Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, nguồn gốc t ự nhiên của ý thức gồm

Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan.

Vật chất phụ thuộc vào cảm giác của con người.

Thực tại khách quan được cảm giác chép lại, chụp lại, phản ảnh

chủ nghĩa duy tâm khách quan.

  chủ nghĩa duy vật siêu hình.

chủ nghĩa duy vật thời cổ đại.

Chứng minh nguyên tử là hạt nhỏ bé không phân chia được

Chứng minh thế giới còn được cấu tạo bởi sóng điện từ

phương pháp định nghĩa qua so sánh

  phương pháp mô tả.

phương pháp định nghĩa qua giống gần gũi khác biệt về loài.

Tômxơn

Béccơren

Rơnghen

  Khắc phục cuộc khủng hoảng trong vật lý học cuối thế kỷ XIX , đầu thế kỷ XX

Phê phán, bác bỏ quan niệm của chủ nghĩa duy tâm và thuyế t bất khả tri trong việc giải quyết vấn đề cơ bản của triết học.

  Khắc phục được tính trực quan, siêu hình, máy móc, khủng h oảng vật lý học, chống chủ nghĩa duy vật, cổ vũ cho các nhà kh oa học tự nhiên đi sâu nghiên cứu thế giới.

 Vận động của vật chất biểu hiện ở nhiều trình độ khác nhau, rất đa dạng, phong phú, tùy vào kết cấu vật chất.

 Vận động của vật chất là vận động tự thân.

Vận động và vật chất luôn gắn liền với nhau.

Ý thức có tính sáng tạo.

Ý thức mang bản chất xã hội.

Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan

 Phản ánh vật lý.

Phản ánh tâm lý động vật.

  Phản ánh cảm ứng.

  Chủ nghĩa duy tâm chủ quan.

  Chủ nghĩa duy tâm khách quan.

  Chủ nghĩa duy vật siêu hình.

  chỉ là cảm giác của con người.

  tồn tại độc lập với vật chất.

 tồn tại tách rời nhau.

  Phản ánh vật lý.

 Phản ánh tâm lý.

Phản ánh ý thức.

 Chủ nghĩa duy vật.

  Thuyết bất khả tri.

Cả ba trường phái trên.

Chủ nghĩa duy tâm.

Chủ nghĩa duy vật thế kỷ XVII-XVIII

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

 phụ thuộc vào ý thức của con người.

  phụ thuộc vào ý niệm tuyệt đối.

không phải là một dạng vật chất.