây” được điệp lại hai lần trong mỗi vế tiểu đối đã gợi nên một bầu trời
thoáng đãng, mênh mông.
Không có một bóng người xuất hiện trước cảnh gió mây ấy. Mà chỉ có “Dòng nước buồn hiu,
hoa bắp lay”. Cảnh vật mang theo bao nỗi niềm. Sông Hương lững lờ trôi xuôi êm đềm, trong
tâm tưởng thi nhân đã biến thành “dòng nước buồn thiu” càng gợi thêm sự mơ hồ, xa vắng.
Hai câu thơ 14 chữ với bốn thi liệu (gió, mây, dòng nước, hoa bắp) đã hội tụ hồn vía cảnh sắc
thôn Vĩ. Ngoại cảnh thì chia lìa, buồn lặng lẽ biểu hiện một tâm cảnh: thấm thía nỗi buồn xa
vắng, cô đơn.
Hai câu thơ tiếp theo: "Thuyền ai đậu bến sông trăng đó / Có chở trăng về kịp tối nay?"
Chữ “đó” cuối câu 3 bắt vần với chữ “có” đầu câu 4, âm điệu vần thơ cất lên như một tiếng khẽ hỏi
thầm “có chở trăng về kịp tối nay?”
“Thuyền ai” phiếm chỉ gợi lên bao ngỡ ngàng, bâng khuâng, tưởng như quen mà lạ, gần đó mà xa xôi.
Cả hai câu thơ của Hàn Mặc Tử, câu nào cũng có trăng. Ánh trăng tỏa xuống dòng sông, con thuyền
và bến đò. Con thuyền không chở người mà chỉ chở trăng, chở những cách xa và mong đợi sau nhiều
năm tháng.
Sau cảnh gió, mây, là con thuyền, bến đợi và sông trăng: cảnh mộng ảo gợi nên nỗi niềm, tâm trạng
cô đơn, mong nhớ đối với cảnh và người xứ Huế.
- Nét tương đồng và khác biệt:
+ Tương đồng:
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
Cả hai đoạn thơ đều là sự cảm nhận của cái tôi trữ tình về khung cảnh sông nước quê hương.
Chính cái tôi lãng mạn chắp cánh cho cảnh vật thêm thơ mộng, huyền ảo, lung linh.
Cả hai đoạn thơ đều cho thấy nét bút tài hoa của hai thi sĩ.
+ Khác biệt:
Đoạn thơ trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ mang màu sắc tâm trạng chia li, mong nhớ khắc khoải.
Đoạn thơ trong bài thơ Tây Tiến mang nỗi nhớ da diết về thiên nhiên miền Tây, về kỉ niệm kháng
chiến.
- Lý giải sự tương đồng và khác biệt
- Cả Quang Dũng và Hàn Mặc Tử đều là những hồn thơ lãng mạn, tài hoa.
- Mỗi nhà thơ đều mang một cảm xúc riêng khi đứng trước khung cảnh sông nước.
- Hoàn cảnh sáng tác: cảnh ngộ riêng của mỗi nhà thơ và hoàn cảnh thời đại để lại dấu ấn trong cảm
xúc và hình ảnh thơ của mỗi nhà thơ.
III. Kết bài
Hai đoạn thơ thể hiện cho vẻ đẹp tâm hồn của hai nhà thơ ở hai thời cuộc, hai cảnh ngộ khác
nhau.
Hai đoạn thơ kết tinh tài năng nghệ thuật của Hàn Mặc Tử và Quang Dũng.
Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 1
Hàn Mặc Tử và Quang Dũng là những nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam thế kỉ 20. Bài thơ
Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử) và Tây Tiến (Quang Dũng) là hai thi phẩm xuất sắc, mang dấu ấn đậm
nét của người nghệ sĩ sáng tạo. Đặc biệt, trong cảm hứng về vẻ đẹp thiên nhiên, hai nhà thơ đã có
cách thể hiện khác biệt nhưng thống nhất ở cảm hứng sáng tạo và điểm nhìn nghệ thuật hết sức sắc
sảo. Cả Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ đều đã vẽ nên những bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, mang dáng
nét, mang cái hôn xứ sở.
Đoạn thơ trong bài thơ “Tây Tiến” là cảnh sông nước miền Tây hoang sơ, thơ mộng, trữ tình.
Tây Tiến là bài thơ tiêu biểu cho đời thơ của Quang Dũng, trong đó thể hiện tập trung những nét đặc
sắc nhất trong phong cách nghệ thuật của nhà thơ. “Tây Tiến” cũng là một trong những bài thơ hay
nhất trong số những bài viết về đề tài người lính thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Với sự kết hợp bút pháp hiện thực và cảm hứng lãng mạn, bài thơ đã trở thành khúc ca bi tráng phản
ánh chân thực cuộc sống, chiến đấu gian khổ, sự hy sinh anh dũng và vẻ đẹp hào hoa, hào hùng của
người chiến sỹ Tây Tiến. Cảm hứng lãng mạn thường tô đậm cái “tôi” tràn đầy cảm xúc, tô đậm sự
phi thường, dữ dội, những vẻ đẹp thơ mộng, tuyệt mỹ, thường lý tưởng hóa, thi vị hóa hiện thực. Cảm
hứng lãng mạn luôn sử dụng bút pháp đối lập để tạo ra những hình tượng tương phản, đem đến những
ấn tượng sâu đậm cho người đọc. Cảm hứng bi tráng là sự kết hợp giữa cảm hứng lãng mạn và bút
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
pháp hiện thực đã tạo ra chất bi tráng rất đặc biệt cho bài thơ, đem đến những màu sắc và âm hưởng
mạnh mẽ, hào hùng cho sự hy sinh, mất mát của người chiến sỹ Tây Tiến.
Trung đoàn Tây Tiến qua nhiều vùng đất nơi Tây Bắc, mỗi vùng đất với nét đẹp riêng khó quên. Nếu
Sài Khao có sương nhiều như che lấp cả đoàn quân Tây Tiến , Mường Hịch có tiếng cọp khiến con
người ghê sợ, vùng Mai Châu có hương vị cơm nếp thật hấp dẫn ,… thì Châu Mộc cũng thật lãng
mạn, trữ tình. Giữa khói sương của hoài niệm, Quang Dũng nhớ về một “chiều sương ấy”- khoảng
thời gian chưa xác định rõ ràng nhưng dường như đã khắc sâu thành nỗi nhớ niềm thương trong tâm
trí nhà thơ:
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”.
Bốn câu thơ theo dòng hồi tưởng “trôi” về miền đất lạ, đó là Châu Mộc thuộc tỉnh Sơn La, nơi có
những bãi cỏ bát ngát mênh mông, có bản Pha Luông sầm uất của người Thái. Hình ảnh “người đi”
trong “chiều sương ấy” là một ý thơ độc đáo vô cùng. Độc đáo bởi chiều sương ấy cho ta hiểu là
khung cảnh của quá khứ. Cùng cảnh sông nước, tưởng như, người đi ấy đang chèo thuyền ngược dòng
ký ức để trở về bờ Châu Mộc hoài niệm. Năm tháng đã đi qua và miền đất ấy trở thành một mảnh
trong tâm hồn của bao người:
“Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở
Khi ta đi, đất bỗng hóa tâm hồn”
(Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)
Buổi chiều thu đầy sương ấy in đậm hồn người khiến cho hoài niệm thêm mênh mang. Khi sương
nhòa vào dòng nước khiến sương thêm bồng bềnh, khiến dòng nước càng bảng lảng. Với tâm hồn thi
sĩ tài hoa, Quang Dũng đã cảm nhận vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên Châu Mộc qua cảnh sắc “chiều
sương” và “hồn lau nẻo bến bờ”. Sương trắng phủ mờ núi rừng chiến khu làm cho cảnh, người càng
thêm thơ mộng, trữ tình. Chữ “ấy” bắt vần với chữ “ thấy” tạo nên một vần lưng giàu âm điệu, như
một tiếng khẽ hỏi “có thấy” cất lên trong lòng.
Quá khứ vọng về là những hình ảnh mờ mờ ảo ảo, lung linh huyền hoặc: “hồn lau nẻo bến bờ”, “dáng
người trên độc mộc” và “hoa đong đưa”. “Hồn lau” là hồn mùa thu, hoa lau nở trắng, lá lau xào xạc
trong gió thu nơi bờ sông bờ suối“nẻo bến bờ”.
Điệp ngữ “có thấy”, “có nhớ” dồn dập như gọi về biết bao kỷ niệm của một thời đã xa, nhữ khắc vào
ấn tượng về miền Tây Bắc. Trước hết là thấy lau ở nẻo bến bờ. Hồn lau là hồn mùa thu, hoa lau nở
trắng, lá lau xào xạc trong gió thu nơi bờ sông bờ suối. Nơi ấy cảnh vật vô tri đã hoá tâm hồn trong
những người lính.
Trong chia phôi còn có nhớ, nhớ cảnh rồi nhớ đến người. Trong tâm tưởng của nhà thơ, cây lau tưởng
như vô tri vô giác cũng mang hồn. Cách nhân hoá có thần đã khiến thiên nhiên trở nên đa tình thơ
mộng hơn. “Có nhớ” con thuyền độc mộc và dáng người chèo thuyền độc mộc? “Có nhớ” hình ảnh
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
“hoa đong đưa” trên dòng nước lũ? “Hoa đong đưa” là hoa rừng đong đưa làm duyên trên dòng nước
hay là hình ảnh ẩn dụ gợi tả các cô gái miền Tây Bắc xinh đẹp lái thuyền duyên dáng, uyển chuyển
như những bông hoa rừng đang đong đưa trên dòng suối? Và nếu là hình ảnh gợi tả các cô gái Tây
Bắc thì các cô gái ấy phải có “tay lái ra hoa” mới có thể “đong đưa” được như vậy. Có lẽ là cả hai, cả
thiên nhiên và con người đều là những bông hoa kỷ niệm tuyệt đẹp, luôn bung nở hương sắc trong trí
nhớ người lính ấy. Quang Dũng thật tài tình và con người Tây Bắc thật tài hoa.
Thiên nhiên mang “hồn” là bởi nhà thơ có cái nhìn hào hoa nhạy cảm hay bởi nơi đây còn vương vất
linh hồn của những đồng đội của nhà thơ? Sự cảm nhận tinh tế hoà quyện với thanh âm da diết của
nỗi nhớ đã làm vần thơ thêm chứa chan xúc cảm. Có thể thấy, cảnh vật hiện lên qua nét vẽ của Quang
Dũng dù rất mong manh mơ hồ nhưng lại rất giàu sức gợi, rất thơ, rất thi sĩ, rất đậm chất lãng mạn của
người lính Hà thành.
Bên cạnh thiên nhiên, hình ảnh con người thấp thoáng trở về trong hồi ức của Quang Dũng. “trên độc
mộc” – chiếc thuyền làm bằng cây gỗ lớn, bóng dáng con người hiện lên đầy kiêu hùng, dũng cảm mà
tài hoa khéo léo giữa dòng nước xối xả, mạnh mẽ đặc trưng của miền Tây. Phải chăng tư thế đó đủ để
người đọc nhận ra vẻ đẹp riêng của con người Tây Bắc, của đoàn binh Tây Tiến trong những năm
tháng gian khổ mà hào hùng?.
