Thông tin
Quiz

Bài 3 Kịch Bản Chèo Và Tuồng | Ngữ Văn 10

Phân tích được một số yếu tố hình thức và nội dung của văn bản chèo hoặc tuồng như: đề tài, tch truyện, nhân vật, lời thoại, chủ đề, thông điệp,… Nhận biết và phân tch được bối cảnh lịch sử - văn hoá thể hiện trong kịch bản chèo hoặc tuồng. - Nhn bit về sửa lỗi dùng từ (tiếp theo): các lỗi lặp từ, dùng từ không đúng quy tắc ngữ pháp, không hợp phong cách ngôn ngữ. - Viết được bài văn nghị luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm đảm bảo các bước. Tài liệu được sưu tầm giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem!

Chủ đề:

Tài liệu chung Ngữ Văn 10 77 tài liệu

Môn:

Ngữ Văn 10 1.3 K tài liệu

Thông tin:

47 trang 6 ngày trước

Tác giả:

Phạm Thị Huyền

docx.com.vn

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Bài 3 Kịch Bản Chèo Và Tuồng | Ngữ Văn 10

23 12 lượt tải Tải xuống

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng











 

!"#$%&'

 !"#$%&'()'*+,-%.)/,0123445)6"

!7-8 9)(8,:84;8/!78!8<:1,- 

!"#

1'2=&>,04?@94A=123445)6B

:1,7&>C.DEFG4H?C5E8.DEA!IJ)(K

L?8A#4?LB

!"#1-,0=):)(M"A?E1N$%OJ)G($%J)

$!2$124?1"B

()*+'

PNăng lực chung/,-2J)(,Q!7,-&?;4

PNăng lực chuyên môn0LF!R,RO,-GH0,0

B

,%-.'%/$

99S$Q'!T8!62$,&':1A=,-A?,;I

/"MLU?LO":VQ)/4"B

99,-L*L?9=,04?9)(7'/.%B

,012342

!5'*"67

$A24W8WXL,0Y?.7)8:B

-):1-B

(%"#$89:;<%=$"6

W")Z$928")OUJ)!1-B

W>.ML94&?8-$;B

W>.M$?()[,A'\]

,01,>,?@AB C3

D,%=<%E<24):O$8!%^48.;(2J)(,Q!78)(9*8

!-$4;#$_8.;(#?BBBB

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

DF$%7G$W`!6".)(8a98O$8!5)N8A0921-8BBB

HIJB C3KLM

!I0NO3

W".bcW

dAeZA+,08A?$8!59"@4;<,-!"9$%

&', .M,7$C@4;J)')N#f&)

P-4-):34g[)6h

Pd59"@4;34[)6h

PY41A=1234[)6-*h

(U)Z)cWVG$9"$%,-9 !4;34,-)69"_-8)S1=

?1@)2$:/cW&)AVG$

d?,0128!4;9 94WX8*$!@$A?1LA=12,-9 

!4;&AQ)Oh

92?)NU)_&),012!@)8)92,-4,_&4;1-B

(I4N,

PQ$RS!%T"RS:;UE'R9%%"6.:V%5'$G<

BBMU))I&If8;4+I:V?!=$,M!@),0

12B

BiB%.)8&2S$,-?+g+

c4;!%/ c4;!%/

cW,-&2

S$Z!;

4cWVG$9 !4;34gFU!4;9 .)

"#,E28.j:8;4$+A_4cW8, .M

!4;9 k^9"_Td'89 ,_34l)m$=X H

48iG$?1@)2$:/$*&)AVG$9 !4;8

O@ 22$:/cW!@E!O.b.K8;4$

4cW,-41-$

cW kG$8  G4

.n8  2$  :

,-&)(b$

PQ$RS(W%$%;%X"#$%&'?XF).Y"

iBBMU)IcW:1,- !"#?A+,7348

)6

iBiB%.)8&2S$,-?+g+

c4;!%/ c4;!%/cW,-&2S$Z!;

opqrsBdtYRucpvrYcrwXxYcyzYc{|}r~

O$8cW92

?)N!^!"#4

$,M9"

O$

P -4-):

34g[)6h

O$i

Pd59"@4;34[

)6h

B+X"#$Z*"%[.!

%#;P*;%6$%7G$'%\P']

Y34gF34&!*[349)(7'H-4;A=?8

$I.8A@)(8.jA=1•*+&AQ)B

d(-1%$):g#/E8$;8

,€!;48;4*8<

%#;P*;%6$%7G$$7^]

)6-4;A=?g9)(7/.%8?9@

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

O$•

PY41L,_34[

)6!5&K8 A=12

34[)6-*h

O$‚:Vƒ8!?

?81g&))Z

$;_97))(j8_,D$9)y%B

d(-1%$):g#O&'#)Z

)(jLE8$;8,€!;48%4;,-?9a

.j.

B+X"#$Z*"%[.(

_'$'`a%6$%7G$'%\P'

7%.)""_

P2?!&',:Q8$68*2$/4

"94V^%4AB

PY#LS$Q!;4!+'!T/4"B

PU??O":VQ)94V^%B

P@&)&KZ,0B

7*+d(-1%$):g#/

E8$;8,€!;48;4*8<

_'$'`a%6$%7G$$7^

7%.)""_

P)6)!*Y#!;4 ,)8a(U)"8

A?,!?5124,!Q"8124,97)!*B

P)6-2?V^%K,)%&'

&4;/.4!%8"$1$?

O":VQ)8!2A $%&';"Q!=94V^

%B

7*+O&'#)Z)(jLE8

$;8,€!;48%4;,-?9a.j.

B+X"#$Z*"%[.

%b:T'%\P'R_'cd'

Quan Âm Thị Kính, Lưu Bình – Dương Lễ,

Kim Nham, Trương Viên, Từ Thức8<

%#;P*;X9'%8Z'%\P]

X=1234-Z%.) /,_.j8"

Q(?9)(g 89)($89)("8!"#?

45-&")Z$U+)ƒ;-

,012B

X=1234O'9)(8,:A3$4;,-?

„.b,71'289M84;!%9U&AQ)8<

%b:T$7^R_'cd'

- )6)!*: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Đào Tam

Xuân,…

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

- )6-: Nghêu, Sò, Ốc, Hến; Trương Ngáo; Trương Đồ

Nhục;…

%#;P*;X9'%8Z$7^]

X=12)6-$%,012O'9)(8,:A3$

4;,-?„.b,71'289M84;!%

9U&AQ)8<

e3

fgChB iIjKIM NHAMk



!lX"#$%&'

5'c"%:GmV$"$%&'b:)RnUE'R9%4o"["?*;R"67?'%pmqcr

X%/7?%r:G$:;%;%RS'`a%r:G$V$%n

DfE'R9%'O8-!)8,€!)8„.b&AQ)A@;,kI(2.;

D,%r$s'%O8)?8„.b!@@

PW:,!U.;/kI(

P…$`,7)%&'!*/-

P)%&'/-94!*6

D,%r$s'%$9;/kI(J)!a894?!)4-

9E8948?"#

Dt7!"#J)!@$,7,:kI(Fd?"`(d?9?H

D5'c"%UE'R9%!"#Z$J)9,012E@ 9)(-$7

44-1%4;!%1@).j/,_348Z$J)9/.jV)Q6$?8

$I,-?*+1@)2$94,_34B

(l)*+'

5'c"%:GmV9+,734,-)6!@!@),012G4@4;

l<%-.'%/$5'c"%$W.%"n7U$fe,7!&',0O-V^

$8U,7&':"MLV",-(

HB C3?342

!5'*"67W??4A48&??4,U8):

(%"#$89?()8128.MMA?)ZB

HIJB C3

uvw2 x,yBwH

! z!{z| hH

aV'$"t7%PQ$RS;4$42$?,-#.b4&,7%.)1-

8S"m7$%+'%"6



E'%! 4cWVG$$%!4;,.G49 E34Kim Nham

 cWG4.n,-U)2$:

 E'%( g+9a`†$2ƒ,:‡

Y'!"aP%"6.:V%5'$G<

E'%!?4,U),.G4

Y'(%+'%"6%"6.:V

c&G4.n,-&ˆ2$

:,7L!5&KJ)!4;

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

9 $-42$:!"#

Y'EP'EP?$%ZP*7G

c&&ˆ

Y'}#$*7G?%GR9%

?4,U'f,-.b.K,-41-

B

E'% ( U)(U)Z) 9a

`†2ƒ,:‡B

PYO‚$2ƒ"`!"`

,‚)NB$C)92

!I8cW!"#:$%$2ƒ

9B

Py+9)'D-EAO

/1-B

!"?)N

P2ƒd(-)`@

,ˆ!T/,:-4h

Làn thu thủy, nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém

xanh.

P2ƒid(-/

,:-4h

Kẻ bạc mệnh này duyên phận hẩm

hiu, chồng con rẫy bỏ, điều đâu

bay buộc, tiếng chịu nhuốc nhơ,

thần sông có linh, xin ngài chứng

giám. Thiếp nếu đoan trang giữ

tiết, trinh bạc gìn lòng, vào nước

xin làm ngọc Mị Nương, xuống đất

xin làm cỏ Ngu mĩ. Nhược bằng

lòng chim dạ cá, lừa chồng dối

con, dưới xin làm mồi cho cá tôm,

trên xin làm cơm cho diều quạ, và

xin chịu khắp mọi người phỉ nhổ.

P2ƒ•d(-a

/h

Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại

Mảnh tình san sẻ tí con con.

P2ƒ‚d(-Ca

/h

Đèn có biết dường

bằng chẳng biết,

Lòng thiếp riêng bi

thiết mà thôi.

Buồn rầu nói chẳng nên lời,

Hoa đèn kia với bóng người khá

PI(X7)

P€"`

P?†‡9L*/c6k)c"`

P"M

PcW928U)N!4?

4;&>.M)92/cW!@.b.K

,-41-

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

thương.

y+2'c*2kI(

Fc[WXR9‰ŠH

P,:L-(-h

P‹$!^OLQ"#8@)

1*,7,:L-(h

Y'(%+'%"6%"6.:V

cW&)(e8-$,?B

G4.n8C9#

Y'EP'EPX#$~7Z

cW92)N

g+8".b8C9#B

Y'}#$*7G?%GR9%

:Vƒ8!??8.b,-4

1-$B

"Y"$%"67L"M

L$-I,E#;$C

"$%2%8$%",

A? )8 " !@$ )-

!7)A?A4;IByU;

L  "  M  L  !+  ;8

 )(U/,0,8,_

34 Kim Nham aJ)$,-

!@4L!-48!-4Q

Bc$ (8 $*  &ŒD

KGa/kI(8

$%,:$-.!??

†"`=7)$-9?=I

‡B

( z(JHvN

aV'$"t7%PQ$RS

5'c"%:GmV$"$%&'b:)RnUE'R9%4o"["?*;R"67?'%pmqcrX%/7?

%r:G$:;%;%RS'`a%r:G$V$%n

 DfE'R9%'O8-!)8,€!)8„.b&AQ)A@;,kI(2.;

 D,%r$s'%O8)?8„.b!@@

o PW:,!U.;/kI(

o P…$`,7)%&'!*/-

o P)%&'/-94!*6

 D,%r$s'%$9;/kI(J)!a894?!)4-9E8

948?"#

 Dt7!"#J)!@$,7,:kI(Fd?"`(d?9?H

 D5'c"%UE'R9%!"#Z$J)9,012E@ 9)(-$74

4-1%4;!%1@).j/,_348Z$J)9/.jV)Q6$?8$I,-

?*+1@)2$94,_34

8S"m7$%+'%"6

 c&-O$*$@),7E,=Z1•7)*+A?)

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

 c&)(9*R'f,-!??&2S$

Y'!"aP%"6.:V%5'$G<

?4,U-‰O$8

$CO$:$,M*$@)

$%,Q!7/,012

D%[.! k?!='O8-

!)8,€!)8„.b&AQ)A@

;,kI(2.;

D%[.(   O8)

?8„.b!@@

  PW:,!U.;/kI(



 P…$`,7)%&'!*

/-

  P)%&'/-

94!*6

D%[. $9;/

kI(    J)        !a8

94    ?  !)  4  -  9E8

948?"#

D%[.} 2%!

&'€"7$$4"/

kI(,-U):Vƒ,7

,:

 r7%•".TS%[.!?(??

} Nhận xét hành động giả dại

của Xúy Vân|x$%ZP*7G

D%[.€d5!@$/&AQ)

34J)!4;V"./kI(



D%[.•d5!@$/L

34!"#@J)!4;9 

r7%•".TS'%P%[.€?•

Nghệ thuật chèo được biểu hiện

trong đoạn trích như thế nào?

