Vụ lợi là gì? Hình phại khi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi

Vụ lợi là gì? Hình phại khi lợi dụng chức vụ,
quyền hạn để vụ lợi 1. Vụ lợi là gì?
Căn cứ theo khoản 7 Điều 3 của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018,
khái niệm về vụ lợi được định nghĩa một cách rõ ràng và cụ thể. Vụ lợi xảy ra
khi những người nắm giữ chức vụ, quyền hạn trong cơ quan nhà nước, tổ
chức chính trị, xã hội đã lợi dụng vị trí của mình để thu được lợi ích không
chính đáng. Điều này có thể bao gồm việc họ thu lợi vật chất, như tiền bạc,
tài sản hay các khoản hoa hồng, hoặc lợi ích phi vật chất, chẳng hạn như
danh tiếng, quyền lực hay các mối quan hệ xã hội. Hành vi vụ lợi không chỉ
gây hại cho sự công bằng và minh bạch trong hoạt động công vụ, mà còn làm
suy giảm lòng tin của nhân dân vào các cơ quan chức năng. Do đó, việc
phòng ngừa và xử lý triệt để các hành vi vụ lợi là một trong những nhiệm vụ
quan trọng hàng đầu trong công tác đấu tranh chống tham nhũng, nhằm xây
dựng một xã hội công bằng, văn minh và phát triển bền vững.
Tương tự như những quy định trong Luật Phòng, chống tham nhũng, tại
khoản 7 Điều 3 của Nghị quyết 03/2020/NQ-HĐTP, có những hướng dẫn rõ
ràng về một số tình tiết được coi là dấu hiệu định tội của các tội phạm liên
quan đến chức vụ. Cụ thể, thuật ngữ “vụ lợi” được khái quát như sau: Theo
các điều 356, 357 và 359 của Bộ luật Hình sự, vụ lợi xảy ra khi người phạm
tội đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lạm dụng quyền lực của mình nhằm
đạt được lợi ích không chính đáng, có thể là lợi ích vật chất như tiền bạc, tài
sản hay lợi ích phi vật chất như danh tiếng, uy tín cho bản thân hoặc cho cơ
quan, tổ chức, cá nhân khác. Điều này cho thấy hành vi vụ lợi không chỉ đơn
thuần là việc thu lợi cho cá nhân mà còn có thể làm ảnh hưởng đến lợi ích
của tập thể và xã hội. Việc xác định rõ ràng các dấu hiệu vụ lợi trong các tội
phạm về chức vụ là cực kỳ quan trọng, nhằm tạo cơ sở cho việc xử lý nghiêm
khắc những hành vi vi phạm, góp phần nâng cao tính minh bạch và trách
nhiệm trong hoạt động công vụ.
2. Các hành vi cấu thành tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi
Các hành vi cấu thành tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi thường diễn
ra dưới nhiều hình thức khác nhau, tất cả đều có mục đích đạt được lợi ích
không chính đáng. Một trong những hành vi điển hình là lợi dụng chức vụ,
quyền hạn để thực hiện các hành vi trái pháp luật, chẳng hạn như việc cấp
phép xây dựng trái phép hoặc tham nhũng trong các hoạt động đấu thầu.
Những hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ảnh hưởng
nghiêm trọng đến sự công bằng và minh bạch trong quản lý nhà nước.
Ngoài ra, lạm dụng chức vụ, quyền hạn để gây thiệt hại cho người khác cũng
là một hành vi đáng lên án. Ví dụ, một cán bộ có thể lợi dụng vị trí của mình
để chiếm đoạt tài sản của Nhà nước hoặc gây thiệt hại cho doanh nghiệp,
làm suy yếu hoạt động kinh doanh hợp pháp và ảnh hưởng đến nền kinh tế chung.
Thêm vào đó, việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tạo điều kiện thuận lợi cho
những cá nhân khác cũng thường xuyên xảy ra. Điều này có thể biểu hiện
qua việc bao che cho tội phạm, tạo cơ hội cho những người thân hoặc bạn bè
trong các hoạt động không chính đáng. Tất cả những hành vi này không chỉ
thể hiện sự thiếu trách nhiệm và đạo đức của người có chức vụ mà còn phá
hoại niềm tin của xã hội vào hệ thống pháp luật và các cơ quan quản lý nhà nước.
