Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện - Chí Phèo

Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện - Chí Phèo
1. Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện - Chí Phèo - Mẫu số 1
Nam Cao là một trong những nhà văn vĩ đại, thành công rực rỡ ở cả hai
phương diện sáng tác: khám phá nội dung và sáng tạo hình thức. Nhờ vào
khả năng này, ông đã nâng tầm vị thế của mình, trở thành một tác gia lỗi lạc
trong nền văn xuôi hiện đại Việt Nam.
Truyện ngắn "Chí Phèo" (1941) được xem là kiệt tác nhờ vào tài năng vượt
trội của Nam Cao trong việc "khơi những nguồn chưa ai khơi, sáng tạo những
gì chưa có" cả về nội dung và nghệ thuật. Trong tác phẩm này, Nam Cao đã
thể hiện sự điêu luyện trong nghệ thuật xây dựng nhân vật sống động, khám
phá và miêu tả sâu sắc tâm lý nhân vật, kết cấu tác phẩm độc đáo và sử
dụng ngôn ngữ phong phú, sinh động. Qua từng trang truyện, chúng ta dễ
dàng nhận thấy tài năng xuất sắc của Nam Cao.
Nói đến văn xuôi, không thể không nhắc đến nghệ thuật xây dựng nhân vật.
Mỗi nhà văn có cách thể hiện riêng và thành công ở những mức độ khác
nhau. Với "Chí Phèo", Nam Cao đã thành công trong việc xây dựng cả tuyến
nhân vật chính diện và phản diện, đưa chúng trở thành những điển hình văn học.
Về các nhân vật phản diện, Nam Cao tập trung vào ba nhân vật chính: Bá
Kiến, Lí Cường và Đội Tảo. Trong đó, Bá Kiến được khắc họa rõ nét nhất. Bá
Kiến là một con hổ biết cười, dùng những chiêu trò tinh vi để thao túng Chí
Phèo, khi thì mềm mỏng, khi thì đe dọa. Những thủ đoạn tàn ác, xảo quyệt
của Bá Kiến đã được Nam Cao mô tả một cách sống động, điển hình cho
tầng lớp cường hào ác bá ở nông thôn trước cách mạng tháng Tám.
Về các nhân vật chính diện, Nam Cao tập trung vào Chí Phèo và Thị Nở. Hai
nhân vật này, tuy có số phận khác nhau nhưng lại làm sáng tỏ nhau. Thị Nở
là điểm nhấn để làm nổi bật bi kịch của Chí Phèo. Chí Phèo, dưới ngòi bút
của Nam Cao, là một nhân vật điển hình với số phận đặc biệt, đại diện cho
những con người bị đẩy vào con đường cùng. Thành công lớn nhất của Nam
Cao trong "Chí Phèo" chính là việc xây dựng được những điển hình văn học,
trong đó nổi bật nhất là nhân vật Chí Phèo.
Nói đến văn xuôi là nói đến nhân vật, nói đến nhân vật là nói đến tâm lý và
tính cách. "Chí Phèo" nổi bật nhờ vào khả năng phát hiện và miêu tả tâm lý
rất thật và sâu sắc của Nam Cao. Mỗi nhân vật đều có những nét tâm lý riêng
biệt: Bá Kiến hiểu tâm lý người đời, biết mềm nắn rắn buông; vợ Bá Kiến hiếu
kỳ, lẳng lơ; người nông dân thì sợ tai họa.
Điều đặc biệt nhất trong "Chí Phèo" chính là khả năng miêu tả tâm lý sâu sắc
của Chí Phèo và Thị Nở. Cảnh Chí Phèo nhận bát cháo hành từ Thị Nở là
một trong những đoạn văn cảm động nhất, thể hiện sự tái sinh của Chí Phèo,
từ ngạc nhiên đến cảm động, rồi khao khát hòa nhập với mọi người.
Kết cấu của tác phẩm cũng rất độc đáo, vừa linh hoạt, vừa đa dạng. Nam
Cao sử dụng cách kết cấu đảo ngược thời gian, đi từ hiện tại về quá khứ rồi
trở lại hiện tại. Tác phẩm bắt đầu và kết thúc tại lò gạch cũ, tạo nên một vòng
luẩn quẩn của cuộc đời Chí Phèo, đầy bi kịch và bế tắc.