%""aI

%"ac‚•I

%ZP*7G:;<%Z8"6•I

Y'(%+'%"6%"6.:V

c&24):,-1-

-$  1•  7)  *  +  A?

)D(

Y'EP'EP?$%ZP*7G

c&9*1-(Z1--$

Y'}#$*7G?%GR9%

';?f`12

!o'V'

YO@!4;9 -•Z

Zk)fV)QFE!Z)!†1-

h‡HB

Zik)fV".FE†1",-4‡

!†•‡HB

Z•k)f^1-(F!4;a;HB

(4o"["?*;R"67?:ƒR"67?'%pmqcrX%/7Xn

*Q":"6'f„…r"ZmQ"

?2.!^&>.M

D4o"[""O8,„8O!)&>9Z)8OB

F["*6'%% ' O O !)9U94

348"!"#.D!@;4AA &g

45Q?

4"%E$:paŽ-?',-4!@1K,-4=?

 

"67c†‡7%'OO!)$8

:$9^8"!"#.D_L34-)

 9L*8A,:^1-($&H

D4;R"67l)?84-9E8&K8&8?

"#B

Fˆ7E"aW&8?!a8".j2

$9;Mb/,:

P;‰".j2$9;1Q1*8)Q

+/,:

E$cd<%!)?"`,)89%9^89?"#,

$9;,:94?

E$ca*6'%d)?348f=

E$Š'"!"#.D!@.j2$9;

!U4;/,:8?!"#A?E4;

.4O"#H

DƒR"67I!)1K8VG`8.>B

D%pmqcrX%/7dFYUVG$4,

A?2H

,%r$s'%O8)?8„.b!@@

o W:,!U.;/kI(

o …$`,7)%&'!*/-

o )%&'/-94!*6

a7…t%rmqR#%;%RS"ZmQ"'`a

f„…r

 7…t%r$+'$"#<ŽVI.M,-+T

4/9Z"`R^"*90

4,-!@)?F)(U-(O@!"#:

1$%ZJ)L4-,0128_

!4;O$K?S$,-$%ZJ) !4;

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

V"./k)f94,012HB

7…t%rcr7UaC1)6?8!`A

2&'V6,-7$A?A42&'U$

!7$8;I/k)f

8x+%G<:a"R"tmQ"'`af„…r

†Tôi chắp tay lạy bạn đừng cười

Tôi không trăng gió gặp người gió trăng

Gió trăng thời mặc gió trăng

Ai ơi giữ lấy đạo hằng đừng quên‡

†Chẳng giấu gì Xúy Vân là tôi

Tuy dại dột, tài cao vô giá

Thiên hạ đồn rằng tôi hát hay đã lạ

Ai cũng gọi cô à Xúy Vân

Phụ Kim Nham, say đắm Trần Phương

Nên đến nỗi điên cuồng rồ dại‡

$9;A4A?,"#4?";4)8

.•,5BŽ?@ƒ$9;,E&#&

U?/"!8,E$4Z)&!62$4

",;IN4/,:

'0Y'.=:l'7S'co"aRW%

- Chờ cho bông lúa chín vàng

Để anh đi gặt, để nàng mang cơm

- Rủ nhau lên núi Thiên Thai

Thấy hai con quạ đang ăn xoài trên cây

Ba cô bán mắm trong làng

Mắm không bán hết, còn quang với thùng

Y)%&',#694"_"#/kI(

!Z$Q$89 )9 8;I1*.=,-"`&?

c*2!+J)QJ)f8@9nAA4

;I/,:

m%+'$#'7S'co'`af„…rT%;'%^

- Con gà rừng ăn lẫn với công

Đắng cay chẳng có chịu được, ức!

- Bông bông dắt, bông bông díu

Xa xa lắc, xa xa líu

Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyên

y%%C)Q+81Q1*9";

},%r$s'%$r.$Q'`af„…r~7a$"#5"

'%R‹?$P*"%E$R"67'P;‰?$P*"

$%a?*"%E$Š'

aPQ*"$%PQ"d*"l:Y"R"67Œ%E$Š'•T

'7o":)8ZiRPQ$s'%k

d7).jQ(9"_!(-9Q7)!'"#8

&,:!"#K!"LIAO

$'U*,)BYO2$"_k)f!^

!)O!O8*OQ(8$C)O"$%

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

$298!"#?ƒ,)$%?%V%B

d7)+-$&!^!"#,:*G4

$%4"#82!24;4-4-*$!I

,:/9?"†Chuột đậu

cành rào, muỗi ấp cánh dơi,/ Ông Bụt kia bẻ cổ con

nai,/ Cái trứng gà mà tha con quạ lên ngồi trên

cây”,...Q2L!7)9U.j.-!"!4

"G8"!2$?9•"OJ)2

-$%Aˆ!U45A1*"B

•!(8AV(.4;/k)f8?2

.!^Aƒ4,:.ML1-.4O

"#!Z( -",'A?g194A4

-.48•;†Bước sang tháng Sáu giá

chân/ Tháng Chạp nằm trần bức đổ mồ hôi/ Con

chuột kéo cày lồi lồi/ Con trâu bốc gạo vào ngồi

trong cong‡BBB  c45  †Trời mưa cho mối bắt gà/

Thòng đong cân cấn đuổi cò lao xao/ Lươn nằm cho

trúm bò vào/ Một đàn cào cào đuổi bắt cá rô‡8BBB

8PQ*"$%PQ"$%n%"6Ž%b.r7$%7q

"•U•$PS"$r.'`af„…r

d4;4;!"#@1•!)†J)?‡B

•!(8,EQ($%k)f1)V)8):

G4&'/4-2†Cách con sông nên

tôi phải luỵ đò‡8,EQ($%k)f$)'2

A?†Chả nên gia thất thì về,/ Ở làm chi mãi cho

chúng chê, bạn cười.‡Bd5181U;$%k)f

1)2G4)(†gió trăng‡-$%k)f

)OCgTQ$Z$8$)'

$81),-€1.5aZL

†Tôi chắp tay lạy bạn đừng cười,/ Tôi không trăng

gió lại gặp người gió trăng./Gió trăng thời mặc gió

trăng,/ Ai ơi giữ lấy đạo hằng chớ quênB‡B

d4;4;@$))b•Vƒ94

%$/,:kI(Q-E†y"

,-4"9•,:(‡!†Nên đến nỗi điên cuồng

rồ dại‡B94,0128kI(O,$"

$---†=G$‡8€"!,Q 

$*B-V"U8O12O†-4

,?‡8†?(!^;‡8!"#-†2kI(‡8

4Q(_-$%?V!T8?(8!?

99B";9`,-4C!)AgA9O

1N6!@!G4$%"!-M1;8

†phụ Kim Nham, say đắm Trần Phương‡B%1U-

"4?!)gV)8,$%1U-C

!)!/M,*1=9)61N8&!':-(!^

4Q(9n$9;:/kI(8 1

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

A=Q(!^!S(-†đến nỗi điên cuồng, rồ dại‡B

C:/kI()($)%$-"€

4Q(&+„/,:8!7)!O@

-!^:9CZ$/$*8!!Q)9!)

Ag,C:,-!)!A!^M1;X$

$B

'Z%SR"co'ƒ%"l..PY'

'`a  f„…  r  ~7a  *"  $%PQ"  $%‘P  R"67  Œ'P  ;

‰•

d4;4;!"#@G4!)†4-9E‡

4Q(C!K(8Q$+/k)fA1=

!5,-4$%4-2A!"#"f8O?*

"-&;81Q"`V+8•A?*

9;†Con gà rừng ăn lẫn với công”.C7$-(

A@!"#N1-(†láng giềng ai hay?”,1_-$

&4O@O,7$%!7).4†xuân huyên‡F$TH

&K!5BW)94a8-„4"!"#&'

942,#6&)$84-):†Chờ cho

bông lúa chín vàng,/ Để anh đi gặt, để nàng mang

cơm‡B),5;.a†Bông bông dắt,

bông bông díu,/ Xa xa lắc, xa xa líu‡•$.j2

2$?,),Z(89 )9 /!,#6!"#D

-$M1U)8I!‘)FG4"_"#8

"$4`-G4H8*,5;.a

†Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyên‡F?J)^8

.a!5L!4;8.a!5)'!4;H;•$

1@)!;CQ$+81Q1*9";8'ƒ

V)'14U);.%U1Q(U)BE†&'‡-

!$94)?8,E$NAU)/

4-TO8,E$e1Q1*8)Q+B

O)8&VGAŒL7$,),-C1)6

94$9;k)f!^@9Q9nA?A4

;I/,:BdO-!7)Z!"#2$

B

Af’“!?(?

94V^%$V"84"?

"!"#9Bd7)!O.b,L!a

N,7J)(7J)('&'(J)(7

"$*(U)"1=?Vƒ$%?U$

AKB"ML8LA?,$ 

Q†,"#9-4‡;-1=09_8Q$!4?5

34Bd(-)(U Ak)f

2GQ)!%`,-$4$)':/$*

."$%*+U)-2.;B

€_'R"n.'`acrX%/7'%\P~7aRPQU

ma%'`af„…r

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

k".-*+)8@,:

9Q9U1/&AQ).$8A

„O9434$-aO294)6LB

c*+V".-(!?+(U)Z)/A?

21*.$)'K$1KO,74;8!5

!@$,-,9a/,:8(EI,:

,EV)Q9U&AQ)F,:)%, 

F H(,FU)H8 ?9&48O

,=9 -494 9aHBX!^!"#GL

V".8A?2Aa21N7)

!@&)(!4?,7 ?/,:L!@O

@:9)G4.n):9*.jF$I8?H

/.j,UF&8&)$-V".8.j,U

„'&+@"-44g1:!7)!^

!"#1?49"J)L)-4NHB

%.)V"."41$%?9Q

A?J)?,7 .  8 J)UJ)?8 :8 

28 ?8BBB/,:894!O8(2ƒ

VQ)/,:€!"#O99QUF, .M8

k)f!^O,7$*†Phụ Kim Nham, say đắm

Trần Phương,/ Nên đến nỗi điên cuồng, rồ dạiB‡HBE

O*/$%A?28!%2!;8?

) -( O ,ˆ A 48" !' ,

"V"8O!^!"#Q:"$%J)("

):Bl)-4NA@)"†Chị em ơi!/

Ra đây có phải xưng danh không nhỉ?”,-!

†Không xưng danh, ai biết là ai?”8O@:9

LA?2,-&AQ)AOA42?-4

!?A@BO?A?8&AQ)-$%A

!"#*-UL,a,(/A?

28(2$"_.j,U-",E1"?

9AN!?$!!@U&-.jB94A!O8

LA?2a;A7L,9aM!%

,*,bO@$,_.j_$%&'4;!%

Q!=F•;;4!&)N/

,:R.j,UHB

•_'R"n.'`a”b'%\PRŠ'$%n%"6~7a

RPQ$s'%

943484;/,:O@!"#@

1•*+/O"45*

+/`B

•Z9"#8L*+-(O

&A#4;BL4;O*+

`$-"!:Q(9U,012&Œ!"#?

UG4?-!)A?)A.j,U@

9U&AQ)ByO.?/`1'L(`

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

M1?".944;/,:

,7)1!g_?K=,-&'8$%

ZO@.4&'/!)?(L!)

/O"BYOA85_!(L5

M1?G4!I$*)S"†Gió trăng

thời mặc gió trăng,/ Ai ơi giữ lấy đạo hằng chớ

quên‡(†Chờ cho bông lúa chín vàng,/ Để anh đi

gặt, để nàng mang cơm‡B"€7)A

5L545!4;M1?1@†Chiếc

trống cơm, ai khéo vỗ nên bông,/ Một đàn các cô con

gái lội sông té bèo‡BBB

L!8!e†Bông bông dắt,

bông bông díu/ Xa xa lắc, xa xa líu‡

Y?O, ,4-) &9L*†Tôi không

trăng gió lại gặp người gió trăng”, “chờ cho bông

lúa chín vàng‡8†con cá rô nằm vũng chân trâu/ để

cho năm bảy cần câu châu vào‡8<

Af’%6$%7G$'%\Pi'%&')$s'%$‹?

m"•U7/$?%E$.„a:;'E'%W%$%&'8"n7'Z.k

%A=1234„*$Q(!&'&

/$*9U&-.j,-,!??$%,_34

A@„0+,-4,012E;

4;/?,:B

Y .jV)Q!Z( 1@)2$/.j,U,

&A#O8?8$I9U74-Q)/?