“Dáng người” ở đây có thể là dáng hình của người Tây Bắc, cũng có thể là chính những chiến sĩ Tây
Tiến đang đối mặt với thách thức của thiên nhiên dữ dội chăng? Dù hiểu theo cách nào, dáng người
trong thơ Quang Dũng cũng luôn khảm sâu trong tâm trí nhà thơ, luôn hiên ngang kiêu hùng mà uyển
chuyển, tài hoa và khéo léo: “Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”.
Bốn câu thơ là những dòng hồi tưởng về cảnh sắc và con người nơi Tây Bắc, nơi cao nguyên Châu
Mộc.Với bút pháp tài hoa và tâm hồn lãng mạn , Quang Dũng vẽ lại bức tranh tuyệt đẹp về thiên
nhiên và con người Tây Bắc. Thuở ấy, núi rừng Tây Bắc thật hoang vu, là chốn rừng thiêng nước độc
nhưng tác giả đã khám phá ra được nét đẹp thật thơ mộng, lãng mạn của cảnh và người. Nhà thơ gắn
bó với cảnh vật, với con người Tây Bắc, vào sinh ra tử với đồng đội mới có những kỉ niệm đẹp và sâu
sắc như vậy, mới có thể viết nên những vần thơ sáng giá đến như thế.
Bức tranh chiều sương Châu Mộc và đêm hội đuốc hoa như một bức tranh sơn mài của một danh họa
mang vẻ đẹp màu sắc cổ điển và lãng mạn, kết hợp hài hòa tính thời đại và hiện đại trong máu lửa
chiến tranh.
Bức tranh chiều sương Châu Mộc và đêm hội đuốc hoa là tài năng, tâm hồn và sự gắn bó sâu nặng của
Quang Dũng với trung đoàn Tây Tiến, với núi rừng Tây Bắc và với quê hương đất nước trong những
năm kháng chiến chống Pháp.
Có thể khẳng định rằng, đây là một trong những chi tiết đắt nhất mà Quang Dũng tạo nên cho bức
tranh thiên nhiên miền Tây, đoá hoa giữa dòng là hội tụ của cái nhìn đa tình vốn có trong tâm hồn
người lính Hà Thành trẻ tuổi và vẻ thơ mộng của cảnh sắc nơi đây. Nói như thế là bởi, ta nghiệm ra
rằng, hình ảnh “hoa đong đưa” khi đang “trôi dòng nước lũ” là hình ảnh không thể có trong thực tại
nhưng lại rất hợp lý khi đặt giữa mạch cảm hứng trữ tình của bài thơ. Cánh hoa như đôi mắt đong đưa,
lúng liếng với người lính trẻ hay bởi tâm hồn các anh quá hào hoa, quá lãng mạn yêu đời nên mới có
thể nhìn thiên nhiên bằng cái nhìn đa tình đến như thế?
Bằng bút pháp lãng mạn với phép nhân hoá, Quang Dũng đã vẽ nên nét vẽ thần tình, thâu tóm trọn
vẹn vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc, gửi gắm vào đó cả nỗi nhớ niềm thương luôn cháy bỏng trong
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
trái tim ông. Phải yêu lắm đồng đội, yêu lắm thiên nhiên và con người nơi đây thì Quang Dũng mới
có thể diễn tả tinh tế vẻ đẹp của chiều sương cao nguyên đến như vậy! Bút pháp lãng mạn hào hoa,
phép nhân hoá thần tình, cách dùng điệp từ khéo léo đã quyện hoà với nỗi nhớ chưa bao giờ nguôi
ngoai trong sâu thẳm tâm trí nhà thơ về đồng đội và thiên nhiên miền Tây Tổ quốc, tất cả tạo nên
điểm sáng lấp lánh của tâm hồn một người chiến sĩ thiết tha với Tây Tiến, với quê hương. Xin nhắc
mãi vần thơ của ông trong nỗi nhớ chơi vơi da diết!
Đoạn thơ trong bài Đây thôn Vĩ Dạ là khung cảnh sông nước xứ Huế qua cảm nhận của cái tôi trữ tình
đầy tâm trạng. Khác với bài thơ Tây Tiến, bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” được Hàn Mặc Tử sáng tác dựa
trên cảm hứng lãng mạn thuần túy. Thiên nhiên đẹp, làng quê đất đai trù phú tạo cho tác giả tình yêu
cuộc sống, yêu con người. Nguồn mạch thứ hai là tấm lòng yêu mến, tình yêu nửa thực, nửa hư như
một mong ước muốn được bày tỏ.
“Đây thôn Vĩ Dạ” là bài thơ mà tứ thơ vận động theo cảm xúc ở bên trong rồi bộc lộ qua những hình
ảnh phù hợp bên ngoài. Cũng vì thế mà tứ thơ phát triển không theo một dòng chảy liên tục và có lúc
như gián cách, như bất ngờ xuất hiện những ý tứ và hình ảnh mới. Đất Huế không chỉ có một vẻ đẹp
mà thiên nhiên có nhiều sắc thái, khung cảnh có vui, có buồn và tấm lòng của tác giả với những thiết
tha nhớ mong về nơi ấy và về con người ấy nên tránh sao khỏi buồn. Tác giả lại miêu tả một bức tranh
thiên nhiên khác gợi buồn gợi nhớ.
Nếu khổ thơ thứ nhất nói về cảnh vật thôn Vĩ khi “nắng mới lên” … thì đến khổ thơ thứ hai, Hàn Mặc
Tử nhớ đến một miền sông nước mênh mang, bao la, một không gian nghệ thuật nhiều thương nhớ và
lưu luyến. Có gió, nhưng “gió theo lối gió”. Cũng có mây, nhưng “mây đường mây”. Mây gió đôi
đường, đôi ngả:
“Gió theo lối gió, mây đường mây”.
Cách ngắt nhịp 4/3, với hai vế tiểu đối, gợi ta một không gian gió, mây chia lìa, như một nghịch cảnh
đầy ám ảnh. Chữ “gió” và “mây” được điệp lại hai lần trong mỗi vế tiểu đối đã gợi lên một bầu trời
thoáng đãng, mênh mông. “Dòng nước buồn thiu” trôi nhẹ, ngọn gió hiu hiu thổi, những cánh hoa bắp
lay lay, nỗi buồn nhẹ nhưng không kém phần da diết. Đây là một khung cảnh thiên nhiên có thực
nhưng đồng thời cũng phản ảnh tâm trạng của chính tác giả. Thi nhân đã và đang sống trong cảnh ngộ
chia li và xa cách nên mới cảm thấy gió mây đôi ngả đôi đường như tình và lòng người bấy nay.
Ngoại cảnh gió mây chính là tâm cảnh Hàn Mặc Tử.
Không có một bóng người xuất hiện trước cảnh gió mây ấy. Mà chỉ có “Dòng nước buồn thiu, hoa
bắp lay”. Cảnh vật mang theo bao nỗi niềm. Sông Hương lững lờ trôi xuôi êm đềm, trong tâm tưởng
thi nhân đã hóa thành “dòng nước buồn thiu”, càng thêm mơ hồ, xa vắng. “Buồn thiu” là buồn héo
hon cả gan ruột, một nỗi buồn day dứt triền miên, cứ thấm sâu mãi vào hồn người. Hai tiếng “buồn
thiu” là cách nói của bà con xứ Huế. Bờ bãi đôi bờ sông cũng vắng vẻ, chỉ nhìn thấy “hoa bắp lay”.
Chữ “lay” gợi tả hoa bắp đung đưa trong làn gió nhẹ. Hoa bắp, hoa bình dị của đồng nội cũng mang
tình người và hồn người.
Hai câu thơ 14 chữ với bốn thi liệu (gió, mây, dòng nước, hoa bắp) đã hội tụ hồn vía cảnh sắc thôn Vĩ.
Hình như đó là cảnh chiều hôm? Hàn Mạc Tử tả ít mà gợi nhiều, tượng trưng mà ấn tượng. Ngoại
cảnh thì chia lìa, buồn lặng lẽ biểu hiện một tâm cảnh: thấm thía nỗi buồn xa vắng, cô đơn.
Hai câu thơ tiếp theo gợi nhớ một cảnh sắc thơ mộng, cảnh đêm trăng trên Hương Giang ngày nào.
“Dòng nước buồn thiu” đã biến hóa kì diệu thành “sông trăng” thơ mộng.
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
“Thuyền, ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”.
Đây là hai câu thơ tuyệt bút của Hàn Mặc Tử được nhiều người ngợi ca, kết tinh rực rỡ bút pháp nghệ
thuật tài hoa lãng mạn. Một vần lưng tài tình. Chữ “đó” cuối câu 3 bắt vần với chữ “có” đầu câu 4, âm
điệu vần thơ cất lên như một tiếng khẽ hỏi thầm “có chở trăng về kịp tối nay?”. “Thuyền ai” phiếm
chỉ, gợi lên bao ngỡ ngàng bâng khuâng, tưởng như quen mà lạ, gần đó mà xa xôi. Con thuyền mồ côi
nằm trên bến đợi “sông trăng” là một nét vẽ thơ mộng và độc đáo.
Cả hai câu thơ của Hàn Mạc Tử, câu thơ nào cũng có trăng. Ánh trăng tỏa sáng dòng sông, con thuyền
và bến đò. Những chi tiết thực (thuyền sông, trăng) đã góp phần tạo lên cảnh ảo: một con thuyền một
dòng sông bọc trong trăng, vạn vật như rũ bỏ hết màu sắc đường nét phàm trần để thấm đẫm ánh
trăng. Con thuyền không chở người (vì người xa cách chia li) mà chỉ “chở trăng về” phải “về kịp tối
nay” vì đã cách xa và mong đợi sau nhiều năm tháng. Con thuyền tình của ước vọng nhưng đã thành
vô vọng! Bến sông trăng trở nên vắng lặng vì “thuyền ai”: Con thuyền vô định. Phiếm chỉ – là con
thuyền mồ côi. Còn đâu cô gái Huế diễm kiều, e ấp, mà chơ vơ còn lại con thuyền mồ côi khắc khoải
đợi chờ trăng!
Sau cảnh gió, mây, là con thuyền, bến đợi và sông trăng. Cảnh đẹp một cách mộng ảo. Cả ba hình ảnh
ấy đều biểu hiện một nỗi niềm, một tâm trạng cô đơn, thương nhớ đối với cảnh và người nơi thôn Vĩ.
Người đọc cũng không quên trong thơ Hàn Mặc Tử, trang là hình tượng luôn trở đi trở lại, là máu thịt
là tài sản của thi nhân. Thi sĩ chẳng đã từng rao bán:
“Ai mua trăng tôi bán trăng cho,
Chẳng bán tình duyên ước hẹn hò”.
Tuy nhiên bên trong bức tranh phong cảnh rất mộng ảo lại chứa đựng những từ ngữ cụ thể, mộc mạc:
kịp- tối nay. “Tối nay” như thu bớt quỹ thời gian cho thấy một thực tại ngắn ngủi. Chữ “kịp” gợi cảm
giác khắc khoải âu lo vì sợ muộn. Câu thơ thẫm đẫm cảm giác mong manh, chứa đầy linh cảm về sự
mất mát lỡ làng.
