Nguyên nhân ra đời của chủ nghĩa tư bản độc quyền là do:

Bản thảo kinh tế 

Hệ tư tưởng Đức 

Lao động làm thuê và tư bản

Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước 

Chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh 

Chủ nghĩa tư bản độc quyền

C. Mác 

William Petty 

V.I.Lênin 

tập trung tư bản 

giá trị thặng dư 

tỉ suất giá trị thặng dư 

Từ đầu thế kỷ XIX 

Từ cuối thế kỷ XIX 

Từ đầu thế kỷ XX

nền kinh tế số hóa 

nền kinh tế độc quyền 

nền kinh tế thị trường 

Sự phát triển của kiến trúc thượng tầng 

Trình độ của quan hệ sản xuất 

Sự phù hợp của quan hệ sản xuất 

Chủ thể sở hữu 

Tính chất sở hữu 

Lợi ích từ đối tượng sở hữu 

Sản xuất 

Tiền tệ 

Dịch vụ 

Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên

Hình thái mở rộng của giá trị 

Hình thái tiền tệ 

Thế kỉ XVII 

Cuối thế kỉ XVII - đầu thế kỉ XVIII  

Thế kỉ XIX 

Công nghiệp 

Nông nghiệp 

Tiền tệ 

Tạo ra giá trị nhiều hơn giá trị hàng hoá thông thường 

Phụ thuộc vào yếu tố tinh thần 

Phụ thuộc vào yếu tố lịch sử 

Thế kỷ 16 

Thế kỷ 17 

Thế kỷ 19 

không thể cất trữ được, tồn tại ở các dạng vật thể, thực hiện giá trị sử dụng và giá trị cùng diễn ra 

có thể cất trữ được, tồn tại ở các dạng phi vật thể, thực hiện giá trị sử dụng và giá trị cùng diễn ra  

không thể cất trữ được, tồn tại ở các dạng phi vật thể, thực hiện giá trị sử dụng và giá trị cùng diễn ra