;M.%!^-$U&$U45/34O

),-/L34gO9UB

 9aF94!OO&'!=4?4;/

,:H9QJ)98O+0-$!@$

4 4;!% .j V)Q / .j ,U"O

A J)( != Q2- / ,_ .jB

X2b)U$-AO!34k)f

2.;8"e9"!.jV)Q

)(,/?.j,U"X7)9d4?8q=)

c"`FG4A=12gH,-qj$Ž%8)fZ

Ftheo kịch bản được chỉnh lí, làm mới từ cuối thập

niên 70 của thế kỉ XXHB

 z4C2A,

aV'$"t7%PQ$RSq,-4%.)*$@),7!4;9 8&,:.M!@93

)(Ae0,B

8S"m7$%+'%"6

c&-A'!R,

Y'!"aP%"6.:V%5'$G<

D"EP:"t"aP%"6.:V

Viết đoạn văn khoảng 150 chữ,

trình bày suy nghĩ của bạn về nỗi

;"*;.$%a.X%ZP

$9;/kI(J)!a894!)

?4-8948?"#B-.(

.+,7L,$*-$8"OAQ(

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

niềm của nhân vật Xúy Vân được

thể hiện qua lớp chèo Xúy Vân giả

dại

D%""aiIB

Y'(%+'%"6%"6.:V

c&1--$,A

'!

Y'EP'EP?$%ZP*7G

c&9*1-(Z1--$

/$*

Y'}#$*7G?%GR9%

';?&ˆ8

?&ˆ'!@2$A24

$*!^‘-8._.81Œ1-8Q($*;

n8!`8,e94!*68L

CQ,9"$))bL"$`;

I !* !Z$ Q$,  1= 6 V4

^81N1U,*$2$U!3&?B-a9?

.)(U9?:8.)(U:.K. )89-1)%

,)8"A?,/A5)B

Y ,*-O2$Q(Q$+8!`8J)b

1?8C/:,*L?+ 8AOA0

!3U!,-94AQ(kI(AO

$%""&ˆL!7)!OBL)

O"#8!Z(L 8=.=A`#,7

$%9;%$V?49%81Qg8!Z(99U)B

kI(.""9`,-49;?C4;8!U

.;89'18$Q"`"B

} z}AB?42

aV'$"t7%PQ$RS5'c"%$W.%"n7U$&':"ML94V^%V",-

(

8S"m7$%+'%"6cW9*1-(J)!@$

Y'!"aP%"6.:V%5'$G<

?4,U!5)N24):

#7%r:G$f„…r$P:T

'%\P".%a.coT$%"%"6

RQ"?$%‘P‘.?;'[$%n'%5

'E'%"Z"$%PE$8"X9'%'`a8Z

$%r%$%#;P]

Y'(%+'%"6%"6.:V

c&&)(e,-92

Y'EP'EP?$%ZP*7G

c&9*1-(

Y'}#$*7G?%GR9%

';?&ˆ8

?&ˆ'!@2$A24

),:kI(94,_34X$$

&'_!@$!;O@24?1A=/

12"dZ)U&Œ2VCX$$8

D)6O)(!@2@))8O

.4;&4$*;-$",:(+AQ

22!U!@AI)%-(B9"

A$)'AI$'J),#6,X$

$!@;(G4*(U)/9Z"`*

-2*$@)Ae4"A-"-4

+A,*2$VIQ$-1)1N$?Q$

!OB

"#$––)8Z(—0H

F9 )6U)8Wa8’8cH

V'$"t7

1. Về kiến thức

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

L@)1,7()'*+,-%.)/,012)6-F!7-8 

9)(8,:84;8/!78!8BBBH

y'2=&>,0O@94A=12)6-B

2. Về năng lực

:1!"#$%&'()'*+F,Z8=81?)E8()'&,-

$U)2H8%.)F!7-8/!78feH@J),012B

 !"#L!5&K,7%.)8):/,012

:1,- !"#1'2=&>,0O@94A=12)6B

. ,%-.'%/$

99LS$Q'!T,-A?,;I/"MLB

U?LO":VQ)/4"B

998L*L?9=):9)(7'/.%B

HB C3342

!"EP:"t

W")Z$-)8:A4;.;(B

A@1-2!>B

"`,-)

PY?"`?(, 8$?()!0BBB

Pc)92,-$&>.M982898,.G4UJ)B

P):W>.M?):94.;(!8,8O,-GB

˜,%"#7%5'$G<

,H3A,x™!o"$%”$"T'S$š:Y"S"m7"Z"$%s'%<%›%Š<T'S$



š 

!?7^ BYa-)6!68,,7?!7-&4;8Q(

"!@2?V^%8O'9)(4I8

Z€,)%&'/"1*.V"B

(?7^'7RW% 1BŽ-$%,012O'9)(8,:A3$4;,-„

.b,71'289M84;!%9U&AQ)B

?7^%;" BYa-)6Z(8)648,,7!7-9),

,)8!?5124,!Q"8124,97)!*8O$"_

19?8-)A= 8$))b0•8J)(L

G9)=8'VQ)<

}?%t7?x‹?™'?

#

.BŽ-4;*&AQ)9)(7'/.%

€?9'%8Z$7^ GBŽ-$%94L,_)6-U)1@)

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

,H3A,œ(

%[. %[.!?( %[.?} %[.€?•

S"m7$W.

%"n7

*)' L c-!%

,:

r7%•"

'%7

Phân tích một số yếu tố tạo ra tiếng cười trong đoạn trích?

(5'c"%

d-)OUJ)!@4;)6B

dZX+L,0,-".b%7-89ZdR@),01294

&??4A4)S1=1-G4?)N94WXB

HIJB C|3

 z!{z

aBV'$"t7X'R;4+I4&8)S1=$:A+

$B

8S"m7%PQ$RScW92?!@2J)($%*)'OUJ)

!1-$B

'xZ<%-.Y)92/cW82$:1!Z),7,Q!7!59941-B

m'%&'$%+'%"6%PQ$RS

Y'!%7…n"aP%"6.:V,,:/RE<

- Bạn đã xem biểu diễn tuồng bao giờ chưa? Bạn nghĩ sao khi loại hình nghệ thuật

sân khấu truyền thống này đang gặp khó khăn trên con đường đến với khán giả hiện

đại?

- Hãy tìm xem trên Internet toàn bộ hoặc một số trích đoạn của vở tuồng này.

Y'(%+'%"6%"6.:VcW&)(e892B

Y'EP'EP

“9*)$%&'*2,7&AQ))6

):)6?9=,0

OZ*L

c*  2  94  ,_  )6  U)8

Wa8’8c

mq:;P8;"

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

)6R%4;*):&AQ)$ g!@A?!%!?4B•

"8)6?9@$;,-4A”•–BW97))(jFA”—H)6

,bL,=9 V+!?94!&',04?_)!*,-94..^B)(

U8(8):)69)(7'/$!57)AOA0

94,M6,-?9@8Z2OLC•$1246,-?)(

1%$):9)(7'-(9UZL*12&K0O.%8L

*L?(?!T.4!@;By-$(,-?G$&ŒD

)*$@),74;*):-(J)$%9 !4;94A=12

)6U)8Wa8’8cB

 z(JHv

PQ$RS(!c7$"$%&'l:;$Z"%"6.'›:)8Z

iW.%"l7'%7k

aV'$"t7*$@)),7)6,-,_)6U)8Wa8’8cB

8S"m7%PQ$RS:.MAe0!):84--)

:89*1-($%I!@*$@)!7A?J)?@)1`12,7)6,-,_

)6U)8Wa8’8cB

'xZ<%-.Y)92?9*1-(!"#$%&'ƒ`12,7,012B

m'%&'$%+'%"6%PQ$RS

'`a:;x B+X"#cZ<%-.

 z4N,

˜W.%"n7:l$7^

Y'!: x%PQ$RS'_<R”"

%P;$%;%<%"#7%5'$G<co!

Y'($%ZP*7G?EP'EPi!Dm?(D

'?Da?}D‘?€D8k

9*1-(@)1/G$,7@

4;)6B1)6)!*

,-)6-h

Y'E%"E?X#$*7G

 )@)1/G$,7 ,_

)6 Nghêu, Sò, Ốc, Hến ,-9 

!4;Mắc mưu Thị Hến.

FX#&")Z$9 !4;[&AQ)

O8BBBH

cWG4.nWX,-O$KBk?

!=,=9 /!4;9 

W.%"n7'%7

!7^

)6-$%4;*A=?g9)(7

/.%8?9@$;."97)

)(jB

):)6$ g#8'

#2,08;,-,€!;4BBB

4;)6)!*,-)6-

F )6.-)()'-8"

$1$?O":VQ)(!2A 

$%&';"Q!=94V^%H

(T$7^Œ%t7?x‹?™'?#‡

B@4;)6-F)6!6H

˜Ž-?S$U)1@)94.&2)6

9)(7',--,_)6-)%4;V)Q

&KQB

1BO$K'9)(

B%.) ?S$$1$&)

&K7)O:94V^%,-:S(1%$5

VQ)V/$%&'Aˆ)%1%$?(9=_

!="`94V^%V"B

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

˜W.%"n7:l:)8ZŒd'.7

%9#

˜%Ymq'E'%R5':)8Z

d489n9-8IfU?U/

,:B

!,

˜9$s]t7$t'E'%r:G$]

%"ac‚%b/$Š'`a.W%

:l'E'%R_$$t%r:G$]$[.$d$

m"•8"#c+:"6'

4baPDZ(1O

‡™'DŽ-$709%$

%9#D"!-1-O8)(U

1)/

›.x‹D,%„%S

%t7DW"1Q8$)'?

l‡7DI,4J))(

7…6WaDl))(8"V>

A,M=c1)!6.4Aˆ

9%$K-9D$Wa

x$%+'%"6%"6.:V?8EP'EP

E%"E?X#$*7G

)8ZŒd'.7%9#•

a9$sRPQ$s'%

Ž—8Z)',_)6B

W)AI!‘=c4?%-9L

/_!"82Z(!7,-J)

)(!7)D$)'Ta,=BŽ€?4

&KQ(FaOU$U)$%Z()?

8&!4;H!^9`,-41b(/=cA

D?$5);-=BY2•2

$%G1Œ$5B

1%r:G$=cRU)Rd7cZ)R

c)(9*B

B[.$d$RPQ$s'%y"U)8d7

cZ)8c)(9*!7)$)'?„=cB

9'=cTU)!!-8

"U)A1!"#=c$

)2"A!BU)!!Z)U8

A!66??„=c*d7

cZ)n>,-4AU)2),-4

Z$29'BXd7cZ),-4-"

!"#Q$C*c)(9*!8d7cZ),%

*$C9'BX!/21"94-8

=c71-($")!@4U)EZ$

"1a98d7cZ)694I)9B

Q2DV)Q!Z)%.,-1=$%G1Œ

$5B

PQ$RS((x7…q.:;<%Z%^"

i5'%"n7:)8Zk

aV'$"t7

k?!=1'2FA88,:BBBH

 !"#$%&'()';49"8fe"94,_A=,-

94)%&'B

8S"m7%PQ$RScW-$,?84;!%O$!@*$@)%.),-

):!4;9 B

'xZ<%-.Y)928):!^4-/?,-O$B

m'%&'$%+'%"6%PQ$RS

'`a:;x B+X"#cZ<%-.

˜fE'R9%8o"'Z%RPQ$s'%

x%+'%"6%"6.:V

94!g824):8?1@)?



5'D%"n7:)8Z

!o"'Z%RPQ$s'%

X;-9U/=cR$%

"!-1-4?6FAT„O

E94-=c9!>AO"

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

FW)AI!‘=c4?%

-9L/_!"82

d7cZ),-c)(9*!7)D

$)'Ta,=BU)R$%

Z()?8&!4;8!?„

=cB=cTU)'!

-8";4$2c)(

9*,-d7cZ)D!B•-=

c8AU)!?„*d7

cZ)n>BU))V)'Z$

28d7cZ),-4B

E%"E?X#$*7G)SA

+B

˜,%r$s'%%b…#7$or…'"

'%"a•%[.?"aP:"6'?<%E$

<%"#7%5'$G<co(

x%PQ$RS%[.?$%ZP*7G?RQ"

m"6$W%8;…

 %GU•$?'%o$X"#$%&'

B"•8"#'7S'_<•

Y'!%7…n"aP%"6.:V

- GV giao nhiệm vụ nhóm*$@)

.j1

PO$=c5U)FI

f  -  !%  A  U)  8  -

!%AGd7cZ):

Vƒ$9;8 ?H

P  O$  i  =  c  5  d7  cZ)

F"`H

PO$•=c5c)(9*

F-!%Ac)(9*!H

Y'(%+'%"6%"6.:V

cW&)(e?)NB

G4.n8C9#B

Y'EP'EPX#$~7Z

cW92)N8?O$

A?:Vƒ81g&)B

g+8".b8C9#B

Y'}#$*7G?%GR9%

:Vƒ8!??