Ngoài ra, Nam Cao còn sử dụng ngôn ngữ rất phù hợp với từng đối tượng
nhân vật. Ngôn ngữ của Bá Kiến và Lí Cường biến hóa, khi mềm mỏng, khi
cứng rắn, trong khi ngôn ngữ của Chí Phèo và Thị Nở lại thô lỗ, quê mùa
nhưng rất chân thật. Tất cả những yếu tố này góp phần tạo nên một tác phẩm
xuất sắc, tiêu biểu cho văn học hiện thực trước cách mạng tháng Tám.
"Chí Phèo" là một kiệt tác văn học, thể hiện tài năng và tâm huyết của Nam
Cao. Qua tác phẩm này, chúng ta không chỉ cảm phục tài năng của Nam Cao
mà còn cảm nhận được trái tim nhân hậu và sự đồng cảm sâu sắc của ông
đối với những con người khốn khổ trong xã hội. Chính cái tâm và cái tài đó đã
tạo nên thành công rực rỡ cho Nam Cao trong tác phẩm này.
2. Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện - Chí Phèo - Mẫu số 2
Chí Phèo là tác phẩm xuất sắc nhất của nhà văn Nam Cao và cũng là tác
phẩm tiêu biểu của nền văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Thành công
của truyện ngắn Chí Phèo không chỉ nằm ở hình tượng nhân vật Chí Phèo
mà còn ở bút pháp độc đáo và tài tình của Nam Cao trong việc viết truyện ngắn.
Trong Chí Phèo, Nam Cao đã thể hiện được khả năng bậc thầy trong việc
xây dựng nhân vật. Ông có biệt tài trong việc miêu tả và phân tích tâm lý
nhân vật, làm cho họ hiện lên sống động và độc đáo trước mắt người đọc.
Nam Cao đã sử dụng nhiều thủ pháp và phương tiện khác nhau để miêu tả
tâm lý nhân vật, tạo nên một chủ nghĩa tâm lý trong sáng tác của ông. Ông
thường sử dụng thiên nhiên như một phương tiện để thể hiện trạng thái tâm lý của nhân vật.
Khung cảnh thiên nhiên được cảm nhận qua đôi mắt của Chí Phèo sau khi
anh tỉnh dậy: “tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của
những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá…” Những âm
thanh quen thuộc của cuộc sống này, mà bấy lâu nay Chí Phèo không nhận
thấy, giờ trở thành tiếng gọi tha thiết kéo anh trở lại với cuộc sống lương
thiện, đánh thức khát khao lương thiện trong tâm hồn anh.
Chí Phèo và Bá Kiến là những hình tượng nghệ thuật bất hủ, tiêu biểu cho
một loại người có bề dày xã hội và có sức sống nội tại mạnh mẽ. Khác với
những nhân vật của một số nhà văn đương thời, chỉ có chức năng khái quát
tính cách, các nhân vật trong Chí Phèo khái quát một hiện tượng phổ biến đã
trở thành quy luật trong xã hội lúc bấy giờ: những người nông dân nghèo
lương thiện, do bị áp bức và bóc lột, bị đẩy vào con đường tha hóa và lưu manh.
Khi xây dựng nhân vật, Nam Cao tạo ấn tượng bằng cách miêu tả chi tiết và
đặc tả diện mạo bên ngoài hoặc thoáng qua mà không đi sâu vào chi tiết cụ
thể. Trong những sáng tác về người nông dân, ông thường tạo nên những
nhân vật dị dạng và tập trung miêu tả chi tiết hình dáng bên ngoài của họ. Đó
là bộ mặt “nặng chình chĩnh như người phù, da như da con tằm bủng, lại lấm
tấm đầy những tàn nhang. Cái trán ngắn ngủn, ngắn ngủn lại gồ lên. Đôi mắt
thì híp lại như mắt lợn sề” của Lang Rận. Đó là bộ mặt “vằn dọc vằn ngang
không thứ tự biết bao nhiêu là sẹo” của Chí Phèo hay bộ mặt xấu đến mức
ma chê quỷ hờn của Thị Nở.