Khổ thơ cho thấy cảnh chuyển từ rất xa rất nhanh – một đặc điểm của thơ Hàn Mặc Tử. Dẫu cuộc đời
lìa bỏ phũ phàng, vẫn níu kéo tha thiết cuộc đời, đó chính là thông điệp nhân văn của khổ thơ này.
Chính vì lẽ đó mà gần 80 năm qua, “Đây thôn Vĩ Dạ” vẫn xanh tươi trong vườn thơ Việt Nam. Nó
góp phần đưa Hàn Mặc Tử vào vị trí là một trong những đỉnh cao của Thơ mới. Với bài thơ này, ta
hiểu vì sao Chế Lan Viên lại nhận xét: “Tôi dám chắc với các người rằng, sau này những gì tầm
thường mực thiết kia sẽ tan biến đi, còn lại một chút gì của thời này đó là Hàn Mặc Tử”.
Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 2
Những bài thơ xuất sắc của văn học Việt Nam thường có những câu thơ miêu tả thiên nhiên cảnh vật
nhưng qua đó nói lên tâm trạng chủ thể. Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ chính là hai bài thơ như thế.
Nhà thơ Quang Dũng viết Tây Tiến với dòng hồi tưởng và những tình cảm về đoàn quân Tây Tiến của
mình. Ở đó không chỉ vẻ đẹp của núi rừng Tây Bắc mà cả tình cảm của những người lính cũng đều
được khắc họa. Nhà thơ đã miêu tả nỗi nhớ về những bóng hình con người trên vùng đất Tây Bắc, đó
là dáng người tha thướt, uyển chuyển và đầy dịu dàng trên con thuyền độc mộc. Dáng người ấy liệu
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
có phải là dáng người con gái đã từng e ấp trong điệu múa Viêng Chăn khiến nhà thơ khi về xuôi vẫn
ấn tượng mãi không quên. Dáng người ấy cũng được miêu tả trong làn sương mờ ảo, trong cảnh vật
nên thơ lãng mạn của một buổi chiều buồn. Thực tại đã không thể quay lại, đó là những hình ảnh mà
nhà thơ chỉ có thể lưu giữ trong tâm trí vì vậy những tình cảm và cảnh tượng ấy càng trở nên đặc sắc
nhưng cũng rất xa vời.
Với Hàn Mặc Tử, nhà thơ viết về nỗi nhớ và khát khao được về bên người thương của mình. Sống ở
Bình Định xa xôi với căn bệnh hiểm nghèo, nhà thơ đã gửi nỗi nhớ thương và tình cảm tha thiết của
mình với người con gái xứ Huế qua những giấc mơ và lời tự hỏi. Cảnh vật trong khổ thơ này được
miêu tả với một nét buồn cô quạnh, trầm mặc, chia lìa: “Gió theo lối gió mây đường mây / Dòng nước
buồn thiu, hoa bắp lay”. Có thể vì người buồn cảnh có vui đâu bao giờ cho nên cảnh vật trong thơ Hàn
Mặc Tử cũng bị ngăn cách, xa vời đầy cách trở. Chỉ có nhà thơ với nỗi nhớ bồi hồi, da diết cháy bỏng,
khao khát được ngay lập tức về bên người mình thương. Cũng giống như Quang Dũng, nhà thơ Hàn
Mặc Tử đang mơ về một giấc mơ xa vời và khó thành sự thực. Những con người ấy chỉ có thể xuất
hiện trong giấc mơ ảo ảnh của chàng trai mà thôi.
Cả hai khổ thơ trong Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ đều sử dụng những hình ảnh ước lệ tượng trưng,
đều mượn cảnh mà tả tình. Ở Tây Tiến là những hình ảnh thuyền độc mộc, dòng nước, nhành hoa
thường thấy trong thơ Đường khi miêu tả sự chảy trôi, buông xuôi theo dòng đời thì ở Đây thôn Vĩ
Dạ, đó là hình ảnh gió mây, sông, dòng nước, bóng trăng; cũng là những hình ảnh tượng trưng quen
thuộc ấy nhưng cảnh vật dường như tâm trạng hơn, day dứt hơn. Qua đó, người đọc có thể thấy được
tình cảm chân thành của người viết. Hẳn họ phải rất bứt rứt, rất trăn trở trong nỗi cô đơn và tâm trạng
khi nhớ về cảnh vật và con người của vùng đất nơi mình từng gắn bó.
Qua hai đoạn thơ, người đọc đều có thể thấy được sự chia cắt giữa hai bờ, hai vùng đất của các chàng
trai. Thế nhưng ở họ có một điểm chung đó là tình cảm thủy chung không thay đổi, là tình cảm cháy
bỏng và mãnh liệt mà tác giả gửi đến vùng đất và con người nơi xa. Dù là một bài thơ tả cảnh mà
đong đầy tình cảm, khiến người đọc rung động trong từng câu chữ. Đây quả là những tác phẩm đặc
sắc không chỉ đối với hai tác giả Quang Dũng và Hàn Mặc Tử mà còn là những dòng thơ xuất sắc để
lại cho thơ ca Việt Nam.
Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 3
Thiên nhiên thơ mộng mà hùng vĩ tự bao giờ đã khác xa qua lăng kính của những thi nhân để rồi
mang theo một nét đẹp có hồn mà các nhà thơ đã thổi vào. Nếu Quang Dũng với bút pháp lãng mạn
đã phác họa nên bức tranh thiên nhiên và con người Châu Mộc thật thơ mộng, mơ hồ qua khổ thơ:
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
của thi phẩm Tây Tiến thì với Hàn Mạc Tử, tài thơ đã đưa độc giả đến với bức tranh “nguyệt giang
sầu” thật đẹp nhưng thấm đượm một nỗi sầu từ nội tại ở khổ thơ thứ hai của thi phẩm Đây thôn Vĩ
Dạ. Có thể nói, cả Quang Dũng và Hàn Mạc Tử với cặp mắt tinh tế vẽ ngòi bút điêu luyện đã cho độc
giả những góc nhìn về thiên nhiên rất đỗi mới mẻ mà nghệ thuật.
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
Bài thơ Tây Tiến được sáng tác năm 1948 tại làng Phù Lưu Chanh. Khi đó nhà thơ vừa rời khỏi đơn
vị cũ Tây Tiến, chuyển sang hoạt động tại một đơn vị khác. Thi Phẩm được viết bởi những hồi tưởng
sâu đậm một thời của Quang Dũng.
Đoạn thơ thuộc phần hai khổ thứ hai của bài thơ với cảm hứng là nỗi nhớ về buổi chia tay đi Châu
Mộc. Nỗi nhớ bao trùm lên bài thơ và đoạn thơ, Quang Dũng liên tục đưa độc giả đến với hàng loạt
bức tranh chạy dọc theo dòng hồi tưởng của tác giả. Nếu ở những câu thơ trước, thi nhân cho ta bước
vào cảnh liên hoan rực rỡ, vui tươi thì đến với những câu thơ tiếp theo, Quang Dũng lại cho ta thả hồn
mình vào cái mờ ảo, mênh mang của cảnh sông nước miền Tây:
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
Cả không gian lúc chiều xuống được giăng mắc bởi màn sương mờ ảo cho ta thấy nét đặc trưng của
núi rừng nơi đây. Sâu vào bên trong lớp vỏ ngôn từ, đâu đó đọc giả cảm nhận được một cảm giác
bâng khuâng, man mác một nỗi niềm hoài cổ. Với câu thơ “Có thấy hồn lau nẻo bến bờ” đã tạo nên
một màu sắc hoang vắng, hiu hắt và tĩnh lặng cho không gian. Những cây lau vô tri vô giác bỗng chốc
trở nên có linh hồn. Những trần lau xăm lạc phất phơ theo chiều gió đưa đẩy, qua cảm nhận của người
ra đi có chất chứa nỗi lòng thật quyến luyến, như có hồn phảng phất trong gió trong cây.
Mặc dù Quang Dũng thổi vào thiên nhiên một nỗi nhớ, một nỗi buồn man mác, lưu luyến pha chút
tiếc nuối nhưng ông không để cho bức tranh thiên nhiên của mình hiu hắt không bóng người – một
cảnh tượng mang dáng dấp của nỗi sầu trong thơ mới. Quang Dũng đã khắc họa thêm những nét trong
bức tranh hoài niệm còn đang dang dở. Giữa thiên nhiên hoang vu, tĩnh lặng của núi rừng Tây Bắc
chợt xuất hiện hình ảnh của con người khỏe khoắn, rắn rỏi:
“Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
Thi nhân không tả mà chỉ gợi hình ảnh, dáng vóc của chàng trai hay cô gái chèo con thuyền độc mộc
trên sông thượng nguồn. “Độc mộc” là con thuyền làm bằng cây gỗ to, khoét trũng dùng để vượt thác
leo ghềnh. Chính vì hình ảnh đó đã làm cho “dáng người” lại càng mang một vẻ đẹp khỏe khoắn,
cứng cáp. Dáng người ấy có thể là cô gái Thái Mèo đã từng đưa các chiến sĩ vượt sông. Hình ảnh ấy
đã để lại cho tâm hồn nhạy cảm của những người lính vốn dĩ xuất thân từ những chàng thanh niên trí
thức đô thành Hà Nội một ấn tượng khó phai nhòa. Hòa vào khung cảnh nên thơ ấy là hình ảnh những
cánh hoa rừng đong đưa trên dòng nước lã, gợi một cảm giác mềm mại, nhẹ nhàng làm cho lòng
người thêm say đắm bâng khuâng, vừa tạo cho độc giả một góc nhìn về sự khỏe khoắn, dẻo dai của
bông hoa rừng hay cũng chính là người dân nơi đây.
Có thể nói, Quang Dũng với ngòi bút tinh tế cùng nỗi nhớ đã tạo nên một bức tranh hòa hợp giữa
thiên nhiên và con người Tây Bắc. Đồng thời ta cũng có thể cảm nhận được tâm hồn nhạy cảm, sâu
sắc của tác giả và hơn cả là của những người lính Tây Tiến, dù chiến đấu trong hoàn cảnh khó khăn,
tận hưởng từng khoảnh khắc đẹp của cuộc sống. Đến đây, người lính Tây Tiến như được sống trong
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
một khung cảnh thanh bình mà họ như được tẩy rửa bụi đường mệt nhọc sau những trận hành quân
dài.
Để độc giả có thể thấy được khung cảnh của một thời đã xa, cuộc thi nhân phải phác họa lại bức tranh
với chất liệu là ngôn từ. Không giống như hội họa có thể tái hiện một cách tường tận và chân thật viễn
cảnh thời chiến, thời gian của đoàn binh Tây Tiến, với thi ca, nhà thơ phải phác họa bức tranh ấy với
ngòi bút điêu luyện của mình hòa vào trong một loại mực đặc biệt được pha chế bởi hồi tưởng, cảm
xúc, nghệ thuật ngôn từ. Ở đây Quang Dũng cũng vậy, nhà thơ đã vận dụng một cách điêu nghệ bút
pháp lãng mạn, trữ tình để cho những người lính Tây Tiến vừa rất đỗi anh hùng của một bậc chinh
phu tráng sĩ mà cũng rất con người, hào hoa, lãng mạn, với những ước muốn bình dị. Nếu không có
sự kết hợp giữa nghệ thuật miêu tả hết sức độc đáo cùng tính nhạc đặc sắc trong thi phẩm thì có lẽ độc
giả đã không thể thấy một cách sắc nét khung cảnh mà Quang Dũng đã gợi nên. Tất cả nghệ thuật đã
được thi nhân kết hợp nhuần nhuyễn để gợi được sự “điệu hồn” giữa thi nhân và độc giả. Đó chính là
ranh giới mà nhà thơ phải vượt qua để đạt đến sự hoàn thiện trong thi phẩm.