3. Hình phạt đối với hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi
Căn cứ theo Điều 356 của Bộ luật Hình sự 2015, được bổ sung bởi điểm s
khoản 1 Điều 2 của Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017, quy định về tội lợi
dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ có nhiều điểm đáng chú
ý. Theo đó, người nào vì mục đích vụ lợi hoặc động cơ cá nhân mà lợi dụng
chức vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi trái pháp luật, gây thiệt hại về tài
sản từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, hoặc gây thiệt hại đến
lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, sẽ bị
xử phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Đặc biệt, trong trường hợp phạm tội thuộc một trong những tình huống
nghiêm trọng hơn, mức hình phạt sẽ tăng nặng. Cụ thể, nếu tội phạm có tổ
chức, phạm tội từ hai lần trở lên, hoặc gây thiệt hại về tài sản từ 200.000.000
đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng, thì hình phạt tù sẽ từ 05 năm đến 10
năm. Trong trường hợp gây thiệt hại về tài sản từ 1.000.000.000 đồng trở lên,
người phạm tội sẽ phải chịu mức án tù từ 10 năm đến 15 năm.
Ngoài các hình phạt tù, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ
nhất định từ 01 năm đến 05 năm, và có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng
đến 100.000.000 đồng. Những quy định này không chỉ nhằm mục đích xử lý
nghiêm khắc các hành vi lợi dụng chức vụ mà còn góp phần bảo vệ lợi ích
của Nhà nước và xã hội, đồng thời tạo dựng niềm tin của công dân vào hệ thống pháp luật.
Theo quy định hiện hành, nếu một người vì mục đích vụ lợi mà lợi dụng chức
vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi trái pháp luật trong khi thi hành công vụ,
người này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với tội danh lợi dụng chức
vụ, quyền hạn. Tội danh này được phân thành các khung hình phạt cụ thể
nhằm xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm.
Trong khung hình phạt thứ nhất, người phạm tội có thể bị phạt cải tạo không
giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Hình phạt này áp
dụng trong các trường hợp người phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn với
động cơ cá nhân nhằm thu lợi không chính đáng, gây thiệt hại về tài sản từ
10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, hoặc gây thiệt hại khác đến lợi
ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Khung hình phạt thứ hai nghiêm khắc hơn, áp dụng mức phạt tù từ 05 năm
đến 10 năm đối với những hành vi phạm tội tương tự ở khung 1, nhưng có
thêm các yếu tố tăng nặng như tội phạm có tổ chức, phạm tội từ hai lần trở
lên, hoặc gây thiệt hại về tài sản từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
Cuối cùng, trong khung hình phạt thứ ba, mức án sẽ cao hơn rất nhiều, từ 10
năm đến 15 năm tù, áp dụng cho những trường hợp gây thiệt hại về tài sản
lên đến 1.000.000.000 đồng trở lên. Những quy định này không chỉ thể hiện
tính nghiêm khắc của pháp luật mà còn nhằm mục đích răn đe, ngăn chặn
các hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn, bảo vệ lợi ích của Nhà nước và
quyền lợi hợp pháp của công dân.
4. Ý nghĩa của việc phòng chống hành vi vụ lợi
Việc phòng chống hành vi vụ lợi đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo
vệ tài sản của Nhà nước và quyền lợi hợp pháp của người dân. Những hành
vi vụ lợi không chỉ làm thất thoát nguồn lực của Nhà nước mà còn gây thiệt
hại nghiêm trọng cho cá nhân, tổ chức. Khi các hành vi này bị ngăn chặn, tài
sản công được bảo vệ tốt hơn, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực của xã hội.
Hơn nữa, phòng chống hành vi vụ lợi còn đảm bảo sự công bằng trong xã hội.
Khi mọi người đều bị xử lý nghiêm minh trước pháp luật, sự chênh lệch giữa
các cá nhân và tổ chức trong việc tiếp cận các nguồn lực và cơ hội sẽ được
thu hẹp. Điều này giúp tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, nơi mà
mọi người đều có cơ hội phát triển bình đẳng, từ đó xây dựng lòng tin của
công dân vào hệ thống pháp luật.
Cuối cùng, một trong những ý nghĩa lớn lao của việc phòng chống hành vi vụ
lợi là nâng cao uy tín của các cơ quan nhà nước. Khi các cơ quan chức năng
thể hiện được quyết tâm và khả năng trong việc ngăn chặn và xử lý các hành
vi vi phạm, niềm tin của người dân vào chính quyền sẽ được củng cố. Điều
này không chỉ tạo ra sự ổn định cho xã hội mà còn khuyến khích sự tham gia
tích cực của người dân trong các hoạt động công ích, đóng góp vào sự phát
triển chung của đất nước.
Document Outline

• Vụ lợi là gì? Hình phại khi lợi dụng chức vụ, quyề
  • 1. Vụ lợi là gì?
  • 2. Các hành vi cấu thành tội lợi dụng chức vụ, quy
  • 3. Hình phạt đối với hành vi lợi dụng chức vụ, quy
  • 4. Ý nghĩa của việc phòng chống hành vi vụ lợi