Những bộ mặt dị dạng, ghê tởm của nhân vật là cách thức để Nam Cao làm
rõ hơn tính cách bên trong của họ. Ẩn sâu dưới vẻ bề ngoài đáng sợ ấy là
những con người hết sức đáng thương. Do hoàn cảnh xô đẩy, Chí Phèo từ
một người nông dân hiền lành, lương thiện đã trở thành con quỷ dữ của làng
Vũ Đại, một kẻ đâm thuê chém mướn gây ra không biết bao nhiêu tội ác.
Nhưng Nam Cao vẫn phát hiện ra đốm sáng lương tri còn sót lại trong con
người bị tước đoạt cả nhân hình và nhân tính ấy. Chí Phèo thức tỉnh và khát
khao trở lại làm người lương thiện.
Thị Nở là người đàn bà xấu đến mức ma chê quỷ hờn, nhà lại có dòng giống
mả hủi, Thị lại dở hơi nên cả làng Vũ Đại đều xa lánh: “người ta tránh Thị như
tránh một con vật nào rất tởm.” Một người phụ nữ như thế mà Chí Phèo
muốn chung sống làm lại cuộc đời cũng không được xã hội thừa nhận. Khi
miêu tả Thị Nở, Nam Cao đã sử dụng bút pháp cường điệu để tô đậm cái xấu
của Thị. Thị Nở càng xấu thì bi kịch của Chí Phèo càng lớn. Khi xây dựng
nhân vật người trí thức, Nam Cao ít khi miêu tả ngoại hình, ông chỉ chú ý đến
những nét ngoại hình thể hiện tâm lý và tính cách nhân vật, tập trung vào đặc
tả diện mạo tinh thần qua những giằng xé và cuộc vật lộn căng thẳng về tinh
thần bên trong của họ. Tâm lý nhân vật trở thành đối tượng chính của ngòi bút Nam Cao.
Tài năng miêu tả tâm lý của Nam Cao thể hiện ở khả năng nắm bắt những
biến thái tinh vi, những rung động tinh tế trong tâm hồn con người. Ông là
một nhà văn có biệt tài khi miêu tả những trạng thái tâm lý phức tạp, những
hiện tượng lưỡng tính dở say dở tỉnh, dở khóc dở cười, mấp mé ranh giới
giữa thiện và ác, hiền với dữ, giữa con người và con vật. Với tài năng bậc
thầy, Nam Cao đã diễn tả cụ thể và sâu sắc diễn biến tâm trạng của Chí Phèo
sau khi gặp Thị Nở. Thị Nở với bát cháo hành tình nghĩa đã làm sống dậy bản
chất lương thiện trong con người Chí. Sau bao nhiêu năm ngập sâu trong
vũng bùn tội lỗi, giờ đây Chí Phèo lại khát khao trở về với cuộc sống lương thiện.
Tuy nhiên, nhân vật của Nam Cao còn thể hiện là những nhân vật có cá tính
độc đáo, không lặp lại, vừa đa dạng vừa thống nhất. Chí Phèo vừa là kẻ bán
rẻ cả nhân tính, nhân hình để tồn tại, vừa là kẻ dám thủ tiêu sự sống của
mình khi nhân phẩm đã trở về. Chí Phèo vừa là con quỷ dữ của làng Vũ Đại,
vừa là kẻ khao khát lương thiện, muốn làm hòa với mọi người, vừa là một kẻ
nô lệ thức tỉnh, một đầu óc sáng suốt nhất, tỉnh táo nhất của làng Vũ Đại khi
đặt ra những câu hỏi có tầm khái quát sâu sắc về quyền được làm người
lương thiện, đến mức Bá Kiến cũng phải ngạc nhiên. Chí Phèo còn là kẻ cố
cùng, vừa là người tự xưng “anh hùng làng này cóc thằng nào bằng ta.”
Chí Phèo, Binh Chức, Năm Thọ trong Chí Phèo vốn là những con người
lương thiện nhưng bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa, mất cả
nhân hình và nhân tính. Viết về những người nông dân bị đẩy vào con đường
tha hóa, Nam Cao đã lên án gay gắt xã hội bất công, ngang trái đã chà đạp
lên nhân phẩm con người, đồng thời phát hiện và khẳng định bản chất lương
thiện vẫn luôn tồn tại ngay cả trong những con người bị tha hóa ấy.