'A+

XJ)2/)%59&4h

G4G$8"94,_)6

1:9E!)h"Q(O f

!HB

dU$'

,:=cRU)Rd7cZ)Rc)(

9*

iW%%7or…'"

DW%%7o1Q8-)A= B=c!^

&K!5$%)%%%;-$*81`

!(-$%Ua!@?,:,;

%b)B*)'.j9"$%$-

A=8$CI$%-)A= ."-!;4.j

$8AAƒ4/=cB

"a!"#@J)L8

-!%/?,:

DB"•8"#

PW,%,^†!Z)1g>‡/U)8†Y;(

"Z)1g&Q‡/)(9*94I'0$

!"V?;AO!

PW)'J)f*$C9'/U)AG

d7cZ)n>

Pc-!%/U)EZ$"1a98

.DLŒ4!@=J)8#

.M`!@'?4%./d7cZ),

J)Bc-!%/d7cZ)g$g$1a98'

?4=c,-U)$")$T4EKB

PL!:$&K?9-4I8!51-

L),0Lc?;4&K?$„$8-

"8&)(

FŽ")f?„.b&AQ)F!59445

!`PL!"!S(!59"94)6

I"!*.)9n`!)8>

„8ƒ$58/,:9U&AQ)J)!O

@)!"#&)(e8!%`/,:B

#$~7Z'7S'_<

c)(9*

P9?$KZ(Ž;làm nên quá tệ,9?Z(

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

e*h

?!%/?2.!',

?,:h

)quái gở, làm việc lăng nhăng!

PMZ()lui về cho khỏi

+ 94d7cZ)cõng mỗ về nhà

P.•a thôi chớ ngứa nghề, gỡ dạ đừng

tham của lạ.

™˜q?!)$K‘8&#^8)'J)f82

A$K$")=cB

™˜=c

PY2$?Tâm khoái dã! Kế hoan nhiên!

™˜)&"82U%DB

P=c,E-$4LAˆa$O8,G

,^8(AO.j,$*1=$%G1Œ$58

†-$1:(‡8,EL!"#;/$*B

 ž%Fa

PU?LAˆOO9048$

/;,-AL*A)ƒB

PY#=c"MLA

Aƒ48$8&K&248;B

PQ$RS(X#$

aV'$"t7IcWA?J)?):8%.)8fe/!4;9 

8S"m7

&>.MX!5)N8g+4;!%?B

cW-$,?89*1-(&2S$8J)&?,-1g&)B

'xZ<%-.Y)92/cWB

m'%&'$%+'%"6

'`a:;x B+X"#cZ<%-.

Y'!%7…n"aP%"6.:Vc4;!%?



&>.MAe):,I!@(U)Z)

cWO$KL!5&K,7%.),-

):/!4;9 B

E!OG$9I9!@!@)$%,012)68

IZ")f!7)*h

FU)!"# Q•!7)94!@))6H

Y'(%+'%"6%"6.:V

 cW&)(e?,-9Q()92

94IB

 "G4.n8C9#F)cW5AO

X#$

!%6$%7G$;4*)'

("

k(.L.)

,:J)L,--!%&

!%B

W>.M$%&'/?("

•$;4"$1$8U

?B

(S"m7Ÿ%Fa'`aRPQ

$s'%

;49"•$$

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và

Tuồng

A0HB

Y'EP'EP?$%ZP*7G

g+94!g89*1-(%.)!^24

):B

Y'}E%"E?X#$*7G

)SA+B

1$8U?LO":

VQ)8L.M,Z$"/

1J);/1%$?(9=

4ABl)!O8!4;9 Z

-44Q(.$;4/1+9

-J)U4A1)g&)(-B

Y#9 )/.4

!%B

E'%R5'%"n7X9'%8Z$7^

Y'9)(k?!=L&,

!"#A@8!)-&, B

k?!=!"#1'2A

8B

D,:,: -h

:1 ?,:J)?

$U)24;*8$ 8

-!%,-OB

Y„.b&AQ)B

DšI9!"#fe!B

 z4C2A,

aV'$"t7cW@)!"#A+941-!@1-:4B

8S"m7 

'xZ<%-.Y)92!I/cWB

m'%&'$%+'%"6

Y'!"aP%"6.:VŽ-$,?

ycW,!4;,0G4(U)Z)!71-c*+d2$124.)"#&')

A!"#;!Z).a8A$KC 28L?Bc-,094&?8

2$VI-%.)x8;…$•c7…%F:l.S$%r:G$.;.W%/

$Š$PRPQ$s'%

PU)8d7cZ)8c)(9*!;.4$%&';"94V^%,12

 9048-!%9?"#;,+9?,-)"!;4 B

"!2A 8$1$!51K$LAˆ!;.41%$?(-"

4AI1Q(,1%$5174-!;4$;4"SQ)1U9412Q

&)(!6,L.M,Z$"B

P=c-$%"ML4?681•9 $8-0OAƒ4ƒ4!^

.;(4LAˆ?4&KA$%1-81I-9a"Bc`L8=

€$%aL,T!;4;8A$-)(.)(U89?B

Y'(%+'%"6%"6.:VcW&)(e8-$,?!@4--$,MB

Y'EP'EP?$%ZP*7G

D)QM12A@$!??

Bảng kiểm kĩ năng viết đoạn văn:

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/47

| | Tải xuống

Preview text:

Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
Trường:. . . . . . . . . .
Tổ:. . . . . . . . . . . . . .
BÀI 3: KỊCH BẢN CHÈO VÀ TUỒNG
Môn học: NGỮ VĂN; lớp: 10
Thời gian thực hiện: 11 tiết
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức
- Phân tích được một số yếu tố hình thức và nội dung của văn bản chèo hoặc tuồng như:
đề tài, tích truyện, nhân vật, lời thoại, chủ đề, thông điệp,… Nhận biết và phân tích được
bối cảnh lịch sử - văn hoá thể hiện trong kịch bản chèo hoặc tuồng.
- Nhận biết về sửa lỗi dùng từ (tiếp theo): các lỗi lặp từ, dùng từ không đúng quy tắc
ngữ pháp, không hợp phong cách ngôn ngữ.
- Viết được bài văn nghị luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan
niệm đảm bảo các bước. 2. Năng lực:
+ Năng lực chung: Tự chủ và tự học; giải quyết vấn đề và sáng tạo
+ Năng lực chuyên môn: Năng lực ngôn ngữ (đọc – viết – nói và nghe); năng lực văn học. 3. Phẩm chất:
- Trân trọng phẩm chất tốt đẹp, đồng cảm với số phận bi kịch và khát vọng hạnh phúc
của người phụ nữ; phê phán những thói hư tật xấu của con người.
- Trân trọng và giữ gìn những giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc.
II. PHƯƠNG TIỆN VÀ HỌC LIỆU 1.Học liệu:
- Tham khảo SGV, SGK Ngữ văn 10 Cánh diều, tập 1.
- Tài liệu ôn tập bài học.
2. Thiết bị và phương tiện:
- Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến bài học.
- Sử dụng ngôn ngữ trong sáng, lành mạnh.
- Sử dụng máy chiếu/tivi kết nối wifi
III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Phương pháp: Thảo luận nhóm,động não, dạy học giải quyết vấn đề, thuyết trình,
đàm thoại gợi mở, dạy học hợp tác. . .
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
- Kĩ thuật: Sơ đồ tư duy, phòng tranh, chia nhóm, đặt câu hỏi, khăn trải bàn,. .
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ 1.TRƯỚC GIỜ HỌC GS hướng dẫn HS:
- Đọc kĩ phần kiến thức văn học, ghi nhớ khái niệm, đặc trưng thể loại… và đưa ra một
số ví dụ về mỗi thể loại thông qua hệ thống câu hỏi gợi ý sau:
+ Thế nào là nghệ thuật chèo cổ/ tuồng?
+ Đặc trưng thể loại chèo/ tuồng?
+ Cho biết kịch bản chèo/ tuồng là gì?
- GV yêu cầu HS xem trước một vài trích đoạn chèo và tuồng trước ở nhà, chuẩn bị
phát biểu cảm nhận của HS sau khi xem
- Đọc các văn bản, đoạn trích trong SGK, tìm điểm khác biệt giữa kịch bản và trích đoạn sân khấu hóa?
- Trả lời các câu hỏi nêu ở sau văn bản đọc hiểu, ghi câu trả lời vào vở soạn bài. 2.TRÊN LỚP
Hoạt động 1: Khởi động và xác định nhiệm vụ học tập
1.1. Mục tiêu: Thu hút sự chú ý, tạo hứng thú học tập; xác định nhiệm vụ đọc hiểu văn bản.
1.2. Nội dung, sản phẩm và cách thức tổ chức: Hoạt động của GV Hoạt động của HS và sản phẩm cần đạt
GV cho HS xem 1 trích đoạn chèo cổ (nên chọn đoạn trích dung
lượng vừa phải, dễ tiếp nhận, tạo tâm thế hứng khởi cho HS, ví dụ
đoạn trích Xã trưởng - Mẹ Đốp, trích vở chèo Quan Âm Thị Kính) HS Xem, theo
GV cho 1,2 em phát biểu cảm nhận của mình sau khi xem trích đoạn, dõi, cảm nhận
có thể lí giải nhanh cảm nhận của HS để từ đó dẫn dắt, tạo tâm thế và suy ngẫm cho HS vào bài mới
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới
2.1. Mục tiêu: giúp HS nhận biết và phân tích được các thông tin kiến thức về chèo, tuồng
2.2. Nội dung, sản phẩm và cách thức tổ chức: Hoạt động của GV
Hoạt động của HS và sản phẩm cần đạt
NỘI DUNG :A.ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG VỀ KỊCH BẢN CHÈO VÀ TUỒNG
GV chia nhóm, HS trả lời Dự kiến trả lời nhóm 1:
các câu hỏi đã được giao Thế nào là nghệ thuật chèo cổ?
nhiệm vụ trước giờ học:
- Chèo cổ (chèo sân đình/chèo truyền thống) là loại kịch hát, - Nhóm 1:
múa dân gian, kể chuyện, diễn kịch bằng hình thức sân khấu.
+ Thế nào là nghệ thuật - Đây là bộ môn nghệ thuật tổng hợp của ngôn từ, âm nhạc, chèo cổ/ tuồng? vũ đạo, tạo hình,… - Nhóm 2:
+ Đặc trưng thể loại chèo/ Thế nào là nghệ thuật tuồng? tuồng?
- Tuồng là loại kịch hát cổ truyền của dân tộc, phát triển
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng - Nhóm 3:
mạnh ở triều Nguyễn, ở vùng Nam Trung Bộ.
+ Cho biết những vở chèo/ - Đây là bộ môn nghệ thuật tổng hợp có sự phối hợp nhuần
tuồng đặc sắc, kịch bản nhuyễn giữa ngôn từ, âm nhạc, vũ đạo, hội hoạ và các trò chèo/ tuồng là gì? diễn dân gian
- Nhóm 4: nhận xét, đánh giá, bổ sung nếu cần
Dự kiến trả lời nhóm 2:
Đặc trưng của nghệ thuật chèo cổ
- Về nội dung tư tưởng:
+ Phản ánh đời sống vật chất, tâm hồn, tình cảm của con
người trong xã hội phong kiến.
+ Ca ngợi những phẩm chất đạo đức tốt đẹp của con người.
+ Phê phán các thói hư tật xấu trong xã hội.
+ Thể hiện sâu sắc tinh thần nhân văn.
- Về hình thức: Đây là bộ môn nghệ thuật tổng hợp của ngôn
từ, âm nhạc, vũ đạo, tạo hình,…
Đặc trưng của nghệ thuật tuồng
- Về nội dung tư tưởng:
+ Tuồng cung đình: Ca ngợi đạo lí vua tôi, lòng yêu nước,
khát vọng đánh giặc bảo vệ đất nước, bảo vệ triều đình.
+ Tuồng hài: Phản ánh hiện thực xã hội gắn với cuộc sống
sinh hoạt của nhân dân lao động, hướng tới châm biếm các
thói hư tật xấu, đả kích một số hạng người nhất định trong xã hội.
- Về hình thức: có sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn từ,
âm nhạc, vũ đạo, hội hoạ và các trò diễn dân gian
Dự kiến trả lời nhóm 3
Những vở chèo cổ đặc sắc
Quan Âm Thị Kính, Lưu Bình – Dương Lễ,
Kim Nham, Trương Viên, Từ Thức,…
Thế nào là kịch bản chèo?
- Kịch bản chèo là phần nội dung chính của vở diễn, thường
lấy các truyện cổ tích, truyện Nôm, truyện cười, được các
nghệ nhân hoặc nhà sưu tầm nghiên cứu ghi chép lại thành văn bản.
- Kịch bản chèo có cốt truyện, nhân vật kèm lời thoại và các
chỉ dẫn về bối cảnh, trang phục, hoạt động trên sân khấu,…
Những vở tuồng đặc sắc
- Tuồng cung đình: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Đào Tam Xuân,…
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
- Tuồng hài: Nghêu, Sò, Ốc, Hến; Trương Ngáo; Trương Đồ Nhục;…
Thế nào là kịch bản tuồng?
Kịch bản tuồng là một văn bản có cốt truyện, nhân vật kèm
lời thoại và các chỉ dẫn về bối cảnh, trang phục, hoạt động trên sân khấu,… B. VĂN BẢN ĐỌC
XÚY VÂN GIẢ DẠI (TRÍCH CHÈO KIM NHAM) I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
Học sinh vận dụng tri thức ngữ văn để xác định: Lối nói, làn điệu, chỉ dẫn sân
khấu, nhân vật và hành động của nhân vật. Cụ thể:
- Xác định lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu kể lại việc Xúy Vân giả dại
- Phân tích lời nói, câu hát, chỉ dẫn để thể hiện:
+ Sự nhập vai điên dại của Xúy Vân
+ Ước mơ về cuộc sống gia đình của nàng
+ Thực tế cuộc sống của nàng trong gia đình chồng
- Phân tích tâm trạng của Xúy Vân qua tiếng gọi chờ đò, trong lời hát điệu con gà
rừng, trong lời than, lời hát ngược
- Nêu được quan điểm về nhân vật Xúy Vân (Đáng thương hay Đáng trách)
- Học sinh xác định được tầm quan trọng văn bản ngôn từ thể hiện tích truyện làm nền
cho toàn bộ hoạt động biểu diễn của vở chèo, tầm quan trọng của diễn xuất gồm hát,
múa và các hình thức biểu cảm trong vở chèo. 2. Về năng lực:
Học sinh vận dụng tri thức về chèo và tuồng để đọc hiểu văn bản theo thể loại
3. Về phẩm chất: Học sinh tìm hiểu thêm ý nghĩa về đời sống văn hóa làng xã Việt
Nam, liên hệ về số phận người phụ nữ xưa và nay
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC, HỌC LIỆU
1. Học liệu: Sách giáo khoa, sách giáo viên, phiếu học tập
2. Thiết bị: Máy chiếu, bảng, dụng cụ khác nếu cần.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG – TẠO TÂM THẾ
a. Mục tiêu hoạt động: Tạo tâm thế thoải mái và gợi dẫn cho học sinh về nội dung bài học
b. Nội dung thực hiện:  Các
h 1: GV cho HS xem một đoạn video trích từ chèo Kim Nham
 HS theo dõi và nêu cảm nhận  Các
h 2 : Tổ chức Trò chơi “mảnh ghép nhân vật”
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
Cách 1: Giáo viên chiếu video
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
Học sinh theo dõi và chia sẻ cảm
nhận về những đặc sắc qua đoạn
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
trích mà con cảm nhận được
Bước 3. Báo cáo, thảo luận Học sinh chia sẻ
Bước 4. Kết luận, nhận định
Giáo viên chốt ý và dẫn dắt vào bài học.
Cách 2: - GV nêu yêu cầu: Trò
chơi “Mảnh ghép nhân vật”.
+ Có 4 mảnh ghép tương đương
với 4 câu hỏi. Với mỗi câu trả lời
đúng, HS được lật một mảnh ghép tranh.
+ Bức tranh cuối cùng là từ khóa + Thúy Kiều của bài học. - GV đưa các câu hỏi:
+ Mảnh ghép 1: Đây là câu thơ thể
hiện vẻ đẹp của nhân vật nào? + Vũ Nương
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
+ Mảnh ghép 2: Đây là lời than của nhân vật nào?
Kẻ bạc mệnh này duyên phận hẩm
hiu, chồng con rẫy bỏ, điều đâu
bay buộc, tiếng chịu nhuốc nhơ,
thần sông có linh, xin ngài chứng + cái “tôi” trữ tình của Hồ Xuân Hương
giám. Thiếp nếu đoan trang giữ
tiết, trinh bạc gìn lòng, vào nước + người chinh phụ
xin làm ngọc Mị Nương, xuống đất
xin làm cỏ Ngu mĩ. Nhược bằng
lòng chim dạ cá, lừa chồng dối
con, dưới xin làm mồi cho cá tôm, + HS trả lời, nêu phỏng đoán
trên xin làm cơm cho diều quạ, và
xin chịu khắp mọi người phỉ nhổ.
+ Mảnh ghép 3: Đây là tiếng lòng của ai?
Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con.
+ Mảnh ghép 4: Đây là nỗi lòng của ai?
GV linh hoạt sử dụng câu trả lời của HS để dẫn dắt
Đèn có biết dường vào bài học bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng thương.
- Bức ảnh gốc: Hình ảnh Xúy Vân (H/a SGK – Tr65)
+ Nhân vật nữ này là ai?
+ Em đã có những ấn tượng, hiểu
biết gì về nhân vật nữ này?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS suy nghĩ, làm việc cá nhân. - GV theo dõi, hỗ trợ
Bước 3: Báo cáo kết quả - HS trả lời câu hỏi
- GV tổ chức, hướng dẫn, hỗ trợ.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- GV nhận xét, đánh giá, dẫn vào bài mới.
GV giới thiệu: Những người phụ
nữ mà chúng ta vừa gợi nhớ lại mỗi
người một cảnh ngộ, một ước vọng
khác nhau, nhưng điểm chung là
đều khát khao hạnh phúc. Bên cạnh
những người phụ nữ đức hạnh,
chính chuyên của văn học viết, vở
chèo Kim Nham còn quan tâm và
để cho những đào lệch, đào pha cất
lời. Hôm nay, lớp mình sẽ cùng
lắng nghe tiếng lòng của Xúy Vân,
một nhân vật mà nhân dân đánh giá
“thương thị nhiều mà trách thị chút ít”.
2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
a. Mục tiêu hoạt động:
Học sinh vận dụng tri thức ngữ văn để xác định: Lối nói, làn điệu, chỉ dẫn sân khấu,
nhân vật và hành động của nhân vật. Cụ thể:
 - Xác định lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu kể lại việc Xúy Vân giả dại
 - Phân tích lời nói, câu hát, chỉ dẫn để thể hiện:
o + Sự nhập vai điên dại của Xúy Vân
o + Ước mơ về cuộc sống gia đình của nàng
o +Thực tế cuộc sống của nàng trong gia đình chồng
 - Phân tích tâm trạng của Xúy Vân qua tiếng gọi chờ đò, trong lời hát điệu con gà rừng,
trong lời than, lời hát ngược
 - Nêu được quan điểm về nhân vật Xúy Vân (Đáng thương hay Đáng trách)
