Lý tưởng thẩm mỹ khác nhau trong các thời đại biểu hiện dễ nhận thấy nhất qua sự thay đổi “mốt” trong các lĩnh vực nào sau đây:

Hêghen

Secnưsepxki

Cantơ

Loại giá trị tinh thần- lý tính

Loại giá trị vật chất

Loại giá trị tinh thần

Thể hiện quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập vốn có của thế giới.

Bắt nguồn từ phạm vi biểu hiện rộng lớn của quan hệ thẩm mỹ.

Thể hiện mối quan hệ biện chứng giữa giá trị thẩm mỹ và giá trị nghệ thuật

Đẹp - Hài - Cao cả

Bi - Hài - Đẹp

Bi- Hài- Thấp hèn

Hành động

Cả A & B đều đúng

Cả A & B đều sai

Thị hiếu thẩm mỹ

Lý tưởng thẩm mỹ

Nhu cầu thẩm mỹ

Năng lực đánh giá thuần tuý lý trí đối với các hiện tượng thẩm mỹ

Sở thích của con người

Sở thích của con người trong lĩnh vực nghệ thuật

Quan điểm chính trị của con người

Ước mơ, khát vọng của con người

Hệ thống hình mẫu tiêu cực về thế giới trong óc người

Chức năng nhận thức thẩm mỹ

Chức năng cảm hoá thẩm mỹ

Chức năng giải trí thẩm mỹ

Nghệ thuật có sự tác động tích cực ngược trở lại với tồn tại xã hội

Nghệ thuật có tính độc lập tương đối với tồn tại xã hội

Nghệ thuật vừa chịu sự quy định vừa tác động trở lại tới tồn tại xã hội

Cái khách quan

Cái chủ quan

Cả A & B đều sai

Hình thức có vai trò chủ đạo, nội dung có tính tích cực

Cả A & B đều đúng

Cả A & B đều sai

Mạnh mẽ, tích cực

Mang ý nghĩa trực tiếp

Có sức truyền cảm và lây lan nhanh chóng

Tính tinh thần

Tính xã hội

Tính cảm tính

Khách thể thẩm mỹ, Nghệ thuật học, Chủ thể thẩm mỹ

Chủ thể thẩm mỹ, Nghệ thuật, Tôn giáo

Nghệ thuật, Tôn giáo, Phê bình nghệ thuật