Quan niệm Duy vật biên chứng cho rằng:

Quan điểm duy tâm siêu hình

Quan điểm duy vật

Quan điểm duy tâm khách quan

Ngây thơ chất phác

Thống nhất giữa thế giới quan duy vật biện chứng và phương pháp luận biện chứng duy vật

Giản đơn, máy móc

Các sự vật và hiện tượng có mối liên hệ qua lại tác động, ảnh hưởng và chuyển hoá lẫn nhau

Sự liên hệ và ràng buộc lẫn nhau của sự vật hiện tượng có tính ngẫu nhiên

Cảm giác là cơ sở của các mối liên hệ giữa các sự vật hiện tượng

Biện chứng của ý niệm tuyệt đối

Thống nhất giữa thế giới quan duy vật biện chứng và phương pháp luận biện chứng duy vật

Bản chất phản ánh cái chung cái tất yếu còn hiện tượng phản ánh cái cá biệt

Bản chất là mặt bên trong, hiện tượng là mặt bề ngoài của hiện thực

Bản chất tương đối ổn định, hiện tượng biến đổi nhanh hơn

Lặp lại

Biến đổi

Mối liên hệ

Biện chứng của ý niệm tuyệt đối

Ngây thơ chất phác

Giản đơn, máy móc

Nguyên nhân là sự tác động gây nên những biến đổi nhất định

Liên hệ nhân quả có tính khách quan

Nguyên nhân sinh ra kết quả nên thường có trước kết quả

Xem xét sự vật hiện tượng trong các mối liên hệ

Tìm nguồn gốc sự vận động phát triển ở bên trong sự vật

Xem xét sự vật hiện tượng trong các mối liên hệ và trong sự vận động và phát triển của nó

Cái chung tồn tại trong những cái riêng

Cái chung và cái đơn nhất có thể chuyển hóa lẫn nhau

Các phương án trên đều đúng

Là quan điểm biện chứng

Là quan điểm duy vật siêu hình

Là quan điểm duy tâm

Liên hệ nhân quả có tính chủ quan

Nguyên nhân và kết quả chỉ là những kí hiệu mà con người dùng để ghi lại cảm giác của mình

Nguyên nhân của mọi hiện tượng là ở một thực thể tinh thần tồn tại bên ngoài con người

Tính khách quan, tính phổ biến, tính kế thừa, tính quanh co phức tạp

Tính chủ quan

Tính khách quan, tính phổ biến

Cái chung / cái đơn nhất

Cái riêng / cái chung

Cái đơn nhất/ cái riêng

Cảm giác là cơ sở của các mối liên hệ giữa các sự vật hiện tượng

Cái quyết định mối liên hệ, sự chuyển hoá...là một lực lượng tinh thần siêu nhiên tồn tại bên ngoài con người

Sự liên hệ và ràng buộc lẫn nhau của sự vật hiện tượng có tính ngẫu nhiên