 - Học sinh xác định được tầm quan trọng văn bản ngôn từ thể hiện tích truyện làm nền cho
toàn bộ hoạt động biểu diễn của vở chèo, tầm quan trọng của diễn xuất gồm hát, múa và
các hình thức biểu cảm trong vở chèo
b. Nội dung thực hiện:
 Học sinh tiến hành chia nhóm tìm hiểu về từng vị thần bằng nhiều hình thức khác nhau
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
 Học sinh thuyết trình – GV chốt ý và đánh giá sản phẩm
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập 1. Bố cục
Giáo viên chia lớp thành 6 nhóm, Có thể chia đoạn trích thành 3 phần:
mỗi nhóm nhận nhiệm vụ tìm hiểu - Phần 1: Xuý Vân xuất hiện (từ đầu đến “ai biết là
một vấn đề của văn bản ai?”).
- Nhóm 1. Xác định lối nói, làn - Phần 2: Xuý Vân xưng danh (từ “bước chân vào”
điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu kể đến “Ờ”).
lại việc Xúy Vân giả dại
- Phần 3: Xuý Vân giãi bày (đoạn còn lại).
- Nhóm 2. Phân tích lời nói, câu 2. Lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu kể
hát, chỉ dẫn để thể hiện:
lại việc Xúy Vân giả dại
 + Sự nhập vai điên dại của Xúy Tác giả dân gian đã sử dụng: Vân
- Lối nói: như nói lệch, vỉa, nói điệu sử rầu, nói.
 + Ước mơ về cuộc sống gia đình (Nói lệch: Một lối nói có giọng điệu riêng trong của nàng
chèo, thường được dùng để tạo không khí sôi nổi
 + Thực tế cuộc sống của nàng hoặc gấp gáp trong gia đình chồng
Lời hát vỉa: Là lời hát nối vào để bắt vào nhịp lời hát
- Nhóm 3. Phân tích tâm trạng của chính
Xúy Vân qua tiếng gọi chờ đò, Điệu sử rầu: Một lối nói có giọng điệu ngâm nga,
trong lời hát điệu con gà rừng, chậm rãi, thường được dùng ở những lớp chèo giàu
trong lời than, lời hát ngược
tính trữ tình, khi nhân vật giãi bày tâm sự)
- Nhóm 4. Phân tích cảnh ngộ đời - Làn điệu: Quá giang, con gà rừng, sắp, sa lệch, hát
sống cũng như niềm mong ước của ngược.
Xúy Vân và nêu nhận xét về nhân (Quá giang: Sang sông, hát gọi đò, thường diễn tả vật
tâm trạng hụt hẫng của nhân vật
Câu hỏi mở rộng nhóm 1, 2, 3, Con gà rừng: Thường diễn tả tâm trạng bất bình, uất
4: Nhận xét hành động giả dại ức của nhân vật
của Xúy Vân – HS thảo luận
Hát sắp: Một điệu hát tươi vui, rộn rã, trái ngược với
- Nhóm 5. Đặc điểm của sân khấu tâm trạng nhân vật trong lời hát
chèo qua đoạn xưng danh của Xúy Hát sa lệch: Điệu hát chèo thiết tha, ý nhị Vân
Hát ngược: Thường được dùng để diễn tả tâm trạng
- Nhóm 6. Đặc điểm của ngôn ngữ điên loạn của nhân vật, lời hát được khai thác từ loại
chèo được thể hiện qua đoạn trích ca dao nói ngược)
Câu hỏi mở rộng cho nhóm 5, 6: - Vũ điệu: Múa điệu bắt nhện, xe tơ, dệt cửi.
Nghệ thuật chèo được biểu hiện - Chỉ dẫn sân khấu: Đế (Chên xem giao tiếp với
trong đoạn trích như thế nào? khán giả) Thời gian: 10 phút
3. Phân tích lời nói, câu hát, chỉ dẫn để thể hiện: Chia sẻ: 3 phút
o Sự nhập vai điên dại của Xúy Vân
Thảo luận và phản biện: 3 phút o Ước mơ về cuộc sống gia đình của nàng
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
o Thực tế cuộc sống của nàng trong gia đình chồng
Học sinh thảo luận và thực hiện bài a. Nguyên nhân dẫn đến hành động giả dại của
làm bằng nhiều hình thức khác Xúy Vân nhau tùy chọn
- Nguyên nhân trực tiếp: Lời xúi dục và hứa hẹn
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
ngon ngọt của Trần Phương – gã người tình trăng
Học sinh trình bày phần bài làm
hoa và đểu cáng (nguyên nhân này có thể được nhận
Bước 4. Kết luận, nhận định
biết một phần qua những chi tiết ngoài văn bản, ở
GV chốt lại các ý cơ bản
đoạn tóm tắt tác phẩm và một phần qua chính đoạn
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
xưng danh của Xuý Vân trong văn bản).
- Nguyên nhân sâu xa: nỗi buồn chán, cô đơn khi
phải sống xa chồng và niềm khát khao cảnh sống êm
đềm, hạnh phúc của Xuý Vân
b. Sự nhập vai điên dại của Xúy Vân
- “Tôi chắp tay lạy bạn đừng cười
Tôi không trăng gió gặp người gió trăng
Gió trăng thời mặc gió trăng
Ai ơi giữ lấy đạo hằng đừng quên”
- “Chẳng giấu gì Xúy Vân là tôi
Tuy dại dột, tài cao vô giá
Thiên hạ đồn rằng tôi hát hay đã lạ
Ai cũng gọi cô à Xúy Vân
Phụ Kim Nham, say đắm Trần Phương
Nên đến nỗi điên cuồng rồ dại”
 Tâm trạng khao khát vượt thoát nhưng lại lo âu,
dằn vặt. Lời hát thể hiện hai nét tâm trạng vừa sợ sự
lên án của người đời, vừa mong cầu sự đồng cảm cho
ước vọng hạnh phúc nhỏ nhoi của nhân vật
c. Ước mơ về cuộc sống gia đình
- Chờ cho bông lúa chín vàng
Để anh đi gặt, để nàng mang cơm
- Rủ nhau lên núi Thiên Thai
Thấy hai con quạ đang ăn xoài trên cây
Ba cô bán mắm trong làng
Mắm không bán hết, còn quang với thùng
 Cuộc sống vợ chồng trong tưởng tượng của Xúy
Vân đầm ấm, ríu rít, hạnh phúc bình dị và tươi sáng
 Hình ảnh đôi lứa quấn quýt, thể hiện rõ khat khao hạnh phúc của nhân vật
d. Thực tế cuộc sống của Xúy Vân ở nhà chồng
- Con gà rừng ăn lẫn với công
Đắng cay chẳng có chịu được, ức!
- Bông bông dắt, bông bông díu Xa xa lắc, xa xa líu
Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyên
 Bộc lộ nỗi uất ức, bất bình trước thực tại
4. Phân tích tâm trạng của Xúy Vân qua tiếng gọi
chờ đò, trong lời hát điệu con gà rừng, trong lời
than, lời hát ngược
a. Đoạn lời thoại gắn liền với điệu “hát ngược” ở
cuối văn bản (đoạn trích).
- Điều dễ thấy trước hết ở đây là rất nhiều đối tượng,
sự vật được nhắc đến nhưng giữa chúng không có
mối liên hệ gì với nhau. Có cảm tưởng Xuý Vân đã
tiện đâu nói đó, nhớ gì nói nấy, mỗi câu nói như một
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
mảnh rời, được gá ghép với nhau một cách lộn xộn.
- Điều thứ hai là mọi sự đã được nhân vật nhìn theo
một logic ngược, phải đảo lại hoàn toàn thì mới đúng
với ghi nhận của tri giác thông thường: “Chuột đậu
cành rào, muỗi ấp cánh dơi,/ Ông Bụt kia bẻ cổ con
nai,/ Cái trứng gà mà tha con quạ lên ngồi trên
cây”,. . Tất cả những điều trên dễ dàng đưa đến cho
người nghe, người đọc cảm giác rằng người nói quả
thực là một kẻ điên hoặc không bình thường.
Ở đây, khi xây dựng lời thoại của Xuý Vân, tác giả
dân gian đã khéo vận dụng những bài ca dao nói
ngược đầy tính hài hước vốn khá phổ biến trong kho
tàng ca dao, chẳng hạn: “Bước sang tháng Sáu giá
chân/ Tháng Chạp nằm trần bức đổ mồ hôi/ Con
chuột kéo cày lồi lồi/ Con trâu bốc gạo vào ngồi
trong cong”. . Hoặc: “Trời mưa cho mối bắt gà/
Thòng đong cân cấn đuổi cò lao xao/ Lươn nằm cho
trúm bò vào/ Một đàn cào cào đuổi bắt cá rô”, . .
b. Đoạn lời thoại thể hiện rõ những mâu thuẫn
giằng xé trong nội tâm của Xúy Vân
- Đoạn lời thoại được thể hiện bằng điệu “quá giang”.
Ở đây, ta vừa thấy một Xuý Vân buông xuôi, thuận
theo sự chi phối của hoàn cảnh “Cách con sông nên
tôi phải luỵ đò”, vừa thấy một Xuý Vân muốn phản
kháng “Chả nên gia thất thì về,/ Ở làm chi mãi cho
chúng chê, bạn cười.”. Đặc biệt, bên cạnh một Xuý
Vân buông thả theo chuyện “gió trăng” là một Xuý
Vân luôn có nỗi hổ thẹn ngấm ngầm, muốn thanh
minh, phân bua và cũng biết tự dặn lòng cần giữ tiết
“Tôi chắp tay lạy bạn đừng cười,/ Tôi không trăng
gió lại gặp người gió trăng./Gió trăng thời mặc gió
trăng,/ Ai ơi giữ lấy đạo hằng chớ quên.”.
- Đoạn lời thoại thể hiện mâu thuẫn giằng xé trong
nội tâm của nhân vật Xúy Vân nhất là từ “Bước chân
vào tôi thưa rằng vậy” đến “Nên đến nỗi điên cuồng
rồ dại”. Trong văn bản, Xúy Vân nói với mọi người
mà nàng gọi là “chị em”, cũng như đang tự vấn chính
mình. Nàng tự xưng tên họ, nói bản thân có “tài cao
vô giá”, “hát hay đã lạ”, được gọi là “cô ả Xúy Vân”,
cho thấy ở nàng một cô gái xinh đẹp, hát hay, đáng
trân trọng. Thế nhưng lại rơi vào nỗi đau khổ khi trót
bỏ chồng để đi theo một người đàn ông phụ bạc,
“phụ Kim Nham, say đắm Trần Phương”. Một bên là
người con gái đang tuổi xuân thi, với một bên là nỗi
đau đớn tủi nhục vì bị ruồng bỏ, sự đối lập này đã
cho thấy rõ tâm trạng ân hận của Xúy Vân, chính bi
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
kịch ấy đã đẩy nàng “đến nỗi điên cuồng, rồ dại”.
Nỗi ân hận của Xúy Vân tuy muộn màng nhưng cũng
cho thấy sự thức tỉnh của nhân vật, điều đó thể hiện
nàng đã nhận ra lỗi lầm của mình, đang đấu tranh đau
khổ với nỗi ân hận và đau đớn khi đã phụ bạc Kim Nham.
c. Cảnh ngộ đời sống cũng như niềm mong ước
của Xúy Vân qua lời thoại theo điệu “con gà rừng”
Đoạn lời thoại được thể hiện theo điệu “con gà rừng”
cho thấy nỗi đắng cay, tấm tức của Xuý Vân khi bị
đặt vào một hoàn cảnh không được như ý, có cái gì
như là sự cọc cạch, bất tương xứng, chẳng khác tình
trạng “Con gà rừng ăn lẫn với công”. Nỗi niềm này
không thể được tỏ bày “láng giềng ai hay?”, bởi làm
sao có thể nói về một điều do “xuân huyên” (cha mẹ)
sắp đặt. Sâu trong lòng, nàng chỉ ao ước được sống
trong cảnh vợ chồng sum họp, hoà thuận: “Chờ cho
bông lúa chín vàng,/ Để anh đi gặt, để nàng mang
cơm”. Nếu việc lặp lại hai dòng “Bông bông dắt,
bông bông díu,/ Xa xa lắc, xa xa líu” nhằm diễn tả
cảm giác vui vầy, ríu rít của đôi vợ chồng được cùng
làm lụng bên nhau, giúp đỡ nhau (theo tưởng tượng,
ước mong hơn là theo thực tế), thì việc lặp lại dòng
“Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyên” (cách quãng,
dòng đặt giữa đoạn, dòng đặt cuối đoạn) lại nhằm
biểu đạt nỗi ấm ức, bất bình trước thực tại, cố nén
xuống bao nhiêu lại dội lên bấy nhiêu. Từ “ức” là
tiếng đệm trong câu hát, vừa mô phỏng tiếng kêu của
con gà nghẹn thóc, vừa mang nghĩa bất bình, uất ức.
Nói chung, sự xen kẽ giữa niềm vui và nỗi buồn
trong tâm trạng Xuý Vân đã thể hiện rất rõ khát khao
hạnh phúc của nhân vật. Đó là điều cần được cảm thông.
NHẬN XÉT NHÓM 1, 2, 3:
- Trong xã hội Việt Nam xưa, con người cá nhân
chưa được tôn trọng. Điều đó dẫn tới việc những đòi
hỏi về quyền tự quyết lối sống hay quyền lựa chọn
người mình yêu thường bị phán xét một cách nghiêm
khắc. Với người phụ nữ, những khát vọng mang tính
chất “vượt rào” lại càng bị ngăn trở, cấm đoán ngặt
nghèo. Đây là nguyên nhân chính khiến Xuý Vân
phải che giấu động cơ và mong muốn thật của mình
dưới một hình thức tiêu cực là giả dại.
5. Đặc điểm của sân khấu chèo qua đoạn xưng danh của Xúy Vân
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
- Xưng danh là hình thức giới thiệu, thể hiện nhân vật
rất riêng biệt của sân khấu dân gian Việt Nam, không
chỉ có trong chèo mà còn có cả trong tuồng nữa.
Hình thức xưng danh này đáp ứng yêu cầu của khán
giả bình dân muốn nắm bắt nhanh chóng về loại, đặc
điểm và vai trò của nhân vật, ngay từ lúc nhân vật
vừa xuất hiện trên sân khấu (nhân vật thuộc vai chín
(tích cực) hay vai lệch (tiêu cực), tính cách ra sao, có
vị trí thế nào trong tích trò). Khi đã được nghe những
lời xưng danh, khán giả không còn phải bỏ nhiều
công để suy đoán về tính cách của nhân vật nữa để có
thể tập trung theo dõi nghệ thuật trình diễn (múa, hát)
của diễn viên (sự thực, sau màn xưng danh, diễn viên
chỉ cố sức thể hiện như thế nào cho nổi bật điều đã
