Lý tưởng thẩm mỹ khác nhau trong các thời đại biểu hiện dễ nhận thấy nhất qua sự thay đổi “mốt” trong các lĩnh vực nào sau đây:

Tính chất xã hội

Tính chất tinh thần

Tính chất tình cảm

Hêghen

Arixtốt

Hôga

Tính chất xã hội

Tính chất tinh thần

Tính chất tình cảm

Gián tiếp

Vừa trực tiếp vừa gián tiếp

Khách quan

Bi kịch của cái cũ

Bi kịch của lầm lẫn

Bi kịch lịch sử

Quan hệ thẩm mỹ

Cái thẩm mỹ

Cái đẹp

Các hiện tượng thẩm mỹ cùng loại

Các hiện tượng thẩm mỹ có mâu thuẫn

Các hiện tượng thẩm mỹ đối lập vượt “độ”

Phản ánh những hiện tượng thẩm mỹ đẹp trong cuộc sống

Có những cách tân trong hình thức thể hiện

Phản ánh những hiện tượng xấu trong cuộc sống

Hêghen

Secnưsepxki

Cantơ

Loại giá trị tinh thần- lý tính

Loại giá trị vật chất

Loại giá trị tinh thần

Thể hiện quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập vốn có của thế giới.

Bắt nguồn từ phạm vi biểu hiện rộng lớn của quan hệ thẩm mỹ.

Thể hiện mối quan hệ biện chứng giữa giá trị thẩm mỹ và giá trị nghệ thuật

Hành động

Cả A & B đều đúng

Cả A & B đều sai

Thị hiếu thẩm mỹ

Lý tưởng thẩm mỹ

Nhu cầu thẩm mỹ

Năng lực đánh giá thuần tuý lý trí đối với các hiện tượng thẩm mỹ

Sở thích của con người

Sở thích của con người trong lĩnh vực nghệ thuật

Quan điểm chính trị của con người

Ước mơ, khát vọng của con người

Hệ thống hình mẫu tiêu cực về thế giới trong óc người