Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, điều kiện kinh tế cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội là:

Quốc gia chưa trải qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa

Phong kiến thuộc địa

Những nước tư bản trung bình hoặc kém phát triển

Không có điểm khác biệt

Xu hướng trí tuệ hóa giảm nhanh

Là lực lượng sản xuất hàng đầu của xã hội hiện đại

Sự phát triển của cơ sở hạ tầng tư bản chủ nghĩa

Sự phát triển của giai cấp vô sản cách mạng

Sự phát triển của kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa

Không phát hiện ra được những quy luật phát triển của xã hội loài người

Chưa tìm ra con đường để cải biến xã hội, lật đổ giai cấp thống trị xóa bỏ áp bức bất công

Chưa nêu được tính quy luật của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội và cộng sản chủ nghĩa

Mục tiêu bình đẳng trong xã hội

Mục tiêu công bằng trong xã hội

Mục tiêu tiến lên chủ nghĩa xã hội

Giải phóng lực lượng sản xuất lạc hậu

Giải phóng tư liệu sản xuất lỗi thời

Giải phóng giai cấp công nhân

Chủ nghĩa cộng sản và cộng sản chủ nghĩa

Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội

Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản

Lực lượng sản xuất ở nhiều trình độ khác nhau

Quan hệ sản xuất dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu

Cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại

Phải có sự đoàn kết của giai cấp công nhân tren toàn thế giới

Phải sở hữu tư liệu sản xuất ở trong xã hội

Phải có sự liên minh với các giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác

Bộ Tư bản

Tình cảnh nước Anh; Lược khảo khoa kinh tế chính trị

Bút ký triết học

Đấu tranh chống bất công và bất bình đẳng xã hội

Đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản với mục tiêu chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, sắc tộc, tôn giáo

Đấu tranh vì hòa bình, tự do và phát triển

Là một công cụ để bảo vệ lợi ích của nhân dân lao động bị áp bức

Là một công cụ để bảo vệ lợi ích của toàn dân

Là một công cụ để bảo vệ lợi ích của dân tộc

Từng bước xóa bỏ chế độ sở hữu tư bản chủ nghĩa đồng thời thiết lập chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu

Tạo ra cách thức tổ chức và kỷ luật lao động mới

Mục tiêu cao nhất của chủ nghĩa xã hội là giải phóng con người toàn diện

Phát huy vai trò đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của giai cấp công nhân

Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng

Phát triển giai cấp công nhân cả số lượng và chất lượng

Nền sản xuất đại công nghiệp trong chủ nghĩa xã hội

Cuộc đấu tranh sôi nổi trong chủ nghĩa tư bản

Bị giai cấp tư sản áp bức, bóc lột nặng nề