được báo trước qua những câu chào hỏi).
- Nội dung xưng danh thường cho biết một cách rất
khái quát về danh tính, quê quán, thân phận, gia
cảnh, tính cách,. . của nhân vật, trong đó, ngay cả nét
xấu của nhân vật cũng được nói ra rất tự nhiên (ví dụ,
Xuý Vân đã nói về mình: “Phụ Kim Nham, say đắm
Trần Phương,/ Nên đến nỗi điên cuồng, rồ dại.”). Từ
góc nhìn của một khán giả, độc giả hiện đại, cách tự
giới thiệu này có vẻ không logic, nhưng đối với
người xưa, nó đã được chấp nhận như một quy ước
nghệ thuật. Qua lời chào hỏi kiểu như: “Chị em ơi!/
Ra đây có phải xưng danh không nhỉ?” và tiếng đế:
“Không xưng danh, ai biết là ai?”, có thể nhận ra
giữa khán giả và sân khấu không có khoảng cách nào
đáng kể. Nói cách khác, sân khấu là một không gian
được hình thành tự nhiên giữa vòng vây của khán
giả, gây cảm tưởng diễn viên là người vừa bước tách
ra khỏi đám đông để lên sàn diễn. Trong khi đó,
những khán giả còn lại không hề giữ vai trò thụ động
vì họ vẫn có thể tham gia vở diễn ở một số hoạt động
nhất định (chẳng hạn tạo tiếng đế sau lời hỏi của
nhân vật – diễn viên).
6. Đặc điểm của ngôn ngữ chèo được thể hiện qua đoạn trích
- Trong chèo, lời thoại của nhân vật có thể được thể
hiện bằng hình thức của lời nói thường hoặc hình thức của thơ.
- Ở phần lớn trường hợp, giữa hai hình thức này có
sự kết hợp linh hoạt. Những lời thoại có hình thức
thơ mà người đọc nhận thấy trên văn bản sẽ được hát
lên theo các làn điệu khác nhau khi diễn viên thể hiện
trên sân khấu. Bóng dáng của thơ bốn chữ hay thơ
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
lục bát thường hiện diện trong lời thoại của nhân vật
với nhiều biến đổi ở cách ngắt nhịp và số tiếng, một
phần có thể do sự chi phối của điệu hát hay ngữ điệu
của lời nói thường. Có khi, ta gặp ở đây những cặp
lục bát theo đúng mô hình chuẩn như: “Gió trăng
thời mặc gió trăng,/ Ai ơi giữ lấy đạo hằng chớ
quên” hay: “Chờ cho bông lúa chín vàng,/ Để anh đi
gặt, để nàng mang cơm”. Nhưng cũng nhiều khi ta
gặp những cặp hoặc đoạn lục bát biến thể: “Chiếc
trống cơm, ai khéo vỗ nên bông,/ Một đàn các cô con
gái lội sông té bèo”. .
- Ngôn ngữ đa thanh, đa nghĩa: “Bông bông dắt,
bông bông díu/ Xa xa lắc, xa xa líu”
- Cách nói ví von giàu tính tự sự trữ tình: “Tôi không
trăng gió lại gặp người gió trăng”, “chờ cho bông
lúa chín vàng”, “con cá rô nằm vũng chân trâu/ để
cho năm bảy cần câu châu vào”,…
NHẬN XÉT: Nghệ thuật chèo (chức năng tích trò,
diễn xuất, hát múa và các hình thức biểu cảm)
- Một kịch bản chèo chỉ tìm thấy đời sống thực sự
của mình trên sàn diễn và việc đánh giá một vở chèo
không thể chỉ căn cứ vào văn bản ngôn từ ghi lại lời
thoại của các nhân vật.
- Chính diễn xuất đầy tính biểu cảm của diễn viên với
sự kết hợp nói, hát, múa trên nền hoà tấu của các
nhạc cụ dân tộc đã làm nên sự mê hoặc của chèo nói
chung và của những lớp chèo nổi tiếng nói riêng.
Tích trò (trong đó có sự cố định hoá lời thoại của
nhân vật) rất quan trọng, có chức năng làm điểm tựa
cho hoạt động diễn xuất của diễn viên nhưng nó
không quyết định tất cả thành công của vở diễn.
Không phải ngẫu nhiên mà khi nói đến lớp chèo Xuý
Vân giả dại, người ta nghĩ trước hết đến diễn xuất
tuyệt vời của các diễn viên như Kiều Trọng Đoá, Dịu
Hương (theo kịch bản cổ) và Diễm Lộc, Thuý Ngần
(theo kịch bản được chỉnh lí, làm mới từ cuối thập
niên 70 của thế kỉ XX).
3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu hoạt động: Dựa vào nội dung tìm hiểu về đoạn trích, học sinh vận dụng để rèn luyện kĩ năng viết.
b. Nội dung thực hiện
Học sinh thực hành kết nối đọc – viết
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập Bài làm tham khảo
- Giáo viên giao nhiệm vụ:
Tâm trạng của Xúy Vân qua tiếng chờ đò, trong điệu
Viết đoạn văn khoảng 150 chữ, hát con gà, trong lời than, lời hát ngược. Nàng day
trình bày suy nghĩ của bạn về nỗi dứt về những việc mình làm, nhưng có khi tự thấy
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
niềm của nhân vật Xúy Vân được mình đã lỡ làng, dở dang, bẽ bàng, tự thấy mình lạc
thể hiện qua lớp chèo Xúy Vân giả lõng, cô đơn, vô nghĩa trong gia đình chồng, những dại
nỗi thất vọng trước mâu thuẫn giữa ước mơ hạnh
- Thời gian: 20 phút.
phúc gia đình đầm ấm với thực tế bị chồng xao
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
nhãng, bỏ bê vì mải mê đèn sách. Nàng còn trách
Học sinh thực hiện bài làm viết kết duyên trách phận, duyên phận dắt díu, ràng buộc họ nối đọc
với nhau, nhưng khát vọng của họ không gặp nhau.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Chính vì thế nàng có cảm thấy ấm ức, cô đơn, quẫn
Học sinh trình bày phần bài làm bách, nỗi tủi phận vì những áp lực tứ phía, khó khăn của mình
đè lên đôi vai nàng trong khi ấy Xúy Vân không có
Bước 4. Kết luận, nhận định
một người người sẻ chia những điều đó. Những câu
GV chốt lại các chia sẻ, lựa chọn nói ngược, đầy những phi lí, nghịch dị khơi gợi về
các chia sẻ tốt để cả lớp tham khảo một thực trạng nội tâm xáo trộn, bất ổn, đầy trớ trêu.
Xúy Vân dường như rơi vào trạng thái hỗn loạn, điên
dại, rối bời, mất phương hướng.
4. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG, LIÊN HỆ
a. Mục tiêu hoạt động: Học sinh tìm hiểu thêm số phận người phụ nữ trong xã hội xưa và nay
b. Nội dung thực hiện: HS trình bày quan điểm
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
Nếu nhân vật Xúy Vân trong vở chèo Kim Nham
Giáo viên đặt câu hỏi thảo luận
sống ở thời điểm hiện đại có thể giải thoát bi kịch của
Nếu nhân vật Xúy Vân trong vở bản thân như: Đầu tiên sẽ phải xin lỗi Kim Nham,
chèo Kim Nham sống ở thời hiện cùng nhau ngồi nói chuyện để cả hai hiểu nhau, nói lí
đại, theo em, nàng có thể chọn do tại sao mình lại làm như vậy chứ không nhất thiết
cách giải thoát bi kịch của bản phải giả điên để kết thúc cuộc hôn nhân này. Trước thân như thế nào?
khi muốn kết thúc mối quan hệ vợ chồng với Kim
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
Nham để chạy theo tình yêu của Trần Phương thì
Học sinh suy nghĩ và trả lời
nàng phải tìm hiểu kĩ con người kia là như thế nào
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
chứ không vì cảm xúc nhất thời mà buông bỏ mái ấm Học sinh trình bày đang có.
Bước 4. Kết luận, nhận định
GV chốt lại các chia sẻ, lựa chọn
các chia sẻ tốt để cả lớp tham khảo
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tiết…….. Văn bản 2: MẮC MƯU THỊ HẾN
(Trích tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến) I. Mục tiêu
1. Về kiến thức
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
- Những hiểu biết về yếu tố hình thức và nội dung của văn bản tuồng hài (đề tài, tích
truyện, nhân vật, lời thoại, chủ đề, thông điệp,. .)
- Bối cảnh lịch sử - văn hóa thể hiện trong kịch bản tuồng hài.
2. Về năng lực
- Nhận biết được một số yếu tố hình thức (vần, nhịp, biện pháp tu từ, yếu tố tự sự và
miêu tả), nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa) thể hiện qua văn bản.
- Phân tích được những đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của văn bản
- Nhận biết và phân tích được bối cảnh lịch sử- văn hóa thể hiện trong kịch bản tuồng.
3. Phẩm chất
- Trân trọng những phẩm chất tốt đẹp và khát vọng hạnh phúc của người phụ nữ.
- Phê phán những thói hư tật xấu của con người.
- Trân trọng, giữ gìn những giá trị nghệ thuật truyền thống của dân tộc.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1.Giáo viên
- Sưu tầm tài liệu, lập kế hoạch dạy học .
- Thiết kể bài giảng điện tử.
- Phương tiện và học liệu:
+ Các phương tiện : Máy vi tính, máy chiếu đa năng. .
+ Học liệu: Tranh ảnh và phim: GV sử dụng tranh, ảnh, tranh, video liên quan.
+ Phiếu học tập: Sử dụng các phiếu học tập trong dạy học đọc, viết, nói và nghe. * Phiếu học tập
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1Nối thông tin ở cột A với nội dung giải thích phù hợp ở cột B A B 1, Tuồng
a.Còn gọi là tuồng đồ, viết về các đề tài sinh hoạt,lấy tiếng
cười để phản ánh hiện thực xã hội, có cốt truyện phong phú,
gần gũi với cuộc sống của người bình dân xưa.
2, Tuồng cung đình b. Là một văn bản có cốt truyện, nhân vật kèm lời thoại và chỉ
dẫn về bối cảnh, trang phục, hoạt động trên sân khấu. 3, Tuồng hài
c. Còn gọi là tuồng thầy, tuồng pho, viết về đề tài trung với
vua, đánh giặc bảo vệ đất nước, bảo vệ triều đình, có âm hưởng
bi tráng, giàu kịch tính, mâu thuẫn căng thẳng, quyết liệt giữa
hai phe trung- nịnh, tốt- xấu… 4, Nghêu, Sò, Ốc,
d. Là loại hình sân khấu truyền thống của dân tộc Hến 5, Kịch bản tuồng
e. Là một trong những vở tuồng hài tiêu biểu
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng PHIẾU HỌC TẬP 02: Nhóm Nhóm 1,2 Nhóm 3,4 Nhóm 5,6
Nội dung tìm Tình huống Ngôn ngữ Hành động hiểu nhân vật Câu hỏi
Phân tích một số yếu tố tạo ra tiếng cười trong đoạn trích? chung 2. Học sinh
- Đọc tài liệu có liên quan đến thể loại tuồng.
- Đọc phần Kiến thức ngữ văn và hướng dẫn Chuẩn bị phần Đọc – hiểu văn bản trong
sách giáo khoa; chuẩn bị bài theo các câu hỏi trong SGK.
III.TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Kết nối – tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến thức mới.
b. Nội dung hoạt động: HS trả lời cá nhân để giải quyết một tình huống có liên quan đến bài học mới.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, cảm nhận ban đầu về vấn đề đặt ra trong bài học.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: PP vấn đáp:
- Bạn đã xem biểu diễn tuồng bao giờ chưa? Bạn nghĩ sao khi loại hình nghệ thuật
sân khấu truyền thống này đang gặp khó khăn trên con đường đến với khán giả hiện đại?
- Hãy tìm xem trên Internet toàn bộ hoặc một số trích đoạn của vở tuồng này.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS suy nghĩ, trả lời. Bước 3: Báo cáo
*Trình chiếu một số hình ảnh về sân khấu tuồng
Nghệ thuật tuồng- giá trị văn
Hình ảnh trong vở tuồng Nghêu, hóa cần gìn giữ Sò, Ốc, Hến GV dẫn vào bài:
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
Tuồng – Một loại hình nghệ thuật sân khấu mang tính cổ điển khá độc đáo. Ở
nước ta, tuồng phát triển mạnh vào thế kỷ 17-18. Sang triều Nguyễn (thế kỷ 19) tuồng
vẫn giữ vị trí xứng đáng trong đời sống văn hoá ở cung đình và trong dân dã. Tuy
nhiên, hiện nay, nghệ thuật tuồng truyền thống của Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn
trong việc phục hồi và phát triển, cần phải có những nỗ lực nhằm bảo tồn và phát huy
bộ môn nghệ thuật truyền thống này trên tinh thần giữ gìn bản sắc Văn hóa dân tộc, giữ
gìn những cái hay cái đẹp do cha ông để lại. Bài học hôm nay cô và các em sẽ cùng
nhau tìm hiểu về loại hình nghệ thuật này thông qua một trích đoạn trong kịch bản
tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến.
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 2.1: Bổ sung tri thức nền và trải nghiệm cùng văn bản (Tìm hiều chung)