Ngoài ra, nghệ thuật trần thuật của Nam Cao rất linh hoạt, tự nhiên và phóng
túng mà vẫn nhất quán, chặt chẽ. Ông thường đảo lộn trình tự thời gian,
mạch tự sự có những đoạn hồi tưởng, liên tưởng tạt ngang, tưởng như lỏng
lẻo mà thực sự rất tự nhiên, hợp lý và hấp dẫn.
Trong truyện Chí Phèo, Nam Cao đã để nhân vật xuất hiện bắt đầu bằng
tiếng chửi: “Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi.
Bắt đầu hắn chửi trời…” Cách mở truyện như vậy gây ấn tượng và tạo sự
cuốn hút với người đọc về cuộc đời và số phận của nhân vật.
Nam Cao cũng hay sử dụng và thành công với kiểu kết cấu vòng tròn, khi
phần mở đầu và phần kết thúc của tác phẩm có sự tương ứng với nhau.
Những hình ảnh và tình tiết xuất hiện ở đầu tác phẩm lại được gợi ra một
cách đầy ám ảnh ở cuối tác phẩm. Kiểu kết cấu này đòi hỏi một sự sắp xếp
hợp lý các sự kiện và tình tiết để tạo nên sự liên kết chặt chẽ giữa chúng.
Đọc Chí Phèo, người đọc mãi bị ám ảnh bởi hình ảnh “chiếc lò gạch cũ” xuất
hiện ở phần đầu và phần cuối tác phẩm. Hình ảnh này vừa có ý nghĩa mở
đầu và kết thúc, khép lại cuộc đời của một kẻ khốn khổ, tủi nhục nhất trong xã
hội thực dân phong kiến, vừa như dự báo về sự xuất hiện của một kiếp người
mà số phận chắc chắn sẽ còn thê thảm hơn. Bằng kiểu kết cấu này, Nam
Cao muốn nói rằng: chừng nào xã hội còn nhiều bất công và ngang trái, thì
chừng ấy vẫn còn nhiều cuộc đời và số phận như Chí Phèo.
Qua truyện ngắn Chí Phèo, Nam Cao muốn gửi gắm một thông điệp mang
giá trị nhân văn sâu sắc. Đó là dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, con người vẫn
luôn khao khát lương thiện, muốn được sống một cuộc đời lương thiện. Tuy
nhiên, không phải lúc nào và ai cũng có thể thực hiện được khát khao đó, bởi
xã hội với những định kiến và bất công vẫn tồn tại và gây ra những bi kịch
cho con người. Nam Cao đã lên án gay gắt xã hội bất công, ngang trái, đồng
thời phát hiện và khẳng định bản chất lương thiện luôn tồn tại ngay cả trong
những con người bị tha hóa.
Chí Phèo là một tác phẩm xuất sắc, có giá trị nghệ thuật cao và mang tính
nhân văn sâu sắc. Tác phẩm đã phản ánh chân thực và đầy đủ cuộc sống
khốn khổ của người nông dân Việt Nam trong xã hội thực dân phong kiến,
đồng thời gửi gắm những thông điệp mang tính triết lý và nhân văn sâu sắc.
Chí Phèo đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của nền văn học hiện
thực phê phán Việt Nam và mãi mãi là một tác phẩm văn học kinh điển, có giá trị vĩnh hằng.
3. Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện - Chí Phèo - Mẫu số 3
Nam Cao, một cây bút tài hoa của văn học Việt Nam, được biết đến với
những tác phẩm mang đậm màu sắc hiện thực sâu sắc. Tác phẩm của ông
không chỉ cung cấp một cái nhìn mới mẻ về thời đại và cuộc sống, mà còn
mang đến những hình ảnh đa dạng, phong phú với các mảng tính cách tương
phản sáng tối rõ rệt. Trong số đó, truyện ngắn Chí Phèo là một ví dụ điển
hình, ghi lại đoạn cuối cuộc đời của một con người trong xã hội thực dân
phong kiến, và gợi lên những ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Thành công của Chí
Phèo không chỉ nằm ở hình tượng nhân vật chính mà còn ở bút pháp viết
truyện ngắn độc đáo của Nam Cao.