Và Hàn Mạc Tử cũng không ngoại lệ để tạo nên một hồn thơ, cùng những tác phẩm nghệ thuật có thể
tỏa sáng trên thi đàn. Thi nhân là một hồn thơ mãnh liệt có sức sáng tạo đặc biệt nhưng luôn quằn quại
đau đớn vì một căn bệnh hiểm nghèo. Ông cũng có một bài thơ thật tuyệt mĩ và trong trẻo lạ thường”
viết về thiên nhiên đất nước và con người… Đây thôn Vĩ Dạ được in trong tập Thơ Điên của Hàn
Mặc Tử. Bài thơ được viết khi ông nhận được bức ảnh chụp về phong cảnh Huế kèm theo mấy lời
thăm hỏi của người bạn gái có tên là Hoàng Cúc. Những kỉ niệm về vùng đất và con người xứ Huế
được sống lại trong bài thơ. Lúc này, ở Quy Nhơn ông đã biết mình mắc bệnh hiểm nghèo, vì vậy bài
thơ là bức tranh đẹp về thiên nhiên xứ Huế nhưng cũng thấm đượm nỗi buồn da diết, bâng khuâng,
nhất là khổ thơ:
“Gió theo lối gió mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Bước vào thế giới của Hàn Mạc Tử, độc giả cảm nhận rõ nét một nỗi buồn da diết, nhà thơ lấy cái sầu
để phủ lên vạn vật. Tất cả đều chìm sâu vào dòng chảy cảm xúc của nhà thơ – nỗi buồn.
“Gió theo lối gió mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”
Hai câu thơ là một bức tranh phong cảnh với đủ cả gió, mây sông, nước – bức tranh thủy mặc. Câu
thơ “Gió theo lối gió mây đường mây” không chỉ tả cảnh, từ tính nhạc đến tính họa của thơ đều toát
lên một cảm giác buồn bã, hiu hắt. Nhịp ngắt 3/4 với những chữ gió, chữ mây riêng rẽ ở từng vế câu
đã tạo ra cảm giác có một sự ngăn cách, chia lìa thật quyết liệt. Từ sự phi lý về hiện tượng tự nhiên,
Hàn Mạc Tử đã thể hiện sự hợp lý của tâm trạng trong cảnh ngộ của một con người gắn bó thiết tha
với đời lại phải vĩnh viễn cách xa với đời. Thiên nhiên đã nhuốm màu tâm trạng con người, hay đúng
hơn, thiên nhiên chỉ là những hình ảnh được nhà thơ nhắc đến để gửi gắm tâm trạng và thể hiện cảnh
ngộ của chính bản thân mình. Như ý thơ của Nguyễn Du:
“Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
(Truyện Kiều – Nguyễn Du)
Nỗi sầu không dừng lại ở đây, nó đã phải lấy cả những câu thơ sau:
“Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay”
Phép nhân hóa trong hình ảnh dòng nước của con sông Hương buồn thiu vừa làm hiện lên một dòng
sông phẳng lặng như ngưng trệ, không trôi chảy, vừa gợi tả nỗi buồn. Và có phải chăng dòng sông ấy
hay cũng chính là dòng cảm xúc của thi nhân, cứ mãi đọng lại một nỗi sầu nặng trĩu không sao tan
biến.
Thử hòa hợp giữa xúc cảm và nghệ thuật để đắm chìm một cảnh tượng thật sầu. Không gian hoang
vắng, chia lìa trong một thời gian ngưng trệ, cảnh vật hờ hững, lạnh lẽo với con người. Bức tranh
phong cảnh trở thành bức tranh tâm cảnh mà ở đó, thiên nhiên chính là phương tiện để thể hiện cõi
lòng u ám, buồn bã khi con người trở về với cõi thực của bi kịch riêng mình trong hiện tại.
Hàn Mặc Tử tiếp tục xoay lăng kính sang một cảnh vật mới – “nguyệt giang sầu”:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Vạn vật dường như trở nên mờ ảo, nhạt nhòa, lạnh lẽo như thực, như mơ bởi ánh trăng. Lại tiếp tục
một sự nghịch lý xuất hiện ngay trong đoạn thơ. Nếu theo quy luật của tự nhiên ánh trăng soi sáng
mọi ngóc ngách của cảnh vật đêm tối thì ở đây, Hàn Mặc Tử lại hóa ánh trăng đi ngược với quy luật
tạo hóa. Có lẽ đây là thế giới của cõi mộng. Trong cảm giác mông lung của thi nhân, sông trở thành
hình ai thấp thoáng, nhòa mờ trong trăng…Hình ảnh sông trăng có thể hiểu là ánh trăng lai láng khắp
thế gian…Dù hiểu theo cách nào thì sông Hương thực của xứ Huế cũng từ cõi thực chảy trôi vào cõi
mộng để bồi đắp vào dòng chảy xúc cảm đang dâng trào của thi nhân. Hai câu thơ đựng trong đó ít
nhất hai câu hỏi da diết, đau đáu về một cõi mơ đẹp huyền ảo ngập tràn sắc trắng cứu rỗi vốn luôn
xuất hiện trong thế giới nghệ thuật của Hàn Mặc Tử. Thi sĩ khao khát sống, khao khát yêu đời lại phải
chia lìa cách biệt với cuộc sống thực tại, cách biệt với thế giới của những vẻ đẹp thực mà giờ đây đã là
dĩ vãng đối với Hàn Mặc Tử nên ông chỉ có thể bám víu vào bóng ai trong ánh trăng huyền ảo, miên
man vào cõi mộng để hình dung như được trở lại với đời. Cách diễn đạt phiếm chỉ trong câu hỏi
“thuyền ai đậu bến sông trăng đó” tạo ra một cảm giác tội nghiệp, dường như nhà thơ đang bị vây bọc
bởi thế giới tăm tối, lạnh lẽo, chới với vọng hỏi một ai đó ở thế giới bên ngoài. Khát khao thoát khỏi
ranh giới thực tại chỉ có thể để hồn thơ vượt qua ranh giới đó, nhưng đổi lại, nó đã nhuốm màu của
nỗi sầu tăm tối.
Cả Quang Dũng và Hàn Mặc Tử đều có một cặp mắt tinh tế để khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên.
Phong cảnh thiên nhiên được chính tâm hồn lãng mạn của các nhà thơ thể hiện rất sinh động giàu sức
gợi hình, gợi cảm.
Nhưng với mỗi hồn thơ, mỗi lăng kính khai thác và hoàn cảnh riêng thì nét đẹp của thiên nhiên lại
được thể hiện một cách khác nhau.
Đối với Hàn Mạc Tử, cái nhìn thiên nhiên gợi cảm xúc buồn da diết, cảnh vật tuy đẹp nhưng u sầu,
đau đớn. Bởi lẽ vì chính nỗi sầu thế hệ, chính tâm trạng lúc này của Hàn Mặc Tử khi đang chịu những
cơn đau của căn bệnh quái ác và hơn cả là phải đối diện với cái chết, nhà thơ của chúng ta đã treo
ngay trước cặp mắt của mình một lăng kính mang tên nỗi sầu.
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
Còn Quang Dũng, cái nhìn thiên nhiên được thể hiện một cách đầy thơ mộng, trữ tình với một hồn thơ
đầy tinh tế và nhạy cảm, tạo cho độc giả một cảm giác bâng khuâng và nao lòng trước cảnh đẹp của
thiên nhiên núi rừng Tây Bắc. Bằng chính cái tôi lãng mạn, hào hoa của mình, nhà thơ muốn thể hiện
sự quyến luyến, nhớ nhung khi phải chia tay thiên nhiên và con người Tây Bắc.
Hàn Mặc Tử và Quang Dũng với mỗi hồn thơ đặc trưng đã hóa những trang viết từ ngôn từ trở thành
những bức tâm cảnh đầy sôi động. Ở đó, độc giả như chìm đắm vào dòng chảy xúc cảm của thi nhân.
Phải là một con người giàu tình yêu thiên nhiên thì mới có thể dễ dàng hóa vật nên tình, tạo cảnh
thành tình của hai thi nhân.
| 1/12

Preview text:

Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
Dàn ý thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ I. Mở bài
- Giới thiệu hai tác giả:
● Quang Dũng (1921 – 1988), tên thật là Bùi Đình Diệm, quê ở huyện Đan Phượng nay thuộc
Hà Nội, là một người tài hoa và đa tài.
● Hàn Mặc Tử (1912 – 1940), tên thật là Nguyễn Trọng Trí, quê ở Quảng Bình, là một nhà thơ
thuộc phong trào Thơ mới 1932 - 1940.
- Giới thiệu hai bài thơ
● Tây Tiến được in trong tập Mây đầu ô và được Quang Dũng sáng tác tại Phù Lưu Chanh,
1948 khi ông rời binh đoàn Tây Tiến.
● Đây thôn Vĩ Dạ được in trong tập Thơ điên. - Hai đoạn thơ
● Đoạn trích bài thơ Tây Tiến thuộc khổ thơ thứ 6 trong bài thơ.
● Đoạn trích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ thuộc khổ thứ 2 trong bài thơ. II. Thân bài
* Ý khái quát: một vài nét về tác giả, tác phẩm và vị trí đoạn thơ cần phân tích
* Phân tích, cảm nhận từng đoạn thơ:
- Đoạn thơ trong bài thơ Tây Tiến là cảnh sông nước miền Tây hoang sơ, thơ mộng, trữ tình.
● Giữa khói sương của hoài niệm, Quang Dũng nhớ về một “chiều sương ấy” – khoảng thời
gian chưa xác định rõ ràng nhưng dường như đã khắc sâu thành nỗi niềm thương nhớ trong tâm trí nhà thơ.
● Quá khứ vọng về là những hình ảnh mờ mờ ảo ảo, lung linh huyễn hoặc: “hồn lau nẻo bến
bờ”, “dáng người trên độc mộc” và “hoa đong đưa”.
● Cảnh vật hiện lên: dù rất mong manh mơ hồ nhưng lại giàu sức gợi, rất thơ, rất thi sĩ, đậm
chất lãng mạn của người lính Hà Thành: "Có thấy hồn lau nẻo bến bờ / Có nhớ dáng người trên độc mộc".
● Câu hỏi tu từ: “có thấy”, “có nhớ” dồn dập như gọi về biết bao kỉ niệm của một thời đã xa.
● Nhân hóa: hình ảnh cây lau tưởng chừng như vô tri vô giác cũng mang hồn. Cách nhân hóa có
thần đã khiến cho thiên nhiên trở nên đa tình và lãng mạn hơn.