a. Mục tiêu: Tìm hiểu chung về tuồng và vở tuồng nghêu, Sò, Ốc, Hến.
b. Nội dung hoạt động: Vận dụng kĩ năng đọc thu thập thông tin, hoàn thành phiếu học
tập 01, trình bày một phút để tìm hiểu đề khái quát hiểu biết cơ bản về tuồng và vở
tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến.
c. Sản phẩm: Câu trả lời cá nhân trình bày được một số nét cơ bản về văn bản.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động: HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP I. Tìm hiểu chung
*Tìm hiểu về tuồng 1. Tuồng
Bước 1: HS hoạt động cặp đôi
- Tuồng là một loại hình kịch hát cổ truyền
hoàn thành phiếu học tập số 1
của dân tộc, phát triển mạnh dưới triều
Bước 2: thảo luận, Báo cáo. (1-d, 2- Nguyễn. c, 3-a, 4- e, 5-b)
- Nghệ thuật tuồng mang tính tổng hợp, phối
Trình bày hiểu biết của em về thể hợp cả văn học, ca nhạc và vũ đạo..
loại tuồng. Phân biệt tuồng cung đình - Phân loại: Tuồng cung đình và tuồng hài và tuồng hài?
( Tích tuồng dân gian giàu yếu tố hài, hướng
tới châm biếm các thói hư tật xấu hay đả kích
một số hạng người nhất định trong xã hội)
Bước 3: Đánh giá, kết luận
Giới thiệu hiểu biết của em về vở 2. Vở tuồng “Nghêu, Sò, Ốc, Hến”
tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến và trích a. Thể loại: Tuồng hài (tuồng đồ)
đoạn Mắc mưu Thị Hến.
-> Là tác phẩm tiêu biểu trong di sản tuồng
(Kết hợp sưu tầm trích đoạn/sân khấu truyền thống và là vở tuồng hài thuộc loại xuất hóa,. .) sắc nhất. b. Tóm tắt cốt truyện
c . Nội dung chính Tác phẩm châm biếm sâu
sắc nhiều thói tật trong xã hội và lật tẩy bộ mặt
xấu xa của một số kẻ thuộc bộ máy cai trị ở
HS theo dõi SGK và tóm tắt. Xác
địa phương trong xã hội xưa.
định vị trí của đoạn trích học
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
*Tìm hiểu về văn bản “Mắc mưu
3. Văn bản “Mắc mưu Thị Hến” Thị Hến
a. Vị trí đoạn trích:
*GV hướng dẫn cách đọc văn bản: - Lớp 19, phần cuối vở tuồng.
Đọc to, rõ ràng, chú ý tên các tên của - Sau khi giúp đỡ Thị Hến thoát tội tàng trữ nhân vật.
của gian ở công đường, cả thầy đề và quan
GV phân công đọc phân vai:
huyện đều cùng muốn hẹn hò với Thị. Lũ háo
sắc ấy (còn có thêm Nghêu - một thầy tu phá
giới, sa đoạ) đã rơi vào bẫy của Thị Hến khi
*Vị trí? Nêu tên các nhân vật?
cùng giáp mặt nhau tại nhà chị ta. Cả 3 phải
Chia sẻ những ấn tượng của mình một phen bẽ mặt.
về cách đặt tên nhân vật? tóm tắt
b. Nhân vật: Thị Hến – Nghêu – Đề Hầu –
diễn biến sự việc Huyện Trìa. Lữ Ngao- Thầy bói
c. Tóm tắt đoạn trích: Ba người Nghêu, Đề
Trần Ốc- Làm nghề ăn trộm
Hầu, Huyện Trìa đều muốn tán tỉnh Thị Hến.
Thị Hến- Người đàn bà góa, chuyên Trời tối Thị Hến hẹn Nghêu đến đến nhà, buôn của gian
nhưng Nghêu không biết được Thị Hến mời Trùm Sò- Phú hộ
luôn cả hai người kia đến. Nghêu đến đầu tiên,
Nghêu- Sư biến chất, muốn phá giới khi đang ngồi ngồi tán tán tỉnh Thị Hến thì Đề
Đề Hầu- giúp việc cho quan huyện
Hầu gõ cửa vào khiến Nghêu phải chui vào
Huyện Trìa- Quan huyện, người xử gầm phản trốn. Khi Đề Hầu vào nhà chưa
kiện vụ Thị Hến buôn đồ do kẻ gian được ấm chỗ thì Huyện Trìa đến, Đề Hầu vội trộm cắp nhà Trùm Sò
tìm chỗ trốn. Khi đủ cả ba người trong nhà,
Thị Hến liền bày mưu để cho Nghêu từ gầm
HS thực hiện nhiệm vụ, báo cáo.
giường bò ra, Đề Hầu ngồi trong thúng chui ra.
GV Đánh giá, kết luận
Tất cả cùng xuất đầu lộ diện và bị một phen bẽ mặt.
Hoạt động 2.2: Suy ngẫm và phản hồi
(Đọc hiểu văn bản) a. Mục tiêu:
- Xác định bối cảnh (không gian, thời gian, nhân vật. .)
- Phân tích được một số yếu tố tạo ra tiếng cười, ý nghĩa tiếng cười trong vở kịch và trong cuộc sống.
b. Nội dung hoạt động: HS làm việc cá nhân, hoạt động nhóm để tìm hiểu nội dung và
nghệ thuật đoạn trích.
c. Sản phẩm: Câu trả lời, phiếu học tập đã hoàn thiện của cá nhân và nhóm.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động: HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
II. Đọc- hiểu văn bản
*Xác định bối cảnh đoạn trích
1. Bối cảnh đoạn trích
HS: Thực hiện nhiệm vụ:
- Không gian: tại nhà riêng của Thị Hến – một
trao đổi , thảo luận, phát biểu cá
người đàn bà goá chồng (không gian hẹp chỉ có nhân
từ trong nhà Thị Hến ra đến cửa khi có người
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng
(Sau khi giúp đỡ Thị Hến thoát tội đến).
tàng trữ của gian ở công đường, cả - Thời gian: Đêm tối
Đề Hầu và Huyện Trìa đều cùng
- Nhân vật: Thị Hến – Nghêu – Đề Hầu – Huyện
muốn hẹn hò với Thị. Nghêu – một Trìa
thầy tu phá giới, sa đoạ, đến tán tỉnh 2. Tình huống gây cười
Thị Hến. Thị Hến hẹn Nghêu tối đến - Tình huống bất ngờ, giàu kịch tính. Thị Hến đã
nhà, nhưng lại cho mời cả Huyện
sắp đặt một cuộc hội ngộ tại nhà mình, biến nơi
Trìa và Đề Hầu cùng đến. Ở nhà Thị đây thành một phiên tòa để các nhân vật tự vạch
Hến, khi Nghêu đang tán tỉnh thì Đề tội lẫn nhau. Tình huống diễn ra như một màn
Hầu gõ cửa. Nghêu chui xuống gầm kịch, mỗi lúc một giàu kịch tính dưới tài đạo diễn phản, Đề Hầu vào.
thông minh , khôn khéo của Thị Hến.
GV Đánh giá, kết luận: chuẩn kiến thức.
- Tiếng cười còn được thể hiện qua ngôn ngữ,
*Phân tích những yếu tố gây cười
hành động của các nhân vật
GV chia 6 nhóm, giao việc, phát
phiếu học tập số 2.
HS hoạt động nhóm, thảo luận, đại diện trình bày.
- GV nhận xét, chốt kiến thức
Diễn biến cuộc gặp gỡ
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giao nhiệm vụ nhóm tìm hiểu diễn biến
+ Nhóm 1: Thị Hến gặp Nghêu (chú
ý hành động khi Nghêu tới, hành - Diễn biến:
động khi nghe tiếng Đề Hầu; nhận + Sự vội vã “ đi hầu bổ ngửa” của nghêu, “ Chạy
xét tâm trạng, tính cách)
ướt hầu bổ sấp” của huyện Trìa trong lúc tối tăm
+ Nhóm 2: Thị Hến gặp Đề Hầu đường xá lại khó đi (tương tự)
+Sự cuống quýt tìm chỗ trốn của Nghêu khi nghe
+ Nhóm 3: Thị Hến gặp Huyện Trìa tiếng Đề Hầu gõ cửa
(hành động khi Huyện Trìa đến)
+ Hành động của Nghêu: từ gầm giường bò ra,
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
dùng những lời lẽ ngon ngọt để nịnh quan, lợi
- HS: suy nghĩ cá nhân câu hỏi.
dụng thời cơ để tố cáo tội danh của Đề Hầu với - GV theo dõi, hỗ trợ.
quan. Hành động của Đề Hầu: lổm cổm bò ra, tố
Bước 3: Báo cáo kết quả
cáo Thị Hến và Nghêu mưu mẹo lừa hắn.
- 01 HS trả lời câu hỏi, các nhóm + Ngôn ngữ đậm sắc thái trào phúng, đặc biệt là
khác nhận xét, bổ sung.
những câu văn chữ Hán tạo sắc thái mỉa mai, hài
- GV tổ chức, hướng dẫn, hỗ trợ. hước, sâu cay
Bước 4: Kết luận, nhận định
(Lưu ý các chỉ dẫn sân khấu (đặt trong ngoặc - GV nhận xét, đánh giá
đơn+ những tiếng đưa đẩy đặc trưng trong tuồng - GV chốt kiến thức
giúp người đọc hình dung rõ hơn giọng điệu, cử
chỉ, nét mặt, của nhân vật trên sân khấu qua đó
ta hiểu được suy nghĩ, động cơ của nhân vật.
Kết quả của cuộc gặp ra sao?
Kết quả cuộc gặp
Theo em, tiếng cười trong vở tuồng - Huyện Trìa:
bật ra từ đâu? Tiếng cười ấy có ý + trách mắng thầy Lại làm nên quá tệ, trách thầy
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng nghĩa gì?
tu quái gở, làm việc lăng nhăng!
+ giục thầy tu lui về cho khỏi
+ ra lệnh cho Đề Hầu cõng mỗ về nhà
+ tự dằn lòng thôi chớ ngứa nghề, gỡ dạ đừng tham của lạ.
=> Dáng điệu mắc cỡ, sợ hãi, cuống quýt, hớt hải khi mắc mưu Thị Hến. => - Thị Hến:
+ Cảm giác: Tâm khoái dã! Kế hoan nhiên!
=> Vui sướng, hả hê tột cùng.
+ Thị Hến vừa làm cho những kẻ nhòm ngó, ve
vãn, gây khó dễ với mình bị một phen bẽ mặt, hết
“làm bậy”, vừa giữ được tiết hạnh của mình. 3. Ý nghĩa
+Phê phán những kẻ có thói trăng hoa, ham
Thái độ của tác giả dân gian đối với
của lạ và không giữ gìn khuôn phép. các nhân vật?
+ Ca ngợi Thị Hến người phụ nữ khôn
khéo,thông minh, sắc sảo, tiết hạnh.
Hoạt động 2.3: Tổng kết
a. Mục tiêu: Giúp HS khái quát nghệ thuật, nội dung, ý nghĩa của đoạn trích b. Nội dung:
- GV sử dụng KT đặt câu hỏi, tổ chức hoạt động cá nhân .
- HS làm việc cá nhân, trình bày sản phẩm, quan sát và bổ sung.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS .
d. Tổ chức thực hiện HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Hoạt động cá III. Tổng kết nhân
1. Nghệ thuật: - Tạo tình huống
- GV sử dụng kĩ thuật viết 01 phút để yêu cầu gây cười
HS tóm tắt những đặc sắc về nội dung và nghệ
- Xây dựng những chân dung nhân thuật của đoạn trích.
vật qua ngôn ngữ và hành động sinh
- Từ đó em rút ra để đọc hiểu một văn bản tuồng, động.
chúng ta cần lưu ý điều gì?
- Sử dụng một số thủ pháp gây cười
(Nêu được ít nhất 03 điều trong đọc hiểu tuồng)
nhằm tạo tiếng cười châm biếm, phê
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. phán.
- HS suy nghĩ cá nhân và ghi ra giấy câu trả lời 2. Nội dung ý nghĩa của đoạn trong 01 phút. trích:
- GV hướng theo dõi, hỗ trợ (nếu HS gặp khó
- Tạo ra tiếng cười nhằm châm
Ngữ văn 10- Cánh Diều Kịch bản Chèo và Tuồng khăn).
biếm, phê phán những thói hư tật
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
xấu, những dục vọng tầm thường của
Tổ chức trao đổi, trình bày nội dung đã thảo
bọn quan lại của bộ máy cai trị luận.
phong kiến. Qua đó, đoạn trích phần
Bước 4: Đánh giá, kết luận
nào cho thấy diện mạo của bức tranh GV chuẩn kiến thức.
làng quê phong kiến buổi suy tàn.
- Ca ngợi trí tuệ của nhân dân lao động.
3. Cách đọc hiểu kịch bản tuồng
- Cốt truyện: Xác định những sự việc
được kể, đâu là sự việc chính.
- Xác định được bối cảnh không gian, thời gian.
- Nhân vật: Nhân vật chính là ai?
Nhận biết tính cách nhân vật qua các
chi tiết miêu tả ngoại hình, tâm lí, hành động và lời nói. -Chỉ dẫn sân khấu.
- Rút ra được ý nghĩa thông điệp.
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: HS hiểu được kiến thức trong bài học để thực hiện bài tập GV giao.
b. Nội dung: Viết tích cực
c. Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV giao nhiệm vụ: Làm việc cá nhân
BT1: HS viết đoạn văn theo yêu cầu đề bài - Hình thức: Đảm bảo dung lượng số câu
không được gạch đầu dòng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành văn trong sáng,
cảm xúc chân thành; - Nội dung: HS bày tỏ suy nghĩ về một nhân vật mà mình ấn
tượng trong đoạn trích
+ Nghêu, Đề Hầu, Huyện Trìa: đại diện cho một số hạng người trong xã hội với bản
tính trăng hoa, hành động trái ngược lại với chức trách và luân thường đạo lí. Tiếng
cười đả kích, châm biếm đặc biệt nhắm tới những kẻ đại diện cho bộ máy nhà nước
phong kiến lúc bấy giờ với bộ mặt bề ngoài đạo mạo nhưng ẩn giấu bên trong bản chất
suy đồi với những dục vọng tầm thường.
+ Thị Hến là một người phụ nữ goá chồng, bằng trí thông minh, tài ăn nói khéo léo đã
dạy cho những kẻ háo sắc kia một bài học, biến chúng thành trò cười. Hơn nữa, Thị
cũng một lòng giữ vẹn đạo hạnh, không màng chuyện nhân duyên, trai gái.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS suy nghĩ, làm việc cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- GV cung cấp công cụ bảng kiểm đánh giá:
Bảng kiểm kĩ năng viết đoạn văn: