Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, điều kiện kinh tế cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội là:

Quốc gia chưa trải qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa

Phong kiến thuộc địa

Những nước tư bản trung bình hoặc kém phát triển

Phải có sự đoàn kết của giai cấp công nhân tren toàn thế giới

Phải sở hữu tư liệu sản xuất ở trong xã hội

Phải có sự liên minh với các giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác

Lực lượng sản xuất ở nhiều trình độ khác nhau

Quan hệ sản xuất dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu

Cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại

Không phát hiện ra được những quy luật phát triển của xã hội loài người

Chưa tìm ra con đường để cải biến xã hội, lật đổ giai cấp thống trị xóa bỏ áp bức bất công

Chưa nêu được tính quy luật của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội và cộng sản chủ nghĩa

Sự phát triển của cơ sở hạ tầng tư bản chủ nghĩa

Sự phát triển của giai cấp vô sản cách mạng

Sự phát triển của kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa

Chủ nghĩa cộng sản và cộng sản chủ nghĩa

Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội

Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản

Không có điểm khác biệt

Xu hướng trí tuệ hóa giảm nhanh

Là lực lượng sản xuất hàng đầu của xã hội hiện đại

Bộ Tư bản

Tình cảnh nước Anh; Lược khảo khoa kinh tế chính trị

Bút ký triết học

Mục tiêu bình đẳng trong xã hội

Mục tiêu công bằng trong xã hội

Mục tiêu tiến lên chủ nghĩa xã hội

Là một công cụ để bảo vệ lợi ích của nhân dân lao động bị áp bức

Là một công cụ để bảo vệ lợi ích của toàn dân

Là một công cụ để bảo vệ lợi ích của dân tộc

Giải phóng lực lượng sản xuất lạc hậu

Giải phóng tư liệu sản xuất lỗi thời

Giải phóng giai cấp công nhân

Sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân

Chủ nghĩa Lênin kết hợp với phong trào công nhân

Chủ nghĩa Mác – Lênin kết hợp với phong trào nông dân

Dân chủ xã hội chủ nghĩa

Chuyên chính vô sản

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp nông dân

Đấu tranh chống bất công và bất bình đẳng xã hội

Đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản với mục tiêu chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, sắc tộc, tôn giáo

Đấu tranh vì hòa bình, tự do và phát triển

Phát huy vai trò đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của giai cấp công nhân

Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng

Phát triển giai cấp công nhân cả số lượng và chất lượng