Câu nói: Không bao giờ có thể xác nhận hoặc xoá bỏ một cách hoàn toàn một biểu tượng nào đó của con người, di biểu tưởng ấy là thế nào chăng nữa là của ai

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Chủ nghĩa duy tâm chủ quan

Chủ nghĩa duy vật siêu hình

không thấy tính chất phức tạp của quá trình nhận thức

không thấy tính sáng tạo của phản ánh ý thức

không chỉ ra được nhận thức giai đoạn nhận thức cảm tính

Nhận thức của tỉnh

Nhận thức kinh nghiệm

Nhận thức trực quan

Cơ sở của nhận thức,

Mục đích của nhận thức

Động lực của nhận thức

Thực tiễn không là tiêu chuẩn của chân lý vì nó vừa không có tinh chất tuyệt đối, vừa không có tính chất tương đối.

Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý không có tính chất tuyệt đối, có tính chất tương đối.

Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý có tính chất tuyệt đối, không có tính chất tương đối.

Khái niệm, tri giác và biểu tượng

Tri giác, biểu tượng, khái niệm

Cảm giác, tri giác, suy luận

Nhận thức lý luận

Nhận thức lý tính

Tư duy trừu tượng

C.Mác

Ph.Ăngghen

Heghen

tri thức; khoa học,

quan điểm, nhiều người.

tiêu chuẩn; con người.

Nhận thức lý tính luôn phù hợp với thực tiễn.

Nhận thức lý tỉnh không thể phù hợp với thực tiễn.

Nhận thức lý tính là giai đoạn đầu của quá trình nhận thức.

hoạt động tinh thần

hoạt động sáng tạo

hoạt động tư duy

Thực tiễn không có lý luận là thực tiễn mù quáng.

Lý luận không có thực tiễn là lý luận suông

Thực tiễn có thể cần hoặc không cần lý luận.

Luôn cải tạo hiện thực khách quan,

Thường hoàn thiện những nhận thức chưa đầy đủ.

Thường kiểm nghiệm tính đúng đắn hay sai lầm.

Hoạt động chính trị xã hội

Hoạt động quan sát và thực nghiệm khoa học.

Hoạt động sáng tạo ra các ý tưởng.

Được nhiều người thừa nhận.

Không mâu thuẫn trong suy luận.

Được lãnh tụ truyền bá