● Hình ảnh con người thấp thoáng trở về trong hồi ức của nhà thơ. Dáng ngồi “độc mộc” tạo
nên hai cách hiểu: đó là vẻ đẹp riêng của con người Tây Bắc hay cũng là tư thế của những
chiến sĩ Tây Tiến đang phải đối mặt với thách thức của thiên nhiên dữ dội? Dù hiểu theo cách
nào, dáng người trong thơ Quang Dũng cũng luôn khắc sâu trong tâm trí nhà thơ, luôn hiên
ngang kiêu hùng mà uyển chuyển, tài hoa và khéo léo.
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
● "Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa": Hình ảnh đắt nhất: đóa hoa giữa dòng là hội tụ của cái
nhìn đa tình vốn có trong tâm hồn người lính Hà Thành trẻ tuổi và vẻ thơ mộng của cảnh sắc nơi đây.
→Hình ảnh “hoa đong đưa” khi đang “trôi dòng nước lũ” là hình ảnh không thể có trong thực tại
nhưng lại rất hợp lý khi đặt giữa mạch cảm hứng trữ tình của bài thơ.
- Bằng bút pháp lãng mạn và biện pháp nhân hóa, tác giả đã vẽ nên nét vẽ thần tình, thâu tóm trọn vẹn
vẻ đẹp của Tây Bắc, gửi gắm vào đó cả nỗi niềm thương luôn cháy bỏng trong trái tim ông.
- Bút pháp lãng mạn hào hoa, phép nhân hóa thần tình, cách dùng điệp từ khéo léo đã quyện hòa với
nỗi nhớ chưa bao giờ nguôi ngoai trong sâu thẳm tâm trí nhà thơ về đồng đội và thiên nhiên miền Tây
Tổ quốc, tất cả tạo nên điểm sáng lấp lánh của tâm hồn một người chiến sĩ thiết tha với Tây Tiến, với quê hương.
- Đoạn thơ trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ là khung cảnh sông nước xứ Huế qua cảm nhận của cái tôi
trữ tình đầy tâm trạng.
● Khổ thơ thứ nhất nói về cảnh vật thôn Vĩ khi “nắng mới lên”… Ở khổ thơ thứ hai, Hàn Mặc
Tử nhớ về miền sông nước mênh mang, bao la, một không gian nghệ thuật đầy thương nhớ và
lưu luyến. Có gió nhưng “gió theo lối gió”, cũng có mây nhưng “mây đường mây”. Mây gió
đôi đường đôi ngả: "Gió theo lối gió mây đường mây".
● Cách ngắt nhịp 4/3, với hai vế tiểu đối, gợi ta một không gian gió, mây chia lìa, như một
nghịch cảnh đầy ám ảnh.
● Chữ “gió” và “mây” được điệp lại hai lần trong mỗi vế tiểu đối đã gợi nên một bầu trời thoáng đãng, mênh mông.
● Không có một bóng người xuất hiện trước cảnh gió mây ấy. Mà chỉ có “Dòng nước buồn hiu,
hoa bắp lay”. Cảnh vật mang theo bao nỗi niềm. Sông Hương lững lờ trôi xuôi êm đềm, trong
tâm tưởng thi nhân đã biến thành “dòng nước buồn thiu” càng gợi thêm sự mơ hồ, xa vắng.
● Hai câu thơ 14 chữ với bốn thi liệu (gió, mây, dòng nước, hoa bắp) đã hội tụ hồn vía cảnh sắc
thôn Vĩ. Ngoại cảnh thì chia lìa, buồn lặng lẽ biểu hiện một tâm cảnh: thấm thía nỗi buồn xa vắng, cô đơn.
● Hai câu thơ tiếp theo: "Thuyền ai đậu bến sông trăng đó / Có chở trăng về kịp tối nay?"
Chữ “đó” cuối câu 3 bắt vần với chữ “có” đầu câu 4, âm điệu vần thơ cất lên như một tiếng khẽ hỏi
thầm “có chở trăng về kịp tối nay?”
“Thuyền ai” phiếm chỉ gợi lên bao ngỡ ngàng, bâng khuâng, tưởng như quen mà lạ, gần đó mà xa xôi.
Cả hai câu thơ của Hàn Mặc Tử, câu nào cũng có trăng. Ánh trăng tỏa xuống dòng sông, con thuyền
và bến đò. Con thuyền không chở người mà chỉ chở trăng, chở những cách xa và mong đợi sau nhiều năm tháng.
Sau cảnh gió, mây, là con thuyền, bến đợi và sông trăng: cảnh mộng ảo gợi nên nỗi niềm, tâm trạng
cô đơn, mong nhớ đối với cảnh và người xứ Huế.
- Nét tương đồng và khác biệt: + Tương đồng:
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
Cả hai đoạn thơ đều là sự cảm nhận của cái tôi trữ tình về khung cảnh sông nước quê hương.
Chính cái tôi lãng mạn chắp cánh cho cảnh vật thêm thơ mộng, huyền ảo, lung linh.
Cả hai đoạn thơ đều cho thấy nét bút tài hoa của hai thi sĩ. + Khác biệt:
Đoạn thơ trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ mang màu sắc tâm trạng chia li, mong nhớ khắc khoải.
Đoạn thơ trong bài thơ Tây Tiến mang nỗi nhớ da diết về thiên nhiên miền Tây, về kỉ niệm kháng chiến.
- Lý giải sự tương đồng và khác biệt
- Cả Quang Dũng và Hàn Mặc Tử đều là những hồn thơ lãng mạn, tài hoa.
- Mỗi nhà thơ đều mang một cảm xúc riêng khi đứng trước khung cảnh sông nước.
- Hoàn cảnh sáng tác: cảnh ngộ riêng của mỗi nhà thơ và hoàn cảnh thời đại để lại dấu ấn trong cảm
xúc và hình ảnh thơ của mỗi nhà thơ. III. Kết bài
● Hai đoạn thơ thể hiện cho vẻ đẹp tâm hồn của hai nhà thơ ở hai thời cuộc, hai cảnh ngộ khác nhau.
● Hai đoạn thơ kết tinh tài năng nghệ thuật của Hàn Mặc Tử và Quang Dũng.
Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 1
Hàn Mặc Tử và Quang Dũng là những nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam thế kỉ 20. Bài thơ
Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử) và Tây Tiến (Quang Dũng) là hai thi phẩm xuất sắc, mang dấu ấn đậm
nét của người nghệ sĩ sáng tạo. Đặc biệt, trong cảm hứng về vẻ đẹp thiên nhiên, hai nhà thơ đã có
cách thể hiện khác biệt nhưng thống nhất ở cảm hứng sáng tạo và điểm nhìn nghệ thuật hết sức sắc
sảo. Cả Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ đều đã vẽ nên những bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, mang dáng
nét, mang cái hôn xứ sở.
Đoạn thơ trong bài thơ “Tây Tiến” là cảnh sông nước miền Tây hoang sơ, thơ mộng, trữ tình.
Tây Tiến là bài thơ tiêu biểu cho đời thơ của Quang Dũng, trong đó thể hiện tập trung những nét đặc
sắc nhất trong phong cách nghệ thuật của nhà thơ. “Tây Tiến” cũng là một trong những bài thơ hay
nhất trong số những bài viết về đề tài người lính thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Với sự kết hợp bút pháp hiện thực và cảm hứng lãng mạn, bài thơ đã trở thành khúc ca bi tráng phản
ánh chân thực cuộc sống, chiến đấu gian khổ, sự hy sinh anh dũng và vẻ đẹp hào hoa, hào hùng của
người chiến sỹ Tây Tiến. Cảm hứng lãng mạn thường tô đậm cái “tôi” tràn đầy cảm xúc, tô đậm sự
phi thường, dữ dội, những vẻ đẹp thơ mộng, tuyệt mỹ, thường lý tưởng hóa, thi vị hóa hiện thực. Cảm
hứng lãng mạn luôn sử dụng bút pháp đối lập để tạo ra những hình tượng tương phản, đem đến những
ấn tượng sâu đậm cho người đọc. Cảm hứng bi tráng là sự kết hợp giữa cảm hứng lãng mạn và bút
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
pháp hiện thực đã tạo ra chất bi tráng rất đặc biệt cho bài thơ, đem đến những màu sắc và âm hưởng
mạnh mẽ, hào hùng cho sự hy sinh, mất mát của người chiến sỹ Tây Tiến.
Trung đoàn Tây Tiến qua nhiều vùng đất nơi Tây Bắc, mỗi vùng đất với nét đẹp riêng khó quên. Nếu
Sài Khao có sương nhiều như che lấp cả đoàn quân Tây Tiến , Mường Hịch có tiếng cọp khiến con
người ghê sợ, vùng Mai Châu có hương vị cơm nếp thật hấp dẫn ,… thì Châu Mộc cũng thật lãng
mạn, trữ tình. Giữa khói sương của hoài niệm, Quang Dũng nhớ về một “chiều sương ấy”- khoảng
thời gian chưa xác định rõ ràng nhưng dường như đã khắc sâu thành nỗi nhớ niềm thương trong tâm trí nhà thơ:
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”.
Bốn câu thơ theo dòng hồi tưởng “trôi” về miền đất lạ, đó là Châu Mộc thuộc tỉnh Sơn La, nơi có
những bãi cỏ bát ngát mênh mông, có bản Pha Luông sầm uất của người Thái. Hình ảnh “người đi”
trong “chiều sương ấy” là một ý thơ độc đáo vô cùng. Độc đáo bởi chiều sương ấy cho ta hiểu là
khung cảnh của quá khứ. Cùng cảnh sông nước, tưởng như, người đi ấy đang chèo thuyền ngược dòng
ký ức để trở về bờ Châu Mộc hoài niệm. Năm tháng đã đi qua và miền đất ấy trở thành một mảnh
trong tâm hồn của bao người:
“Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở
Khi ta đi, đất bỗng hóa tâm hồn”
(Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)
Buổi chiều thu đầy sương ấy in đậm hồn người khiến cho hoài niệm thêm mênh mang. Khi sương
nhòa vào dòng nước khiến sương thêm bồng bềnh, khiến dòng nước càng bảng lảng. Với tâm hồn thi
sĩ tài hoa, Quang Dũng đã cảm nhận vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên Châu Mộc qua cảnh sắc “chiều
sương” và “hồn lau nẻo bến bờ”. Sương trắng phủ mờ núi rừng chiến khu làm cho cảnh, người càng
thêm thơ mộng, trữ tình. Chữ “ấy” bắt vần với chữ “ thấy” tạo nên một vần lưng giàu âm điệu, như
một tiếng khẽ hỏi “có thấy” cất lên trong lòng.
Quá khứ vọng về là những hình ảnh mờ mờ ảo ảo, lung linh huyền hoặc: “hồn lau nẻo bến bờ”, “dáng
người trên độc mộc” và “hoa đong đưa”. “Hồn lau” là hồn mùa thu, hoa lau nở trắng, lá lau xào xạc
trong gió thu nơi bờ sông bờ suối“nẻo bến bờ”.
Điệp ngữ “có thấy”, “có nhớ” dồn dập như gọi về biết bao kỷ niệm của một thời đã xa, nhữ khắc vào
ấn tượng về miền Tây Bắc. Trước hết là thấy lau ở nẻo bến bờ. Hồn lau là hồn mùa thu, hoa lau nở
trắng, lá lau xào xạc trong gió thu nơi bờ sông bờ suối. Nơi ấy cảnh vật vô tri đã hoá tâm hồn trong những người lính.