Mở đầu tác phẩm, Chí Phèo xuất hiện với tiếng chửi rủa lanh lảnh, nhưng
đáp lại chỉ là tiếng sủa của vài con chó. Hình ảnh này không chỉ tài tình mà
còn tự nhiên đến mức khiến người đọc như đang chứng kiến cảnh tượng đó.
Âm thanh chửi rủa của Chí Phèo làm cho mọi thứ trở nên sống động, tạo nên
một khung cảnh hiện thực đầy màu sắc. Hình ảnh Chí say rượu, vừa đi vừa
chửi tất cả những gì hắn thấy, đã trở thành quen thuộc với dân làng Vũ Đại
đến nỗi không ai quan tâm hay đáp trả. Từ đây, người đọc tự hỏi nguyên
nhân khiến Chí hành động như vậy, và dần dần câu chuyện cuộc đời đầy bi
kịch của hắn được hé lộ.
Chí Phèo vốn là một đứa trẻ bị bỏ rơi từ khi mới sinh ra, được người làng
nhặt về nuôi và trải qua nhiều gia đình khác nhau. Cuối cùng, khi trở thành
canh điền cho Lí Kiến, Chí bị Bá Kiến, vì ghen tuông và âm mưu riêng, vu oan
và tống vào tù. Từ một người lương thiện, nghèo khó, Chí bị xã hội bất công
đẩy vào con đường tha hóa và trở thành một kẻ lưu manh.
Sau khi ra tù, Chí thay đổi hoàn toàn với diện mạo hung dữ, đầu cạo trọc và
những vết sẹo trên mặt. Hắn trở về và tìm đến Bá Kiến, bắt đầu một chuỗi bi
kịch mới. Bá Kiến, với sự khôn khéo, lợi dụng Chí như một công cụ để thanh
toán các mối thù và ức hiếp dân lành. Cuộc sống của Chí tưởng chừng đã
hoàn toàn bị hủy hoại, cho đến khi Thị Nở xuất hiện.
Thị Nở, một người phụ nữ xấu xí và nghèo khổ, lại đánh thức trong Chí
những cảm xúc bình thường và mong muốn sống một cuộc đời lương thiện.
Hình ảnh bát cháo hành của Thị như một liều thuốc tiên, khiến Chí nhận ra
anh muốn có một gia đình, một cuộc sống êm đềm. Nhưng niềm hạnh phúc
ấy không kéo dài lâu khi Thị bị bà cô ngăn cản, và cuối cùng cũng bỏ rơi Chí.
Đau đớn và tuyệt vọng, Chí Phèo tìm đến nhà Bá Kiến, kết thúc đời Bá Kiến và tự sát.
Truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao đã phản ánh một cách chân thực và đầy
đủ cuộc sống khốn khổ của người nông dân Việt Nam trong xã hội thực dân
phong kiến. Tác phẩm không chỉ nổi bật về nghệ thuật xây dựng tình huống
và miêu tả nhân vật, mà còn mang những ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Nam
Cao đã tạo nên một bức tranh sống động về làng Vũ Đại, nơi những mâu
thuẫn và bi kịch của xã hội phong kiến được phơi bày một cách tinh tế và sâu sắc.
Ngôn ngữ trong Chí Phèo cũng là một yếu tố không thể bỏ qua, với lời trần
thuật được xáo trộn, lắp ghép, đan xen một cách tài tình. Nam Cao đã khéo
léo sử dụng ngôn ngữ để đi sâu vào thế giới nội tâm phức tạp của nhân vật,
tạo nên những chân dung hết sức chân thực và sống động. Truyện mở đầu
và kết thúc với hình ảnh cái lò gạch bỏ hoang, tạo nên một kết cấu vòng đầy
ám ảnh và gợi nhiều liên tưởng cho người đọc. Với tất cả những yếu tố trên,
Chí Phèo không chỉ là một tác phẩm đặc sắc của Nam Cao, mà còn là một
tác phẩm kinh điển của văn học Việt Nam, mãi mãi có giá trị trong lòng người đọc.
Document Outline

• Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện - Ch
  • 1. Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện -
  • 2. Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện -
  • 3. Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện -