Biểu hiện về mặt xã hội của mâu thuẫn cơ bản trong phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa là mâu thuẫn giữa:

Chiếm hữu nô lệ

Phong kiến

Cộng sản chủ nghĩa

Đảng Cộng sản là nơi tập trung những người ưu tú nhất trong giai cấp công nhân 

Đảng Cộng sản là nơi tập trung những người giác ngộ cao nhất lí luận của chủ nghĩa Mác - Lênin

Đảng Cộng sản là nơi tập trung những quần chúng nhân dân ưu tú nhất

Bần cùng hoá giai cấp công nhân

Trí tuệ hoá giai cấp công nhân

Hiện đại hoá giai cấp công nhân

Công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu

Sở hữu chung về tư liệu sản xuất chủ yếu

Sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất chủ yếu

Họ có tư tưởng sở hữu lớn

Họ có số lượng không đông đảo

Họ có hệ tư tưởng riêng nhưng thiếu tinh thần đoàn kết

Xóa bỏ sự bóc lột đem lại hạnh phúc, ấm no cho nhân dân

Cải tạo xã hội cũ, xây dựng thành công xã hội mới – xã hội cộng sản chủ nghĩa

Liên minh với nông dân giải phóng cho loài người

Phát triển nhanh

Có trình độ cao

Có lực lượng vô cùng đông đảo

Giai cấp công nhân là giai cấp đại diện cho lực lượng sản xuất tiến bộ của thời đại

Giai cấp công nhân là lực lượng đông đảo và tiên phong

Giai cấp công nhân là lực lượng đại diện cho khuynh hướng tiến bộ của nhân loại

Tư sản Việt Nam

Bè lũ tay sai của thực dân Pháp

Địa chủ Việt Nam

Xóa bỏ tận gốc chế độ tư bản chủ nghĩa

Xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến

Xóa bỏ tận gốc chế độ nô lệ làm thuê

Máy móc trong các nhà máy xí nghiệp của các nhà tư sản

Quan hệ giữa tư sản và các giai tầng khác trong xã hội tư bản chủ nghĩa.

Chủ nghĩa tư bản độc quyền.

Giải phóng cho giai cấp công nhân và toàn thể nhân loại bị áp bức

Xóa bỏ tận gốc chế độ người bóc lột người, xóa bỏ chủ nghĩa tư bản

Xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh

Bắt lao động trong điều kiện khắc nghiệt

Trả lương không đủ để chi trả cho nhu cầu tối thiểu của cuộc sống hằng ngày

Ép buộc lao động 14 tiếng, thậm chí 16 tiếng/ngày

Giành chính quyền, thiết lập nhà nước

Xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa

Xây dựng chế độ xã hội mới công bằng, bình đẳng

Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát triển cùng với quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại

Giai cấp công nhân là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội

Giai cấp công nhân là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện đại