Trong chia phôi còn có nhớ, nhớ cảnh rồi nhớ đến người. Trong tâm tưởng của nhà thơ, cây lau tưởng
như vô tri vô giác cũng mang hồn. Cách nhân hoá có thần đã khiến thiên nhiên trở nên đa tình thơ
mộng hơn. “Có nhớ” con thuyền độc mộc và dáng người chèo thuyền độc mộc? “Có nhớ” hình ảnh
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
“hoa đong đưa” trên dòng nước lũ? “Hoa đong đưa” là hoa rừng đong đưa làm duyên trên dòng nước
hay là hình ảnh ẩn dụ gợi tả các cô gái miền Tây Bắc xinh đẹp lái thuyền duyên dáng, uyển chuyển
như những bông hoa rừng đang đong đưa trên dòng suối? Và nếu là hình ảnh gợi tả các cô gái Tây
Bắc thì các cô gái ấy phải có “tay lái ra hoa” mới có thể “đong đưa” được như vậy. Có lẽ là cả hai, cả
thiên nhiên và con người đều là những bông hoa kỷ niệm tuyệt đẹp, luôn bung nở hương sắc trong trí
nhớ người lính ấy. Quang Dũng thật tài tình và con người Tây Bắc thật tài hoa.
Thiên nhiên mang “hồn” là bởi nhà thơ có cái nhìn hào hoa nhạy cảm hay bởi nơi đây còn vương vất
linh hồn của những đồng đội của nhà thơ? Sự cảm nhận tinh tế hoà quyện với thanh âm da diết của
nỗi nhớ đã làm vần thơ thêm chứa chan xúc cảm. Có thể thấy, cảnh vật hiện lên qua nét vẽ của Quang
Dũng dù rất mong manh mơ hồ nhưng lại rất giàu sức gợi, rất thơ, rất thi sĩ, rất đậm chất lãng mạn của người lính Hà thành.
Bên cạnh thiên nhiên, hình ảnh con người thấp thoáng trở về trong hồi ức của Quang Dũng. “trên độc
mộc” – chiếc thuyền làm bằng cây gỗ lớn, bóng dáng con người hiện lên đầy kiêu hùng, dũng cảm mà
tài hoa khéo léo giữa dòng nước xối xả, mạnh mẽ đặc trưng của miền Tây. Phải chăng tư thế đó đủ để
người đọc nhận ra vẻ đẹp riêng của con người Tây Bắc, của đoàn binh Tây Tiến trong những năm
tháng gian khổ mà hào hùng?.
“Dáng người” ở đây có thể là dáng hình của người Tây Bắc, cũng có thể là chính những chiến sĩ Tây
Tiến đang đối mặt với thách thức của thiên nhiên dữ dội chăng? Dù hiểu theo cách nào, dáng người
trong thơ Quang Dũng cũng luôn khảm sâu trong tâm trí nhà thơ, luôn hiên ngang kiêu hùng mà uyển
chuyển, tài hoa và khéo léo: “Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”.
Bốn câu thơ là những dòng hồi tưởng về cảnh sắc và con người nơi Tây Bắc, nơi cao nguyên Châu
Mộc.Với bút pháp tài hoa và tâm hồn lãng mạn , Quang Dũng vẽ lại bức tranh tuyệt đẹp về thiên
nhiên và con người Tây Bắc. Thuở ấy, núi rừng Tây Bắc thật hoang vu, là chốn rừng thiêng nước độc
nhưng tác giả đã khám phá ra được nét đẹp thật thơ mộng, lãng mạn của cảnh và người. Nhà thơ gắn
bó với cảnh vật, với con người Tây Bắc, vào sinh ra tử với đồng đội mới có những kỉ niệm đẹp và sâu
sắc như vậy, mới có thể viết nên những vần thơ sáng giá đến như thế.
Bức tranh chiều sương Châu Mộc và đêm hội đuốc hoa như một bức tranh sơn mài của một danh họa
mang vẻ đẹp màu sắc cổ điển và lãng mạn, kết hợp hài hòa tính thời đại và hiện đại trong máu lửa chiến tranh.
Bức tranh chiều sương Châu Mộc và đêm hội đuốc hoa là tài năng, tâm hồn và sự gắn bó sâu nặng của
Quang Dũng với trung đoàn Tây Tiến, với núi rừng Tây Bắc và với quê hương đất nước trong những
năm kháng chiến chống Pháp.
Có thể khẳng định rằng, đây là một trong những chi tiết đắt nhất mà Quang Dũng tạo nên cho bức
tranh thiên nhiên miền Tây, đoá hoa giữa dòng là hội tụ của cái nhìn đa tình vốn có trong tâm hồn
người lính Hà Thành trẻ tuổi và vẻ thơ mộng của cảnh sắc nơi đây. Nói như thế là bởi, ta nghiệm ra
rằng, hình ảnh “hoa đong đưa” khi đang “trôi dòng nước lũ” là hình ảnh không thể có trong thực tại
nhưng lại rất hợp lý khi đặt giữa mạch cảm hứng trữ tình của bài thơ. Cánh hoa như đôi mắt đong đưa,
lúng liếng với người lính trẻ hay bởi tâm hồn các anh quá hào hoa, quá lãng mạn yêu đời nên mới có
thể nhìn thiên nhiên bằng cái nhìn đa tình đến như thế?
Bằng bút pháp lãng mạn với phép nhân hoá, Quang Dũng đã vẽ nên nét vẽ thần tình, thâu tóm trọn
vẹn vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc, gửi gắm vào đó cả nỗi nhớ niềm thương luôn cháy bỏng trong
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
trái tim ông. Phải yêu lắm đồng đội, yêu lắm thiên nhiên và con người nơi đây thì Quang Dũng mới
có thể diễn tả tinh tế vẻ đẹp của chiều sương cao nguyên đến như vậy! Bút pháp lãng mạn hào hoa,
phép nhân hoá thần tình, cách dùng điệp từ khéo léo đã quyện hoà với nỗi nhớ chưa bao giờ nguôi
ngoai trong sâu thẳm tâm trí nhà thơ về đồng đội và thiên nhiên miền Tây Tổ quốc, tất cả tạo nên
điểm sáng lấp lánh của tâm hồn một người chiến sĩ thiết tha với Tây Tiến, với quê hương. Xin nhắc
mãi vần thơ của ông trong nỗi nhớ chơi vơi da diết!
Đoạn thơ trong bài Đây thôn Vĩ Dạ là khung cảnh sông nước xứ Huế qua cảm nhận của cái tôi trữ tình
đầy tâm trạng. Khác với bài thơ Tây Tiến, bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” được Hàn Mặc Tử sáng tác dựa
trên cảm hứng lãng mạn thuần túy. Thiên nhiên đẹp, làng quê đất đai trù phú tạo cho tác giả tình yêu
cuộc sống, yêu con người. Nguồn mạch thứ hai là tấm lòng yêu mến, tình yêu nửa thực, nửa hư như
một mong ước muốn được bày tỏ.
“Đây thôn Vĩ Dạ” là bài thơ mà tứ thơ vận động theo cảm xúc ở bên trong rồi bộc lộ qua những hình
ảnh phù hợp bên ngoài. Cũng vì thế mà tứ thơ phát triển không theo một dòng chảy liên tục và có lúc
như gián cách, như bất ngờ xuất hiện những ý tứ và hình ảnh mới. Đất Huế không chỉ có một vẻ đẹp
mà thiên nhiên có nhiều sắc thái, khung cảnh có vui, có buồn và tấm lòng của tác giả với những thiết
tha nhớ mong về nơi ấy và về con người ấy nên tránh sao khỏi buồn. Tác giả lại miêu tả một bức tranh
thiên nhiên khác gợi buồn gợi nhớ.
Nếu khổ thơ thứ nhất nói về cảnh vật thôn Vĩ khi “nắng mới lên” … thì đến khổ thơ thứ hai, Hàn Mặc
Tử nhớ đến một miền sông nước mênh mang, bao la, một không gian nghệ thuật nhiều thương nhớ và
lưu luyến. Có gió, nhưng “gió theo lối gió”. Cũng có mây, nhưng “mây đường mây”. Mây gió đôi đường, đôi ngả:
“Gió theo lối gió, mây đường mây”.
Cách ngắt nhịp 4/3, với hai vế tiểu đối, gợi ta một không gian gió, mây chia lìa, như một nghịch cảnh
đầy ám ảnh. Chữ “gió” và “mây” được điệp lại hai lần trong mỗi vế tiểu đối đã gợi lên một bầu trời
thoáng đãng, mênh mông. “Dòng nước buồn thiu” trôi nhẹ, ngọn gió hiu hiu thổi, những cánh hoa bắp
lay lay, nỗi buồn nhẹ nhưng không kém phần da diết. Đây là một khung cảnh thiên nhiên có thực
nhưng đồng thời cũng phản ảnh tâm trạng của chính tác giả. Thi nhân đã và đang sống trong cảnh ngộ
chia li và xa cách nên mới cảm thấy gió mây đôi ngả đôi đường như tình và lòng người bấy nay.
Ngoại cảnh gió mây chính là tâm cảnh Hàn Mặc Tử.
Không có một bóng người xuất hiện trước cảnh gió mây ấy. Mà chỉ có “Dòng nước buồn thiu, hoa
bắp lay”. Cảnh vật mang theo bao nỗi niềm. Sông Hương lững lờ trôi xuôi êm đềm, trong tâm tưởng
thi nhân đã hóa thành “dòng nước buồn thiu”, càng thêm mơ hồ, xa vắng. “Buồn thiu” là buồn héo
hon cả gan ruột, một nỗi buồn day dứt triền miên, cứ thấm sâu mãi vào hồn người. Hai tiếng “buồn
thiu” là cách nói của bà con xứ Huế. Bờ bãi đôi bờ sông cũng vắng vẻ, chỉ nhìn thấy “hoa bắp lay”.
Chữ “lay” gợi tả hoa bắp đung đưa trong làn gió nhẹ. Hoa bắp, hoa bình dị của đồng nội cũng mang
tình người và hồn người.
Hai câu thơ 14 chữ với bốn thi liệu (gió, mây, dòng nước, hoa bắp) đã hội tụ hồn vía cảnh sắc thôn Vĩ.
Hình như đó là cảnh chiều hôm? Hàn Mạc Tử tả ít mà gợi nhiều, tượng trưng mà ấn tượng. Ngoại
cảnh thì chia lìa, buồn lặng lẽ biểu hiện một tâm cảnh: thấm thía nỗi buồn xa vắng, cô đơn.
Hai câu thơ tiếp theo gợi nhớ một cảnh sắc thơ mộng, cảnh đêm trăng trên Hương Giang ngày nào.
“Dòng nước buồn thiu” đã biến hóa kì diệu thành “sông trăng” thơ mộng.
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
“Thuyền, ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”.
Đây là hai câu thơ tuyệt bút của Hàn Mặc Tử được nhiều người ngợi ca, kết tinh rực rỡ bút pháp nghệ
thuật tài hoa lãng mạn. Một vần lưng tài tình. Chữ “đó” cuối câu 3 bắt vần với chữ “có” đầu câu 4, âm
điệu vần thơ cất lên như một tiếng khẽ hỏi thầm “có chở trăng về kịp tối nay?”. “Thuyền ai” phiếm
chỉ, gợi lên bao ngỡ ngàng bâng khuâng, tưởng như quen mà lạ, gần đó mà xa xôi. Con thuyền mồ côi
nằm trên bến đợi “sông trăng” là một nét vẽ thơ mộng và độc đáo.
Cả hai câu thơ của Hàn Mạc Tử, câu thơ nào cũng có trăng. Ánh trăng tỏa sáng dòng sông, con thuyền
và bến đò. Những chi tiết thực (thuyền sông, trăng) đã góp phần tạo lên cảnh ảo: một con thuyền một
dòng sông bọc trong trăng, vạn vật như rũ bỏ hết màu sắc đường nét phàm trần để thấm đẫm ánh
trăng. Con thuyền không chở người (vì người xa cách chia li) mà chỉ “chở trăng về” phải “về kịp tối
nay” vì đã cách xa và mong đợi sau nhiều năm tháng. Con thuyền tình của ước vọng nhưng đã thành
vô vọng! Bến sông trăng trở nên vắng lặng vì “thuyền ai”: Con thuyền vô định. Phiếm chỉ – là con
thuyền mồ côi. Còn đâu cô gái Huế diễm kiều, e ấp, mà chơ vơ còn lại con thuyền mồ côi khắc khoải đợi chờ trăng!
Sau cảnh gió, mây, là con thuyền, bến đợi và sông trăng. Cảnh đẹp một cách mộng ảo. Cả ba hình ảnh
ấy đều biểu hiện một nỗi niềm, một tâm trạng cô đơn, thương nhớ đối với cảnh và người nơi thôn Vĩ.
Người đọc cũng không quên trong thơ Hàn Mặc Tử, trang là hình tượng luôn trở đi trở lại, là máu thịt
là tài sản của thi nhân. Thi sĩ chẳng đã từng rao bán:
“Ai mua trăng tôi bán trăng cho,
Chẳng bán tình duyên ước hẹn hò”.
Tuy nhiên bên trong bức tranh phong cảnh rất mộng ảo lại chứa đựng những từ ngữ cụ thể, mộc mạc:
kịp- tối nay. “Tối nay” như thu bớt quỹ thời gian cho thấy một thực tại ngắn ngủi. Chữ “kịp” gợi cảm
giác khắc khoải âu lo vì sợ muộn. Câu thơ thẫm đẫm cảm giác mong manh, chứa đầy linh cảm về sự mất mát lỡ làng.
Khổ thơ cho thấy cảnh chuyển từ rất xa rất nhanh – một đặc điểm của thơ Hàn Mặc Tử. Dẫu cuộc đời
lìa bỏ phũ phàng, vẫn níu kéo tha thiết cuộc đời, đó chính là thông điệp nhân văn của khổ thơ này.
Chính vì lẽ đó mà gần 80 năm qua, “Đây thôn Vĩ Dạ” vẫn xanh tươi trong vườn thơ Việt Nam. Nó
góp phần đưa Hàn Mặc Tử vào vị trí là một trong những đỉnh cao của Thơ mới. Với bài thơ này, ta
hiểu vì sao Chế Lan Viên lại nhận xét: “Tôi dám chắc với các người rằng, sau này những gì tầm
thường mực thiết kia sẽ tan biến đi, còn lại một chút gì của thời này đó là Hàn Mặc Tử”.
Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 2
Những bài thơ xuất sắc của văn học Việt Nam thường có những câu thơ miêu tả thiên nhiên cảnh vật
nhưng qua đó nói lên tâm trạng chủ thể. Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ chính là hai bài thơ như thế.
Nhà thơ Quang Dũng viết Tây Tiến với dòng hồi tưởng và những tình cảm về đoàn quân Tây Tiến của
mình. Ở đó không chỉ vẻ đẹp của núi rừng Tây Bắc mà cả tình cảm của những người lính cũng đều
được khắc họa. Nhà thơ đã miêu tả nỗi nhớ về những bóng hình con người trên vùng đất Tây Bắc, đó
là dáng người tha thướt, uyển chuyển và đầy dịu dàng trên con thuyền độc mộc. Dáng người ấy liệu
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
có phải là dáng người con gái đã từng e ấp trong điệu múa Viêng Chăn khiến nhà thơ khi về xuôi vẫn
ấn tượng mãi không quên. Dáng người ấy cũng được miêu tả trong làn sương mờ ảo, trong cảnh vật
nên thơ lãng mạn của một buổi chiều buồn. Thực tại đã không thể quay lại, đó là những hình ảnh mà
nhà thơ chỉ có thể lưu giữ trong tâm trí vì vậy những tình cảm và cảnh tượng ấy càng trở nên đặc sắc nhưng cũng rất xa vời.
Với Hàn Mặc Tử, nhà thơ viết về nỗi nhớ và khát khao được về bên người thương của mình. Sống ở
Bình Định xa xôi với căn bệnh hiểm nghèo, nhà thơ đã gửi nỗi nhớ thương và tình cảm tha thiết của
mình với người con gái xứ Huế qua những giấc mơ và lời tự hỏi. Cảnh vật trong khổ thơ này được
miêu tả với một nét buồn cô quạnh, trầm mặc, chia lìa: “Gió theo lối gió mây đường mây / Dòng nước
buồn thiu, hoa bắp lay”. Có thể vì người buồn cảnh có vui đâu bao giờ cho nên cảnh vật trong thơ Hàn
Mặc Tử cũng bị ngăn cách, xa vời đầy cách trở. Chỉ có nhà thơ với nỗi nhớ bồi hồi, da diết cháy bỏng,
khao khát được ngay lập tức về bên người mình thương. Cũng giống như Quang Dũng, nhà thơ Hàn
Mặc Tử đang mơ về một giấc mơ xa vời và khó thành sự thực. Những con người ấy chỉ có thể xuất
hiện trong giấc mơ ảo ảnh của chàng trai mà thôi.
Cả hai khổ thơ trong Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ đều sử dụng những hình ảnh ước lệ tượng trưng,
đều mượn cảnh mà tả tình. Ở Tây Tiến là những hình ảnh thuyền độc mộc, dòng nước, nhành hoa
thường thấy trong thơ Đường khi miêu tả sự chảy trôi, buông xuôi theo dòng đời thì ở Đây thôn Vĩ
Dạ, đó là hình ảnh gió mây, sông, dòng nước, bóng trăng; cũng là những hình ảnh tượng trưng quen
thuộc ấy nhưng cảnh vật dường như tâm trạng hơn, day dứt hơn. Qua đó, người đọc có thể thấy được
tình cảm chân thành của người viết. Hẳn họ phải rất bứt rứt, rất trăn trở trong nỗi cô đơn và tâm trạng
khi nhớ về cảnh vật và con người của vùng đất nơi mình từng gắn bó.
Qua hai đoạn thơ, người đọc đều có thể thấy được sự chia cắt giữa hai bờ, hai vùng đất của các chàng
trai. Thế nhưng ở họ có một điểm chung đó là tình cảm thủy chung không thay đổi, là tình cảm cháy
bỏng và mãnh liệt mà tác giả gửi đến vùng đất và con người nơi xa. Dù là một bài thơ tả cảnh mà
đong đầy tình cảm, khiến người đọc rung động trong từng câu chữ. Đây quả là những tác phẩm đặc
sắc không chỉ đối với hai tác giả Quang Dũng và Hàn Mặc Tử mà còn là những dòng thơ xuất sắc để lại cho thơ ca Việt Nam.
Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 3
Thiên nhiên thơ mộng mà hùng vĩ tự bao giờ đã khác xa qua lăng kính của những thi nhân để rồi
mang theo một nét đẹp có hồn mà các nhà thơ đã thổi vào. Nếu Quang Dũng với bút pháp lãng mạn
đã phác họa nên bức tranh thiên nhiên và con người Châu Mộc thật thơ mộng, mơ hồ qua khổ thơ:
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
của thi phẩm Tây Tiến thì với Hàn Mạc Tử, tài thơ đã đưa độc giả đến với bức tranh “nguyệt giang
sầu” thật đẹp nhưng thấm đượm một nỗi sầu từ nội tại ở khổ thơ thứ hai của thi phẩm Đây thôn Vĩ
Dạ. Có thể nói, cả Quang Dũng và Hàn Mạc Tử với cặp mắt tinh tế vẽ ngòi bút điêu luyện đã cho độc
giả những góc nhìn về thiên nhiên rất đỗi mới mẻ mà nghệ thuật.
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
Bài thơ Tây Tiến được sáng tác năm 1948 tại làng Phù Lưu Chanh. Khi đó nhà thơ vừa rời khỏi đơn
vị cũ Tây Tiến, chuyển sang hoạt động tại một đơn vị khác. Thi Phẩm được viết bởi những hồi tưởng
sâu đậm một thời của Quang Dũng.
Đoạn thơ thuộc phần hai khổ thứ hai của bài thơ với cảm hứng là nỗi nhớ về buổi chia tay đi Châu
Mộc. Nỗi nhớ bao trùm lên bài thơ và đoạn thơ, Quang Dũng liên tục đưa độc giả đến với hàng loạt
bức tranh chạy dọc theo dòng hồi tưởng của tác giả. Nếu ở những câu thơ trước, thi nhân cho ta bước
vào cảnh liên hoan rực rỡ, vui tươi thì đến với những câu thơ tiếp theo, Quang Dũng lại cho ta thả hồn
mình vào cái mờ ảo, mênh mang của cảnh sông nước miền Tây:
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
Cả không gian lúc chiều xuống được giăng mắc bởi màn sương mờ ảo cho ta thấy nét đặc trưng của
núi rừng nơi đây. Sâu vào bên trong lớp vỏ ngôn từ, đâu đó đọc giả cảm nhận được một cảm giác
bâng khuâng, man mác một nỗi niềm hoài cổ. Với câu thơ “Có thấy hồn lau nẻo bến bờ” đã tạo nên
một màu sắc hoang vắng, hiu hắt và tĩnh lặng cho không gian. Những cây lau vô tri vô giác bỗng chốc
trở nên có linh hồn. Những trần lau xăm lạc phất phơ theo chiều gió đưa đẩy, qua cảm nhận của người
ra đi có chất chứa nỗi lòng thật quyến luyến, như có hồn phảng phất trong gió trong cây.
Mặc dù Quang Dũng thổi vào thiên nhiên một nỗi nhớ, một nỗi buồn man mác, lưu luyến pha chút
tiếc nuối nhưng ông không để cho bức tranh thiên nhiên của mình hiu hắt không bóng người – một
cảnh tượng mang dáng dấp của nỗi sầu trong thơ mới. Quang Dũng đã khắc họa thêm những nét trong
bức tranh hoài niệm còn đang dang dở. Giữa thiên nhiên hoang vu, tĩnh lặng của núi rừng Tây Bắc
chợt xuất hiện hình ảnh của con người khỏe khoắn, rắn rỏi:
“Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
Thi nhân không tả mà chỉ gợi hình ảnh, dáng vóc của chàng trai hay cô gái chèo con thuyền độc mộc
trên sông thượng nguồn. “Độc mộc” là con thuyền làm bằng cây gỗ to, khoét trũng dùng để vượt thác
leo ghềnh. Chính vì hình ảnh đó đã làm cho “dáng người” lại càng mang một vẻ đẹp khỏe khoắn,
cứng cáp. Dáng người ấy có thể là cô gái Thái Mèo đã từng đưa các chiến sĩ vượt sông. Hình ảnh ấy
đã để lại cho tâm hồn nhạy cảm của những người lính vốn dĩ xuất thân từ những chàng thanh niên trí
thức đô thành Hà Nội một ấn tượng khó phai nhòa. Hòa vào khung cảnh nên thơ ấy là hình ảnh những
cánh hoa rừng đong đưa trên dòng nước lã, gợi một cảm giác mềm mại, nhẹ nhàng làm cho lòng
người thêm say đắm bâng khuâng, vừa tạo cho độc giả một góc nhìn về sự khỏe khoắn, dẻo dai của
bông hoa rừng hay cũng chính là người dân nơi đây.
Có thể nói, Quang Dũng với ngòi bút tinh tế cùng nỗi nhớ đã tạo nên một bức tranh hòa hợp giữa
thiên nhiên và con người Tây Bắc. Đồng thời ta cũng có thể cảm nhận được tâm hồn nhạy cảm, sâu
sắc của tác giả và hơn cả là của những người lính Tây Tiến, dù chiến đấu trong hoàn cảnh khó khăn,
tận hưởng từng khoảnh khắc đẹp của cuộc sống. Đến đây, người lính Tây Tiến như được sống trong
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
một khung cảnh thanh bình mà họ như được tẩy rửa bụi đường mệt nhọc sau những trận hành quân dài.
Để độc giả có thể thấy được khung cảnh của một thời đã xa, cuộc thi nhân phải phác họa lại bức tranh
với chất liệu là ngôn từ. Không giống như hội họa có thể tái hiện một cách tường tận và chân thật viễn
cảnh thời chiến, thời gian của đoàn binh Tây Tiến, với thi ca, nhà thơ phải phác họa bức tranh ấy với
ngòi bút điêu luyện của mình hòa vào trong một loại mực đặc biệt được pha chế bởi hồi tưởng, cảm
xúc, nghệ thuật ngôn từ. Ở đây Quang Dũng cũng vậy, nhà thơ đã vận dụng một cách điêu nghệ bút
pháp lãng mạn, trữ tình để cho những người lính Tây Tiến vừa rất đỗi anh hùng của một bậc chinh
phu tráng sĩ mà cũng rất con người, hào hoa, lãng mạn, với những ước muốn bình dị. Nếu không có
sự kết hợp giữa nghệ thuật miêu tả hết sức độc đáo cùng tính nhạc đặc sắc trong thi phẩm thì có lẽ độc
giả đã không thể thấy một cách sắc nét khung cảnh mà Quang Dũng đã gợi nên. Tất cả nghệ thuật đã
được thi nhân kết hợp nhuần nhuyễn để gợi được sự “điệu hồn” giữa thi nhân và độc giả. Đó chính là
ranh giới mà nhà thơ phải vượt qua để đạt đến sự hoàn thiện trong thi phẩm.
Và Hàn Mạc Tử cũng không ngoại lệ để tạo nên một hồn thơ, cùng những tác phẩm nghệ thuật có thể
tỏa sáng trên thi đàn. Thi nhân là một hồn thơ mãnh liệt có sức sáng tạo đặc biệt nhưng luôn quằn quại
đau đớn vì một căn bệnh hiểm nghèo. Ông cũng có một bài thơ thật tuyệt mĩ và trong trẻo lạ thường”
viết về thiên nhiên đất nước và con người… Đây thôn Vĩ Dạ được in trong tập Thơ Điên của Hàn
Mặc Tử. Bài thơ được viết khi ông nhận được bức ảnh chụp về phong cảnh Huế kèm theo mấy lời
thăm hỏi của người bạn gái có tên là Hoàng Cúc. Những kỉ niệm về vùng đất và con người xứ Huế
được sống lại trong bài thơ. Lúc này, ở Quy Nhơn ông đã biết mình mắc bệnh hiểm nghèo, vì vậy bài
thơ là bức tranh đẹp về thiên nhiên xứ Huế nhưng cũng thấm đượm nỗi buồn da diết, bâng khuâng, nhất là khổ thơ:
“Gió theo lối gió mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Bước vào thế giới của Hàn Mạc Tử, độc giả cảm nhận rõ nét một nỗi buồn da diết, nhà thơ lấy cái sầu
để phủ lên vạn vật. Tất cả đều chìm sâu vào dòng chảy cảm xúc của nhà thơ – nỗi buồn.
“Gió theo lối gió mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”
Hai câu thơ là một bức tranh phong cảnh với đủ cả gió, mây sông, nước – bức tranh thủy mặc. Câu
thơ “Gió theo lối gió mây đường mây” không chỉ tả cảnh, từ tính nhạc đến tính họa của thơ đều toát
lên một cảm giác buồn bã, hiu hắt. Nhịp ngắt 3/4 với những chữ gió, chữ mây riêng rẽ ở từng vế câu
đã tạo ra cảm giác có một sự ngăn cách, chia lìa thật quyết liệt. Từ sự phi lý về hiện tượng tự nhiên,
Hàn Mạc Tử đã thể hiện sự hợp lý của tâm trạng trong cảnh ngộ của một con người gắn bó thiết tha
với đời lại phải vĩnh viễn cách xa với đời. Thiên nhiên đã nhuốm màu tâm trạng con người, hay đúng
hơn, thiên nhiên chỉ là những hình ảnh được nhà thơ nhắc đến để gửi gắm tâm trạng và thể hiện cảnh
ngộ của chính bản thân mình. Như ý thơ của Nguyễn Du:
“Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
(Truyện Kiều – Nguyễn Du)
Nỗi sầu không dừng lại ở đây, nó đã phải lấy cả những câu thơ sau:
“Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay”
Phép nhân hóa trong hình ảnh dòng nước của con sông Hương buồn thiu vừa làm hiện lên một dòng
sông phẳng lặng như ngưng trệ, không trôi chảy, vừa gợi tả nỗi buồn. Và có phải chăng dòng sông ấy
hay cũng chính là dòng cảm xúc của thi nhân, cứ mãi đọng lại một nỗi sầu nặng trĩu không sao tan biến.
Thử hòa hợp giữa xúc cảm và nghệ thuật để đắm chìm một cảnh tượng thật sầu. Không gian hoang
vắng, chia lìa trong một thời gian ngưng trệ, cảnh vật hờ hững, lạnh lẽo với con người. Bức tranh
phong cảnh trở thành bức tranh tâm cảnh mà ở đó, thiên nhiên chính là phương tiện để thể hiện cõi
lòng u ám, buồn bã khi con người trở về với cõi thực của bi kịch riêng mình trong hiện tại.
Hàn Mặc Tử tiếp tục xoay lăng kính sang một cảnh vật mới – “nguyệt giang sầu”:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Vạn vật dường như trở nên mờ ảo, nhạt nhòa, lạnh lẽo như thực, như mơ bởi ánh trăng. Lại tiếp tục
một sự nghịch lý xuất hiện ngay trong đoạn thơ. Nếu theo quy luật của tự nhiên ánh trăng soi sáng
mọi ngóc ngách của cảnh vật đêm tối thì ở đây, Hàn Mặc Tử lại hóa ánh trăng đi ngược với quy luật
tạo hóa. Có lẽ đây là thế giới của cõi mộng. Trong cảm giác mông lung của thi nhân, sông trở thành
hình ai thấp thoáng, nhòa mờ trong trăng…Hình ảnh sông trăng có thể hiểu là ánh trăng lai láng khắp
thế gian…Dù hiểu theo cách nào thì sông Hương thực của xứ Huế cũng từ cõi thực chảy trôi vào cõi
mộng để bồi đắp vào dòng chảy xúc cảm đang dâng trào của thi nhân. Hai câu thơ đựng trong đó ít
nhất hai câu hỏi da diết, đau đáu về một cõi mơ đẹp huyền ảo ngập tràn sắc trắng cứu rỗi vốn luôn
xuất hiện trong thế giới nghệ thuật của Hàn Mặc Tử. Thi sĩ khao khát sống, khao khát yêu đời lại phải
chia lìa cách biệt với cuộc sống thực tại, cách biệt với thế giới của những vẻ đẹp thực mà giờ đây đã là
dĩ vãng đối với Hàn Mặc Tử nên ông chỉ có thể bám víu vào bóng ai trong ánh trăng huyền ảo, miên
man vào cõi mộng để hình dung như được trở lại với đời. Cách diễn đạt phiếm chỉ trong câu hỏi
“thuyền ai đậu bến sông trăng đó” tạo ra một cảm giác tội nghiệp, dường như nhà thơ đang bị vây bọc
bởi thế giới tăm tối, lạnh lẽo, chới với vọng hỏi một ai đó ở thế giới bên ngoài. Khát khao thoát khỏi
ranh giới thực tại chỉ có thể để hồn thơ vượt qua ranh giới đó, nhưng đổi lại, nó đã nhuốm màu của nỗi sầu tăm tối.
Cả Quang Dũng và Hàn Mặc Tử đều có một cặp mắt tinh tế để khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên.
Phong cảnh thiên nhiên được chính tâm hồn lãng mạn của các nhà thơ thể hiện rất sinh động giàu sức gợi hình, gợi cảm.
Nhưng với mỗi hồn thơ, mỗi lăng kính khai thác và hoàn cảnh riêng thì nét đẹp của thiên nhiên lại
được thể hiện một cách khác nhau.
Đối với Hàn Mạc Tử, cái nhìn thiên nhiên gợi cảm xúc buồn da diết, cảnh vật tuy đẹp nhưng u sầu,
đau đớn. Bởi lẽ vì chính nỗi sầu thế hệ, chính tâm trạng lúc này của Hàn Mặc Tử khi đang chịu những
cơn đau của căn bệnh quái ác và hơn cả là phải đối diện với cái chết, nhà thơ của chúng ta đã treo
ngay trước cặp mắt của mình một lăng kính mang tên nỗi sầu.
Văn mẫu lớp 12: So sánh cảnh thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
Còn Quang Dũng, cái nhìn thiên nhiên được thể hiện một cách đầy thơ mộng, trữ tình với một hồn thơ
đầy tinh tế và nhạy cảm, tạo cho độc giả một cảm giác bâng khuâng và nao lòng trước cảnh đẹp của
thiên nhiên núi rừng Tây Bắc. Bằng chính cái tôi lãng mạn, hào hoa của mình, nhà thơ muốn thể hiện
sự quyến luyến, nhớ nhung khi phải chia tay thiên nhiên và con người Tây Bắc.
Hàn Mặc Tử và Quang Dũng với mỗi hồn thơ đặc trưng đã hóa những trang viết từ ngôn từ trở thành
những bức tâm cảnh đầy sôi động. Ở đó, độc giả như chìm đắm vào dòng chảy xúc cảm của thi nhân.
Phải là một con người giàu tình yêu thiên nhiên thì mới có thể dễ dàng hóa vật nên tình, tạo cảnh
thành tình của hai thi nhân.
Document Outline

  • Dàn ý thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ
  • Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 1
  • Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 2
  • Thiên nhiên trong bài Tây Tiến và Đây thôn Vĩ Dạ - Mẫu 3